Een beginners handleiding voor Electriciteit Waarom leren over Elektriciteit? Omdat het weliswaar verborgen is in het stopcontact maar door ons allemaal iedere dag gebruikt.
INHOUD 1. Introductie 2. Elektrische installatie in je woning 3. Hoe de energielabels te lezen op je huishoudelijke apparatuur. 4. Energie besparende producten 5. Conclusies
1
1. INTRODUCTIE
De moderne wereld is ondenkbaar zonder elektriciteit in het huishouden. Ons leven van alle dag is verbonden met het gebruik van elektriciteit en dat neemt nog steeds toe. Tegelijkertijd neemt de prijs van brandstoffen en elektriciteit toe. Sinds kort maakt duurzame energie deel uit van onze energievoorziening. De EU heeft zich ten doel gesteld om in 2020, 20% van de energie voorziening duurzaam te laten zijn. Elektriciteit voor huishoudelijk gebruik wordt voornamelijk gewonnen uit thermische elektriciteitscentrales, kerncentrale en water centrales. Ze werken op dezelfde manier, alleen gebruiken ze verschillende energie bronnen. In het eerste geval gaat het om fossiele brandstof aardgas, kolen. Tijdens de verbranding wordt stroom geproduceerd die een turbine laat draaien en elektriciteit wordt gegenereerd.
In de kerncentrale is de brandstof verrijkt uranium en net als in de thermische centrale wordt stoom geproduceerd voor de opwekking van electriciteit. . In het derde geval, wordt kinetische energie gebruikt om de turbines in beweging zetten. Energie die opgewekt wordt in water centrales is ecologisch gezien schoon. In de afgelopen jaren zien we de opkomst van zonne-energie. De energie wordt gebruikt in de industrie en in huishoudens. De energie die gegenereerd wordt vindt zijn weg naar huishoudens via het elektriciteitsnet. Het netwerk in het huis zorgt voor de verspreiding van de stroom naar de verschillende apparaten. Met een druk op de knop kan je je comfortabel voelen.
Elektriciteit in het huishouden wordt gebruikt voor verlichting, koelen, koken, heet water en vermaak en andere apparaten die het leven gemakkelijker maken.
2
2. ELECTRISCHE VOORZIENING IN JE HUIS
De elektrische installatie in een huis is een set van kabel en apparatuur die de stroom verspreid naar de verschillende apparaten. Er zit een stroom verbruik meter tussen en (automatische) zekeringen, ook wel stoppen genoemd, die het huisnetwerk beschermt tegen oververhitting en kortsluiting. De stoppen kunnen de stroom toevoer onderbreken. De huishoudelijke apparaat zijn laagspanning apparaten. Laagspanning is een relatieve term. Het is ten opzichte van de 240.000 volt die de centrale genereert een laagspanning. Deze laagspanning is niet overal in de wereld gelijk. In Nederland is deze laagspanning 230 Volt en heeft een frequentie van 50 Hertz. Bij verkeerd gebruik, is deze zogenoemde “laagspanning” dodelijk.
Het hele systeem moet veilig zijn. Ook moet je weten hoe het werkt zodat je actie kunt nemen als er een probleem is. Als
het
elektriciteitsnet
in
je
woning
overbelasting
constateert of wanneer een kabel of een groep kabels is beschadigd dan vliegt de stop eruit. Op deze manier wordt je huis beschermd tegen brand en je apparatuur tegen beschadiging.
Geleidelijk zijn de porseleinen stoppen vervangen door automatische schakelaars. We adviseren om dat te (laten) doen als dit nog niet gebeurd is. Daar zijn twee redenen voor. Ze zijn meer gevoelig met betrekking tot het detecteren. Met de nieuwe schakelaars zal je woning veiliger zijn. Zij detecteren eerder wanneer er zich een probleem voordoet in het netwerk. Daarnaast hoeven de automatische zekeringen bijna nooit vervangen te worden.
3
Om
alles
te
laten
functioneren in ons huis gebruiken we allemaal meer energie dan we ons
voor
kunnen
stellen. We gebruiken steeds meer apparatuur in het huishouden en de energierekening
gaat
steeds verder omhoog en daarom ook de CO2 uitstoot. Maar als we allemaal zo‟n grote negatieve invloed hebben op de wereld dan kunnen we dat ook met z‟n allen in positieve zin keren.
Dit impliceert dat we aandacht moeten geven aan de energieklasse van de apparatuur die we kopen. Ze zijn gekenmerkt door het Energielabel. Huishoudelijke apparatuur met de letter „A‟ en „A+‟ (De „A‟ aangevuld met één of meer + tekens is zuiniger dan alleen de „A‟. Hoe meer + tekens achter de „A‟, hoe zuiniger.) op de sticker behoren tot de meest zuinige apparatuur en dit betekent dat de apparatuur relatief weinig energie gebruikt zelfs als het maximaal gebruikt wordt. De energieklasse „G‟ gebruikt de meeste energie. Daarom wordt aanbevolen om vooral apparatuur met een „A‟ label te kopen Dit bespaart veel energie.
Beter bewustzijn ten zien van elektriciteit is altijd goed om niet in paniek te raken als er een stop doorslaat maar soms moet je gewoon een expert inschakelen.
4
Maast veiligheid zou je eens moeten kijken naar je stroom verbruik. Het is goed te weten hoe je geld zou kunnen besparen zonder aan comfort in te boeten. Het is bekend dat elektrische verwarming en verlichting de grote energieverbruikers zijn in je huis. Kijk eens goed naar je gewoonten. Het is goed om verlichting uit te schakelen die je niet gebruikt op dat moment. Als je verlichting lagere tijd nodig hebt, gebruik dan spaarlampen. Standaard lampen met gloeidraad werken voor het leiden van stroom door een draad met een hoge weerstand. Door deze weerstand wordt de draad zeer heet en gaat deze gloeien. Ongeveer 95% van de verbruikte elektrische energie wordt verspild in dit proces door warmteverlies en thermische geleidbaarheid en wordt uitgezonden als warmte in plaats van licht. Als alternatief en meer energiezuinige verlichting kunnen TL-lampen, de compacte spaarlampen,
halogeenlampen,
en
LED-verlichting
worden
gebruikt.
Je kunt een standaard 100W peertje vervangen voor een 23W compact spaarlamp lamp
die dezelfde hoeveelheid licht geeft
maar veel minder stroom verbruikt.
Je kunt veel energie besparen door gebruik te maken van sensoren en timers. Meestal zijn de gevolgen van dergelijke systemen meer merkbaar in grote openbare gebouwen en bedrijven, maar ook voor een huishouden, kan een aanzienlijke besparing en met behoud van comfort worden bereikt. Ook de aanpassing van de verlichtingssterkte door het gebruik van dimmers leidt tot een besparing effect. Let hierbij wel op dat niet alle moderne lampen geschikt zijn om te dimmen. Een groot deel van de stroom die gebruikt wordt in een huishouden wordt opgeslokt door witgoed als koelkasten, fornuizen, wasmachines. Een goede oplossing is om slimme apparatuur die minder energie verbruiken aan te schaffen. Je kunt dan geld besparen zonder aan comfort in te boeten. 5
3. Voor wat betreft de wasmachine moeten we vaststellen dat stroom niet het enige is wat wordt verbruikt. Het wasmachine energie label geven ook aan hoeveel het jaarlijks verbruik aan water zal zijn in liters. De waterafvoer efficiëntie en de centrifugeer snelheid voor een standaard was van katoen op 60 graden gewassen. In de kolom IХ vinden we de hoeveelheid kleding dat kan gewassen worden in één keer. Meetal is dat 5 kg maar op de markt zijn er ook machines die 4,6 of 7 kg kleding kunnen wassen per
keer.
Bij
het
kiezen
van
de
juiste
wasmachine is het ook goed om niet alleen het elektriciteit verbruik per keer maar ook op jaarbasis en het geluidsniveau te bekijken. Ook hier geldt dat je niet alleen naar het merk kijkt maar vooral naar de kenmerken, zelfs als ze tot de dezelfde energie klasse behoren. Ook labels op wasdrogers en vaatwassers vermelden deze informatie.
Er zijn specifieke kenmerken op de labels van lampen, elektrische ovens en airconditioners. Voor lampen is er een label voor de hoeveelheid licht die een lamp geeft, weergegeven in Lumen, voor verbruik weergegeven in Watt, en voor de levensduur in uren. Voor ovens zijn specifieke karakteristieken op de labels die weergeven wat het stroomverbruik is tijdens natuurlijke ventilatie en hetzelfde voor als de ovenventilator wordt gebruikt. Ook is er nog een verschil in ovens voor wat betreft de inhoud. Ovens met een minimum, tussen 12 tot 35 liter worden geclassificeerd als klein, tussen de 35 tot 65 liter als middelgroot en met een capaciteit van meer dan 65 liter – als groot.
6
4. Energie besparende producten
Energie besparen is een van de belangrijkste onderwerpen voor duurzame groei, niet alleen op politiek niveau maar in vele opzichten in het leven van alledag.
Een duurzame manier van leven betekent dat we serieuze poging moeten doen om energie besparen tot een dagelijkse routine moeten maken als we huishoudelijke producten kopen die lang mee moeten gaan zoals koelkasten, wasmachines, vaatwassers, en lampen.
Je zou energielabels moeten leren begrijpen en de verschillende energie klassen. Let eens op de huishoudelijke apparaten in je woning. Welke energie klasse heeft het apparaat tussen A en G. Als het apparaat oud is, denk er dan over na om het te vervangen voor een nieuwe met een hoger (Dus zuiniger) energie label. Veel moderne broertjes van uw huidige apparatuur verbruiken aanzienlijk minder energie.
Er zijn vele manier om energie te besparen en geld zonder comfort te verliezen. Vervanging van de ouderwetse peertjes voor spaarlampen kunnen al een belangrijke besparing opleveren. Wanneer je bijv. een oudere 75 Watt lamp vervangt voor een 15 Watt spaarlamp kan je je energieverbruik met 80% terugdringen. Let op het energielabel op de verpakking, hoeveel licht de lamp geeft (Lumen), het energieverbruik in Watt en de levensduur van de lamp in uren.
Sta je er wel eens bij stil hoe we energie kunnen besparen? Hier hebben we adviezen voor je die door een energiemaatschappij genoemd worden!
Verwarming en ventilatie Om een kamer goed te kunnen verwarming moet de verwarming op een juiste plaats in de woning geplaatst worden. De ramen zouden alleen voor korte tijd geopend moeten worden om te ventileren.
7
Gedurende de nacht moet de temperatuur lager gesteld worden maar de kamers moeten niet helemaal koud worden. Ramen en deuren zouden goed gesloten moeten worden.
Onderhoud Vervang oude televisie voor nieuwe. Daarmee bespaar je tot zo‟n 80% energie. Laat je televisie of geluidsinstallatie alleen op AAN staan als dat nodig is.
Verlichting Het is aan te bevelen om energie besparende lampen aan te schaffen. Een spaarlamp van 20 Watt geeft evenveel licht als een peertje van 100 Watt
Gebruik van kookplaten en ovens De oven moet alleen in uitzonderlijke gevallen voorverwarmd worden. De kookplaat verhit optimaal als de diameter van kookplaat correspondeert met diameter van de pan die er op staat. Schakel de plaat tijdig uit zodat je nog gebruik kunt maken van de restwarmte. . Om een maaltijd tot 400 gram op te warmen, verbruikt een magnetronoven minder energie dan een elektrisch fornuis en kost het minder tijd. Als je vlees korte tijd gaat braden, is het sneller en goedkoper om een pan te gebruiken in plaats van een oven. Om koffie te zetten, is het goedkoper om een koffiezetapparaat te gebruiken dan om een ketel met water te koken en handmatig koffie te zetten. Een elektrische frituurpan verbruikt tot 25% minder energie dan het frituren op een elektrisch fornuis.
8
Gebruik van koelkasten en vriezers Koelkast en diepvries niet plaatsen bij een kachel of een verwarming. Ruimten zonder verwarming en met goede ventilatie zorgen voor het laagste energieverbruik van je koelkast en diepvries. Een defecte deur van je koelkast moet direct gerepareerd worden. Regelmatig ontdooien spaart energie. Een dikke ijslaag verhinderd een economische werking van de vrieskast / vrieskist.
Vaatwassers Het voorprogramma om te spoelen met warm of met koud water heeft geen zin. Gebruik voor niet al te vuile afwas het korte programma of een water besparend programma.
Wassen en drogen Voor normale witte was zou je het beste een energie bespaarprogramma kunnen gebruiken. Voorwas is alleen nodig als de was erg vuil is. Gebruik de volledige capaciteit van de machine. Gebruik voor een kleine was, het korte programma. Maar pas op bij een kortdurend programma gebruik je relatief meer electriciteit en water in vergelijking met een volledig programma. Voor dat je de was laat drogen in de droger laat de was dan eerst centrifugeren als dat mogelijk is op 1200 toeren per minuut maar ten minste 800 toeren per minuut.
Gebruik je droger alleen als hij volledig geladen is. Als je alle was twee keer in de droger doet bespaar je 30% energie. Maak na iedere droogsessie het filter schoon om te voorkomen dat het drogen langer duurt. Nog een advies voor het gebruik van douche en/of bad. Gebruik liever de douche. Je spaart daarmee energie. Bij een volledig gevuld bad (140-180 liter) gebruik je driemaal meer energie dan een douchebeurt van 5 minuten.
Om te weten of je energie kunt besparen moet je weten hoeveel energie een apparaat gebruikt. 9
5. CONCLUSIE Oké, dat was het weer voor wat betreft deze leerunit. Wat kan je nu doen? Je kunt eens in je woning kijken naar apparatuur die veel stroom verbruikt. Je kunt ook de snelle quiz doen om je kennis over electriciteit te testen. Succes!
Other learning units you might like to study:
A Beginner’s Guide to Energy and Power A Beginner’s Guide to Energy Controls
10
Author details
Contact details:
This information was presented as part of the Senior Engagement in a Green Economy Project (SEE-GREEN) funded by Lifelong Learning Programme (Gruntdvig) through the European Commission. The project time line is November 2011 to ???. For more information and to take part in our online community visit: http://www.see-green.eu/seegreensite/en/
11
