Bidbook De Opkamer van Obergum
Stichting Kinderboek Cultuurbezit Stichting Oude Groninger Kerken i.s.m. Plaatselijke Commissie Obergumerkerk
INHOUD Samenvatting
3
De Opkamer van Obergum Doel
4 5
Projectpartners Stichting Kinderboek Cultuurbezit Stichting Oude Groninger Kerken Plaatselijke Commissie Obergumerkerk
6 6 7 7
Doelgroepen
8
Projectbeschrijving Kerkpad 2: Het KinderBoekenHuis Projectbeschrijving Kerkpad 10: De Nicolaaskerk
9 12
Factsheet Begroting en dekkingsplan
18 19
Bijlage Interpretive plan SKC
20
Het beeldmateriaal dat wordt gebruikt is deels afkomstig van SKC en SOGK, de beelden geven een sfeerimpressie.
2
SAMENVATTING Obergum is het gedeelte van het dorp Winsum (provincie Groningen, Nederland) dat ten noorden van het Winsumerdiep ligt. Van oorsprong was het een apart dorp, dat voor de gemeentelijke indeling van 1851 zelfs tot een ander rechtsgebied behoorde. Tegenwoordig zijn beide dorpen samen beschermd dorpsgezicht. Winsum en Obergum zijn sinds 1808 verbonden met de brug 'De Boog'. De kern van Obergum kent een aantal bijzondere elementen die nu vrijwel onbenut blijven om wandelaars en fietsers, maar natuurlijk ook bewoners, recreanten en toeristen van bijv. de campings in het dorp en omgeving, ‘vast te pinnen’ in dit deel van het dorp. Het dorp is gegroeid rond de wierde waarop de 13e eeuwse romaanse Nicolaaskerk staat. De kerk is tegenwoordig eigendom van de Stichting Oude Groninger Kerken en wordt beheerd door de Plaatselijke Commissie Obergumerkerk. Dwars over de wierde loopt het beroemde en populaire Pieterpad. Naast de prachtige kerk staat op Kerkpad 2 de voormalige aula die Stichting Kinderboek Cultuurbezit wil transformeren tot het KinderBoekenHuis. Samenwerking tussen beide partijen kan dit mooi dorpsdeel veranderen in een ‘rustpunt’ voor bovengenoemde groepen en de wierde van Obergum ontwikkelen tot de Opkamer van Obergum. Er zal voor een breed publiek aanleiding zijn om niet alleen door Obergum te lopen maar ook – hoe lang of hoe
kort ook – er een tijdje te verblijven. Stichting Kinderboek Cultuurbezit heeft immers een van de mooiste collecties boeken op het gebied van kinder- en jeugdliteratuur van Nederland en kan in het pand Kerkpad 2 een open en welkome gelegenheid realiseren. De synergie met de openstelling en culturele activiteiten van de ‘Nicolaaskerk’ maakt deze kern in Winsum aantrekkelijk voor recreatie en toerisme en biedt in de toekomst kansen voor andere partijen. Startpunt van dit project is de gezamenlijke wens om meer uitstraling rondom het gebied Obergum en het gebruik van de Nicolaaskerk en Kerkpad 2 te genereren door middel van de realisatie van het KinderBoekenHuis in het Kerkpad 2 en de Nicolaaskerk in te richten voor diverse initiatieven en activiteiten. Daarbij horen goede voorzieningen en faciliteiten die door beide instellingen gedeeld kunnen worden. De realisatie van dit gezamenlijk project waarin beide partners elkaars versterken in aanbod van activiteiten, faciliteiten biedt zowel SKC als SOGK een unieke kans om de uitgesproken ambities waar te maken. Samenwerking kan tot nieuwe initiatieven leiden. Deze ambitie is goed voor het wonen, leven en recreëren in Winsum, en betekent een upgrading voor deze prachtige locatie midden in het dorp.
3
DE OPKAMER VAN OBERGUM Obergum vormt geografisch een onderdeel van het Hoogeland. Dit gebied staat bekend vanwege de combinatie van water en natuur. Dit betekent dat er veel route gebonden recreatie- mogelijkheden in het gebied zijn, zowel op het land als op het water. In de gemeente Winsum zijn verschillende bezienswaardigheden aanwezig. Het beschermde dorpsgezicht van Winsum vormt hier een belangrijk element. Obergum is één van de drie wierden, die zijn identiteit ontleent aan de archeologische waarde van de wierde, de historische kwaliteit van de Nicolaaskerk als rijksmonument en de historische waarde van dit gebied als beschermd dorpsgebied. In de Toekomstvisie Winsum 2003, “Schatkamer van het Noorden” wordt een sfeerbeeld gepresenteerd over hoe de gemeente Winsum er in 2020 uit ziet: “In 2020 is Winsum dé groene woongemeente tussen Stad en Wad waar, vanuit de eigen identiteit met de bijbehorende kwaliteiten (“Toscane van het Noorden”), het leven goed is”. De sector toerisme en recreatie wordt gezien als één van de meest belovende sectoren, mits goed kan worden ingespeeld op huidige en nieuwe trends en ontwikkelingen. In de vrije tijd speelt de behoefte om nieuwe dingen die
bijzonder zijn mee te maken een duidelijke rol. Mensen willen met een leuk verhaal terugkomen van hun vakantie. Men wil het idee hebben iets bijzonders te hebben meegemaakt. Er is een afkeer van monotonie en routinematigheid. Men wil een anders-dan-anders ervaring. Er is een toenemende belangstelling voor alles wat authentiek en oprecht is. Men gaat op zoek naar de eigen identiteit en de tijd van vroeger toen alles nog (h)echter was. In recreatie en toerisme wordt dit vertaald in drie stromingen: ‘terug naar de natuur’, ‘terug in de tijd’ en het ‘streekgevoel’. Het cultuurtoerisme is hier een voorbeeld van. Verder is de ‘terug in de tijd’-trend te zien in het benutten van cultuur historisch erfgoed voor recreatieve doeleinden. Het toeristisch product van Winsum kent sterke punten zoals de aanwezigheid van water, landschap en cultuurhistorie. Zwakke elementen vormen de matige profilering, het ontbreken van samenhang. De gemeente streeft naar een verdere verbetering van de culturele infrastructuur. Kunst en cultuur hebben niet alleen een intrinsieke waarde, maar is ook economisch, maatschappelijk en ruimtelijk van belang. Kunst en cultuur maken een regio aantrekkelijker voor (toekomstige) bewoners, toeristen en recreanten, maar ook als vestigingslocatie voor nieuwe bedrijven. Kunst en cultuur geven een gezicht en eigen identiteit aan steden en het landelijke gebied en hebben een waarde verhogende 4
werking op de directe omgeving. In de Toekomstvisie wordt aangegeven dat samenwerking de oplossing kan zijn: gezamenlijke productontwikkeling, arrangementen en uitwisseling van informatiemateriaal. Het project ‘De Opkamer van Obergum’ streeft naar een versterking van Obergum voor recreatie en toerisme door middel van samenwerking met twee sterke partners, Stichting Kinderboek Cultuurbezit (SKC) en Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK). De nog immer groeiende interesse voor cultuur en de streekgeschiedenis biedt kansen. Voor de eigen bewoners van Winsum biedt dit project een herkenning van identiteit, leefbaarheid en cohesie. Dit project zet in op het versterken van samenhang van het culturele aanbod in het dorpsdeel Obergum. Vanwege de economische spin-off is het belangrijk bezoekers zo lang mogelijk vast te houden in het gebied. Dat maakt dat er een ruim aanbod dient te zijn aan dagrecreatieve voorzieningen die ook goed vindbaar zijn. De wierde van Obergum wordt een culturele kern met de in de Nicolaaskerk georganiseerd culturele activiteiten samen met de aanwezigheid van het KinderBoekenHuis in het nieuw in te richten pand Kerkpad 2. Hierdoor ontstaat in deze oude dorpskern een ‘rustpunt’: mensen lopen niet op topsnelheid meer door dit dorpsdeel maar er is voor hen alle aanleiding om er een tijdje te verblijven.
Doel SOGK en SKC willen samen de wierde van Obergum inrichten tot een pleisterplaats van cultuur, de culturele Opkamer van Obergum voor Winsum. De kerk is geschikt voor veel activiteiten op het gebied van muziek, theater en beeldende kunst. Grote gezelschappen kunnen hier ontvangen worden. De kerk kan bijvoorbeeld als filmhuis fungeren. Het KinderBoekenHuis profileert zich als huis voor de kinderliteratuur. SKC laat zien wat er in de loop van de afgelopen kwart eeuw in Winsum verzameld is, waardoor er een verzameling is ontstaan die toonaangevend en uniek is op het gebied van (oudere) kinder- en jeugdliteratuur in Nederland. Het richt zich op een klein specifiek publiek, waar een kruisbestuiving kan plaatsvinden met tentoonstellingen, evenementen en mogelijk festivals die in de kerk kunnen worden georganiseerd.
5
PROJECTPARTNERS Stichting Kinderboek Cultuurbezit De Stichting Kinderboek Cultuurbezit (SKC), stichting tot behoud van kinder- en jeugdlectuur, werd opgericht op 11 november 1985. Initiatiefneemster was mevrouw Toos Zuurveen, sociaal-historicus met een bijzondere belangstelling voor de jeugdliteratuur. Wat begon met haar verzameling van oude kinder- en jeugdboeken is uitgegroeid tot een verzameling met circa 30.000 kinderboeken. Op aanvraag kunnen de kinder- en jeugdboeken ter inzage worden gegeven ofwel tegen gemaakte onkosten voor een beperkte tijd worden uitgeleend. Bij de Kamer van Koophandel staat de stichting ingeschreven onder ‘culturele uitleencentra en openbare archieven’. SKC is onderdeel van het Centraal Bestand Kinderboeken dat ruim 230.000 beschrijvingen bevat van voornamelijk Nederlandstalige kinderboeken, tijdschriften en centsprenten.
De stichting heeft als oogmerk het uit schenkingen en eventueel aankopen verkregen kinder- en jeugdboekenbezit toegankelijk te maken voor volwassenen die zich bezighouden met of geïnteresseerd zijn in het kinder- en jeugdboek van vroeger en thans. De collectie is dermate groot geworden dat het in het huidige pand niet verantwoord kan worden beheerd. Tenslotte is de huidige vestiging niet toegankelijk voor mensen die slecht ter been of invalide zijn, hetgeen beperkingen oplevert gezien de hoofddoelgroep van 55+. Het huidige onderkomen van het SKC voldoet niet aan de eisen die aan een hedendaags museum/bibliotheek gesteld worden; zowel qua interieur als exterieur. Een revitalisering van het onderkomen van SKC zowel qua vorm als naar locatie is wenselijk. SKC heeft de unieke gelegenheid om op de locatie Kerkpad 2 huisvesting te creëren voor een museum annex bibliotheek met een landelijke uitstraling.
Het doel van de stichting is: Het verzamelen, bewaren en ontsluiten van kinder- en jeugdlectuur, in het bijzonder uit het Nederlandse taalgebied. (Met kinderlectuur wordt bedoeld de lectuur voor kinderen tot dertien jaar; jeugdlectuur is de lectuur voor oudere kinderen van dertien tot achttien jaar).
6
Stichting Oude Groninger Kerken De doelstelling van de Stichting Oude Groninger Kerken is: “Het in stand houden van historische kerkgebouwen in de provincie Groningen en het bevorderen van de belangstelling hiervoor”. De Stichting Oude Groninger Kerken zet zich in voor het materiële en functionele behoud van de monumentale Groninger kerken en hun omgeving. Materieel en functioneel gaan bij de SOGK hand in hand. Want oude Groninger kerken zijn niet alleen waardevolle historische gebouwen, het zijn vanouds ook plaatsen van ontmoeting. SOGK streeft als eigenaar van de Nicolaaskerk naar een vergroting van het gebruik en de toegankelijkheid van de Nicolaaskerk. Behoud door gebruik – dat motto geldt al 45 jaar voor de Stichting Oude Groninger Kerken. In de stichtingskerken zijn in de afgelopen periode veel activiteiten ontplooid die aansloten bij het karakter van de monumentale gebouwen en tot stand kwamen in samenwerking met organisaties en deskundigen op het gebied van muziek, theater en beeldende kunst. Een dergelijke invulling van een kerkgebouw vraagt hedendaagse bouwkundige aanpassingen.
Plaatselijke commissie Obergumer kerk SOGK wordt ter plekke vertegenwoordigd door de Plaatselijke commissies. De commissies van SOGK geven praktisch handen en voeten aan de activiteiten die in en om de betreffende kerk ontwikkeld kunnen worden, zoals het houden van exposities, het organiseren van lezingen en het geven van rondleidingen. Ook zorgt men bijvoorbeeld voor het ‘bemannen’ èn ‘bevrouwen’ van de kerk tijdens open dagen en voor het bewaren en afgeven van de sleutel van de kerk op de ‘sleuteladressen’. Kortom: men houdt zich bezig met alles wat komt kijken bij het ‘draaiende houden’ van de kerk. Doel van de Plaatselijke Commissie Obergumer kerk is de instandhouding en bevordering van het gebruik van de Nicolaaskerk. Ze wil een meerwaarde bereiken door op een praktische wijze samen te werken met partners waardoor de aanloop naar de kerk bevorderd wordt en meer activiteiten in het omliggende gebied worden georganiseerd.
7
DOELGROEPEN Doelgroepen Doelgroepen die verleid zullen worden om de Opkamer van Obergum te bezoeken zijn, individueel of in groepsverband: -
Liefhebbers literair erfgoed Liefhebbers cultureel erfgoed Belangstellenden geschiedenis Bewoners van de buurt en omgeving Organisatoren van dorpsactiviteiten Senioren Kinderen Recreanten Toeristen Wandelaars Pieterpad Literatuurliefhebbers Schoolgroepen uit de noordelijke provincies
Stakeholders Stakeholders zijn personen of instanties die door SKC beïnvloed worden of de stichting beïnvloeden: -
Bewoners Bezoekers Bedrijven en lokale horeca Gemeente Winsum Toeristische ondernemers in de regio Culturele instellingen in de noordelijke regio Landelijke literaire erfgoedinstanties Bruikleennemers en -gevers Samenwerkingspartners Fondsen en sponsors Serviceclubs Plaatselijke commissie Obergum Vrijwilligers SKC en SOGK Donateurs SKC en SOGK
8
PROJECTBESCHRIJVING KERKPAD 2: HET KINDERBOEKENHUIS Inleiding In het vroegere dorp Obergum, staat Kerkpad 2 nu vooral bekend als de ‘aula’. Dit pand is echter de voormalige openbare kleuterschool. Hoe passend is het dat dit pand een herbestemming krijgt die zich richt op kinderliteratuur uit het verleden. Het KinderBoekenHuis, zoals de voorlopige nieuwe naam luidt, staat op zichzelf, maar kan gezien worden als de (Huis)bibliotheek van de wierde van Obergum. Doelstelling is het “toegankelijk maken van (vooral) Nederlandse kinderboeken voor een breed publiek door het verzamelen, ontsluiten, beheren, behouden, presenteren en beschikbaar stellen van de collectie kinder- en jeugdliteratuur van de Stichting Kinderboek Cultuurbezit”.
Het SKC-bestuur is van plan zijn collectie kinderboeken in de toekomst op een meer eigentijdse manier met zoveel mogelijk mensen te delen. Uitgangspunt is het gegeven dat SKC kijkt naar de mogelijkheden van het gebouw Kerkpad 2 in Winsum, uitgaande van: -
-
-
te onderzoeken mogelijkheden voor vastgestelde budget van 260.000 euro incl. BTW voor verbouwing en inrichting bestaande bouw Kerkpad 2 met interne verbouwing, mogelijk deels de hoogte in zonder aanpassingen aan fundering zelfstandige exploitatiebegroting beschreven in het Businessplan SKC de analyse van de organisatie (Interpretive plan SKC en de conclusies – in de vorm van een Plan van Aanpak – zoals vastgesteld door het bestuur
9
Activiteiten De kernactiviteiten van SKC bestaan tot op heden uit een kinderboekmuseum annex uitleenbibliotheek en een studiecentrum. SKC is vier dagen in de week geopend dankzij de inzet van zestien vrijwilligers, ondersteund door het bestuur. In 2012 zijn twaalf lezingen georganiseerd, één op locatie. Drie boekenmarkten zijn georganiseerd; per jaar worden gemiddeld vier tentoonstellingen georganiseerd. Belangrijke doelen voor het KinderBoekenHuis zijn: ‘selecteren, beheren, verzamelen, ontsluiten, lezen, kijken, delen, informeren, inspireren, ontvangen, verkopen’ vertaald in: -
-
Inspireren: bezoekerscentrum (antiquarische collectie van ca. 1500 boeken) en tentoonstellingen Delen: open depot (uitleen 30.000 boeken) Selecteren: ontvangst nieuwe boeken; belangrijke functie voor verzamelen maar ook voor inkomsten van stichting Beheren, verzamelen, , kijken, inspireren: de collecties in de grote ruimte van het gebouw Ontsluiten: digitaliseren collectie Ontvangen: rondleidingen en lezingen, educatieve activiteiten, leestafel Verkopen: in huidige kantoorruimte als vast onderdeel en aantrekkingskracht voor bezoekers
-
-
Informeren: mogelijkheid onderzoeken van vestigen van toekomstig Toeristische InformatiePunt in KinderBoekenHuis Verhuren: optionele vergaderruimte op 1e verdieping verhuren als vergaderlocatie voor externen (ca. 30 personen)
In samenwerking met de Plaatselijke Commissie Obergumerkerk kunnen in de Nicolaaskerk worden georganiseerd: -
Tentoonstellingen Grote ontvangsten
Vormgeving Kernwaarden van SKC die vertaald moeten worden in de vormgeving zijn: -
Representatief Laagdrempelig Verrassend Gastvrijheid Betrouwbaar Onafhankelijk
10
-
Verbouw Uitgaan van huidig oppervlak gebouw Kerkpad 2 Aanpassen gevel en vervangen kozijnen en ramen Vernieuwen en isoleren van het dak en gevel Vernieuwen installaties (terugdringen energieverbruik) Vergaderruimte boven op eerste verdieping met trap bereikbaar Kantoorruimte inrichten voor (selectie verkoop) collectie Sanitair handhaven, wel vernieuwen Keuken blijft op huidige plek
Inrichting - SKC brengt (selectie huidige) leencollectie onder op de begane grond. Boekencollectie niet in rolarchiefkasten opslaan maar op een wijze dat de collectie open staat voor publiek als prettige ruimte om te verpozen. - Antiquarische collectie: in boekenkast in ontvangstruimte (met klimaatbeheersing) met erboven een vitrinekast waar selectie tentoongesteld wordt - Huidige kantoorruimte is prettige verkoopcollectie met bakken boeken - Voor de bestaande wc’s een open ruimte met pantry voor koffie, thee en cake; een werkunit met informatievoorziening en winkelunit met kleine producten, een kleine leeshoek of leestafel - Ontmoetingsruimte voor bezoekers en vrijwilligers in de hal - Een zitje buiten als verbinding tussen NicolaasKerk en het KinderBoekenHuis
Kosten Het bestaand gebouw wordt voor €1,00 door de gemeente Winsum overgedragen aan het KinderBoekenHuis. Verdere investeringen in gebouw, inventaris en ICT zijn noodzakelijk voor een bedrag van €260.000€.
11
PROJECTBESCHRIJVING KERKPAD 10: DE NICOLAASKERK Inleiding In het hart van het dorp Winsum staat een prachtig monument, de kerk van Obergum. De geschiedenis van de kerk gaat terug tot de eerste helft van de 13e eeuw. Het is een eenvoudige kerk, eenbeukig, met een driezijdig gesloten gotisch koor. In de 15e eeuw is de kerk naar het oosten verlengd, te zien aan een verticale verspringing in de noord- en zuidmuur. Tegelijkertijd kreeg het koor een driezijdige sluiting. De toren met zadeldak uit de 14e eeuw was oorspronkelijk vrijstaand; hij is later met de kerk verbonden. In de met zadeldak gedekte toren zitten restanten van een koepelgewelf en een uurwerk uit de 17e eeuw. De nu hervormde kerk van Obergum, gelegen op het hoogste deel van een wierde, heeft een enkel schip dat aan de oostzijde is afgesloten met een driezijdig koor. Het uurwerk in de toren komt uit de 17e eeuw. Het kerkinterieur werd in 1844 verbouwd en in 1971 is de hele kerk gerestaureerd. Tot de inventaris behoren een preekstoel in Lodewijk XV-stijl met wapens van Van Nyeveen, Sichterman en Vinkers (1780), een eenvoudige avondmaalstafel (1790) en een herenbank (eind 18e eeuw). In het koor staat sinds 1971 een kabinetorgel van H.H. Hess uit ca. 1775; het binnenwerk is grotendeels vernieuwd.
De kerk werd in 1969 overgedragen aan de Stichting Oude Groninger Kerken. Het gebouw is in de jaren 70 gerestaureerd en staat sindsdien open voor algemeen gebruik. In de kerk van Obergum worden geen diensten meer gehouden. De kerk is aangewezen als "huis der gemeente" en in gebruik als sfeervolle trouwlocatie. Er worden muziekuitvoeringen en zangavonden georganiseerd. Behoud door gebruik – dat motto geldt al 45 jaar voor de Stichting Oude Groninger Kerken. Om in de toekomst de Nicolaaskerk te laten doorgroeien in haar functie als activiteiten/cultureel centrum, zal dit pand aangepast moeten worden.
12
Belangrijke doelen voor de toekomst van de Nicolaaskerk ziet SOGK in een samengaan van: De huiskamer Bewoners van Winsum e.o. komen samen in ‘de mooie kamer’ van het dorp, in dit kerkgebouw. Elkaar ontmoeten, contact leggen, met elkaar optrekken en elkaar helpen in een participatiesamenleving. Een samenwerking tussen kerkgebouw en omgeving De speelkamer Kinderen kunnen plezier beleven aan het gebouw (historisch gebouw en nieuwbouw; een belevingsgebouw) en aan de inrichting. Misschien kunnen we denken aan een speelzolder.
Activiteiten Activiteiten die in deze kerk kunnen plaatsvinden zijn: -
-
De visitekamer Passanten, recreanten & toeristen die de kerk specifiek komen bezoeken vanwege de geweldige historische en nieuwe architectuur dan wel op hun weg het gebouw en passant bezoeken.
-
Het kleinste kamertje Een toilet ontbreekt uiteraard niet in dit publiekshuis.
-
-
Huiskamer voor het dorp, samenzijn Kinderactiviteiten, mede aansluitend bij het KinderBoekenHuis Uitvalsbasis om historische belangstelling te prikkelen bij kinderen Op het kerkhof misschien een permanente voorziening om middeleeuwse bogen te metselen met en door kinderen. Dit stimuleert ambacht en vakkundigheid. Exposities en (kunst) tentoonstellingen (Dorps)bijeenkomsten, concerten, muziek- en toneeluitvoeringen Samenwerking met SKC, in dit kader specifieke tentoonstellingen, lezingen, voorleesbijeenkomsten Recepties en ontvangsten Trouw- en rouwbijeenkomsten Literaire presentaties, muziekuitvoeringen en voordrachten Een pleisterplaats voor doorgaande Pieterpadwandelaars, wandelaars en fietsers Koffie- en theevoorziening
13
Vormgeving De nieuwe inrichting moet functioneel zijn maar vooral ook door de vormgeving aanspreken bij de vele groepen die de zaal gebruiken. Van een ‘lekker spannende kerk’ voor kinderen tot zinnenprikkelende architectuur voor volwassenen. Om recht te doen aan de hoge kwaliteit van het historische kerkgebouw wordt de aanpassing onder architectuur ontworpen. Oud en nieuw kunnen dan samen een nieuwe harmonie vormen: traditie en vernieuwing. De beleving van het verbouwde kerkgebouw is essentieel. Uitgangspunten voor de vormgeving: -
-
-
De bouwhistorische waarden blijven gehandhaafd en worden waar mogelijk versterkt Het moet een prettige, ‘open’ ruimte worden waarin je je bij uiteenlopende bijeenkomsten op je gemak voelt. Enerzijds een historische ruimte, anderzijds een moderne entourage. Eigentijds, functioneel en karakteristiek Zinnenprikkelende architectuur Het stevige gebouw vraagt om stevige architectuur Enerzijds behoud van het heldere karakter van het gebouw, anderzijds een huiselijke, warme aanvulling en invulling De architectuur moet de recreatieve en verblijfskwaliteit aanzienlijk versterken. 14
Verbouw en inrichting De verbouw van de kerk vergt daarom een grondige aanpak van: -
Bouwkundig verbouw en interne ‘uitbreiding’ Voorzieningen en faciliteiten Inrichting Sfeer
Het huidige en toekomstige gebruik vraagt om een hoge kwaliteit van het interieur, zowel wat betreft de feitelijke voorzieningen als de uitstraling, ‘het gevoel’. Duurzaam en energiek restaureren en verbouwen is belangrijk en wordt opgenomen in het plan. De verbeteringen om van het kerkgebouw een aantrekkelijke, goed bruikbare accommodatie voor dorp, een rustpunt voor bezoekers en passanten en voor recreant/toerist te maken omvatten:
-
2. Verbouw kerkzolder -
1. Bouwkundige verbouw kerk
-
Vergroten van de nevenruimte t.b.v. voorzieningen: ‘de galerijruimte vergroten’ Metselwerk in spitsboog tussen kerk en toren verwijderen Verbeteren entree, inclusief garderoberuimte e.d. Meterkast verplaatsen Bovenzaal in de kerk (‘de galerij verbreden en dichtzetten t.o.v. hoofdruimte)
Inrichten voor bijeenkomsten, exposities, kinderactiviteiten Houten balkenvloer en kap aanpassen en zolderruimte indelen Uitkijkopening in dak maken
3. Voorzieningen -
-
Bovenruimte (boven de toiletten) in de toren Sfeervolle hoofdruimte voor ongeveer 80 personen Vanuit de kerkruimte een toegang naar de bovenzaal en zolder (doorgaande trap) Goten rondom de kerk aanbrengen i.v.m. bouwfysische kwaliteitseisen
-
Nieuwe, logische routing d.w.z. sanitair en keuken qua locatie omkeren t.o.v. huidige situatie Toiletten, dames, heren, minderinvaliden Keuken/pantry
4. Technische installaties -
Centrale verwarming, in kerk en kap, met vloerverwarming en convectoren Vluchtrouteaanduiding, noodverlichting, bliksemafleiderinstallatie 15
-
Geluid(sinstallatie), databekabeling Verlichtingsarmateuren in schip, koor en zaal, mede t.b.v. exposities en voorstellingen Isolerende voorzieningen c.q. energiebesparende maatregelen
5. Inrichting -
Meubilair (stoelen, tafels, grote tafel) Stoffering (gordijnen), garderobe Specifieke inrichting: (boeken) kast, vitrines Informatievoorziening; tijdelijk of permanent, over wandel- en fietsmogelijkheden Serviesgoed, glaswerk, e.d.
6. Kerkhof en herinrichting wierde Obergum De kerk ligt midden op de vijf meter hoge wierde, omsloten door een kerkhof met beukenhaag. Op het kerkhof van de Nicolaaskerk staat een monument gemaakt door Pieter Laurens Mol. De wierde van Obergum ontleent haar identiteit aan de archeologische waarde van de wierde, de historische kwaliteit van de Nicolaaskerk als rijksmonument en de historische waarde van dit gebied als beschermd dorpsgebied. De plek heeft cultuurhistorische waarde die het verhaal van Groningen (Winsum) vertelt. De wierde van Obergum - de groene long van de gemeente Winsum - is gedeeltelijk openbare ruimte en gedeeltelijk in bezit van SOGK. Het is noodzakelijk om de relatie tussen de Nicolaaskerk en het KinderBoekenHuis te versterken om het cultureel ensemble uit te stralen dat ten doel ligt aan dit project. Dit biedt ook kansen op de Pieterpad route, die door dit gebied loopt, beter te profileren. Er moet één integrale beleving op de wierde worden gecreëerd met respect voor de historische structuur. Met name het deel van het Kerkpad tussen de kerk en de Hoofdstraat Obergum moet worden verbeterd. Verder zal de openbare ruimte rond Kerkpad 2 worden aangepast aan de nieuwe situatie.
16
-
-
-
Herinrichting buitenterrein met vanzelfsprekend respect voor de historische structuur en invulling Herstel bestrating/pad; herstraten verharding Aanpak van het groen: herstellen en historisch aanpassen van bomen en struiken en verrijking van het gras met stinzenbollen en planten Vervanging straatmeubilair, aanpak verlichting op het terrein en aan de kerk Restauratie grafzerken en hekken Op het kerkterrein wordt een verblijfsvoorziening gerealiseerd. ‘Tafel en bank’ op het kerkhof blijken altijd een groot succes voor wandelaar en fietser. Een kindvriendelijke, plezier belevende inrichting Faciliteren voor horeca-doeleinden
Kosten De kosten van deze verbouw heeft SOGK begroot door Bouwkundig adviesbureau Van der Plas te Groningen. Zij hebben de kosten voor verbouw, aanpassing, voorzieningen, technische installaties, inrichting en kerkhofherstel begroot op €758.300,- incl. BTW
17
FACTSHEET Waar: Wierde van Obergum: Kerkpad 2 en Nicolaaskerk, Kerkpad 10 Wie: Stichting Kinderboek Cultuurbezit i.s.m. Stichting Oude Groninger Kerken/Plaatselijke Commissie Obergumerkerk. Wanneer: 2014/2015 Projectstructuur: 1. Verbouw Kerkpad 2 2. Verbouw Nicolaaskerk, Kerkpad 10 Projectorganisatie: Beide stichtingen, SKC en SOGK staan ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en hebben de ANBI-status. De stuurgroep bestaat uit de voorzitter van Stichting Kinderboek Cultuurbezit, voorzitter van de Plaatselijke commissie en directeur Stichting Oude Groninger Kerken; de gemeente is vertegenwoordigd in de persoon van de wethouder Cultuur.
Contactpersonen:
Dhr. Jan Kiewiet, voorzitter St. Kinderboek Cultuurbezit Hoofdstraat W-4 9951 AB Winsum 0595-443663 Dhr. Ab Bruininks, voorzitter Plaatselijke commissie Nicolaaskerk Obergum Oosterstraat 5 9951 EA Winsum
[email protected]
Dhr. Peter Breukink, directeur Stichting Oude Groninger Kerken Coehoornsingel 14 9711 BS Groningen 050-3123569
18
BEGROTING EN DEKKINGSPLAN
Er wordt gewerkt met een gescheiden projectbegroting.
Begroting SKC Bouwkundige ingrepen Vaste en losse inrichting Verhuizing
€ 200.000 € 50.000 € 10.000 +
Totaal
€ 260.000
Dekking Eigenmiddelen Bijdrage ondersteunende stichting Cofinanciering gemeente Winsum Subsidies en bijdragen derden Totaal
€ 20.000 € 60.000 € 50.000 € 130.000 + € 260.000
Begroting SOGK Bouwkundige ingrepen
€ 341.300
Technische installatie
€ 236.100
Inrichting Kerkhof Totaal
€ 142.700 € 38.200+ €758.300
Dekking Overheid en overheidsfondsen (herbestemming, leefbaarheid en economie) Bijdrage gemeente Winsum Plaatselijke acties en fondsen via Cie Obergum Bijdragen door en via SOGK Totaal
€ 573.300
€ 75.000 € 30.000 € 80.000 + €758.300
19
BIJLAGE
Interpretive plan Stichting Kinderboek Cultuurbezit
20
