Bewust eten is belangrijk !
A. Van de Sompel - diëtiste UZ Antwerpen – Endocrinologie- diabetologie en metabole ziekten
2
Waarom eten wij ???
Mechelen – 05.2010
Eten wij om te leven OF leven wij om te eten ??
A. Van de Sompel
3
Waarom eten wij ?
Mechelen – 05.2010
• Bouwstoffen – Eiwitten (10 – 15 %) – Water
• Brandstoffen – Vetten ( 30 % ) – Koolhydraten ( 55 % )
A. Van de Sompel
4
Waarom eten wij ?
Mechelen – 05.2010
• Beschermende Stoffen
– Vitaminen – Mineralen – Vezels
A. Van de Sompel
5
Voedingsmiddelen
Mechelen – 05.2010
= combinatie voedingsstoffen
A. Van de Sompel
6
Voedingsmiddelen
Mechelen – 05.2010
= combinatie voedingsstoffen
A. Van de Sompel
Mechelen – 05.2010
7
A. Van de Sompel
Mechelen – 05.2010
8
A. Van de Sompel
9
Probleemstelling • Nationale Voedselconsumptiepeiling (2004)
Mechelen – 05.2010
– Resultaten bedroevend
A. Van de Sompel
10
Relatie voeding en gezondheid
Mechelen – 05.2010
• Allerlei welvaartsziekten worden in verband gebracht met ongezonde voeding – – – – – –
Overgewicht en obesitas Hart- en vaatziekten Type II diabetes Bepaalde vormen van kanker Botontkalking ….
A. Van de Sompel
11
Mechelen – 05.2010
Onrealistische doelstellingen Gemiddeld fotomodel
Gemiddelde vrouw
Lengte (cm)
175
162,5
Gewicht (kg)
55
64
17.3
24.3
BMI (kg/m²) BMI = body mass index
*Written communication from TA Wadden, PhD, July 1997. A. Van de Sompel
12
Gewichtsverlies
Mechelen – 05.2010
• Succes gewichtsverlies = laag – – – – – – –
Onrealistische doelstellingen Graag zeer snel veel resultaat Idee : een dieet volgen is duur en tijdrovend Geen idee rond voedingsintake Vermindering van de fysieke activiteit Verscheidene pogingen met een pover resultaat Beeld vanuit de media
A. Van de Sompel
Mechelen – 05.2010
13
A. Van de Sompel
Mechelen – 05.2010
14
A. Van de Sompel
Mechelen – 05.2010
15
A. Van de Sompel
Mechelen – 05.2010
16
A. Van de Sompel
17
Overgewicht of ondergewicht
Mechelen – 05.2010
• Onevenwicht
• Aanpassing van de voedingsintake is noodzakelijk A. Van de Sompel
18
Vermageren
8 kcal per g
Mechelen – 05.2010
Eiwitten Koolhydraten Alcohol Vetten
10
6 4 2 0
• • • •
1 1 1 1
g g g g
Eiwit Vet Koolhydraten Alcohol
= = = =
4 9 4 7
Cal Cal Cal Cal A. Van de Sompel
19
Vet beperken
Mechelen – 05.2010
• Vet beperken = – Smeerstof = minarine – Bereidingsvet beperken : • Alternatieve bereiding bvb stomen, wokken,... • Frituren beperken tot max. 1x14 dagen • Weinig gebruiken – Verborgen vetten • Koekjes, gebak, chocolade • Sausen zoals mayonaise • Melkproducten : kies mager • Beleg : magere soorten A. Van de Sompel
20
Mechelen – 05.2010
MIN 300 -350 kcal / dag 300-350 =
A. Van de Sompel
Mechelen – 05.2010
21
Annemie Van de Sompel – Mieke Roelants
A. Van de Sompel
Mechelen – 05.2010
22
ZONDER SUIKER
Annemie Van de Sompel – Mieke Roelants
A. Van de Sompel
Mechelen – 05.2010
23
Annemie Van de Sompel – Mieke Roelants
A. Van de Sompel
24
Energie
Mechelen – 05.2010
300 Kcal = – – – –
5 stukken fruit 4 sneden brood 4 glazen fruitsap 1,5 kg groenten
300 Kcal = – – – – –
50 g chocolade 1/2 kleine pizza 1 klein zakje chips 1 handvol nootjes 2 eetlepels mayonaise – 3 soeplepels olijfolie
A. Van de Sompel
25
Gewichtscontrole
Mechelen – 05.2010
• Gewicht onder controle houden
Bewustwording van voedingsintake Weet wat je eet Niets is verboden, alles mag
A. Van de Sompel
26
Mythes omtrent voeding
Mechelen – 05.2010
STELLINGEN : • Aardappelen zijn grote dikmakers !! • Aardappelen zijn geen grote dikmakers, wel de bereidingen met extra vet zoals vb. Frietjes • Dikke frietjes leveren per portie minder energie dan dunne
• Tweemaal warm eten per dag is slecht voor je gewicht !!! • Een kant en klaar warme maaltijd zoals lasagne is zeer energiedens A. Van de Sompel
27
Mythes omtrent voeding
Mechelen – 05.2010
STELLINGEN : • Een smoske gezond is ideaal als lunch !!! • Een smoske bevat vaak 3 x beleg vb. Hesp, kaas, ei. Vooral de mayonaise is een caloriebom.
• Eet minder brood ; liever een stukje vlees !!! • Brood bevat geen vet. De charcuterie waarvan je niet meer ziet wat je eet is meestal zeer vetrijk. Eet geen beleg met een boterham maar wel een boterham met beleg !
A. Van de Sompel
28
Mythes omtrent voeding
Mechelen – 05.2010
STELLINGEN : • Een droog koekje kan geen kwaad !! • Droge, zachte koekjes of gebak bevatten veel vet. Voor de bereiding van een ‘droge’ cake heb je ¼ boter of margarine nodig. Een droge harde koek is meestal minder vetrijk.
• Snoepen is slecht ; liever iets hartig !!! • Een blokje kaas, chips of nootjes bevatten geen suiker maar wel vet. A. Van de Sompel
29
Light frisdranken
Mechelen – 05.2010
• 1 blikje gewone frisdrank • 1 blikje light frisdrank • 1 blikje calorie-arme frisdrank
145 Kcal 2 Kcal 70 Kcal
• 1 blikje sportdrank(dorstlesser) 105 Kcal
A. Van de Sompel
30
Vermageren
Mechelen – 05.2010
Allerlei ‘wonder’dieten !!! Weight Watchers, Atkins, Montignac, Glycemische Index, Proteinedieet, ...................
A. Van de Sompel
31
Mechelen – 05.2010
Wonderdieten • Wijken sterk af van de gangbare voedingsgewoonten • Geven tijdelijk snel resultaat • Niet vol te houden op lange termijn • Geen significant beter resultaat op lange termijn • Vaak niet wetenschappelijk ondersteund
A. Van de Sompel
32
Mechelen – 05.2010
Proteinendieet • Commerciele producten (zakjes, repen, ..) • Samenstelling niet steeds duidelijk en correct • Uiterst beperkt in koolhydraten ---- ketose = hongerstiller • Kunnen gebruikt worden als opstart bij extreem overgewicht en onder strikte medische begeleiding • Kan ook met conventionele voedingsmiddelen • Legt geen basis voor gedragsverandering • Wetenschappelijk : – Significant betere resultaten op korte termijn A. Van de Sompel
33
Proteinendieet
Mechelen – 05.2010
Meer eiwitrijke voeding
Verhoogt thermogenese Verhoogt verzadigingsgevoel Beter behoud spiermassa
Beter behoud ruststofwisseling ?
A. Van de Sompel
34
Wetenschappelijk
Mechelen – 05.2010
• Management of Obesity in Adults : European Clinical Practice Guidelines Obesity facts : 2008 (EASO) – – – – – –
Minder energiedense voedingsmiddelen Portiegrootte verminderen Niet snacken tussendoor Ontbijten Regelmatig eten, vermijden van controleverlies Samenstelling dieet is niet belangrijk, wel voldoende lage glycemische index – Maaltijdvervangers slechts voor korte periode en onder begeleiding – Één maaltijd vervangen door een preparaat is mogelijk A. Van de Sompel
35
The best diet is ….
Mechelen – 05.2010
• Protein, weight management, and satiety The American Journal of Clinical Nutrition 2008; 87 (suppl) : 1558S-61S Paddon-Jones, Westman et al. – Verzadiging ? – Thermogenese ? – Body composition ? EW intake +/- 20% ... 30% A. Van de Sompel
36
The best diet is ....
Mechelen – 05.2010
• Comparison of Weigh-Loss Diets with Different Compositions of Fat, Protein, and Carbohydrates The New England Journal of Medicine Feb 26, 2009, Vol 360 No 9, pag 859-873 Sacks, Blay et al. – Long Term Results (2 years) – No differences – Weight Loss +/- 4 Kg A. Van de Sompel
37
The best diet is ….
Mechelen – 05.2010
• Comparison of the Atkins, Ornish, Weight Watchers, and Zone diets for weight loss and heart disease risk reduction. (randomized trial Dansinger JAMA 2005)
• 160 participants randomized • High intervention the first 2 months • Results after 1 year : – Modestly reduced body weight and several cardiac risk factors – Adherence was low in all groups – Increased adherence was associated with better results
A. Van de Sompel
38
The best diet is ….
Mechelen – 05.2010
Randomised controlled trial of four weight-loss programmes in the UK : initial findings from the BBC “diet trials” – 6 months 60 participant groups – Atkins, Slimfast, Weight Watchers, Rosemary Conley – Weight loss : +/- 5,9 kg – No significant difference – Choice diet : individual BMJ – Truby et al. – 05 2006
A. Van de Sompel