Betonstaalvlechter Luciën van Steenis haalt diploma. Zelfontworpen asfaltzaagtruck: niet meer zagen, maar inregelen

bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra Nr. 1 · januari 2012

Betonstaalvlechter Luciën van Steenis haalt diploma Zelfontworpen asfaltzaagtruck: niet meer zagen, maar inregelen

Herontwikkeling Spoorzone Delft in beeld

bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra Nr. 1 · januari 2012

Betonstaalvlechter Luciën van Steenis haalt diploma Zelfontworpen asfaltzaagtruck: niet meer zagen, maar inregelen

Voorwoord Moeilijke tijden voor bedrijven en werknemers in de bouw, infra en gespecialiseerde aannemerij. Toch zijn er altijd kansen. Specialistische bedrijven op het gebied van isolatie hebben het bijvoorbeeld wel druk. Leon Brink en Bert Meenks konden daardoor begin vorig jaar bij Pluimers Isolatie aan de slag. Dagelijks brengen ze spouw- en vloerisolatie aan om woningen energiezuiniger te maken. Asfaltzaagspecialist Zaagmij investeert in een zelfontwikkelde zaagtruck. Daarmee werken ze sneller en met minder overlast dan bedrijven die op de traditionele manier werken.

Herontwikkeling Spoorzone Delft in beeld

Kansen genoeg dus. Maar wanneer je op zoek moet naar een andere baan, is het wel belangrijk dat je iets te bieden hebt. Bewijs wat je kunt! Bijvoorbeeld in de vorm van een ervaringscertificaat of diploma. Of door te zorgen dat je extra kennis opdoet. Zo leert André Klein Hesselink nu voor uitvoerder. Wat je mogelijkheden en kansen zijn, hoef je niet alleen uit te zoeken. Alle werknemers die werken volgens de cao voor de Bouwnijverheid kunnen gebruikmaken van de EVC-centra en het Loopbaantraject Bouw & Infra. Voor een certificaat op basis van je werkervaring of voor het omscholen naar een andere functie. Is dat iets voor jou? Zoek het uit en doe de loopbaancheck op www.fundeon.nl/werknemer. Wil je na het lezen van deze Bouwen meer weten? Op pagina 42 staat hoe je contact kunt opnemen met de trajectadviseurs en de evc-adviseurs. Aanvullingen en verbeteringen In de vorige uitgave van Bouwen vertelden Edwin van Steen en Henk van Dijk van straatmakersbedrijf Van Steen uit Standdaarbuiten over de scholingstrajecten die de medewerkers van het bedrijf volgen. Daar staat per abuis dat de medewerkers evc-trajecten volgen. Henk van Dijk volgt echter een loopbaantraject. Hij schoolt zich om naar een andere functie. In een evc-traject ontvangen de werknemers een ervarings­ certificaat op basis van de werkervaring die ze tot nu toe hebben opgedaan. Meer informatie over beide mogelijkheden staat op www.fundeon.nl/werknemer. Bennie Klein-Seggelink lijkt op pagina 27 van Bouwen 5 bouwdelen van monumentale waarde te slopen. Dat is natuurlijk niet zo. Het woordje ‘geen’ is weggevallen in de zin.

Colofon

www.loopbaantrajectbouw.nl

·

www.evc-centra.nl

·

www.fundeon.nl

Bouwen is het magazine over loopbaanontwikkeling en ontwikkelingen in vaktechniek. Vijf keer per jaar wordt dit tijdschrift gratis toegestuurd aan werknemers en werkgevers voor wie de cao voor de Bouwnijverheid geldt. Bouwen wordt gemaakt in opdracht van het Loopbaantraject Bouw & Infra. Uitgever: Fundeon, kennis- en adviescentrum voor de bouw en infra. Redactieraad: Betsie Brink, Franklin Everts, Metha van der Haar, Louis Jongeleen, Pieter Kastermans, Frans Kokke, Michiel Mons, Dick Singerling en Jolanda de Vries (hoofdredacteur). Tekst: Corry Daalhof, Erik Huijsman, Louis Jongeleen, Tessa Klooster, Martin Laning, Marloes de Moor, Sander Ruijsbroek, Yvonne Ton, Jos Vlak, Carin de Vries en Jolanda de Vries. Fotografie: De Beeld­redaktie, Marco Hofste en Chris Pennarts. Vormgeving: Click Communicatie, Utrecht. Druk: Senefelder Misset. Oplage: 180.000 exemplaren. Contact met de redactie: Fundeon, afdeling Communicatie, telefoon (0341) 499 310, E-mail [email protected]. Correspondentie en adreswijzigingen: Loopbaantraject Bouw & Infra, Postbus 440, 3840 AK Harderwijk, telefoon (0341) 499 378, E-mail [email protected].

Inhoud Niet zagen, maar

inregelen en controleren

Zo belandden de eerste schetsen op de kantinetafel en kwamen alle medewerkers met aanpassingen. Zo zijn aan de rechterkant van de truck twee zaagbladen achter elkaar gemonteerd. Tot op één millimeter nauw-keurig kan de machinist deze bladen boven het te zagen asfalt manoeuvreren. De bladen zakken tijdens het rijden en zagen tot 25 centimeter in één werkgang in het asfalt. “Het duurde een paar jaar voordat we met ons idee naar de fabrikant van onze losse zaagmachines stapten”, zegt Dirk. “De fabrikant bracht zelf ook ideeën en aanpassingen in en de bouw duurde al met al ook nog eens twee jaar.”

Zaagmij werkt sinds 2003 met zelfontworpen zaagtrucks om asfalt te zagen. “Mijn compagnon Alfred van Gelder stond jarenlang achter een zaagmachine en was het zware werk en de soms barre weersomstandigheden zat. Hij zocht naar een betere oplossing”, vertelt directeur Dirk van Gelder.

Zelfdenkend Die eerste zelfontwikkelde zaagtruck is nog steeds in gebruik door Zaagmij. Sinds 2010 rijdt er ook een sterk verbeterde versie van de truck. De verbeterpunten kwamen van Zaagmij, de fabrikant en vaste machinist Stefan van den Broek. Het hydraulisch systeem en de elektronica zijn uitgebreid en meer taken worden automatisch uitgevoerd. De truck is zelfdenkend: via een camera volgt de truck de uitgezette lijnen. Dit jaar krijgt truck 2 ook radar zodat automatisch de dikte van het te zagen asfalt gemeten wordt. De zaagdiepte wordt vervolgens ook automatisch aangepast.

Pagina 8

uniek is. Als nadeel noemt Dirk de hoge kosten en de tijd die met het ontwerpen en bouwen gepaard gingen. “Het moet wel je hobby zijn; er gaan ontzettend veel uren inzitten. De fabrikant heeft tot nu toe geen zaagtrucks geleverd aan anderen. Ons werk is nogal specialistisch en de kosten van de truck zijn hoog. Het is dus niet voor ieder bedrijf rendabel.” Machinist onmisbaar Zaagmij ziet echter grote voordelen, volgens Dirk. “Onze zaagtrucks zijn niet alleen in te zetten bij grote werken, maar ook voor een paar honderd meter is het vaak al goedkoper. Bijkomend voordeel is dat door de snelheid van werken, huizen en bedrijven snel weer bereikbaar zijn. Ook de wegwerkers die na het zagen van het asfalt aan de slag moeten, kunnen sneller beginnen.” Maar met een mooie truck alleen ben je er niet, beseft Dirk. Hij roemt de jarenlange ervaring van de machinisten. “Zij denken met onze opdrachtgevers mee. Daardoor voorkomen we regelmatig mogelijke problemen en fouten.”

Hobbyproject Het grote voordeel van zelf een zaagtruck ontwerpen en laten uitvoeren, is dat de truck 8

9

Zaagtruck trekt veel bekijks Alfred van Gelder van Zaagmij was klaar met het werken achter de zaagmachine, in weer en wind. Dat asfaltzagen moest toch anders kunnen, dacht hij. Hij ging aan de slag. Het resultaat? Een zaagtruck die bijna volautomatisch werkt. En de machinist stuurt de techniek aan vanuit de cabine.

Voorwoord 2 Op maat: Rob Troost 4 Bouwnieuws in ’t kort 6 Zaagtruck Zaagmij trekt veel bekijks 8 Werkloze Adrie Baartmans volgt loopbaantraject 14 Bouwstelling: Na je 50ste blijf je zitten waar je zit 16 Spouw- en vloerisolatie aanbrengen: “Alsof het mijn eigen huis is” 18 Hoe zit het ook alweer? Pago 21 Bouwreportage: Herontwikkeling Spoorzone Delft 22 Gebroeders Stavenuiter: leren voor zelfstandig ondernemer 28 Bedrijfsbreed opleidingstraject bij Van Noordenne Wapeningsstaal 31 Bouwbeeld: renovatie Maasbrug 34 Bouwtechniek: het plaatsen van een prefab dakkapel 36 André Klein Hesselink: “Eerst was het lichamelijk zwaar, nu mentaal” 40 Contactgegevens trajectadviseurs en evc-adviseurs 42 Thuis bij Lisanne van Dalen 44

Herontwikkeling

Spoorzone Delft

Projecten: ondergrondse spoortunnel (lengte 2,3 km); vervoersknooppunt met treinstation, busstation, fietsenstalling, parkeergarage; 1200 nieuwe woningen en 50.000 m² kantoorruimte (inclusief nieuw stadskantoor); aanleg stadspark. Investering: circa 1 miljard euro (infra plus vastgoed). Bouwtijd Spoortunnel: van 2009 tot 2017. Spoorzone gereed: tussen 2025 en 2035. Financiers: Ministerie van Infrastructuur en Milieu, gemeente Delft. Uitvoering spoortunnel: Combinatie Crommelijn VOF (CFE NV, Mobilis en Dura Vermeer Groep). Masterplan Spoorzone: prof. Joan Busquets. Ontwerp ondergronds station: Benthem Crouwel Architekten. Ontwerp stationshal en stadskantoor: Mecanoo architecten.

Pagina 22 Herontwikkeling Spoorzone Delft Middenin Delft bouwen dagelijks tientallen vakmensen aan een spoortunnel, treinstation, woningen en kantoorruimte. De werksnelheid kan niet hoog genoeg liggen, de overlast moet zo laag mogelijk zijn. Een kijkje op de bouwplaats.

Een langgerekt bouwterrein langs het spoorviaduct snijdt Delft in tweeën. Gespecialiseerde bedrijven werken er aan de bouw van een ondergrondse spoortunnel met twee dubbele tunnelbuizen. Over zes jaar rijden de treinen onopgemerkt op één van de drukste spoorverbindingen van het land onder een nieuw stukje Delft. De stad is dan eindelijk verlost van een hinderlijke barrière.

22

23

Bedrijfsportret

Pagina 31

Bedrijfsbreed scholingsproject bij Van Noordenne Wapeningsstaal

“Over twee jaar heeft iedereen een diploma”

Bedrijfsbreed opleidingstraject bij Van Noordenne Wapeningsstaal Binnen twee jaar heeft iedere werknemer van Van Noordenne Wapeningsstaal een diploma erbij. Betonstaalvlechter Luciën van Steenis, voorman Leo van Hoorne en uitvoerder Kees Kruis vertellen wat dat voor hen betekent.

In tijden van crisis houden veel bedrijven de hand op de knip wat betreft de scholing van medewerkers. Bij Van Noordenne Wapeningsstaal in Hardinxveld-Giessendam doen ze juist het tegenovergestelde. Het bedrijf is na de bouwvak begonnen met een bedrijfsbreed scholingsproject. Alle medewerkers halen binnen twee jaar een diploma.

“School was nooit mijn ding. Ik werd van school gestuurd. Mijn vader was betonstaalvlechter, dus de keuze was voor mij snel gemaakt. Inmiddels zit ik al 12,5 jaar in het vak. Ik heb nooit mijn diploma’s gehaald. Deze kans grijp ik nu met beide handen aan. Ik vind het een goede zaak dat we deze mogelijkheid aangeboden krijgen. Je wordt er niet slechter van en daarnaast ben ik straks in het bezit van een papiertje. Ik ben in september begonnen met

Wie: Functie:

het bijhouden van een portfolio. Stap voor stap doorloop ik alle werkprocessen die onderdeel van de opleiding zijn. Ook leg ik mijn competenties vast. Binnen het bedrijf krijg ik ondersteuning van twee collega’s. Zij zijn mijn eerste aanspreekpunt. Ik leer weinig nieuwe vaktechniek, maar doe wel nieuwe vaardigheden op, zoals het invullen van een checklist. Dat kan ik later misschien toepassen als ik voorman ben.”

Luciën van Steenis (28) Betonstaalvlechter

“School was nooit mijn ding” 31

3

Op Ma a t "Ik was even bang dat ze me niet meer wilden hebben"

4

Rob Troost Rob Troost (55) werkt precies 25 jaar bij Breijer. Eerst bij Breijer Bouw, nu bij Breijer Brandveiligheid. Toen Rob de kans kreeg om zich om te laten scholen, greep hij deze met beide handen aan. Via het Loopbaantraject Bouw & Infra zocht hij uit wat hij kon en wilde. Daarna volgde hij verschillende cursussen. Rob ontwikkelde zich van scheepstimmerman tot specialist op het gebied van brandveiligheid. Wat heb je te danken aan het Loopbaantraject Bouw & Infra? Onwijs veel. Toen ik nog voorman-timmerman was, deed ik veel lichamelijk werk. Vaak was ik als eerste op de bouwplaats en deed als laatste het licht uit. Wanneer iedereen naar huis was, ruimde ik de achtergebleven rommel op. Veel tilwerk. Op den duur kreeg ik last van mijn rug. Dus ik moest wat anders. Zo kwam ik terecht in een loopbaantraject. Tegenwoordig werk ik als specialist brandveiligheid. Een prima functie die goed aansluit bij mijn capaciteiten en interesses.

Hoe ben je bij Breijer Brandveiligheid terechtgekomen? Ze hebben gevraagd of ik calculaties wilde maken voor offertes. Al na elf dagen waren ze ervan overtuigd dat ze definitief verder met me wilden. Na de bouwvak van 2011 kwam ik in dienst van Breijer Brandveiligheid. Maar het liep nog bijna in de soep: op Kreta scheurde ik de enkelbanden van mijn linkervoet. Je raadt het al, thuis moest ik me ziekmelden. Ik was even bang dat ze me niet meer wilden hebben. Maar na twee dagen belden ze: ‘Hoe gaat het met je? Wanneer denk je weer te komen?’ Mijn nieuwe collega’s deden alles om me welkom te voelen. Van de manager mocht ik zelfs zijn auto lenen. Met zijn automaat kon ik gemakkelijk van huis naar werk gaan. Fantastisch toch? 

ee ch

:t

86

19

:g

ev an g

en

isb

en stp l

rs

di 80

19

76 19

ta ire

di ng

op n

:i 74

:m ili

lei

in en or eb 19

19 56 :g

vo o

Ro tte

rd

am

ps tim

m ich er tb m an i jd ew im e m a 19 ar Ge er de m 98 ni a r e( :m n H / af u ee s i de sv leu we 20 lin a te rk n 08 gs lm Be en :a pr ak d wa in an e vo rb rin gs m o 20 to r e g i m j ld f fe 08 t Br an eR en n) :c e i b o j ur er ij tte s L us 20 rd oo am W pb 08 e aa :v (N rk n er vo oo tra v o rd olg 20 rb jec sin er cu 09 tB e ge r id :m su o l) er uw sC et /u & al vla 20 itv cu In ge la 11 oe fra tie n r :G de wi / vo ev r m we Kl or ra pe rk ein be ag l o g re d sc rg es i ha v di o an 20 la n a o lig i 11 gv rB sa gd ep tie :o oo re vo ro r o ije pl o K jec r lei eid ffe r B zij 20 te n i n s r n r n 11 ch te an go cu s a dv :G rs m l i ge us eil ju eh ze se bi u igh pr lf s leu ld n oj eid ta ec m igd nd te o (2 op ig m n 5 t c d e a ja e l o cu ar Eu pe la re in ro tie r m di e st n en as bi em st) t w n ne eg ak n en en Br sz in an ilv dv er eil en igh eid

Hoe kijk je terug op je loopbaantraject? Heel positief. Ik heb er veel geleerd: van calculatie tot uitvoerderstaken van kleinschalige projecten. Dat ik met vlag en wimpel ben geslaagd, is mede te danken aan de traject­ adviseur van het Loopbaantraject Bouw & Infra. Mijn adviseur, Eva Wels, was er echt voor me. In het begin voerden we een pittig gesprek. Zo vroeg ze me hoe ik mijn toekomst zag. Daar moest ik echt even goed over nadenken. Ze vroeg het niet om

me te pesten, maar om me goed door het traject te loodsen. Iedereen met lichamelijke problemen die er met een beetje hulp iets van wil maken, beveel ik het Loopbaantraject van harte aan.

Scholing en Loopbaanontwikkeling

5

Bouwnieuws

in 't kort

Vrees voor krapte arbeidsmarkt Foto: DHV.com

Werkervaring

levert zeventig diploma’s op Zeventig bouwplaatsmedewerkers en middenkaderfunctionarissen hebben zaterdag 26 november een vakdiploma gekregen in Harderwijk. Zij hebben dit behaald via de EVC-centra Bouw & Infra. Sommige kandidaten namen hun eerste diploma in ontvangst na meer dan dertig jaar werkzaam te zijn in de bouw- en infrasector. Iedere werknemer in de bouw en infra kan zijn werkervaring - gratis laten omzetten in een certificaat of diploma. Om daarvoor in aanmerking te komen moet hij wel kunnen aantonen te beschikken over de nodige werkervaring. Een lastige klus. Daarom begeleidt een evc-adviseur de kandidaat bij het verzamelen van bewijzen. Bij het afronden van het evc-traject ontvangt iedere deelnemer sowieso een ervaringscertificaat. Soms is de ervaring die daarop staat gelijkwaardig aan een officieel mbo-diploma. Soms is het volgen van een klein stukje scholing voldoende om die kennis en vaardigheden compleet te maken. Als dat het geval is, wordt het ervaringscertificaat omgezet in het officiële vakdiploma. Meer informatie over het evc-traject is te vinden op www.evc-centra.nl.

Ondanks dat de crisis nog niet voorbij is, hebben technische bedrijven meer moeite met het vinden van geschikt personeel. Dit blijkt uit een onderzoek van Berentschot onder personeelsadviseurs. In 2008 gaf nog 74 procent van de ondervraagden aan moeite te hebben met het werven van nieuwe medewerkers. Dit aantal daalde tot ruim een kwart (26 procent) in 2010. Nu gaat het cijfer weer omhoog. Uit het onderzoek blijkt dat in 2011 ruim een op de drie ondervraagden (35 procent) kampt met het vinden van de juiste mensen voor de organisatie. Voor 2012 verwacht 43 procent van de personeelsfunctionarissen problemen. Net zoals in 2010 zijn met name de technische functies lastiger in te vullen. Techniek & Onderhoud voert dit jaar de lijst aan, op de voet gevolgd door ICT. Naast de instroom van nieuwe medewerkers wordt ook het behoud van werknemers een grotere uitdaging voor organisaties. Ruim een kwart (28 procent) heeft op dit moment moeite om bestaande werknemers binnen de organisatie te houden. Dat is drie keer zoveel als in 2010 (9 procent).

Vacaturesite Werkenopdebouw.nl stopt De vacaturesite www.werkenopdebouw.nl is uit de lucht. Op deze website konden werkgevers in de bouw en infra vacatures melden en in contact komen met werkzoekenden. Omdat de site niet goed functioneerde en er een beter alternatief is gekomen, is de website gestopt. Wie op internet www.werkenopdebouw.nl intypt, wordt nu automatisch naar www.komindebouw.nl doorgeleid. De 6

website www.komindebouw.nl heeft een directe koppeling met de database van UWV Werkbedrijf. Alle vacatures in de bouw en infra staan daardoor overzichtelijk op één plek. Naast het vacaturegedeelte bevat de site ook actueel nieuws en informatie over opleidingen en beroepen in de bouw en infra. Werkenopdebouw.nl was een initiatief van cao-partijen in de bouw en infra. Zij zijn inmiddels een samenwerking aangegaan met www.komindebouw.nl.

Hoogste punt

voor steenfabriek de Bunswaard “Zo hoog als de schoorsteen zal de kap niet worden, maar imposant wordt het bouwwerk van de kapconstructie wel”, beweert Carla Voskuilen. Zij is namens eigenaar BOEi, projectleider van steenfabriek de Bunswaard. Alweer bijna een jaar wordt er door de ovenbouwers gewerkt aan de restauratie van de vlamoven. Na het herstel van het metsel- en voegwerk is het nu tijd om de houten kapconstructie op te bouwen. Delen van de originele spanten worden hierin teruggebracht. Het aannemingsbedrijf H.L. van der Boom uit Giesbeek levert de spanten, gordingen, sporen en houten delen van de kap zo compleet mogelijk aan. Dit om de werkzaamheden op locatie snel en met minimale overlast te kunnen afronden. Steenfabriek de Bunswaard raakte sinds de jaren zestig in verval. Na de restauratie wordt het fabrieksgebouw omgetoverd tot acht woningen.

Energiebesparingen vooral dankzij bouwkundige innovaties Bouwkundige innovaties zorgen voor een flinke afname van het energieverbruik. Door deze goed toe te passen, kan bij nieuwbouw gemakkelijker voldaan worden aan de epcwaarde van 0,6. Tot nu toe werden besparingen vooral gerealiseerd door technische installaties te optimaliseren, bijvoorbeeld het gebruik van HR-ketels. Nu gaat het met name om hoogwaardige isolatie van de buitenschil, verbeterde kozijn- en glastechnieken, luchtdicht bouwen en het beperken van koudebruggen. Archidat heeft - op basis van de innovaties - samen met producenten en leveranciers oplossingen doorgevoerd in de bouw- en referentiedetails. Dit heeft geresulteerd in ruim 35 honderd unieke detail­ oplossingen. Doordat de psi-waarde van deze producten staat vermeld, kunnen deze ook meegenomen worden in de berekening van de epc. Iedere nieuwbouwwoning moet wettelijk gezien een epc-waarde van maximaal 0,6 hebben.

Door het goed aangeven van de psi-waarde, zijn er minder aanvullende energiebesparende maatregelen nodig.

De woningen aan de Dolomietenlaan in Tilburg zijn veel energiezuiniger geworden door het aanbrengen van bouwkundige innovaties.

7

Niet zagen, maar Zaagmij werkt sinds 2003 met zelfontworpen zaagtrucks om asfalt te zagen. “Mijn compagnon Alfred van Gelder stond jarenlang achter een zaagmachine en was het zware werk en de soms barre weersomstandigheden zat. Hij zocht naar een betere oplossing”, vertelt directeur Dirk van Gelder.

8

inregelen en controleren

Zo belandden de eerste schetsen op de kantinetafel en kwamen alle medewerkers met aanpassingen. Zo zijn aan de rechterkant van de truck twee zaagbladen achter elkaar gemonteerd. Tot op één millimeter nauw-keurig kan de machinist deze bladen boven het te zagen asfalt manoeuvreren. De bladen zakken tijdens het rijden en zagen tot 25 centimeter in één werkgang in het asfalt. “Het duurde een paar jaar voordat we met ons idee naar de fabrikant van onze losse zaagmachines stapten”, zegt Dirk. “De fabrikant bracht zelf ook ideeën en aanpassingen in en de bouw duurde al met al ook nog eens twee jaar.” Zelfdenkend Die eerste zelfontwikkelde zaagtruck is nog steeds in gebruik door Zaagmij. Sinds 2010 rijdt er ook een sterk verbeterde versie van de truck. De verbeterpunten kwamen van Zaagmij, de fabrikant en vaste machinist Stefan van den Broek. Het hydraulisch systeem en de elektronica zijn uitgebreid en meer taken worden automatisch uitgevoerd. De truck is zelf­denkend: via een camera volgt de truck de uitgezette lijnen. Dit jaar krijgt truck 2 ook radar zodat automatisch de dikte van het te zagen asfalt gemeten wordt. De zaagdiepte wordt vervolgens ook automatisch aangepast.

uniek is. Als nadeel noemt Dirk de hoge kosten en de tijd die met het ontwerpen en bouwen gepaard gingen. “Het moet wel je hobby zijn; er gaan ontzettend veel uren inzitten. De fabrikant heeft tot nu toe geen zaagtrucks geleverd aan anderen. Ons werk is nogal specialistisch en de kosten van de truck zijn hoog. Het is dus niet voor ieder bedrijf rendabel.” Machinist onmisbaar Zaagmij ziet echter grote voordelen, volgens Dirk. “Onze zaagtrucks zijn niet alleen in te zetten bij grote werken, maar ook voor een paar honderd meter is het vaak al goedkoper. Bijkomend voordeel is dat door de snelheid van werken, huizen en bedrijven snel weer bereikbaar zijn. Ook de wegwerkers die na het zagen van het asfalt aan de slag moeten, kunnen sneller beginnen.” Maar met een mooie truck alleen ben je er niet, beseft Dirk. Hij roemt de jarenlange ervaring van de machinisten. “Zij denken met onze opdrachtgevers mee. Daardoor voorkomen we regelmatig mogelijke problemen en fouten.”

Hobbyproject Het grote voordeel van zelf een zaagtruck ontwerpen en laten uitvoeren, is dat de truck 9

10

Stefan van den Broek

“Ik hoef alleen de techniek maar aan te sturen” Zaagtruckmachinist Stefan van den Broek is de enige bij Zaagmij die zaagtruck 2 kan bedienen. Hij is vanaf het begin betrokken bij het ontwerp en de bouw ervan. Enthousiast vertelt hij: “Ik wist precies wat aan truck 1 verbeterd kon worden. En wat er aan de truck ontbrak. Aan zaagtruck 2 hebben we de hydraulische en elektronische systemen sterk verbeterd. Deze truck bepaalt zelf de optimale diepteverdeling tussen de zaagbladen. Mijn cabine hangt vol met elektronica: beeldschermen, camera’s en afstandsbedieningen. Dat heb ik allemaal nodig om de klus te klaren.”

Geconcentreerd Stefan is helemaal gelukkig met zijn werk. “Lichamelijk is het absoluut niet zwaar; de techniek doet het werk en ik hoef alleen de techniek maar aan te sturen. Mijn collega’s maken er wel grappen over. Ze vinden dat ik de hele dag alleen maar hoef te zitten. Maar zo simpel is het nou ook weer niet. Geestelijk vergt het wel uiterste concentratie.” Leren in de praktijk Er is geen opleiding waar je leert om met zo’n unieke machine te werken. Dat kan alleen in de

11

Tijd voor achtervang Stefan ging vanaf de mts de machinebouw in en werkte een aantal jaren in de burgerlijke en utiliteitsbouw. Dat beviel hem steeds minder goed. “Ik vind de collegialiteit onder bouwvakkers steeds slechter worden. Doordat iedereen op een bouw bezig is met zijn eigen ‘ding’, heeft niemand tijd om een ander te helpen.” Hij stapte over naar de wegenbouw en kwam bij Zaagmij terecht. “In de wegenbouw is de collegialiteit veel groter, iedereen helpt elkaar, altijd.”

praktijk. Stefan: “Het eerste halfjaar reed en bediende Alfred van Gelder de eerste zaagtruck. Ik keek met hem mee en heb het van hem geleerd. Na een tijdje bediende ik de truck alleen.” Doordat Stefan zelf heeft meegedacht over zaagtruck 2, weet hij ook goed hoe hij die moet bedienen. Binnenkort wordt zijn zaagtruck uitgerust met een radar onder de truck. “Ook dat bestaat wereldwijd nog nergens. Ik moet leren om de ‘lijntjes en bolletjes’ op het beeldscherm goed te ‘lezen’. Daarom rijdt de eerste maand iemand van het leverende bedrijf mee om me wegwijs te maken.” Zelfstandig en verantwoordelijk werk Hoewel er geen opleiding voor is, vindt Stefan dat een zaagtruckmachinist wel aan bepaalde eisen moet voldoen. “Je moet natuurlijk een vrachtwagenrijbewijs en een chauffeursdiploma hebben. Technisch inzicht heb je ook nodig. Zo moet je heel goed kunnen focussen op de beeldschermen en de meters, want die machine gaat gewoon door. Je moet er tegen kunnen om elke dag alleen te werken.” Geen probleem voor Stefan: “Ik voel me ‘eigen baas’ en heb de vrijheid om problemen zelf op te lossen en storingen te verhelpen. Pas als ik er echt zelf niet uitkom, bel ik een collega.” 

12

Bezienswaardigheid De grote truck trekt altijd bekijks. “Het is ook bijzonder om te zien en mensen zijn nieuwsgierig. Ik vind dat wel leuk. Ik ben feitelijk het visitekaartje van ons bedrijf.” Stefan beseft dat het wel een risico is dat hij de enige is die de zaagtruck kan bedienen. “Als ik ziek word, is er een probleem, want er is geen vervanger, behalve de back-up in de vorm van zaagtruck 1. Als ik op vakantie ga, plant Zaagmij het onderhoud aan de truck in.” Om het risico wat kleiner te maken, wil Zaagmij een extra machinist opleiden. Samen met het Loopbaantraject Bouw & Infra bekijkt het bedrijf welke medewerker hiervoor geschikt is en welke cursussen diegene hiervoor kan volgen. 13

Portret

“Ik heb nooit eerder hoeven solliciteren” 14

Adrie Baartmans Met zijn ruim dertig jaar ervaring als timmerman is Adrie Baartmans (49) uit Steenbergen echt een man van de praktijk. “Ik ben heel leergierig. Alles wat ik kon leren, heb ik door schade en schande geleerd.” Een mooi vak, maar Adrie wil meer. Via het Loopbaantraject Bouw & Infra volgt hij in de avonduren de Kaderen Ondernemersopleiding in de bouw (KOB) met als doel om daarna als uitvoerder aan de slag te kunnen. Als middelbare scholier had Adrie niet het geduld om zijn lts-opleiding af te maken. Hij ging liever werken in de bouw, een wereld die hem prima beviel. Hij werkte bij tal van aannemers. “Het was altijd heel makkelijk om aan de slag te komen. Ik heb nooit hoeven solliciteren.” Hield het werk bij de ene werkgever op, dan leverde een praatje op de bouwplaats van een andere aannemer al snel een nieuwe baan op. Betere kansen De crisis heeft daarin verandering gebracht. In 2008 stapte Adrie bewust over naar Heijmans, omdat hij graag bij een Brabantse aannemer aan het werk wilde en bovendien in de woningbouw. Toen zijn werkgever minder opdrachten had, moest een groot aantal medewerkers vertrekken, ook Adrie. Sindsdien zit hij thuis. Hij wil dolgraag weer aan het werk, maar moest eerst genezen van een operatie aan beide handen. Met de KOB-opleiding denkt hij betere kansen te hebben op de arbeidsmarkt en zijn handen bovendien te kunnen ontzien. Alvast aan de slag Hoewel het lang geleden is dat Adrie in de schoolbanken zat, gaat de opleiding hem tot nu toe goed af, ook al vindt hij het niveau best pittig. “Ik leer heel makkelijk. Bovendien scheelt het dat ik geen last heb van oude methodes die mij in de weg zitten.” Vooruitlopend op het afronden van zijn opleiding, wil hij graag alvast aan de slag. “Het allerliefst als assistentuitvoerder of als voorman, maar mocht dat echt niet lukken, dan als timmerman.”

Vakdiploma Aannemer De Stichting KOB, Kader- en Ondernemers Opleiding in de bouw biedt in het hele land opleidingen op het gebied van techniek en management. Nadat hij samen met trajectadviseur Erwin van Peppen zijn mogelijkheden had bekeken, is Adrie Baartmans in september met de opleiding begonnen. Hij volgt in eerste instantie vier modules: Techniek 1 en 2, Calculatie en Werkvoor­ bereiding en uitvoering. "Je krijgt een heel brede kennis van de bouwwereld." Ter afsluiting gaat hij ook de laatste twee modules doen - Commerciële Bedrijfsvoering en Ondernemen - om daarmee het vakdiploma Aannemer te behalen. Die modules worden niet vergoed door het Loopbaantraject Bouw & Infra en betaalt Adrie daarom zelf.

Werkloos en het Loopbaantraject Bouw & Infra Het Loopbaantraject Bouw & Infra is er voor iedereen die werkt volgens de cao voor de Bouwnijverheid. Maar ook als je werkloos bent, kan het Loopbaantraject soms iets voor je betekenen. Belangrijk is dat je dan bij je laatste werkgever volgens de cao voor de Bouwnijverheid hebt gewerkt. Als je na het kwijtraken van je baan via een uitzendbureau hebt gewerkt, kom je daardoor meestal niet in aanmerking voor een loopbaantraject. Meer weten? Neem contact op met de trajectadviseur bij jou in de buurt. Kijk op pagina 42 voor de contactgegevens. 15

"Na je 50ste blijf je zitten waar je zit" In het Noord-Groningse Sauwerd bouwt SelektHuis een vrijstaande woning. Een week voor oplevering heeft voorman Peter Lameijer enkele zzp’ers toegevoegd aan zijn vaste team. Het is tijd voor de afwerking en zo komt de woning zeker op tijd klaar. Tussen de werkzaamheden door, geven de mannen hun reactie op de stelling.

Timmerman Robert Andringa (35): “Als ik om me heen kijk, zie ik dat je het niet altijd zelf voor het zeggen hebt. Veel van mijn maten zitten in de bouw; lang niet allemaal zijn ze zeker van hun baan. Het enige wat je daar zelf aan kunt doen, is zorgen dat je goed bent in je werk. En zelfs dát geeft nog geen garanties. Zelf hoop ik over twintig jaar geen timmerman meer te zijn. Natuurlijk wil ik meer, dat wil toch iedereen? Ik zou wel de kopers van onze woningen willen adviseren. Maar of ik daarmee tot na mijn 50ste wil wachten? Liever maak ik eerder een stap.”

“Je hebt het zelf niet in de hand” Een nieuwe loopbaan na je vijftigste? Het kan wel! Je bent nooit te oud om te leren of van baan te veranderen. Zeker niet als je volgens de cao voor de Bouwnijverheid werkt: je kunt dan altijd gebruikmaken van het Loopbaantraject Bouw & Infra. Toch merkten de trajectadviseurs van het Loopbaantraject Bouw & Infra dat mensen boven de 50 daar vaak tegenop zien. Of dat hun werkgevers niet willen meewerken. Om daar verandering in te brengen, hebben de trajectadviseurs een aantal ervaringsverhalen verzameld. Deze staan in het boekje ‘Een nieuwe loopbaan na je vijftigste? Het kan wel!’. De verhalen worden afgewisseld met praktische tips en feiten. Het boekje is aan te vragen via de trajectadviseur en te bekijken via www.fundeon.nl. 16

Voorman Peter Lameijer: “Ik ben 55 en net aan een opleiding begonnen via het Loopbaantraject Bouw & Infra. Voor mij het juiste moment om mijn uitvoerderspapieren te halen. Ik word ouder, maar mag nog een flink aantal jaren werken. Uit die jaren wil ik zoveel mogelijk halen: qua werkplezier en salaris. Het liefst wil ik bij SelektHuis doorstromen naar uitvoerder. Dat past bij mij. Mijn vrouw zegt wel eens dat ik getrouwd ben met mijn werk: ik ga vroeg van huis en kom laat thuis. Dat komt doordat ik na mijn eigen werk graag met andere ploegleiders praat. Om te horen waar zij tegenaan lopen en zaken oplossen. Ik denk graag met ze mee. In een rol als uitvoerder kan ik dat verder uitbreiden. Mijn leeftijd is voor mij geen enkele reden om me niet bij te scholen. Ik wil me altijd ontwikkelen en nieuwe dingen leren. Dat stopt niet als je de 50 voorbij bent. En een opleiding volgen is nu misschien nog wel gemakkelijker dan toen ik jonger was: mijn kinderen zijn het huis uit, mijn vrouw stimuleert me.”

“Een opleiding volgen is gemakkelijker nu ik ouder ben” Metselaar Laurens Post (39): “Als ik voor mijn vijftigste niet iets anders ga doen, dan vrees ik dat ik daarna geen keuze meer heb. Ik ben zzp’er. Meestal ben ik aan het metselen, hoewel ik ook kan timmeren. In deze woning breng ik plinten en architraven aan. En hier een daar kit ik een naadje dicht. Voor mijn gevoel moet ik voor mijn 40e bedenken wat ik ga doen. Nu dus! Wil ik de rest van mijn leven zzp’er in de bouw blijven? Gaat me dat wel lukken? Ook lichamelijk gezien? Of moet ik bekijken of ik me kan omscholen of ergens in dienst kan komen? Nu willen ze me misschien nog wel aannemen, maar willen ze dat ook als ik de 50 jaar ben gepasseerd? Als je in loondienst bent, is het gemakkelijker om je om te scholen. Ook als je al wat ouder bent. Daar zou ik zeker gebruik van maken.”

“Altijd kansen pakken” 17

18

“Ik isoleer een woning alsof het mijn eigen huis is” Met 33 jaar ervaring weet isolatiemedewerker Evert Sprakel waar hij over praat. Samen met collega's Leon Brink en Bert Meenks isoleert hij 46 woningen aan De Stokerij in Gorredijk. Evert: “Ik heb zelf ook vloerisolatie in mijn eigen huis aangebracht.”

Leon en Bert zijn pas een jaar in dienst van Pluimers. Toch zijn ze al overtuigd dat ze een belangrijke bijdrage leveren aan duurzaam wonen door het aanbrengen van vloer- en spouwmuurisolatie. Leon: “Ik wil mijn eigen huis ook goed isoleren nu ik zelf bezig ben met dit werk.” Door de isolatie verbeteren de medewerkers het energieverbruik van een woning met zeker 20 procent. Leon: “Als ik terugkom in een buurt waar ik heb geïsoleerd, hoor ik vaak hoe tevreden mensen zijn.”

ventilatie naar de kruipruimte brengen wij nieuwe roosters aan. Voordat we hier aan beginnen, moeten we onder de vloer kijken om leidingen te traceren. Nooit blind boren van buitenaf want straks ga je ergens doorheen. Dat controleren wij dus goed. Alle gaten maken we na het isoleren weer dicht. Het is daarbij belangrijk om goed op de kleur van het cement te letten. Als die anders is, valt dat natuurlijk op.”

Nooit blind boren Nadat een vertegenwoordiger in het voortraject de situatie heeft beoordeeld, gaan de mannen aan de slag. Evert: “Eerst houden we een inspectie. We kijken of we overal genoeg ruimte hebben om een goed boorpatroon aan te brengen. Vervolgens vullen we de luchtspouw met isolatiemateriaal. Dat kan minerale wol, HR IsoPearl (grijze parels) of polyurethaanschuim zijn.” Bert vult aan: “Voor het herstellen van de

Isoleren met een nieuwe gevel Bert, Leon en Evert isoleren samen 46 woningen in Gorredijk. De buitenschil van die woningen wordt aangepast om zo het energielabel omhoog te brengen. Bijzonder aan dit project is dat er pas geïsoleerd wordt nadat de nieuwe gevel voorlangs is gemetseld. Projectleider Tom Overbeek legt uit: “De aannemer wilde harde isolatieplaten tegen de bestaande binnenmuur plaatsen en daarna pas de nieuwe gevel optrekken. Maar na het slopen van de oude buitengevel bleek dat de oppervlakte van de bestaande binnenmuur te ruw is. Hierdoor is het moeilijk om de isolatieplaten op de juiste wijze te bevestigen. Daarom is hier gekozen voor dezelfde isolatiemethode als bij een renovatieproject waarbij de buitenschil behouden blijft. Het voordeel is dat de volledige luchtspouw benut kan worden ten behoeve van de isolatiewaarde. De isolatie vormt zich naar alle oneffenheden in de spouw. We verwachten deze manier van isoleren vaker te gaan toepassen bij renovatie.” 19

Productie maken Isoleerwerk vraagt een nauwkeurige blik. Bert: “Soms is er veel begroeiing om een huis. Een doornstruik kan bijvoorbeeld heel breed en dik zijn. Als je dan van buiten door een muur moet boren, haal je nog wel eens iets open.” Leon benoemt een ander punt dat alertheid vergt: “Je moet het materieel goed afstemmen. Doe je dit niet dan kan de slang verstopt raken. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Je wilt zoveel mogelijk productie maken.” Energie besparen Bert werkt sinds januari 2011 bij Pluimers. “Ik heb jaren als metselaar gewerkt, vooral in Duitsland. Maar in die sector is steeds minder werk. Daarom ben ik in de isolatie gaan kijken. Dat is een bloeiende branche, want mensen willen energie besparen.” Ook Leon komt oorspronkelijk uit een andere sector. “Ik heb hekwerk geplaatst. Daarnaast zocht ik in het magazijn orders bij elkaar. Maar omdat ik geen pensioen opbouwde, ben ik verder gaan kijken. Zo kwam ik in het isoleerwerk terecht.” Evert Sprakel heeft langer ervaring in de isolatie. “Ik begon bij Pluimers met het zetten van dubbel-

glas, daarna heb ik jarenlang in de spouwmuurisolatie gezeten. Vandaag de dag doe ik dat nog steeds, maar ik heb wel een stapje teruggedaan. Over een half jaartje ga ik met pensioen. Tot die tijd werk ik nog twee dagen op de werkplaats.” Lachend: “En het mooie is dat ik niet meer zo vroeg uit bed hoef.”

Een energielabel Het energielabel voor woningen geeft met klassen (A++ tot en met G) en kleuren (donkergroen tot en met rood) aan hoe energiezuinig een huis is. Energielabel A++ is zeer zuinig, energielabel G (rood) is zeer onzuinig. Door het aanbrengen van vloer- en spouwmuurisolatie wordt een woning energiezuiniger. Daardoor stijgt de woning vaak één of meerdere klassen. Gemeenten, provincies en de landelijke overheid geven diverse subsidies op het aanbrengen van subsidies. Bovendien worden de werkzaamheden maar met 6 procent btw belast, in plaats van 19 procent. Voor veel partijen maken deze regelingen het aantrekkelijk om te investeren in isolatiemaatregelen. 20

Hoe zit het ook alweer?

PAGO

Periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek Werken in de bouw of infra kan zwaar zijn. Zeker op de bouwplaats. Je loopt steiger op, steiger af. Je sjouwt met materialen. Je werkt door in wind en regen. Je maakt vaak dezelfde beweging. Om te ontdekken of je lichaam het werk de komende jaren nog aan kan, kun je een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (pago) doen. Als je weet wat je zwakke punten zijn, kun je voorkomen dat je uitvalt. Misschien hoor je ’s ochtends je knieën flink knikken voordat ze echt op gang komen. Of je krijgt na een week met overuren last van je schouder. Of je hebt het idee dat je een paar jaar geleden minder moeite had met het tillen van een stapel stenen. Het overkomt de meeste mensen wel een keertje. De vraag is: is het iets wat vanzelf weer overgaat? Of geeft je lichaam aan dat het je dagelijkse werk niet nog jarenlang wil doen? Met een pago kun je daarachter komen. Arboarts Voor een pago ga je naar een arboarts. De arboarts bekijkt je gezondheid in combinatie met je werk. Door het onderzoek

kan de arboarts goed inschatten of jij je huidige baan de komende vijf jaar zonder problemen kunt uitvoeren. Lichamelijke klachten betekenen niet dat je jouw werk niet meer kunt doen. Een stijve knie is voor een metselaar een stuk lastiger dan voor een machinist. Terwijl de machinist bij een andere klacht juist eerder tegen problemen aanloopt. Advies Op basis van het onderzoek geeft de arboarts je een advies. Dat kan zijn dat jij je huidige werk gewoon kunt blijven doen. Ook kan hij je adviseren om sommige zaken anders te doen of om hulpmiddelen te gebruiken. Een veelvoorkomende tip is dat je niet bukt, maar knielt om iets op te tillen. Daardoor belast je jouw rug minder. In sommige gevallen geeft de arboarts aan dat je je huidige werk niet kunt blijven doen. Dat betekent niet dat je per direct moet stoppen met je werk, maar wel dat je serieus moet nadenken om over te stappen naar een andere baan. Aanmelden voor pago Een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (pago) kun je bij nagenoeg alle arbodiensten laten uitvoeren. Je werkgever kan je verwijzen naar de arbodienst waarbij het bedrijf is aangesloten. Je kunt je ook aanmelden bij het Loopbaantraject Bouw & Infra, want een pago kan onderdeel zijn van een loopbaantraject. Als blijkt dat de kans groot is dat je binnen nu en vijf jaar je huidige werk niet meer kunt doen, dan schrijft de trajectadviseur je bij het Loopbaantraject in als een preventiedeelnemer. Dat betekent dat je extra mogelijkheden krijgt voor omscholing. Eerdere deelnemers aan het Loopbaantraject Bouw & Infra zijn bijvoorbeeld in de jeugdzorg of de transportsector gaan werken. Maar als preventiedeelnemer kun je je natuurlijk ook omscholen naar een andere baan in de sector, misschien bij je eigen werkgever.  Kijk voor meer informatie op www.loopbaantrajectbouw.nl/werknemer of op www.arbouw.nl/pago.

21

Herontwikkeling

Spoorzone

Projecten:  ondergrondse spoortunnel (lengte 2,3 km); vervoersknooppunt met treinstation, busstation, fietsenstalling, parkeergarage; 1200 nieuwe woningen en 50.000 m² kantoorruimte (inclusief nieuw stadskantoor); aanleg stadspark. Investering: circa 1 miljard euro (infra plus vastgoed). Bouwtijd Spoortunnel: van 2009 tot 2017. Spoorzone gereed: tussen 2025 en 2035. Financiers: ministerie van Infrastructuur en Milieu, gemeente Delft. Uitvoering spoortunnel: Combinatie Crommelijn VOF (CFE NV, Mobilis en Dura Vermeer Groep). Masterplan Spoorzone: prof. Joan Busquets. Ontwerp ondergronds station: Benthem Crouwel Architekten. Ontwerp stationshal en stadskantoor: Mecanoo architecten. 22

Delft

Een langgerekt bouwterrein langs het spoorviaduct snijdt Delft in tweeën. Gespecialiseerde bedrijven werken er aan de bouw van een ondergrondse spoortunnel met twee dubbele tunnelbuizen. Over zes jaar rijden de treinen onopgemerkt op één van de drukste spoorverbindingen van het land onder een nieuw stukje Delft. De stad is dan eindelijk verlost van een hinderlijke barrière. 23

Koppensnellen: vrijgehakte stekken worden later opgenomen in de vloerwapening.

Voorlopig hebben de Delftenaren te maken met een gigantische bouwput en werkzaamheden die het normale stadsleven moeilijk maken. Bij de bouw van de treintunnel en bij alle deelprojecten moeten oplossingen gevonden worden voor doorstroming van verkeer. Veiligheid en leefbaarheid in de omgeving van de bouwplaats bepalen voor een aanzienlijk deel de gebruikte bouwmethoden en de fasering van werkzaamheden. Koppensnellen Over drie jaar rijdt de eerste trein vanuit zuidelijke richting de nieuwe spoortunnel in. Nu is het nog een diepe bouwput, waar een werknemer van een gespecialiseerd sloopbedrijf bezig is met ‘koppensnellen’. Hij hakt het beton weg van de paalkoppen zodat de wapeningsstaven vrijkomen. Een eindje verderop zijn Hans Barneveld (56) en zijn zoon John (33) uit Kampen bezig met de afwerking van de kop van een vibrocombinatiepaal. Ze zijn allebei heier van beroep. John: “Meestal heien we damwanden en funderingspalen. Daarnaast voeren we alle voorkomende werkzaamheden uit rondom het heiwerk.” Hans heeft al een loopbaan als betonijzervlechter achter de rug. “Als vlechter werk je bijna dag en nacht. Dat heb ik zevenendertig jaar gedaan. Dat wil ik niet meer.”

John (l) en Hans Barneveld “Meestal heien we damwanden en funderingspalen." 24

Bij de mensen Tussen alle gespecialiseerde vaklieden heeft zzp’er Marco Kuin (55) uit Fijnaart een bijzonder positie. Als magazijnmeester van één van de drie magazijnen op de bouwplaats is hij een ‘specialist in alles’. Hij beschikt over een compleet ingerichte timmerwerkplaats. “Ik lever alle goederen en gereedschappen die op de bouwplaats nodig zijn. Moersleutels in alle maten, een accutol of een zware boorhamer, paddenstoelen voor de stroomvoorziening en leidingen voor water en rioleringsbuizen. Noem het maar op. Wat ik niet kan leveren, maak ik zelf, zoals houten trappen om kleine niveauverschillen in een bouwput te overbruggen.” Ook hielp Marco bij de inrichting van een tentoonstelling van ‘bouwtekeningen’ die kinderen uit de buurt hadden gemaakt. “Je kunt de bouw ook een beetje bij de mensen brengen. Toch?”

Marco Kuin “Houten trappen op maat, die maak ik zelf.” Het goede niveau De bouwput voor het historische stationsgebouw van Delft CS heeft de afmetingen van een voetbalveld. Betonstaalvlechters maken de vloer van de ondergrondse fietsenkelder. Die vloer dient gelijkertijd als het dak boven de perrons. Voorman Musa Bulut (45) uit Den Haag werkt met zijn ploeg aan de wapening. Hij heeft haast, want de planning staat onder druk. Musa: “Ik heb er een paar extra jongens bijgehaald. Zo kunnen we deze vloer net binnen de tijd afkrijgen. Maar ik moet ook opletten dat we precies blijven werken. Steeds het goede niveau nameten en de staven goed aftekenen. Erg belangrijk is dat ik de laatste versie van een werktekening heb. Dat moet ik altijd controleren. “

Musa Bulut “De planning is krap, maar het moet kunnen.”

25

Jaap de Kuiper: “De vlechters volgen mij en andersom.”

26

Zonder woorden Kraanmachinist Jaap de Kuiper (56) bedient de giek van de telekraan, hoog boven het stationsgebied. Met zijn Sennebogen op rups van tachtig ton voert hij dikke bundels wapeningsstaal aan voor de vlechters. Jaap: “Ik lever het aan en zij lopen het uit.” Hij is zich bewust van de verantwoordelijkheid die hij heeft voor de veiligheid van de mensen die in de buurt van zijn machine werken. “Vanuit mijn cabine scan ik constant de werksituatie. De vlechters volgen mij en andersom. Loopt er iemand naast de kraan? Waar kijken de jongens naar? Kan ik zo draaien dat ik niet over de hoofden van de mensen hoef te zwenken? Is de last goed aangepikt? Dat zijn de

vragen die ik mezelf stel. Het moet allemaal helder zijn. En zonder woorden.” Omgevingsmanager Rond een uur of vier pakken de meeste bouwploegen hun spullen in. Voor omgevingsmanager Ada Haasnoot is de werkdag nog niet om. Samen met haar collega’s brengt zij het bouwproces in balans met de belangen van de buurt. “Wij werken steeds twee kanten op. We informeren de bouwers over de wensen, klachten en vragen van buurtbewoners. De omwonenden leggen we uit wat er op en rond de bouw gaat gebeuren.” 

Ada Haasnoot: “Wij werken steeds twee kanten op.” 27

Portret

Rob (25) en Bart (22) Stavenuiter werken in het bouwbedrijf van hun vader. Ze willen het bedrijf van hem overnemen. Om zich daarop voor te bereiden volgden de broers scholing via het Loopbaantraject.

28

Leren voor zelfstandig ondernemer met personeel Waarom volgen jullie dit Loopbaantraject? Rob: “Ik heb eerst de opleiding Small Business gedaan. Het idee om zelfstandig ondernemer te worden was er al, maar ik wist nog niet in welke bedrijfstak. Ik hielp een paar keer mee met projecten van ons bouwbedrijf en vond het toch leuk om daarin verder te gaan. Het is natuurlijk een mooie kans. Ik kwam alleen bouwkundige kennis tekort. Met behulp van het Loopbaantraject Bouw & Infra kon ik die vergroten.” Bart: “Bij mij is het net omgekeerd. Ik begon met mts niveau 4 en wist al dat ik in de bouw wilde werken. Omdat mijn broer en ik in de toekomst het bedrijf van mijn vader willen overnemen, leek het mij nuttig om meer te leren over bijvoorbeeld calculatie, werkvoorbereiding en financiële administratie.”

Jullie konden dus al terecht in het bedrijf van je vader. Waarom dan toch weer naar school? Bart: “Een diploma is belangrijk. Er wordt vaak om gevraagd. Om als erkend bouwbedrijf aangesloten te zijn bij Bouwgarant, moet je een aannemersdiploma hebben. En het is altijd goed om je kennis uit te breiden.” Rob: “Het Loopbaantraject is voor ons een stok achter de deur. We zijn familie, dus dan ben je toch wat makkelijker, zo van ‘dat komt wel’. Met een externe partij die erop toeziet, gaat het studeren beter.” Wat heb je tot nu toe geleerd? Bart: “Ik snap nu beter wat er in financieel opzicht komt kijken bij een eigen bedrijf en

29

hoe alles is georganiseerd. Vakken als calculatie en werkvoorbereiding vond ik bijvoorbeeld leuk om te doen.” Rob: “Ik heb inzicht gekregen in de diverse bouwmethoden en materialen. Met de ervaring die ik in de praktijk heb opgedaan en de theorie van school kan ik een calculatie opzetten. Ook kan ik vervolgens de werkvoor­bereiding voor een project verzorgen. Voor het verbouwen van een woning heb ik het complete traject verzorgd van acquisitie tot oplevering. Zo heb ik geleerd om de wensen van de klant om te zetten in een bouwplan wat aan hun verwachtingen voldoet.”

Hoe bereiden jullie je voor op een toekomst als zelfstandig ondernemer? Rob: “Ik ben ongeveer een derde van de werktijd op kantoor. De bedoeling is dat ik uiteindelijk helemaal binnen ga werken. Maar ik vind het goed om nu ook veel ervaring in de bouw op te doen. De afwisseling is leuk.” Bart: “90 procent van de tijd werk ik buiten: ik houd van timmeren. Af en toe zit ik binnen om werktekeningen te maken. Op den duur ga ik dat vaker doen. Dan zullen Rob en ik samen het bedrijf leiden.”

De opleidingen van Rob en Bart Rob en Bart volgen een opleidingstraject van vier jaar om hun aanmemerspapieren te halen. Ze zijn bijna klaar. Onder begeleiding van trajectadviseur Jolanda Snoek stippelden zij een plan uit om hun doelstellingen te bereiken. De broers volgden via het KOB zes modules waarin de vakken Calculatie, Werkvoorbereiding en Uitvoering, Commerciële Bedrijfsvoering en Ondernemen aan de orde kwamen. Rob deed daarnaast ook nog de opleidingen Techniek 1 en Techniek 2 en een AutoCAD cursus.

Ook voor zelfstandig ondernemers? Iedereen die werkt volgens de cao voor de Bouwnijverheid kan gratis gebruikmaken van het Loopbaantraject Bouw & Infra. Dat geldt dus ook voor familieleden die in loondienst van de werkgever zijn. Zij kunnen via het Loopbaantraject Bouw & Infra uitzoeken of zij geschikte kandidaten zijn om het bedrijf over te nemen. Daarna kunnen ze ook opleidingen volgen om zich echt op het werkgeverschap en ondernemerschap voor te bereiden. Het Loopbaantraject draagt niet alle scholingskosten. Per loopbaantraject overlegt de trajectadviseur welke scholing het Loopbaantraject betaalt en wat de werkgever (of werknemer) aan kosten draagt. Meer informatie staat op www.loopbaantrajectbouw.nl/ werknemer. 30

Bedrijfsportret Bedrijfsbreed scholingsproject bij Van Noordenne Wapeningsstaal

“Over twee jaar heeft iedereen een diploma” In tijden van crisis houden veel bedrijven de hand op de knip wat betreft de scholing van medewerkers. Bij Van Noordenne Wapeningsstaal in Hardinxveld-Giessendam doen ze juist het tegenovergestelde. Het bedrijf is na de bouwvak begonnen met een bedrijfsbreed scholingsproject. Alle medewerkers halen binnen twee jaar een diploma.

“School was nooit mijn ding. Ik werd van school gestuurd. Mijn vader was betonstaalvlechter, dus de keuze was voor mij snel gemaakt. Inmiddels zit ik al 12,5 jaar in het vak. Ik heb nooit mijn diploma’s gehaald. Deze kans grijp ik nu met beide handen aan. Ik vind het een goede zaak dat we deze mogelijkheid aangeboden krijgen. Je wordt er niet slechter van en daarnaast ben ik straks in het bezit van een papiertje. Ik ben in september begonnen met

het bijhouden van een portfolio. Stap voor stap doorloop ik alle werkprocessen die onderdeel van de opleiding zijn. Ook leg ik mijn competenties vast. Binnen het bedrijf krijg ik ondersteuning van twee collega’s. Zij zijn mijn eerste aanspreekpunt. Ik leer weinig nieuwe vaktechniek, maar doe wel nieuwe vaardigheden op, zoals het invullen van een checklist. Dat kan ik later misschien toepassen als ik voorman ben.”

Wie: Luciën van Steenis (28) Functie: Betonstaalvlechter

“School was nooit mijn ding”

31

Het scholingstraject in het kort



Bij Van Noordenne Wapeningsstaal in Hardinxveld-Giessendam is een bedrijfsbreed scholingsproject opgezet, in samenwerking met de adviseur Personeelsontwikkeling van Fundeon en BGA Nederland. Via dit traject kunnen alle werknemers een diploma halen op het niveau waarop ze nu werken. Dat gebeurt grotendeels door hun werkervaring vast te leggen via een

evc-traject. Daarnaast biedt BGA aanvullende scholing aan. Medewerkers die nog geen diploma hebben, worden geschoold tot minimaal een diploma op mbo-niveau 2. Dat is bijvoorbeeld het diploma voor de opleiding Betonstaalverwerker. Medewerkers die al een diploma op dat niveau hebben, worden begeleid naar een diploma op mbo-niveau 3 of 4.

Leo van Hoorne werkt inmiddels zeven jaar als voorman bij Van Noordenne Wapeningsstaal. In 1983 kwam hij in dienst als leerling-vlechter. Langzaam maar zeker groeide hij door naar zijn huidige functie. “Ik heb wel een keer naar school gewild, maar dat kwam mijn werkgever toen niet goed uit. Diploma’s heb ik dus niet. Ik vind het goed dat we nu de mogelijkheid krijgen om diploma’s te halen. Je vakkennis leg je vast op papier, waardoor je kunt laten zien welke

ervaring en kennis je hebt. Ik begin nu met een opleiding op mbo-niveau 3, daarna wil ik misschien nog een stap verder naar niveau 4 voor de functie van uitvoerder. Je moet vooruitkijken en met dat in mijn achterhoofd, denk ik dat ik meer mogelijkheden heb met een papiertje op zak. Ik vind het heel goed dat Van Noordenne dit doet: andere bedrijven kunnen hier een voorbeeld aan nemen.”

Wie: Leo van Hoorne (46)

Functie: Voorman

32

“Meer mogelijkheden met een papiertje op zak”

Bedrijfsportret



Wie: Kees Kruis (47)

Functie: Uitvoerder

“Zonder vakpapieren uitvoerder geworden”

Uitvoerder Kees Kruis gaat voor een diploma Kaderfunctionaris op mbo-niveau 4. “Ik ben begonnen als verwarmingsmonteur, maar ik merkte al snel dat ik liever buiten ben. Mijn oom was betonvlechter, zo ben ik 28 jaar geleden in deze wereld terechtgekomen. Zonder vak­papieren ben ik uitvoerder geworden. Iets waar ik trots op ben, maar ik wil nu ook graag mijn diploma halen. Ik sta open voor scholing, want

je bent nooit te oud om te leren. De collega’s die op kaderniveau werken, maken een digitaal portfolio. Daarnaast krijgen alle medewerkers vanaf niveau voorman een extra middenkadertraining, waarin ook communicatie en organisatie zijn opgenomen. Dit scholingstraject is echt perfect. Ook de jongens zonder diploma’s kunnen zich omhoog werken. Dat vind ik heel positief!”

Diploma op basis van werkervaring Iedereen in de bouw, infra en gespecialiseerde aannemerij kan een diploma halen op basis van zijn werkervaring. Dat gebeurt via een evc-traject. In dit traject verzamel je bewijzen van je kennis en vaardigheden. Dat zijn bijvoorbeeld tekeningen, foto’s en werkomschrijvingen. Onder begeleiding van de evc-adviseur van de EVC-centra Bouw & Infra bouw je zo een compleet portfolio op. Als je bewijst dat je alle kennis en vaardigheden hebt die horen bij een beroep, kun je een diploma krijgen. Mis je een stukje kennis, dan ontvang je in elk geval een ervaringscertificaat. Door het volgen van scholing kun je alsnog je diploma halen. Kijk voor meer informatie op www.evc-centra.nl/werknemer of neem contact op met de evc-adviseur. 33

34

Renovatie Maasbrug Terwijl het verkeer over de Maasbrug in Roermond heen een weer rijdt, zagen de medewerkers van Van Hal Nieuwleusen BV in de peilers waar de brug op steunt. Dat is nodig om nieuwe momentverbindingen aan te brengen. Deze momentverbindingen vangen draaibewegingen van de brug op, zodat de brug sterker wordt. Al sinds 1867 steekt verkeer op deze plek de rivier de Maas over, om de stad Roermond binnen te gaan. De huidige brug is in 1960 gebouwd. De brug kreeg toen twee keer twee rijstroken, met aan beide kanten brede fietspaden. Nu, ruim vijftig jaar later, is het tijd voor groot onderhoud en een veiligere inrichting van het wegdek. Ballast Nedam Infra Midden Zuid B.V. voert de werkzaamheden uit in opdracht van Rijkswaterstaat. Voor het rippen van het asfalt en het zaagwerk aan de peilers heeft Ballast Nedam specialist Van Hal ingeschakeld. Als de medewerkers van Van Hal alle inkepingen in de natuurstenen peilers hebben gemaakt, brengt Ballast Nedam daar nieuwe momentverbindingen in aan. Daarna is de brug sterk genoeg om tientallen jaren het verkeer via de N280 de stad in en uit te laten gaan.

35

Het plaatsen van een prefab dakkapel Het bouwen en plaatsen van dakkapellen kan model staan voor de ontwikkeling van de bouw als geheel. De bouwproductie gebeurt in toenemende mate in de fabriek, want de grotere dakkapelspecialisten leveren vrijwel uitsluitend prefab. In hun onderlinge concurrentie draait het om verschillen in keuzemogelijkheden voor de klant, prijs-kwaliteitverhouding en serviceverlening.

De kwaliteit is goed: de dakkapellen zijn onder geconditioneerde omstandigheden geproduceerd. Ook gaat het snel: productie, assemblage en plaatsing kan binnen drie dagen. Het eindresultaat blijft echter afhankelijk van de zorgvuldigheid en deskundigheid van de vakmensen. De specialisten van Ruiter Dakkapellen B.V. uit Ursem monteren een standaard dakkapel op een woonhuis in een dagdeel.

Ruiter Dakkapellen

Standaarddetails voor kunststofuitvoering met draai-kiepramen.

36

Standaardmodel in kunststofuitvoering met wangen en panelen van Keralit en ramen met H++ glas.

Ruiter Dakkapellen

“Inzicht in constructies moet je wel hebben”

Dakkapelspecialist Timmerman Joeri Vianen (31) uit Montfoort plaatst al acht jaar prefab dakkapellen. Hij begon meteen na zijn opleiding. Joeri: “Ik heb veel vrijheid, niemand kijkt op mijn vingers. Inzicht in constructies is noodzakelijk, want we komen allerlei soorten daken tegen.“ Bij Ruiter Dakkapellen leveren de uitvoerende timmerlieden zelf hun werk op bij de klant. Joeri: “Dan zorg je er wel voor dat het in orde is”, lacht hij. “Je wilt natuurlijk niet geconfronteerd worden met klagende klanten.”  37

Het plaatsen van

07.15

08.24

09.00

Een vrachtwagen met kraan van het dakkapellenbedrijf komt voorrijden op het adres van de klant, met de bestelde kunststof dakkapel plus materialen die nodig zijn voor montage. In het huis dekken timmermannen trappen en vloeren af. Op de zolder richten ze hun werkplek in. Hun gereedschapskisten bevatten specialistisch, professioneel gereedschap: een reciprozaag, slagschroefmachine, slagtacker, luchttacker, gipsplaatschroever, glashamer en glaslepel. Ze leggen afvalzakken klaar voor het bouwafval. Op zolder tekenen de timmermannen de daksparing af. Met de reciprozaag maken ze een mangat in het dakbeschot. Van binnenuit verwijderen ze dakpannen. Ze slopen binnenbetimmering, dakbeschot, dakisolatie en panlatten totdat een opening ontstaat volgens de maatvoering van de dakkapel. Een gording van de bestaande kapconstructie wordt doorgezaagd en verwijderd. Sloopafval verdwijnt in de afvalzakken. De chauffeur-machinist hijst met de kraan het afval over het dak en laadt het in de vrachtwagen.

Om de dragende functie van de dakconstructie - een gordingenkap - te herstellen, construeert de timmerman een nieuw raamwerk voor de ondersteuning van dakbeschot en dakkapel. Aan de zijkanten van het raamwerk komen twee nieuwe slapers. Hij verbindt de slapers aan de nokzijde met een nieuwe gording en aan de onderzijde met een draagbalk. Op het dakbeschot brengt hij aan de buitenzijde een stellat aan voor de exacte positionering van de dakkapel.

De chauffeur-machinist hijst de dakkapel over het dak van het woonhuis heen. Vanaf de zolder laat hij met de afstandsbediening de hijslast zakken totdat de dakkapel rust op de draagbalk, de slapers en de nieuwe gording. De timmerman schroeft de dakkapel vanaf de buitenzijde vast aan het ondersteunende raamwerk. Daarbij heeft hij een veiligheidsharnas aan dat via een life-line is vastgemaakt aan een tijdelijk ankerpunt in het dak.

09.25 38

een prefab dakkapel

09.25 Aan de binnenzijde van de dakkapel vult de timmerman de aansluitingen met het ondersteunende raamwerk op met isolatiemateriaal. Deze gerecyclede wol is thermisch en akoestisch isolerend en heeft brandwerende en waterafstotende eigenschappen. De zijwangen bekleedt hij met de vereiste brandwerende gipsplaat. De achterbalk en de aansluiting van de bovenzijde van de dakkapel dekt hij af met dampremmende folie.

Aan de buitenzijde maakt de dakkapelmonteur de aansluiting van dakkapel en dakvlak wind- en waterdicht. De dakkapel is in de fabriek al voorzien van een dak met geïsoleerde dakplaat en een kunststof dakbedekking. De dakranden aan de voorzijde en aan de zijkanten zijn al afgewerkt met een daktrim. Als waterdichte afwerking van de aansluiting van dakkapeldak en dakvlak dient de overmaat van dakbedekkingsmateriaal. Daarover legt de monteur de aansluitende pannenrij. De wangen van de dakkapel en de onderdorpel van het kozijn zijn in de fabriek al voorzien van loodslabben. Voor het dichtleggen van de zijkanten slijpt de monteur eerst de nodige dakpannen op maat. Hij plaatst de geslepen pannen en vleit de loodslabben over de aansluiting met de wangen. Hetzelfde doet hij met de slabben aan de onderzijde van de kozijndorpel. Hij klopt het lood met een loodklopper over de dakpannen. Tot slot monteert hij de hemelwaterafvoer. Samen met de klant controleert de timmerman de kwaliteit van de uitgevoerde werkzaamheden. Aan de hand van een opleveringslijst vinkt hij de onderdelen af die volgens contract zijn uitgevoerd. Verdere afwerking (plafond, vensterbank, knieschotten) voert de klant hier zelf uit. De timmerman demonstreert de werking van het draai-kiepraam en neemt met de klant de afspraken over service en onderhoud van de dakkapel door. De klant tekent voor akkoord. Tenslotte leveren de dakkapelspecialisten de zolder bezemschoon op.

11.26

11.45

11.50

39

Portret

“Eerst was het lichamelijk zwaar, nu mentaal” Nieuwbouw en uitbreiding van bedrijfscomplexen, woningbouw, renovatieprojecten, onderhoud, projectontwikkeling. Het is een breed scala van activiteiten waarmee het Papendrechtse Rietveld Bouw zich bezighoudt. Een veelzijdig bedrijf dat oog heeft voor de wensen en mogelijkheden van de medewerkers. Zoals André Kleijn Hesselink (35): hij kreeg de kans om via het Loopbaantraject Bouw & Infra uitvoerder te worden.

Als leerling-timmerman begonnen, had André gaandeweg wel de ambitie om hogerop te komen, maar ondanks het volgen van diverse cursussen kwam hij voor zijn gevoel toch niet veel verder. Waarom ben je toen naar het Loopbaantraject Bouw & Infra gestapt? Ik hoorde via een collega dat je bij het Loopbaantraject uitvoerig getest wordt. Daaruit komt naar voren wat voor type je bent en waar je het beste tot je recht komt. Vervolgens wordt er, mede in overleg met de directie en bedrijfsleiding, een stappenplan gemaakt voor de opleiding. Het was wel mooi om te zien, dat mijn tests aantoonden, dat ik inderdaad de capaciteiten heb om uitvoerder te worden. Wist je wat je kon verwachten van de opleiding? Ik dacht wel dat het zwaar zou worden en dat kwam ook uit. Het niveau lag vrij hoog en na het eerste jaar heb ik echt getwijfeld of ik verder wilde. Na een gesprek met mijn begeleider ben ik

Niet altijd hogerop Andre Klein Hesselink heeft zich via het Loopbaantraject Bouw & Infra omgeschoold van timmerman naar uitvoerder. Die stap heeft hij gemaakt uit ambitie. Als je iets anders wilt gaan doen, hoef je je niet altijd om te scholen naar een hogere functie. Je kunt je ook omscholen naar een ander uitvoerend beroep. Kijk voor meer informatie op www.loopbaantrajectbouw.nl/werknemer of neem contact op met de trajectadviseur in jouw buurt. 40

André Klein Hesselink

toch doorgegaan. Het is niet makkelijk om terug communicatie zijn belangrijke aspecten in de te moeten naar de schoolbanken en toetsen en opleiding. examens te maken. Maar als ik opnieuw de keuze zou moeten maken zou ik het zo weer doen! En wat is er veranderd op je werk? Ik geef nu leiding aan verschillende timmerWat heeft de cursus je gebracht? lieden op een aantal projecten waar ik het vak In de eerste plaats denk ik dat ik als persoon van geleerd heb. Ik sta nu natuurlijk in een gegroeid ben. In praktische zin heb ik veel gehad andere verhouding ten opzichte van ze en dat aan het schrijven van werkstukken en de presen- heeft me wel een tijdje tegengehouden. Er waren tatie voor de groep. Als uitvoerder moet je ook mensen die zeiden dat ik om die reden beter namelijk goed kunnen formuleren en voor een naar een ander bedrijf kon gaan. Maar ik ben blij groep mensen kunnen staan. Verder leer je dat ik dat niet gedaan heb. Ik sta toch gewoon natuurlijk op een andere manier te kijken naar tussen de mensen en als het kan neem ik zelf ook projecten: planning, begroting, organisatie en nog even de hamer in handen!

41

Regio noordoost

Neemct conta op

Omscholen naar een andere functie? De trajectadviseur van het Loopbaantraject Bouw & Infra begeleidt je daarbij.

42

Marleen Slotboom Leeuwarden (06) 100 793 15 m.slotboom@ loopbaantrajectbouw.nl

Franklin Everts Zwolle (06) 100 775 50 f.everts@ loopbaantrajectbouw.nl

Regio noordwest

Carla van der Leij Groningen (06) 202 476 32 c.vanderleij@ loopbaantrajectbouw.nl

Yvonne Aaltink Enschede (06) 100 805 18 y.aaltink@ loopbaantrajectbouw.nl

Jolanda Snoek Heerhugowaard (06) 511 620 87 j.snoek@ loopbaantrajectbouw.nl

Annechien Bakker Amersfoort (06) 303 834 09 a.bakker@ loopbaantrajectbouw.nl

Elise Burger Den Haag (06) 100 808 66 e.burger@ loopbaantrajectbouw.nl

Dick Groot Koerkamp Goes (06) 100 772 65 d.grootkoerkamp@ loopbaantrajectbouw.nl

Pascal Doesburg Hoogezand (06) 100 779 86 p.doesburg@ loopbaantrajectbouw.nl

Annemiek Nieborg Holten (06) 100 771 97 a.nieborg@ loopbaantrajectbouw.nl

Edith Manjé Heerhugowaard (06) 514 368 28 e.manje@ loopbaantrajectbouw.nl

Marloes Blok Nieuwegein (06) 100 773 39 m.blok@ loopbaantrajectbouw.nl

Eva Wels Schiedam (06) 100 774 43 e.wels@ loopbaantrajectbouw.nl

Frank Kuijper Bergen op Zoom (06) 100 774 93 f.kuijper@ loopbaantrajectbouw.nl

Jan van Eldik Ruinen (06) 100 782 62 j.vaneldik@ loopbaantrajectbouw.nl

Maaike Kerklingh Nunspeet (06) 100 791 97 m.kerklingh@ loopbaantrajectbouw.nl

Gerard van Nieuwkoop Hoofddorp (06) 100 776 25 g.vannieuwkoop@ loopbaantrajectbouw.nl

Martine Groot Gehele regio (06) 536 652 17 m.groot@ loopbaantrajectbouw.nl

Howard Chan Jon Chu Dordrecht (06) 539 611 27 h.chanjonchu@ loopbaantrajectbouw.nl

Sharon van Leest Den Bosch (06) 100 773 59 s.vanleest@ loopbaantrajectbouw.nl

Henk ten Oever Hardenberg (06) 512 355 37 h.tenoever@ loopbaantrajectbouw.nl

Linda Geels Doetinchem (06) 100 772 84 l.geels@ loopbaantrajectbouw.nl

Marlies Vermeulen Diemen (06) 100 793 74 m.vermeulen@ loopbaantrajectbouw.nl

Regio zuidwest

Mirjam Klaasen Tilburg (06) 100 803 50 m.klaasen@ loopbaantrajectbouw.nl

Kijk op www.loopbaantrajectbouw.nl en www.evc-centra.nl voor meer informatie

Ervaringscertificaat of diploma halen? De evc-adviseur van de EVC-centra Bouw & Infra ondersteunt.

Regio zuidoost

De evc-adviseurs

evc-adviseurs

Titus Coehorst Nijmegen (06) 100 784 91 t.coehorst@ loopbaantrajectbouw.nl

Karin Gradussen Veldhoven (06) 100 791 94 k.gradussen@ loopbaantrajectbouw.nl

Ad Vermonden Noord-Nederland (06) 514 178 03 a.vermonden@ evc-centra.nl

Paul Frankenhuizen Midden-Nederland (06) 128 448 59 p.frankenhuizen@ evc-centra.nl

Hein Vrancken Zuidoost-Nederland (06) 514 178 34 h.vrancken@ evc-centra.nl

Jan Zuidema Oss (06) 100 784 67 j.zuidema@ loopbaantrajectbouw.nl

Jack Akkermans Sittard/Nuth (06) 100 781 73 j.akkermans@ loopbaantrajectbouw.nl

Metha van der Haar Oost-Nederland (06) 534 122 24 m.vanderhaar@ evc-centra.nl

Jos Hermans West-Nederland (06) 511 957 48 j.hermans@ evc-centra.nl

Claudia Klarenbeek Zuidwest-Nederland (06) 533 620 71 c.klarenbeek@ evc-centra.nl

Pascale Wismans Mierlo (06) 100 803 25 p.wismans@ loopbaantrajectbouw.nl

Erwin van Peppen Gehele regio (06) 514 233 48 e.vanpeppen@ loopbaantrajectbouw.nl

Postbus 440, 3840 AK Harderwijk T. (0341) 499 378

Pascal Segers Horst (06) 100 809 74 p.segers@ loopbaantrajectbouw.nl

Postbus 440, 3840 AK Harderwijk T. (0341) 499 211

[email protected]

[email protected]

www.loopbaantrajectbouw.nl

www.evc-centra.nl

Het Loopbaantraject Bouw & Infra en de EVC-centra Bouw & Infra zijn zelfstandige onderdelen van Fundeon, het kennis- en adviescentrum voor het opleiden en ontwikkelen van personeel in de bouw- en infrasector. Kijk op www.fundeon.nl.

43

THUIS n e l a D n a v e n bij Lisan

len (rechts, 17) Wie: Lisanne van Da van Dalen , Dochter van: Margret bij Hunebouw (44) veiligheidscoördinator Emily (5) Zus van: Levi (14) en foto (46) ontbreekt op de Vader Johan van Dalen

Voor de 17-jarige Lisanne van Dalen uit Wanneperveen was het geen verrassing dat moeder Margret weer achter de studieboeken kroop. De voormalige KAM-coördinator van aannemersbedrijf HuneBouw uit Hoogeveen liet zich via het Loopbaantraject Bouw & Infra omscholen tot veiligheidskundige. Volgens

ging vanzelf. Dat hebben we niet overlegd, dat doe je

vwo-scholiere en oudste dochter Lisanne viel de impact op het gezinsleven in de

gewoon. Een zware tijd? Nee, dat viel wel mee. Mijn moeder

praktijk reuze mee.

was gelukkig nooit chagrijnig. Ze praatte wel veel over haar studie, maar dat doe ik ook. “De hele familie zat op dat moment in de schoolbanken. Mijn vader gaat één avond per week naar school. Mijn

Iedereen is druk

moeder hoefde maar een half jaar lang één dag per week

Wij hebben het altijd druk. Levi met drumles en voetbal.

naar school, maar daarnaast was ze ook nog anderhalve

Emily wil topturnster worden en moet dus vaak trainen.

dag aan het werk. Gelukkig is onze familie wel iets gewend

Bovendien heb ik mijn voetbaltrainingen en -wedstrijden,

en daarom werd het geen huishouden van Jan Steen. Opa

vrienden, school, werk en geef ik training aan het

en oma sprongen een dag per week bij, maar dat was altijd

meisjeselftal. Mam had haar laptop en ook pap is meestal

al zo. Mijn moeder zat vaker dan anders achter haar boeken

nog druk met van alles als hij thuis is. Toch hebben we het

en de laptop. Niet erg hoor, we hebben allemaal huiswerk.

heel gezellig samen! Weet je trouwens dat het nu eigenlijk

En we wisten dat het belangrijk was voor haar werk. Vanaf

drukker is dan tijdens haar studie? Mijn moeder werkt nu

toen ben ik één dag per week gaan koken. Dat ging best wel

drieënhalve dag. Een dag meer dan voor haar studie. Nog

goed, want niemand heeft geklaagd, haha. We pasten ons

minder tijd om ons met huiswerk te helpen, zou je denken.

gewoon aan. We hebben er weinig van gemerkt en alles

Nou, dat was toch al niet nodig, dus dat scheelt weer.”