MEER COMFORT MET MINDER ENERGIE
Waterzijdig inregelen van verwarmingssystemen in grote gebouwen
Waterzijdig inregelen: optimale energiebesparing door optimale balans De vraag naar waterzijdig ingeregelde verwarmingsinstallaties neemt toe, aangejaagd door trends in vastgoed, stijgende energieprijzen, eindige voorraden fossiele brandstoffen en verduurzaming. De voordelen van hydraulisch goed ingeregelde verwarmingssystemen zijn aanzienlijk, zowel voor installateurs, gebouwbeheerders als vastgoedeigenaren.
Verborgen vermogen benutten Je ziet, hoort en ruikt er niets van, maar het werkt wel: waterzijdig ofwel hydraulisch inregelen van verwarmings-
Scholen en zorginstellingen schenken veel aandacht aan een beter leef-
gevolgen voor zowel het comfortgevoel
klimaat en zijn zich tegelijkertijd bewust
bij de gebruikers als het energieverbruik
van de energiebesparing.
van de installatie.
Hoogbouw en appartementencom-
systemen. Nederland telt vele kantoren,
plexen worden gerenoveerd en er
scholen, zorginstellingen, appartemen-
wordt gezocht naar alternatieve
tencomplexen, flats en tal van andere
bestemmingen.
plekken waar waterzijdig inregelen kan-
Nieuwe tijden vragen om nieuwe oplossingen
Trends in commercieel en residentieel vastgoed De kantorenmarkt heeft te kampen
2
Oude installaties waterzijdig inregelen energiekosten voor gebouweigenaren, terwijl de gebruikers zich behaaglijker voelen. Maar er zijn meer voordelen.
sen biedt, en waar aanzienlijke besparingen te realiseren zijn.
Lagere kosten, meer comfort
levert een substantiële bijdrage aan lagere
grote gebouwen met een centraal aangelegde verwarmingsinstallaties. Dat zijn de
waterverdeling in veel gebouwen heeft
Er is niet alleen veel residentieel en com-
Warmte wordt gelijkmatiger verdeeld over
mercieel vastgoed in Nederland, het is
het gebouw, ruimtes warmen bij een
vaak ook sterk verouderd: 90% van de
temperatuuraanpassing sneller op en
verzameling gebouwen is twintig jaar of
radiatoren produceren geen hinderlijke
ouder. De richtlijnen van toen zijn nu
stromingsgeluiden meer.
gedateerd, zodat bij de verwarmings-
met veel leegstand en een groot maar
installaties een goede hydraulische
gedateerd aanbod.
balans ontbreekt. De ongelijkmatige
WATERZIJDIG INREGELEN: EEN RELATIEF KLEINE INGREEP MET EEN BEHOORLIJK BESPARINGSPOTENTIEEL
Honeywell biedt een compleet portfolio om installaties waterzijdig in te regelen. In deze brochure wordt beschreven hoe dat in z’n werk gaat en welke producten daarbij van pas komen. Ook belichten we de voordelen en het hoe en waarom van waterzijdig inregelen.
Waterzijdig inregelen bespaart altijd energie
Wat we gemiddeld zien, zijn besparingen
dynamisch nog gemaakt moet worden.
van 5 à 10%, maar er zijn resultaten
Juist daar is veel voordeel te behalen.
bekend van 38%. Om deze percentages Hoe veel lager de energierekening
te kunnen halen, is er soms meer nodig
Honeywell adviseert altijd dynamische
uiteindelijk uitpakt na waterzijdig
dan waterzijdig inregelen alleen. Veelal
inregeling. Op pagina 5 ziet u de mate
inregelen, hangt uiteraard voor een
zijn er ook correctiewerkzaamheden
van energiebesparing met een korte ken-
belangrijk deel af van de conditie van
nodig op het gebied van meet- en regel-
schets van beide manieren. Meer achter-
het gebouw, en de mate waarin het
techniek in de gebouwbeheersystemen.
grondinformatie over het principe van
verwarmingssysteem al ingeregeld is.
waterzijdig inregelen, en over het verschil
In het algemeen kunnen we stellen,
Verwarmingssystemen kunnen statisch
tussen de statische en dynamische
op basis van jarenlange ervaring, dat
en dynamisch worden ingeregeld. Wat
variant, leest u op pagina 6.
waterzijdig inregelen altijd energie
we vaak zien, is dat systemen wel sta-
bespaart.
tisch zijn afgesteld, maar dat de stap naar
3
Waterzijdig inregelen: comfort, gemak en kwaliteit voor iedereen Voordeel voor
Voordeel voor
Voordeel voor
installateurs
gebouwbeheerders
vastgoedeigenaren
Nooit meer ‘wéér terug naar die klant’
maar je verslechtert de regelbaarheid. En
De cv-installatie is maar een klein deel
elders in het systeem kan het makkelijk
van Jeroens brede werkterrein. Toch
Installateur Aad van Os staat voor ruim
weer misgaan. Zo blijf je aan de gang.’
krijgt hij best vaak vragen over het kan-
vijftig jaar vakmanschap. Het familiebe-
toorklimaat. ‘Het is zo koud in de verga-
drijf is een begrip in de regio en heeft een
Laatst sprak Aad Hugo, een van z’n
derzaal op de negende, kun je daar eens
trouwe klantenkring. Laatst legde Aad op
oud-stagiairs, hij was pas geleden voor
naar kijken?’ ’Bij de receptie is zo warm,
een basisschool een nieuw verwarmings-
zichzelf begonnen. Hugo vertelde dat hij
mag dat wat minder?’. Het voelt alsof hij
systeem aan. Een grote opdracht, want
bij de aanleg van een nieuw verwar-
telkens een brandje blust, terwijl er ver-
negen van de tien keer komt hij bij parti-
mingssysteem of een ‘upgrade’ daarvan
derop een nieuwe ontstaat.
culieren over de vloer.
standaard bedingt dat hij het systeem dynamisch waterzijdig inregelt. Een kleine
Bij elke klacht of storing belt Jeroen maar
Na een maand wordt hij teruggeroepen.
moeite, en het bespaart de klant en
weer met Kees, de huisinstallateur. Het is
Sommige lokalen worden te snel te
hemzelf veel tijd en geld.
altijd hetzelfde liedje. Kees verstelt hier en
warm, terwijl andere niet op temperatuur te krijgen zijn. Ook klagen leraren over
‘Geen brandjes meer blussen’
volgende storing. De laatste tijd heeft
lesverstorende geluiden uit de verwar-
Jeroen Kroon is facilitair manager bij een
Kees het vaak over dynamisch waterzij-
ming. Om zijn goede reputatie niet te
groot internationaal consultancybedrijf.
dig inregelen – of Jeroen dat eens kan
schaden, onderneemt Aad direct actie.
Het filiaal waar hij werkt, telt ruim twee-
aankaarten bij de directie.
Het na- en meerwerk kost hem extra
honderd medewerkers. Van inkoper en
manuren en veel geregel.
contractbeheerder is Jeroen opgeklommen tot manager. Hij coördineert aanbe-
Tevreden huurders en hogere inkomsten
Van vakgenoten hoort hij niet anders.
stedingen, de catering, schoonmaak,
Koos Prins verhuurt een aantal kantoor-
‘Wéér terug, alleen om de pomp wat
verbouwingen en verhuizingen en het
panden. Onlangs heeft hij de gebouwen
meer toeren te geven, de stooklijn te
onderhoud van percelen en panden.
voorzien van lagetemperatuurverwarming
verhogen of een stranginregelventiel iets
Een drukke gevarieerde baan met veel
ofwel LTV-verwarming, dat bekendstaat
verder open te draaien. En het haalt
verantwoordelijkheden.
als een energiezuinige en duurzame
weinig uit. Je lost dan wel een klacht op,
4
daar wat, en dan is het wachten op de
oplossing. Aanleiding voor Koos was een
Zonder waterzijdig inregelen...
Energiebesparing
0% 1 2 3 4
...draait de ketel op volle capaciteit om alle vertrekken warm te krijgen ...wordt warmte ongelijk verdeeld: ruimtes zijn te warm of juist te koud ...werkt de ketel minder efficiënt vanwege de hoge retourtemperatuur ...is het energiegebruik hoog en het comfort laag
Statisch waterzijdig inregelen…
Energiebesparing
artikel in een vakblad, dat beschreef dat
5%
niet-energiezuinig vastgoed gemiddeld een 6,5% lagere huurprijs opbrengt. De LTV-systemen ziet Koos als een investering die zich vanzelf terugverdient.
mBar
De installateur overtuigt hem ervan dat hij dan wel alle systemen waterzijdig moet laten inregelen. Alleen dan wordt het hoogste rendement behaald. Waterzijdig inregelen levert meer comfort op, en het
1 2 3 4
...leidt tot een gelijkmatiger opwarming van alle ruimtes ...levert nog steeds stromingsgeluiden op – vóór geborrel en gefluit’ ...is geschikt voor enkelpijpssystemen, waarin de volumestroom constant is ...is bij tweepijpssystemen alleen effectief onder nominale stromingscondities
energieverbruik daalt. Juist in kantoorpanden is veel winst te
Dynamisch waterzijdig inregelen...
behalen. LTV-verwarming valt of staat volledig bij waterzijdig inregelen, stelt de installateur. Cv-installaties zijn daar door-
Energiebesparing tot
gaans voorzien van allerlei naregelingen,
10 %
en die maken een installatie extra gevoelig voor instabiliteit. Door waterzijdig in te regelen komt Koos zijn huurders tegemoet. Ze krijgen meer comfort en hijzelf heeft minder energiekosten. Bovendien voorkomt hij meningsverschillen over verwarming – vaak een reden dat de huur maar deels of helemaal niet betaald wordt.
1 2 3 4 5
...is altijd effectief, ongeacht het vermogen dat de ketel levert ...automatische drukverschilregeling voorkomt alle hinderlijke stromingsgeluiden ...verdeelt warmte evenredig over alle radiatoren ...biedt door de constante druk altijd comfort en kwaliteit aan gebruikers ...maakt dure inregelcomputers overbodig
Bekijk ook de video’s op ons YouTube-kanaal: https://www.youtube.com/user/Honeywellverwarming 5
Het principe van waterzijdig inregelen – hoe werkt het? Alle verwarmingssystemen in grote gebouwen hebben een circulatiepomp, die net als bij de cv-installatie thuis water door een leidingnetwerk en radiatoren transporteert. Leidingweerstand veroorzaakt dat radiatoren dicht bij de pomp meer water ontvangen dan radiatoren verderop in het gebouw. Het veroorzaakt de bekende koude kamer aan het eind van de gang. DRUK
POMPKARAKTERISTIEK CURVE DRUKVERLIES OVER DE RADIATORKRAAN EN TRV DRUKVERLIES OVER DE DYNAMISCHE REGELAFSLUITER DRUKVERLIES OVER HET LEIDINGSYSTEEM
VOLUMESTROOM
Ook is het zo dat kleine radiatoren sneller
juiste hoeveelheid water en in het hele
mingssysteem. Door inregelafsluiters toe
doorstromen dan grote, wat een opti-
gebouw heerst een constante
te voegen aan het systeem, kan de volu-
male warmteafgifte in de weg staat.
temperatuur. In zulke ruimten is het pret-
mestroom naar wens ingesteld worden
Bovendien is het water dat retour komt,
tiger wonen en productiever werken dan
voor de juiste bespaarbalans. Dat is de
onvoldoende afgekoeld, waardoor de
in vertrekken die te warm of te koud zijn.
essentie van waterzijdig inregelen.
halen. De warmteopwekker kan zelfs
Een extra voordeel van waterzijdig inre-
gaan ‘pendelen’, met schommelende
gelen is dat de regelbaarheid van de
Statisch of dynamisch inregelen?
ruimtetemperaturen en onnodig hoog
cv-installatie toeneemt. Het systeem
energieverbruik tot gevolg.
functioneert veel stabieler, is daarmee
Tegenwoordig adviseren we altijd om
cv-ketel het beloofde rendement niet zal
zuiniger en heeft direct vanaf het inregel-
verwarmingssystemen dynamisch in te
Systemen die niet waterzijdig ingeregeld
moment veel minder last van slijtage, wat
regelen. De techniek maakt gebruik van
zijn, zijn duur. Om toch alle ruimtes warm
de totale levensduur van het verwar-
automatische inregelafsluiters, die vooraf
te krijgen, draait de circulatiepomp over-
mingssysteem ten goede komt.
ingesteld worden op basis van volumestroom- en andere systeemgegevens.
uren. Waterzijdig inregelen zorgt behalve
6
voor meer comfort ook voor een efficiën-
De werking van waterzijdig ofwel hydrau-
Bovendien worden de aanvoer- en
ter gebruik van energie. Elke radiator van
lisch inregelen berust op de beïnvloeding
retourleiding met elkaar gekoppeld via
het verwarmingssysteem krijgt precies de
van de volumestroom in een verwar-
een drukverschilregelaar, zodat het sys-
EEN CV-SYSTEEM DAT NIET WATERZIJDIG
EEN CV-SYSTEEM DAT WATERZIJDIG INGEREGELD IS
INGEREGELD IS - GEEN HYDRAULISCHE BALANS
EN DAARMEE DE JUISTE ESPAARBALANS HEEFT
teem kan reageren op wisselende belas-
wat een tijdwinst van een half uur per
tingen. Zo kan het veel beter inspelen op
inregelafsluiter inhoudt. Bovendien hoeft
de warmtevraag. Systemen met variabele
er geen computer aangesloten te worden
volumestromen, zoals de in grote gebou-
om de inregelafsluiter exact aan te laten
wen veelvoorkomende tweepijpsverwar-
sluiten op het verwarmingssysteem.
mingssystemen, kunnen alleen goed
Helaas wordt om verschillende redenen
worden ingeregeld met een automatische
nog te vaak gekozen voor statisch
inregelafsluiter met drukverschilregelaar.
inregelen.
Verwarmingssystemen kunnen statisch of
De voordelen van dynamisch inregelen vergeleken met statisch
dynamisch ingeregeld worden. Bij statisch inregelen worden de volumestromen geregeld via een vaste instelling van de statische inregelafsluiter. Vergeleken met statisch inregelen bespaart dyna-
Bij wisselende belasting blijft het systeem goed ingeregeld
misch inregelen veel tijd. De installateur
Veel minder kans op geluidsproblemen
hoeft slechts een voorinstelling uit te voe-
Tijdsbesparing tijdens de installatie
ren op de automatische inregelafsluiter,
Geen meet- en inregelcomputer nodig
7
Kombi-Auto en Kombi-3-Plus Maak kennis met onze praktische inregeloplossingen voor tweepijpsverwarmingssystemen
1
8
Met een diafragmaschijf garanderen Kombi-Auto en Kombi-3-Plus constante druk-condities in het achterliggende verwarmingssysteem
1
Dynamischer dan ooit – Kombi-Auto (V5001P)
aanvoerleiding. In combinatie met een
De Kombi-Auto is een verschildruk-
installatie dynamisch in te regelen.
Systeemproducten
membraanregelaar is het mogelijk om de
regelafsluiter met een automatische werking, geschikt om zowel in verwarmings- als
Voordelen Kombi-Auto
koelsystemen het beste hydraulische
Robuust ontwerp
evenwicht te bereiken en te bewaren.
Geschikt voor grote doorstroomMeetcomputer
hoeveelheden
Vooral bij vloerverwarming wordt de
BasicMes-2
Inclusief isolatiemantels
Kombi-Auto vaak ingezet.
Alle functies zitten aan een kant van de De Kombi-Auto wordt gemonteerd in de
afsluiter waardoor ze makkelijk bereik-
retourleiding. Deze afsluiter wordt toege-
baar zijn
past in systemen waar de volumestroom
Eenvoudig zonder gereedschap in te
varieert. Door een vooraf in te stellen
stellen door de traploos instelbare
drukverschil tussen retour en aanvoer,
Isolatiemantel
DP-schaal De voorinstelling kan vastgezet worden
(wordt meegeleverd met
wicht. De afsluiter kan desgewenst ook
met een borgring en verzegeld worden
de Kombi-Auto)
de leiding afsluiten.
met een loodzegel
blijft de installatie waterzijdig in even-
Door het compacte ontwerp is dit pro-
Optioneel met met SafeCOn-meetnippels
duct eenvoudig te monteren op plaatsen
Als afsluitbare contra-afsluiter in de
VA2510C
aanvoer is de Kombi-S beschikbaar
waar ruimte schaars is. Overal waar systemen dynamisch waterzijdig ingeregeld worden, is de Kombi-Auto de beste en
Voordelen Kombi-3-Plus
meest vooruitstrevende oplossing.
Kan achteraf opgewaardeerd worden
Buitengewoon veelzijdig – Kombi-3-Plus rood (V5000Y) en blauw (V5010Y)
Alle functies van de afsluiters bevinden
De Kombi-3-Plus rood en blauw zijn inre-
Is voor vele doeleinden via de spindel
tot een dynamische drukverschilregelaar HF49
zich aan een kant, zodat ze makkelijk bereikbaar zijn
gelafsluiters die de mogelijkheid hebben
geschikt te maken, zoals aandrijving
om via de spindels te vullen en af te tap-
voor zoneregeling, meting, aftappen,
pen. Ze kunnen toegepast worden om een
en te combineren met een membraan-
installatie statisch in te regelen. De blauwe Kombi-3-Plus wordt in de retourleiding
Vuil- en lucht afscheider
regelaar voor een dynamische regeling Duidelijk afleesbaar display dat de
gemonteerd, de rode Kombi-3-Plus in de
voorinstelling weergeeft en van buiten-
afsluiterhuis van brons
Kombi-Auto
druktrap: PN 16 volumestroom: maximaal 19.000 liter per uur medium: water of een glycolwatermix (-20 tot 130 °C) verschildruk-instelbereik: 50-350 mbar en 300-600 mbar aansluitmaten: DN 15 - DN 50 binnendraadaansluiting
T HONEYWE HE LL OP
UBE-KANAAL UT YO
Producteigenschappen
ER INFORMA TIE ME
af uit te lezen is
SC DE AN DE QR-CO
lengte impulsleiding: 0,8 meter Producteigenschappen afsluiterhuis van brons Kombi-3-Plus
druktrap: PN 16 medium: water of een glycolwatermix (-20 tot 130 °C) onderhoudsvrij door de dubbele EPDM-O-ringen PTFE-afsluitring aansluitmaten: DN 10 - DN 80 binnendraadaansluiting DN 10 - DN 50 buitendraadaansluiting
9
Kombi-VX Maak kennis met onze praktische inregeloplossingen voor eenpijpsverwarmingssystemen
1 mBar
mBar
mBar
1
10
Ongeacht de hoeveelheid druk is er altijd sprake van een gelijke volumestroom
Kombi-VX – alles onder controle
Voordelen Kombi-VX
De Kombi-VX is een automatische con-
Robuust en onderhoudsvrij ontwerp
Systeemproducten
stantvolumeregelaar die speciaal ontworpen is om verwarmings-en koelsystemen
Regelt drukonafhankelijk de vooraf
uit te balanceren. Hij zorgt voor een con-
ingestelde doorstroomhoeveelheid
tinu gelijke doorstroomhoeveelheid, zelfs als de druk in het systeem fluctueert. De doorstroomhoeveelheid kan vooraf
Volledige en exacte controle via het
Meetcomputer BasicMes-2
vaste bedienpaneel
ingesteld worden via een externe module. Alle functies zijn te bedienen van een De Kombi-VX is een product dat in een
en dezelfde kant van het product
aantal uitvoeringen verkrijgbaar is. Elk type kan overweg met diverse doorstroomhoeveelheden en verschildruk. In het bijzonder is de Kombi-VX geschikt Vuil- en lucht
voor systemen met een constante druk, zoals eenpijpsverwarmingssystemen.
Snel, eenvoudig en betrouwbaar meten via SafeCon-meetnippels
afscheider HF49
Met de Kombi-VX kan de doorstroomhoeveelheid nauwkeurig ingesteld worden tot de gewenste waarde. Het product kan daarbij gebruikmaken van 41 voorinstellingen. Bij acht radiatoren of meer bevelen we, conform DIN V 18599,
Helder digitaal display, met duidelijke
het gebruik van drukregelaars aan.
voorinstellingen, van buitenaf
Doorgaans worden die toegepast als de
uitleesbaar
toevoer vanaf de pomp meer dan ander-
T HONEYWE HE LL OP
UBE-KANAAL UT YO
ER INFORMA TIE ME
halve meter hoogte moet overbruggen.
Duidelijke kleurcodering voor gemakkelijke en foutloze vervanging
Producteigenschappen
afsluiterhuis van brons
Kombi-VX
druktrap: PN 25 volumestroom: maximaal 16.100 liter per uur medium: water of een glycolwatermix (-20 tot 130 °C) verschildruk: maximaal 4.000 mbar aansluitmaten: DN 15 - DN 50 binnendraadaansluiting
SC DE AN DE QR-CO
11
Kombi-2-Plus Kombi-3-Plus ROOD
Kombi-3-Plus BLAUW
Kombi-S Kombi-Auto
Honeywell biedt ‘onestopshopping’ op het gebied van waterzijdig inregelen. U kiest uit een compleet productportfolio voor alle systeemapplicaties en beschikt daarmee over degelijke en moderne oplossingen voor radiatoren, thermostatische ventielen en thermostaatregelelementen. We bieden praktische producten om verwarmingssystemen dynamisch in te regelen in nieuwe gebouwen en producten die geschikt zijn voor de renovatie van bestaande verwarmingssystemen.
Meer weten? www.regelvisie.nl Honeywell Infolijn: 020 - 56 56 392 E-mail:
[email protected] Environmental & Combustion Controls Honeywell B.V. Postbus 12683 1100 AR Amsterdam Z.O. www.honeywell.nl
