Best: Wijkprofielen
Februari 2004 Afdeling VROM1
Best: Wijkprofielen 1. Inleiding 2. Wijkprofiel Centrum 3. Wijkprofiel Naastenbest 4. Wijkprofiel Wilhelminadorp 5. Wijkprofiel Heivelden/ Heuveleind 6. Wijkprofiel Aarle/De Vleut 7. Wijkprofiel Zuid Bijlage 1 Overzicht benaderde organisaties en aanduiding (x) wie er gereageerd heeft. Bijlage 2 Voorzieningen
2
1 3 6 14 20 25 30 35 40 41
1.
Inleiding
De gemeente Best bestaat uit verschillende wijken die veelal in verschillende periodes ontstaan zijn en een eigen ontwikkeling hebben doorgemaakt. Er is, net als in de meeste gemeenten, een centrum met veelal de oudste woningen en een concentratie aan voorzieningen (winkels, horeca en zorgvoorzieningen). Daar omheen zijn enkele oudere en nieuwere uitbreidingswijken met hun eigen dynamiek. Buiten de bebouwde kom zijn verder nog een tweetal buurtschappen met oudere agrarische bebouwingen. Het maakt voor de bewoners nogal een verschil in welke wijk zij wonen. In sommige wijken zijn weinig tot geen voorzieningen aanwezig en is de afstand tot de voorzieningen in nabijgelegen wijken aanzienlijk. Andere wijken hebben een eenzijdige opbouw in de woningvoorraad (veel dezelfde woningtypen of veel woningen van een bepaalde bouwdatum) of een eenzijdige bevolkingsopbouw (veel dezelfde huishoudentypen of veel dezelfde inkomensgroepen). Sommige wijken zijn "levensloopbestendig", bewoners kunnen binnen de wijk andere geschikte huisvesting vinden als zij ouder worden of gaan scheiden. Bewoners van andere wijken moeten noodgedwongen gaan verhuizen. Elke wijk heeft zijn kenmerken; fysieke kenmerken zoals type en aantal woningen, aanwezig groen en voorzieningen en sociale kenmerken zoals huishoudentypen, leeftijdsopbouw, aanwezige bewonersorganisaties, buurtverenigingen. Naast deze objectief meetbare kenmerken heeft een wijk ook kenmerken die te maken hebben met leefbaarheid (hoe gaat men in een wijk met elkaar om, bestaat er een binding met de wijk), de (on)tevredenheid van de bewoners met bepaalde kenmerken. Vaak bepalen juist deze subjectieve kenmerken het imago van een wijk. Dit imago, de beeldvorming, van een bepaalde wijk kan afwijken van de objectief gemeten kenmerken b.v. de wijk Centrum kan als een sterk vergrijsde wijk overkomen maar in feite wonen er de meeste jongeren van heel Best. In de wijkprofielen is geprobeerd een beeld te schetsen van een bepaalde wijk. Dit beeld is objectief in de vorm van enkele kerngegevens over bevolking en woningvoorraad en subjectief in de vorm van uitspraken en gegevens van (georganiseerde) bewoners. Veel van de gegevens in de wijkprofielen zijn gehaald uit de Toekomstvisie, notulen van bewonersvergaderingen, Sociale Structuurschets, nota Gehandicaptenbeleid en de Ruimtelijke Structuurschets. De hieruit voortkomende concept-wijkprofielen zijn, ter correctie en aanvulling, voorgelegd aan bewonersorganisaties, buurtverenigingen en organisaties van specifieke doelgroepen. In bijlage 1 is een overzicht van de benaderde organisaties weergegeven. Daarna zijn de reacties verwerkt in de uiteindelijke wijkprofielen. De onderverdeling van Best in de verschillende wijken is gekozen op basis van de volgende criteria: x de gekozen indeling moet zoveel mogelijk overeenkomen met die in gebruikte gegevensbestanden (bevolkingsregister, CBS); x bewoners moeten zelf het gevoel hebben tot een bepaalde wijk te behoren (zich wijkbewoner voelen); x de grens moet lopen om het werkterrein van een buurtvereniging of bewonersorganisatie heen; meerdere buurtverenigingen kunnen wel één wijk vormen; x de wijk moet een samenhangende bebouwing hebben (bebouwing van dezelfde bouwperiode, dezelfde stedenbouwkundige opzet, vergelijkbare ruimtelijke problemen); x de wijken moeten een redelijke omvang hebben zowel qua woningen, qua vierkante meters als qua bevolkingsaantal. x afstemming met wijkindelingen in andere gemeentelijke beleidsnota's. Op basis van aanwezige indelingen, beschikbare gegevens, grootten van diverse indelingen is gekozen voor de volgende indeling: 1. wijk Centrum begrensd door de spoorlijn, Ringweg, A2 en bedrijventerrein 't Zand 2. wijk Naastenbest begrensd door de spoorlijn, Oirschotseweg (inclusief de woningen aan de noordzijde), Ringweg en de Willem de Zwijgerweg
3
3.
wijk Wilhelminadorp
begrensd door de spoorlijn, Willem de Zwijgerweg, Ringweg en het Wilhelminakanaal
4.
wijk Heuveleind/Heivelden
5.
wijk Aarle/De Vleut
6.
wijk Zuid
begrensd door de Oirschotseweg, Ringweg, Wilhelminakanaal en de Heuveleindseweg (woningen aan de Heuveleindseweg worden niet tot Heuveleind/Heivelden gerekend). begrensd door de gemeentegrens, Wilhelminakanaal, A2, Ringweg, Oirschotseweg (exclusief gedeelte Oirschotseweg dat tot Naastenbest behoort),Heuveleindseweg (woningen aan beide zijden behoren tot wijk Aarle/De Vleut) omvat de bedrijventerreinen begrensd door Willem de Zwijgerweg, Sportlaan, A2, Wilhelminakanaal, gemeentegrens, Wilhelminakanaal en spoorlijn.
De gekozen wijkindeling wordt gebruikt om een beeld te kunnen geven van een wijk. De gekozen schaal is nodig om statistische conclusies te kunnen trekken. Sommige wijken, b.v. Centrum, bestaan uit enkele kleinere ruimtelijke eenheden. Mocht er sprake zijn van grote onderlinge verschillen binnen een wijk (b.v. als het gaat om hoogbouw vs. laagbouw of als bij de sterkte/zwakte analyse) dan zal daar bij de wijkprofielen op teruggekomen worden. De wijkprofielen zijn als volgt opgebouwd. Eerst wordt er een korte typering gegeven van de wijk. Daarna volgt een aantal kenmerken over bevolking en woningvoorraad. Dan wordt een overzicht gegeven van de aanwezige voorzieningen en, indien bekend, de waardering voor deze voorzieningen. In de bijlagen (2) is een overzicht opgenomen van de aanwezige voorzieningen per wijk en bij de wijkprofielen is op een plattegrond aangegeven waar de voorzieningen zich in de wijk bevinden. Dan volgt een SWOT-analyse (Strong- sterkte, Weak- zwakte, Opportunities- kansen, Threats- bedreigingen) en enkele aanknopingspunten voor beleid. Beleidspunten op het terrein van de volkshuisvesting worden overgenomen in de woonvisie.
4
5
2.
Wijkprofiel Centrum
Typering
De wijk Centrum is gelegen tussen de spoorlijn en de A2, wordt in het noorden begrensd door de ringweg en in het zuiden door bedrijventerrein 't Zand. Binnen de wijk Centrum kunnen de volgende subwijken worden onderscheiden: Salderes, Best-Centrum, Hoge Akker, Leeuwerik en Speelheide. Salderes x een woongebied met grotendeels eengezins-koopwoningen uit begin jaren 80. x vrijstaande en halfvrijstaande woningen liggen meer aan de oostzijde van de buurt, rijenwoningen gecombineerd met halfvrijstaande woningen komen meer voor aan de westzijde. x aan de oostzijde een wat ruimere opzet terwijl de westelijke rand wat meer verdicht is. x een groen karakter met nadruk op spelen voor de jeugd. x ontsluiting via een ringweg (Salderes) door de wijk. Best-Centrum x herbergt het winkelconcentratiegebied. x herbergt een verzorgings- en verpleegtehuis met aanleunwoningen. x een gedifferentieerd woningaanbod met veel luxe appartementen, bovenwoningen, halfvrijstaande-, vrijstaande- en rijenwoningen. x er zijn grote verschillen in bouwmassa (omvang en hoogte van gebouwen) en in straatprofielen (breed en smal). De Leeuwerik x een woonbuurt uit de jaren 70, begin jaren 80. x aan de zuidzijde bevinden zich voornamelijk rijenwoningen, aan de randen zijn enkele grote flatgebouwen; aan de noordzijde van de buurt bevinden zich wat grotere vrijstaande en halfvrijstaande woningen op ruime kavels. x de Burgemeester Notermansstraat is de centrale ontsluitingsweg. x het buurtgroen is beperkt tot enkele kinderspeelplaatsen en groenstroken bij de flats. Hoge Akker x een woonbuurt met woningbouw uit de jaren 50 afgewisseld met bouw van recentere datum. x het grootste gedeelte van de woningen zijn rijenwoningen; aan de randen van het gebied komen halfvrijstaande en gestapelde woningen voor. x heeft een verzorgd en groen uiterlijk, m.n. de bomenrijen in de lange rechte straten en de twee parkstroken leveren een belangrijke bijdrage aan het groene beeld. Speelheide x een woonbuurt ontstaan in de jaren 70. x de woningen liggen gegroepeerd rond een groengebied met daarin een school en zijn vanaf de rondlopende ontsluitingsweg niet goed zichtbaar door de dichte begroeiing. x de woningen zijn voornamelijk vrijstaande en halfvrijstaande koopwoningen. Bevolking
In de wijk Centrum wonen bijna 10.000 inwoners (1/3 deel van de gehele bevolking). Het is de wijk met relatief de meeste ouderen; vooral de zeer ouden (meer dan 75 jaar) zijn over-vertegenwoordigd. Ondanks het hoge aandeel ouderen (vergeleken met andere wijken) vormt het aandeel jongeren en middengroepen nog meer dan 70% van de bevolking; de bevolkingsopbouw lijkt evenwichtig (in overeenstemming met de opbouw voor Best als geheel).
6
Leeftijdsopbouw 60%
50%
40%
30%
20%
10%
0% 0-19
20-54
55-64
Centrum
65-74
75+
Best-totaal
Leeftijdsopbouw
Best-Centrum Salderes Hoge Akker Leeuwerik Speelheide Centrum Best-totaal (bron:GBA)
leeftijdsverdeling 0-19 20-54 11,5% 34,5% 32% 57% 21% 40% 29% 57% 28% 54% 24% 27%
48% 52%
55-64 13% 7% 17% 9% 13%
65-74 20,5% 3% 17% 4% 4%
75 e.o 20,5% 1% 5% 1% 1%
11% 11%
10% 7%
6% 4%
Er zijn grote verschillen tussen de subwijken zowel qua bewoners als qua woningen. Subwijk Best-Centrum kent het hoogste aandeel ouderen (meer dan de helft van de inwoners is ouder dan 55 jaar) en dus ook het hoogste aandeel alleenstaande huishoudens. Subwijk Salderes kent de jongste bevolking; zelfs in vergelijking met Best-totaal is de bevolking van Salderes jong. Ook de subwijken Leeuwerik en Speelheide hebben een relatief (in vergelijking met Best-totaal) jonge bevolking. Huishoudenstype
Best-Centrum Salderes Hoge Akker Leeuwerik Speelheide
aantal * huishoudens 1489 32% 1067 23% 800 17% 723 15% 603 13%
Centrum Best-totaal
4682 12770
37% 100%
aantal inwoners 2410 2746 1672 1665 1486
alleen 59% 29% 37% 40% 23%
9979 28256
41% 39%
type huishouden twee 27% 21% 34% 18% 25% 25% 23%
m.kind. 14% 50% 29% 42% 52% 34% 38%
* het aantal huishoudens is groter dan het aantal woningen omdat er ook een groot aantal niet-zelfstandig-wonende huishoudens zijn b.v. inwonende kinderen van 18 jaar of ouder, alleenstaande ouderen in een verzorgingstehuis.
(bron: GBA)
7
Speelheide en Salderes zijn uitgesproken gezinswijken; er wonen voornamelijk gezinnen met kinderen en de meerderheid van de bevolking is jonger dan 55 jaar. Subwijk Best-Centrum is een uitgesproken seniorenwijk met een hoog aantal ouderen en zeer ouden. De subwijk Leeuwerik heeft een relatief jonge bevolking (een hoger aandeel jongeren en middenklassers dan Speelheide) maar kent relatief weinig gezinnen met kinderen. In Leeuwerik wonen blijkbaar veel alleenstaande jongeren (jonger dan 55 jaar). Subwijk Hoge Akker heeft een ouder wordende bevolking waarbij de komende tien jaar vooral het aantal zeer ouden een grote groei zal doormaken. In Hoge Akker wonen veel alleenstaande en tweepersoonshuishoudens; de oudere leeftijdsgroepen (55-74 jarigen) vormen een groot deel van de bevolking. Woningvoorraad Best –totaal eengezinswoningen
Centrum (80 %)
(74 %)
vrijstaand
1592
14 %
401
10%
halfvrijstaand en geschakeld
2450
22 %
699
17%
rij- en hoekwoningen
4731
43 %
1918
46%
bungalow
144
1%
31
1%
meergezinswoningen
(18 %)
(26 %)
benedenwoning
44
0,5 %
1
-
bovenwoning
193
1,5 %
138
3%
etage met lift
1097
10 %
692
17%
etage zonder lift
379
3,5 %
-
-
specifieke seniorenwoning
291
2,5 %
232
6%
bedrijfs- of praktijkwoning, boerderij
170
2%
28
0,7
11091
100%
4140
100%
(bron: OZB) 50
45
40
35
30 Best-totaal
25
Centrum
20
15
10
5
0 vrijst
halfvrij
rij+hoek
bung.
beneden
boven
etage m lft
etage z lft
senioren
bedrijfsw.
Centrum heeft een lager aandeel vrijstaande en halfvrijstaande woningen maar een hoger aandeel etagewoningen met lift en specifieke seniorenwoningen. Het aandeel eengezinswoningen is kleiner dan voor Best-totaal maar toch niet veel kleiner (wat je voor een centrum-wijk wel zou verwachten).
8
Opvallend is verder het lage aandeel bedrijfs- en praktijkwoningen; daarentegen zijn er wel veel bovenwoningen. Woningtype per wijk
BestCentrum Hoge Akker De Leeuwerik Salderes Speelheide eengezinswoningen abs % abs % abs % abs % abs % vrijstaand 130 10 31 4 58 9 116 12 66 13 halfvrijstaand 200 15 67 9 33 5 223 24 176 34 rij- en hoekwoningen 161 12 523 70 391 61 575 62 268 52 bungalow 1 12 2 1 17 2 meergezinswoningen benedenwoning bovenwoning etage met lift etage zonder lift specifieke seniorenwoning bedrijfswoning
1 136 468 208
10 36 16
1 82 24
11 3
1 142 -
7
1
5
1
11
1312
100
745
22 -
-
-
-
-
2
3
-
2
-
637
934
512
(bron:OZB) De verschillen in de subwijken binnen het Centrum zijn weer groot. De subwijken Salderes en Speelheide bestaan voor 100% uit eengezinswoningen waarbij er in Salderes meer rij- en hoekwoningen staan en in Speelheide meer halfvrijstaande woningen. In de subwijk Centrum komen de meeste meergezinswoningen voor. Best-totaal
Centrum
KOOPWONINGEN * goedkoop tot € 100.000 betaalbaar € 100.000 - € 180.000 middelduur € 180.000 - € 260.000 duur meer dan € 260.000
8573 386 4467 2332 1388
77% 3,5% 40% 21% 12,5%
3206 127 2112 684 283
77% 3% 51% 16% 7%
HUURWONINGEN ** goedkoop kale huur tot € 300 betaalbaar € 300 - € 453 (resp. € 478***) middelduur € 453 - € 585 **** duur meer dan € 585
2506 430 1597
23% 4% 14,5%
924 88 549
22% 2% 13%
384 95
3,5% 1%
280 7
7% 0%
niet bekend
11 11090
0%
10 4140
0%
*volgens OZB-taxatie 1 januari 1999); ** per 1 juli 2003; *** aftoppingsgrens voor één- en tweepersoonshuishoudens resp. meerpersoonshuishoudens; **** huursubsidiegrens
(bron: OZB)
9
In de wijk Centrum is het percentage betaalbare koopwoningen hoger dan in Best-totaal; het percentage goedkope en betaalbare huurwoningen is lager. In het Centrum staan veel middeldure huurwoningen; ¾ deel van de totale voorraad aan middeldure huurwoningen staat in het Centrum. Prijscategorie in subwijken Best-Centrum
Salderes
Hoge Akker
Leeuwerik
Speelheide
KOOPWONINGEN *
67%
90%
73%
69%
100%
goedkoop
tot € 100.000
9%
-
1%
-
-
betaalbaar
€ 100.000 - € 180.000
34%
64%
63%
54%
52%
middelduur
€ 180.000 - € 260.000
18%
18%
5%
10%
36%
duur
meer dan € 260.000
6%
8%
4%
5%
12%
HUURWONINGEN **
33%
10%
27%
31%
goedkoop
kale huur tot € 300
2%
-
8,5%
23,5%
-
betaalbaar
€ 300 - € 453 (resp. € 16% 478***) € 453 - € 585 **** 15%
6%
18,5%
7,5%
-
4%
-
-
-
meer dan € 585
-
-
-
-
middelduur duur (bron:OZB)
-
Wederom zijn er grote verschillen in de verschillende subwijken. De "stadse" subwijk Centrum kent de minste koopwoningen; de uitgesproken woonwijken Salderes en Speelheide kennen koopwoningpercentages van 90% en 100%. Opvallend is het hoge aandeel huurwoningen in de subwijk Leeuwerik; hiervan is het merendeel in het goedkope huursegment. De huurwoningen in de subwijk Best-Centrum zijn vooral betaalbaar en middelduur. Huursector en woningtype
Best-totaal totaal eengezinswoningen vrijstaand halfvrijstaand en geschakeld rij- en hoekwoningen meergezinswoningen benedenwoning bovenwoning etage met lift etage zonder lift specifieke seniorenwoning bedrijfswoning
5+6*
7**
Centrum 8
totaal
5+6
7
8
8 58 1205
7 58 965
0 0 185
1 0 55
8 25 254
7 25 169
0 0 85
1 0 0
37 88 439 379 290 2 2506 *huurwoningen tot aan de fiatteringsgrens (bron :OZB)
37 3 349 379 227 2 2020
0 84 52 0 63 0 384
0 1 38 0 0 0 94
1 84 320 0 232 0 924
1 0 266 0 169 0 637
0 84 48 0 63 0 280
0 0 6 0 0 0 7
Het grootste gedeelte van de huurwoningen in het Centrum zijn etagewoningen met lift; hiervan zijn de meeste goedkoop of betaalbaar. Het Centrum kent ook een groot aantal specifieke seniorenwoningen; 80% van de gehele voorraad specifieke seniorenwoningen is gelegen in het Centrum. Bijna alle bovenwoningen zijn gelegen in het Centrum; het zijn waarschijnlijk de woningen boven de winkels. In het Centrum komen geen etagewoningen zonder lift voor; de bewoonbaarheid van de voorraad voor mensen met een mobiliteitshandicap zijn daarom goed. Voorzieningen
x x
In het Centrum zijn diverse lagere scholen; in de subwijken Best-Centrum, Hoge Akker, Leeuwerik en Speelheide. Er zijn twee peuterspeelzalen en een kinderdagverblijf. In Salderes en Speelheide zijn buurthuizen; er zijn 6 bewonersorganisaties werkzaam.
10
x
Het Centrum heeft uitgebreide winkelvoorzieningen die een lokale functie hebben. Echter een groot gedeelte van het winkelaanbod betreft supermarkten, kantoorachtige winkels (b.v. uitzendbureau's) en "low-budget"-winkels. Gecombineerd met het gratis parkeren komt dit de verblijfskwaliteit van het kernwinkelgebied niet ten goede. Het winkelconcentratiegebied bevindt zich rondom het Raadhuisplein en Boterhoek met uitlopers naar Nieuwstraat en via de Hoofdstraat naar de Oirschotseweg. Er is, op normale dagen, voldoende parkeergelegenheid voor zowel bewoners als winkelend publiek. De verschillende buslijnen lopen via het Centrum; het NS-station is gelegen aan de rand van de wijk. Er is een bioscoop en er zijn vele horecagelegenheden; allen met een lokale en bovenlokale functie. In het Centrum zijn 44 locaties voor speelvoorzieningen (Best-Centrum: 4, Hoge Akker: 5, Speelheide: 13, Salderes: 13, Leeuwerik: 9). In de diverse subwijken is men verschillend tevreden over de aanwezige speelvoorzieningen. In Hoge Akker is maar 11% ontevreden over de speelvoorzieningen, in Salderes en Best-Centrum zijn resp. 23 en 28% van de bewoners ontevreden. In het Centrum zijn bijna alle lokale zorgvoorzieningen gehuisvest. Er zijn 5 huisartsen werkzaam en één tandarts, 4 fysiotherapeuten, een podotherapeut, een logopedist, en een verloskundige. Er is een apotheek.
x x x
x
SWOT-analyse Sterk
Zwak
x
groot aanbod voorzieningen; wel geconcentreerd in subwijk
x "stenige" uitstraling rondom raadhuis (leegte rondom raadhuis)
x
Best-Centrum waardoor dit sterke punt niet zozeer geldt
x dichte woonbebouwing en gebrek aan groen in Leeuwerik
x
voor b.v. Speelheide of achterin Salderes
x geen samenhang in architectuur
x
goed aanbod woningtypen en prijscategoriën
x verkeer dominant in beeld
x
bereikbaarheid met bus en trein
x eenzijdige woningopbouw in subwijken Salderes (100% egw)
x
goede woonkwaliteit subwijken Salderes, Hoge Akker
x
en Speelheide
x
groen en dorps karakter
x
goede langzaam verkeerroutes naar woonwijken
x onduidelijke verkeersroutes en sluipwegen door de wijk
x
deelname bewonersavonden goed
x te weinig parkeerplaatsen en smalle straten in Hoge Akker
x
goede woon- en verblijfmogelijkheden ouderen
en Speelheide (100% egw en alleen koopwon.) x veel zwerfvuil en slecht onderhouden groenstroken, straatmeubilair in Hoge Akker, Leeuwerik en Speelheide
en Leeuwerik x parkeerdruk neemt toe met het autobezit x slechte ontsluiting Speelheide (onvoldoende en gevaarlijk)
Kansen
Bedreigingen
x
invulling spoorzone
x leegstand bovenwoningen (van woon- naar magazijnfunctie)
x
grootschalige ingrepen en schaalsprong (naar 4/5 woonlagen)
x toename verkeersdruk en parkeerdruk; ook door b.v
x
de ontwikkelingen rondom de “verbrede school” kunnen
verbreding van de A2 (wordt niet ondersteund met cijfers)
een bedreiging opleveren in de vorm van meer verkeer- en
x winkelaanbod vooral in "goedkope" en "dump"zaken
parkeerdruk, maar ook een kans om meer welzijns-
x grote ingrepen in de leefomgeving mogen niet leiden tot
activiteiten in de wijken te krijgen
kaalslag; er moet zorgvuldig worden omgesprongen met
x
versterken woonfunctie boven winkels
het aanwezige groen
x
aantrekken van kwaliteitswinkels
x
meer afwisseling in bouw door in de subwijk Salderes ook
x
gestapelde bouw toe te passen
x verkeersaantrekkende werking van aan-huis-gebondenberoepen (kan niet worden ondersteund met cijfers) x afnemende veiligheid door versobering groenonderhoud
x
vrijkomende locaties in de wijken, meestal door bedrijfs-
x
verplaatsing, kunnen strategisch (nieuwbouw met een doel)
x beeldkwaliteit en uitstraling centrumstraten
x
worden ingezet b.v. Den Ekker
x leefbaarheid na sluitingstijd winkels
x
grote buurtbetrokkenheid bewoners (gezien de deelname
x onvoldoende (betaalbare) woonmogelijkheden voor ouderen
en verlichting in Leeuwerik
aan de schoonmaakdag 2002)
om in de wijk Salderes te kunnen blijven wonen
x
aanwezige groen kan ingezet worden voor nieuwe functie
x concentratie ouderenvoorzieningen (verpleegcapaciteit)
(b.v. speeltoestellen, trapveldjes, etc)
x veiligheid en kosten openbaar groen (zwerfvuil verwijderen)
x
herinrichting van het Speelheidepark
x
door nabijheid voorzieningen zijn woonbuurten als Salderes, Leeuwerik en Hoge Akker uitermate geschikt voor ouderenbewoning
11
Aanknopingspunten voor beleid
x
x x x x x x
x x x x
Spreiding van huisvesting en voorzieningen voor ouderen over andere (sub)wijken; concentratie in de subwijk Best-Centrum moet worden vermeden; aandacht voor een betere leeftijdsopbouw in de subwijk Centrum. Afremmen van ontwikkelingen om meer verpleegcapaciteit in het Centrum te concentreren (ten koste van verzorgingscapaciteit). Aandacht voor de doelgroep ouderen in de subwijken Salderes, Hoge Akker en Speelheide. Aandacht voor parkeerdruk in de subwijk Leeuwerik. Aandacht voor behoud aanwezige groen (zuinig mee omgaan) in de wijken Leeuwerik, Centrum, Hoge Akker Aandacht voor overige zaken die belangrijk zijn voor de leefomgeving zoals b.v. voldoende verlichting, verbetering groenvoorzieningen. Aandacht voor levendigheid van het Centrum; zowel overdag als ’s nachts; meer sociale controle door betere woonfunctie, meer evenementen, meer terrassen, cultureel centrum, geen rolluiken; verbetering verblijfskwaliteiten Centrum; aandacht voor veiligheid en recreatieve mogelijkheden. Verbetering beeldkwaliteit Centrum; aantrekken kwalitatief goede winkels en verbergen van achterkanten en bevoorradingstoegangen winkels. Aandacht voor schoon en opgeruimd imago centrumgebied (verwijderen zwerfvuil uit openbaar groen en parkeerplaatsen) arbeidsextensief inrichten van openbaar gebied of opruimacties initiëren. Onderzoeken herstructureringsmogelijkheden Centrum (b.v. plaats gemeentehuis, Den Ekker) Een behoud van het "dorpse" karakter van het Centrum is moeilijk te realiseren omdat er al een schaalsprong naar een meer stedelijk bebouwingspatroon heeft plaatsgevonden.
12
13
3.
Wijkprofiel Naastenbest
Typering
De wijk Naastenbest is gelegen tussen de Oirschotseweg (inclusief woningen noordzijde Oirschotseweg), de spoorlijn, de Willem de Zwijgerweg en de ringweg. Naastenbest x een woonbuurt met woningen uit de periode eind jaren 60 en begin jaren 70. x een sportpark met sportvoorzieningen voor de gehele gemeente (een zwembad, sportvelden, kleedruimten, etc.). x een ruim opgezet stratenpatroon met veel groen. x in het zuidelijk deel staan voornamelijk rijenwoningen in vrij grote complexen met dezelfde architectuur. x in het noorden staan meer vrijstaande en halfvrijstaande woningen. x aan de oostzijde zijn eengezinswoningen gecombineerd met etagewoningen in 4 bouwlagen. x de hoofdontsluiting is helder met een herkenbaar verschil tussen straten met een verkeers- en een verblijfsfunctie. Bevolking L e e ftijd s o p b o u w 6 0 ,0
5 0 ,0
4 0 ,0
3 0 ,0
2 0 ,0
1 0 ,0
0 ,0 0 - 1 9 ja a r
2 0 -5 4 ja a r
N a a s te n b e s t
5 5 -6 4 ja a r
6 5 -7 4 ja a r
7 5 -e .o
B e s t-to ta a l
In Naastenbest wonen minder jongeren dan gemiddeld in Best-totaal; er wonen wel veel meer 55-plussers. De ouderen bestaan voor een groot gedeelte uit de jongere ouderen (55-64 jaar) en voor een kleiner gedeelte uit zeer ouden (75-plussers); de vergrijzing in Naastenbest is dus begonnen Huishoudens
Naastenbest Best-totaal
aantal * huishoudens 1951 15% 12770 100%
aantal inwoners** 3647 28256
alleen 43% 39%
type huishouden twee m.kind. 23% 35% 23% 38%
* het aantal huishoudens is groter dan het aantal woningen omdat er ook een groot aantal niet-zelfstandig-wonende huishoudens zijn b.v. alleenstaande ouderen in een verzorgingstehuis. ** is gecorrigeerd met 416 inwoners Wilhelminadorp
Conform de verwachtingen, gezien de leeftijdsopbouw, is het aandeel één- en tweepersoonshuishoudens hoger dan in Best als geheel. Het aandeel huishoudens met kinderen is minder dan in Best als geheel.
14
Woningvoorraad
Best –totaal
Naastenbest
eengezinswoningen vrijstaand halfvrijstaand en geschakeld rij- en hoekwoningen bungalow
1592 2450 4731 144
(80 %) 14 % 22 % 43 % 1%
117 166 980 -
(84 %) 8 11 65 -
meergezinswoningen benedenwoning bovenwoning etage met lift etage zonder lift specifieke seniorenwoning
44 193 1097 379 291
(18 %) 0,5 % 1,5 % 10 % 3,5 % 2,5 %
7 43 170 -
(15 %) 0 3 12 -
170
2 %
16
1
11090
100 %
1499
100
bedrijfsboerderij
of
praktijkwoning,
De woningvoorraad bestaat grotendeels uit rij- en hoekwoningen (65%); vooral rijenwoningen zijn het slechtst op te plussen tot seniorenwoning. De meergezinswoningen bestaat grotendeels uit etagewoningen zonder lift. Naastenbest kent toch nog een vrij groot aandeel vrijstaande eengezinswoningen (8%); in het ernaast gelegen Wilhelminadorp is dit slechts 5 %. In Naastenbest woont 13% van de Bestse bevolking in 13,5 % van de Bestse woningen. 70
60
50
40
Best-totaal Naastenbest
30
20
10
rij be d
io
re
fs w
.
n
lft se n
et a
ge
z
lft ge
m
en et a
bo v
en be n
ed
g. bu n
ho ek rij +
ri j fv ha l
vr ij
st
0
Gezien de bevolkingsontwikkeling (naar meer vooral kleinere en oudere huishoudens) is de woningvoorraad in Naastenbest op het eerste gezicht niet geschikt (er zijn vooral rij- en hoekwoningen en etagewoningen zonder lift). Als er niets gedaan wordt zal een groot deel van de ouder wordende bewoners naar een-voor-ouderengeschikte woning in Best-Centrum willen verhuizen. De druk op kleine woningen in het Centrum zal daardoor toenemen. Daarbij is het de vraag of mensen uit Naastenbest wel weg willen.
15
Prijscategorie
Best-totaal
Naastenbest
KOOPWONINGEN * goedkoop tot € 100.000 betaalbaar € 100.000 - € 180.000 middelduur € 180.000 - € 260.000 duur meer dan € 260.000
8573 386 4467 2332 1388
77 % 3,5% 40% 21% 12,5%
763 11 514 158 80
51% 1% 34% 11% 5%
HUURWONINGEN ** goedkoop kale huur tot € 300 betaalbaar € 300 - € 453 (resp. € 478***) middelduur € 453 - € 585 **** duur meer dan € 585
2506 430 1597
23% 4% 14,5%
736 130 507
49% 9% 34%
384 95
3,5% 1%
99 -
6% -
niet bekend
11 11090
0% 100%
1499
100%
*volgens OZB-taxatie 1 januari 1999; ** per 1 juli 2003; *** aftoppingsgrens voor één- en tweepersoonshuishoudens resp. meerpersoonshuishoudens; **** huursubsidiegrens
78% van de woningen in Naastenbest behoren tot het goedkope en betaalbare prijssegment; in Best-totaal is dit "slechts" 62%. Naastenbest is de wijk met de meeste huurwoningen; bijna de helft van de woningen is een huurwoning. Meer dan de helft van de betaalbare en goedkope woningen zijn huurwoningen. Woningtype
Best-totaal 5+6* 7** eengezinswoningen Vrijstaand halfvrijstaand en geschakeld rij- en hoekwoningen meergezinswoningen benedenwoning bovenwoning etage met lift etage zonder lift specifieke seniorenwoning bedrijfswoning
8
totaal
Naastenbest 5+6
7
7
0
1
8
0
0
58 965
0 185
0 55
58 1205
2 434
0 95
37 3 349 379 227 2 2027
0 84 52 0 63 0 384
0 1 38 0 0 0 95
37 88 439 379 290 2 2506
0 0 29 170 0 2 637
0 0 4 0 0 0 99
*huurwoningen tot aan de fiatteringsgrens **huurwoningen vanaf de fiatteringsgrens tot de huursubsidiegrens
De betaalbare en goedkope huurwoningen in Naastenbest zijn vooral rij- en hoekwoningen. Bijna de helft van de betaalbare rij- en hoekwoningen in de huursector staan in Naastenbest. Bijna de helft van de betaalbare etagewoningen zonder lift in de huursector staat in Naastenbest. Slechts 1/6 deel van de betaalbare etagewoningen in Naastenbest heeft een lift; 5/6 deel heeft geen lift en is eigenlijk ongeschikt voor ouderenhuisvesting. Er zijn geen specifieke ouderenwoningen.
16
Voorzieningen
x x x x
x x x
Naastenbest heeft diverse onderwijsinstellingen, zowel lager als middelbaar, binnen haar grenzen. Er is een apotheek, een tandarts, drie huisartsen en twee fysiotherapeuten. Er is een buurthuis, een jongerencentrum en verschillende sportfaciliteiten waar onder een zwembad. Winkelvoorzieningen zijn er aan de noordzijde, aan de Oirschotseweg; dit zijn echter geen (op een bakker na) winkels voor dagelijkse levensbehoeften. Van de bewoners geeft dan ook 40% aan ontevreden te zijn met het winkelaanbod (op Heuveleind/Heivelden na het hoogste percentage). Er zijn 16 speellocaties in Naastenbest; 18% van de bewoners zijn ontevreden met de speelvoorzieningen. Om de wijk heen rijden twee buslijnen (opstapplaatsen aan Oirschotseweg en Willem de Zwijgerweg); het NS-station is aan de rand van de wijk. De bewoners van Naastenbest voelen zich voor 24% wel eens onveilig in hun buurt; dit is het hoogste percentage in Best.
SWOT-analyse Sterk
Zwak
x
ruim aanbod goedkope en betaalbare woningen in zowel x koop als huursector; geen leegstand x
x
ruim aanbod speelvoorzieningen en sportfaciliteiten
x x
duidelijke groene structuur x bewoners kennen veelal een lange woonduur en zijn gehecht aan de woning en de wijk veel onderwijsvoorzieningen aanwezig x x x x
x
x
geschiktheid woningaanbod voor ouderenbewoning eenzijdigheid grote concentratie goedkope woningen nauwelijks zorgvoorzieningen bewoners geven aan niet tevreden te zijn met het winkelaanbod; hierbij moet worden opgemerkt dat WC De Schakel gesaneerd is omdat het niet levensvatbaar was. "verloedering" woonomgeving bij flatcomplexen het aanwezige groen is niet altijd goed onderhouden en bewoners laten er dan makkelijker hun honden uit. verkeersveiligheid
Kansen
Bedreigingen
x
instroom starters in betaalbare woningen
x vergrijzing
x
aanwezigheid sportfaciliteiten ideaal voor gezinnen met
x concentratie lage inkomensgroepen
kinderen en recreatiemogelijkheden voor ouderen
x "buurtbetrokkenheid" nieuwe buurtbewoners
opplussen (geschikt maken voor ouderenbewoning) van grote aantallen woningen, zowel eengezins- als flatwoningen instellen van zorgzones t.b.v. in de wijk wonende ouderen nieuwbouwlocaties Schutboom en Schakel winkelvoorziening bij de Schakel de buurtbrigadier moet zichtbaarder op straat aanwezig zijn in de Spoorzone worden diverse centrumfuncties gerealiseerd (dienstverlening, sociaal-culturele voorzieningen); gevoelsmatig komen deze functies dichter bij Naastenbest te liggen. plan van aanpak beheersproblemen flats Jan v.Speijcklaan.
x "opplusbaarheid" van de grote aantallen rijenwoningen x vergrijzing is een bedreiging voor onderwijsvoorzieningen x leefbaarheid en veiligheid (bv verlichting op de aanwezige trapveldjes x de huidige speelvoorzieningen voldoen niet aan de vraag.
x x x x x x
x
Aanknopingspunten voor beleid
x
x x
Aandacht voor senioren in de wijk; opplussen van zowel de 170 gestapelde sociale huurwoningen als voor de aanwezige betaalbare rijtjeswoningen om deze geschikt te maken voor ouderenhuisvesting (upgrading van de wijk); de aanwezige ouderen in de wijk zouden niet moeten gaan verhuizen naar Best-Centrum. Naastenbest komt door realisatie van de spoorzone gevoelsmatig dichterbij het centrum te liggen. De afstand tot de voorzieningen, voornamelijk gelegen in het centrum, is door de spoorzone verkleind. Aandacht voor jongeren in de wijk; door opplussen wordt een groter gedeelte van de woningvoorraad in Naastenbest geschikt voor ouderen, daarnaast moet ook een groter gedeelte van de overige woningen "opengesteld" worden voor jongeren om het aanbod voor jongeren ook te vergroten b.v. eengezinswoningen; voorzieningen voor jongeren verbeteren.
17
x x x x x x
Aandacht voor leefbaarheid en veiligheid; zowel verkeers- als sociale veiligheid; verkeersremmers aanbrengen (bloembakken) en meer controle op overtreders, versterken buurtbetrokkenheid. Aandacht voor voorzieningen (zowel zorg- als welzijnsvoorzieningen). Meer positieve reclame voor Naastenbest in de media en in nota's; imago-verbetering. Bewoners uit Naastenbest hebben aangegeven zelf mee te willen denken over verbeterpunten en hieraan een bijdrage te willen leveren. Meer aandacht voor nieuwe speeltoestellen, nieuwe verlichting, etc. ook in Naastenbest; niet alleen in nieuwbouwwijken. Mogelijkheden onderzoeken voor een kleinschalig wooncomplex met specifieke zorgwoningen.
18
19
4.
Wijkprofiel Wilhelminadorp
Typering
De wijk Wilhelminadorp is gelegen tussen de Willem de Zwijgerweg, de spoorlijn, het Wilhelminakanaal en de ringweg. Het omvat de gedeelten "Wilhelminadorp" en "Kantonnier". Wilhelminadorp x woningen uit de jaren 50 en begin jaren 60. x Julianaweg en Wilhelminaplein zijn de belangrijkste structuurdragers. x een dorpse en groene uitstraling door de kleine schaal en oudere boomstructuren. x Julianaweg heeft een breed profiel met vrijliggende fietspaden en bomen. x overige wegen zijn smaller met een woonerfkarakter. x er zijn nogal wat woningen met diepe voortuinen (in de Mr. C. Goselingstraat). Kantonnier x het Wilhelminapark is een prominent element. x veel groen en speelplekken. x aan de noordrand veel vrijstaande en halfvrijstaande woningen op grotere kavels. Bevolking Leeftjdsopbouw 60,0
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0 0 - 19 jaar
20-54 jaar
Wilhelminadorp
55-64 jaar
65-74 jaar
75-e.o
Best-totaal
Wilhelminadorp heeft een evenwichtige bevolkingsopbouw; het aantal ouderen is enigszins hoger dan in geheel Best, het aantal jongeren is enigszins lager. Huishoudens
Wilhelminadorp Best-totaal Wilhelminadorp Kantonnier
aantal * aantal huishoudens inwoners** 2292 18% 5449 12770 100% 28256 1663 629
13% 5%
type huishouden alleen twee 39% 24% 39% 23% 42% 28%
28% 16%
m.kind. 37% 38% 30% 56%
*het aantal huishoudens is groter dan het aantal woningen omdat er ook een groot aantal niet-zelfstandig-wonende huishoudens zijn b.v. alleenstaande ouderen in een verzorgingstehuis. ** is gecorrigeerd met 416 inwoners Naastenbest
20
Ook de verdeling over de huishoudenstypen komt overeen met de verdeling zoals in Best-totaal. 63 % van het aantal huishoudens zijn één- en tweepersoonshuishoudens. In de subwijk Oud-Wilhelminadorp komen meer één- en tweepersoonshuishoudens voor; in Kantonnier zijn er meer gezinshuishoudens. Woningvoorraad
Best –totaal eengezinswoningen vrijstaand halfvrijstaand en geschakeld rij- en hoekwoningen bungalow
116 320 1304 60
(82,6 %) 5,3 14,7 59,8 2,8
44 193 1097 379 291
(18 %) 0,5 % 1,5 % 10% 3,5 % 2,5 %
22 36 79 179 58
(17,1 %) 1 1,6 3,6 8,2 2,7
170
2%
5
0,2
11090
100%
2179
20%
meergezinswoningen benedenwoning bovenwoning etage met lift etage zonder lift specifieke seniorenwoning bedrijfs- of praktijkwoning, boerderij
totaal
Wilhelminadorp
1592 2450 4731 144
(80 %) 14 % 22 % 43 % 1%
Wilhelminadorp kent een hoger percentage eengezinswoningen dan Best-totaal; het percentage gezinshuishoudens is echter even hoog; er wonen dus meer één- en tweepersoonshuishoudens in eengezinswoningen. De eengezinswoningen bestaan voor het grootste gedeelte uit rij- en hoekwoningen. 70
60
50
40
Best-totaal Wilhelminadorp
30
20
10
. be dr ijf sw
z et ag e
se ni or en
lft
lft m et ag e
bo ve n
be ne de n
bu ng .
+h oe k rij
lfv rij ha
vr ijs t
0
De meergezinswoningen bestaan voor een groot gedeelte uit etagewoningen zonder lift; gezien het grote aandeel ouderen en één- en tweepersoonshuishoudens (nu nog veelal woonachtig in de eengezinswoningen) is het aanbod (geschikte) meergezinswoningen niet toereikend. Het grote aandeel rij- en hoekwoningen (die vaak ongeschikt zijn voor opplussen) maakt de woningvoorraad nog meer ongeschikt voor zowel de huidige als toekomstige wijkbevolking; ouderen zullen veelal uit de wijk moeten verhuizen naar andere wijken.
21
Prijscategorie Best-totaal
Wilhelminadorp
KOOPWONINGEN * goedkoop tot € 100.000 betaalbaar € 100.000 - € 180.000 middelduur € 180.000 - € 260.000 duur meer dan € 260.000
8573 386 4467 2332 1388
77% 3,5% 40% 21% 12,5%
1557 199 1055 189 114
71,5% 9% 48,5% 9% 5%
HUURWONINGEN ** goedkoop kale huur tot € 300 betaalbaar € 300 - € 453 (resp. € 478***) middelduur € 453 - € 585 **** duur meer dan € 585
2506 430 1597
23% 4% 14,5%
621 192 400
28,5% 9% 18,5%
384 95
3,5% 1%
1 28
0,0% 1%
niet bekend
11 11090
0% 100%
2178
100%
*volgens OZB-taxatie 1 januari 1999; ** per 1 juli 2003; *** aftoppingsgrens voor één- en tweepersoonshuishoudens resp. meerpersoonshuishoudens; **** huursubsidiegrens
Wilhelminadorp heeft een groot aandeel (85%) goedkope en betaalbare woningen (zowel in de koop als in de huur). Het grote aandeel betaalbare woningen gecombineerd met het grote aandeel etagewoningen zonder lift en rij- en hoekwoningen maken de wijk Wilhelminadorp zeer geschikt voor starters. Huurwoningen
Best-totaal
eengezinswoningen vrijstaand halfvrijstaand en geschakeld rij- en hoekwoningen meergezinswoningen benedenwoning bovenwoning etage met lift etage zonder lift specifieke seniorenwoning bedrijfswoning
5+6*
7**
8
totaal
Wilhelminad orp 5+6
7 58 965
0 0 185
1 0 55
8 58 1205
0 15 289
0 0 1
0 0 27
37 3 349 379 227 2 2027
0 84 52 0 63 0 384
0 1 38 0 0 0 95
37 88 439 379 290 2 2506
21 0 30 179 58 0 592
0 0 0 0 0 0 1
0 1 0 0 0 0 28
7
8
*huurwoningen tot aan de fiatteringsgrens **huurwoningen vanaf de fiatteringsgrens tot de huursubsidiegrens
De meeste huurwoningen in Wilhelminadorp behoren tot het goedkope en betaalbare huursegment. Meer dan ¼ deel van het totale aantal betaalbare huurwoningen in Best staat in Wilhelminadorp. De huursector in Wilhelminadorp bestaat grotendeels uit rijenwoningen en etagewoningen zonder lift. Er zijn 58 specifieke seniorenwoningen, 21 benedenwoningen en 30 etagewoningen met lift.; er zijn 109 voor ouderen geschikte huurwoningen. 18,4% van de huurwoningen in Wilhelminadorp is voor ouderen geschikt.
22
Voorzieningen
x x
Alle voorzieningen zijn geconcentreerd aan de Julianaweg en het Wilhelminaplein. Basisonderwijs is aanwezig aan de zuidzijde van de wijk; aan noordzijde is er een school in de nabijgelegen wijk Naastenbest. De winkelvoorzieningen in de wijk zijn zeer goed. Er zijn drie supermarkten en diverse andere winkels voor de dagelijkse levensbehoeften (bakkers en slagers) er zijn twee cafetaria's, een restaurant en een café, een pinautomaat, en een breed scala aan overige winkels. Er is een huisarts in de wijk aanwezig, een tandarts en er zijn twee drogisterijen. Er is een weekmarkt op het Wilhelminaplein. Er zijn 25 locaties voor speelvoorzieningen; in het gedeelte Wilhelminadorp was in 1989 22% van de bewoners ontevreden over de speelmogelijkheden; voor Kantonnier is maar 3% ontevreden over de daar aanwezige speeltoestellen. Er lopen 2 buslijnen door of langs de wijk, in 1989 was 32% resp. 29% van de bewoners ontevreden over het openbaar vervoer.
x
x x x
x
SWOT-analyse Sterk
Zwak
x
ruim aanbod aan goedkope en betaalbare woningen
x
x
x
x
veel autoluwe straten (Wilhelminadorp bestaat voor 65% uit woonerven) kindvriendelijke woonomgeving met veel speelvoorzieningen goede winkelvoorzieningen heldere ontsluitingsstructuur (geldt niet voor het gedeelte Kantonnier) evenwichtige bevolking qua leeftijdsgroepen
x x
veel gebruiksgroen gehechtheid van bewoners aan wijk
x x x
x
Kansen x x x
x x x
de vele flats aan de Willem de Zwijgerweg geven een verkeerd beeld van de wijk; de wijk heeft een gevarieerd won.aanbod huidig woningaanbod sluit niet aan op woningbehoefte van de bewoners; ouder wordende buurtbewoners met mobiliteitsbeperkingen kunnen niet in de wijk blijven wonen veel meergezinswoningen zonder lift zorgaanbod (slechts 1 huisarts en 1 tandarts) een eenzijdige bevolkingsopbouw qua inkomens (veel lage inkomensgroepen) het aanzien van het Wilhelminaplein als "structuurdrager" is onvoldoende
Bedreigingen
goed winkelvoorzieningenniveau en bijbehorende levendigheid is ideaal voor bewoning door ouderen indien woningen kunnen worden opgeplust kan het aandeel ouderenwoningen vergroot worden door functieveranderingen kunnen er verspreid door de wijk nieuwbouwlocaties bijkomen.
x x x x x x x
woningbezit is grotendeels meer dan 30 jaar oud ouder wordende bewoners parkeeroverlast Wilhelminaplein veiligheid Wilhelminaplein na winkelsluiting veroudering wijkbevolking bedreigt voortbestaan school toekomstige betaalbaarheid groenonderhoud hoge dichtheden kan zorgen voor parkeeroverlast
Aanknopingspunten voor beleid
x
x x x x x x x
Levensloopbestendige wijk: een wijk waar men van de wieg tot het graf kan blijven wonen. Op dit moment betekent dit dat er meer woonmogelijkheden voor ouderen moeten komen, voornamelijk door opplussen van de huidige voorraad. Behouden van de buurtbetrokkenheid. Nieuwbouw met als doel doorstroming van ouderen uit betaalbare rijenwoningen en de instroom van starters in de vrijkomende woningen. Mogelijkheden tot opplussen onderzoeken zowel in de koop- als in de huursector. Verbeteren zorgmogelijkheden aan huis (servicezones, woonzorgzones) en het gebied rond het Wilhelminaplein opwaarderen als zorgconcentratiegebied met ook b.v. een complex zorgwoningen. Aandacht voor bouwtechnische aspecten verouderende woningvoorraad (geldt meer voor OudWilhelminadorp dan voor Kantonnier). Verbeteren verblijfsgebied Wilhelminaplein (plein als visitekaartje van de wijk). Aandacht voor speel- en recreatiemogelijkheden voor oud en jong; herinrichten Wilhelminapark.
23
24
5.
Wijkprofiel Heivelden/ Heuveleind
Typering
De wijk Heivelden/Heuveleind wordt omsloten door de Oirschotseweg in het noorden, het sportpark Naastenbest en de Ringweg aan de oostzijde, het Wilhelminakanaal in het zuiden en de Heuveleindseweg aan de westzijde. Heivelden/Heuveleind x In Heuveleind is eind 1993 gestart met de uitgifte van bouwgrond, in Heivelden eind 1996. x VINEX-locatie, bouw woningen zowel voor eigen inwoners als voor woningzoekenden uit de regio. x Het woongebied Heivelden/Heuveleind heeft door de omvang en het bouwtempo een heel ander en meer stedelijk karakter dan de voorgaande en merendeels ook kleinere woongebieden van Best. x Er is veel aandacht geschonken aan de doorgaande groenstructuren. x Het woongebied bestaat uit een mix van rij- en hoekwoningen, halfvrijstaande en vrijstaande woningen. x In het centrum van het gebied is een winkelcentrum en zijn diverse basisscholen gerealiseerd. In de omgeving hiervan is voornamelijk gestapelde bouw gerealiseerd. x De sociale huursector is beperkt van omvang. Een belangrijk deel hiervan is geschikt voor ouderen. x De hoofdontsluiting van de buurt is goed herkenbaar. x Langzaamverkeersroute en busbaan. x De koppeling met de andere woonbuurten in Best tot drie rotondes in de Ringweg en een kruisingsvrije fietsroute. x De buurtvereniging ’t Heuveleind heeft een goede kernachtige typering van haar wijk geformuleerd: "Een dorpsdeel met voorstedelijk karakter, met woningen voor 6000 mensen, met centraal gelegen lagere scholen, met een bescheiden winkelcentrum en met verdere voorzieningen in ontwikkeling".
Bevolking In de wijk Heivelden/Heuveleind wonen ruim 6.500 inwoners; bijna 25% van het totale aantal inwoners van Best. In de L e e ftijd s o p b o u w 7 0 ,0
6 0 ,0
5 0 ,0
4 0 ,0
3 0 ,0
2 0 ,0
1 0 ,0
0 ,0 0 - 1 9 ja a r
2 0 - 5 4 ja a r
H e i/H e u v e le in d
5 5 - 6 4 ja a r
6 5 - 7 4 ja a r
7 5 -e .o
B e s t-to ta a l
In de wijk wonen relatief veel jongeren en gezinnen met kinderen. De ouderen zijn ten opzichte van de rest van Best in Heivelden/Heuveleind ondervertegenwoordigd. Heivelden herbergt, vergeleken met Heuveleind, meer alleenstaanden en tweepersoonshuishoudens.
25
Huishoudens
aantal * huishoudens 2815 22%
Heivelden/Heuvelei nd Best-totaal
12770
100%
Heuveleind Heivelden
1207 1608
9% 13%
aantal Inwoners 6585
Alleen 37%
type huishouden Twee m.kind. 18% 45%
28256
39%
23%
38%
33% 39%
16% 19%
51% 41%
* het aantal huishoudens is groter dan het aantal woningen omdat er ook een groot aantal niet-zelfstandig-wonende huishoudens zijn b.v. alleenstaande ouderen in een verzorgingstehuis.
Woningvoorraad
Best –totaal Eengezinswoningen vrijstaand halfvrijstaand en geschakeld rij- en hoekwoningen Bungalow Meergezinswoningen Benedenwoning Bovenwoning etage met lift etage zonder lift specifieke seniorenwoning
Heivelden Heuveleind
1592 2450 4731 144
(80 %) 14 % 22 % 43 % 1%
482 989 515 39
(85 %) 20 41,5 22 1,5
44 193 1097 379 291
(18 %) 0,5% 1,5 % 10 % 3,5 % 2,5 %
21 3 283 30 -
(14 %) 1 12 1 -
170
2%
16
1
bedrijfs- of praktijkwoning, boerderij
11090
2378
Heivelden/Heuveleind kent een hoger percentage eengezinswoningen dan Best-totaal; dit is mede de oorzaak van het grote aandeel gezinshuishoudens in Heivelden/Heuveleind. De eengezinswoningen bestaan voornamelijk uit vrijstaande, halfvrijstaande en geschakelde woningen; er zijn relatief weinig rij- en hoekwoningen. De meergezinswoningen bestaan voor een groot gedeelte uit etagewoningen met lift (11,9%); gezien het geringe aantal ouderen in de wijk en de relatief kleinere aantallen één- en tweepersoonshuishoudens zou dit percentage afdoende kunnen zijn. 45 40 35 30 25
Best-totaal
20
Hei/Heuveleind
15 10 5
sw . ij f dr be
z et ag e
26
se ni or en
l ft
l ft m e ag et
bo ve n
be ne de n
bu ng .
k oe +h rij
ha lfv rij
vr ijs
t
0
Prijscategorie
Best-totaal 8573 386 4467 2332 1388
77% 3,5% 40% 21% 12,5%
HUURWONINGEN ** Goedkoop kale huur tot € 300 Betaalbaar € 300 - € 453 (resp. € 478***) Middelduur € 453 - € 585 **** Duur meer dan € 585
2506 430 1597
23% 4% 14,5%
209 4 141
9% 0% 6%
384 95
3,5% 1%
4 60
0% 3%
niet bekend
11 11090
0% 100
2378
100
KOOPWONINGEN * Goedkoop tot € 100.000 Betaalbaar € 100.000 - € 180.000 Middelduur € 180.000 - € 260.000 Duur meer dan € 260.000
Heivelden/Heuveleind 2169 17 574 1070 508
91% 1% 24% 45% 21%
*volgens OZB-taxatie 1 januari 1999; ** per 1 juli 2003; *** aftoppingsgrens voor één- en tweepersoonshuishoudens resp. meerpersoonshuishoudens; **** huursubsidiegrens
Huurwoningen
Best-totaal 7**
5+6* Eengezinswoningen Vrijstaand Halfvrijstaand en geschakeld rij- en hoekwoningen Meergezinswoningen Benedenwoning Bovenwoning etage met lift etage zonder lift Specifieke seniorenwoning Bedrijfswoning
8
totaal
Heivelden/Heuveleind 5+6 7 8
7
0
1
8
0
0
0
58 965
0 185
0 55
58 1205
0 73
0 4
0 28
37 3 349 379 227 2 2027
0 84 52 0 63 0 384
0 1 38 0 0 0 95
37 88 439 379 290 2 2506
15 3 24 30 0 0 145
0 0 0 0 0 0 4
0 0 32 0 0 0 60
*huurwon. tot aan de fiatteringsgrens; ** huurwon. vanaf de fiatteringsgrens tot de huursubsidiegrens
Heivelden/Heuveleind heeft een klein percentage goedkope en betaalbare woningen (31%); daarentegen is in de huursector, het aandeel betaalbare woningen t.o.v. het totaal aantal huurwoningen in Heivelden/ Heuveleind het hoogst (6%). Het aandeel huurwoningen in Heivelden/Heuveleind is relatief erg laag (9% t.o.v. 23% in Best-totaal). Bijna ¾ deel van de huurwoningen in Heivelden/Heuveleind behoort tot het goedkope en betaalbare huursegment. Slechts een klein deel van het totale aantal betaalbare huurwoningen staat in Heivelden/Heuveleind; daarentegen staat een groot aantal dure huurwoningen in Heivelden/Heuveleind. Er zijn geen specifieke seniorenwoningen, 15 benedenwoningen en 56 etages met lift; er zijn 71 voor ouderen geschikte huurwoningen. Voorzieningen
x x x
Alle voorzieningen zijn geconcentreerd in het centrum van de wijk Heivelden/Heuveleind. Er zijn vier basisscholen aanwezig, één peuterspeelzaal en twee kinderdagverblijven. Het winkelcentrum kent nog enige leegstand. Op dit moment zijn een bank, cafetaria, supermarkt, bank, apotheek annex drogisterij, kinderkledingzaak en videotheek gevestigd.
27
x x x
De buslijn is op dit moment niet (meer) operationeel. In Heivelden/Heuveleind zijn op dit moment 25 speellocaties; 12 % van de inwoners is ontevreden over de speelmogelijkheden (bron: Sociale Structuurschets Best). In de Sociale Structuurschets kwam naar voren dat het percentage bewoners dat zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt in Heuveleind het laagst was voor geheel Best (13%).
SWOT-analyse Sterk
Zwak
x x x
heldere ruimtelijke opbouw jonge bevolking verzorgde uitstraling van de woonomgeving
x x x
leegstand winkelcentrum slechte ontsluiting zorgaanbod
x x x
ruime groenstructuur nabijheid van sportvoorzieningen randligging t.o.v. het buitengebied
x x x
sociale huursector beperkt van omvang weinig goedkope koopwoningen openbaar vervoer
x x x
aanbod basisscholen en kinderopvang (ofschoon er onvoldoende kindplaatsen en lange wachtlijsten zijn) voldoende parkeergelegenheid
x x x
Kansen x x x x x x
ontwikkelen van meer woonvoorzieningen voor ouderen differentiatie winkelaanbod ontwikkelen locatie voor zorgvoorzieningen aanwezigheid buurtbrigadier voor meer veiligheid meer activiteiten om buurtbinding bewoners te versterken creëren van een buurthuis
breedte trottoirs en op- en afritten voor rolstoelgebruikers buurtbinding van bewoners groot aantal jonge bewoners betekent ook dat er veel bewoners overdag niet in de wijk aanwezig zijn; weinig sociale controle x de smalle straten en onoverzichtelijke bochten zorgen niet voor de gewenste lage snelheden en kindvriendelijke omgeving maar zijn juist gevaarlijk voor spelende en fietsende kinderen x slecht zorg- en welzijnsaanbod voor ouderen; er is geen x centraal ontmoetingspunt Bedreigingen x
x x x
eenzijdige opbouw woningaanbod betekent verhuizing uit de wijk als de huishoudensamenstelling of het –inkomen verandert toename van vliegverkeer en groot lesverkeer eenzijdige opbouw bevolking; veel jongeren en gezinnen verdwijnen busverbinding met centrum
Aanknopingspunten voor beleid
x x x x
Aandacht voor winkelbezetting en –differentiatie winkelcentrum Rendierhei. Aandacht voor aanbod zorgvoorzieningen in de wijk. Strategische nieuwbouw voornamelijk kleinere, gelijkvloerse woningen voor huisvesting van huidige jongeren en toekomstige ouderen. Aandacht voor betaalbaarheid van de woningen; meer betaalbare huurwoningen.
28
29
6.
Wijkprofiel Aarle/De Vleut
Typering
De wijk Aarle/De Vleut is gelegen aan de noordzijde van de gemeente en omvat de buurtschappen Aarle en De Vleut. Het gebied wordt begrensd door de gemeentegrens, de Heuveleindseweg, de randweg, de A2 en het Wilhelminakanaal. Aarle x In dit gebied zijn veel agrarische bedrijven (w.o. veel tuinbouwbedrijven) aanwezig, waar onder enkele zeer grote. x De ligging nabij de snelwegen en vlakbij Eindhoven zijn goede economische aspecten van Aarle. x De bossen aan de noordrand zijn gelegen in de Ecologische Hoofdstructuur (bevorderen van natuurontwikkeling) x In Aarle zijn enkele vrij toegankelijke bos- en natuurgebieden aanwezig (de Mortelen, landgoed Heerbeek, Pailjaart en Scheeken) De Vleut x Het noordelijk deel van de Vleut wordt gekenmerkt door intensieve varkenshouderijbedrijven met een (zeer) grote omvang; echter een aantal (vooral de kleinere) agrarische bedrijven zal de komende jaren ophouden te bestaan. x Het zuidelijke gedeelte rondom de Sint-Oedenrodeseweg kent veel (onvolwaardige) agrarische bedrijven waarbij, naast agrarische activiteiten, ook uit nevenactiviteiten inkomsten verworven worden. Hierbij moet gedacht worden aan opslag (magazijnfunctie), verkoop landbouwproducten aan huis en recreatieve of horeca-activiteiten (mini-camping, boerderijterrassen, etc.). x De Vleut heeft enkele dagrecreatieve, sportvoorzieningen en horecagelegenheden binnen haar grondgebied; Joe Manntheater, De Platijn, Bevrijdende Vleugels, Toon Vertier, Dierenpark De Vleut, Pannenkoekenhuis, etc.) Bevolking
Leeftijdsopbouw 60,0
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0 0 - 19 jaar
Aarle/De Vleut
20-54 jaar
55-64 jaar
65-74 jaar
75-e.o
Best-totaal
De wijk Aarle/De Vleut kent procentueel meer jongeren en meer ouderen dan in Best als geheel.
30
Huishoudens
Aarle/ De Vleut Best-totaal Aarle De Vleut
aantal * huishoudens 608 5% 12770 100% 300 308
2,5% 2,5%
aantal inwoners 1545 28256
alleen 29% 39%
798 747
27% 32%
type huishouden twee m.kind. 26% 45% 23% 38% 25% 26%
48% 42%
* het aantal huishoudens is groter dan het aantal woningen omdat er ook een groot aantal niet-zelfstandig-wonende huishoudens zijn b.v. alleenstaande ouderen in een verzorgingstehuis.
Het aantal huishoudens met kinderen is in Aarle groter dan in De Vleut; het aantal één- en tweepersoonshuishoudens is in de Vleut groter. De Vleut kent waarschijnlijk meer ouderenhuishoudens. Opvallend is dat het aandeel één- en tweepersoonshuishoudens in Aarle/De Vleut kleiner is dan in Best als geheel. Dit kan wijzen op een relatief jonge bevolking of dat ouderen blijven "inwonen" bij hun kinderen (of andersom natuurlijk). Woningvoorraad
Best –totaal eengezinswoningen vrijstaand halfvrijstaand en geschakeld rij- en hoekwoningen bungalow
Aarle/De Vleut
1592 2450 4731 144
(80 %) 14 % 22 % 43 % 1%
306 127 14 5
(87 %) 59 % 24 % 3% 1%
meergezinswoningen benedenwoning bovenwoning etage met lift etage zonder lift specifieke seniorenwoning
44 193 1097 379 291
(18 %) 0,5 % 1,5 % 10 % 3,5 % 2,5 %
1
-
bedrijfs- of praktijkwoning, boerderij
170
2%
68
13 %
11091
521
De wijk Aarle/De Vleut kent geen meergezinswoningen. Conform de verwachting staan er in Aarle/De Vleut veel bedrijfswoningen (boerderijen). De woningvoorraad bestaat grotendeels uit vrijstaande en halfvrijstaande woningen. Het aandeel vrijstaande en bedrijfswoningen is veel groter dan in Best als geheel
31
Bevolking 70
60
50
40 Best-totaal Aarle/De Vleut 30
20
10
0 vrijst
halfvrij
rij+hoek
bung.
beneden
boven
etage m lft
etage z lft
senioren
bedrijfsw.
Prijscategorie
Best-totaal
Aarle /De Vleut
KOOPWONINGEN * goedkoop tot € 100.000 betaalbaar € 100.000 - € 180.000 middelduur € 180.000 - € 260.000 duur meer dan € 260.000
8573 386 4467 2332 1388
77% 3,5% 40% 21% 12,5%
520 19 50 156 295
98,2% 3,6% 9,6% 30% 56,6%
HUURWONINGEN ** goedkoop kale huur tot € 300 betaalbaar € 300 - € 453 (resp. € 478***) middelduur € 453 - € 585 **** duur meer dan € 585
2506 430 1597
23% 4% 14,5%
-
-
384 95
3,5% 1%
-
-
niet bekend
11 11090
0% 100%
1 521
0,2 100%
*volgens OZB-taxatie 1 januari 1999); ** per 1 juli 2003; *** aftoppingsgrens voor één- en tweepersoonshuishoudens resp. meerpersoonshuishoudens; **** huursubsidiegrens
Aarle/ De Vleut kent geen huurwoningen. De meeste koopwoningen behoren tot het dure koopsegment; toch bestaat nog ruim 13% van de woningen tot het betaalbare koopsegment. Voorzieningen
x x x x x x
In het gedeelte Aarle zijn weinig voorzieningen. Er zijn geen scholen, winkels of medische voorzieningen. Echter er zijn wel veel boerderijen waar aan huis producten gekocht kunnen worden. Er zijn 2 buurthuizen in Aarle met wat ontspanningsmogelijkheden. In het gedeelte De Vleut zijn drie buurthuizen, diverse horeca- en recreatieve gelegenheden. Ook kent De Vleut een winkel voor de dagelijkse levensbehoeften. Er lopen geen buslijnen door het gebied, maar wel aan de zuidzijde over de Oirschotseweg. Volgens de Sociale Structuurschets Best (2001) is 33% van de bewoners ontevreden over het aanbod aan openbaar vervoer.
32
x
Aarle en De Vleut zijn wel de gedeelten van Best waar de bewoners zich het veiligst voelen (slechts 10% voelt zich wel eens onveilig; ter vergelijking 24% in Naastenbest en 21% in Wilhelminadorp).
Swot-analyse Sterk x buurtbetrokkenheid x groene woonomgeving x aanwezigheid mooie monumentale boerderijen
Zwak x weinig tot geen voorzieningen x weinig betaalbare woningen x afstand tot centrum x openbaar vervoer
Kansen
x
Bedreigingen
x
nieuwe functie voor vrijkomende bedrijfsgebouwen
x
door schaalvergroting in de agrarische sector dreigt
x
meer recreatieve functie kan levendigheid
x
meer natuurgebieden met beschermde status
x x x
zorgboerderijen ? nieuwbouwlocatie Dijkstraten de inwoningregeling (Boekelregeling)
bevorderen
ontvolking en verdere vergrijzing van het buitengebied x
wijk ongeschikt voor bewoning door minder valide
x
meer recreatie kan overlast veroorzaken
x
starters kunnen moeilijk aan een woning komen
ouderen zullen dan moeten verhuizen naar centrum
x
instroom vermogende ouderen die geen binding met Aarle of de Vleut hebben
x x
verkeersaantrekkende horeca en recreatie afbraak en onoordeelkundig verbouwen van mogelijke monumenten waardoor een stukje historisch karakter verdwijnt
Aanknopingspunten voor beleid
x x x x x x
Behouden van de buurtbetrokkenheid. Bij het zoeken naar nieuwe functies voor vrijkomende bedrijfsgebouwen de leefbaarheid van het buitengebied als uitgangpunt nemen. Toestaan woningsplitsing als daarmee waardevolle (monumentale) boerderijen behouden kunnen blijven. Verbeteren van (ambulante) zorg- en welzijnsvoorzieningen in het buitengebeid. Toestaan woningsplitsing als daarmee starters (b.v. de eigen kinderen) aan geschikte huisvesting kunnen worden geholpen. Locatie Dijkstraten zal wellicht eerder aansluiten bij Naastenbest dan bij Aarle/De Vleut.
33
34
7.
Wijkprofiel Zuid
Typering
De wijk Zuid is gelegen tussen de Willem de Zwijgerweg, Sportlaan en het Wilhelminalaan in het noorden, de snelweg A2 in het oosten en de snelweg A58 in het zuiden. Het omvat de gedeelten bedrijventerrein ’t Zand, Industrieterrein Heide, bedrijvenpark Breeven, Batadorp en Villawijk. Bedrijventerrein ’t Zand x Terrein ontwikkeld vanaf tweede helft zeventiger jaren. x Terrein met zeer uiteenlopende typen bedrijven; representatieve panden, opslagterreinen en loodsen. x Veel leegstand en braakliggende terreinen. x Vervoer over water mogelijk via het Wilhelminakanaal. x Aanwezigheid van bedrijfswoningen op de wat oudere gedeelten van het terrein. Industrieterrein Heide x Terrein ontwikkeld begin tachtiger jaren. x Op dit terrein is een aantal grote bedrijven met een groot ruimtebeslag gevestigd. x De centrale toegangsweg (Erica, Brem) maakt deel uit van de ringwegstructuur van Best en is voorzien van vrijliggende fietspaden. x Duidelijke aandacht voor presentatie bedrijfsgebouwen en openbare en private buitenruimte. Bedrijvenpark Breeven x Terrein ontwikkeld in tweede helft tachtiger jaren. x Terrein bestaat uit twee delen; aan de oostzijde kleinschalig tot middelgrote bedrijfshallen met enkele bedrijfswoningen en aan de westzijde grootschalige (hoogwaardige en high-tech) bedrijvigheid. x De centrale toegangsweg (de Dieze, de Maas) maakt onderdeel uit van de ringwegstructuur van Best en is voorzien van vrijliggende fietspaden. x Duidelijke aandacht voor presentatie bedrijfsgebouwen en openbare en private buitenruimte. Batadorp x Batadorp is ontstaan in de jaren 30. x In de jaren 80-89 zijn daar nog woningen aan toegevoegd. x Rustige karakteristieke woonbuurt die afgezonderd ligt van de andere woongebieden van Best. x In het oudere gedeelte staan karakteristieke vrijstaande en halfvrijstaande sociale huur en koopwoningen met een eenduidige architectuur. Het oude deel heeft een groen en ruim karakter. x In het nieuwere gedeelte staan veelal geschakelde koopwoningen. De openbare ruimte heeft met name in het nieuwe gedeelte weinig identiteit. Villawijk x Villawijk is ontstaan in de jaren 60. x Woonbuurt, bestaat geheel uit grote vrijstaande huizen op zeer grote kavels in een bosachtige omgeving. x Wijk ligt afgezonderd van de andere wijken van Best . x Door de ruimtelijke opzet en de barrièrewerking van kanaal en industrieterrein heeft de wijk weinig samenhang met de rest van Best. x Ten oosten van de Eindhovenseweg Zuid is een woonwagenlocatie met 31 standplaatsen. Bevolking
In Zuid wonen relatief weinig jongeren tot 19 jaar. Het aandeel bewoners tussen 55 en 64 jaar is relatief hoger. In Zuid komen minder alleenstaanden, maar meer tweepersoonshuishoudens voor. Het percentage huishoudens met kinderen komt overeen met het gemiddelde voor heel Best.
35
L e e ftijd s o p b o u w 6 0 ,0
5 0 ,0
4 0 ,0
3 0 ,0
2 0 ,0
1 0 ,0
0 ,0 0 - 1 9 ja a r
2 0 - 5 4 ja a r
Z u id
5 5 - 6 4 ja a r
6 5 - 7 4 ja a r
7 5 - e .o
B e s t-to ta a l
aantal * Aantal type huishouden huishoudens inwoners alleen Twee m.kind. Zuid 422 3% 35% 27% 38% Best-totaal 12770 100% 39% 23% 38% * het aantal huishoudens is groter dan het aantal woningen omdat er ook een groot aantal niet-zelfstandig-wonende huishoudens zijn b.v. alleenstaande ouderen in een verzorgingstehuis.
Woningvoorraad
Zuid kent voornamelijk eengezinswoningen, slechts 2,4% van het totale aanbod bestaat uit meergezinswoningen. Het percentage gezinshuishoudens is even hoog; er wonen dus meer één- en tweepersoonshuishoudens in eengezinswoningen. De eengezinswoningen bestaan voor het grootste gedeelte tot vrijstaande en halfvrijstaande en geschakelde woningen. Uiteraard staan in Zuid relatief meer bedrijfs- of praktijkwoningen dan in Best-totaal. 50 45 40 35 30
Best-totaal 25
Zuid 20 15 10 5
. w rij fs be d
z e ag et
36
se ni or en
lft
lft m et ag e
bo ve n
be ne de n
bu ng .
rij +h oe k
ha lfv rij
vr ij
st
0
Woningtype Best –totaal
eengezinswoningen vrijstaand halfvrijstaand en geschakeld rij- en hoekwoningen bungalow meergezinswoningen benedenwoning bovenwoning etage met lift etage zonder lift specifieke seniorenwoning Bedrijfs- of praktijkwoning,boerderij
Zuid
1592 2450 4731 144
(80,3 %) 14,3 % 22,0 % 42,7 % 1,3 %
170 149 9
45,4 39,8 2,4
44 193 1097 379 291
(18 %) 0,5 % 1,7 % 10,0% 3,4 % 2,6 %
9 -
2,4 -
170
1,5 %
37
9,9
11090
374
Prijscategorie
Best-totaal
Zuid
KOOPWONINGEN * goedkoop tot € 100.000 betaalbaar € 100.000 - € 180.000 middelduur € 180.000 - € 260.000 duur meer dan € 260.000
8573 386 4467 2332 1388
77,3% 3,5% 40,3% 21,0% 12,5%
358 13 162 75 108
95,7% 3,5% 43,3% 20,0% 28,9%
HUURWONINGEN ** goedkoop kale huur tot € 300 betaalbaar € 300 - € 453 (resp. € 478***) middelduur € 453 - € 585 **** duur meer dan € 585
2506 430 1597
22,6% 3,9% 14,4%
16 -
4,3% 4,3% -
384 95
3,5% 0,8%
-
-
niet bekend
11 11090
9,9% 100%
374
100%
*volgens OZB-taxatie 1 januari 1999 ** per 1 juli 2003 *** aftoppingsgrens voor één- en tweepersoonshuishoudens resp. meerpersoonshuishoudens **** huursubsidiegrens
In Batadorp staan 214 woningen. 121 Woningen zijn gebouwd in de periode 1934-49; in 1982-89 zijn er nog 93 woningen bij gebouwd. Vanaf 1989 zijn er geen woningen meer bijgebouwd. Zuid kent slechts 16 huurwoningen, allen van Domein en gelegen in Batadorp. Deze woningen behoren tot het goedkoper segment. De helft van de koopwoningen behoort tot het goedkoper en betaalbare segment en de andere helft tot het middeldure en duurdere segment. De 16 huurwoningen betreffen halfvrijstaande en geschakelde eengezinswoningen. Van deze woningen staan er op dit moment drie te koop. In de komende jaren zullen de anderen ook verkocht gaan worden.
37
Sociale huurwoningen
5+6* Eengezinswoningen vrijstaand halfvrijstaand en geschakeld rij- en hoekwoningen Meergezinswoningen Benedenwoning Bovenwoning etage met lift etage zonder lift specifieke seniorenwoning Bedrijfswoning
Best-totaal 7** 8
totaal
Zuid 5+6
7 58 965
0 0 185
1 0 55
8 58 1205
0 16 0
37 3 349 379 227 2 2027
0 84 52 0 63 0 384
0 1 38 0 0 0 95
37 88 439 379 290 2 2506
0 0 0 0 0 0 16
*huurwoningen tot aan de fiatteringsgrens **huurwoningen vanaf de fiatteringsgrens tot de huursubsidiegrens
Voorzieningen
x x x
Op het bedrijvenpark Breeven hebben zich vijf (particuliere) onderwijsinstellingen gehuisvest. Een vestiging van McDonald's is gevestigd op bedrijventerrein ’t Zand. In de Villawijk is een golfterrein aanwezig, bij Batadorp zijn een vrijetijdscentrum, een tennisclub en een hotel. In Batadorp zijn er 3 locaties voor speelvoorzieningen; 9% van de buurtbewoners was ontevreden over het aanbod aan speelvoorzieningen. Langs Batadorp loopt 1 buslijn. Volgens de Sociale Structuurschets Best (2001) is 38% ontevreden over het aanbod aan openbaar vervoer. Batadorp is de een van de wijken waarin de bewoners zich het minst veilig voelen (22%). In de veiligheidsscan van 1998 zijn er nogal wat onderwerpen ter verbetering aangedragen; deze moeten nog worden uitgevoerd. Ten aanzien van verkeer zijn er door het Bewonersoverleg Batadorp enkele problemen aangekaart; het betrof vooral te hard rijden, lawaaioverlast en gevaarlijke locaties.
x x x
x
SWOT-analyse Sterk
Zwak
x
rustige, kindvriendelijke woonbuurt (Batadorp)
x
weinig tot geen voorzieningen
x
architectuur oorspronkelijke Batadorp
x
afstand tot centrum
x
ruime opzet wijk met veel groen (Villawijk)
x
openbaar vervoer
x
woningen bij bedrijvigheid zorgt voor sociale controle
x
weinig huurwoningen
(bedrijventerreinen)
x
kwaliteit inrichting openbare ruimte (Batadorp)
winkels Wilhelminaplein redelijk dichtbij Batadorp
x
auto’s rijden vaak te hard door de woonwijk Batadorp
x
groenstroken worden vernield
x
Kansen
Bedreigingen
x
x
x
na verhuizing ouder wordende Batadorpers komen er kansen voor starters in deze buurt goede ontsluiting aantrekkelijk voor allerlei nieuwe vestigingen
x x x
ouder wordende bewoners, een grotere zorgvraag in combinatie met een gebrek aan voorzieningen eenzijdige opbouw woning, een grotere zorgvraagvoorraad het wonen bij bedrijvigheid kan beperkingen opleggen voor die bedrijvigheid ontwikkelingen buiten de wijk en gemeente kan zorgen voor een toename van de verkeersdrukte op de wegen rondom Batadorp (lawaaioverlast en sluiproute voor verkeer)
38
Aanknopingspunten voor beleid
x x x x
Verbeteren zorgmogelijkheden aan huis Aandacht voor leefbaarheid en (sociale) veiligheid; beheer straatinrichting en groen Aandacht voor lawaaioverlast en sluipverkeer in de wijk Batadorp Afremmen woonfunctie op bedrijventerreinen.
39
Bijlage 1 Overzicht benaderde organisaties en aanduiding (x) wie er gereageerd heeft. KBO Best Stichting Gehandicapten Platform Best Stichting Frama
x
Stichting voor Vluchtelingen en Nieuwkomers Stichting Welzijn Ouderen Dommel-Beerze Stichting Mobest
x
Stichting Jongerencentrum Best PVGE afdeling Best Philips Vereniging Gepensioneerden Eindhoven, afd. Best Vrouwenraad Bewonersoverleg Naastenbest Oost Bewonersoverleg Oud Wilhelminadorp
x x x
Bewonersoverleg Speelheide Bewonersoverleg Heuveleind Bewonerscommissie « Op ‘t Heerbeeck «
x x
Bewonerscommissie Flats Naastenbest West Bewonersoverleg Hoge Akker Bewonersoverleg de Leeuwerik
x x x
Bewonersoverleg Huurders HHvL Naastenbest Bewonersoverleg Best Centrum Bewonersoverleg Salderes
x x x
Bewonersoverleg Naastenbest West Bewonersoverleg Uitbreiding Wilhelminadorp Bewonersoverleg Batadorp
x x
Bewonersoverleg Heivelden x Bewonersoverleg Best oost x Gezamenlijk Overleg Erkende Bewonersgroepen (GOEB= de koepelorganisatie) x Buurtvereniging ’t Ooievaarsnest Buurtvereniging Aarle Buurtvereniging Batadorp Buurtvereniging de Heikant Buurtvereniging de Leeuwerik Buurtvereniging Het Centrum Buurtvereniging ’t Heuveleind Buurtvereniging Hoge Akker Buurtvereniging Naastenbest
x
Buurtvereniging OVS Buurtvereniging Schans-Klaverhoek-Vleut-SKV Buurtvereniging Speelheide Buurtvereniging Wilhelminadorp 25 Makelaardij van der Heijden MGM Makelaardij b.v. ERA Makelaardij Ed Willems b.v. Ondernemersverbond Best Ondernemersvereniging Oirschotseweg Winkeliersvereniging Best Centrum Domein Stichting Hertog Hendrik van Lotharingen
x
40
Bijlage 2 voorzieningen CENTRUM Basisscholen St. Bernardusschool Katholieke Basisschool Het Tweespan Dep. De Zevensprong Nutsbasisschool De Zevensprong
Secr. L. Jansenstraat 5 Mgr. Zwijsenstraat 85 Burg. Notermansstraat 27 Haktol 1
Centrum Hoge Akker Leeuwerik Speelheide
Jeugd-en jongeren Peuterspeelzaal 't Debberke KDV De Bereboot Peuterspeelzaal Bam-bam
Spar 2 Burg. Notermansstraat ? Leemkuilen 61
Salderes Leeuwerik Leeuwerik
Buurthuizen Buurthuis Het Centrum Buurthuis De Voeg
Spar 4 Springtouw 2
Salderes Speelheide
Nazarethstraat 14a t/m 142
Centrum Centrum Salderes Hoge Akker Leeuwerik Speelheide
Bewonersorganisaties Bewonerscommissie "Op 't Heerbeeck" Bewonersoverleg Best Centrum Bewonersoverleg Salderes Bewonersoverleg Hoge Akker Bewonersoverleg de Leeuwerik Bewonersoverleg Speelheide Postkantoren/Postagentschappen Raadhuisstraat 300
Postkantoren BV
Bankvestigingen Boterhoek Hoofdstraat Raadhuisplein
2 48 30
ABN AMRO BANK N.V. ING Bank Coöperatieve Rabobank B.A.
Centrum Centrum Centrum
Horeca/Café/Restaurant Bosseweg Boterhoek Boterhoek H Hartstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Nieuwstraat Nieuwstraat Nieuwstraat Nieuwstraat Nieuwstraat
1 95 97 1 2B 6A 9 18 26 30 39 44 55 57 65 71
restaurant. pizzeria lunchroom café chin.ind.restaurant shoarma patisserie/lunchroom café café café café café snackbar broodjeszaak café snackbar
Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum
41
Nieuwstraat Nieuwstraat Nieuwstraat Raadhuisplein Kapelaan J.A. Heerenstraat
72 79 92 8 1
Speeltuinen/Musea/ Stationsstraat
chinees-indisch restaurant Restaurant café café snackbar
Centrum Centrum Centrum Centrum Hoge Akker
bioscoop
Levensmiddelen/Supermarkt Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek Den Ekker Hoofdstraat Secretaris L. Jansenstraat Secretaris L. Jansenstraat Secretaris L. Jansenstraat
8 22 26 27 28 30 34 153 1B 41 32 34 34B
bakker slager slager supermarkt groenteman bakker poelier bakker supermarkt slagerij bakkerij supermarkt groenteman
Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum
Apotheek/Drogisterijen Boterhoek Boterhoek Hoofdstraat Hoofdstraat
24 16-20 36 20
drogisterij Parfumerie drogisterij apotheek Van Kollenburg BV drogisterij
Centrum Centrum Centrum Centrum
Huisartsen/tandartsen/fysio Wintereik Speelheideweg Molenstraat Munterstraat Spinnerstraat Hinkelbrits Bakpers Kap. J.A. Heerenstraat Molenwei Salderes Leemkuilenpad
42 61 1 14 1 13 1 31 1 180 30
Daane (fysiotherapeut) Salderes Meesters (fysiotherapeut) Speelheide Fysiotherapie en psychologen Centrum Huisartsenpraktijk Wittkämper en Bleiker Leeuwerik Dijk van J.E./huisarts Leeuwerik A. van Kemenade (tandarts) Speelheide Ackermans (huisarts) Leeuwerik Hendriksen (huisarts) Hoge Akker Singendonk fysiotherapie Centrum Venema (huisarts) Salderes van Rijssen (tandarts) Leeuwerik
Kleding/huishoudelijke artikelen/boeken Bosseweg 35 De Harense Smid BV Boterhoek 3 Zeeman Boterhoek 7 juwelier Boterhoek 12 foto Boterhoek 14 schoenmode Boterhoek 29 kadoshop Boterhoek 32 reisburo Boterhoek 83 slijterij
42
Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum
Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek Boterhoek H Hartstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Hoofdstraat Kerkstraat Nieuwstraat Nieuwstraat Nieuwstraat Nieuwstraat Nieuwstraat Raadhuisplein Raadhuisplein Raadhuisplein Raadhuisplein Secretaris L Jansenstraat Kapelaan J A Heerenstr
86 87 90 94 101 103 104 151 157 159 163 177 179 11-15 10 2C 2A 2 5 7 8E 8C BK 10 10 10A 12 13 14 15 18D 22 24 28 32 32R 34A 34 38 42 1A 24 26A 75 76 90 2 3 7 13 34C 3
mode reisburo kindermode kantoorboekhandel opticien schoenen textiel bloemenhoek juwelier opticien linnen- en Kado Boetiek The Music Store textiel modehuis kleding Jeansshop reisburo kleding rookartikelen fotografie Hema b.v. speelgoedzaak kleding opticien schoenen schoenen bloemist sport kleding Stichting Lokale Omroep Best rijwielhandel Wibra Supermarkt B.V. Scapino B.V. kantoorboekhandel mode snoepwinkel de Allergiewinkel witgoed parfumerie-Schoonheidssalon fotohandel Wereldwinkel ICO Best sportkleding electronics rijwielhandel mode damesmode fournituren nagelstudio optiek verlichting bloemist stomerij
43
Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Centrum Hoge Akker
Kapelaan J.A. Heerenstraat Boterhoek Boterhoek Nieuwstraat Kerkstraat Kapelaan J.A. Heerenstraat
5 88 91 67 3 9
videotheek hairshop coiffures kapsalon Kapsalon kapper
Hoge Akker Centrum Centrum Centrum Centrum Hoge Akker
NAASTENBEST Basisscholen
Basisschool De Heydonck Wilhelminaschool Nutsbasisschool De Schakel Basisschool Immanuël
Max. de Bossustraat 8 Koningin Emmalaan 25 Joh. Vermeerstraat 21 Van Lumeystraat 1
Voortgezet onderwijs
Heerbeeck College
Willem de Zwijgerweg 148-150
Jeugd-en jongeren
Jongerencentrum TODO KDV Heemhuys Zonnestraal KDV De Blauwe Koekoek Peuterspeelzaal Snuffeltje Peuterspeelzaal De Ark
Jac. van Wassenaerstraat 69 Prinses Irenelaan 9a Trompstraat 39 Koningin Emmalaan 27 Van Lumeystraat 1
Buurthuizen
Buurthuis Naastebuur
Max de Bossustraat 1
Bewonerscommissies
B.C. Flats Naastenbest west Pr. Bernhardlaan/ Jacob van Heemskerkstraat B.O. Naastenbest oost B.O. Naastenbest west B.O. Huurders Hertog Hendrik van Lotharingen Speeltuinen/Musea/
Tejaterke
Max de Bossustraat 1
Horeca/Café/Restaurant
Oirschotseweg Oirschotseweg
18a 21
Chinees Indisch Restaurant Grieks Specialiteitenrestaurant
7a
Bakkerij
6
Apotheek
68 1 23 17
Maatschap fysiotherapie De Schutboom Maatschap voor oefentherapie Cesar Tandartspraktijk A. Marks B.V. van den Aker (huisarts)
Levensmiddelen/Supermarkt
Oirschotseweg Apotheek/Drogisterijen
Jacob van Ruysdaelstraat Huisartsen/tandartsen/fysio
Jacob van Wassenaerstraat Jacob van Ruysdaelstraat Johannes Vermeerstraat Kruisparkweg
44
Oirschotseweg Koningin Emmalaan Johannes Vermeerstraat Oirschotseweg
32 8 25 80
W. Valk (huisarts) J. van den Horst (huisarts) Der Kinderen fysiotherapie Scheffers (tandarts)
Kleding/huishoudelijke artikelen/boeken
Oirschotseweg Oirschotseweg Oirschotseweg Oirschotseweg Oirschotseweg Oirschotseweg Oirschotseweg Oirschotseweg Oirschotseweg Oirschotseweg Oirschotseweg
1 7a 20-22 33 28a 14 17 25 54 5 37a
rijwielen witgoedmarkt optiek bloemen mode herenmode meubelmaker elektronica motors kapper kapper
WILHELMINADORP Basisscholen
Basisschool De Paersacker
Johannes Verleunstraat 29
Jeugd-en jongeren
Peuterspeelzaal Hummeltje
Sint Jozefstraat 1
Buurthuizen
Buurthuis Kadans
Sint Jozefstraat 1
Bewonersorganisaties
Bewonersoverleg Batadorp Bewonersoverleg Oud Wilhelminadorp Bewonersoverleg Uitbreiding Wilhelminadorp Overige onderwijsinstellingen
Praktijk voor remedial teaching
Klaproos 10
Postkantoren/Postagentschappen
Wilhelminaplein
18
postagentschap
64
Rabobank
49a 19 2 4
snackbar restaurant snackbar café
17 9 19
bakkerij supermarkt groenteman
Bankvestigingen
Wilhelminaplein Horeca/Café/Restaurant
Koningin Koningin Koningin Koningin
Julianaweg Julianaweg Julianaweg-Zuid Julianaweg-Zuid
Levensmiddelen/Supermarkt
Koningin Julianaweg Koningin Julianaweg Wilhelminaplein
45
Koningin Julianaweg Wilhelminaplein Wilhelminaplein Wilhelminaplein
23 3 6-8 1
diepvries levensmiddelen bakkerij supermarkt slagerij
Apotheek/Drogisterijen
Koningin Julianaweg Wilhelminaplein
31b drogist 10-11 drogist
Huisartsen/tandartsen/fysio
Koningin Julianaweg Mecklenburgweg Klaver
51 4 13
Herk - Vos van A.N/huisartsen Wosten (tandarts) Nieuwenhuis (fysiotherapie)
15 27 29a 13 13b 35 11 47 21 21a 25 16 17 2 13 18 20
Schoen + Sleutel videocorner tweewielers kadoshop hengelsport Doe Het Zelf Picobello bloemist aquarium dierenspeciaalzaak interieur bloemist optiek ijzerwaren schoenen kantoorboekhandel kapper
Kleding/huishoudelijke artikelen/boeken
Koningin Julianaweg Koningin Julianaweg Koningin Julianaweg Koningin Julianaweg Koningin Julianaweg Koningin Julianaweg Wilhelminaplein Koningin Julianaweg Koningin Julianaweg Koningin Julianaweg Koningin Julianaweg Wilhelminaplein Wilhelminaplein Wilhelminaplein Wilhelminaplein Wilhelminaplein Wilhelminaplein
HEUVELEIND/HEIVELDEN Basisscholen
Dep. St. Antoniusschool Dep. Basisschool de Heydonck St. Antoniusschool Nutsbasisschool De Klimboom
Wildheuvel 21-23 Wildheuvel 9-19 Paardenhei 7 Paardenhei 1
Jeugd-en jongeren
Peuterspeelzaal 't Heuvelhummeltje KDV De Blauwe Tureluur KDV SKON
Vlinderhei 12 Vlinderhei 7 (Vlinderhei ?)
Buurthuizen
Buurthuis Heuveleind
?
Bewonersorganisaties
Bewonersoverleg Heuveleind Bewonersoverleg Heivelden
46
Bankvestigingen
Rendierhei
5
pinautomaat en chipoplaadpunt Rabobank
17
Cafetaria
2 4
supermarkt brood- en Banketbakkerij
11
Apotheek Drogisterij Heivelden B.V.
39 35 15
tandartsenpraktijk Heuveleind Beumer (huisarts) Heuveleind fysio- en manuele therapie
Horeca/Café/Restaurant
Rendierhei Levensmiddelen/Supermarkt
Rendierhei Rendierhei Apotheek/Drogisterijen
Rendierhei
Huisartsen/tandartsen/fysio
Praalheuvel Praalheuvel Galmheuvel
Kleding/huishoudelijke artikelen/boeken
Rendierhei Rendierhei
9 15
Best Kids Movie Max Best
21 5 1a 10
Aarleseweg Sint Franciscusweg Steenovenseweg Oude Baan
108 4 13a
Hotel Kiosk Pannenkoekhuis
10 12 15 39 23
Toon Vertier Stichting Klompenmuseum Best Dierenpark De Vleut B.V. Stichting Museum Bevrijdende Vleugels Aarle van L.P./klompen
12
supermarkt SRV
AARLE/DE VLEUT Buurthuizen
Buurthuis Den Herd Buurthuis De Zessprong Buurthuis D'n Tip Buurthuis De Vier Eiken Bewonersoverleg Best Oost Horeca/café/restaurant
Oirschotseweg Joe Mannweg Broekdijk Speeltuinen/musea/
Broekdijk Broekdijk Broekdijk Sonseweg Sint-Oedenrodeseweg Levensmiddelen/supermarkt
Klaverhoekseweg
47
ZUID Overige onderwijsinstellingen
Regionaal Opleidingscentrum VOC Best Alert college Best Business College Best Web college Innovamgroep Remedial teaching
de Donge 4 de Waal 5 de Waal 5 de Waal 5 de Dintel 15 Eindhovenseweg 20
Horeca/café/restaurant
Eindhovenseweg-Zuid
59
McDonald's Nederland BV
1
Best Golf en Country BV
Speeltuinen/musea/
Golflaan
48