kopen+verkopen
eigen huis magazine
‘Besparen is als diëten. Je moet een manier kiezen die je kunt volhouden’ Al is de aanleiding vervelend, het kan: opgewekt bezuinigen
52 eigen huis magazine dec 2013 51
Zuinig maar zonnig Hoe huishoudens kunnen besparen in crisistijd
De koopkrachtdaling dwingt steeds meer Nederlanders te besparen. Van harte gaat het niet altijd. ‘Ik wil niet in de kringloopwinkel worden gezien.’ Hoe bezuinig je goed en blijf je ook nog een beetje vrolijk? TEKST ANTON VAN TUYL BEELD AKIMOTO / RUUD VAN DER GRAAF
52 eigen huis magazine dec 2013
eigen huis magazine dec 2013 53
O
m maar met de deur in huis te vallen: u en ik, we zijn een beetje verwend geraakt. Daarvoor hoeven we Nederland niet te vergelijken met Afrikaanse landen. Gewoon een jaartje of dertig terug kijken in eigen land is voldoende. Toen was het percentage werklozen hoger en daalden de huizenprijzen sneller dan nu. Ons besteedbaar inkomen is nu bovendien aanzienlijk hoger dan dertig jaar geleden. ‘En toen liepen we niet met z’n allen te huilen’, zei besparingsdeskundige en journalist Marieke Henselmans onlangs in NRC Handelsblad. Of er meer wordt geklaagd dan in de jaren tachtig, is moeilijk vast te stellen. Duidelijk is wel dat we het nu moeilijk vinden een stapje terug te doen. Dit blijkt uit een besparingsonderzoek dat Eigen Huis Magazine in oktober hield. De hoofdconclusie van dat onderzoek is dat een grote groep leden minder verdient dan een jaar geleden, maar méér uitgeeft (zie tekstkader). Toch is bezuinigen nodig. De koopkracht daalde in 2013 voor het vierde achtereenvolgende jaar, een unicum. Bijna 92 duizend gezinnen hebben een serieuze betalingsachterstand op hun hypotheek. En de eerste negen maanden van dit jaar was het aantal gedwongen verkopen van woningen met Nationale Hypo54 eigen huis magazine dec 2013
theek Garantie maar liefst 34 procent hoger dan vorig jaar. Veel kritiek wordt gericht op de banken. Zij verstrekten tot voor kort vrij gemakkelijk hoge hypotheken en draaien nu de duimschroeven aan. Maar wat kunnen we als huiseigenaar zelf doen om ons huishoudboekje weer op orde te krijgen?
Emotionele uitgaven
‘Het is heel simpel. Veel Nederlanders hebben geen goed overzicht van hun inkomsten en uitgaven. Mensen die daar een avondje voor gaan zitten, zijn al een eind verder’, zegt Gabriëlla Bettonville, woordvoerder van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). Een onderzoek van het Nibud in 2012 toonde aan dat veertig procent van de Nederlanders niet weet hoeveel geld er naar verzekeringen gaat. Een op de drie Nederlanders weet niet hoe hoog de maandelijkse energierekening is. En een op de vier weet
niet hoe hoog de maandelijkse huurof hypotheeklasten zijn. Karin Boog, financieel specialist bij Vereniging Eigen Huis, ziet dit ook: ‘Ik heb wekelijks contact met mensen die hun hypotheek niet meer kunnen opbrengen. Mijn eerste advies is: maak zo’n overzicht. Het gebeurt regelmatig dat ze daarna nog één keer terug bellen, om te zeggen dat het probleem is opgelost. Dan hebben ze bijvoorbeeld toch maar die tweede auto verkocht, omdat ze schrokken van de kosten.’ Het Nibud en andere deskundigen geven al jaren de simpele, maar doeltreffende tip om voor overzicht te zorgen. Waarom gebeurt het dan nog onvoldoende? ‘Het koopgedrag van mensen is niet verstandelijk, maar emotioneel’, zegt Bettonville. ‘Zodra mensen gaan opschrijven hoeveel ze verdienen en uitgeven, komt er ratio in het spel.’ Ook Marieke Henselmans ziet dat emoties veel invloed hebben. Volgens haar zijn mensen bang dat hun financiële huishouding te ingewikkeld is. Daarom verdiepen ze zich er amper in.
Gewoon gezond verstand
‘Jezelf niet kunnen redden met een flinke bak geld, dat is pas zielig!‘
‘Het geeft mij juist een kick zelf de regie te hebben over mijn bankrekening’, zegt Henselmans. ‘Financiele volwassenheid geeft me ruimte om de dingen te blijven doen die ik echt belangrijk vind.’ Ze vond contact
Onderzoek Eigen Huis Magazine Maar liefst 46 procent van de leden zag het inkomen dalen het afgelopen jaar. Opvallend is dat 62 procent van deze groep aangeeft dat de uitgaven het afgelopen jaar toch zijn gestegen. Dat blijkt uit een ledenonderzoek dat Eigen Huis Magazine in oktober hield, en waar 2.440 leden aan deelnamen. Het onderzoek maakt ook duidelijk dat mensen makkelijker interen op hun spaargeld dan dat ze bezuinigen. Van alle leden met inkomensdaling zegt namelijk 57 procent dat het spaargeld dit jaar is gedaald. Leden die het afgelopen jaar bezuinigden, deden dat vooral op uitgaan, energie en kleding. Er is heel weinig bezuinigd op zorg, huisdieren en onderhoud aan de woning. Bezuinigen kan grofweg op drie manieren: anders, minder en weg. ‘Anders’ is een populaire methode voor mensen die op telefonie en internet bezuinigen. Van die groep realiseert 81 procent de besparing door te wisselen van leverancier of abonnement. ‘Minder’ is een geliefde aanpak voor mensen die besparen op uitgaan: 76 procent van die groep doet dat door simpelweg minder de bloemetjes buiten te zetten. En ‘weg’ is een beproefde methode voor mensen die op hun huisdieren bezuinigen. Van deze groep realiseert 37 procent de besparing door huisdieren de deur uit te doen óf na overlijden niet te vervangen.
Kijk op eigenhuismagazine.nl/geld-besparen voor meer uitslagen van het onderzoek. Wilt u zelf meedoen aan ledenonderzoek? Kijk dan op eigenhuis.nl/contact/ledenpanel. Zie ook Eigen Huis Magazine van oktober 2013, voor tips voor energiebesparing. Een goede manier om op energie te besparen, is inschrijven voor de Collectieve Inkoop Energie van Vereniging Eigen Huis. Kijk op veiligsamenoverstappen.nl.
met haar drie (inmiddels volwassen) zoons altijd waardevol. Daarom verdiende ze haar geld vooral thuis, als journalist en als auteur van boeken als Eigenwijs je hypotheek aflossen (‘dat roep ik al jaren, maar nu valt het kwartje pas’), Sta financieel sterk en Vrolijk besparen. Doordat ze zuinig leefde, hoefde ze niet continu te werken. Ze heeft geen studie en zelfs geen cursus over besparen gevolgd. ‘Gewoon een middelbare schooldiploma en gezond verstand, dat is voldoende. Iedereen kan het.’ Voor een van haar boeken vroeg Henselmans haar zoons terug te blikken op hun jeugd. Haar jongste zoon zegt: ‘Ik hoefde me niet druk te maken, want ik wist dat er altijd voldoende was gespaard voor noodgevallen.’ Haar oudste vertelt dat er niet werd bezuinigd op dingen die echt belangrijk voor hem waren. Zodra bijvoorbeeld duidelijk werd dat skaten voor hem dé sport was, kwam er geld om hem steeds duurdere skatespullen te geven. Er zijn allerlei drempels die bezuinigen in de weg staan. Boog: ‘Mensen denken soms dat ze voor schut staan, als ze hun kleding in een kringloopwinkel halen, of alleen maar aanbiedingen en huismerken kopen. Mijn tip is: praat er eens over met vrienden of familieleden. Je zult zien dat zij ook wel eens in kringloopwinkels komen, of voordelige eigen huis magazine dec 2013 55
supermarkten van Duitse origine bezoeken, maar dat verzwijgen. Geef elkaar tips, dat is de beste manier om het taboe te doorbreken en uit de rode cijfers te komen.’
Op dieet
Zodra we de noodzaak van bezuinigen inzien, is de vraag: hoe doen we het dan? Maak een lijstje van onderwerpen waar de grootste bedragen naar toe gaan, zegt het Nibud. Hypotheek, auto, vakantie, energie, enzovoort. Zet bovenaan wat je echt belangrijk vindt, en onderaan wat je eventueel kunt missen. Ga vervolgens van onderaf bezuinigen, op onderwerpen met de laagste prioriteit. Henselmans: ‘Besparen is als diëten. Je moet een manier kiezen die je kunt volhouden, anders werkt het uiteindelijk niet. Als je de hele week goed op je voeding let, kun je in het weekend best eens een gebakje eten. Belonen is zelfs goed voor je motivatie.’ Ze merkt op dat mensen zichzelf te vaak zielig vinden, omdat ze minder te besteden hebben. ‘Maar keer het eens om. Jezelf niet kunnen redden met een flinke bak geld, dat is pas zielig! Ik had in de jaren tachtig een piepklein inkomen, maar voelde me sterk en gelukkig, omdat ik de eindjes aan elkaar wist te knopen.’ Soms ziet ze mensen op tv die 56 eigen huis magazine dec 2013
Bespaartips van leden Koop zonnepanelen. Zet de kachel een graadje lager. Ga extra aflossen op de hypotheek. Of stuur het kabinet naar huis. Dat zijn vier veel genoemde besparingstips in het ledenonderzoek dat Eigen Huis Magazine in oktober hield. Een greep uit de andere tips: 1
Maak alles wat je gebruikt echt op, voordat je iets nieuws koopt. Denk aan verf, tubes en eten. 2 Let op kleine bedragen die steeds terugkeren. Dat ene kopje cappuccino bij de lunch kost jaarlijks 400 euro. 3 Als je iets wilt kopen, stel dan de aankoop een week uit. 4 Word handig, doe meer klusjes zelf. 5 Doe dingen met de buren (klusjes, apparatuur lenen). 6 Doe een blinde smaaktest met je gezin. Dan blijken goedkope merken nog zo slecht niet. 7 Ruil spullen met buren en collega’s. 8 Mensen roesten snel vast in dure gewoonten. Verruil de auto bijvoorbeeld eens voor de trein. 9 Koop geen dure cadeaus, bak of maak zelf iets. 10 Halveer alles: wasmiddel, chips, bier, enzovoort.
Soms ziet ze mensen die niet meer weten hoe ze moeten bezuinigen. ’Zie ik op de achtergrond dure A-merken staan’
Bespaartips van deskundigen Voor wie de smaak van bezuinigen te pakken krijgt, nog tien tips. Marieke Henselmans 1 Doe eens een minimummaand. Doe alsof je bent ingesneeuwd, en maak alle restjes op. 2 Wil je partner niet bezuinigen, maar jij wel? Snijd dit onderwerp aan als er geen ruzie is. Maak een overzicht van inkomsten en uitgaven, om de noodzaak aan te tonen. En laat hem of haar een oplossing bedenken. 3 Kijk eens op bespaarwijzer.nl en ontdek in tien minuten hoeveel je kunt besparen op je vaste lasten. Een gemiddeld gezin kan daar 1.621 euro per jaar op bezuinigen, stelt deze site. 4 Beperk je tot één supermarkt en kom daar niet elke dag. Zo beperk je het aantal verleidingen. 5 Denk ook aan inkomstenverruiming. Misschien heeft u bijvoorbeeld recht op zorgtoeslag. Kijk op rechtopgeld.nl. Karin Boog 6 Nog een manier van inkomstenverruiming: doe mee aan marktonderzoeken waar geld of spaarpunten mee te verdienen zijn. Vul op Google ‘marktonderzoek meedoen’ in. 7 Abonneer je op elektronische nieuwsbrieven met aanbiedingen. 8 Op marktplaats.nl is een levendige handel in kortingsbonnen en spaarzegels. 9 Aan het einde van de dag geven supermarkten vaak korting op verse producten. 10 Zonder krantenabonnement ben je op jaarbasis al snel driehonderd euro rijker. Neem wisselende proefabonnementen. Kijk voor meer bezuinigingstips op eigenhuismagazine.nl/besparingstips. Of ga naar nibud.nl, bijvoorbeeld voor het Persoonlijk Budgetadvies. Overweegt u extra af te lossen op de hypotheek, om de maandlasten te drukken? Kijk dan op eigenhuismagzine.nl/hypotheek-nadekoop.
echt niet meer weten hoe ze moeten bezuinigen. ‘En dan zie ik op de achtergrond een droger draaien en dure A-merken staan. Tja. Met een beetje alert zijn, kom je een heel eind.’ Boog: ‘Maak een sport van bezuinigen. En tel eens op hoeveel je deze week weer hebt bezuinigd. Bedenk daarbij dat een simpele bezuiniging van een tientje per week op jaarbasis ruim vijfhonderd euro scheelt. Dat motiveert en schept ruimte.’ Is al dat bezuinigen niet slecht voor de economie? Boog: ‘Natuurlijk lijdt de economie er onder als alle consumenten ineens veel minder gaan besteden, maar dat is niet aan de orde. Het gaat om gericht bezuinigen, door mensen die in betalingsproblemen zitten of dreigen te komen. Zo kunnen zij juist normaal blijven meedraaien in de economie.’ Natuurlijk zijn er ook mensen die zich suf bezuinigen, maar nog steeds een hypotheekachterstand hebben, en buiten hun schuld in een schrijnende situatie zijn beland. Karin Boog: ‘Daar stuit ik in mijn werk regelmatig op. Meer besparen is niet altijd mogelijk, maar we kunnen vaak wél meer besparen dan we in eerste instantie denken.’
eigen huis magazine dec 2013 57
