VolkerWessels van de beurs halen, was
Besluit Wessels voorkomt 4
Precies dertig jaar geleden behaalde Dik Wessels een omzet met zijn bouwbedrijfje van 177.841,09 gulden. Het beursgenoteerde conglomeraat Koninklijke Volker Wessels Stevin (120 werkmaatschappijen) is nu goed voor 3,3 miljard euro omzet, een winst van 114 miljoen euro, behaald met bijna zestienduizend werknemers. Er is één overeenkomst: Dik Wessels was de baas en hij lijkt dat inmiddels weer te zijn! Tijdens een paar voorgesprekken en een uitgebreid radio-interview vertellen hij, zijn broer Herman en bestuursvoorzitter Herman Hazewinkel hun verhaal.
(door Jan Medendorp)
Twente visie. 06/2003
de beste en overgebleven optie
vertrek Hazewinkel Er is niet één reden waarom Dik Wessels zijn eigen bedrijf wil terugkopen. Het is een samenloop van een omstandigheden. Zoals de frustratie over de beurswaardering die ondanks het uitdijende eigen vermogen van de onderneming laag is. De angst voor een buitenlandse overname.
‘Er lopen bij VolkerWessels 150 directeuren rond die ik allemaal ken en heel goed het vermogen kunnen beheren’ Dik: “Er is Engelse interesse geweest. Die jongens gaan het bedrijf strippen om het in delen weer te verkopen.” Intern klonken bij VolkerWessels ook wel eens geluiden om het bedrijf maar van de beurs te halen als het dan toch niet op waarde werd geschat. Opgeteld bij slechte ervaringen die Dik Wessels met de banken heeft opgedaan. Niet alleen bij Miracle Planet (nu Go Planet) waar de ABN AMRO hem niet serieus behandelde, maar ook met vermogensbeheerders. Wessels werd echt rijk op 11 juli 1990 toen hij fuseerde met het beursgenoteer-
de IBB Kondor (via een reverse takeover). De opbrengst bracht hij onder in Reggeborgh Beheer. Hij investeerde later onder meer in World Online en dankzij de beursgang van dat bedrijf kwam Wessels bovenin het bekende Quote-lijstje van rijkste Nederlanders. “Ik was vanaf dat moment meer belegger dan ondernemer. Dat is me niet goed bevallen. In het begin kwamen er veel mensen op me af die dat geld wel voor me wilde beleggen. Een keurige man kwam me dan uitleggen dat we mijn geld zouden spreiden over obligaties en aandelen. Maar dat deed hij zelf niet, dat doet dan een knul van 27 jaar in opleiding. En dat deed me pijn. Want ik heb altijd hard moeten werken voor mijn centen. Als we een stukje land kochten, reed ik er ’s avonds nog eens langs om met eigen ogen te zien of we er toch niet te veel voor hadden betaald.”
Negentiende eeuw Op 1 mei 1997 leek de rol van de familie Wessels uitgespeeld bij het bouwbedrijf. Kondor Wessels ging op in het veel grotere Volker Stevin. Het aandelenpakket van Dik Wessels (via Reggeborgh) verwaterde sterk. Dik laat zich als lid van de Raad van Bestuur nooit zien bij presentatie van jaarcijfers of andere officiële gelegenheden. Bij die fusiebijeenkomst moest hij wel aantreden en maakte hij de grap dat hij zijn naam tussen die van Volker en Stevin had laten plaatsen. “Als
er een naam verdwijnt, zal dat niet die van mij zijn.” Hij heeft meer gelijk gekregen dan hij zes jaar geleden kon bevroeden. Want het bedrijf heet inmiddels VolkerWessels. Stevin is komen te vervallen. Overigens staat niet alleen de familie Wessels aan de ‘roots’ van het grootste bouwconcern van Nederland, talloze familiebedrijven zijn er geweest waarvan sommige al zijn ontstaan in de negentiende eeuw. De plannen om ‘zijn’ bedrijf terug te kopen, werden serieus toen de beurzen maar bleven dalen en de beurswaarde van VolkerWessels zelfs onder de intrinsieke waarde kwam. Zowel Dik als Herman Wessels (die zijn geld via Weshold in onroerend goed en aandelen heeft geïnvesteerd) merkte dat hun eigen vermogen flink afnam en dat geen vermogensbeheerder daar iets aan kon veranderen. “Dan ga je je afvragen wie ons geld het beste zou kunnen beheren. Er lopen bij VolkerWessels circa 150 directeuren rond die ik allemaal ken en van wie ik weet dat zij heel goed het vermogen kunnen ‘beheren’. Want ze doen de hele dag feitelijk niets anders.” En daarom worden de directeuren van de werkmaatschappijen en een aantal andere leidinggevende managers in de nieuwe situatie aandeelhouder.
5
Pensioen “Soms zeggen mensen tegen mij ‘je wilt dus weer zelf op die bok gaan zitten’. Die
De verdeling van het aandelenpakket van Reggeborgh (dat onder meer investeringen heeft in olie, reizen en automotiv) is een aantal keren veranderd. Diks vrouw Hendrika en zijn dochters Gérita en Inge zijn altijd grootaandeelhouders geweest. Sinie heeft ooit 1% gehad, maar is uitgekocht. Net als schoonzoon Henry Holterman (5%) met wie Dik om onduidelijke redenen gebrouilleerd is. Beide heren noemen het verschil van inzicht, maar ze zien elkaar nauwelijks meer. VolkerWessels Stevin wordt voor 650 miljoen euro van de beurs gehaald. Het allergrootste deel komt voor rekening van Dik, Herman krijgt een aanzienlijk kleiner deel. Geen van beiden hoeft andere investeringen van de hand te doen. De bank financiert een deel. Wat ze in elk geval niet doen, is een deel van de aankoop financieren met het huidige vermogen van VolkerWessels. “Dat zou het allerdomste zijn om te doen. We houden het bedrijf helemaal in stand zoals het is. Met Raad van Bestuur, Raad van Commissarissen die zelfstandig blijven opereren,” aldus Dik Wessels. Ongeveer tien procent van de aandelen komt in handen van het management en Raad van Bestuur. “Daarover hebben we nog niet gesproken, want dat zou in dit stadium belangenverstrengeling zijn,” zegt Herman Hazewinkel. De 150 directeuren krijgen hun participatie deels intern gefinancierd en voor een deel moeten ze zich inkopen. Twente visie. 06/2003
6
mensen hebben werkelijk geen notie wat in zo’n bedrijf als VolkerWessels allemaal gebeurt.” Tussen op de bok zitten en met pensioen gaan zit ook nog een groot verschil. Hij zou er niet aan moeten denken achter de geraniums terecht te komen. Hij wil wel terugtreden als lid van de Raad van Bestuur en verder gaan als een soort adviseur. Maar wel één naar wie geluisterd wordt. “Ik heb intern gezegd dat ik geen lid van de Raad van Bestuur wil zijn, maar ik wil nog net zo veel te vertellen hebben. Die uitspraak is mij niet door iedereen in dank afgenomen.” In de nieuwe constructie is die baan zelfs aanbevelingswaardig. Anders moet Herman Hazewinkel als bestuursvoorzitter (hiërarchisch boven Dik) aan de grootaandeelhouder Dik zijn beleid uitleggen. In die rolverdeling lijkt de weg voor Herman Wessels vrij door te schuiven naar de Raad van bestuur hoewel hij eerder nadrukkelijk heeft gezegd in die baan geen zin te hebben. Duidelijk is wel dat de broers Wessels hoog spel hebben gespeeld met het overnamebod. Als het zou mislukken, had Dik voor zichzelf al uitgemaakt op te stappen en zijn aandelen VolkerWessels op de beurs te verkopen.
Kwartaalcijfers Tot slot speelde Herman Hazewinkel ongewild een hoofdrol in het besluit van Dik Wessels. Hazewinkel heeft de afgelopen jaren ogenschijnlijk onvermoeibaar gewerkt aan de strategie van het bedrijf en het aandeel zo goed mogelijk voor het voetlicht gebracht door talloze roadshows en andere optredens. Dat deed hij zo goed dat hij in de afgelopen jaren regelmatig is gebeld door headhunters
met niet misselijke aanbiedingen. Hazewinkel die als accountant werd weggeplukt door Wessels en inmiddels ook financieel onafhankelijk is, werd door familieomstandigheden gedwongen meer aandacht aan het thuisfront te geven. Hij heeft intimi laten weten binnen een paar jaar terug te willen treden als bestuursvoorzitter en alleen nog een paar commissariaten en andere toezichthoudende bestuursfuncties uit te willen oefenen. En het begon Hazewinkel ook te irriteren dat elke omhooggevallen journalist of domme belegger met toevallig te veel geld hem maar kon uitmaken voor alles wat mooi en lelijk is als topman van een beursgenoteerd bedrijf. “We zouden ook kwartaalcijfers moeten gaan presenteren. Kwartaalcijfers, terwijl we een bedrijf hebben dat projecten doet die vier, vijf jaar duren.” Door van de beurs te gaan blijft Hazewinkel behouden voor VolkerWessels.
Hogepriesters “De beurs is in de afgelopen jaren fundamenteel veranderd,” legt Hazewinkel uit, “natuurlijk zijn er collega’s geweest die zich schuldig hebben gemaakt aan het naar buiten brengen van verkeerde informatie en stemming hebben gemaakt via ongelooflijke optiepakketten en honoreringsschema’s. Dat straalt af op alle beursfondsen. Ik kreeg van Engelse beleggers op mijn donder omdat ik een luie balans had, volgens hen. We moesten veel meer schulden maken, we moesten het vermogen laten werken. Ik ben zo blij dat ik mijn eigen weg ben gegaan.” Ook de onderzoeken naar bouwfraude (ondernemers die onderling prijsafspraken maakten) zijn hem niet in de koude kleren
gaan zitten, ook al omdat er bij dochterbedrijf KWS een politie-inval is geweest waarbij een paar mensen in hechtenis werden genomen. “Dat heeft echt een enorme impact op mij gehad.” In het jaarverslag worden er liefst drie pagina’s aan gewijd. “Het is niet goed wat er gebeurd is, maar we doen grote inspanningen ten opzichte van de grote publieke opdrachtgevers, de minister, staatssecretaris om te laten zien dat we ook anders kunnen. We waren afgelopen maand in Maarssen waar we op eigen risico de grootste private saneringsoperatie van Nederland gaan doen. Daar investeren we 20 miljoen euro. De staatssecretaris noemt het een voorbeeld voor de bouwsector. We zijn als bouw ook heel vernieuwend. De journalisten zijn de hogepriesters van de nieuwe tijd en die hebben die bouwfraude een ‘exposure’ gegeven die absoluut buiten proportie was. Het is niet goed wat er gebeurd is, wij hebben correcties aangebracht en wij zijn op een nieuwe manier aan het werk gegaan.” Voor de goede kanten van de bouw bestaat nauwelijks interesse, vindt Hazewinkel. En hij werd maar niet moe om te vertellen dat VolkerWessels zo in de Nederlandse samenleving is binnengedrongen dat je op het Nederlandse wegennet gemiddeld elke driehonderd meter iets van het bedrijf tegenkomt. En dat het weliswaar het bedrijf Mammoet is dat ondernemers-
Dik (officieel Dirk) Wessels (van 2 april 1946) houdt kantoor op de bovenste verdieping van de Reggeburgh in Rijssen. Samen met zijn onafscheidelijke secretaresse Sinie Wijnen die al vanaf 1975 voor hem werkt. Sinie Wijnen behoort tot het selecte groepje mensen naar wie Dik luistert en die hem ook durft tegen te spreken. Zijn vermogen wordt geschat op bijna een miljard euro. En dat met één jaar Mulo en drie jaar Ambachtschool. “Je hoeft niet voor alles te studeren. Dankzij de genen van mijn vader en moeder kan ik creatief denken en als je hard werkt, komt het succes vanzelf.” ‘Feeling’ en het talent om de goede mensen om zich heen te verzamelen. “Ik houd van mensen, ik verdiep me in personen, ik let ook altijd op in gezelschappen. En als er iemand uitspringt dan blijf ik zo’n vent volgen. Verder is van groot belang dat we het goed met elkaar kunnen vinden bij VolkerWessels. Iedereen heeft zijn kwaliteiten. Je kunt het succes van de afgelopen jaren niet alleen aan mij toeschrijven. Samen kun je heel sterk zijn mits je de goeie chemie tussen de verschillende personen hebt.” Herman Wessels heeft zich een aantal jaren geleden door Dik grotendeels laten uitkopen en met de opbrengst onder meer een fraai landgoed in Rijssen aangeschaft. “Ondanks dat we naar de beurs gingen in 1990 zijn we qua cultuur een familiebedrijf gebleven. Ik had het gevoel dat Dik en ik nadien juist harder zijn gaan werken om te voorkomen dat mensen zouden zeggen ‘ze hebben gecasht en nu hangen ze achterover’. Onze medewerkers zijn blij dat het bedrijf van de beurs afgaat.” Twente visie. 06/2003
Familiegebonden kapitaal! De nakomelingen van Dik en Herman hoeven zich de komende jaren niet druk te maken over hun inkomen, ze krijgen jaarlijks dividend uitgekeerd. Over familiekapitaal hebben eerder Fransen, Ter Haar en nu ook Wessels over gepiekerd: hoe draag ik het bedrijf over en moet je dat je kinderen wel aandoen? Toen Dik zijn bedrijf in 1990 via de fusie met Kondor naar de beurs bracht, zei hij dat dat het beste was voor de toekomst van het bedrijf en zijn kinderen. De dochters van Dik lijken geen interesse te hebben in een carrière bij het bouwbedrijf, van de kinderen van Herman is dat nog niet duidelijk. VolkerWessels wordt een dochter van Victor Rijssen dat onder Reggeborgh hangt. Over tien of twintig jaar beslissen de kinderen wellicht het bedrijf naar de beurs te brengen. “Dat is dan aan hen, ik handel nu zoals ik denk dat het beste is.” Om het familiekapitaal zo goed mogelijk te beleggen, heeft Dik ook nog naar andere bedrijven gekeken, zoals Ballast Nedam. “Ik ben benaderd om daar te komen praten, maar daarvoor ben ik toch te veel VolkerWessels.”
prijzen krijgt voor het naar boven halen van de onderzeeër Koersk, maar dat het mensen van VolkerWessels waren die onder water zuigankers plaatsten en de boot in de gaten hielden tijdens het afzagen van de atoomneus. “Die mast van 150 meter bij de studio van RTV Oost bouwen wij ook.”
Nieuwe fusie mislukt Er wordt gefluisterd dat Hazewinkel de strateeg is achter het overnamebod. “Nee, ik heb dat idee niet ingefluisterd, maar het was natuurlijk wel zo dat we vorig jaar al wel eens nagedacht hebben over de beursnotering. We waren toen erg bang voor een vijandige overname, een raider
die een financiële deal wilde doen, het bedrijf opkopen, splitsen en weer van de hand zou doen. We zijn daarom zelf op zoek gegaan naar grote buitenlandse bedrijven voor een fusie of overname met als doel de continuïteit veilig te stellen van VolkerWessels. Maar dat is niet gelukt.” Dat is ook meteen de reactie van Hazewinkel op de beschuldiging van de Vereniging van Effectenbezitters dat VolkerWessels geen andere overnamekandidaten heeft gezocht. “Toen de familie Wessels het bod uitbracht, heeft de Raad van Commissarissen de Raad van Bestuur opdracht gegeven naar andere partijen te zoeken. We zijn toen met Wessels overeengekomen dat als we met een andere partij in de slag zouden gaan, we geen schadeclaim hoefden te betalen. Wat anders wel gewoon is, zoals de KLM de Alitalia schadeloos moest stellen.”
U Het bod van Wessels was dus voor alle partijen een geschenk uit de hemel, hoewel Wessels die periode als onprettig heeft ervaren. Het begon er mee dat Hazewinkel hem officieel kwam vertellen dat hij zijn functie in de Raad van Bestuur
‘We financieren de overname niet met het vermogen van VolkerWessels zelf, dat zou heel dom zijn’ moest opgeven. Dik: “Toen ik het officiële bod kwam toelichten bij het bestuur en de commissarissen, heb ik mij erg vreemd gevoeld. We gaan altijd amicaal met elkaar om en ineens zeiden ze u tegen mij. Ineens leek het wel of er twee kampen waren in het bedrijf, dat was niet leuk. Als ik Hazewinkel wat vroeg, zei hij ‘daar kan ik nu niet over praten, Dik’. Kun je je dat voorstellen? Ik vond het heel erg.”
Waar Wessels zich ook over opwindt, is kritiek op de lage prijs. “Toen ik 21 euro bood, stond de koers op 12,30 euro.” Maar als je kijkt naar de koerswinstverhouding, de potentie van het bedrijf, het eigen vermogen, is het niet te hoog. Hazewinkel: “Dan wijs ik even naar de koers van onze collega Heijmans die zelfs een hogere winst per aandeel heeft dan wij, betere vooruitzichten heeft bekend gemaakt dan VolkerWessels en die koers staat vandaag op 15 euro. Dat is 25% onder het bod van Wessels.” Toch waren het vooral een paar Amerikaanse beleggers die hun aandeel weigerden te verkopen omdat ze de prijs veel te laag vonden. Hazewinkel: “Die Amerikanen zijn heel professionele beleggers maar wel met een verkeerde perceptie van de ontwikkelingen op de Nederlandse markt. En ze waren ook bang dat wij het bedrijf zouden opsplitsen. We hebben kunnen uitleggen dat we dat juist niet wilden.”
7
VEB Van Peter Paul de Vries van de VEB moet zowel Hazewinkel als Wessels weinig hebben. De eerstgenoemde: “De Vereniging van Effectenbezitters laat zes weken niets van zich horen. Analisten noemen het in diverse kranten een fair bod en tijdens de aandeelhoudersvergadering komt de VEB dan met een negatieve reactie.” Dik is nog wat stelliger: “Die Peter Paul de Vries heeft aandeelhouders alleen maar tegengewerkt. Hij heeft eerst de aandelen World Online stukgepraat. Wat heeft hij bereikt? Na drie jaar zeuren heeft hij niet één enkel proces gewonnen, hij heeft niet één keer gelijk gehad. En een mooi bedrijf zit nu in Italië bij Tiscali. Moeten we voor deze vent respect hebben?” ■
Via de website Autoriteit Financiële Markten werd duidelijk dat de familie Wessels onder eigen namen en onder schuilnamen (Victor was Dik, Herman heette Hector) actief was. Dat riekte naar voorkennis. Herman Hazewinkel: “Herman Wessels heeft voor de eerste gesprekken over de bieding een transactie gedaan in de zogenaamde ‘open periode’, overigens van beperkte omvang en tegen een koersniveau dat in lijn lag met het bod later. Daar kan van voorkennis geen enkele sprake zijn. De AFM heeft juist gezegd goed te spreken te zijn over de manier waarop wij de hele procedure hebben aangepakt.” Twente visie. 06/2003
