Casus ROC Leiden
Onderdeel
Beschrijving
Naam case
Roem & Poen
Naam instelling
ROC Leiden (Jan Hordijk)
Korte beschrijving
Er is veel uitval van studenten, met name in de eerste maanden van de opleiding. Het Instituut Maatschappelijke Innovatie (IMI) heeft het initiatief genomen om samen met studenten van ROC Leiden de aanval in te zetten op uitval. Het gaat om 4 studenten van de opleiding mediavormgever en 4 studenten van de opleiding (SMD) sociaal maatschappelijke dienstverlening. Kern van het project: MBO studenten begeleiden studenten die dreigen uit te vallen door een realistisch beroepsperspectief te krijgen.
Onderwijsambitie / Visie instelling
Roem&Poen sluit aan bij de onderwijsambitie van ROC Leiden, zoals geformuleerd in het Leids Onderwijs Model. Naast een aantal belangrijke uitspraken over werkplekleren, beroepscontext, en didactiek is voor leerlingparticipatie vooral het maatwerk dat ROC Leiden wil leveren van belang. Het leerproces van de individuele student staat centraal. In lessen, begeleiding en monitoren wordt rekening gehouden met de individuele behoefte en omstandigheden van studenten. Dat is ook een goede basis om ruimte te geven aan leerlingparticipatie. Elk student wordt uitgedaagd om naast het goed vervullen van de stage te werken aan een sterkere positie in het latere beroepenveld. Zo zullen studenten SMD ook ieder een eigen artikel hebben gepubliceerd, waaruit blijkt dat ze de theorie en de praktijk goed weten te verbinden.
Aanleiding case
Praktisch leren (binnen en buiten het ROC) krijgt meer betekenis wanneer studenten uitgedaagd worden om mee initiatief nemen en zo eigenaar worden van bijvoorbeeld een opdracht. Een van de aspecten die tot schooluitval leiden is het onduidelijke of onjuiste beroepsbeeld van studenten wanneer zij een opleiding kiezen. Niet heel gek, een keuze te maken voor het juiste beroep voor later, terwijl er nog zo weinig reële ervaring is met de verschillende beroepen. Studenten kiezen voor een groot deel op basis van klinkende
namen, een beeld van televisie in de hoop dat hun beeld op het beroep en de opleiding strookt met de werkelijkheid. Dat blijkt niet altijd het geval. Kern bij Roem&Poen is de beroepswens stevig te onderzoeken door mee te lopen met echte beroepsbeoefenaars, door ze te interviewen. Al menig student is er zo achter gekomen dat de werkelijkheid anders is dan ze dachten. Dat onderzoek (en het verdere proces) wordt zoveel mogelijk op film vastgelegd. De film wordt gebruikt als begeleidingsinstrument. Uiteindelijk is de film ook een goede herinnering aan het proces.
Doelstelling van instelling op gebied van leerlingparticipatie
Praktisch leren (binnen en buiten het ROC) krijgt meer betekenis. Studenten doen iets waar zij zelf eigenaar van zijn. Dat past goed binnen het onderwijsconcept van het ROC (Leids Onderwijs Model). Zie daarvoor: http://hetleidsonderwijsmodel.rocleiden.nl/pages/visiemodel-en-matrix
Vraagstuk van instelling
Hoe kunnen we uitval van studenten voorkomen. De meer traditionele manieren (begeleiding door coaching, testen, begeleidingsgesprekken, intensivering mentorlessen of oriëntatie op het beroepenveld) hebben een beperkt effect en zijn voor de instelling (een ROC) kostbaar.
Inhoud case Beschrijving huidige situatie Er is veel uitval van studenten in de eerste periode van de studie. Nederland is geroemd om de aanpak van schooluitval, en toch is er nog een flinke slag te slaan. Studenten hebben aangegeven niet gemakkelijk aan te kloppen bij volwassenen en niet makkelijk het idee te hebben te worden begrepen. Bovendien is de mate van aandacht bij professionals beperkt, om begrijpelijke financiële redenen. Student-stagiairs hebben niet evenveel bagage en knowhow als de de professionals, maar hebben wel de tijd, aandacht en interesse voor elke dreigende uitvaller afzonderlijk. De combinatie van veel tijd met achter de hand knowhow en expertise van huidige professionals maakt de aanpak bijzonder waardevol. De studenten hebben om de week een intervisie-moment en een vragenuurtje met de professionals uit het bestaande werkveld. De professionals kunnen het zich niet permitteren zo uitgebreid met dreigende uitvallers aan de slag te gaan. De studenten wel en hierin zit een bijzondere meerwaarde. De
studenten leren er bovendien erg veel van door de verantwoordelijkheid die ze krijgen. Vanuit deze situatie is het project Roem&Poen gestart. Poen&Roem is gestart in mei 2012. Meer informatie over het project is te vinden op http://hetleidsonderwijsmodel.rocleiden.nl/tag/roemenpoen . De hoeveelheid informatie achter de link zal groeien naarmate het project vordert.
Aanpak en organisatie De rol van projectleider is uitbesteed aan het bureau IMI (Instituut Maatschappelijke Innovatie). Studenten hebben zelf aangegeven dat schooluitval kan worden voorkomen door: - goede hulp bij het maken van een juiste beroepskeuze. Een ‘realitycheck’ door mee te lopen/interviews af te nemen helpt aanzienlijk. -goede stageplaatsen te bieden aan die opleiding waarbij er uitval dreigt wegens onvoldoende waardevolle stageplekken. Roem&Poen doet beiden en werkt tegelijkertijd aan het versterken van de positie van studenten op de toekomstige arbeidsmarkt door netwerk-opbouw en het werken aan een portfolio dat waardevol is voor de latere beroepspraktijk. (schrijven van een gepubliceerd artikel, maken van een waardevolle documentaire, meewerken aan methode, erkenning middels apart certificaat). Het vraagstuk van uitval is ook voor de gemeente Leiden van belang. De gemeente is als aanjager financier van het project in pilotfase. De gemeente Leiden financiert ook de inzet van ROC Leiden in het eerste uur om dit mogelijk te maken. De bedoeling is dat vervolgens ROC Leiden de manier van werken inbedt in de organisatie en zo ook via meerdere manieren werkt aan de reductie van schooluitval door gebruik van de eigen kracht van de organisatie. De eerste ploeg studenten wordt ingewerkt om ‘Young Expert’ te worden en zo een nieuwe ploeg in te werken.
De werkwijze in het project is als volgt: • Bij dreigende uitval maakt de student (die dreigt uit te vallen) samen met de begeleidende studenten een persoonlijk plan • In 8 weken wordt er een bezoek gebracht aan verschillende beroepen of opleidingen • De student wordt uitgedaagd om zelf te ontdekken welk toekomstbeeld bij hem of haar past. Het team gaat net zo lang door tot ze ‘beet’ hebben. • Tijdens de 8 weken is een begeleiding en terugkoppeling: o Wat heb je gezien (beroep)? o Welke opleiding past daarbij? o Hoe kom je daar? Is het realistisch? • Als er een match is met een beroep / opleiding wordt een buddy uit het bedrijfsleven gezocht. Die kan de dreigende uitvaller helpen aan een netwerk, stageplaatsen en houdt ook een vinger aan de pols. • Na de 8 weken vindt overdracht plaats aan de trajectbegeleider van het ROC die het dan overneemt. Rollen van studenten: De studenten van de opleiding mediavormgever maken scripts van de opnames, nemen op en bewerken de opnames tot een product. De studenten van SMD begeleiden de student in het hele proces door gesprekken te voeren, perspectieven te verkennen, plannen te maken, met elkaar opleidingen en beroepen te verkennen. Kortom het hele keuzeproces te begeleiden. De loopbaanadviseurs van ROC Leiden dragen hun expertise over. De studenten worden op project-niveau begeleid door IMI in de pilot-fase en opgeleid tot Young Experts. De overdracht van de begeleiding zal op korte termijn geschieden, waarna dit, naar we hopen, een vaste plek zal krijgen binnen ROC Leiden. Op het ROC worden vanouds leerlingen betrokken bij activiteiten waar zij grote mate van verantwoordelijkheid hebben. Leerlingen inschakelen bij marketingactiviteiten, ICTbeheer op stage bedrijven zijn daar voorbeelden van. Eerder was er RASTO, een intern bedrijf dat het systeembeheer van alle PO-scholen deed (nu niet meer, omdat er andere aanbieders zijn die op afstand beheren)
Doelstelling, ambitie, gewenste situatie Nu kleinschalig, wordt opgeschaald in de nabije toekomst. Roem&Poen heeft voor de komende periode de volgende ambitie geformuleerd: • in 2012 24 dreigende uitvallers dankzij studenten te helpen bij het maken van een goede opleidingskeuze met een duidelijk beroepsbeeld; • de stagiairs tot expert op te leiden, die ook in staat zijn in een volgende ploeg mee in te werken; • per 2013 per 4 SMD stagiair-studenten 30 dreigende uitvallers te begeleiden. En door uit te breiden naar andere scholen, deze aantallen nog flink te verhogen. We ontwikkelen een methodiek die straks makkelijk overdraagbaar is; • de betrokkenheid tussen studenten te vergroten, zodat dreigende uitval sneller gesignaleerd wordt en studenten weten hoe ze elkaar kunnen helpen; • meer aandacht en begeleiding te kunnen bieden aan dreigende uitvallers, student-stagiair heeft meer tijd voor begeleiding dan reguliere kanalen; • een mooie documentaire te maken, waaruit zichtbaar wordt dat dreigende uitvallers een interessante en inspirerende zoektocht doormaken en waarbij de ervaring en expertise rondom de begeleiding gedeeld wordt; • uitdagende stageplaatsen te bieden aan studenten. Stageplaatsen die er echt toe doen; • de betrokkenheid in de regio Leiden te vergroten, doordat bedrijven/beroepsuitoefenaars benaderd worden voor een gesprek, een dag meelopen dan wel in de rol van ‘buddy’ en zo betrokken worden bij het voorkomen van schooluitval; • deze werkwijze duurzaam in het onderwijs te implementeren • En belangrijk qua ambitie: we starten klein, maar willen graag groeien, als blijkt dat de werkwijze aanspreekt en werkt. ROC Leiden wil vooral ook een ondernemende en innovatieve rol blijven spelen. Steeds wordt gezocht naar mogelijkheden om op tal van terreinen ondernemend en innovatief te blijven werken.
Middelen en kosten Het project wordt mede gefinancierd vanuit de gemeente (startsubsidie). Naast een startsubsidie neemt de gemeente ook de kosten voor projectleiding van IMI voor haar rekening, en de productie van een documentaire over het project. Het belang van ROC is groot omdat uitval van studenten geld kost. Wanneer die dreigende uitvallers op school blijven zijn de financiële baten aanzienlijk. Inmiddels is dat bij 10 studenten gelukt! Het streven is om in het opstartjaar kosten neutraal te werken vanuit het ROC. Uitgaves en te verwachten baten wegen tegen elkaar op. De verwachting is dat daarna de opbrengsten substantieel zullen zijn wegens tegengaan uitval.
Resultaat Reflectie
Waar zit nu precies de meerwaarde? Zit dit bij de leerlingen, is er een sprake van kostenbesparing, komt die ten goede aan professionele ontwikkeling? Alle elementen zijn van belang. Er is spraken van een win-win situatie: kostenbesparing, eigenaarschap en betekenisvol leren van leerlingen. Het inhoudelijk resultaat is dat de student die dreigt uit te vallen op het eind van de 8 weken een opleiding heeft die past, een buddy uit het beroepenveld op maat, en vrienden (en ouders) die meehelpen te stimuleren. Een kwantitatief resultaat is nog niet te geven omdat het project net gestart is, en nu in de fase van opschaling zit. Er zijn veel positieve bijeffecten: • Studenten leren omgaan met tegenvallers (ambitie betekent ook ‘aan de slag’ waarbij niet alles lukt wat beoogt wordt) • Er is sprake van uitdagende stages • De relatie met de beroepspraktijk wordt versterkt • Vooral jongens hebben op deze leeftijd nog weinig besef van wat er speelt in de beroepenwereld en wat zij zelf willen Leren in de praktijk krijgt op deze manier op een goede manier vorm
Zeer krachtig is dat studenten op deze leeftijd vooral veel van elkaar aannemen (eerder dan van een volwassene), en dat het hele project daarvan doordrongen is Citaat van leerling: ‘jullie zijn echt benieuwd naar wie ik ben, de andere schoolbegeleiders begrepen me niet goed’. ‘ik wil graag advocaat worden. Zou dat kunnen? •
Advies aan de school
Wat ROC Leiden goed heeft gedaan: -
Koppeling van het project met kerntaken van de opleiding Projectstructuur zorgt voor systematisch gedrag Pilot is met voldoende middelen gestart. Zorg voor succes, ga daarna opschalen. Verbind met ambitie en missie ROC
