Beschermerpanel onderzoeksrapport “Beschermers en Natuurgebieden”
(Bewerking van een foto van G.J.Visser: Mariëndal, Helderse Duinen)
Door:
Nicolaas Spaan
Functie: Stagiair Communicatie bij Landschap Noord-Holland Datum: 19-12-13
Inhoudsopgave
Inleiding Inleiding ............................................................................................................................................... 3 Aanpak ................................................................................................................................................. 3 Resultaten Resultaten ........................................................................................................................................... 6 Representativiteit .............................................................................................................................. 26 Samenvatting..................................................................................................................................... 29 Conclusie ........................................................................................................................................... 29 Aanbevelingen Aanbevelingen ................................................................................................................................... 32 Naschrift ............................................................................................................................................ 33 Bronnen ............................................................................................................................................. 34
Inleiding Inleiding Landschap Noord-Holland beschikt over een beschermerpanel. Dit is een panel van ruim 500 beschermers die hun mening willen geven over de organisatie en de organisatie daarmee verder helpen. In dit rapport staan de belangrijkste resultaten van de enquête “Beschermers en Natuurgebieden”. Landschap Noord-Holland heeft een warme band met haar achterban. Alleen al het feit dat zoveel mensen bereid zijn onze enquêtes in te vullen, laat zien dat veel mensen zich betrokken voelen bij deze stichting. Tel daar alle vrijwilligers, beschermers en bedrijfsvrienden bij op en je ziet dat we over een groot maatschappelijk draagvlak beschikken. Onze gebieden zijn daarbij een essentieel deel van onze activiteiten. Om de waarde van deze gebieden te verhogen verder te verbeteren zijn de uitslagen van deze enquête van belang. Het onderzoek bestaat uit grotendeels kwantitatieve vragen met hier en daar een open vraag als toelichting of aparte vraag. Het doel van dit onderzoek was inzicht te krijgen in het gebruik van onze gebieden door onze beschermers en hun mening over deze gebieden. Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van het programma SurveyMonkey, dat we gebruiken voor al onze panelonderzoeken. Het gehele onderzoek is hierdoor ook online te vinden via de SurveyMonkey-account. Er is vooral gebruik gemaakt van de grafiekfunctie in dit programma om de resultaten weer te geven. De intentie van dit verslag is om de resultaten zo objectief mogelijk weer te geven en waar aannames worden gemaakt dit ook aan te geven. Het beschermerpanel is representatief voor onze beschermers zolang ze met de profielvragen (op het eind van de enquête) binnen de normen vallen. Daar moet wel bij worden opgemerkt dat in sommige gevallen het vermoeden er is dat onze panelleden een relatief grote betrokkenheid hebben bij het werk van Landschap Noord-Holland. Dit is moeilijk aan te tonen, maar zal bij de desbetreffende vragen worden aangegeven, indien hier een vermoeden van is. Aanpak De tijd voor het invullen van de vragen bedroeg één maand waarin onze beschermers konden reageren. Na 2 weken is er een remindermail gestuurd. Dit onderzoek is verstuurd naar panelleden, in totaal vulden 408 beschermers hem in. Hiervan hebben uiteindelijk 394 de enquête tot het eind ingevuld. De respondenten moesten 21 vragen invullen. Dit waren 15 kwantitatieve vragen , 2 kwalitatieve vragen en 4 profielvragen. Per vraag staat het aantal mensen die de vraag hebben overgeslagen eronder. Sommige kwantitatieve vragen hebben ook nog een extra open kwalitatieve vraag voor meer input. Deze extra vraag is wel kwantitatief mee te nemen door gebruik te maken van “anders, namelijk:” als optie.
3
Organisatie: PROJECTGROEP Naam Johan Stuart Nicolaas Spaan Ronald van Wijk Beheerders
Rol Opdrachtgever Projectleider Projectmedewerker Projectmedewerker
Verantwoordelijkheid Overall project Uitleg over het gebruik van het panel Meedenken over de vragen
Uitloop: Door het opnieuw moeten opstellen van de vragen, na goed overleg met de leden van de projectgroep is besloten het onderzoek enige weken uit te stellen. Hierdoor is de originele planning niet gehaald. Om deze reden is er nog een tabel gemaakt met de herziene planning. Herziene planning: Overzicht planning: 8 oktober 4 november 18 november 3 december 19 December
oktober inventariseren benodigde informatie en opstellen vragen start enquête reminder mail sluiting enquête en verwerking uitgave rapport resultaten enquête “beschermers en natuurgebieden”
Verwerking kwantitatieve vragen: In het algemeen waren deze vragen makkelijk om te zetten in cijfers. Er is hier vooral gekozen percentages toe te voegen en absolute getallen weg te laten. De reden hiervoor is dat dit onderzoek per vraag verschillende aantallen beschermers heeft die de vraag beantwoorden. Sommige vragen worden overgeslagen. Het is met percentages een stuk gemakkelijker vergelijken tussen de kwantitatieve vragen. Verwerking kwalitatieve vragen: Kwalitatieve (open) vragen zijn lastiger te verwerken. Afhankelijk van de vraag is er gebruik gemaakt van een wordcloud, zijn er categorieën aangemaakt of zijn er antwoorden uitgelicht. Een wordcloud laat de meest genoemde begrippen zien en maakt deze groter afhankelijk van hoe vaak het woord bij de beantwoording wordt gebruikt. Bij het uitlichten van antwoorden bij kwalitatieve vragen moet opgepast worden. Dit is afhankelijk van de inschatting van de onderzoeker op relevantie en dit is daarom subjectief. Dit komt o.a. voor bij vraag 17.
4
Doelstelling: We streefden naar een respons van 400 beschermers. Dit was ongeveer 80% van ons actief beschermerpanel bestand. Deze doelstelling is gehaald aangezien er 408 beschermers hebben meegedaan. Dit maakt ook dat dit onderzoek representatief is voor ons beschermerbestand. Dit zal verder worden toegelegd onder het kopje representativiteit. Vragen waarop dit onderzoek is gebaseerd: Centrale vraag: Welke wensen/behoeften hebben beschermers bij bezoek aan een natuurgebied? Deelvragen: Hoe maakt men gebruik van natuurgebieden? Wat is de positie van de gebieden van Landschap Noord-Holland t.o.v. concurrenten? Welke boodschap kan Landschap Noord-Holland uitstralen om bezoek te verhogen?
5
Resultaten Resultaten Per vraag zijn hier de antwoorden gezet, en er is direct gezocht naar een interpretatie van de data. 1. Hoe vaak bezocht u de afgelopen 12 maanden een natuurgebied in Noord-Holland? (Eén optie mogelijk.)
-1 op de 7 bezoekt een natuurgebied 1 keer per week of vaker. -Ruim een kwart bezoekt natuurgebieden minstens 1 keer per maand. -Bijna alle beschermers (93,4%) bezoeken natuurgebieden tenminste 1 keer per jaar. -63% van de beschermers bezoekt natuurgebieden 4 keer per jaar of vaker. Aanname aan de hand van deze data: Onze beschermers bezoeken vaak natuurgebieden, een mogelijkheid is dat deze frequentie van bezoek erop wijst dat ze ook in hoge mate betrokken zijn bij natuur in het algemeen
6
2. Op welke momenten bezocht u een natuurgebied? (Meerdere opties mogelijk.)
Beantwoordt door 387 panelleden. Onze beschermers bezoeken het meest in het weekend natuurgebieden (67%). Maar het verschil tussen doordeweeks (61%) en in het weekend is klein. De beschermers hebben niet hun vakantiedagen nodig om een gebied te bezoeken (16%). Aanname: Het geringe aantal respondenten dat aangeeft op vakantiedagen te bezoeken kan ook met gepensioneerden te maken hebben, zie de profielvragen op het eind van dit onderzoek, aangezien de gemiddelde leeftijd van onze beschermers tussen de 50 en 60 ligt.
7
3. Wat zijn voor u de belangrijkste redenen om de natuur in te gaan? (Meerdere opties mogelijk.)
Beantwoordt door 398 panelleden. Interpretatie antwoorden: Waarom bezoeken beschermers onze gebieden? De resultaten laten zien dat: -Vooral genieten van het landschap, de natuur, ontspanning/rust en buiten belangrijk zijn voor onze beschermers. -De helft gaat de natuur in om dieren en/of planten waar te nemen. -Een kwart geeft aan de natuur in te gaan om te sporten. -De natuur ingaan als sociale bezigheid word niet erg belangrijk gevonden. -Educatie en cultuurhistorie worden ook minder belangrijk gevonden.
Bij “Anders, namelijk” zijn vooral fotografie en vogels genoemd. Zie bovenstaande wordcloud.
8
4. Welk natuurgebied bezoekt u het meest in Noord-Holland?
216 keer duinen/duingebied/Noord-Hollands duinreservaat 28 keer Zwanenwater (waarvan 5 keer zonder n ingevuld) 24 keer Ilperveld * 22 keer Twiske 15 keer Leyduin * 13 keer Bergen 9 keer Waterland 8 keer Wildrijk * 7 keer Eilandspolder * 6 keer Texel 6 keer Helder * 6 keer Kennemerland 6 keer Woestduin * 5 keer Amsterdamse bos 4 keer Wormer en Jisperveld 4 keer Balgzand * Er is een duidelijke winnaar, in Noord-Holland zijn de duinen onomstreden. Veel lager komen pas Zwanenwater, Ilperveld en Twiske. Daarna, de rest van de gebieden waarbij Leyduin en Bergen ook nog redelijk scoren. Met een * zijn de terreinen van Landschap Noord-Holland aangeduid.
9
5. Welke aspecten zijn voor u het belangrijkst bij een bezoek aan een natuurgebied?
Per element de grootste groepen gerangschikt naar order van belangrijkheid waarbij het eerste kenmerk het zwaarst word gewogen: Kwaliteit van de natuur: 30,3% vind dit zeer belangrijk en nog een 56,8% vind dit belangrijk. Kwaliteit Natuur/Landschap/Cultuurhistorie: 26,3% vind het zeer belangrijk en nog eens 54,5% vind het belangrijk. Dit betekent dat de kwaliteit van deze elementen hoog in het vaandel staat bij onze beschermers 80,8% ziet hier het belang van. Wat belangrijk is, want het is waar onze organisatie voor staat. Oftewel 4/5 van onze achterban deelt onze visie. Nog eens 16,2% vind het gemiddeld belangrijk. Hoewel informatief en handig voor overzicht laat de grafiek te weinig data zien om een analyse te doen. Vandaar dat ik de gegevens van de tabel ook nog weergeef. Bereikbaarheid: 52,8% geeft aan dit belangrijk te vinden, en nog eens 16,9% zeer belangrijk. Beheer: 17,4% vind het zeer belangrijk en nog eens 49,7% vind het belangrijk en 27,3% vindt het gemiddeld belangrijk Informatievoorziening: de meeste mensen vullen met betrekking tot dit onderwerp belangrijk en gemiddeld in (78,8%). Aantal paden: het aantal paden het grootste gedeelte van onze beschermers vind dit belangrijk of gemiddeld belangrijk (75,8%) De grootte: ruim een derde vind dit belangrijk (33,1% + 4,1%) en ruim een kwart vind het belang hiervan gemiddeld. Recreatiemogelijkheden: Een derde vindt dit gemiddeld belangrijk en nog een 38,4% vind dit onbelangrijk met 14,9% zeer onbelangrijk. Ruim 50% vind het onbelangrijk of zeer onbelangrijk,
10
recreatiemogelijkheden zijn duidelijk niet prioriteit bij onze beschermers. Slechts 13,2% vind het belangrijk tot zeer belangrijk.
11
6. Met wie gaat u de gebieden in? (Meerdere opties mogelijk.)
Beantwoordt door 396 panelleden. Omdat er bij deze vraag meerdere antwoorden mogelijk zijn komen de percentages over de 100%. -ruim 40% van onze beschermers gaat weleens alleen onze gebieden in -68,4% gaat weleens met partner onze gebieden in -36,4% gaat weleens met vrienden en/of kennissen Bij “Anders, namelijk:” werd het meest ingevuld: Hond 3 keer Wandelclub 2 keer Aanname: De meeste beschermers gaan met partner de gebieden in. Opvallend ook dat meer beschermers aangeven alleen te gaan dan met vrienden of kennissen. Rust is een belangrijke overweging. Dit kan verklaren waarom bezoek met familie met (19,7%) en kinderen (12,1%) een stuk minder scoort.
12
7. Hoe ervaart u de volgende zaken tijdens uw bezoek? 1 tot 3 Niet storend – Storend – Zeer storend
Beantwoordt door 395 panelleden. Aanname: Onze beschermers die meewerken aan het panel zijn een speciale, extra betrokken groep. Zij geven veel om natuurbeleving en weten vaak wat de effecten van verstoring kunnen zijn op de ecologie van een gebied. Het is daarom de vraag in hoeverre antwoorden op deze vraag representatief zijn voor al onze beschermers.
13
De bovengenoemde aanname is mogelijk een verklaring voor het hoge aantal beschermers dat loslopende honden zeer storend vind (41,0%.). Toch staat dit slechts op 5 na 1. Zwerfvuil (71,1%) 2. Mountainbikers/fietser op voetpad (55,4%) 3. Snel varende boten (51,1%) 4. Auto’s (44,8%).
14
8. Heeft u wel eens betaald voor een bezoek aan een natuurgebied?
Beantwoord door 395 panelleden. Bijna twee derde van de respondenten geeft aan weleens te hebben betaald voor het bezoek aan een natuurgebied. Bij “Ja, hoeveel?” zijn er veel verschillende antwoorden, deze zijn echter lastig overzichtelijk weer te geven. Veel mensen vullen in “weet niet” of bedragen tussen de 2 en 3 euro. Een enkeling een grote bedrag oplopend tot 10 euro. Een aantal noemen de jaarkaart van PWN. Gemiddeld genoemd bedrag: €4,20 (dit is inclusief bedragen voor maand- of jaarkaarten)
15
9. Welke gebieden van LNH kent u? (Meerdere opties mogelijk.) Welke heeft u bezocht? (Meerdere opties mogelijk.)
Antwoordopties Helderse Duinen Nollen van Abbestede Nollen van Den Helder Mariëndal Balgzand Eendenkooi 't Zand Kruiszwin Wildrijk Gebieden in de Gouw West-Friesland Zeerijdtsdijkje Oosterbos Eilandspolder Alkmaardermeer met o.a. Hempolder Fort bij Krommeniedijk Ilperveld Weideveld Lange Bretten Naaldenveld Leyduin Overplaats Bennebroekbos Middelpolder Ronde Hoep Natuurgebied Uithoorn Totaal Overgeslagen
Aantal bk. 160 60 105 98 152 138 54 107 56 27 18 213 203 175 271 21 58 58 170 64 76 33 175 48
Aantal bz. 124 35 77 62 96 66 30 78 43 18 15 153 136 127 196 16 41 41 115 58 55 28 149 38
Bekend 41% 15% 27% 25% 39% 35% 14% 27% 14% 7% 5% 55% 52% 45% 69% 5% 15% 15% 44% 16% 19% 8% 45% 12%
Bezocht Bek=>Bez 32% 78% 9% 58% 20% 73% 16% 63% 25% 63% 17% 48% 8% 56% 20% 73% 11% 77% 5% 67% 4% 83% 39% 72% 35% 67% 33% 73% 50% 72% 4% 76% 11% 71% 11% 71% 29% 68% 15% 91% 14% 72% 7% 85% 38% 85% 10% 79% 390 18
De vijfde categorie van de tabel is het percentage dat het gebied heeft bezocht van de mensen die het gebied kennen, dit staat aangeduid als bek => bez. -het bekendst is Ilperveld met 69%, gevolgd door Eilandspolder 55%, Alkmaardermeer met o.a. Hempolder staat met 52% op drie, daarna een gedeelde vierde plaats voor de Ronde Hoep en het Fort bij krommeniedijk met elk 45%. -Sommige gebieden kent men vooral van een bezoek: Overplaats met (91%) gevolgd door Ronde Hoep (85%) en Middelpolder (85%) -Het best bezocht is Ilperveld (50 %). Gevolgd door Eilandspolder (39%), Ronde Hoep (38%) en Alkmaardermeer met o.a. Hempolder (35%). Het minst bezocht is Oosterbos (4%), Weideveld (4 %) en Zeerijdtsdijkje (5%). (deze percentages zijn zelf berekend en staan niet in de tabel)
16
Onze natuurgebieden zijn zelfs onder onze beschermers niet heel bekend. Het Ilperveld scoort het best, maar 12 van de 24 gebieden scoort onder de 20%. Wat ook opvallend is, er zijn grote verschillen tussen de gebieden. Een paar scoren heel sterk en een paar heel zwak, er is sprake van grote verschillen in bezoekersaantallen.
10. Welke andere natuurgebieden van Landschap Noord-Holland heeft u bezocht?
Wederom lastig te categoriseren in technische data. Meest genoemd is Duinen (41), Zwanenwater (6), Twiske (6), Castricum (4) en Texel (4), de meeste mensen vullen in “geen” of ”n.v.t.” Lang niet alle gebieden die hier zijn ingevuld zijn ook echt van LNH. Beschermers weten dus lang niet altijd bij welk gebied welke natuurbeschermingsorganisatie hoort.
17
11. Hoe kent u de gebieden van Landschap Noord-Holland? (Meerdere opties mogelijk.)
Beantwoord door 394 panelleden. De volgende zaken in de wordcloud geven aan wat 60 respondenten bij “anders, namelijk” invulden:
Ons kwartaalblad doet veel voor de bekendheid van onze gebieden 83,8% geeft aan dat dit de manier is waarop ze onze gebieden kennen. Verder scoren wandelkaarten (30,7%) en de natuurgids goed (36%), onze website scoort met 24,6% onder gemiddeld.
18
12. Sommige gebieden van Landschap Noord-Holland zijn ontoegankelijk voor publiek, wat vindt u daarvan? (Enkel 1 optie mogelijk.)
Interpretatie van antwoorden: Onze beschermers laten begrip zien voor het feit dat sommige gebieden niet toegankelijk zijn voor publiek. Slechts 1,5% wil alles open stellen. Meer dan de helft wil kwetsbare gebieden gesloten houden en 43,7% wil openstellen indien het de natuur niet schaadt. Dit laat duidelijk zien dat het belang van rust voor de natuur goed bij onze beschermers is doorgedrongen.
19
13. Wat zijn uw activiteiten in onze gebieden? (Meerdere opties mogelijk.)
Beantwoordt door 394 panelleden Bij “andere activiteiten, namelijk:” waren deze zaken populair:
Een zeer groot deel wandelt in onze gebieden (95,9%) Gevolgd door fotografie (48,5%) Fietsen/Mountainbiken (41,9%) Onder onze beschermers zitten geen mensen die paardrijden in onze gebieden. Onze excursies: zo’n 17,5% van onze beschermers doet mee aan excursies in onze gebieden. Bij landschap Noord-Holland was dit grote aantal beschermers die aan fotografie doet nog niet bekend. Dit is opvallend hoog en dus een nieuwe trend onder onze beschermers!
20
14. Hoe lang bent u bereid te reizen voor een bezoek aan een natuurgebied van Landschap NoordHolland? (1 optie mogelijk.)
Met 95,7% van onze beschermers is bereid een half uur of langer te reizen, 64,1% een uur of langer. Dit betekent dat er een grote bereidwilligheid bestaat om te reizen voor een natuurbezoek onder onze beschermers en ze hebben hier de mogelijkheden en middelen voor.
21
15. Neemt u weleens deel aan onze georganiseerde activiteiten of excursies?
Beantwoord door 394 panelleden. Bij “Ja, hoeveel keer al?” is er ook een getal geantwoord. In het algemeen geven de meeste mensen vooral 1, 2, 3, 4 en 5 keer als antwoord. De rest van de mensen noemt hogere getallen oplopend tot 80 en met een uitschieter van 200. 24 x 1 (21,8%) 34 x 2 (30,9%) 16 x 3 (14,5%) 8 x 4 (7,3%) 11 x 5 (10%) 17 x > 5 (15,5%)
We kunnen concluderen dat er nog veel beschermers zijn die nog niet aan onze activiteiten en/of excursies hebben deelgenomen. Mogelijk kan er met meer inspanning meer succes worden geboekt op dit gebied.
22
16. Zou u een 'alarmnummer' of boswachter bellen wanneer u constateert dat er "iets" niet in de haak is in een gebied en u de beschikking heeft over een telefoonnummer?
Beantwoord door 394 panelleden. Het lijkt erop dat een groot deel van de beschermers bereid is te bellen wanneer er iets gebeurt (75%). Voor een special boswachter of alarmnummer vanuit LNH is vanuit de beschermers gezien dus wel ruimte. Nu moeten we kijken als organisatie wat het ons kan opleveren en welke nadelen aan een dergelijk nummer zitten.
23
17. Ziet u verbeteringen voor Landschap Noord-Holland in onze gebieden? Deze open vraag is lastig te analyseren, aangezien deze kwalitatieve data niet snel verwerkt kan worden. Ik heb getracht ze in categorieën te plaatsen. Het gevolg is dat hier en daar een stereotype wordt gewekt. Indien nodig kunnen de antwoorden worden opgezocht in SurveyMonkey. Ik licht ook een paar antwoorden uit deze zijn onderstreept. Op deze vraag zijn 207 antwoorden gegeven door de respondenten. Categorieën: -Geen verbeteringen/commentaar: 95x -Positief commentaar/compliment: 65x -Opbouwende kritiek: 31x -Andere interpretatie: 10x -Snap vraag niet: 6x Uitlichten: -Een punt dat nog verbeterd kan worden is de mogelijkheid voor deelnemers aan excursies om feedback te geven, op een laagdrempelige manier, die ook voor LNH hanteerbaar is. -Gebieden waar alleen wandelaars mogen komen zou prettig zijn; minder aangelegde paden (klein zandpaadje is genoeg) -Ik zou het een verbetering vinden wanneer er meer losloopgebieden voor honden zou komen. Dat vind ik erg aan de magere kant. Jullie houden eens moeten zien hoe blij de honden, en daardoor hun baasjes er van worden. -Ja, het openstellen voor het publiek zodat men er kan wandelen zonder gids of begeleider. Ik denk hierbij aan Mariëndal, Botgat, Kruiszwin. -Lokale mensen meer betrekken bij het beheer, bijv. helpen met riet maaien; afval opruimen. Kenbaar maken door samenwerking met de lokale pers. -Als wandelaar, op diverse plaatsen meer bankjes en hier en daar een schuilhut tegen de regen. - Ik constateer steeds vaker dat opzettelijk afval wordt gedumpt, maar daar kan het landschap m.i. niet veel aan doen. -Lastige vraag. Ik ben erg blij met ieder stukje landschap dat door Landschap Noord-Holland wordt gekocht en beheerd. En zo lang een natuurgebied niet vol staat met allerlei ge- en verbodsborden (zoals vaak bij Staatsbosbeheer) ben en blijf ik erg blij met organisaties als de uwe. -Ik vind de tendens dat alles terug moet naar "oorspronkelijk" kortzichtig. Ook aangeplant dennenbos heeft zijn flora en fauna. Grote grazers vind ik hinderlijk. - Duidelijk markeren ingang met daar enige parkeergelegenheid. En als betaald moet worden een betere automaat dan die van PWN want daar kan je het kaartje niet eens uitkrijgen met je vingers.
24
- horeca vinden wij wel belangrijk, geconcentreerd maar beheerste reuring is niet erg. Er is behoefte om ergens even rustig kop thee/koffie drinken. Geen afrasteringen. Boetes indien recreanten vervuilen (zwerfafval, luiers etc.). Voorrang voor schoon verkeer - De bereikbaarheid met OV verbeteren. Nu kun je op veel plekken alleen komen met vervuilende auto's. Ik ben afhankelijk van het OV. - Ja, maar uitsluitend als 'heel noodzakelijk'' tegenwicht voor verloren groengebied of verlies van zicht daarop door bijvoorbeeld die afschuwelijke geluidschermen in met name Noord-Holland. In veel oostelijker en zuidelijker provincies zijn veel leukere en natuurlijker geluidschermen te zien. - Meer controle op ongeoorloofde dingen: zwerfvuil, vernielingen, betreden afgesloten gebieden - Voorlichting vind ik heel belangrijk, maar voor zover ik dat kan overzien wordt daar voldoende aan gedaan (borden, communicaties). Ook vind ik de excursies aantrekkelijk, alhoewel ik er nog niet aan heb meegedaan. Voor gesloten natuurgebieden zou ik graag zien dat er speciale excursies plaatsvinden, waarbij een kleine groep mensen het toch kan ervaren. Voor mijzelf zou ik graag nog meer leren over de natuurgebieden, evt. via lezingen. - meer onderscheid maken in gebieden voor verschillende soorten van natuur-beleven: recreatiestromen uit elkaar gooien. Wel zorgen dat ook kwetsbare gebieden open blijven voor liefhebbers van de stilte. - Waarom is er geen "alarmnummer"? Kantoor PWN weet van niets. 112 bellen is vaak overdreven. - als de natuur het toelaat, meer losloopgebieden voor honden en dit duidelijk aangeven met paaltjes - Meer natuur, minder recreatie - Meer prullenbakken bij de 'ingangen' - Het valt me op, dat ik eigenlijk niet goed weet welke gebieden het allemaal zijn, in NH meer info aan elkaar koppelen zou goed werken: een kaart of i.d. met alle nat. gebieden van alle beheerders en evt. (wandel)routes daarlangs/doorheen. - meer ruimte geven om afval (je kunt het ook mee naar huis nemen....) weg te gooien. bankjes op mooie plekken zijn ook welkom. verder niet te veel aan doen ;-) - Laat mensen zelf ontdekken, niet te educatief en voorgekauwd aanpakken. Ieder mens dus ook kind is zelf een stukje van de natuur, laat ruimte om dat op eigen manieren in te vullen voor iedere bezoeker. Buiten de gebaande paden ontdek je meer zelf, en dat is altijd leuker. - In de duinen niet teveel open gebieden maken die de bebouwingen in de aangrenzende gebieden weer zichtbaar maken. Dat vermindert het idee dat je in een natuurgebied bent. - Ik vind het er over het algemeen fantastisch uitzien en er word met hart en ziel voor gezorgd.
25
Representativiteit De vereiste steekproefgrootte: Van tevoren is de steekproefgrootte berekent, dit was van belang om te bepalen hoeveel respons minimaal noodzakelijk was. De volgende berekening laat zien dat 381 respondenten in principe genoeg zou zijn. Dit is behaald met de 408 panelleden die de enquête invulden.
26
Profielvragen Bij dit onderzoek hebben we gebruik gemaakt van profielvragen om de representativiteit te meten. Hierbij sprongen de volgende gegevens eruit. In vergelijking met eerdere onderzoeken is dit onderzoek representatiever, er zijn over het algemeen minder grote afwijkingen van de profielanalyse. De overschrijdingen zijn kleiner en het aantal overschrijdingen is iets lager. Bij deelnemers staan de uitkomsten aan de hand van dit panelonderzoek. Hier wordt het geobserveerde aantal genoemd (O). Bij profielanalyse staan de gegevens zoals we die hebben onderzocht tijdens de profielanalyse. Hier wordt het verwachte aantal genoemd (E). Aan de hand van de chi-kwadraat test kan de represenativiteit van de steekproef en de weging van de steekproef in kaart worden gebracht. (O-E)2
(O-E)2 E Jonger dan 26 jaar 7,29 2,43 26 jaar tot 30 jaar 0,49 0,49 31 jaar tot 35 jaar 2,25 1,13 36 jaar tot 40 jaar 1,44 0,48 41 jaar tot 45 jaar 0,81 0,16 46 jaar tot 60 jaar 4,84 0,61 51 jaar tot 55 jaar 32,49 3,61 56 jaar tot 60 jaar 6,25 0,48 61 jaar tot 65 jaar 10,9 0,68 Ouder dan 65 jaar 10,2 0,25 TOTAAL 10,32 Bij 10 klassen is de kritische waarde 16,92. Met 10,32 is de berekende chi-kwadraat hier onder gebleven. LEEFTIJD
DEELNEMERS (O) 0,3 % 0,3 % 0,5 % 1,8 % 4,1 % 5,8 % 14,7 % 15,5 % 19.3 % 37,8 %
PROFIELANALYSE (E) 3% 1% 2% 3% 5% 8% 9% 13 % 16 % 41 %
(O-E)2
(O-E)2 E MBA/Postdoctoraal 7,84 3,92 WO 53,29 3,55 HBO 39,69 1,20 VWO/HAVO/HBS 11,56 0,89 MBO 9,61 0,64 MAVO/MULO 6,76 0,61 VMBO/LBO 22,09 2,76 Lager Onderwijs 7,29 2,43 TOTAAL 16 Bij 8 klassen is de kritische waarde 15,5. Met 16 is de berekende chi-waarde hier niet onder gebleven OPLEIDINGSNIVEAU
DEELNEMERS (O) 4,8 % 22,3 % 39,3 % 9,6 % 11,9 % 8,4 % 3,3 % 0,3 %
PROFIELANALYSE (E) 2% 15 % 33 % 13 % 15 % 11 % 8% 3%
(O-E)2
(O-E)2 E Man 58,6 % 66 % 54,76 0,83 Vrouw 41,4 % 34 % 54,76 1,61 TOTAAL 2,44 Bij 2 klassen is de kritische waarde 3,64. Met 2,44 is de berekende chi-waarde hier onder gebleven. GESLACHT
DEELNEMERS
PROFIELANALYSE
Bij een gebruik van 20 klassen hoort een kritische waarde van 31,41. Berekening totale chi-kwadraat: 10,32+16+2,44 = 28,76. De totale chi-kwadraat blijft hieronder.
27
Conclusie representativiteit Het onderzoek is representatief. Er hoeft verder geen rekening gehouden te worden met verschillen tussen het panel en beschermers. Deze steekproef staat symbool voor alle beschermers. Dit komt omdat zowel de steekproefgrootte groot genoeg is en er ook een chi-kwadraatwaarde onder de kritische waarde van 20 klassen is behaald.
28
Samenvatting Samenvatting Van het gedane onderzoek kunnen we stellen dat het een succes was. Met de antwoorden van onze respondenten kunnen we nu de hoofd- en deelvragen beantwoorden. Positief is dat we erin geslaagd zijn onze vragen te centraliseren tot meetbare kwantitatieve data, waaruit conclusies kunnen worden getrokken over het gebruik van onze gebieden en de wensen van onze beschermers bij bezoek aan de natuur. Vooraf hadden we twee risicofactoren benoemd: er zijn niet genoeg respondenten om de doelstelling te halen en er doen zich technische problemen voor. Deze zijn beide grotendeels geen bewaarheid geworden. Er waren uiteindelijk 2 meldingen van technische problemen bij de enquête. Deze zijn afgehandeld en verholpen. Het aantal respondenten is behaald. Er zijn ook verbeterpunten. De laatste vraag van de enquête is door een aanzienlijk deel van de respondenten overgeslagen. Ook werd de vraagstelling niet begrepen of anders geïnterpreteerd. Het is goed mogelijk dat er met een andere vraagstelling meer respons was verkregen. Bij vragen over gebieden hadden we onze respondenten moeten laten specificeren welk duingebied ze bedoelden. Een goed geformuleerde lijst bij het doen van onderzoek met vragen die duidelijk een eenduidige vraagstelling hebben zijn vereist om dit soort situaties in de toekomst te vermijden. Conclusie De aanleiding voor dit onderzoek kwam voort vanuit de organisatie om te onderzoeken wat onze beschermers van onze gebieden vinden. Vooral hun wensen en behoeften bij bezoek van natuur stonden centraal. Door gebruik te maken van de resultaten kunnen we nu conclusies trekken m.b.t. deze centrale vraag. Ik vermeld bij de conclusies telkens met behulp van welke vragen deze conclusie is getrokken. De percentages zijn veelal uit de conclusie gehouden. Deze zijn te vinden bij elke vraag in het resultaten gedeelte. Alleen zeer relevante data word nog eens herhaald. Allereerst kan je hier antwoord vinden op de volgende deelvragen: Hoe maakt men gebruik van natuurgebieden? Onze beschermers bezoeken relatief vaak natuurgebieden, dus zijn ze in hoge mate betrokken bij natuur (1). De activiteiten gaan meestal om het ontspannen, genieten van natuur en het zoeken van rust (3). Vooral de kwaliteit, het beheer en de bereikbaarheid van het natuurgebied worden belangrijk geacht (5). De recreatieve mogelijkheden worden door onze beschermers als niet erg belangrijk gezien. Bij de bereikbaarheid moet er worden benadrukt dat veel beschermers half uur of een uur reistijd niet als een bezwaar zien voor de bereikbaarheid (14). Onze beschermers bezoeken op allerlei momenten gebieden, iets vaker in het weekend (2). Activiteiten van onze beschermers zijn: wandelen, op de tweede plaats fotograferen en op de derde plaats fietsen of mountainbiken. Dit is een verassende uitslag, aangezien onze activiteiten nauwelijks op fotografie gericht zijn. Hier ligt een grote groeimarkt. (13). Onze beschermers gaan meestal alleen of met partner de gebieden in (6). De grootste ergernissen van onze beschermers zijn zaken die storen tijdens hun bezoek aan een gebied. Met name zwerfvuil is een doorn in het oog van veel
29
bezoekers. Op de 5e plaats komt loslopende honden die door de meerderheid als storend wordt gezien (7). Hier zijn echter ook weer voorstanders van (17). Je kunt dus stellen dat onze beschermers echte buitenmensen zijn die veel in natuurgebieden te vinden zijn en gaan voor de beleving. Ze ergeren zich aan zaken die rust verstoren en/of de natuur schaden. Wat is de positie van de gebieden van Landschap Noord-Holland t.o.v. concurrenten? Door te vragen welke gebieden mensen kennen en bezoeken kan worden bepaald welke gebieden populair zijn en welke gebieden van concurrenten dat zijn. Het gehele onderzoek laat duidelijk zien dat het duingebied populair is (4). Nu bezitten verschillende organisaties stukken duin, ook LNH. Hier zijn we slechts één van de vele aanbieders. Hierdoor is voor veel mensen onduidelijk welk gebied van wie is. Tevens laat het onderzoek zien dat veel mensen weleens iets hebben betaald voor een natuurgebied. Het is natuurlijk bekend dat je bij PWN moet betalen voor een duinkaart of dagticket (8). Dit is iets waar we ons qua positionering onderscheiden van PWN. Een idee zou kunnen zijn om zelf ook geld te gaan vragen in dergelijke gebieden. Een alarmnummer of boswachter nummer voor beheergebieden kan een goed idee zijn. De enquête geeft aan dat er grote bereidheid is hier gebruik van te maken in geval van nood of wanneer er “iets” niet in de haak is. Dit is ook iets wat vaak bij andere beheerders niet goed geregeld is (16). Dit blijkt ook uit enkele antwoorden bij de open antwoorden, waar mensen verbeteringen kunnen aanbrengen (17). Landschap Noord-Holland onderscheidt zich op dit moment door gratis gebieden en het aanbieden van excursies. Er is echter onduidelijkheid over welke gebieden dat zijn. Welke boodschap kan Landschap Noord-Holland uitstralen om bezoek te verhogen? Voordat we ons afvragen welke boodschap we moeten uitstralen is het echter van belang om af te vragen of beschermers onze gebieden eigenlijk wel kennen. Onze natuurgebieden zijn zelfs onder onze beschermers niet heel bekend. Het Ilperveld scoort het best absoluut met 69,5% van alle beschermers, de Ronde Hoep relatief met een bekend/bezocht percentage van 85,1%. Daar staat tegenover dat 12 van de 24 gebieden onder de 20% scoort met bezoekersbekendheid. Dit houdt in dat een groot deel van onze leden onze gebieden simpelweg (nog) niet kent. Niet heel verassend: vooral de kleinere gebieden zijn onbekend. (9) Wanneer we dit combineren met de wensen van onze beschermers (5) is het mogelijk een aantal kleine gebieden te vinden die we meer zouden moeten promoten. Dit zou kunnendoor te letten op bekendheid van het gebied tov. bereikbaarheid, kwaliteit van natuur en goed beheer van dit gebied. Ook relatief weinig beschermers doen mee aan onze excursies. Minder dan 30% geeft aan weleens met een georganiseerde activiteit of excursie mee te zijn geweest. En dan gaat het om 2 of 3 keer, relatief lage aantallen (15). Door vraag 13 met 15 te combineren kan er het volgende worden geconcludeerd: 17,5% doet mee aan excursies in onze gebieden en 10,4% alleen aan andere georganiseerde activiteiten. Je kan zeggen dat onze excursies nog niet genoeg onze doelgroep bereiken. Je kan het ook omdraaien en zeggen we hebben nog zoveel beschermers die we kunnen
30
meenemen en actiever kunnen maken bij onze gebieden. Er ligt bij onze beschermers nog een flinke groeimarkt voor excursies en andere georganiseerde activiteiten. Onze natuurgebieden zijn voornamelijk bekend door artikelen in ons blad. Daarna volgen op afstand allerlei bronnen die ook bekendheid geven. Indien er promotie voor onze gebieden moet worden gemaakt, is het dus zaak eerst ruimte hiervoor te maken in het kwartaalblad van Landschap NoordHolland. Verder uitgebreider en aantrekkelijker onze gebieden te beschrijven in natuurgids/wandelkaarten lijkt ook effectief. LNH steekt veel tijd in de website, deze enquête laat zien dat wat betreft onze gebieden dit niet een al te grote factor is, slechts een kwart geeft aan onze gebieden te kennen via de website (11). Het is prima om als publiekstrekken een paar bekende vooraanstaande gebieden te hebben, het is alleen jammer als andere gebieden “ondergesneeuwd” raken en niet de aandacht krijgen die ze wel verdienen. Het is ook duidelijk dat de waarde van natuur voorop staat. Dit onderzoek laat zien dat onze beschermers betrokken zijn en kwaliteit van landschap belangrijk vinden. Natuurlijk was de vraag enigszins zwart/wit, maar het toont aan dat het belang van natuur bovenaan staat, en dat we pas aan bezoekers moeten denken als dit de natuur niet schaadt (12). Het is duidelijk dat we moeten uitstralen dat voor ons het belang van natuur voorop staat. Door zowel een goede communicatie, als goede aansluitende contactmomenten met onze bezoekers kan de bekendheid van het merk Landschap Noord-Holland worden verbeterd. Met deze gegevens kunnen we de kernvraag beantwoorden: Welke wensen/behoeftes hebben beschermers bij bezoek aan natuur? De beleving van natuur, de kwaliteit van natuur/cultuurhistorie en landschap, de activiteiten in het gebied spelen allemaal een belangrijke rol. Vooral de behoefte aan rust en genieten staan voorop er is weinig behoefte aan extra recreatievormen bij het bezoeken van een gebied. Er is behoefte aan een schoon gebied. Qua positionering liggen we op dit moment gunstig, het nadeel is dat van onze gebieden, en vooral van de duinen vaak niet bekend is dat het van ons is. Zodat je weinig aan die positionering hebt. Onze beschermers zijn over het algemeen tevreden, dit blijkt ook uit de vraag naar verbeteringen waar veel positieve reacties uit komen. Er is wel vraag naar een alarmnummer, misschien dat het mogelijk is een dergelijk nummer te hebben voor calamiteiten of verdachte zaken. Aangezien hier bij de open vraag wel naar gevraagd werd. Er blijkt een flinke bereidwilligheid bij onze beschermers naar het gebruik van alarmnummer/boswachter nummer om dit soort zaken te melden. De exacte boodschap die LNH moet uitstralen naar onze beschermer moet aansluiten op deze kernvraag. Het moet er een zijn van een veelzijdige organisatie die alle wensen van de beschermers belangrijk vindt, maar vooral het belang van de natuur en ecologie voorop stelt. Het moet er een zijn van het luchtig promoten en een zogenaamde pull strategie voor onbekende gebieden met potentie. Een organisatie die rekening houdt met haar doelgroep en dan ook excursies organiseert die aansluiten op de activiteiten van onze beschermers in gebieden met relatieve onbekendheid.
31
Aanbevelingen Aanbevelingen - Houd bij het inrichten van gebieden vooral rekening met de meest voorkomende activiteiten van onze beschermers. Volgens deze enquête zijn dit wandelen, fotografie en fietsen/mountainbiken. -Fietsen en wandelen waren al bekend als activiteiten van onze beschermers, maar het grote aantal dat doet aan fotograferen in onze gebieden is een verassende uitslag. Doe hier iets mee! Kom ze tegemoet door gerichte initiatieven zoals het aanleggen van fotovogelhutten. -Breng alle gebieden meer onder de aandacht. Doe meer met goed bereikbare relatief onbekende gebieden, die geschikt zouden zijn voor onze beschermers. Probeer mensen te lokken naar gebieden met potentie die relatief onbekend zijn. Deze gebieden voldoen wel aan de wensen van onze bezoekers maar worden nog niet goed bezocht. Doe dit door het organiseren van meer activiteiten die aansluiten op onze doelgroep. -Er is redelijke bereidwilligheid bij onze beschermers naar het gebruik van alarmnummer/boswachter nummer om verdachte zaken te melden. Het is zaak goed uit te zoeken wat hiervan de voordelen zijn voor Landschap Noord-Holland en of dit opweegt tegen de kosten van een dergelijk nummer. -Bied de mogelijkheid voor deelnemers aan excursies om feedback te geven, op een laagdrempelige manier, die ook voor Landschap Noord-Holland hanteerbaar is. - Reserveer het kwartaalblad van Landschap Noord-Holland voor het onder de aandacht brengen van gebieden. Verder is uitgebreid en aantrekkelijk onze gebieden beschrijven in natuurgids/wandelkaarten ook effectief. Kijk of er op de website een manier is om onze natuurgebieden beter te promoten (meer content zoals filmpjes). -Gebruik de uitslag als contactmoment, stuur een email en doe naast de onthulling van de resultaten een beroep op onze leden, bijvoorbeeld voor verlenging beschermerschap/extra bijdrage/vrijwilligersactiviteiten in de gebieden. (voor een voorbeeld bekijk de email van de “groot wild” uitslag van Natuurmonumenten) -Vergroot de bekendheid van Landschap Noord-Holland als merk door te oogsten van de tevredenheid over onze gebieden en de binding van bezoekers met het gebied. Stel rust en natuurwaarde voorop en spreek hiermee meer mensen aan. Mond-tot-mond reclame en onze goed reputatie zouden effectief moeten zijn voor het verder verspreiden van de boodschap over onze gebieden. - Los het probleem van zwerfafval op, indien mogelijk met inzet van vrijwilligers in onze gebieden. Probeer op te treden, zonder al te streng te zijn.
32
Naschrift Het is goed mogelijk om sommige gegevens anders uit te leggen of andere gegevens uit de verzamelde data te halen en zo een andere argumentatie te onderbouwen. Er is met dit onderzoek tot doel gesteld de onderzoeksvragen te beantwoorden en werkbare aanbevelingen te doen. Dit betekent niet dat dit rapport de enige mogelijke interpretatie van de data is. Er zitten een hoop gegevens in die gerust voor andere doeleinden gebruikt kunnen worden. Het zou zonde zijn niet optimaal gebruik te maken van de verzamelde data van dit panel.
33
Bronnen
Email n.a.v. uitslag “Groot Wild” Enquête Natuurmonumenten ontvangen op 7 dec ‘13 http://natuurmonumentenmail.nl/optiext/optiextension.dll?ID=YCXX3F7DV%2BR28tT029ehRL5w9u UVXqo26hblAi Resultaten “Groot Wild” Enquête bekeken op 10 dec ‘13 http://www.natuurmonumenten.nl/sites/default/files/Resultaten_groot_wild_enquete.pdf Eindscriptie “Adviesrapport” door Pieter-Paul Worp (te vinden op G-schijf) Panelonderzoek “Beschermerschap” uitgevoerd door Landschap Noord-Holland (te vinden op Gschijf) Eindrapport “Bezoekmonitor Elswout” door Grontmij in opdracht van Staatsbosbeheer bekeken op 14 nov ‘13 http://www.staatsbosbeheer.nl/~/media/Zuid-Kennemerland/bezoekersmonitor_elswout.ashx Bron gebruikt om representativiteit te berekenen; bekeken op 2 januari 2014 http://www.sondz.nl/downloads/representativiteit.pdf Steekproefgrootte te berekenen; bekeken op 2 januari 2014 http://nl.checkmarket.com/marktonderzoek-hulpbronnen/steekproefgrootte-berekenen/
34
