Berlijnreis maart 2014

Berlijnreis 17-21 maart 2014 Maandag 17 maart

Heenreis

Vertrek Arnhem station spoor 3

• Vertrek vanaf station Arnhem - spoor 3 – richting Zwolle om • Overstappen in Deventer – overstaptijd 31 minuten. • Vertrek vanuit Deventer vanaf spoor 2 om

9:10 uur 09:10 10:17

Wij reizen met een Intercity (IC) trein (topsnelheid 200 km/u). De trein is voorzien van een boordrestaurant. De rijtuigen zijn uitgerust met stopcontacten. Aankomst in Berlijn Hauptbahnhof 15:15

1

Berlijnreis 17-21 maart 2014 Bagage Neem niet te veel mee in een gemakkelijk te transporteren tas, rugzak of rolkoffer , want je moet bij aankomst en vertrek best wel een stukje lopen met je bagage. Niet vergeten mee te nemen: 

ID-kaart / reispas / leerlingpas / OVkaart  Dit programmaboekje  Handdoek / Toiletartikelen (Lakens zijn beschikbaar)  Medicijnen (indien van toepassing)  EHIC zorgverzekeringsbewijs  Gemakkelijke schoenen  Regenkleding / paraplu  Wekker  Zakgeld  Mobiele telefoon

Zet voor vertrek de telefoonnummers van meneer Öcalan (0031-6-54917122) en meneer Verschuur (0031-6-34422617) in je mobieltje.

Het nieuwe Berliner Hauptbahnhof is in 2006 in gebruik genomen.

2

Berlijnreis 17-21 maart 2014

OV.verbinding naar hostel Vanaf Berlijn Hbf is het met de S-Bahn 4 minuten naar de Hackescher Markt (richting Alexanderplatz , 2e halte). Van daar is het 5-10 minuten lopen (via de Rosenthaler en Neue Schönhauser Straße) naar het hostel in de Alte Schönhauser Straße. Als alternatief eventueel 1 halte verder doorrijden naar de Alexanderplatz om daar over te stappen op de metrolijn 2 richting Pankow (rode lijn). De 1e halte is de Rosa Luxemburgplatz. Van daar is het een paar honderd meter naar het hostel. De reistijd vanaf het Hauptbahnhof is (inclusief voetweg) in beide gevallen ongeveer 15 minuten.

3

Berlijnreis 17-21 maart 2014 Voor het OV in Berlijn maken we gebruik van een zgn. Kleingruppen-Tageskarte AB voor 5 personen. Vóór gebruik moet deze worden afgestempeld. Daarna is deze dagkaart de rest van de dag geldig tot 03:00 uur ’s nachts. Het kaartje is geldig voor de zones A en B. In verband met het gezamenlijke vervoersbewijs moeten we 4 groepen van 5 personen vormen. De overige 2 deelnemers krijgen een ticket voor 7 dagen. Dat is onbeperkt geldig in de zones AB en C. Alleen op donderdag hebben alle deelnemers een dagkaart voor alle 3 de zones, omdat we dan naar Oranienburg gaan.

Groepsindeling A Kamernr: 1 2 3 4

Hajkuni Mirzojan Isabelle van Herk Alexandra Osabuchien Janita Ramsoedjas

E 5 Joelle Bosveld 6 Gizem Ulu 7 Esra Weijenberg

B Kamernr. 8 9 10 11 12

C Kamernr.

Alwin Bergsma Ferdi Dinc Joël Foru Adnan Piro Husseyin Unal

14 15 16 17 18

13 Mehdi Mallouk

4

Rick Crijns Deniz Ergül Jelle Harmsen Edsard Schilder Martijn Vlootman

D Kamernr. 19 20 21 22

Ward de Bles Gino Coppen Bastiaan Piek Leendert v. d. Stelt


Hostel Wombat’s Alte Schönhauser Straße 2, D.10119 Berlin +49 30 84710820 Faciliteiten: Incl. ontbijt (all you can eat), incl. lakens, handdoeken kunnen worden gehuurd, gratis lockers, 4 en 6-persoonskamers met badkamer, openstelling 24 uur per dag, persoonlijke sleutelkaart, keuken, bar, gratis WI-FI In het hotel wordt een gratis stadsplattegrond verstrekt. 16:00 uur Te voet via het Museumeiland en Unter den Linden naar de Brandenburger Poort (3 km)

Terug met het openbaar vervoer. Overstappen op station Friedrichsstraße.

5


Museumeiland en Altes Museum

Unter den Linden

6


Amerikaanse ambassade met spionagetoren

7


Russisch oorlogsmonument Obere beamtenlaufbahn en Elisabeth Lüderssteg

Jugendschutzgesetz § 4 Gaststätten … Jugendlichen ab 16 Jahren darf der Aufenthalt in Gaststätten ohne Begleitung einer personensorgeberechtigten oder erziehungsbeauftragten Person in der Zeit von 24 Uhr und 5 Uhr morgens nicht gestattet werden. § 5 Tanzveranstaltungen Die Anwesenheit bei öffentlichen Tanzveranstaltungen ohne Begleitung einer personensorgeberechtigten oder erziehungsbeauftragten Person darf … Jugendlichen … ab 16 Jahren längstens bis 24 Uhr gestattet werden. § 9 Alkoholische Getränke In Gaststätten, Verkaufsstellen oder sonst in der Öffentlichkeit dürfen … (alcoholische) Getränke … an … Jugendliche … an …Jugendliche unter 16 Jahren weder abgegeben noch darf ihnen der Verzehr gestattet werden. § 10 Rauchen in der Öffentlichkeit, Tabakwaren In Gaststätten, Verkaufsstellen oder sonst in der Öffentlichkeit dürfen Tabakwaren oder Jugendliche weder abgegeben noch darf ihnen das Rauchen gestattet werden. In Duitsland zijn wij gehouden aan de Duitse wet. Voor jeugdigen onder de 18 is het niet toegestaan horeca- of dansgelegenheden te bezoeken na 24:00 uur. Wij moeten er daarom op toezien, dat jullie vóór 24:00 uur weer binnen zijn voor het geval jullie zelfstandig op pad willen in de avond. Om dit in goede banen te leiden registreren wij ‘s avonds het tijdstip van jullie binnenkomst. Er is overigens een bar in het hostel. Wij gaan er van uit, dat jullie het hostel tussen 24:00 uur ’s avonds en het ontbijt niet verlaten. Alcohol Ten aanzien van het nuttigen van alcohol is de Duitse wetgeving iets soepeler dan de Nederlandse. In Duitsland ligt de grens bij 16. Voor zover je minderjarig bent zullen wij het standpunt van je ouders hierover vragen en er op

8

Berlijnreis 17-21 maart 2014 toezien, dat jullie je houden aan de richtlijn van jullie ouders. Wij hebben er bezwaar tegen, dat jullie alcoholische drank nuttigen onderweg of op de kamer. Alcohol hoort ook niet in de reisbagage. Zorg er voor dat je alcoholconsumptie niet zodanig is, dat anderen zich daaraan storen, of dat je niet langer in staat bent actief aan het programma deel te nemen. Roken en drugs Roken is op stations, in de trein en op je kamer niet toegestaan. Als je nog geen 18 bent mag je in Duitsland niet in het openbaar roken. Berlijn heeft sinds 2008 ein Nichtraucherschutzgesetz (NRSG). Op grond van deze wet mag je o.a. niet roken in bedrijven, in musea, overheidsgebouwen en niet in internetcafe’s en horecagelegenheden, tenzij ze over een speciale rokersruimte beschikken. Deze gelegenheden zijn herkenbaar aan het bordje Rauchergaststätte, dat bij de ingang op de buitengevel is aangebracht. Een uitzondering geldt ook voor Shisha (waterpijp) gelegenheden, maar als je nog geen 18 bent mag je geen horecagelegenheden bezoeken, waar gerookt wordt. Kortom minderjarigen mogen in Berlijn nergens roken. Goede gelegenheid dus, om de sigaretten maar gelijk thuis te laten, om van het roken af te komen. Duitsland kent geen gedoogbeleid t.a.v. drugs. Er zijn ook geen koffieshops. De straffen bij overtreding zijn aanmerkelijk strenger dan in Nederland. Overigens zijn geestverruimende middelen binnen de school en tijdens alle activiteiten onder verantwoordelijkheid van de school verboden. Catering – fast food Afgezien van het ontbijt is er één gezamenlijke maaltijd op de laatste avond inbegrepen in de reissom. Dat levert het voordeel op, dat je afhankelijk van je eigen budget en voorkeur ergens iets kunt gaan eten. Hier wat tips: Currywurst de Berlijnse variant op onze rookworst. Hoewel niet geheel onomstreden zou het recept voor de Currywurst in 1949 zijn bedacht door Herta Heuwer. Herta had een Imbissstand (een kleine schnackbar) op de hoek van de Kant- en de Kaiser-Friedrich-Straße. Deze worststand bestaat niet meer en Herta is inmiddels overleden, maar haar worstrecept is nog steeds actueel. De traditionele Currywurst is een in stukjes gesneden gebraden rookworst met ketchup, currypoeder en worcestersauce. Een bordje op de gevel herinnert aan de geboorte van de Currywurst. De worst wordt gegeten met een broodje of met frietjes en kost ongeveer € 1,80. Vroeger was de currywurst het voorkeursgerecht voor de Opel Mantafreak. Daarom wordt de combinatie van currywurst met frietjes ook weel kort een Mantateller genoemd. Voor de liefhebbers kunnen wij het Currywurstmuseum (op 100m afstand van Checkpoint Charly) aanbevelen. Het museum is geopend van 10:00 tot 20:00, entree € 7,00 incl. currywurst (Schüutzenstraße 70, U-Bahnhof Kochstraße).

9

Berlijnreis 17-21 maart 2014 De volgende currywursttempels behoren tot de beste van Berlijn: Konnopke's Imbiss in Prenzlauerberg mag zich misschien wel de Currywurstkeizer noemen. Al in 1930 begon Max Konnopke hier met een worststand. Dertig jaar later werd ook hier de currywurstnaar Westberlijns voorbeeld geintroduceerd. Een jaar later werd de DDR hermetisch afgesloten. Het was niet eenvoudig om aan curry te komen, maar Konnopke bleef hét adres voor currywurst met een geheim recept. Bij de restauratie van de Hochbahn moest Konnopke tijdelijk naar een noodlocatie wijken. Kort daarna mocht de keet van Konnopke toch weer op de vertrouwde plek gereconstrueerd worden met uitdrukkelijke instemming van de vele fans.

Schönhauser Allee 44a, Prenzlauer Berg, U2 Eberswalder Straße, ma-vr 10-20 www.konnopke-imbiss.de Kreuzberg - Curry 36 ist mehr als nur ein Kiez-Treffpunkt. "Curry 36" aan de Mehringdamm in de wijk Kreuberg is al net zoń instituut in de stad met traditie sinds 30 jaar Deze Imbiss is open vanaf 4 uur ´s morgens. De Berlijners staan in de rij voor de worst met en zonder darm. CURRY 36 Mehringdamm 36, Kreuzberg, U6 Mehringdamm, Fr. 9:004:oo uur, www.curry36.de

Curry 195 aan de Kurfürstendamm, een Imbiß met stijl, open tot diep in de nacht. Hier wordt de worst geserveerd op een porseleinen bord desgewenst met een glas champagne. Worst met pretentie uiteraard ook iets duurder: vanaf € 2,40 De kwaliteit van de saus is overigens niet onomstreden. CURRY 195 Kurfürstendamm 195, 11-6 Uhr

Dom Curry bij de Gendarmenmarkt is sinds 2009 de currywursttempel voor kapitaalkrachtiger publiek. Het valt onder Hilton. "Style your own Curry": Zelf gemaakte saus en biofriet, mayonaise met citroenaroma, keuze uit 5 mosterdsauzen, diverse soorten brood, struisvogel, buffel- vis- en kruidenbraadworst. Er zit wel een prijskaartje aan: vanaf € 3,50 DOM CURRY Mohrenstraße 30, Mitte, U Stadtmitte, 12-18 uur.

10

Berlijnreis 17-21 maart 2014 Haseneck am Savignyplatz, Savignyplatz Hier ook Currywurst zonder varkensvlees. De worst smaakt het best, als hij is klaargemaakt door een moeke. Eigenaar Haseneck heeft het niet erg op mannen in zijn worstkiosk. Toen hij versterking zocht hing hij een bordje op: Vijf mannen of een vrouw.

Döner Kebab Ook de Döner Kebab zou een Berlijnse uitvinding zijn. Hoewel niet geheel onomstreden is de uitvinder van de Döner Kebab de Turkse Berlijner Kadir Nurman. Hij begon er begin jaren 70 mee in zijn inmiddels verdwenen Döner-Imbiß tegenover het Bahnhof Zoo de kebab in broodjes te verkopen, als reactie op de behoefte aan fast food. Kadir maakte zijn Kebab uitsluitend met kalfs- en lamsvlees. Inmiddels zijn er alleen al in Berlijn 1000 Dönerbuden. Tot de beste behoren Mustafa's Gemüse Kebap De beste döner van Berlijn. Mehringdamm 32, ma-vr 08:00 bis 24:00 uur http://mustafas.de/ ook de site is echt een aanrader !

All in One Rosenthaler Straße 43, van 06:00 tot 05:00 uur In het voorportaal van een Edeka-superarkt. Zitten kan je er niet, echt gezellig is het evenmin, maar de döner en de service zijn goed. Tevens. Ook verkrijgbaar Gözleme, Lahmacun en Dürüm . Voor meer info over restaurants zie: http://www.berlin.de/restaurants/imbisse-uebersicht/

11

Berlijnreis 17-21 maart 2014 Shiso Burger (Aziatisch) Op de kaart burger variaties met een aziatische touch.. Alle gerechten worden in bamboe dumpling-steamers geserveerd. Voor grote eters minder aanbevolen. 12-24 uur, gerechten 2,20 tot 6,90€, softdrinks vanaf 2€, bier (0,3 l) vanaf 3€ www.shisoburger.de Auguststr. 29 c

Fräulein Burger Zelf gemaakte bio-burgers, voor vleesliefhebbers bijv. de Fräulein Burger, met 250 gramm rundvlees, cheddar, knapperige bacon en de speciale Fräulein-Burger-saus geserveerd in mandjes. Vlees en verse garnering uit de regio. Koppenplatz 1, Gerechten 2 bis 8,90€, Softdrinks vanaf 1,90€, bier 3,30€, di-zo 12-22 uur. http://www.fraeuleinburger.de

Cô Cô BÁNH MÌ DELI (Vietnamees) Vietnamese baguettes (met vlees of vegetarisch), stijlvol ma-do 11-22 uur, gerechten 4,20 tot 6,90€, softdrinks vanaf 1,90€, bier (0,3 l) vanaf 2,50, koffie vanaf 2€ http://www.co-co.net/ Rosenthaler Straße 2

Hotdog & Burger World (Amerikaans) Zelfgemaakte frietjes, vlees van gelukkige koeien. Gerechten 1,40 bis 7,50€, Softdrinks ab 1,50€, vers geperste sappen 2€, bier (0,3 l) vanaf 1,50€, ma-wo 10-4 uur, do 10-5 uur Kastanienallee 62

Smart Deli (Japans) Zelf gemaakte soepen, Japanse barbecue, teriyaki, sushi´s met sesamsauce, licht en vetvrij. groene thee of of soyamilkshake, zelfgemaakt ijs van groene thee. 10-22 uur. Gerechten 1,50 tot 6,50€, softdrinks vanaf 1,20€, Japans bier (0,33 l) vanaf 1,50€, rijstwijn 1,80€, www.smartdeli.org , Chausseestraße 5.

12

Berlijnreis 17-21 maart 2014 Dinsdag 18 maart Bezoek BMW motorenfabriek Vertrek 07:40 uur 

BMW-Werk Berlin 9:00 uur Exklusivführung – Deutsch - Duur 2 / 2,5 uur,

BMW Motorrad, Am Juliusturm 14-38, D-13599 Berlin +49(0)30-3396-0 (Zentrale) Van het hostel naar U-Bahnstation Rosa Luxemburg Platz is het 150m (5 minuten)

In 1913 bouwde BMW in München de eerste motor. In 1969 werd de productie naar Berlijn-Spandau verplaatst. Op topdagen worden er in Spandau 600 motoren per dag geproduceerd. De motorenfabriek heeft momenteel 1900 medewerkers in dienst. Het bedrijfscomplex heeft een omvang van 217.000 m2.

13


Vertrek hostel Vertrek U Rosa Luxemburgplatz Aan U Haselhorst Aan BMW Tor 1 Rondleiding Vertrek

07:40 07:52 08:37 08:45 09:00 11:30

Eventueel regenkleding meenemen Gesloten schoenen (afstand 2,5 km) Fotograferen niet toegestaan, Camera’s en mobieltjes opbergen, Geen eten en drinken meenemen

Alternatieve verbinding Er is een 8 minuten snellere alternatieve route via de Schönhauser Allee: Bij het metrostation Schònhauser Allee overstappen op de S-Bahn (S42) richting Ringbahn (5 minutendienst) tot het SBahnstation Jungfernheide en daar vervolgens overstappen op U-Bahn Nr.7 richting Rathaus Spandau. maar dat levert niet veel tijdwinst op, eerder een risico, dat er iets mis gaat bij het overstappen.

De nieuwe BMW R nine T

Vertrek richting Kurfürstendamm omstreeks 11:30 vanaf het metrostation Haselhorst

14

Berlijnreis 17-21 maart 2014 Vanaf het U-Bahnstation met de blauwe lijn richting Rudow, Overstappen op de bruine lijn bij het station Berliner Straße. De tweede halte is het station Kurfürstendamm.

Na het verlaten van het metrostation Kurfürstendamm in de Joachimstaler Straße linksaf de Kurfürstendamm op. Nadat je 3 zijstraten bent gepasseerd (de laatste draagt de naam Uhlandstrasse) kom je uit bij het zgn. Ku’damm Karree (Kurfürstendamm 207). Voor de ingang van de passage trekt een rechtopstaand fragment van een vliegtuigvleugel aandacht. Van hieraf de rode voetstappen de passage in volgen naar de tentoonstelling Story of Berlin. Wij worden hier om 14:00 uur verwacht. Het museum kan je op eigen gelegenheid bekijken. Bij aankomst horen wij hoe laat de rondleiding door de atoombunker onder het pand (30 minuten) plaats vindt. Het bezoek aan de tentoonstelling inclusief rondleidng duurt ongeveer 2 uur.

De permanente tentoonstelling over de enerverende geschiedenis van Berlijn is in 1999 geopend. Er zijn plannen om het Ku’damm Karree binnenkort te renoveren. De gerenommeerde Britse architect Chipperfield heeft opdracht gekregen voor een nieuw ontwerp. Daarin zal niet langer plaats zijn voor de tentoonsteling. Begin jaren 60 was ongeveer de helft van de 360 bunkers in Berlijn verwijderd, maar na de Cubacrisis (1962) liet men de rest staan en kwamen er zelfs nieuwe voorzieningen bij. Er zijn nu 16 atoombunkers in de stad, maar die bieden slechts plaats aan 1% van de bevolking.

15

Berlijnreis 17-21 maart 2014 Na aankomst op de Kurfürstendamm hebben we een kleine 2 uur de tijd om even iets te eten en om wat bezienswaardigheden te bekijken in het centrum van West-Berlijn rondom de Kurfürstendamm.

Bezienswaardigheden rondom de Kurfürstendamm Loop bij het verlaten van het metrostation Kurfürstendamm niet in de richting van de tentoonstelling The Story of Berlin, maar in de tegenovergestelde richting over de Kurfürstendamm. De 3,5 km lange Kurfürstendamm werd in de 16e eeuw aangelegd als verbinding tussen het verdwenen Stadsslot in de historische binnenstad van Berlijn en het jachtslot van de Berlijnse vorsten in het Grunewald ver buiten de stad. Tot omstreeks 1880 was de beroemde Westberlijnse boulevard niet veel meer dan een ruitersroute. Pas tegen het einde van de 19e eeuw - toen het economisch erg goed ging in het Duitse keizerrijk – wilden de rijk geworden inwoners van de stad graag laten zien, dat ze het goed hadden. Op het hoogste niveau werd besloten de Ku’damm tot 53 m te verbreden. De oude verbindingsroute werd tot een chique boulevard met veel pronk en praal. Al snel werd de omgeving van de Ku’damm tot het economische en culturele hart van de stad. Na de 2e wereldoorlog werden de 3 westelijke sectoren van de stad geleidelijk hermetisch van de Russische sector in het oosten gescheiden, definitief met de bouw van de muur in 1961. De Ku’damm met omgeving werd het nieuwe centrum van West-Berlijn aangezien de historische stad volledig in de Russische sector lag. In de Koude oorlog werd de Ku’damm tot étalage van de vrije wereld. De kruising van de Kurfürstendamm met de Joachimstaler Straße, waar deze wandeling begint, was een van drukste van Berlijn. In de jaren 50 werden de stoplichten ter plaatse vanuit de Verkehrskanzlei (links op de foto) met de hand bediend. Markant op deze kruising is verder het in 2001 opnieuw opgetrokken Ku’damm Eck van de architect Gerkan, die ook het nieuwe Hauptbahnhof van Berlijn en de nieuwe luchthaven, die maar niet gereed will komen heeft ontworpen. Het Ku’damm Eck hoek Joachimstaler Straße. Op het pand de beeldengroep Het Oordeel van Paris van Markus Lüperzt. Het toont de 3 Griekse godinnen Hera, Aphrodite en Helena (2002). Twee etages lager reikt Paris de koningszoon uit Troje, aan de mooiste van de 3 godinnen een gouden appel uit.

16


Schuin tegenover het Kudamm Eck het Kranler Eck, waar tot 2000 de vermaarde konditorei van Kranzler werd geexploiteerd. De geschiedenis van dit bedrijf gaat terug tot 1825 toen een Weense banketbakker zich in Berlijn vestigde. Nu ist het een vestiging van Gerrry Weber. Er wordt nog wel koffie geschonken op de 3e etage, In de jaren 20 waren er aan de Kurfúrstendamm een aantal vermaarde koffiehuizen, waar kunstenaars uit heel de wereld elkaar ontmoetten. Ze zijn na de hereniging van de stad verdwenen. Alleen Café Einstein aan de Kurfùrstenstraße 58 ademt nog de sfeer van een traditioneel koffiehuis , hoewel het pas in 1979 in een 19e eeuse villa wird ingericht. Op het nieuwbouwpand achter Kranzler bevindt zich een atletiekbaan.

Haus Wien is een bioscoop uit 1913, een van de eerste van Berlin in de voorkeursstijl van de laatste Duitse keizer met een opvallende gevel in tempelvorm. 1913 als Union-Palast eröffnet. Berlijn heeft een lange filmtradition en ontwikkelt zich opnieuw tot een levendige filmstad met jaarlijks rond 300 nieuwe filmproducties. Jaarlijks wordt in Berlijn de Berlinale gehouden, een internationaal filmfestival . De hoofdprijs is de Goldene Berliner Bär Het adres voor de filmkunst in Berlin is het Filmhaus aan de Potsdamer Platz. Hier zijn onder één dak o.a. het Filmmuseum und de Arsenalbioscoop verenigd. Direct voor het Filmhaus bevindt zich de "Boulevard der Stars", die in 2010 wird geopend. Regelmatig worden videobustochten door Berlin georganiseerd, waarbij fragmenten uit een reeks films getoond worden, die in Berlijn zijn gedraaid, terwijl de bus langzaam langs de productielocaties rijdt. In 2013 opende Apple in Haus Wien zijn Berlijnse Flagship-Store. In dit monumentale pand aan de Kurfürstendamm 234 tegenover de Gedäçhtniskirche bevond zich tussen 1901 en 1993 de chique Konditorei Cafe Schilling. In de keizertijd was Schilling hofbanketbakker. In het pand van Schilling zit nu een filiaal van H&M. Een mooi alibi om even bij H&M binnen te lopen, want het interieur staat onder monumentenzorg.

17

Berlijnreis 17-21 maart 2014 De Gedächtnis-Kirche (Nagedachteniskerk, nr. 1 op het kaartje) is een project uit de tijd van keizer Wilhelm ter ere van zijn grootvader. In 1943 werd de kerk bij een zwaar bombardement verwoest. Heftige discussies na de oorlog resulteerden er in, dat de ruine werd geconserveerd geflankeerd door 2 moderne toevoegingen, ook wel poederdoos en lippenstift genoemd. Het gerestaureerde interieur brengt de 3 Pruisische keizers in beeld. De nieuwbouw is een betoverende oase van rust te midden van het drukke verkeer.

Tegenover de kerk het bekende 85 m hoge Europa-Center (nr. 2 op het kaartje), een complex met kantoren, winkels en gastronomische bedrijven dagelijks door 40 000 mensen bezocht. Dat in 1965 werd opgeleverd. Het was één van de eerste winkelcentra in Duitsland, een symbool voor de economische opleving in West-Duitsland en WestBerlijn na de oorlog net als het 10m hoge Mercedesembleem op het dak.

Bij de ingang van het Europa/Center de wereldbolfontein. ( 1983 Joachim Smettau’ bijgenaamd de Wasserklops ) watergehaktbal, de grootste en interessantste moderne fontein in West-Berlijn. Het middelpunt vormt een granieten bol met daarop allerlei grappige figuurtjes. Volg de trap naar beneden en wandel het Europa/Center in.

De klok van de stromende tijd brengt het magische verloop van de tijd in beeld. De keten bollen links geven de uren aan. De schrijven rechts staan voor de minuten. Het geheel wordt door een 10m lange pendel aangestuurd.

.

18

Berlijnreis 17-21 maart 2014 Het beeldhouwwerk Berlijn (nr. 3 op het kaartje) van het kunstenaarsechtpaar Matschinsky-Denninghoff is hier in de Tauentzienstraße neergezet in het kader van een beeldententoonstelling kort voordst de stad herenigd werd. De Berlijners hebben de gewoonte aan markante bouwwerken en kunstobjecten in de stad bijnamen te geven. De bijnaam voor dit kunstwerk is Darmverschlingungen (verknoopte darmen).

Het in 1907 geopende Kaufhaus des Westens (Nr. 4 op het kaartje) is het bekendste en exclusiefste warenhuis van Berlijn, tevens het grootste van het continent. Met de bouw van dit pand werd de ontwikkeling ingeluid van de Tauentzientzienstraße en Kurfùrstendamm tot winkelboulevard. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef het KaDeWe gewoon open, tot november 1943. Toen werd het zwaar beschadigd door een luchtaanval. Het warenhuis werd na de oorlog tot uithangbord van het westerse kapitalisme. Na de opening van de Berlijnse Muur op 9 november 1989 werd het consumptiepaleis dagenlang lamgelegd door honderdduizenden bezoekers uit de DDR. Zij kwamen zich hier vergapen aan de wondere wereld van de Westerse consumptiemaatschappij. Op de 6e etage bevindt zich de Feinschmeckeretage, met een grote hoeveelheid verschillende delicatessen en exclusieve eilanden, waar je ook kan eten, maar daar moet je wel wat extra zakgeld voor meenemen. De grote warenhuizen in Berlijn zijn tot 20.00 uur geopend. Na de Rijksdag en de Brandenburger Tor is het KaDeWe de meest bezochte attractie van Berlijn. Fasanenstraße 79/80 Das jüdische Gemeindehaus wurde 1959 eröffnet. Teile der zuvor abgerissenen Synagoge wurden als Portal vor den Eingang gesetzt. De Olifantenpoort (Nr. 5 op het kaartje)bij de ingang van de Berlijnse dierentuin. De originele poort werd in 1943 verwoest. Pas in de jaren 80 waren er middelen beschikbaar voor een reconstructie. Het zandsteen kwam uit de buurt van Dresden in de DDR. Daar werden de stenen ook bewerkt. Dat leverde een behoorlijke besparing op. Dergelijke vormen van samenwerking tussen Oost en West waren in die dagen niet erg gebruikelijk.

Het treinstation Bahnhof Zoo was (Nr 6 op het kaartje) tot de oplevering van het nieuwe Hauptbahnhof het provisorische hoofdstation van Berlijn. Berucht werd het station door de junks en zwervers, die zich er ophielden vooral door het relaas van Christiane F(elschirinow) in het boek Wir Kinder vom Bahnhof Zoo.

19


Theater des Westens (nr. 8 op kaartje) Bekend operette en musicaltheater uit de keizertijd, sinds 2002 in handen van Stage het theaterconcern van van den Ende. Momenteel speelt er de musical War horse.

Op 9 november 1938 ging de synagoge (Nr. 9 op het kaartje) in de Fasanenstraße in vlammen op. De aanwezig SA weerhield de brandweer ervan te blussen. De politie ondernam niets. Na herbouw in de jaren 50 met integratie van enkele elementen van het oorspronkelijke pand vormde dit pand het centrum van de liberaal-joodse gemeenschap in West-Berlijn. Na de hereniging van de stad werd het centrum verplaatst de Oranienburger Straße in Oost-Berlijn. 14.00 – 16:00 uur The Story of Berlin inclusie rondleiding door een atoombunkers. 800 jaar stadsgeschiedenis verdeeld over 23 ruimten. In de atoombunker uit de jaren 70 konden 3500 mensen 14 dagen overleven

19:00 uur Treptower Park - East side gallery – Oberbaumbrücke – Kreuzberg Sowjet erebegraafplaats Treptow

20

Berlijnreis 17-21 maart 2014 East side gallery

East side gallery – Mühlenstraße – 1990

Oberbaumbrücke -1895

Cuno, Schlesische Straße 5

21

Berlijnreis 17-21 maart 2014 Woensdag 19 maart - Haus am Checkpoint Charlie - Vertrek 8:35

Museum Haus am Checkpoint Charlie Friedrichstraße 43 Tel: +49 30 253 725-0 Bezoek 09:00-10:00 uur

Stadsrallye thema muur Zimmerstraße – Niederkirchnerstraße – Stresemannstraße – Ebertstraße – Platz des 18. März Friedrich Ebertplatz – Reichstagufer - Friedrichstraße

22

Berlijnreis 17-21 maart 2014 Bezoek brouwerij Berliner Kindl vertrek om 13:01 S-Bahnhof Friedrichstr. Spoor 5

1,5 km, 20 minuten lopen Berliner-Kindl-SchultheissBrauerei Indira-Gandhi-Straße 66 0049 + 30/9609 579 Brauereibezichtigung 14.00 uur Duur rondleiding 1,5 uur Vertrek omstreeks 17:00 uur

23


24


Opstappen bij Het Betriebshof. Overstappen bij de Roederplatz Overstappen van tramlijn 13 op

tramlijn 8 Roederplatz Uitstappen Rosa Luxemburgplatz

De Berliner Kindl brouwerij (1898) Naast een aantal recent geopende huisbrouwerijen is er in Berlijn nog maar één grote brouwerij gevestigd, waar de bekende Berlijnse biermerken Berliner Kindl, Schultheiß en Bürgebräu gebrouwen worden. De brouwerij is onderdeel van het Oetkerconcern. Berliner Weiße is een typisch Berlijns witbier. Het heeft met 2,8% weinig alcohol. Door een speciale melkzuurvergisting is het tamelijk zuur. Daarom wordt het met Himbeer- (frambozen) of Waldmeister(lievevrouwenbedstro) siroop gedronken. Het wordt in grote bokalen geschonken. Het pand rechts op de foto is een mouterij. Daar wordt van gerst mout gemaakt. De gerstekorrels worden eerst geweekt, zodat ze kiemen. Door verhitting worden de kiempjes weer gedood. Bij het kiemen komen de suikers vrij, die nodig zijn om bier te kunnen brouwen. Als de kiempjes niet gedood worden verbruiken deze de suikers. Hoe hoger de temperatuur bij de verhitting des te donkerder wordt het mout. Daarmee wordt de kleur en de smaak van het bier bepaald. Brouwproces:

25

Berlijnreis 17-21 maart 2014 De geschrote mout (Malz) wordt met water vermengd en verhit, waardoor de suikers in de mout oplossen. Het resultaat heet wort (Maische). Daarna wordt de wort gefilterd en na toevoeging van hop (bitterstof) gekookt. Vervolgens wordt de wort terug gekoeld naar de vergistingstemperatuur (8-18 graden). De vergisting (Gärung) duurt een dag of 5. Het jonge bier dat dan ontstaan is wordt nogmaals gefilterd en daarna minimaal 2 tot 3 weken opgeslagen (gelagert) om het te laten rijpen. Olympisch stadion Het Olympisch stadion is een typisch fascistisch bouwwerk, dat vooral tot doel heeft te imponeren. Het werd gebouwd voor de Olympische spelen in 1936, die Hitler vooral gebruikte voor propaganda doeleinden. Het stdion is ontworpen door Werner March, maar ook de ideeen van Hitler zelf en van zijn favoriete architect Speer zijn er in verwerkt. Ter gelegenheid van de wereldkampioenschappen voetbal in 2006 is het stadion door de architect Gerkan opgeknapt en kreeg het een halve overkapping. Technisch wa dit een erg ingenieuze constructie daar het stadion vanwege de marathonpoort geen gesloten ring vormt. Het is sinds 1963 het thuisstadion van de voetbalclub Hertha BSC. De atletiekbaan heeft de clubkleuren van deye voetbalvereniging: blauw –wit. Op last van de Britten is de eretribune verkleind, zodat het gedeelte waar Hitler zich ophield niet tot bedevaartplaats voor onverbeterlijken kon worden. Twee in steen uitgehouwen discuswerpers in de typische vormentaal van die dagen. Voor Nederland nam Fanny Blankers Koen deel, maar haar grote successen zou zij later in Londen behalen. Ook Tinus Osendarp nam deel. Dat was een edelgermaan naar de zin van Hitler. Later sloot hij zich aan bij de Waffen SS.

26


Teufelsberg.

Do, 20 maart 2013 Gedenkplaats Sachsenhausen Vertrek 9:00 uur Oranienburg Straße der Nationen 22 Oranienburg +49 3301-200-200

10:30 uur (35 km ten noorden van Berlijn) Houd rekening met het bijzondere karakter van dit herdenkings-museum. Zorg voor gepaste kleding. Het meenemen van etenswaar of drinken is minder gewenst en toon in je gedrag respect voor de mensen diehier hebben gelden. Overstappen op bus 804

27


Alternatieve verbinding: S-Bahn S1 Wannsee-Oranienburg vanaf Bahnhof friedrichstraße (45 minutendienst) Sachsenhausen was het eerste concentratiekamp dat in 1933 door de SA werd ingericht. In 1934 werd het door de SS overgenomen. Het diende als model voor later ingerichte kampen, trainingslocatie voor de SS en als hoofdkantoor voor het hele systeem van concentratiekampen. Tussen 1933 en 1945 telde het kamp 200.000 gevangenen. Naar schatting zijn er zoń 35.000 mensen omgekomen. Aanvankelijk ging het om politieke gevangenen vanaf 1938 o.m. ook om joden. In 1941 executeerde de SS hier 10.000 Russische krijgsgevangenen in 1941. Sommige Joodse gevangenen wisten te overleven door te werken in de vervalsingswerkplaats, waar ze miljoenen Britse ponden vervalsten. De overlevenden werden in april 45 door de Sowjets bevrijd. Nadat de ineenstorting van het Naziregime gebruikten de Sovjets Sachsenhausen 5 jaar lang als een kamp voor nazi´s en andere politieke vijanden. In die 5 jaar waren er wederom zoń 60.000, waarvan een vijfde door ondervoeding en ziekten is omgekomen. In 1961 besloot het Oostduitse regime het voormalige concentratiekamp als gedenkplaats in te richten. Veel van de originele bebouwing van het terrein is toen verdwenen. Na 1990 is een deel daarvan weer gereconstrueerd, om de omstandigheden van de gevangenen beter in beeld te brengen. De Kommandatur (het verblijf van de kampcommandant) is teruggebracht in originele staat, de originele ingang van het kamp uit 1936 is bewaard gebleven evenals het casino voor de SS-troepen. Andere elementen zijn in originele staat teruggebracht, zoals een barak, waarin de gevangenen verbleve, een cellenblok met een aantal bedden, het crematorium en vernietigingstation “Z” en de originele wapenkamer van de Duitse troepen. Houd er rekening mee, dat het schokkend kan zijn, wat je te zien krijgt. Sommige gevangenen werden onderworpen aan medische experimenten. Zo werden bewust wondinfecties opgeroepen, kinderen werden met hepatitis B geinjecteerd, om kenneis op te doen over de veranderingen aan de lever. Op de appelplaats moesten de gevangen marsen van 40 km afleggen om schoenzolen te testen. In de voormalige gevangenenkeuken bekijken we een film over het kamp in de jaren 33 tot 45. We krijgen een relatief korte rondleidng van ongeveer een half uur, waarin wordt aangeduid, wat er in de verschillende barakken te zien is.

28

Berlijnreis 17-21 maart 2014 Daarna hebben we nog gelegenheid de gedenkplaats zelfstandig nader te bekijken. Onder de gevangenen waren politieke tegenstanders van Adolf Hitler, krijgsgevangenen, asocialen, zigeuners, Joden, homoseksuelen en Jehova’s getuigen. De leefomstandigheden waren mensonwaardig. Van privacy was geen sprake. Velen kwamen om het leven door ziekte, uithongering, uitputting, marteling en executie. De gevangenen werden niet alleen mishandeld, hun arbeidskracht werd ook nog uitgebuit. Veel bekende Duitse firma´s zoals Siemens, Daimler-Benz, IGFarben en AEG lieten werk verrichten door gevangenen uit het concentratiekamp. In die context is het credo ARBEIT MACHT FREI aan de toegangspoort wel erg cynisch. Het kamp was zo ontworpen, dat de wacht met 1 machinegeweer alle 68 barakken van de gevangenen kon bereiken.

Vertrek 12:00 uur

Gedenkstätte Berlin-Hohenschönhausen (voormalige gevangenis van de staatsveiligheidsdienst van de DDR - Genslerstraße 66 Vertrek 14:20 Besucherdienst tel: 030 / 986082-30

29


De rondleiding van ongeveer 2 uur begint met een film van een half uur, waarin de 44-jarige geschiedenis van de gevangenis wordt uitgelegd en het systeem van de politieke vervolging in de DDR. Voormalige gevangen geven bij de rondleiding informatie over het hele proces van binnengeleiding tot verhoor. Het is toegestaan om foto´s te maken

30


19:00 Gezamenlijke maaltijd – restaurant nader te bepalen Bezoek aan het Nicolaiviertel.

31

Berlijnreis 17-21 maart 2014 Vrijdag 21 maart: Vertrek uit Berlijn 11:45 We gaan te voet naar het S-Bahnstation Hackescher Markt (844m)

Overstaptijd 12 minuten Treinverbinding Berlijn Ostbahnhof – Amsterdam Centraal

De overstaptijd in Deventer is betrekkelijk kort. Het is daarom niet uitgesloten, dat we in Deventer de aangegeven verbinding naar Arnhem missen. De eerstvolgende verbinding is een half uur later.

32

Berlijnreis maart 2014

Recommend Documents