maart 2014

10

6

32

18 6

smelting van toeval en handeling in een

gaan met het bindmiddel. Een leerzame bijdrage

sprek met het echtpaar Henk en Victoria

beeld vol tegenstrijdigheden waarin toch,

van Academie Renshof.

De Heus-Zomer die een indrukwekkende

uiteindelijk, alles klopt.

ben. PAGINA

40

In Museum Belvédère hebben we een ge-

40 Volgens Natalia Dik worden uiterlijke gelijkenis van

collectie hedendaagse kunstwerken heb28 Jan Mankes is een kunstenaar die erg bij

een model bereikt door de tekening, analyse van de vorm en de proporties. De compositie van het

28

schilderij! geeft vooral de innerlijke of psychologische gelijkenis van het model weer. 56 De mooie volle kleuren en het diepe zwart zijn kenmerkend voor de grafische uitstraling van het werk van Liedia van de Mortel. Haar werk is zeer gedetailleerd en zij streeft naar realisme en au12 Er komt een moment als ik schilder, dat ik

de winter past. Hij geeft op zijn manier een

niet meer wil nadenken. Julian Schnabel is

bijzondere intimiteit weer die je vaak ervaart

beeldend kunstenaar, maar maakt ook

als de uitbundige natuur tot de kern is te-

films. De films lijken op dit moment succes-

ruggebracht.

voller. 18 Een schilderij van Joke Frima bekijken is

thenticiteit. 60 Meer dan in het gefotografeerde portret schuilt er in het geschilderde portret een zekere mystiek, een onderzoek naar de kern van degene die af-

32 Nooit is kunst een pure kopie van de werkelijkheid. De Vlaamse fijnschilder Guy de

een feest voor het oog. Er zijn veel details

Jaegher heeft zijn stijl en techniek ge-

te zien, die overigens de perceptie van een

bouwd op de fundamenten van de “Oude

eenheid niet in de weg staan.

Meesters” uit de Middeleeuwen.

gebeeld wordt, en tegelijkertijd een onderzoek naar de mens die erachter zit. 66 Twaalf winnaars in de traditionele Schildercompetitie van Palet met als thema 'Portret'. De jury was vol lof over de inzendingen. De prijswinnaars

22 De schilderijen van Jessica Skowroneck

36 Pigmenten zijn kleur reflecterende,

verbeelden sensaties en elementen uit de

in water onoplosbare poeders, die de kleur

natuur, waarbij zij zoekt naar een samen-

verlenen aan verf door een interactie aan te

Inhoud 4

palet 369 I februari/maart 2014

72

56

plaatsen wij in het – publicitaire – licht. 72 Als de temperatuur stijgt kun je weer heerlijk buiten schilderen. Catherine Gathier vindt het fijn om ergens op locatie een schilderij op te zetten. Schilderen op locatie heeft veel voordelen ten opzichte van schilderen vanaf een foto. 78 Na intens zoekwerk was Winsor & Newton in staat om de eerste partij vernieuwde Rose Madder Professional Water Colour (hoogwaardige kwaliteit aquarelverf) te produceren. Spoedig zullen ook de olieverfschilders van deze nieuwe kleur kunnen genieten.

60 6 Museum Belvédère 12 Julian Schnabel, Ik wil nu kunst maken en niets anders 18 Joke Frima, Een feest voor het oog 22 Jessica Skowroneck, Aangeleerd gedrag 28 Jan Mankes, Liefde voor de schepping 32 Guy de Jeagher, Het kunstmatig realisme uitgave 36 Academie Renshof 369 40 Natalia Dik, februri/maart De gelijkenis 2014 van een model 46 Aly Schutte, Meer kleuren zijn er niet 50 Liesbeth van Keulen, Geschiedenis van het portret 56 Liedia van de Mortel, Het lijkt wel geschilderd 60 Het geschilderde portret 64 Glenn Brown, Zo plat als een dubbeltje 66 Uitslag studie competitie 72 Catherine Gathier, CuveÌe Asperges Uitzicht uit het kasteel aÌ la Flamande' Huile sur bois, 100 x 80 cm 78 Aan de slag met Rose Madder 86 Agenda 90 Vakantie adressen 93 Kunstschildersmaterialen 94 Taxatie 98 Volgend nummer palet 369 I februari/maart 2014

5

Tekst Eric Beets Beeld Belvédère Museum

Museum Belvédère LANGE RECHTE LIJNEN REKKEN ZICH UIT EN DRUKKEN TEGEN DE HORIZON AAN. RECHTS VAN ONS LIGT HET IJSSELMEER DAT DEZE DAG DROMERIG IN ZICHZELF IS GEKEERD, EN GEEN KLEUR HEEFT OPGENOMEN… NOU JA ... EEN SOORT MENGKLEUR: GRIJS. WE ZIJN OP DE AFSLUITDIJK OP WEG NAAR MUSEUM BELVÉDÈRE IN HEERENVEEN.

Armando Die schwarze Blume (1997), olieverf op linnen, 200 x 200

Een van mijn favoriete musea, een status

Collectie De Heus-Zomer

die het voor mij tegenwoordig moet delen met het nieuwe Kranenburgh in Bergen, ook zo’n met de natuur vervlochten museum. We hebben een gesprek met het

kantoor geopend van de ABN AMRO. In Am-

lijke kijk op de hedendaagse kunst gekregen en

echtpaar Henk en Victoria De Heus-Zomer

sterdam werd een nieuw hoofdkantoor ge-

volgen al een tijd onze eigen smaak. We zien het

die een indrukwekkende collectie heden-

opend van de ABN AMRO. We gingen een kijkje

verzamelen als een groot avontuur. De kern van

daagse kunstwerken hebben. We gaan na-

nemen en zagen daar een groot werk van 3 bij

de collectie is een lyrische, poëtische visie.” Vic-

tuurlijk ook de expositie Facing Nature

2 meter van Elly Strik. We wisten helemaal niks

toria: “Wij waren achter in de veertig ... we had-

bekijken die samengesteld is uit deze col-

van hedendaagse beeldende kunst. We kwa-

den jong kinderen gekregen, dus tijd om

lectie.

men in contact met Deborah Wolf Campert die

aandacht aan de collectie te geven was aanwe-

de ABN AMRO collectie samenstelde en be-

zig. We gingen elke zaterdag naar Deborah.”

heerde.”

Henk: “Ik wilde nog geen kwartier aan kunst

Avontuur Het woord avontuur valt veel in het gesprek

6


denken in mijn bedrijf, dus die zaterdag werd be-

met Henk en Victoria De Heus-Zomer. Zij

Saampjes

langrijk.” Henk: “Ik had alle aandacht nodig voor

verzamelen sedert 1989 beeldende kunst,

“We vroegen haar waar we andere werken kon-

mijn werk en wilde geen tijd besteden aan de

voornamelijk schilderkunst. Het startpunt

den zien van dat soort afmetingen en bestaan

kunst in de loop van de week, maar op zater-

was een lege acht meter hoge muur in hun

er winkels waar je die kunt bekijken. Er werd ons

dagmiddag gingen we vaak naar Amsterdam

Het hele artikel

huis in Barneveld. Henk en Victoria de Heus

verteld dat je galeries moest zeggen. Het was

om galeries te bezoeken.”

kunt u lezen

(ik noem beiden omdat wat de een denkt,

wel duidelijk dat we iemand nodig hadden die

de ander zegt): “Wat moesten we met zo’n

ons op weg moest helpen en ons wilde leren kij-

Sfeer

grote lege muur. Er werd bij ons een nieuw

ken. We vroegen aan Deborah of zij iemand wist

In Belvédère zien we de wellicht belangrijkste tak

in het magazine.

en hoopten dat zij dat wellicht zelf wilde doen. Zij

van de collectie De Heus-Zomer, kunstwerken

Per Kirkeby Zonder titel (2000), olieverf op

wilde en zo kwam de collectie in overleg tot

die gerelateerd zijn aan de natuur. Natuur die we

doek, 200 x 130 Collectie De Heus-Zomer

stand ... en we hebben saampjes nu een rede-

volgens Victoria de Heus in brede zin moeten palet 369 I februari/maart 2014

7

Tekst Eric Beets Beeld Gallerie Guy Pieters/Willumsens Museum Afbeelding: Fountain of youth 2012, gemengde techniek 269 x 655

Ik wil nu kunst maken en niets anders

12


ER KOMT EEN MOMENT ALS IK SCHILDER, DAT IK NIET MEER WIL NADENKEN. JULIAN SCHNABEL IS BEELDEND KUNSTENAAR, MAAR MAAKT OOK FILMS. DE FILMS LIJKEN OP DIT MOMENT SUCCESVOLLER: ‘BASQUIAT’ (MET O.A. DAVID BOWIE ALS ANDY WARHOL) UIT 1996 WERD MET PRIJZEN OVERLADEN, EVENALS ‘BEFORE NIGHTFALLS’ (2000) EN HET ONGEWOON PRACHTIGE ‘THE DIVING BELL AND THE BUTTERFLY’ (2007)’.


13

‘Ik wil nog twee films maken voor ik dood ga. De ene moet gaan over Caravaggio en de andere is gebaseerd op het boek ‘In the Hand of Dante’ dat door Nick Tosches is geschreven. Johnny Depp zal de hoofdrol spelen. Maar ik heb geen haast. Ik wil nu kunst maken, en niks anders.’ Dialoog In het intrigerende en fraaie J.F. Willumsens Museum (Frederikssund, Denemarken) was tot eind 2013 nieuw werk van Schnabel te zien. Verrassende schilderijen die toch onmiddellijk herkenbaar waren als Schnabel’s. ‘Mijn werk hangt naast schilderijen van Willumsen en de Franse Dadaïst en Surrealist Francis Picabia. Het is een wild concept, als je bedenkt

‘ik heb geen haast. Ik wil nu kunst maken, en niks anders.’

dat Willumsen in 1863 geboren is, Picabia in 1879. Op een bepaalde manier helpt mijn werk om een dialoog tot stand te brengen of duidelijker te maken waar deze twee kunstenaars het over hadden. Maar de verbinding is natuurlijk ook het oneindige ‘everpresent’ moment. Ik voel me overigens erg verbonden met Francis Picabia. Hij had een heerlijk gevoel voor humor en hij hield van prachtige auto’s en extravaganties . En Picabia was heel eigenwijs; hij schilderde alleen wat hij wilde schilderen, tegen alle modes en ismes in. Schilderijen kunnen mensen erg van streek maken maar zij kunnen ook positief opgewonden raken. Schilderijen kunnen sterke gevoelens oproepen, dat is iets wat mensen willen, of zij voelen

Het hele artikel

zich verloren. Als je iets hebt waar

kunt u lezen

je van houdt, dan kan het een

in de gedrukte

soort ‘escape’ zijn, als een huis

versie van Palet.

aan het strand of een prachtig gezicht op een vallei.’ The unknown painter and the muse he will never meet 2011, gemengde techniek 290 x 345

14



15

Tekst & Beeld Jessica Skowroneck

Aangeleerd gedrag JESSICA SKOWRONECK IS IN JUNI 2013 AFGESTUDEERD BIJ FINE ART AAN DE HOGESCHOOL VOOR DE KUNSTEN IN UTRECHT. ZIJ WERD GENOMINEERD VOOR DE KONINKLIJKE PRIJS VOOR DE SCHILDERKUNST 2013, EN WERKT NU TOE NAAR EEN AANTAL EXPOSITIES IN 2014. HAAR SCHILDERIJEN VERBEELDEN SENSATIES EN ELEMENTEN UIT DE NATUUR, WAARBIJ ZIJ ZOEKT NAAR EEN SAMENSMELTING VAN TOEVAL EN HANDELING IN EEN BEELD VOL TEGENSTRIJDIGHEDEN

Stipendium

stipendium bestaat uit de werken woonruimte

WAARIN TOCH, UITEINDE-

Jessica; “Sinds begin oktober 2013 woon en

aan het Fransepad en een maandelijkse toelage

kunt u lezen

werk ik in Blaricum, in het stipendium-atelier van

gedurende één jaar. Ik heb hier nu mijn huisje,

in de gedrukte

LIJK, ALLES KLOPT.

de Dooijewaard Stichting. Een ideale plek om in

mijn eigen tuintje, en voel me thuis in de omgeving

versie van Palet.

alle rust te schilderen en uit te zoeken welke

van het dorp. Ik heb me nooit echt een stads-

richting mijn werk op gaat na de Academie. Het

mens gevoeld. Ik ben in Zweden in een dorp

Jessica Skowroneck 22


Het hele artikel


23

Tekst Eric Beets Beeld Museum Belvédère

liefde voor de schepping JAN MANKES IS EEN KUNSTENAAR DIE NAAR MIJN GEVOEL ERG BIJ DE WINTER PAST. HIJ GEEFT OP ZIJN MANIER EEN BIJZONDERE INTIMITEIT WEER DIE JE VAAK ERVAART ALS DE UITBUNDIGE NATUUR TOT DE KERN IS TERUGGEBRACHT. ZO BRACHT MANKES VEEL ZAKEN TERUG TOT DE KERN, EEN POËTISCHE KERN, DIE AAN HET RELIGIEUZE GRENST. MANKES TOONDE EEN GROTE LIEFDE VOOR ZIJN ONDERWERPEN, GEEN VERLIEFDHEID, MAAR EEN LIEFDE DIE EERDER GRENZELOOS IS. EEN LIEFDE VOOR EEN VOGEL, MENS OF DING, MET ER DOOR HEEN Parelhoen(1917), olieverf op doek 27.5 x 37.5

SCHEMEREND EEN LIEFDE VOOR DE SCHEPPING.

particuliere collectie

Japanse prenten De composities van Mankes doen wat denken aan Japanse prenten. Niet verwonderlijk want ook in Japan werd dit soort zaken in poëzie en beeld vertaald. Het gaat niet om een afbeelding maar om het celebreren van een gevoel. Een intens gevoel levend te zijn en de schepping als wonderbaarlijk schouwspel te eren. We laten u kennis maken met het geconcentreerde werk van een van onze helden: Jan Mankes. Een jong gestorven kunstenaar die ons nog steeds versteld doet staan van zijn visie. Mankes raakt een kern en daardoor wordt een kern in ons geraakt. Dit is geen geringe prestatie, het is niet veel kunstenaars gegeven. Het hele artikel kunt u lezen in de gedrukte versie van Palet.

28



29

Tekst Frans Boenders Beeld Guy De Jaegher

de Jaegher vooral om hun vermogen hun onderwerpen te transformeren tot een metafysische schoonheid. De ongelofelijke en nog immer goed bewaard gebleven schilderijen, meestal uitgevoerd op houten panelen, hebben een perfecte techniek. Bij de Jaegher monden erfdeel, evolutie en eigentijdse interpretatie uit in een eigen hedendaagse stijl en éénheid. Laag voor laag accentueert hij elementen door sommige delen te verdiepen of op te halen door middel van tempera-witte hogingen op de olieverf. Door

Het kunstmatig realisme

deze keer op keer te bestrijken met een fijn glacis krijgen bepaalde lichten een extra accent en schittering. Chateau l’Angelus De compositie van Château l’Angélus is nauwgezet in balans. Trek maar eens twee denkbeeldige lijnen vanuit de rode capsule van de Pruimen Reine Victoria in een Witte Ronde Kom

NOOIT IS KUNST EEN PURE KOPIE VAN DE WERKELIJKHEID. ZELFS DE

Olie op paneel 55x32 cm

MEEST REALISTISCHE KUNST GEEFT NOG ALTIJD EEN INTERPRETATIE VAN DE REALITEIT. ZO WAREN DE VLAAMSE PRIMITIEVEN OOK NIET ‘PRIMITIEF’. ZEKER NIET ALS MEN AAN DE TERM DE NOTIES ‘ONBEHOLPEN’ OF ‘ONBESCHAAFD’ VERBINDT. Cuvee Asperges ala Flamande, olieverf op paneel 100 x 80 Guy de Jeagher

Hun Kunst is integendeel zo verfijnd, zo vernieuwend dat ze juist als hoogbeschaafd en geraffineerd moet worden beschouwd. De ongelofelijke technische perfectie is een kenmerk bij uitstek van de nieuwe esthetiek die zij introduceerden,

aldus Prof. Dr. Ludo Beheydt, Docent Nederlandse Kunst en Cultuur aan de Universiteit te Leiden en aan de Universiteit Louvain-La-Neuve. In de lijn van deze primitieven ligt het werk van de Vlaamse fijnschilder Guy de Jaegher. Zijn

32


stijl en techniek zijn gebouwd

wijnfles naar enerzijds het houten kurkentrekkertje

rode capsule van de wijnfles en de rode wijn in

op de fundamenten van de

linksonder en anderzijds naar de wijndecanteerder

de glazen karaf. Zoals sommige collega-fijnschil-

kunt u lezen

“Oude Meesters” uit de Mid-

rechtsonder. Dan blijkt dat alle objecten bij elkaar

ders de techniek terecht belangrijk vinden, is

in de gedrukte ver-

deleeuwen, de realistische fijn-

gegroepeerd zijn in deze gelijkbenige driehoek.

ook Guy De Jaegher van mening dat het be-

sie van Palet.

schilders van de ‘Noordelijke

In het kleurgebruik worden de overwegend koele

heersen van de techniek een absolute must is

Renaissance’. Deze bewondert

tinten geaccentueerd door de centraal geplaatste

voor het uitoefenen van deze kunstvorm.

Het hele artikel


33

Tekst & Beeld Natalia Dik

Portret van een kind Kijken we bijvoorbeeld naar het gezicht van een kind dan is de aard en het karakter er nog niet

Schets Bianca

op nagelaten. Er zijn nog geen rimpels, zichtbare omgevingsinvloeden etc.. Het gezicht is nog sereen en soepel van karakter zonder veel zichtbare tekening. Bij oudere mensen vertelt het gezicht ons véél meer! Gissen naar het karakter van een kind kan alleen

De gelijkenis van een model

door te zoeken naar het temperament. Dit tem-

DE UITERLIJKE GELIJKENIS VAN EEN MODEL WORDT BEREIKT DOOR

perament vindt je door te kijken naar de dynamiek en bewegingen van het lichaam. Deze dynamiek moet op het doek terug te vinden zijn!

(*) Classificatie door Carl Gustav Jung (1875 – 1961) In zijn boek Psychologische typen uit 1921 werkte hij twee basistypen van de menselijke

ming) en intuïtie, waarbij elke functie als het

persoonlijkheid uit: introvert en extravert. Hij

ware de pool is van een cirkel, die het zelf sym-

kunt u lezen

stelde daarbij contrasterende functies tegenover

boliseert. Eén van die polen is bij elk basistype

in de gedrukte

elkaar: denken en voelen, perceptie (waarne-

dominant, ze is onze ‘superieure functie’.

Het hele artikel

versie van Palet.

DE TEKENING, ANALYSE VAN DE VORM EN DE PROPORTIES. DE COMPOSITIE VAN HET SCHILDERIJ! GEEFT VOORAL DE INNERLIJKE OF PSYCHOLOGISCHE GELIJKENIS VAN HET MODEL WEER. Natalia Dik

Om een goed portret van iemand te beschrijven zoeken we naar de juiste letters en woorden om er uiteindelijk de beste zinnen mee te maken. We proberen dan het karakter te ontdekken. Is de psyche van deze persoon naar binnen (introvert) of juist naar buiten (extrovert) gericht? Óók gissen we naar het temperament: cholerisch, sanguine, flegmatisch of melancholisch (*) en proberen dit met optimale woorden zo goed mogelijk te omschrijven. Moeten wij een portret van iemand schilderen, dan zijn er géén letters, woorden of zinnen, maar spreken we in ‘schildertaal’. Deze bestaat uit contrasten van tonen en kleuren; het ritme van vlekken en lijnen en gevulde of lege ruimte op het doek. Dit is ook de taal van de architectuur en de muziek. De bijzondere balans van het ritme, die alléén bij dit model en concreet het karakter van deze persoon behoort, rondt de compositie af. Dit is het nut van vele kleine vóórschetsen. Het nut van zoeken naar de compositieruimte in een bepaald formaat. De basis van de innerlijke gelijkenis van ons model wordt in belangrijke mate gelegd bij de keuze van het formaat van het doek; door de organisatie van tonen en kleuren; het spel van licht en schaduw en het spel van ‘warme’- en ‘koude’ verven. 40



41

Tekst & Beeld Liesbeth van Keulen, oprichter en hoofddocent van Portretschool Amsterdam

-Hier wil ik meer van weten: wie zijn dit, waarom zijn deze portretten gemaakt? Wanneer is het gemaakt en wie zijn de kunstenaars? De Britse archeoloog Flinders Petrie begon in 1887 met opgravingen in Hawara, Egypte. In de Romeinse necropolis (dodenstad, begraafplaats) die hij ontdekte, vond hij onverwacht vele geschilderde portretten op houten panelen die in de mummiewindselen gestoken waren. Wel al

Geschiedenis van het portret

eerder in 1615 had de Italiaan Pietro della Valle

SINDS WANNEER WORDEN ER LEVENSECHTE PORTRETTEN GESCHIL-

en het oude Egypte in het bijzonder werden de

DERD? WIE WAREN DE GROOTSTE MEESTERS? WAAR IN NEDERLAND

Vanaf het begin van onze jaartelling tot in de

een groot aantal portretten gevonden in een grot in Sakkara. Toen hij de volgende dag terug kwam om ze mee te nemen naar Europa waren ze allemaal op twee na opgestookt voor een kookvuurtje. Deze twee nam hij mee maar veel bekendheid kregen de portretten in eerste instantie nog niet. Pas met de vondst van Petrie en de hernieuwde belangstelling voor archeologie portretten bekender .

KAN JE EEN VOORBEELD ZIEN IN EEN OPENBARE COLLECTIE? WELKE

derde eeuw werden deze portretten gemaakt

TECHNIEKEN EN STIJLEN ZIJN ER IN DE LOOP DER TIJDEN GEBRUIKT?

meinse rijk crisis uitbrak en de upperclass minder

EN...HOE ZOU JIJ HIERVAN IETS KUNNEN GEBRUIKEN VOOR JE EIGEN

geld had om uit te geven aan hun begrafenis

SCHILDERKUNST? LIESBETH VAN KEULEN, PORTRETSCHILDER EN OP-

mend Christendom bewerkstelligde dat alle hei-

RICHTER EN HOOFDDOCENT VAN PORTRETSCHOOL AMSTERDAM

dense tradities zouden verdwijnen. De schilders

NEEMT JE MEE OP HAAR ONTDEKKINGSREIS DOOR DE WERELD VAN

genomen, we weten niet wie ze waren.

HET GESCHILDERDE PORTRET.

voor de gegoede burgerij. Toen er in het Ro-

verdween deze portrettraditie. Ook het opko-

hebben hun namen in hun eigen graven mee-

Wie staan er op en waarom werden deze mensen geschilderd? Introductie

We weten evenmin meestal wie de geportret-

Zo’n vijftien jaar geleden vertel ik aan Sam Drukker

teerden zijn. Heel soms staat er een naam of

dat ik een cursus portretschilderen aan het opzetten

een beroep bij vermeld zoals ‘onderwijzeres’. In

ben. Hij zegt: “Ken jij die mummieportretten, die zijn

Egypte bestond al millennia (!) lang een traditie

werkelijk fenomenaal!” Ik heb geen idee waar hij het

van voorouderverering. Ook de Romeinse over-

over heeft. Hij raadt me aan het boek van Euphrosyne

heersers vereerden hun voorouders met kleine

Doxiadis te kopen: The Mysterious Fayum Portraits,

beeldjes in huis van de Lares, de vergoddelijkte

Faces from Ancient Egypt.

geesten van hun voorvaderen. Dus het laten

dingen wel steeds schematischer. De stap naar

Een soldaat, encaustiek

In de boekwinkel blader ik door het zware en dus

schilderen van jezelf om langer bij je nabestaan-

icoonkunst die uit deze traditie is geboren is dan

op hout, 138-192 na Chr.

dure boek om te zien of ik zo’n grote aanschaf wel

den te blijven paste helemaal in de visie van ver-

niet zo groot meer.

de moeite waard vind. Vanaf de kaft kijkt een bebaarde

bondenheid door de eeuwen heen met je familie.

Portret van een man, goud

jongeman met hertenogen me aan met een licht ver-

Sommige schrijvers denken dat de beeldjes bij

Waar is het gemaakt?

op glas, derde eeuw na

wijtende blik: Ken jij ons nog niet, hoe is dat mogelijk,

leven werden geschilderd, naar de natuur dus.

In het noorden van Egypte (=Beneden Egypte,

Christus, Romeins, Oudheid-

Liesbeth? De portretten in het boek laten me van de

De levendigheid pleit daarvoor. Andere denken

de Egyptenaren zagen de noordelijke delta van

kundig Museum Arezzo

ene verbazing in de andere vallen: wat is dit prachtig!

dat het een soort kant en klaar concept voor

de Nijl als de onderkant van hun land, water

kunt u lezen

Realistische koppen die je zo op straat kan tegenko-

een portret was dat voor elke gelegenheid een

stroomt immers naar beneden) leefden rond

in het magazine.

men kijken me indringend aan.

beetje werd aangepast. Dat kon dus ook prima

het begin van onze jaartelling allerlei volken en

Springlevend lijken deze mensen tweeduizend jaar

na de dood van een persoon gebeuren. Aan

culturen samen: de oorspronkelijke Egyptische

moeiteloos te overbruggen.

het eind van deze periode worden de afbeel-

bevolking, Griekse kolonisten die door de helle-

50


Het hele artikel


51

Tekst & Beeld Liedia van de Mortel

Het lijkt wel geschilderd ‘IS DIT GEMAAKT MET KLEURPOTLOOD? HET LIJKT WEL GESCHILDERD.’ ALDUS EEN REACTIE DIE LIEDIA VAN DE MORTEL STEEDS WEER TE HOREN KRIJGT ALS ZIJ HAAR WERK TENTOONSTELT. DE MOOIE VOLLE KLEUREN EN HET DIEPE ZWART, DIE KENMERKEND ZIJN VOOR DE GRAFISCHE UITSTRALING VAN HAAR WERK, VERBAZEN MENIGEEN. HAAR WERK IS ZEER GEDETAILLEERD EN ZIJ STREEFT NAAR REALISME EN AUTHENTICITEIT. Liedia van de Mortel / Hide and seek

56


Liedia van de Mortel werkt

Verrassende manier

technieken op uiteenlopende ondergronden uit.

sinds 1995 met kleurpot-

Haar autonome werk omvat stillevens die op

De papiersoort is van groot belang. Die heeft

lood. Haar eerste set was

een verrassende manier in beeld zijn gebracht.

niet alleen invloed op de uitstraling van een te-

van het merk Karisma,

Zij besteedt veel aandacht aan de opstelling van

kening, maar moet ook veel kleurlagen kunnen

zachte potloden in een

het stilleven, de compositie en de lichtval. De

bevatten. Een tekening heeft immers al gauw

uitgebreid kleurenpalet.

stillevens kenmerken zich door de glazen of

tussen de vijftien en twintig kleurlagen.

Toen het merk na enige

glanzende voorwerpen die het licht en de om-

jaren uit de handel werd

liggende voorwerpen reflecteren. Het is dus van

Exaclair Colorfin Award

genomen, stapte zij over

belang vooraf te beslissen welke reflecties be-

Kleurpotlood wint de laatste jaren aan populariteit,

op potloden van Prisma-

langrijk zijn en welke er beslist niet in mogen.

zeker in Engeland en Amerika. Het werk van

color. Ook die zijn zacht.

Na een zorgvuldige afweging schetst zij het stil-

Liedia van de Mortel is regelmatig in het buitenland

Bovendien kun je er ge-

leven op papier en maakt vervolgens foto’s om

te zien. Zij heeft in Engeland met het werk ‘True

makkelijk verschillende la-

de lichtval en de reflecties vast te leggen. Kleur-

Colours’ de Exaclair Colorfin Award gewonnen

gen mee over elkaar aan-

potlood is moeilijk te verwijderen. Daardoor

en in Amerika staat zij met haar werk ‘Hide and

brengen, een absolute

dient zij vooraf goed te bedenken welke kleuren

Seek’ in het prestigieuze boek CP Treasures Vo-

Het hele artikel

noodzakelijkheid voor de

ze wil bereiken en hoe zij die opbouwt. Door het

lume II: Colored pencil masterworks from around

kunt u lezen

techniek die Liedia han-

aanbrengen van diverse kleuren in lichte lagen,

the globe. Maar ook in eigen land is er veel be-

in het magazine.

teert. Haar tekeningen zijn

lijken de onderwerpen gedurende het proces

langstelling voor haar werk. Zij exposeert hier

opgebouwd uit diverse la-

vanuit de achtergrond naar voren te komen. De

vaak op tentoonstellingen en beurzen.

gen verschillende kleuren,

kleuren worden rijker en voller door in verschil-

Naar aanleiding van haar Award voor ‘True Colours’

een uiterst arbeidsintensief

lende mate druk uit te oefenen op het potlood.

maakte TV Rijnmond in 2011een reportage over

proces.

De afgelopen jaren probeerde Liedia diverse

haar en haar werk.

Cristel clear


57

Tekst Casper Verborg Beeld Art Partout

Het geschilderde portret

van de fotografie, de film en later het digitale

verf op een doek. De materie is een wezenlijk

Tijdens de anatomielessen

tijdperk zou het schilderen overbodig zijn, een

onderdeel van het schilderen, een essentieel

worden alle

anachronisme uit het verleden, een bezigheid

verschil met fotografie. Een ander belangrijk punt

‘onderdelen’ van het

die voor velen nog z’n charmes heeft maar zijn

in de waardering van het portret schuilt in het

menselijk hoofd bestudeerd

zeggingskracht verloren is. Desalniettemin is de

ambacht van de maker. In een tijd waarin alles

schilderkunst nog steeds springlevend. Alle po-

met een eenvoudige druk op de knop is vast-

RECENT WERD SELFIE VERKOZEN TOT WOORD VAN HET JAAR 2013.

lemieken en manifesten ten spijt is het schilderen

gelegd is er veel bewondering voor de kennis

altijd aanwezig geweest in het kunstklimaat. In

en de kunde om vanuit de verf een gelaat te-

IN HET WOORD LIGT DE KERN VAN DE BETEKENIS AL BESLOTEN, MAAR

de voortstuwende schilderstroom is het men-

voorschijn te halen dat niet alleen gelijkenis ver-

VOOR WIE ER NIET BEKEND MEE IS: EEN SELFIE IS EEN GEFOTOGRA-

selijke figuur en het portret altijd een constante

toont maar tevens iets zegt over zijn of haar

geweest. In het gezicht manifesteert het wezen

persoonlijkheid. Dat verklaart wellicht de popu-

FEERD ZELFPORTRET, MEESTAL GEMAAKT MET EEN DIGITALE CAMERA

van een persoon zich het meest duidelijk, en

lariteit van het geschilderde portret.

OF SMARTPHONE WAARBIJ DE GEFOTOGRAFEERDE OOK DE MAKER

dat willen we als kijker of als maker toch proberen te doorgronden.

Een goed schilderij begint en eindigt met nauw-

IS. DE SELFIE DUIKT OVERAL OP, EN IS ZELFS IN HET NIEUWS ALS EEN

Meer dan in het gefotografeerde portret schuilt

keurig en feitelijk kijken, met observeren. De

BEKEND PERSOON ER EENTJE MAAKT, ZOALS ONLANGS BARACK

er in het geschilderde portret een zekere mystiek,

kunstenaar observeert het model en vertaalt

Het hele artikel

een onderzoek naar de kern van degene die af-

zijn waarnemingen naar de bewegingen met

kunt u lezen

OBAMA TIJDENS DE HERDENKINGSBIJEENKOMST VOOR NELSON

gebeeld wordt, en tegelijkertijd een onderzoek

verf op het doek; eenmaal gereed transformeert

in het magazine.

naar de mens die erachter zit.

de toeschouwer het schilderij tot een belevenis,

MANDELA.

een ervaring die iets zegt over de geportretOngeacht de verfijndheid van techniek en de

teerde, maar meer nog over de kijker. De toe-

We leggen onszelf graag vast. De behoefte tot

rijkdom aan details, een geschilderd portret is

schouwer hoeft immers niet bekend te zijn met

Schilderen naar levend

zelfexpressie is echter niet iets van de laatste

enkel suggestie; feitelijk bestaat het slechts uit

het model, een goed portret vertegenwoordigt

model in een kleine groep

Een detail van het portret in wording

jaren, ook toen we nog fotografeerden op film poseerden we graag bij een belangrijke gebeurtenis of bijzondere locatie; als er geen foto is, is er niets gebeurd en bestaat het moment niet. We kijken graag naar onszelf en naar anderen. Zien en gezien worden, is wellicht een essentiële eigenschap van de mens. De drang om onszelf te kennen, om ons wezen te doorgronden is immens; al sinds de grotten van Lascaux creëert de mens zijn eigen beeltenis in zijn kunst. En deze noodzaak tot onderzoek en het vastleggen van beelden duurt voort tot op de dag van vandaag. Portret Vele malen in de recente (kunst)geschiedenis stond de schilderkunst onder druk; met de komst 60



61

Tekst & Beeld Catherine Gathier

Uitzicht uit het kasteel IN DEZE KOUDE WINTERMAANDEN KAN IK SOMS INEENS ZO VERLANGEN NAAR DE ZOMER. ZELFS HET VOORJAAR ZOU AL VOLDOEN! NAacryl onderschildering af

TUURLIJK IS HET OOK GEZELLIG ALS DE REGEN TEGEN DE RAMEN KLETTERT, OM DAN IN HUIS DE KAARSJES AAN TE STEKEN. MAAR ALS DE TEMPERATUUR STIJGT KUN JE WEER ZO HEERLIJK BUITEN SCHILDEREN. Acryl onderschildering halverwege

Ik vind het fijn om ergens op lo-

voor ik begin met schilderen, zodat ik niets ver-

Omdat ik toch graag met olieverf schilder en

geet. Qua materiaalkeuze ben je soms een

daarnaast graag op locatie mijn schilderij opzet,

beetje beperkt. Aquarel en acryl zijn op locatie

breng ik mijn onderschildering vaak aan met

goed te gebruiken, maar olieverf met zijn lange

acryl. Hierna werk ik het schilderij m.b.v. foto`s

droogtijd is wat lastiger toe te passen.

uit in het atelier. Er zijn soms verschillende me-

catie een schilderij op te zetten. Schilderen op locatie heeft veel voordelen ten opzichte van schilderen vanaf een foto. Dat er af en toe iemand over je schouder meekijkt vind ik geen probleem, trouwens in de praktijk valt dat ook nog wel mee. Vaak zit ik een beetje “achteraf”, niet aan een doorgaande weg.

Het hele artikel

Iets wat ik wel eens lastig vindt is

kunt u lezen

het gebrek aan “comfort” op lo-

in het magazine.

catie. Waar thuis alle materialen, een ezel, tafeltjes e.d., tot je beschikking staan, moet je op locatie nog wel eens een beetje improviseren. Door goed te plannen kun je de meeste problemen wel onder-

lucht en bergen olieverf

vangen. Een stoeltje, ezeltje, verf en penselen zijn zo ingepakt. Ik ga meestal in gedachten alle stappen na die ik thuis ook zou doen 72



73

maart 2014

Recommend Documents