Beperkt werkt!! Werk en arbeidshandicap in Gelderland, facts en figures

Beperkt werkt!! Werk en arbeidshandicap in Gelderland, facts en figures

Inleiding Voor u ligt de factsheet Beperkt Werkt!, een uitgave gericht op de vergroting van de arbeidsparticipatie van mensen met een (arbeids)beperking in Gelderland. In deze uitgave worden feiten en cijfers op een rijtje gezet, worden belangrijke spelers in kaart gebracht en worden enkele goede voorbeelden gegeven. De factsheet is samengesteld uit een algemeen Gelders deel en een regiospecifiek deel en is mede samengesteld aan de hand van een expertmeeting in augustus 2008 met sleutelfiguren in augustus. Deze factsheet bevat slechts het topje van de ijsberg aan beschikbare informatie over dit onderwerp. Meer informatie is te vinden op www.arbeidsmarktgelderland.nl. De bedoeling van deze uitgave is bij te dragen aan de beeldvorming rond arbeidsparticipatie van mensen met een beperking en de mogelijkheden van het vergroten van die participatie. We dagen partijen in de regio en vooral de POA’s (Platform Onderwijs Arbeidsmarkt) uit om na te gaan welke mogelijkheden er daartoe zijn. We zijn erg benieuwd naar de concrete initiatieven die dat kan opleveren. “Voor de toekomst van een vitaal Gelderland is het van groot belang dat iedereen in maatschappelijk en economisch opzicht mee kan doen in de samenleving.” Bron: Coalitieakkoord Gelderland 2007-2011. Werken is - zeker in onze samenleving - een belangrijk middel om te komen tot zelfverwerkelijking: je draagt iets bij, je zet je in en daarvoor ontvang je een beloning die je in staat stelt in je eigen levensonderhoud te voorzien. Bovendien ben je (over het algemeen) met iets nuttigs bezig; je levert een concrete bijdrage aan onze welvaart en ons welzijn. Je ontmoet daarbij collega’s en je maakt situaties mee op je werk. Het zijn allemaal elementen die er aan bijdragen dat je onderdeel van de samenleving bent. In Gelderland wonen bijna twee miljoen mensen. Van die mensen hebben er 938.880 (april 2007) een betaalde baan. Dat percentage dreigt mede door de vergrijzing af te nemen. Alleen al om die reden, om ervoor te zorgen dat wij onze welvaart en ons welzijn onderhouden, is het wenselijk dat zoveel mogelijk mensen, iedereen naar eigen kunnen, een bijdrage leveren. Maar ook omdat werk een belangrijk middel tot ontplooiing en zingeving is, moet iedereen daartoe een kans krijgen. Van de twee miljoen inwoners van Gelderland heeft minimaal een kwart een verstandelijke of lichamelijke beperking, een chronische ziekte of langdurige, psychische problemen. Voor een deel van hen is deelnemen aan de samenleving niet vanzelfsprekend en zonder ondersteuning niet goed mogelijk. Vaak wordt met deze groepen onvoldoende rekening gehouden door partijen in de samenleving. Dat geldt voor wonen, vervoer, vrije tijd maar ook zeker voor werk. Voor een belangrijk deel van die 25 procent met een beperking, is een plek op de arbeidsmarkt heel goed mogelijk, soms met wat extra aandacht. De deelname aan de arbeidsmarkt van deze toch grote groep blijft in de praktijk achter. Dat ondanks allerlei stimuleringsmaatregelen. Blijkbaar is het voor werkgevers nog niet aantrekkelijk of worden de mogelijkheden nog onderschat of niet gezien. In tijden van krapte op de arbeidsmarkt zien we dat er mogelijkheden ontstaan voor mensen met een beperking, dat sommige werkgevers een beroep doen op mensen met een beperking. Maar altijd in een laat stadium en als het economisch minder gaat, zitten ze als eerste weer thuis. En dan die administratieve rompslomp er omheen, wordt vaak verzucht. Maar er zijn gelukkig ook goede voorbeelden, bedrijven die de meerwaarde inzien van het binnenhalen van mensen uit deze groepen, die hun maatschappelijke verantwoordelijkheid op deze manier tonen of die in de eerste plaats mensen zien die bij kunnen dragen aan de doelen die gerealiseerd moeten worden. Provincie Gelderland streeft ernaar dat “iedereen in maatschappelijk en economisch opzicht mee kan doen in de samenleving”. Participatie op de arbeidsmarkt is daarvan een onmisbaar onderdeel.

Provincie Gelderland, 11 december 2008 2

Algemeen: Arbeidsmarkt & kwetsbare groepen Mensen die niet vanzelfsprekend participeren op de arbeidsmarkt, mensen met een beperking, mensen met een arbeidshandicap; allemaal omschrijvingen van groepen mensen met een grote diversiteit aan redenen of oorzaken waarom ze niet deelnemen aan de arbeidsmarkt, en dat laatste is eigenlijk het enige dat ze gemeen hebben. Wanneer ben je nou eigenlijk arbeidsgehandicapt? We laten in het kort twee manieren van meten zien: de enquêtes van het ministerie van Sociale Zaken en de registraties van het UWV. Arbeidshandicap Ben je arbeidsgehandicapt als je voorkomt in de registraties van het UWV? Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft een aantal jaren een enquête laten uitvoeren, de laatste in 2006. De centrale vraag daarbij was of mensen een langdurige aandoening hadden en of ze daarbij hinder ondervonden in hun functioneren op het werk. In Gelderland gaven 216.000 mensen daar een bevestigend antwoord op, ruim tweemaal zoveel als het aantal mensen dat door het UWV geïndiceerd is als arbeidsongeschikt. De verdeling van arbeidsgehandicapten in Nederland en uitgelicht in Gelderland zien er als volgt uit:

15-17% 17-19% 13-15%

15-17%

1517 indeling die u hier ziet is de zogenaamde ‘corop-indeling’ . Er is een drietal De gehanteerde regio’s in Nederland met het hoogste percentage arbeidsgehandicapten, alle drie niet in Bron: Ministerie SZW, Arbeidsgehandicapten 2006

1

Gelderland. In Gelderland heeft de regio Oost-Gelderland het hoogste percentage, namelijk 17-19% van de beroepsbevolking Overigens heeft 40% van deze arbeidsgehandicapten een betaalde baan.

1

Corop-gebieden zijn samenvoegingen van gemeenten op basis van een kerngemeente en woon-werkrelaties. Wel zijn de provinciegrenzen als buitengrenzen gehanteerd. Nederland is in 40 corop-regio’s verdeeld. Voor Gelderland zijn dat: Veluwe, Achterhoek, Arnhem/Nijmegen en Zuidwest-Gelderland

3

Uitkeringsgerechtigden volgens het UWV Het UWV verzorgt onder meer de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen en registreert dat ook. Daardoor weten we dat in Gelderland bijna 100.000 mensen een uitkering ontvangen in het 2 kader van WAO, WAZ, Wajong of WIA . In totaal is het 7,4% van de Gelderse beroepsbevolking (15-64 jaar), die een beperking heeft waardoor ze niet, niet zonder meer of niet volledig kunnen deelnemen aan de arbeidsmarkt. In onderstaand figuur staat de verdeling van de uitkeringsvormen naar regio’s, in percentages van en aantallen lopende uitkeringen.

Procentueel gezien scoren de regio’s Stedendriehoek en Achterhoek relatief hoog. Arnhem heeft het hoogste aantal uitkeringen. De regio is wat betreft de bevolking verreweg de grootste regio waardoor het ook verklaarbaar is dat hier het hoogste aantal lopende uitkeringen voorkomt. Toch scoren ook in aantal de regio’s Stedendriehoek en Achterhoek hoog. Wajong De afgelopen maanden is de groep Wajong’ers nadrukkelijk in de actualiteit gekomen door de forse stijging van de instroom. De Wajong (Wet arbeid jong-gehandicapten) is een voorziening voor de financiële gevolgen van arbeidsongeschiktheid voor jonggehandicapten. De nieuwe instroom bestaat voor het grootste deel uit jongeren van 18 tot 24 jaar. De meeste jonggehandicapten zijn volledig arbeidsongeschikt. Landelijk waren er in 2007 170.000 mensen met een Wajong-uitkering en de jaarlijkse instroom is toegenomen van 7.000 in 2001 tot 15.000 in 2007. Dat betekent dat zo’n 5% van 3 alle 18-jarigen in de Wajong terecht komt. Leerlingen uit het VSO en het PRO hebben 50% kans om direct door te stromen naar de Wajong. Van die nieuwe instroom heeft 80% een verstandelijke beperking of psychische aandoening. Volgens het CWI komt 40% van de nieuwe instroom in aanmerking voor regulier werk of 4 werken in een SW -bedrijf (Sociale Werkvoorziening). Van de huidige Wajongers heeft ongeveer 26% werk, waarvan tweederde in de SW. In Gelderland hebben ruim 20.000 mensen een Wajong-uitkering. In onderstaande tabel een overzicht van de toename van het aantal Wajongers per regio in de afgelopen vier jaar.

2

Voor een overzicht van het sociale zekerheidsstelsel, de arbeidsongeschiktheidswetten en afkortingen verwijzen we u naar www.arbeidsmarktgelderland.nl. 3 VSO is Voortgezet Speciaal Onderwijs en PRO is Praktijkonderwijs 4 SW: Sociale Werkvoorziening 4

Aantal Wajong uitkeringen, per regio en per jaar 2005-2008 Bron: CBS 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 Arnhem

De Vallei

Noord Veluwe

2005 1e kwartaal

Nijmegen

2006 1e kwartaal

Achterhoek

2007 1e kwartaal

Rivierenland Stedendriehoek 2008 1e kwartaal*

Arbeidsparticipatie Ook de sociale werkvoorziening heeft recent volop in de aandacht gestaan. Begin oktober presenteerde de commissie ‘Fundamentele herbezinning Wsw’ haar advies ‘Werken naar vermogen’, waarin ze aanbevelingen doet om de arbeidsparticipatie te bevorderen van werknemers die een (grote) afstand hebben tot de arbeidsmarkt. Op dit moment staan 20.000 mensen op de wachtlijst: gehandicapten die niet zelfstandig het minimumloon kunnen verdienen en wachten op een plek in een sociale werkplaats. En als er dan eindelijk plaats is, blijven mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking hangen en zich onvoldoende ontwikkelen. Daarom moet de sociale werkvoorziening grondig hervormd worden en omgebouwd tot ‘leerwerkbedrijven’. Van daaruit kunnen gehandicapten aan de slag bij een gewone werkgever. Staatssecretaris Aboutaleb heeft beloofd nog deze kabinetsperiode proefprojecten te beginnen. Sociale Werkvoorziening In Gelderland zijn negen SW-bedrijven, beschutte werkplekken voor arbeidsgehandicapten 5 die geïndiceerd zijn voor de Wsw . In Gelderland zijn ruim 17.000 mensen geïndiceerd voor de Wsw die over de regio’s verdeeld zijn zoals op de volgende pagina wordt weergegeven. Opvallend daarbij is het hoge aantal geïndiceerde in de Achterhoek en de relatief lage aantallen in Gelderse Vallei en Rivierenland. Dit komt redelijk overeen met de beelden van het ministerie van Sociale Zaken en de cijfers van het UWV. Een verdeling van de indicaties over gemeenten in Gelderland is te vinden op de website www.arbeidsmarktgelderland.nl.

5

Wsw: Wet sociale werkvoorziening

5

6

Gelderland in Nederlands perspectief De werkgelegenheidsgroei in Nederland bedroeg het afgelopen jaar 2,2%. De ontwikkelingen in Gelderland (2,5%) zijn dus net even gunstiger geweest. Dat gold vorig jaar ook al toen de Nederlandse groei uitkwam op 0,9% terwijl het aantal banen in Gelderland groeide met 1,4%. Vacatures in Gelderland Bij de Gelderse Centra voor werk en inkomen (CWI) waren in januari 2008, 5.263 openstaande vacatures geregistreerd. In augustus 2008 is dit aantal met 25% toegenomen. In de regio Gelderse Vallei is het aantal meer dan verdubbeld, ook de Noord-Veluwe kent een grote toename. De openstaande vacatures zijn voor circa 75% lagere en middelbare beroepen. Openstaande Vacatures

WGR regio (prov)

Beroepen

Stand gegevens CWI

Totaal beroep

Toe/ afname jan -aug

elementaire 1

lagere

middel bare

hoger / weten schappelijk

Arnhem

aug-08

1237

115

27%

34%

27%

6%

De Vallei

aug-08

1465

805

11%

53%

29%

7%

Nijmegen

aug-08

629

75

13%

31%

41%

7%

Noord Veluwe

aug-08

635

244

33%

27%

27%

3%

Achterhoek

aug-08

890

21

14%

36%

39%

7%

Rivierenland

aug-08

920

79

6%

56%

27%

3%

Stedendriehoek

aug-08

780

-5

21%

37%

34%

0%

Gelderland

aug-08

6.568

1305

19%

42%

32%

7%

Bron: CWI 1 Elementaire beroepen zijn beroepen waarin eenvoudige werkzaamheden worden uitgevoerd.

Kengetallen Provincie Gelderland 2008 Als we alles van tevoren zouden weten…. Onderstaande tabel geeft de gegevens voor 2008. Volgens de berekeningen heeft 0,7% van de Gelderse potentiële beroepsbevolking een verstandelijk beperking, 3,7% tenminste één lichamelijke beperking, 29,5% een chronische ziekte en 4,5% heeft een psychische beperking. In 2030 neemt in de totale bevolking het aantal mensen met genoemde handicaps toe, in de beroepsbevolking neemt dit naar verwachting af. De belangrijkste redenen van deze afname zijn een krimp van de beroepsbevolking en de vergrijzing. Het aantal mensen met een beperking neemt juist boven de 65 jaar explosief toe.

Verwacht aantal personen met een beperking

Aard van de beperking

Arnhem

De Vallei

2008

2008

bevolking 2008

404.847

243.406

bevolking 15-64 jr 2008

272.821

161.697

verstandelijk beperking

1.884

1.155

=> één lichamelijke beperking

Achter Nijmegen hoek 2008

Rivieren land

Steden driehoek

Noord Veluwe

Gelderland

2008

2008

2008

2008

2008

277.037

300.759

251.851

312.745

193.224

1.983.869

193.012

195.555

167.955

204.364

126.464

1.321.868

1.356

1.324

1.158

1.383

883

9.143

4.844

2.640

3.230

3.709

3.014

3.869

2.226

23.532

chronische aandoening

80.410

47.670

57.092

57.458

49.463

60.239

37.248

389.580

Totaal GGZ patiënten 18-64 jaar

12.413

7.272

8.772

8.864

7.594

9.268

5.686

59.868

Bron: bevolking CBS, berekening Spectrum CMO Gelderland

7

Goed voorbeeld…doet volgen In Gelderland en daarbuiten lopen veel initiatieven waar mensen met een arbeidsbeperking regulier aan het werk zijn. Enkele bedrijven die de meerwaarde van het binnenhalen van deze groepen al zien worden toegelicht. Driekant, leerwerktrajecten Driekant is een biologische bakkerij met een winkel en lunchcafé in het centrum van Zutphen. Wekelijks komen hier zo’n 3.000 klanten. Driekant combineert commerciële activiteiten met praktijkopleidingen voor mensen die (nog) geen aansluiting vinden bij de reguliere arbeidsmarkt. Doelgroepen voor de ca. 20 leerwerktrajecten zijn mensen die in het kader van reïntegratie, mensen met een verstandelijke handicap, mensen met een hulpvraag zoals ex-psychiatrische patiënten en ex-verslaafden en schoolverlater van het speciaal onderwijs. Meer info: www.driekantambachtscentrum.nl Ubbink, SW afdeling Ubbink in Doesburg ontwikkelt, produceert en verkoopt producten voor de woning, zoals dakkappelen. Zij voelt zich verantwoordelijk voor de omgeving waarin wij leven en vindt dan ook dat het personeelsbestand een afspiegeling behoort te zijn van de maatschappij. Mede daarom heeft zij als één van de eerste Nederlandse bedrijven, de wet Sociale Werkvoorziening direct in de praktijk gebracht door medewerkers met een verstandelijke ‘beperking’ in dienst te nemen. Op dit moment werken er zo’n negen mensen via het UitzendGilde. Meer info: www.ubbink.nl Mediawerk, leerwerktrajecten MediaWerk legt moeilijke dingen makkelijk uit. Dat doet zij door maatschappelijk te ondernemen. Zij maakt mediaproducten voor mensen die moeite hebben met onze ‘snelle technologische’ samenleving. Dat doen zij samen met hen, zij weten als geen ander wanneer informatie toegankelijk en begrijpelijk is. Binnen het bedrijf zijn momenteel 9 leerwerkplaatsen. Daar werken mensen met een beperking, reïntegratiemensen en vmbo-studenten. Zij worden ondersteund door professionele vakmensen. Meer info: www.mediawerkzetnet.nl Cambio, buurtbeheerbedrijf Cambio Buurtbeheer is het buurtbeheerbedrijf van en voor Deventer. Zij werkt in de wijken aan het vergroten van de leefbaarheid. Daarvoor verricht zij allerlei klussen in de openbare ruimte. Reiniging is de grootste specialiteit. Medewerkers zorgen ervoor dat zwerfvuil wordt verwijderd, afvalbakken worden geleegd, graffiti wordt verwijderd van muren en straten en dat de overlast van hondenpoep wordt verminderd. Er werken mensen uit de eigen wijken. Het zijn meest mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Zij is daarmee ook een activeringsbedrijf. Meer info: www.cambio.nl Van Wajong naar zelfstandige zonder personeel In de gemeente Arnhem kregen 10 jongeren met een beperking informatie van de Belastingdienst en Kamer van Koophandel en maakten met het Telewerkcentrum een ondernemingsplan om als zelfstandige zonder personeel voor zichzelf te beginnen. Meer info: www.rtc-arnhem.nl Werkplein Oost Achterhoek In het Werkplein zijn de krachten van de medewerkers van de verschillende instanties gebundeld met als doel de werkzoekende burgers maar ook de lokale/ regionale werkgevers zo goed mogelijk van dienst te zijn. Het servicepunt werkgevers biedt ondersteuning bij onvervulbare vacatures. Zij komt met een concreet aanbod van bijvoorbeeld een (gewezen) WSW’er, regelwerk voor de werkgever wordt daarbij zoveel mogelijk uit handen genomen. Het werkplein is een samenwerkingsverband tussen de afdelingen sociale zaken van de gemeenten Berkelland, Oost Gelre en Winterswijk, CWI, UWV, Hameland Arbeidsintegratie, jongerenloket JOUW UNIT, uitzendbureaus, reïntegratiebedrijven en opleidingsinstituten. In Gelderland zijn meerdere werkpleinen, info over het dichtstbijzijnde werkplein via uw eigen gemeente, afdeling sociale zaken. Meer info: www.werkpleinoostachterhoek.nl

8

En nu? In veel gevallen weten beleidsmakers, bestuurders, ondernemers en coaches heel goed wat we zouden moeten doen om meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te helpen: -

het gaat om maatwerk, zowel het begeleiden van een potentiële werknemer met beperking en de toeleiding naar werk, als begeleiding op de werkplek zelf, de werkomgeving en de werkgever

-

er bestaan al veel financiële regelingen voor werkgevers die een (arbeids)gehandicapte in dienst nemen en veel risico’s worden afgedekt

-

het is belangrijk om concreet maken waar mensen met een arbeidsbeperking op stuiten, dan zijn werkgevers veel eerder bereid wat extra te doen voor deze doelgroep

-

een werkgever zou één contactpersoon moeten hebben die het achterliggende veld vertegenwoordigt en activeert en naar het bedrijf toe faciliteert

-

de wetgeving voor gehandicapten moet meer prikkels inbouwen om te gaan werken en om werk te vinden buiten de sociale werkvoorziening

En toch vinden werkgevers en arbeidsgehandicapte werknemers elkaar incidenteel wel, maar nog veel vaker niet. De good-practices die hiervoor vermeld staan worden als pareltjes in de etalage gezet, omdat ze bijzonder zijn. En dat terwijl het gewoon zou moeten zijn. Een eerste stap is dat partijen elkaar leren kennen, dicht bij huis, in de eigen regio. In de bijlage staan kenmerken over uw regio, over de arbeidsgehandicapten in uw regio en over de partners in uw regio..

9

Regionaal: Arnhem Facts en figures 1-1-2008

Bevolking: 404.847 (CBS 2008) Is 20% van de Gelderlandse bevolking Bevolking 15- 64 jaar: 272.821 waarvan: 1.884 met een verstandelijk beperking 4.844 met tenminste één lichamelijke beperking 80.410 met een chronische aandoening 12.413 GGZ patiënten

Verwachting tot 2030

Bevolkingstoename +/- 2% Bevolking 15- 64 jaar: afname +/- 8% waarvan 4-8% afname van mensen met een beperking

2007 2007

20.488 mensen ontvangen een UWV-arbeidsongeschiktheidsuitkering 3132,5. geïndiceerde voor de sociale werkvoorziening

2007

Aantal werkplekken (samen met regio Nijmegen): 325.700. Is 35% van Gelderse werkplekken 2,4% groei in werkgelegenheid CWI: 1.237 geregistreerde openstaande vacatures. Krapte indicator arbeidsmarkt is: gemiddeld 0,49 (vacatures/werkzoekende <½ jr)

2007 aug 2008 sept 2008

Kenmerken De WGR regio Arnhem vormt samen met WGR regio Nijmegen de SRAN-regio (StadsRegio Arnhem-Nijmegen, voorheen het KAN). De grote steden Arnhem en Nijmegen domineren de SRAN. De gemeenten tussen en rondom Arnhem en Nijmegen zijn sterk georiënteerd op deze grote gemeenten. De steden verschillen sterk wat betreft dagelijkse volksaard en cultuur. Verschillen die voor een deel historisch bepaald zijn. Arnhem wordt geassocieerd met het zuinige noorden, het Haagje van Gelderland en moderne kunst. De SRAN kent als regio een vrij gemiddelde leeftijdsopbouw; de verschillen tussen de gemeenten zijn daarentegen erg groot. De hoogste percentages 65.plussers in Gelderland zijn te vinden in gemeenten Rozendaal, Renkum, en Rheden. Meer dan 20% van de bevolking is er op dit moment 65 jaar of ouder. De SRAN kent met 37% het hoogste aandeel alleenstaande huis houden van alle regio’s. Dit hangt samen met het stedelijke woonmilieu, waar doorgaans meer alleenstaanden zijn te vinden. In Arnhem zijn arm en rijk tamelijk gesegregeerd in de stad. Grote gebieden van Arnhem hebben een zwakke sociale structuur. Als centrum en grensstad zijnde drugs. en dak- en thuislozen problematieken relatief sterk. De regio kent een enorme culturele variëteit en diversiteit. Voor iedereen is er wat wils. Er zijn hoogwaardige, meer grootschalige voorzieningen zoals musea, het kernwinkelapparaat in de steden, schouwburgen en concerten in het Gelredome. Door de bundeling van water spoor en weg vormt de regio een belangrijke handelspoort naar het achterland (Duitsland en Oost- Europa). De combinatie van hoge bodemvruchtbaarheid, stedelijk gebied en goede transportmogelijkheden vormt de basis voor een moderne ontwikkeling. In de regio ligt aan een aantal belangrijke internationale hoofdverbindingen: de A12, Betuweroute en de spoorverbindingen. In de SRAN is een sterke concentratie van kennis en bedrijven op het gebied van gezondheid en (medische) technologie. Kennisinstellingen als Radboud Universiteit. hogeschool ArnhemNijmegen, UMC St. Radboud. De ontwikkelingen In de periode 2002 – 2006 is de werkgelegenheid in de Stadsregio vrij constant gebleven. Uitzondering hierop was het jaar 2005 toen er sprake was een dalende werkgelegenheid. In 2007 is de werkgelegenheid ten opzicht van 2006 sterk gestegen. De gemeente Arnhem alleen heeft al 94.710 werkplekken. Ruim 60% van de vacatures zijn in het lagere en middelbare beroepen, in de industrie, verhuur van en handel in onroerend goed, verhuur van roerende goederen en zakelijke dienstverlening, en reparatie van consumentenartikelen en handel.

10

Het aantal mensen dat kan en wil werken zal naar verwachting evenwel toenemen, als gevolg van overheidsbeleid maar ook door betere scholing, toeleiding naar en begeleiding op de werkplek en door meer bewustwording van mensen met een beperking zelf. Speciaal onderwijs voor leerlingen met een beperking De meeste zorgleerlingen in het VO volgen het lwoo (leerwegondersteunend onderwijs) voor deze regio zijn dit in 2007 ongeveer 1300 leerlingen. Het praktijkonderwijs richt zich op praktisch onderwijs, een aangepaste basisvorming, intensieve begeleiding en een gerichte uitstroom naar arbeid en/of een vervolgopleiding. In 2007 volgen 482 jongeren hier opleiding. Per jaar zullen ongeveer 400 jongeren uitstomen, veelal zullen zij op de arbeidsmarkt op zoek zijn naar passend werk. Voor hen is het heel belangrijk dat zij voorrang krijgen op de arbeidsmarkt. Zo gaan vaak moeizaam aangeleerde vaardigheden niet verloren. Aantal leerlingen op praktijkscholen schooljaar 2007 "De Tender" Proschool Rheden; 90 Joannes school voor PRO Lingewaard ; 58

Vijverberg school voor Pro Arnhem; 128

Praktijk school Arentheem Arnhem; 206

Voor alle achterliggende, verdiepende en meer gedetailleerde cijfers en prognoses verwijzen we naar www.arbeidsmarktgelderland.nl Waar kunt u terecht:

11

Regionaal: De Vallei Facts en figures 1-1-2008



Bevolkingstoename +/- 7% Bevolking 15- 64 jaar: afname +/- 4% waarvan 4-6% afname van mensen met een beperking, de mensen met één lichamelijke zal met 2% toenemen

2007 2007

9.741 mensen ontvangen een UWV-arbeidsongeschiktheidsuitkering 1006,25 geïndiceerden voor de sociale werkvoorziening

2007 2007 aug 2008 sept 2008

Aantal werkplekken: 123.250. Is 13% van Gelderse werkplekken 3,6% groei in werkgelegenheid CWI: 1.465 geregistreerde openstaande vacatures. Krapte indicator arbeidsmarkt is: zeer krap 1,39 (vacatures/werkzoekende <½ jr)

Kenmerken De grootste werkverschaffer in het deze regio is de sector ‘overige dienstverlening’. Hieronder vallen onder meer verschillende overheden, onderwijs en gezondheidszorg. Ook financiële en zakelijke dienstverlening en handel zijn grote werkgevers in een groot deel van deze regio. Traditionele sectoren als landbouw en industrie hebben zich de afgelopen periode ongunstig ontwikkeld. De recreatie en toerisme vormen ook een belangrijke drager. De van oorsprong sterk aanwezige industrie is afgenomen. Ook de sterk aanwezige pluimveesector heeft gevoelige klappen gekregen, mede naar aanleiding van de vogelpest. De Vallei profileert zich nu als Food Valley. Hiermee wordt bedoeld een samenhangend stelsel in de voedselketen van kennisontwikkeling (met de universiteit Wageningen en andere opleidingen) tot voedwelproduct. Ontwikkelingen De verwachte bevolkingsgroei ligt aanmerkelijk hoger dan de te verwachte Gelderse groei van 2%. De vergrijzing zal in deze regio dan ook minder effect hebben op de arbeidsmarkt. Net als vorig jaar heeft de Vallei de hoogste banengroei gekend. De regio laat een conjunctuurgevoelig beeld zien; bij sterke economische groei neemt het aantal banen meer dan gemiddeld toe, bij een wat tegenvallende ontwikkeling blijft de banengroei juist achter. De grootste groei van de banen zat in de bouwnijverheid, zakelijke dienstverlening en gezondheidszorg. De Vallei betreft dit ruim 68% vacatures in het lagere en middelbare beroepen, in de industrie, de vacatures zijn het meest in de verhuur van en handel in onroerend goed, verhuur van roerende goederen en zakelijke dienstverlening, en de gezondheids- en welzijnszorg. Het aantal mensen met een beperking zal naar verwachting iets afnemen. Het aantal mensen dat kan en wil werken zal naar verwachting evenwel toenemen, als gevolg van overheidsbeleid maar ook door betere scholing, toeleiding naar en begeleiding op de werkplek en door meer bewustwording van mensen met een beperking zelf. Speciaal onderwijs voor leerlingen met een beperking De meeste zorgleerlingen in het VO volgen het lwoo (leerwegondersteunend onderwijs) voor deze regio zijn dit in 2007 ongeveer 1100 leerlingen. Het praktijkonderwijs richt zich op praktisch onderwijs, een aangepaste basisvorming, intensieve begeleiding en een gerichte uitstroom naar arbeid en/of een vervolgopleiding. In 2007 volgen 703 jongeren hier opleiding. Per jaar zullen ongeveer 400 jongeren uitstomen, veelal zullen zij op de arbeidsmarkt op zoek zijn naar passend werk. Voor hen is het heel

12

belangrijk dat zij voorrang krijgen op de arbeidsmarkt. Zo gaan vaak moeizaam aangeleerde vaardigheden niet verloren. Aantal leerlingen op praktijkscholen schooljaar 2007 Pantarijn SGM Wageninge n; 128

Accent Nijkerk Nijkerk; 231

Chr Sch BV&VMBO Tech C Huygens Barneveld; 123 School v PRO De Opstap Ede; 128 Johannes de Swaefsch voor PRO Ede; 93

Voor alle achterliggende, verdiepende en meer gedetailleerde cijfers en prognoses verwijzen we naar www.arbeidsmarktgelderland.nl

13

Regionaal: Nijmegen Facts en figures 1-1-2008




2007 2007


2007

Aantal werkplekken (samen met regio Nijmegen): 325.700. Is 35% van Gelderse werkplekken 2,4% groei in werkgelegenheid CWI: 629 geregistreerde openstaande vacatures. Krapte indicator arbeidsmarkt is: ruim 0,33 (vacatures/werkzoekende <½ jr)

2007 aug 2008 sept 2008

Kenmerken De WGR regio Arnhem vormt samen met WGR regio Nijmegen de SRAN-regio (Stadsregio Arnhem-Nijmegen, voorheen het KAN). De grote steden Arnhem en Nijmegen domineren de SRAN. De gemeenten tussen en rondom Arnhem en Nijmegen zijn sterk georiënteerd op de grote gemeenten. De Steden verschillen sterk wat betreft dagelijkse volksaard en cultuur. Verschillen die voor een deel historisch bepaald zijn. Nijmegen roept beelden op van het Bourgondische zuiden, studenten, katholicisme en links. Nijmegen heeft het grootste aantal inwoners van Gelderland en de hoogste bevolkingsdichtheid. De hoogste percentages 65-plussers in Gelderland zijn te vinden in gemeenten Ubbergen en Groesbeek. Meer dan 20% van de bevolking is er op dit moment 65 jaar of ouder. De SRAN kent met 37% het hoogste aandeel alleenstaande huis houden van alle regio’s. Dit hangt samen met het stedelijke woonmilieu, waar doorgaans meer alleenstaanden zijn te vinden. Nijmegen neemt samen met Arnhem bijna de helft van het Gelderse totaal van voortijdige schoolverlaters voor zijn rekening. Nijmegen heeft het hoogste aantal misdrijven van Gelderland per 1000 inwoners. De regio kent een enorme culturele variëteit en diversiteit. Voor iedereen is er wat wils. Enerzijds zijn er hoogwaardige, meer grootschalige voorzieningen zoals musea, het kernwinkelcentrum in de steden, schouwburgen en festivals als de Vierdaagsefeesten in Nijmegen. De combinatie van hoge bodemvruchtbaarheid, stedelijk gebied en goede transportmogelijkheden vormt de basis voor een moderne agribusiness-ontwikkeling. Aansluitend daarop vormt het imposante landschap van stuwwallen en rivieren de basis voor hoogwaardige woonfuncties en kennisintensieve bedrijven en instellingen. De economische structuur van de regio wordt gekenmerkt door relatief veel zakelijke diensten en vooral veel overige dienstverlening (openbaar bestuur, onderwijs, gezondheidszorg, welzijn, sport en cultuur). Nijmegen bezit een belangrijk industriële cluster. Ontwikkelingen Wat betreft de werkgelegenheid in het bedrijfsleven zijn de meeste mensen werkzaam in de dienstverlening gevolgd door de industrie. Sinds 2003 kent de toename van de werkgelegenheid binnen het bedrijfsleven in de stadsregio een sterkere ontwikkeling dan landelijk. De leeftijdsopbouw van de bevolking wordt gekenmerkt door vergrijzing en ontgroening. Het aantal 65+ers zal tot 2025 in de Stadsregio met meer dan 50% stijgen. De sterke vergrijzing heeft een effect voor de arbeidsmarkt.

14

Ruim 60% van de vacatures zijn in het lagere en middelbare beroepen, in de industrie, verhuur van en handel in onroerend goed, verhuur van roerende goederen en zakelijke dienstverlening, en reparatie van consumentenartikelen en handel. Het aantal mensen dat kan en wil werken zal naar verwachting evenwel toenemen, als gevolg van overheidsbeleid maar ook door betere scholing, toeleiding naar en begeleiding op de werkplek en door meer bewustwording van mensen met een beperking zelf. Speciaal onderwijs voor leerlingen met een beperking De meeste zorgleerlingen in het VO volgen het lwoo (leerwegondersteunend onderwijs) voor deze regio zijn dit in 2007 ongeveer 1250 leerlingen. Het praktijkonderwijs richt zich op praktisch onderwijs, een aangepaste basisvorming, intensieve begeleiding en een gerichte uitstroom naar arbeid en/of een vervolgopleiding. In 2007 volgen 401 jongeren hier opleiding. Per jaar zullen ongeveer 400 jongeren uitstomen, veelal zullen zij op de arbeidsmarkt op zoek zijn naar passend werk. Voor hen is het heel belangrijk dat zij voorrang krijgen op de arbeidsmarkt. Zo gaan vaak moeizaam aangeleerde vaardigheden niet verloren. Aantal leerlingen op praktijkscholen schooljaar 2007 Pr school De Zonne gaard Wijchen; 82

Joannes school voor PRO Nijmegen; 145

Pr school De Zonne gaard Nijmegen; 174


15

Regionaal: Noord Veluwe Facts en figures 1-1-2008

Bevolking: 193.224 (CBS 2008) Is 10% van de Gelderlandse bevolking Bevolking 15- 64 jaar: 126.464 waarvan: 883 met een verstandelijk beperking 2226 met tenminste één lichamelijke beperking 37.248 met een chronische aandoening 5.686 GGZ patiënten



2007 2007

9.412 mensen ontvangen een UWV-arbeidsongeschiktheidsuitkering 1.416 geïndiceerden voor de sociale werkvoorziening

2007

Aantal werkplekken (samen met regio Nijmegen): 83.410. Is 9% van Gelderse werkplekken 2,2% groei in werkgelegenheid CWI: 635 geregistreerde openstaande vacatures. Krapte indicator arbeidsmarkt is: zeer krap 1,37 (vacatures/werkzoekende <½ jr)

2007 aug 2008 sept 2008

Kenmerken De bevolking in deze regio kenmerkt zich door een grote sociale bewogenheid een goede arbeidsmoraal. Iedere gemeente c.q. dorpsgemeenschap heeft haar eigen sociaal maatschappelijke verbanden. De kerkelijke zijn daarbij belangrijk. De arbeidsmarkt bestaat uit een optelsom van lokale economieën. Hierbij vervullen informele netwerken en plaatselijke kwaliteiten een essentiële functie in het reguleren van de arbeidsmarkt. Opgemerkt moet worden dat tijdens de hoogconjunctuur veel banen op de Noord Veluwe verloren gegaan zijn door de herstructurering van de nijverheid. De leeftijdsopbouw van de bevolking wordt gekenmerkt door vergrijzing en ontgroening. De sterke vergrijzing heeft een effect voor de arbeidsmarkt. Ruim 70% van de vacatures zijn in het lagere en middelbare beroepen en 3% voor de hogere/wetenschappelijke vacatures. Noord Veluwe heeft het hoogste aantal vacatures in de verhuur van en handel in onroerend goed, verhuur van roerende goederen en zakelijke dienstverlening, voor de industrie en reparaties van consumentenartikelen en handel zijn ook vacatures Ontwikkelingen De banengroei is met 2,2% net wat lager geweest dan het Gelderse cijfer. Toch heeft de afgelopen 10 jaar de Noord Veluwe zich opvallend gunstig ontwikkeld. De werkgelegenheid is sinds 1998 met 15,6% gegroeid. Het groeipercentage ligt daarmee maar net onder dat van koploper Rivierenland. De groei van de werkgelegenheid wordt voor een belangrijk deel bepaald door de zakelijke dienstverlening. De groei van de andere sectoren lag overwegend wat lager in de rest van Gelderland. Met een aandeel van 17,7% is de gezondheidszorg een dominante sector in de regio. Het aantal mensen (beroepsbevolking) met een beperking zal naar verwachting licht afnemen voor de verstandelijke beperking, de lichamelijke beperkten iets stijgen. Het aantal mensen dat kan en wil werken zal naar verwachting evenwel toenemen, als gevolg van overheidsbeleid maar ook door betere scholing, toeleiding naar en begeleiding op de werkplek en door meer bewustwording van mensen met een beperking zelf. Speciaal onderwijs voor leerlingen met een beperking De meeste zorgleerlingen in het VO volgen het lwoo (leerwegondersteunend onderwijs) voor deze regio zijn dit in 2007 ongeveer 320 leerlingen. Het praktijkonderwijs richt zich op praktisch onderwijs, aangepaste basisvorming, intensieve begeleiding en gerichte uitstroom naar arbeid en/of een vervolgopleiding. In 2007 volgen 145 jongeren hier opleiding. Per jaar zullen ongeveer 100 jongeren uitstomen, veelal zullen zij op

16

de arbeidsmarkt op zoek zijn naar passend werk. Voor hen is het heel belangrijk dat zij voorrang krijgen op de arbeidsmarkt. Zo gaan vaak moeizaam aangeleerde vaardigheden niet verloren. Aantal leerlingen op een praktijkschool in: 2005 Harderwijk Mijnschool Totaal WGR regio Noord Veluwe

2006

2007

158

146

145

158

146

145

\


17

Regionaal: Achterhoek Facts en figures 1-1-2008



Bevolkingsafname +/- 10% Bevolking 15- 64 jaar: afname +/- 17% waarvan 6-12% afname van mensen met een beperking

2007 2007


2007 2007 aug 2008 sept 2008

Aantal werkplekken: 133.910. Is 14% van de Gelderse werkplekken 1,3% groei in werkgelegenheid CWI: 890 geregistreerde openstaande vacatures. Krapte indicator arbeidsmarkt is: krap 0,68 (vacatures / werkzoekende < ½ jr)

Kenmerken De regio Achterhoek kenmerkt zich door een zeer lage bevolkingsdichtheid en een grote verwevenheid van natuur, landbouw, woningbouw, industrie en recreatie. De bevolking kenmerkt zich door een grote sociale verbondenheid met veel informele contacten, praktische instelling en toch een groot plichtsbesef. Nog altijd een behoorlijk aandeel van de agrarische sector en de nijverheidssector is hoger dan in andere regio’s. De industrie is nogal arbeidsintensief en georiënteerd op traditionele producten. De landbouw wordt gedomineerd door veehouderij. Waar de sectoren landbouw, industrie, financiële instellingen en openbaar bestuur in omvang terugliepen nam die in de gezondheidszorg, onderwijs en overige dienstverlening vooral toe. De Achterhoek (in de ruime definitie) als rijk van rust, ruimte en groen doet het toeristisch goed. De regio kent relatief grote afstanden tussen wonen en centra voor voorzieningen en werkgelegenheid: grote afhankelijkheid van auto’s. Ontwikkelingen Het aantal werkelozen (of werkzoekenden) is de laatste jaren lager dan het Gelderse en landelijke gemiddelde, maar het zijn wel vooral laag- en ongeschoolden die werkeloos zijn. De leeftijdsopbouw van de bevolking wordt gekenmerkt door vergrijzing en ontgroening. Beiden hebben een effect voor de arbeidsmarkt. De situatie rond werk en inkomen is eveneens ongunstig voor de leefkwaliteit door het relatief hoge aantal kanslozen op de arbeidsmarkt, het aantal mensen met een UWV uitkering en de WSW geïndiceerde is in aantal en procentueel hoog. Voor 80% zijn de vacatures in lagere en middelbare beroepen, in industrie, verhuur van en handel in onroerend goed, verhuur van roerende goederen en zakelijke dienstverlening, en reparatie van consumentenartikelen en handel. De mogelijkheid om HBO onderwijs te volgens is erg summier, dit heeft tot gevolg dat de jongeren de regio verlaten om elders HBO of WO onderwijs te volgen. Daarmee zijn ook de HBO vacatures moeilijk te vervullen. Het aantal mensen dat kan en wil werken zal naar verwachting evenwel toenemen, als gevolg van overheidsbeleid maar ook door betere scholing, toeleiding naar en begeleiding op de werkplek en door meer bewustwording van mensen met een beperking zelf. Speciaal onderwijs voor leerlingen met een beperking De meeste zorgleerlingen in het VO volgen het lwoo (leerwegondersteunend onderwijs) voor deze regio zijn dit in 2007 ongeveer 1500 leerlingen. Het praktijkonderwijs richt zich op praktisch onderwijs, een aangepaste basisvorming, intensieve begeleiding en een gerichte uitstroom naar arbeid en/of een vervolgopleiding. In

18

2007 volgen 849 jongeren hier opleiding. Per jaar zullen ongeveer 500 jongeren uitstomen, veelal zullen zij op de arbeidsmarkt op zoek zijn naar passend werk. Voor hen is het heel belangrijk dat zij voorrang krijgen op de arbeidsmarkt. Zo gaan vaak moeizaam aangeleerde vaardigheden niet verloren. Aantal leerlingen op praktijkscholen schooljaar 2007 Pronova Winterswijk ; 201

Symbion Montferland ; 178

MaxX Berkelland; 166

PRAKTICON Doetinchem ; 304


Waar kunt u terecht:

19

Regionaal: Rivierenland Facts en figures 1-1-2008




2007 2007


2007 2007 aug 2008 sept 2008

Aantal werkplekken: 111.080. Is 12% van de Gelderse werkplekken 2,9% groei in werkgelegenheid CWI: 920 geregistreerde openstaande vacatures. Krapte indicator arbeidsmarkt is: zeer krap 0,93 (vacatures / werkzoekende < ½ jr)

Kenmerken Rivierenland bestaat uit grote kernen, gelegen op de stroomruggen en oeverwallen, met een goed voorzieningenniveau en een levendige lokale economie. Tiel neemt in de regio een centrale positie in. De regio is goed ontsloten vanwege de aanwezigheid van de A15 en A2 en de verschillende spoorverbindingen. Het rivierengebied bezit een grote dynamiek en kent al tientallen jaren een uitzonderlijk hoog investeringsniveau, een krachtige economie en een hoge werkgelegenheidscreatie. In Rivierengebied is van oudsher de vraag naar arbeid lager dan het aanbod van arbeid. Vanuit de regio wordt veel gependeld naar omliggende grote werkgelegenheidsconcentraties (Arnhem/Nijmegen, Den Bosch, Utrecht en Rotterdam). Door de centrale ligging van deze regio aan grote transportassen zijn hier nogal wat distributiecentra en hoofdkantoren van bedrijven gevestigd. Ontwikkeling De groei in Rivierenland bleef wat achter, dit jaar heeft de regio weer een meer dan gemiddelde werkgelegenheidsgroei te zien gegeven. Over de afgelopen 10 jaar bezien blijft Rivierenland binnen Gelderland de snelst groeiende regio. Ten opzichte van 1998 is het aantal banen hier toegenomen met 16,4% Voor 82% betreft het vacatures in lagere en middelbare beroepen, in industrie, groothandel, detailhandel, verhuur van en handel in onroerend goed, verhuur van roerende goederen en zakelijke dienstverlening en de gezondheidszorg. Het aantal mensen met een beperking zal afnemen. Het aantal mensen dat kan en wil werken zal naar verwachting evenwel toenemen, als gevolg van overheidsbeleid maar ook door betere scholing, toeleiding naar en begeleiding op de werkplek en door meer bewustwording van mensen met een beperking zelf. De leeftijdsopbouw wordt gekenmerkt door vergrijzing en ontgroening. Beiden hebben een effect voor de arbeidsmarkt. Speciaal onderwijs voor leerlingen met een beperking De meeste zorgleerlingen in het VO volgen het lwoo (leerwegondersteunend onderwijs) voor deze regio zijn dit in 2007 ongeveer 1020 leerlingen. Het praktijkonderwijs richt zich op praktisch onderwijs, een aangepaste basisvorming, intensieve begeleiding en een gerichte uitstroom naar arbeid en/of een vervolgopleiding. In 2007 volgen 312 jongeren hier opleiding. Per jaar zullen ongeveer 300 jongeren uitstomen, veelal zullen zij op de arbeidsmarkt op zoek zijn naar passend werk. Voor hen is het heel

20

belangrijk dat zij voorrang krijgen op de arbeidsmarkt. Zo gaan vaak moeizaam aangeleerde vaardigheden niet verloren. Aantal leerlingen op praktijkscholen schooljaar 2007 Koningin Wilhelmina College Culemborg; 81

De Brug Zaltbommel; 84

RSG Linge college Tiel; 147

Voor alle achterliggende, verdiepende en meer gedetailleerde cijfers en prognoses verwijzen we naar www.arbeidsmarktgelderland.nl Waar kunt u terecht:

21

Regionaal: Stedendriehoek Facts en figures 1-1-2008




2007 2007


2007 2007 aug 2008 sept 2008

Aantal werkplekken: 161.540. Is 17% van de Gelderse werkplekken 2,7% groei in werkgelegenheid CWI: 720 geregistreerde openstaande vacatures. Krapte indicator arbeidsmarkt is: krap 0,6 (vacatures / werkzoekende < ½ jr)

Kenmerken Het landschap van de Stedendriehoek is open en varieert van kleinschalig langs de Veluwerand tot grootschalig bij de IJssel. Er zijn in dit gebied opvallend veel landgoederen en buitenplaatsen. De Stedendriehoek krijgt de laatste jaren steeds meer functies. Naast landbouw, die voornamelijk uit veehouderij bestaat, is ook een toenemende mate van stedelijk uitloopgebied een recreatiegebied. Er vinden veel vestigingen plaats van bedrijven die vluchten uit de randstand. De stedendriehoek ligt vrij centraal en is goed ontsloten door de A1 en de A50. Ontwikkelingen De werkgelegenheidsontwikkeling in de Stedendriehoek lag het afgelopen jaar opnieuw boven het Gelders gemiddelde. Vooral de sectoren openbaar bestuur en gezondheidszorg hebben bijgedragen aan de groei van de werkgelegenheid. De Stedendriehoek is de enige regio in Gelderland die ten opzichte van januari 2008 minder (5) geregistreerde openstaande vacatures had, de andere regio’s hadden een lichte tot zeer grote toename ten opzichte van januari. Voor 71% betreft het vacatures in het lagere en middelbare beroepen, verhuur van en handel in onroerend goed, verhuur van roerende goederen en zakelijke dienstverlening, en reparatie van consumentenartikelen en handel. De leeftijdsopbouw wordt gekenmerkt door ernstige vergrijzing en ontgroening. De potentiële beroepsbevolking zal afnemen met ongeveer 12%. Beiden hebben een heftig effect voor de arbeidsmarkt in deze regio. Het aantal mensen dat kan en wil werken zal naar verwachting evenwel toenemen, als gevolg van overheidsbeleid maar ook door betere scholing, toeleiding naar en begeleiding op de werkplek en door meer bewustwording van mensen met een beperking zelf. Speciaal onderwijs voor leerlingen met een beperking De meeste zorgleerlingen in het VO volgen het lwoo (leerwegondersteunend onderwijs) voor deze regio zijn dit in 2007 ongeveer 1340 leerlingen. Het praktijkonderwijs richt zich op praktisch onderwijs, een aangepaste basisvorming, intensieve begeleiding en een gerichte uitstroom naar arbeid en/of een vervolgopleiding. In 2007 volgen 580 jongeren hier opleiding. Per jaar zullen ongeveer 430 jongeren uitstomen, veelal zullen zij op de arbeidsmarkt op zoek zijn naar passend werk. Voor hen is het heel belangrijk dat zij voorrang krijgen op de arbeidsmarkt. Zo gaan vaak moeizaam aangeleerde vaardigheden niet verloren.

22

Aantal leerlingen op praktijkscholen schooljaar 2007

Praktijk onderwijs Zutphen Zutphen; 220

Jacobus Fruijtier SGM Apeldoorn; 33

Chr SSVO De Boog Apeldoorn; 122

Praktijk school Apeldoorn Apeldoorn; 205

Waar kunt u terecht:


23

Beperkt werkt!! Werk en arbeidshandicap in Gelderland, facts en figures

Recommend Documents