Beoordeling herstelplan bacheloropleidingen Hogeschool Notenboom

Beoordeling herstelplan bacheloropleidingen Hogeschool Notenboom

28 februari 2012

Inhoud

pagina 2

1

Samenvattend advies

3

2

Achtergrond 2.1 Profiel van de instelling 2.2 Aanleiding voor het herstelplan 2.3 Kenmerken van het herstelplan

4 4 4 4

3

Werkwijze van het panel 3.1 Panelsamenstelling 3.2 Beoordelingscriteria 3.3 Inrichting van het beoordelingsproces

6 6 6 7

4

Beoordeling door het panel 4.1 Optimaliseren van de afstudeerfase 4.2 Consequent hanteren van de toetsmatrijs 4.3 Borging van de onafhankelijkheid van de toetsing vooraf 4.4 Toegepast onderzoek en buitenlandse literatuur 4.5 Aandacht voor innovatie 4.6 Gebruik van literatuur door studenten 4.7 Informatieverstrekking aan studenten 4.8 Onderwijsrendement 4.9 Haalbaarheid van het herstelplan 4.10 Globaal oordeel over het herstelplan

8 8 10 11 11 12 12 13 14 14 16

Bijlage 1: samenstelling panel

17

Bijlage 2: programma locatiebezoek

18

Bijlage 3: overzicht van bestudeerde documenten

19

Bijlage 4: lijst van afkortingen

19

NVAO | Beoordeling herstelplan bacheloropleidingen Hogeschool Notenboom| 28 februari 2012

1

Samenvattend advies In opdracht van de NVAO heeft een panel van deskundigen het herstelplan van Hogeschool Notenboom voor haar vier bacheloropleidingen beoordeeld. Het panel stelt na onderzoek vast dat het plan zinvol en haalbaar is om door de NVAO vastgestelde aandachtspunten te realiseren. De aandachtspunten – zoals omschreven door de NVAO – betreffen het optimaliseren van de procedure rond de begeleiding en beoordeling van eindwerkstukken, het consequent hanteren van de toetsmatrijs, borging van de onafhankelijkheid van de toetsing vooraf, meer structurele plaats voor toegepast onderzoek en buitenlandse literatuur, aandacht voor innovatie, het gebruik van literatuur door studenten, informatieverstrekking aan studenten over regels en procedures, het tijdig bekend maken van roosters en wijzigingen daarin en het onderwijsrendement. Het panel heeft documentatie ontvangen om zich te laten informeren over achtergrond en aard van de tekortkomingen, de inhoud van het herstelplan en eerste tekenen van effectief herstel. Daartoe heeft het ook een bezoek gebracht aan de instelling en verifiërende gesprekken gevoerd. Hogeschool Notenboom heeft een projectteam samengesteld dat het herstelplan heeft opgesteld. Het panel heeft vastgesteld dat op alle gevraagde terreinen verbeteracties zijn aangekondigd of al zijn geïmplementeerd. Zo is in de nieuwe afstudeerbrochure het afstudeerproces goed omschreven, met een duidelijker scheiding dan voorheen tussen begeleiding en beoordeling binnen de fasering van het afstudeertraject. Voor de verbeteringen die in de loop van 2012 worden uitgevoerd, zijn in het herstelplan evaluaties aangegeven. De acties zijn naar het oordeel van het panel zinvol om de tekortkomingen te verhelpen. Het panel heeft verder vastgesteld dat het herstelplan ook haalbaar is: het is aannemelijk dat alle aangekondigde maatregelen voor het einde van 2012 zijn gerealiseerd. Alle betrokkenen zijn doordrongen van de urgentie van de aanstaande operatie en de aanwezige verbeterpotentie binnen de instelling wordt adequaat benut. De raad van toezicht heeft bovendien grote en deskundige betrokkenheid bij het verbeterproces. Het herstelplan is weliswaar ambitieus, maar is naar het oordeel van het panel met de huidige en voorgenomen inzet van alle betrokkenen ook uitvoerbaar. De algemene conclusie van het panel luidt dat herstel van de vier bacheloropleidingen aan de hand van het herstelplan een reële mogelijkheid is; het plan zelf is zinvol en haalbaar. Den Haag, 28 februari 2012 Namens het panel ter beoordeling van het herstelplan van de vier bacheloropleidingen van Hogeschool Notenboom,

Drs. Anne Klaas Schilder (voorzitter)

pagina 3

Tim Lamers MSc (secretaris)


2

2.1

Achtergrond

Profiel van de instelling Hogeschool Notenboom (zichzelf aanduidend als Business School Notenboom) is een particuliere hbo-instelling met vier opleidingen: – hbo-bachelor Business Administration, – hbo-bachelor Events, Leisure & Travelmanagement, – hbo-bachelor Hoger Hotelmanagement, – hbo-bachelor International Business and Management Studies. De eerste drie opleidingen worden verzorgd op de locaties Eindhoven, Hilversum en Maastricht, de laatste enkel te Eindhoven. De instelling stelt dat zij zich onderscheidt van andere (met name bekostigde) hogescholen door de aandacht voor ondernemerschap in de programma’s. Aan het hoofd van de instelling staat een college van bestuur, bestaande uit de directie en de dean. Daarnaast heeft elke locatie een vestigingsdirecteur. Locatie- en opleidingoverstijgend zijn vijf domeinen geïdentificeerd, die elk worden aangestuurd door een domeincoördinator. Tevens zijn er een instellingsbrede examencommissie en studentenraad. De komende tijd wordt de organisatie nog verrijkt met een kernteam voor elke opleiding.

2.2

Aanleiding voor het herstelplan De instelling heeft voor haar vier bacheloropleidingen heraccreditatie aangevraagd. De NVAO heeft echter vastgesteld dat zij niet kan overgaan tot het verlenen van accreditatie, mede gezien de bevindingen van een verificatiecommissie die zich heeft gebogen over 1 afstudeerproces en –werken van de vier opleidingen. Er zijn een aantal serieuze gebreken in de opleidingen die allereerst dienen te worden opgelost. Daartoe kunnen de opleidingen aanspraak maken op een herstelperiode (formeel vormgegeven door de verlenging van de geldigheidsduur van de accreditatietermijn met één jaar). Om herstel binnen de gegeven periode reëel te laten zijn, dient de instelling een herstelplan op te stellen dat aan een aantal gegeven eisen voldoet. Dit dient uiteindelijk te leiden tot het realiseren van het hbo-bachelorniveau aan het einde van de herstelperiode.

2.3

Kenmerken van het herstelplan Als reactie op de uitnodiging van de NVAO heeft de instelling een projectplan opgesteld en 2 een vernieuwde afstudeerbrochure vastgesteld. 1

Brief NVAO aan Hogeschool Notenboom, ‘Kennisgeving rapport verificatiecommissie en vervolg accreditatieprocedure’, 21 september

2011

2

‘Projectplan borging gerealiseerd hbo-bachelor eindniveau’, Hogeschool Notenboom, 26 januari 2012; ‘Handleiding afstuderen

bachelorprogramma’s’, Hogeschool Notenboom, november 2011

pagina 4


Het plan tot herstel is opgesteld door een projectteam. Het team vormt een dwarsdoorsnede van de organisatie: de leden zijn op diverse plekken en binnen diverse gremia binnen de hogeschool actief. Het projectplan sluit aan op een verbeterproces dat de instelling in 2009 naar aanleiding van de resultaten van een intern assessment is gestart. Verschillende verbetermaatregelen zijn ‘geïntensiveerd’ naar aanleiding van de bevindingen van de verificatiecommissie. Het projectteam stelt in het plan dat het haar ambitie is “om evenwicht te bewaren tussen de H en B van HBO” (p. 23). Voorheen lag het accent zwaarder op het beroepsgerichte karakter; een weloverwogen keuze waarmee de instelling zich wilde onderscheiden. In het projectplan heeft de instelling diverse verbeterplannen en –activiteiten beschreven, veelal inclusief tijdpad, op de door de NVAO aangegeven aandachtspunten. Daarnaast heeft zij er zelf twee doelen aan toegevoegd: professionalisering van medewerkers en eigenheid van de opleidingen. In totaal zijn de verschillende verbeteracties verdeeld over vijf thema’s (door de instelling aangeduid als ‘kapstokken’): – toetsing en gerealiseerd niveau, – professionaliseren van medewerkers, – curriculumversteviging (verdieping in het programma), – versterking eigenheid per opleiding, – overige aspecten van kwaliteitszorg: informatievoorziening en onderwijsrendement.

pagina 5


3

Werkwijze van het panel De NVAO heeft een panel samengesteld dat tot opdracht heeft te beoordelen of het plan tot herstel van de vier opleidingen van Hogeschool Notenboom zinvol en haalbaar is en hierover uiterlijk 29 februari 2012 te rapporteren aan de NVAO.

3.1

Panelsamenstelling Het panel heeft de volgende samenstelling: – voorzitter: drs. A.K. (Anne Klaas) Schilder, docent en voorzitter examencommissie School of Leisure & Tourism, Stenden Hogeschool, – lid: A.J.C. (Arjette) van Noort MScMC, mede-eigenaar Visscher & Van Noort Educational Services, – lid: drs. D.W. (Dennis) Righters MBA, zelfstandig adviseur en docent Business Administration, Hogeschool Rotterdam. Bijlage 1 bevat de curricula vitae van de panelleden. Het panel is in zijn werkzaamheden ondersteund door Tim Lamers MSc, beleidsmedewerker NVAO, als secretaris en procescoördinator. Hogeschool Notenboom heeft desgevraagd per e-mail van 11 januari 2012 ingestemd met de samenstelling van het panel.

3.2

Beoordelingscriteria Het panel heeft het plan tot herstel beoordeeld aan de hand van de eisen die de NVAO 3 heeft geformuleerd. Het herstelplan moet in ieder geval aangeven hoe het volgende zal worden gerealiseerd (ultimo 2012): – optimaliseren van de procedure rond de begeleiding en beoordeling van eindwerkstukken met het oog op het realiseren van het hbo-bachelorniveau, inclusief het niveau van de eindwerkstukken, – het consequent hanteren van de toetsmatrijs, – borging van de onafhankelijkheid van de toetsing vooraf, – meer structurele plaats voor toegepast onderzoek en buitenlandse literatuur, – aandacht voor innovatie, – het gebruik van literatuur door studenten, – informatieverstrekking aan studenten over regels en procedures, het tijdig bekend maken van roosters en wijzigingen daarin, – het onderwijsrendement.

3

Brief NVAO aan Hogeschool Notenboom, ‘Kennisgeving rapport verificatiecommissie en vervolg accreditatieprocedure’, 21 september

2011

pagina 6


Het panel beoordeelt of het plan zinvol en haalbaar is. Het panel heeft deze opdracht zo opgevat dat zinvolheid verwijst naar de toereikendheid van de aangekondigde verbetermaatregelen in het licht van de gestelde eisen. Het plan is verder ook haalbaar als de instelling aannemelijk kan maken dat de aangekondigde maatregelen daadwerkelijk kunnen worden doorgevoerd in de desbetreffende periode.

3.3

Inrichting van het beoordelingsproces Aan alle panelleden is documentatie ter hand gesteld over de accreditatieaanvraag. De panelleden hebben de beschikking gekregen over het visitatierapport van het Hobéonpanel, het rapport van de verificatiecommissie, de brief van de NVAO van 21 september 2011 aan Hogeschool Notenboom met uitnodiging een herstelplan in te dienen en beschrijving van het er op volgende proces, alsmede (op verzoek van de instelling), haar reactie op het concept van het verificatierapport en een verslag van de ‘third opinion’ die op verzoek van de instelling is uitgevoerd op de afstudeerwerken. Het panel heeft ook op eigen initiatief enkele documenten opgevraagd, met name om de voortgang van het 4 verbeterproces te kunnen staven. Bijlage 2 bevat de volledige lijst van documenten die het panel ter inzage heeft ontvangen. Op donderdag 16 februari 2012 heeft het panel op locatie verifiërende gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers raad van toezicht en het instellingsbestuur, met leden van de examencommissie en met vertegenwoordigers van de projectgroep die het herstelplan heeft ontwikkeld. Bijlage 3 bevat het programma van het locatiebezoek. Direct na afloop van het locatiebezoek heeft het panel de bevindingen onderling besproken en vertaald naar voorlopige conclusies en oordelen. De secretaris van het panel heeft een conceptadviesrapport opgesteld. Dit rapport is gebaseerd op het informatiedossier van de opleiding, de aanvullende documenten en de informatie die tijdens het locatiebezoek is gegeven. De oordelen van het panel over deze informatie zijn in dit rapport verwerkt. De secretaris heeft het conceptadviesrapport opgesteld dat aan de panelleden is voorgelegd voor commentaar. Vervolgens hebben de panelleden dit concept van commentaar voorzien, waarna de definitieve tekst is vastgesteld. Dit heeft geresulteerd in het nu voorliggende definitief advies aan de NVAO d.d. 29 februari 2012.

4

pagina 7

Document met ‘competentieprofielen zoals nu gehanteerd’ en ‘Proces van literatuurselectie nu’, ongedateerd.


4

Beoordeling door het panel Het panel heeft beoordeeld of het herstelplan zinvol en haalbaar is. Voor de beoordeling van het eerste criterium worden de verschillende aandachtspunten, zoals geformuleerd door de NVAO, behandeld (paragraaf 4.1 t/m 4.8). Vervolgens komen de beoordeling van het tweede criterium (haalbaarheid, paragraaf 4.9) en het concluderende globale oordeel (paragraaf 4.10) aan bod.

4.1

Optimaliseren van de afstudeerfase Bevindingen De instelling betoogt dat het de procedures voor zowel de stage als het afstuderen naar aanleiding van de kritiek van de verificatiecommissie heeft verscherpt. De eisen aan de stageomgeving, de stageopdracht en de stagebegeleiders zijn scherper geformuleerd. Ook is het protocol voor de stagebegeleiding in het studiejaar 2011-2012 zodanig aangepast, dat naast het ondertekenen van het stagecontract, ook een verificatie van de competenties van de stagebegeleiders plaatsvindt. Voor het afstuderen is een nieuwe brochure opgesteld die per januari 2012 van kracht is. Hiermee wordt mede getracht de onderzoeksgerichtheid van het afstuderen beter te waarborgen. De examencommissie stelt dat de wijziging naar meer onderzoeksgerichte afstudeerwerken vooral een verandering in soortelijk gewicht realiseert, in plaats van een verbetering in niveau of kwaliteit: ook beroepsgerichte producten zouden naar haar inzicht passend zijn ter afsluiting van een hbo-bacheloropleiding. Volgens de examencommissie richtte de verificatiecommissie zich teveel op de onderzoeksgerichtheid van de afstudeerwerken. Het panel constateert dat in de nieuwe afstudeerhandleiding twee fasen worden onderscheiden: de proposalfase (waarin de student een projectvoorstel formuleert) en de afstudeerprojectfase (waarin de student een ‘concept-afstudeerproject’ opstelt). Aan het eind van elke fase is een beslismoment (go/no go) waarbij de beoordeling is losgekoppeld van de begeleiding. Elk projectvoorstel wordt beoordeeld door een lid van de commissie ‘beoordeling afstudeerprojectvoorstellen’. Elk ‘concept-afstudeerproject’ wordt beoordeeld door twee projectbeoordelaars (pre-assessment) en – indien toelaatbaar geacht – verdedigd tegenover een jury bestaande uit eerste, tweede en een externe beoordelaar. In totaal zijn er zodoende vier verschillende – elkaar uitsluitende rollen – in het afstudeerproces: – begeleider van het projectvoorstel, – lid van de commissie beoordeling afstudeerprojectvoorstellen, – afstudeerprojectbegeleider, – afstudeerprojectbeoordelaar (intern of extern). Het personeelsbeleidsplan bevat de deskundigheidseisen die zijn gesteld aan de begeleiders en beoordelaars. Om er verder voor te zorgen dat alle begeleiders dezelfde lijn volgen, organiseert Notenboom trainingen onder leiding van de dean voor afstudeerbegeleiders. De eerste is gepland op 28 februari 2012. Voor externe beoordelaars heeft ook een training plaatsgevonden (eveneens door de dean) en volgt nog een intervisiebijeenkomst.

pagina 8


Tijdens de gesprekken met het projectteam is het panel gebleken dat waar de afstudeerbrochure het ‘pre-assessment’ van het ‘concept-afstudeerproject’ vermeldt, er eigenlijk de eindbeoordeling van de definitieve versie van het afstudeerproject wordt bedoeld, gericht op toelating tot de mondelinge verdediging. De brochure vermeldt tevens dat het pre-assessment feedback oplevert van de beoordelaars aan de student (via de begeleider), maar dit blijkt enkel het geval als het afstudeerproject als onvoldoende en daarmee niet-verdedigbaar wordt beoordeeld. Het projectteam geeft aan de nieuwe afstudeerbrochure – onder meer op dit punt – nog te evalueren. Ten behoeve van de validiteit en uniformiteit van de beoordeling heeft de instelling beoordelingsformulieren opgesteld. Deze zijn gebaseerd op de formulieren die de verificatiecommissie heeft gehanteerd. De examencommissie heeft kennis genomen van de formulieren en constateert dat ze voldoen aan de eisen die zij er aan stelt: geschikt voor instellingsbrede toepassing, gebruiksvriendelijk en adequate dimensionering van criteria. Wel stelt ze dat normering en weging (tussen onderdelen en beoordelaars) onvoldoende tot hun recht komen en de focus te eenzijdig ligt op conceptuele vaardigheden. De examencommissie kondigt aan het gebruik van de beoordelingsformulieren te gaan evalueren. In het projectplan zijn (verbeter)acties opgenomen die uiterlijk eind 2012 zullen zijn afgerond. Dit zijn onder meer diverse evaluaties en monitors van het afstudeerproces zoals het recent is ingesteld. Daarnaast wordt de examencommissie sterker verankerd, met een koppeling van de bevoegdheden van de examencommissie aan de WHW, training van de leden en vaststelling van de (onderzoeks)agenda. Overwegingen Het panel heeft de vernieuwde afstudeerbrochure bestudeerd en acht deze bijzonder waardevol om de problemen zoals gesignaleerd door de verificatiecommissie te verhelpen en het afstudeerproces te optimaliseren. De aanvullende duiding van de status van het ‘preassessment’ van het ‘concept-afstudeerproject’ (namelijk als de beoordeling van de definitieve versie van het afstudeerwerk, gericht op toelating tot de mondelinge verdediging) heeft een doorslaggevende rol gespeeld in de overwegingen van het panel. Het panel beschouwt de formalisering van het afstudeerproces, de fasering en het feitelijke onderscheid tussen begeleiding en beoordeling (althans zoals aanvullend toegelicht) als de belangrijkste verbeteringen. De verplichte ‘go’ voor het projectvoorstel maakt dat studenten enkel aan hun afstudeerproces starten met voldoende methodische afbakening en theoretische onderbouwing. De afgebakende proposalfase is een duidelijke aanwinst. Begeleiding en beoordeling worden bovendien in zowel de proposal- als de afstudeerfase van elkaar gescheiden en ondersteund door het omschrijven van de verschillende rollen. De onverkorte overname van het beoordelingsformulier van de verificatiecommissie is volgens het panel geen gelukkige keus. Het formulier zoals gehanteerd in het kader van de verificatie diende immers een ander doel dan het binnen de opleidingen zal dienen. De instelling heeft nagelaten zich het formulier eigen te maken en aan te passen aan haar specifieke profiel (met een focus op ondernemerschap). Het panel adviseert aan de examencommissie dit alsnog te doen, samen met het expliciteren van de cesuur, expliciteren van de beoordeling van de literatuurcomponent en weging van de verschillende onderdelen, verschillende beoordelaars en het afstudeerwerk versus -presentatie.

pagina 9


De professionalisering van de betrokkenen in het afstudeerproces door training en intervisie zal bijdragen aan verdere ontwikkeling van de kwaliteit van het afstuderen en leiden tot een meer uniforme (eind)beoordeling van de afstudeerwerken. Er is een natuurlijke rol weggelegd voor de examencommissie voor het verder ontwikkelen van het afstudeerproces. Het panel betwijfelt echter of de commissie in haar huidige samenstelling dit kan volbrengen. De proactieve betrokkenheid van de examencommissie in het verbeterproces is te gering in relatie tot de urgente doelstellingen van de hogeschool. Daarnaast sluit de visie van de examencommissie op onderzoek naar het oordeel van het panel onvoldoende aan op wat gangbaar is en zou moeten zijn binnen het hbo. In het gesprek met het panel heeft de examencommissie het verschil geschetst tussen ‘beroepsgericht’ en ‘onderzoeksgericht’, maar het panel meent dat dit een valse tegenstelling is. Er is juist een sterkere synergie mogelijk tussen de onderzoeksgerichtheid van de afstudeerfase en het ondernemingsgerichte profiel van de gehele instelling. Alles overwegende beoordeelt het panel de aangekondigde stappen wel als toereikend. De verschillende betrokkenen binnen de instelling zijn duidelijk nog zoekende naar de juiste koers, maar de hogeschool heeft in het projectplan voldoende en adequate maatregelen aangekondigd (en in de afstudeerbrochure verwerkt) die de tekortkomingen zoals geconstateerd door de verificatiecommissie remediëren en het afstudeerproces onmiskenbaar verbeteren.

4.2

Consequent hanteren van de toetsmatrijs Bevindingen In het Handboek Toetsing heeft de instelling haar nieuwe toetscyclus vastgesteld. Een belangrijke rol is hierin weggelegd voor de domeincoördinator die elke toets binnen zijn of haar domein goedkeurt. De toets zelf wordt opgesteld door een docent die is aangewezen als toetsconstructeur. Hierbij wordt er ook direct een antwoordmodel ontwikkeld (met criteria voor normering). In het Handboek is opgenomen dat voor elke onderwijseenheid een toetsmatrijs wordt opgesteld. Om het ontwerpen van toetsen en de hantering van een toetsmatrijs te bevorderen wordt er in scholing voor docenten aandacht aan besteed. Het projectplan bevat diverse verbeteracties op het gebied van toetsbeleid. Zo worden voor mei 2012 alle stappen in de toetscyclus geëvalueerd en wordt consequente invoering en systematische toepassing van de toetsmatrijzen nagegaan. Daarnaast heeft de examencommissie in oktober 2011 systematisch zeven toetsen tegen het licht gehouden en haar bevindingen teruggekoppeld aan domeincoördinatoren en betrokken docenten. Overwegingen Het panel waardeert de geëxpliciteerde toetscyclus waar vaststelling en check van de toetsmatrijs een duidelijk onderdeel van zijn. Het breed bekend maken en toepassen van het handboek toetsing is de volgende noodzakelijke stap. De aangekondigde maatregelen zijn volgens het panel toereikend voor de consequente hantering van een toetsmatrijs, voorwaarde voor de waarborging van de validiteit van toetsing. De instelling heeft op dit punt zinvolle plannen geformuleerd.

pagina 10


4.3

Borging van de onafhankelijkheid van de toetsing vooraf Bevindingen Als onderdeel van de toetscyclus en als uitvoering van het Handboek Toetsing zijn bij elke toets meerdere personen betrokken: de domeincoördinator als opdrachtgever, de docent die is aangewezen als toetsconstructeur en docenten die input geven voor de totstandkoming van de toets. Het projectplan stelt verder dat de voorzitter van de examencommissie regelmatig werkoverleg voert met de domeincoördinatoren over het proces van toetsing en examinering. In het projectplan staat tevens aangekondigd dat door het projectteam uiterlijk januari 2012 een competentieprofiel en selectiecriteria voor examinatoren zijn opgesteld. Het panel heeft deze medio februari 2012 opgevraagd bij de instelling. Het hierop aangeleverde document is echter duidelijk een concept dat ter bespreking van het projectteam is en nog niet door het team is vastgesteld. Overwegingen Het panel waardeert de vaststelling van de toetscyclus waarmee de verschillende professionals betrokken bij het onderwijs een duidelijk herkenbare en te onderscheiden rol hebben. Het formuleren van kwaliteitseisen aan examinatoren draagt verder bij aan de gewenste borging van de onafhankelijkheid van de toetsing. De vermelde plannen zijn toereikend. Hoewel het panel heeft geconstateerd dat het projectteam achterloopt op haar planning, acht het dit geen cruciaal gemis: er zijn door betrokkenheid van met name de raad van toezicht voldoende checks and balances in het verbeterproces om opgelopen achterstanden tijdig te signaleren en in te lopen.

4.4

Toegepast onderzoek en buitenlandse literatuur Bevindingen Het panel heeft geconstateerd dat de instelling zelf het streven heeft geformuleerd de curricula te verstevigen, benoemd als een van de vijf kapstokken in het projectplan van Hogeschool Notenboom. Een meer structurele plaats voor toegepast onderzoek en buitenlandse literatuur maakt daar deel van uit. Om het toegepast onderzoek een meer structurele plaats te geven in de onderwijsprogramma’s wordt een doorlopende onderzoekslijn ingevoerd. Het projectteam heeft in het gesprek met het panel benadrukt dat de extra module onderzoeksvaardigheden voor alle studenten een verplicht onderdeel vormt, anders dan wat het projectplan vermeldt. De instelling wil ook een eigen onderzoeksprofiel ontwikkelen. Het projectplan meldt dat de hogeschool uiterlijk mei 2012 een besluit zal nemen over de invoering van een eerste lectoraat. Het college van bestuur verwacht dat het lectoraat een versterking zal betekenen voor onderwijs en onderzoek. Het profiel zal aansluiten bij dat van de instelling. Er wordt daarom georiënteerd op een drietal onderwerpen: ondernemendheid, duurzaamheid of service management (eventueel in onderlinge relatie). De lector krijgt als taak externe onderzoeksopdrachten te verwerven die studenten mede kunnen uitvoeren, zodat studenten ook buiten de instelling onderzoek gaan verrichten.

pagina 11


Het gebruik van (buitenlandse) vakliteratuur wordt begin 2012 geëvalueerd, met als mogelijk resultaat de toevoeging van buitenlandse en Engelstalige vakliteratuur. De instelling meldt in het projectplan dat het percentage buitenlandse literatuur in de opleidingen al is verhoogd. Overwegingen Het panel is van mening dat, met de doorlopende onderzoekslijn en invoering van het lectoraat, toegepast onderzoek een duidelijke en structurele plaats krijgt in de curricula. Omdat er een verplichte bezemklas onderzoeksvaardigheden is ingesteld voor langstudeerders, kunnen studenten bovendien niet meer aan het afstudeerproces beginnen zonder de vereiste bagage op het gebied van onderzoeksvaardigheden. Het panel stelt dat de instelling de juiste maatregelen neemt om toegepast onderzoek binnen de onderwijsprogramma’s te verankeren, hoewel de visie op toegepast onderzoek zich nog wel kan uitkristalliseren (zie ook 4.1). Daarnaast voert de instelling een goede structuur in om te borgen dat buitenlandse literatuur geregeld wordt benut. Het panel waardeert dat docenten worden aangesproken en betrokken bij de selectie van vakliteratuur. De aangekondigde acties leiden ertoe dat het aandeel buitenlandse literatuur kan worden verhoogd.

4.5

Aandacht voor innovatie Bevindingen In het projectplan is vermeld dat – in het kader van de curriculumversteviging – in de onderwijsprogramma’s meer aandacht wordt geschonken aan innovatie in een aantal opleidingsonderdelen: eBusiness & eCommerce, Innovatie management en Imagineering, en in het praktijkonderdeel Ondernemingsplan. Voor de zomervakantie van 2012 worden de nieuwe modules geëvalueerd. Het plan kondigt voorts aan dat de kernteams onderwijseenheden zullen ontwikkelen waarin expliciet de koppeling wordt gelegd met de actuele, innovatieve beroepspraktijk, wat moet leiden tot herziening van de curricula met ingang van het collegejaar 2012-2013. Overwegingen Het panel heeft geen kennis kunnen nemen van toegenomen aandacht voor innovatie in de curricula, wel van de aankondiging daartoe. De plannen kunnen volgens het panel nog verder worden uitgewerkt. Behalve door aandacht te schenken aan actuele praktijkontwikkelingen, is het ook zinvol om innovatie door studenten te stimuleren door ze een praktijkopdracht te laten uitvoeren waarin een innovatie voor hun vakgebied dient te worden ontwikkeld. Kortom: hoewel de huidige plannen nog niet sturend genoeg zijn, wordt aandacht voor innovatie wel nadrukkelijk en terecht geagendeerd door het projectteam als onderdeel van het verbeterproces.

4.6

Gebruik van literatuur door studenten Bevindingen In het projectplan heeft de instelling verschillende routes beschreven waarlangs het gebruik van literatuur door studenten wordt bevorderd. In de eerste plaats heeft de instelling het voornemen studenten er makkelijker toegang tot te geven, door onder meer per vestiging een eigen mediatheek van bescheiden omvang in te richten en toegang tot universiteits- en

pagina 12


hogeschoolbibliotheken te organiseren. In gesprek met het panel heeft het college van bestuur toegelicht dat in elke mediatheek in ieder geval de voorgeschreven literatuur en in een ‘virtuele mediatheek’ de bronnen ten behoeve van scriptieonderzoek aanwezig zullen zijn. Daarnaast wordt ook in het onderwijsprogramma meer aandacht besteed aan het gebruik van literatuur. Hiertoe worden allereerst criteria opgesteld waaraan de literatuurlijsten van de verschillende opleidingsonderdelen moeten voldoen. Ook bespreken docenten in intervisiebijeenkomsten hoe opdrachten zodanig kunnen worden geformuleerd dat studenten worden gestimuleerd op zoek te gaan naar relevante literatuur. Er komen meer opdrachten gericht op verwerking van literatuur en modellen. Tenslotte zal het gebruik van literatuur ook in het afstudeerproces nadrukkelijker aan bod komen. Het projectplan kondigt tevens de deadlines van de verschillende acties en erop volgende evaluaties aan. Als eerste (januari 2012) zouden de criteria voor de literatuurlijsten gereed zijn. Het panel heeft deze medio februari 2012 opgevraagd bij de instelling. Het hierop aangeleverde document is echter duidelijk een concept dat ter bespreking van het projectteam is en nog niet door het team is vastgesteld. Overwegingen Het panel stelt vast dat de instelling plannen heeft om de randvoorwaarden te creëren voor meer en beter gebruik van literatuur door studenten. Aanvullend op wat thans wordt aangereikt, denkt het panel hierbij onder meer aan de Harvard Business Review, Holland Management Journal, Marketing Journal, MIT Sloan Management Review en McKinsey Quarterly. Deze zijn betaalbaar en elektronisch goed beschikbaar en daarmee een goed alternatief voor een omvangrijke mediatheek. Hoewel het panel heeft geconstateerd dat het projectteam achterloopt op haar planning, acht het dit geen cruciaal gemis: er zijn voldoende checks and balances in het verbeterproces om opgelopen achterstanden tijdig te signaleren en in te lopen (idem als onder 4.3).

4.7

Informatieverstrekking aan studenten Bevindingen Als onderdeel van de kapstok ‘overige aspecten van kwaliteitszorg’ stelt de instelling dat de studiegidsen inmiddels actueel en toegankelijk zijn gemaakt. Verder is als verbetermaatregel het roostersysteem aangepast. De bekendmaking van roosters en toetsplanningen is vermeld op de jaarplannen. De instelling stelt dat volgens de laatste enquêtes de eerder geconstateerde minpunten – op een enkele na – inmiddels zijn opgelost. Informatievoorziening over de opleidingen maakt deel uit van de studieloopbaancoaching. In de eerste vier weken van elk studiejaar wordt inzicht gegeven in het programma, de programmaonderdelen, procedures en beroepsperspectieven. Dit gebeurt in eerste instantie klassikaal, vervolgens individueel. De studieloopbaancoaches ontvangen hiervoor extra training.

pagina 13


Overwegingen Het panel concludeert dat er heldere doelstellingen voor informatieverstrekking aan studenten zijn weergegeven in het projectplan. Het merendeel van de acties die daaruit voortvloeien zijn reeds genomen naar aanleiding van de enquêteresultaten die ook zijn aangehaald in het visitatierapport. De instelling is goed op weg om de nodige verbeteringen te realiseren. Het panel oordeelt in het bijzonder positief over de uitgebreide voorlichting aan studenten over de afstudeerfase.

4.8

Onderwijsrendement Bevindingen Het projectteam heeft de rendementen per opleiding bestudeerd en geconstateerd dat ze lager zijn dan de verwachtingen van de instelling. De volgende factoren worden genoemd als belangrijkste oorzaken voor een relatief laag rendement: verkeerde studiekeuze, financiële problemen (onder meer door veranderingen in de thuissituatie) en indiensttreding bij het stagebedrijf nog tijdens de studie. De instelling heeft reeds een aantal verbetermaatregelen genomen en zal deze – volgens het projectplan – nog evalueren in de loop van 2012. Een van die maatregelen is verlenging van de nominale studieduur van drie naar vier jaar (behoudens de mogelijkheid van een driejarige ‘fast track’ waar toelating mogelijk is op basis van bewezen individuele capaciteiten). Overwegingen Er is volgens het panel een gedegen analyse gemaakt van het onderwijsrendement. Er lijken geen structurele knelpunten voor de studievoortgang verscholen te liggen in de onderwijsprogramma’s. Het panel weegt in dit verband ook het verplichte karakter van de nieuwe module onderzoeksvaardigheden voor langstudeerders; dit voorkomt dat zij in de afstudeerfase nog meer vertraging oplopen. De instelling heeft zinvolle verbeteringen aangekondigd en ten dele al uitgevoerd, gericht op verbetering van het onderwijsrendement.

4.9

Haalbaarheid van het herstelplan Bevindingen Het panel heeft met de verschillende geledingen gesproken over de gemeenschappelijke visie die het gehele verbeterproces ondersteunt. Het college van bestuur stelt dat de instelling zich richt op de ontwikkeling van jong volwassenen. De visie is dat de samenleving ondernemend gedreven is. Dit leidt tot brede opleidingen waarvan de afgestudeerden breed inzetbaar zijn in het economisch domein. De ambitie is om te voldoen aan de voorwaarden voor accreditatie en het evenwicht te bewaren tussen het ‘hogere’ en ‘beroepsgerichte’ karakter van het hbo. Allen spreken over de urgentie van kwaliteitsverbetering voor de gehele sector. In de gevoerde gesprekken is betoogd voor de haalbaarheid van de geformuleerde plannen, omdat er niet is gekozen voor een geïsoleerde, maar juist een samenhangende aanpak. Diverse projecten worden in onderlinge samenhang ondernomen, waarbij de instelling zichzelf een bredere opdracht heeft geformuleerd dan de NVAO eist voor het herstelplan.

pagina 14


De samenhang komt voorts tot uiting in de brede betrokkenheid van alle geledingen van de hogeschool. Het projectteam is dusdanig samengesteld dat de leden ervan op de kruispunten in de organisatie vertegenwoordigd zijn. Alle geledingen zijn aanwezig om zowel een inhoudelijk als communicatief platform te vormen. In een later stadium wordt per deelopdracht uit het projectplan een eigenaar aangewezen en worden verbeteracties in klein comité uitgewerkt. Het gehele projectteam zal ook in dat stadium geregeld in volledige samenstelling bijeenkomen. Het college van bestuur heeft aangegeven dat de instelling meer dan financieel gezond is om te investeren in de benodigde veranderingen. Facilitering van de leden van het projectteam is daar onderdeel van. Het fulltime personeel van Notenboom verricht de werkzaamheden in het projectteam aanvullend bij de reguliere taakvervulling, maar de directie zal nog een calculatie maken van de benodigde tijd en budgetten voor deze extra taken. De raad van toezicht heeft nadrukkelijk aandacht voor de realisatie van het projectplan. Het beschouwt het verbeterplan als ambitieus – het is geen automatisch verlopend proces – en zit er daarom naar eigen zeggen ‘bovenop’. De raad zal kwartaalrapportages over de voortgang van de uitvoering ontvangen en ziet er op toe dat in geval van achterstand passende maatregelen worden genomen. De toezichthouder geeft verder desgevraagd aan dat het verbeterproces niet top-down kan worden opgelegd, maar actieve betrokkenheid van velen binnen de organisatie vraagt. De raad van toezicht sluit niet uit dat sommige medewerkers moeite zullen hebben met de aanstaande veranderingen en afscheid zullen (moeten) gaan nemen. Overwegingen Het panel heeft in overweging genomen dat een heldere en breed gedragen visie die het verbeterproces ondersteunt de haalbaarheid ervan bevordert. Hoewel het college van bestuur die heldere visie heeft, is het voor het panel niet door de gehele organisatie heen waarneembaar. Wel spreken alle betrokkenen met dezelfde ijver en is iedereen doordrongen van de urgentie. Door het formeren van een pluriform projectteam wordt op efficiënte wijze de verbeterpotentie van alle betrokkenen binnen de instelling benut. Het zorgt tevens voor een verandering van de organisatiecultuur die het mogelijk maakt dat veranderingen en verbeteringen blijvend van onderaf geïnitieerd worden. De acties die zijn aangekondigd in het projectplan zijn haalbaar om binnen de gestelde termijnen te realiseren. Het panel heeft de eerste resultaten van het projectplan weliswaar nog niet kunnen zien (zie onder 4.3 en 4.6) maar heeft er vertrouwen in dat ze alsnog kunnen worden behaald. Dit vertrouwen wordt in grote mate gewekt door de betrokkenheid van de raad van toezicht die op het panel een inhoudelijk sterke indruk heeft gemaakt en sterk engagement bij het verbeterproces heeft getoond. Ook de aanvullende documentatie die het panel heeft bestudeerd toont nog niet dat alle voorgenomen maatregelen in beleidsstukken, reglementen en procedures zijn vervat. De instelling zal de inhoudelijke samenhang tussen deze documenten nog moeten versterken in de aanloop naar de komende opleidingsbeoordelingen.

pagina 15


Alles overwegende oordeelt het panel dat de instelling aannemelijk heeft gemaakt dat de aangekondigde maatregelen daadwerkelijk kunnen worden doorgevoerd in de komende planningsperiode. Het projectplan is weliswaar uitdagend, maar met de huidige inzet en betrokkenheid van medewerkers binnen de diverse geledingen ook goed uitvoerbaar.

4.10

Globaal oordeel over het herstelplan Het panel concludeert dat het ingediende herstelplan zinvol en haalbaar is. De genomen en aangekondigde maatregelen zijn toereikend om de geconstateerde tekortkomingen te verhelpen en zijn haalbaar voor einde 2012. Het panel waardeert de integratieve aanpak: de problemen worden in samenhang aangepakt aan de hand van de vijf kapstokken, waarbij Hogeschool Notenboom op eigen initiatief de scope bovendien heeft verbreed. De plannen zijn in meer (optimaliseren van het afstudeerproces) of in mindere mate (aandacht voor innovatie) al uitgewerkt. De plannen zijn nog niet volmaakt: een meer actieve examencommissie die betrokken is bij de opleidingen en proactief kwaliteit van toetsing en beoordeling door de opleidingen heen waarborgt kan de kwaliteit van het onderwijs en het bereikte eindniveau verder versterken. Maar in de eerste plaats wordt met het uitvoeren van het herstelplan goed uitzicht geboden op tegemoetkoming aan de eisen van de NVAO voor accreditatie.

pagina 16


Bijlage 1: samenstelling panel Voorzitter Anne Klaas Schilder, antropoloog en amerikanist, is sedert 1998 verbonden aan wat nu heet Stenden Hogeschool, Leeuwarden. Schilder is senior lecturer, coördineert de onderzoekslijn binnen de hbo-bacheloropleiding Vrijetijdsmanagement (Leisure Management) en is voorzitter van de examencommissie School of Leisure & Tourism. Ook begeleidt hij afstudeeronderzoek binnen de (hbo-) Master of International Leisure and Tourism Studies en de Master International Events Management van London Metropolitan University. Als projectleider is Schilder betrokken bij visitaties en Toets nieuwe opleidingstrajecten. Schilder heeft zitting gehad in de NVAO-commissies Dunnewijk I en II die in 2011 respectievelijk de afstudeerwerken (in het bijzonder van de opleiding Vrijetijdsmanagement) en de verbeterpotentie van vier bacheloropleidingen van Hogeschool Inholland heeft beoordeeld. Lid Arjette van Noort heeft Personeel en Arbeid, Nederlandse taal- en letterkunde en Management Consultancy gestudeerd. Na haar studie is ze bij de LOI (1998-2005, 20082009) werkzaam geweest als businessunit manager, waar ze in de rol van opleidingsmanager verantwoordelijk was voor de kwaliteit en actualiteit van onder andere hbo-opleidingen op het gebied van marketing, communicatie, gezondheidszorg, welzijn, talen, management, horeca, detailhandel en toerisme en uiterlijke verzorging. Van 2005 tot 2008 is zij als zelfstandig gevestigd adviseur actief geweest op het gebied van (hoger) onderwijs en kwaliteitszorg. Sinds 2009 geeft ze mede leiding aan educatief adviesbureau Visscher & Van Noort Educational Services, dat zich richt op projectmanagement, interim management en onderwijsadvies, waaronder accreditatievraagstukken. Zij is betrokken bij tientallen visitaties, zowel als panellid als (gecertificeerd) secretaris. Lid Dennis Righters is bedrijfskundige en sinds 2000 als docent verbonden aan de HEAOopleidingen van Hogeschool Rotterdam. Daarnaast heeft hij een eigen adviesbureau op het gebied van economische vraagstukken en onderwijsadvies. Enkele malen per jaar is hij tevens gastdocent aan Geely Beijing University, Universiteit van Ljubljana en Universiteit van Bielefeld. Righters is gecertificeerd Lead Auditor ISO 9002 en INK auditor en heeft ervaring als panellid en panelvoorzitter in diverse NQA-panels voor de beoordeling van opleidingen op het gebied van business administration. Alle panelleden hebben een onafhankelijkheids- en geheimhoudingsverklaring ingevuld en ondertekend.

pagina 17


Bijlage 2: programma locatiebezoek Datum: Donderdag 16 februari 2012 Locatie: Hogeschool Notenboom, Beukenlaan 145, Eindhoven

9.30u – 11.00u

vooroverleg panel (besloten)

11.00u – 12.00

Sessie 1 – gesprek vertegenwoordigers projectgroep herstelplan – mw. mr. M. Becerra (vestigingsdirecteur Maastricht) – drs. L. Evers (docent en afstudeerbegeleider) – drs. R. van den Herberg (voorzitter projectgroep – extern) – S. Jacobs (docent en domeincoördinator Hotelmanagement) – mw. R. Niesten (bureau Onderwijs, domeincoördinator ELT en studieloopbaancoach) – C.M. Notenboom MSc (projectmanager) – mw. mr. W. Vullings (vestigingsdirecteur Hilversum)

12.00u – 12.30u lunch (besloten) 12.30u – 13.30u Sessie 2 – gesprek leden Examencommissie – ir. G. Boers (lid examencommissie, docent en afstudeerbegeleider) – prof. dr. L. Tigchelaar (voorzitter examencommissie en domeincoördinator M&O) 13.30u – 14.30u Sessie 3 – gesprek college van bestuur en raad van toezicht – ir. J. Houben (voorzitter raad van toezicht) – J. Kuiper (lid raad van toezicht) – prof. dr. D. Mahadew (dean, lid college van bestuur) – C.A. Notenboom (voorzitter college van bestuur) – mw. M. Notenboom MME (lid college van bestuur) 14.30u – 16.30u interne deliberatie (besloten)

pagina 18


Bijlage 3: overzicht van bestudeerde documenten Vooraf ontvangen documenten: – ‘Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleidingen’, Hobéon, 23 december 2010 – ‘Rapport van de verificatiecommissie eindwerkstukken Business School Notenboom’, 19 september 2011 – Brief NVAO aan Hogeschool Notenboom, ‘Kennisgeving rapport verificatiecommissie en vervolg accreditatieprocedure’, 21 september 2011 – Brief Hogeschool Notenboom aan NVAO, ‘Reactie op het conceptrapport van de verificatiecommissie’, 1 juli 2011 – Brief dhr. Brugmans, voorzitter beroepenveldcommissie Hogeschool Notenboom, aan NVAO, ‘Onderzoek verificatiecommissie Business School Notenboom’, 17 augustus 2011 – ‘Projectplan borging gerealiseerd hbo-bachelor eindniveau’, Hogeschool Notenboom, 26 januari 2012 – ‘Handleiding afstuderen bachelorprogramma’s’, Hogeschool Notenboom, november 2011 Aanvullende documentatie, ontvangen tijdens of na locatiebezoek: – Onderwijs- en examenregeling ELT (Events, Leisure & Travelmanagement), 2011-2012 – ‘Personeelsbeleid 2010-2014 Business School Notenboom’, 23 oktober 2010 – ‘BSN Onderwijsvisie HBO-opleidingen’, 23 oktober 2010 – ‘BSN Handboek Toetsing HBO-opleidingen’, oktober 2010 – ‘Examenreglement HBO-opleidingen’, Hogeschool Notenboom, september 2011 – ‘Werkdocument planning 01-02-2012’ – Literatuurlijsten – ‘Toetsoverzicht studiejaar 2011-2012, opleiding BBA’ – ‘Toetsoverzicht studiejaar 2011-2012, opleiding Hotel management’ – Lijst van interne en externe scriptiebeoordelaars – Document met ‘competentieprofielen zoals nu gehanteerd’ en ‘Proces van literatuurselectie nu’

Bijlage 4: lijst van afkortingen

pagina 19

BSN

Business School Notenboom

hbo

hoger beroepsonderwijs

NVAO

Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie

OER

Onderwijs- en Examenregeling

WHW

Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek


Projectplan borging gerealiseerd hbo-bachelor eindniveau Business School Notenboom

d.d. 26 januari 2012

INHOUDSOPGAVE 1.

Inleiding

2

2. 2.1. 2.2. 2.3.

Uitgangssituatie Intern onderzoek BSN Verbeterpunten na de visitatie van 2010 Oordeel verificatiecommissie

4 4 5 5

3. Plan van aanpak 3.1. Toetsing en gerealiseerd niveau 3.1.1. Afstudeerproces

6 6 7

3.2. Professionaliseren van medewerkers 3.2.1. Personeelsbeleid 3.2.2. Professionalisering examinatoren

11 11 12

3.3. 3.3.1. 3.3.2. 3.3.3.

Curriculumversteviging (verdieping in het programma) Gebruik van (vak)literatuur (inclusief buitenlandse vakliteratuur) Structurele aandacht voor toegepast onderzoek Integratie van de beroepenveldcommissie

13 14 15 16

3.4.

Versterking eigenheid per opleiding

16

3.5. Overige aspecten van kwaliteitszorg: informatievoorziening en onderwijsrendement 3.5.1. Informatievoorziening 3.5.2. Het onderwijsrendement

17 17 17

4. 4.1.

Implementatie verbetermaatregelen Projectteam

19 19

5.

Conclusies

21

Bijlage I – overzicht van alle verbeteracties Bijlage II – Afstudeerhandleiding (separaat bijgevoegd) Lijst van verwijzingen naar documenten

Projectplan borging gerealiseerd hbo-bachelor eindniveau BSN

24 28 29

januari 2012

1

1.

Inleiding

In april 2011 heeft een door de NVAO ingestelde verificatiecommissie een onderzoek uitgevoerd bij Business School Notenboom (hierna: BSN of Notenboom) om na te gaan:  op welke wijze de cijfers voor eindwerkstukken binnen BSN tot stand komen en om daar een oordeel over te geven;  of de kwaliteit van een bij steekproef door de NVAO geselecteerd aantal eindwerkstukken voldoet aan de gangbare kwaliteit voor een hbo-bachelor. Het onderzoek had betrekking op de volgende vier hbo-bacheloropleidingen:  Croho 39226: Business Administration  Croho 30002: Hoger Hotelmanagement  Croho 34030: Events, Leisure & Travelmanagement  Croho 34936: International Business and Management Studies De verificatiecommissie was van mening dat het merendeel van de door haar bestudeerde scripties niet aan het hbo-bachelorniveau voldeed. De commissie gaf echter wel aan dat in een aantal eindwerkstukken van recentere datum verbetering zichtbaar was. Uiteindelijk, o.a. na een verweerschrift van BSN, heeft de NVAO op basis van de genoemde verbetering in recente werkstukken besloten dat BSN in aanmerking komt voor een herstelperiode, mits zij een toereikend en haalbaar herstelplan indient. Afgesproken werd dat BSN uiterlijk 31 januari 2012 dit herstelplan aanlevert bij de NVAO. Het plan dient aan te geven hoe de procedure rond de begeleiding en beoordeling van eindwerkstukken wordt geoptimaliseerd met het oog op het realiseren van het hbo-bachelor niveau, inclusief het niveau van de eindwerkstukken. Daarnaast dient het herstelplan aandacht te schenken aan het consequent hanteren van de toetsmatrijs, kwaliteitsborging van de toetsing, een meer structurele plaats voor toegepast onderzoek en buitenlandse literatuur en het gebruik van literatuur door studenten (toegepast op de scriptie). Verder wordt gevraagd aandacht te besteden aan innovatie-aspecten in het curriculum, informatieverstrekking aan studenten over regels, procedures en het tijdig bekend maken van roosters en wijzigingen daarin. Ten slotte dient het herstelplan ook stil te staan bij het onderwijsrendement van de opleidingen. Een aantal van deze aandachtspunten werd reeds genoemd in het beoordelingsrapport van de auditcommissie die in november 2010 de vier opleidingen heeft gevisiteerd. BSN besteedt in het thans voorliggende projectplan borging gerealiseerd hbo-bachelorniveau naast bovengenoemde punten ook, in het verlengde daarvan, aandacht aan het thema (verdere) professionalisering van medewerkers en de versterking van eigenheid van de vier genoemde opleidingen. De NVAO heeft BSN geïnformeerd over het vervolg van de accreditatieprocedure. 1. Het herstelplan wordt beoordeeld voor 1 maart 2012 door een door de NVAO samen te stellen panel. 2. Als het panel het plan tot herstel zinvol en haalbaar acht, dan wordt de accreditatie van de vier betrokken opleidingen verlengd tot 1 april 2013. 3. Om de nieuwe accreditatie te verwerven, worden de vier genoemde opleidingen in december 2012 of januari 2013 gevisiteerd op basis van het nieuwe toetsingskader voor een uitgebreide opleidingsbeoordeling. Wat de NVAO betreft ligt de focus daarbij op het gerealiseerde hbobachelorniveau en meer specifiek op de eindwerkstukken vanaf de cohorten 2009.


januari 2012

2

Het projectplan is als volgt opgebouwd:  Na deze inleiding geven we in hoofdstuk twee een schets van de uitgangssituatie. We staan stil bij de verbeterpunten die vanaf 2009 door BSN zijn ingezet. Vervolgens geven we op basis van de bevindingen van de verificatiecommissie in 2011 en onze eigen visie aan dat intensivering van verbetermaatregelen nodig is.  In hoofdstuk drie beschrijven wij de uit te voeren verbeterplannen en -activiteiten op de door de NVAO aangegeven aandachtspunten en de door ons toegevoegde aandachtspunten, te weten: professionalisering van medewerkers en eigenheid van de opleidingen. Hierbij wordt ook beschreven welke plannen en activiteiten op dit moment al uitgevoerd zijn of in uitvoering zijn binnen de opleidingen. Tevens geven we aan op welke wijze de verbetermaatregelen worden geïmplementeerd in de onderwijsorganisatie van BSN.  In hoofdstuk vier beschrijven wij de samenstelling en taken van de projectgroep die in december 2011 is ingesteld en regie voert over de monitoring van de reeds ingezette en implementatie van de thans geplande verbetermaatregelen.  In hoofdstuk vijf vatten we dit projectplan in Conclusies kort en bondig samen. Eigenaar van het plan is dhr. C. Notenboom, voorzitter van het College van Bestuur van Business School Notenboom.


januari 2012

3

2.

Uitgangssituatie

Eerst geven wij in dit hoofdstuk aan welke knelpunten wij zelf reeds in 2009 gesignaleerd hebben. Vervolgens gaan we gedetailleerd in op de aandachtspunten van de verificatiecommissie. Deze aandachtspunten geven de focus (werkwijzen en kwaliteit van het afstuderen) aan bij de nieuwe visitatieronde eind 2012/begin 2013. Hieronder geven we op een tijdlijn weer wanneer een en ander heeft plaatsgevonden.

In blauw en rood zijn de studiejaren weergegeven.

2.1

Intern onderzoek BSN

In februari 2009 heeft het CvB van BSN een intern assessment uitgevoerd om de gerealiseerde kwaliteit van haar bachelorprogramma’s te inventariseren, met name de afstudeerprojecten. BSN formuleerde naar aanleiding van dit assessment de volgende aandachtspunten:  aanscherping van de methodologische aanpak in de eindwerkstukken;  meer eenduidigheid in de aanpak van afstudeerprojectbegeleiders;  afstemming tussen het afstudeerproject en andere studieonderdelen, zoals BPV 1 3(eindstage);  meer transparantie in de totstandkoming van de (eind)beoordeling. BSN heeft naar aanleiding van dit intern assessment een verbeterplan opgesteld, waarbij zij zich heeft gefocust op het verbeteren van het gerealiseerd niveau dat tot uitdrukking komt in het eindwerkstuk. Het uiteenzetten van een relevant theoretisch kader in een eindwerkstuk aan de hand van een heldere probleemstelling met een duidelijke methodologische onderbouwing bleek voor studenten een lastige opgave. Dit is een beeld dat deskundigen bij meerdere opleidingen in het Hoger Beroepsonderwijs tegenkomen. Om deze punten te verbeteren heeft BSN modules ingevoerd gericht op methoden van onderzoek. Tevens werd in het curriculum meer aandacht

1

BPV = Beroeps Praktijk Vorming


januari 2012

4

besteed aan onderzoeksvaardigheden (en de toepassing ervan) van studenten. Deze maatregelen zullen wij in hoofdstuk drie toelichten.

2.2

Verbeterpunten na de visitatie van 2010

Na de visitatie in november 2010 heeft BSN op basis van het beoordelingsrapport van het auditpanel, bovenop de maatregelen van 2009, verbeteringen geformuleerd die voor een flink deel zijn ingevoerd. Deze verbeteringen betroffen o.a. versterking beroepenveldcommissie (voortaan: BVC), vaststelling heldere onderzoekslijn, intensivering overleg tussen Dean, domeincoördinatoren, vestigingsdirecteuren en BVC over de doorwerking van de eindkwalificaties van de opleidingen in het programma, invoering externe beoordelaars eindwerkstukken, invoering van uitstroomprofielen, verbetering informatievoorziening studenten en invoering Studentenraad. Recent zijn deze verbetermaatregelen, ook in het licht van het oordeel van de verificatiecommissie (zie hieronder) geëvalueerd (januari 2012: vergadering projectteam). De nog lopende verbetermaatregelen hebben, voor zover relevant, een plaats gekregen in het onderhavige projectplan.

2.3

Oordeel verificatiecommissie

De verificatiecommissie oordeelde in 2011 over het merendeel van de door haar bestudeerde scripties (zie tijdslijn begin hoofdstuk) niet positief. Zij gaf hierbij de volgende verklaringen:  de eindwerkstukken schieten tekort wat betreft samenvattingen, opbouw en inhoud. Dit gold voor alle opleidingen;  er is ruimte voor verbetering als het gaat om de onderzoeksvaardigheden of –technieken die de studenten laten zien. Veldonderzoek, substantieel kwantitatief onderzoek, werd beperkt toegepast en was niet altijd van het gewenste bachelor niveau. In het geval van kwalitatief onderzoek waren onderzoeksresultaten niet altijd reproduceerbaar, bijvoorbeeld door het ontbreken van (duidelijke) gespreksverslagen in de vorm van interviews;  verbetering is goed mogelijk in de formulering van een probleemstelling, uitgewerkt in een heldere onderzoeksvraag met daarvan afgeleide deelvragen.  studenten hebben moeite met het uiteenzetten van een relevant theoretisch kader: relevante theorie en theoretische concepten en modellen ontbreken of worden willekeurig toegepast;  het gebruik van relevante literatuur was wisselend. Literatuuronderzoek zou meer aandacht mogen krijgen.  taalgebruik en spelling zijn aandachtspunt. M.b.t. de begeleiding en de beoordeling van de eindwerken constateerde de verificatiecommissie twee hoofdzaken:  Procedures en richtlijnen waren niet altijd duidelijk vastgesteld. Bijvoorbeeld: geen duidelijke beslisregel voor het vaststellen van het eindcijfer. Het ging hierbij om de weging tussen de verschillende onderdelen van het eindwerkstuk, te weten: 1) de inhoud, 2) de vormgeving en 3) de presentatie en de verdediging. Ook de weging van de verschillende criteria die onder een bepaald onderdeel vallen, was niet duidelijk.  Waar procedures en richtlijnen wel waren vastgesteld, werden deze in de praktijk niet altijd gehandhaafd. Verder werden bij de oordelen van de beoordelaars het onderscheid tussen stage(verslag) (BPV) en afstudeerscriptie niet scherp getrokken, waarbij de praktijkcomponent de meeste nadruk kreeg. De verificatiecommissie heeft tijdens haar onderzoek geconstateerd dat BSN al een aantal stappen heeft gezet om te komen tot een versteviging van het door de studenten te bereiken niveau. De verificatiecommissie heeft in haar rapport aangegeven deze stappen te ondersteunen. Werken volgens de nieuwe werkwijze in de afstudeerprocedure zou volgens de commissie moeten leiden tot een aanzienlijke verhoging en versteviging van de kwaliteit van de afstudeerwerken. BSN benut de analyse van de verificatiecommissie als basis voor de vereiste intensivering van de verbetermaatregelen.


januari 2012

5

3

Plan van aanpak

In dit hoofdstuk beschrijven wij de verbetermatregelen en –activiteiten op de door de NVAO aangegeven aandachtspunten. Hierbij geven we aan welke maatregelen al genomen zijn sinds 2009 en de verbeteringen die voor 2012 beoogd zijn. In die zin vormt dit herstelplan niet alleen een papieren werkelijkheid: voor een deel zijn de verbeterplannen en -activiteiten reeds gerealiseerd. De     

verbeteringen worden “opgehangen” aan vijf kapstokken, namelijk: toetsing en gerealiseerd niveau; professionalisering medewerkers; versteviging onderdelen van het curriculum; eigenheid van de opleidingen; overige aspecten van kwalitetiszorg.

3.1

Toetsing en gerealiseerd niveau

BSN heeft in de afgelopen jaren een flink aantal stappen gezet in het borgen van de kwaliteit van het eindniveau. Dit betreft een toetsplan per opleiding (toetsvormen, toetsmomenten, toetsomvang), de inhoud en organisatie van toetsen, de scheiding tussen begeleiden en beoordelen van afstudeerders, beschreven in een afstudeerhandleiding, de inzet van externe beoordelaars en de versterking van de positie van de examencommissie. Om de kwaliteit van de toetsing te bewaken, te bevorderen en te borgen is een integraal toetsbeleid van groot belang. In 2009 heeft BSN reeds een centrale programmering voor toetsing ingevoerd. Dit houdt in dat alle vestigingen hetzelfde toetsrooster hanteren. Daarnaast heeft BSN in oktober 2010 een “Handboek Toetsing” opgesteld, geldig vanaf studiejaar 2010-2011. Zoals is gesteld in dit handboek, heeft iedere opleiding een toetsplan opgesteld, waarin over het gehele curriculum heen is aangegeven welke kwalificaties, op welk niveau, in welk blok en met welke toetsvorm worden getoetst. Om te borgen dat het geheel aan toetsen dekkend is voor en herleidbaar tot alle kwalificaties op alle niveaus zullen de toetsplannen per opleiding worden geëvalueerd. Toetscyclus BSN waarborgt de kwaliteit van de toetsing, doordat ontwikkeling, afname en beoordeling van de toetsing verloopt via de toetscyclus. De toetscyclus omvat het gehele proces over een toets. Het bestaat uit de volgende stappen: Stap 0. Opstellen toetsplan voor de opleiding Stap 1. Ontwerpen van een toets Stap 2. Compliance check en kwaliteitscontrole Stap 3. Toets vaststellen Stap 4. Afnemen van een toets Stap 5. Correctie Stap 6. Feedback Stap 7. Analyseren en sanctioneren van de toetsresultaten Stap 8. Evaluatie van de toets Het projectteam zal in nauwe samenwerking met de examencommissie de verschillende stappen in de toetscyclus evalueren om te kijken of de stappen worden uitgevoerd en zo ja, of ze worden uitgevoerd volgens het beleid, geformuleerd in het handboek toetsing. Eén stap in het bijzonder heeft de aandacht van het project: stap 1. Ontwerpen van een toets. De domeincoördinator2 speelt een centrale rol: hij treedt op als opdrachtgever en keurt de toetsen goed. De domeincoördinatoren hebben een masteropleiding in het vakgebied dat ze coördineren, 2

BSN heeft domeincoördinatoren aangesteld voor de volgende domeinen: Marketing; Economy & Operations; Management & Organisatie; Hotel Management; Event, Leisure & Travel Management en International Business.


januari 2012

6

zijn actief betrokken in het vakgebied en zijn betrokken bij landelijke overleggen. De als toetsconstructeur aangewezen docent krijgt input van de domeincoördinator én van collega’s in hetzelfde vakgebied. Op basis van deze input stelt de docent de toetsvragen op. Hierbij wordt er ook direct een antwoordmodel ontwikkeld (met criteria voor normering). De ontworpen toets wordt gehanteerd op alle vestigingen en op hetzelfde tijdstip afgenomen. Vanuit de examencommissie heeft de voorzitter regelmatig werkoverleg met de domeincoördinatoren over het proces van toetsing en examinering. Om een systematisch constructie van een toets te garanderen heeft BSN in haar handboek toetsing gesteld, dat er per onderwijseenheid een toetsmatrijs wordt opgesteld. De consequente invoering en toepassing van de toetsmatrijzen, zo is gebleken bij evaluatie van maatregelen sinds 2010, is niettemin nog niet geheel uitgevoerd. Wel heeft BSN reeds het thema “toetsconstructie” besproken met domeincoördinatoren en docenten. Dit is o.a. in april 2010 gebeurd tijdens diverse werkconferenties (op verschillende vestigingen). In deze conferenties is er aandacht besteed aan het constructieproces en zijn er concrete toetsvoorbeelden (met antwoordmodellen) becommentarieerd. Op basis van de recente evaluatie van verbetermaatregelen sinds 2009 en de aanwijzingen van de NVAO heeft BSN het maken van toetsmatrijzen als een belangrijke verbeteractie op de agenda gezet. Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Evaluatie “Handboek Toetsing”

Examencommissie i.s.m. projectteam

Voor mei 2012

Waar nodig bijstelling van het handboek, zodat het toetsbeleid aansluit bij de huidige én gewenste situatie

Evaluatie toetsplan per opleiding


Voor mei 2012

Waar nodig bijstelling van het toetsplan, zodat het toetsbeleid aansluit bij de huidige én gewenste situatie. Het nieuwe schooljaar heeft geactualiseerd toetsplan

Evaluatie van alle stappen in de geformuleerde toetscyclus


Voor mei 2012

Waar nodig bijstelling van de toetscyclus, zodat het toetsbeleid aansluit bij de huidige én gewenste situatie

Verbeteren van stap 1: ontwerpen van een toets: voor de toetsen in alle onderwijseenheden wordt een toetsmatrijs opgesteld

Examencommissie

Voor mei 2012

Een blauwdruk, een uitgewerkt plan per onderwijseenheid dat een systematische constructie van de toetsen in die onderwijseenheid garandeert. Consequente invoering en systematische toepassing van de toetsmatrijzen.

3.1.1. Afstudeerproces Met het afstudeerproject toont de student aan het gerealiseerd niveau behaald te hebben. Het afstudeerproject bestaat uit het uitvoeren van een praktijkonderzoek en schrijven van een scriptie. Vanuit de laatste stage (BPV3) verzamelt de student gegevens die hij later op basis van een onderzoeksvraag theoretisch analyseert. De verificatiecommissie was van oordeel, dat ten tijde van haar bezoek het onderscheid tussen de stage (BPV3) en het stageverslag enerzijds en de afstudeerscriptie anderzijds scherper kon worden neergezet. BSN heeft hieraan gevolg gegeven door de procedures en richtlijnen voor zowel de stage als het afstuderen onder de loep te nemen en waar nodig te herformuleren.


januari 2012

7

Voor de stage geldt dat Notenboom de eisen aan de stageomgeving, de stageopdracht én de stagebegeleiders vanuit het bedrijf scherper heeft geformuleerd. Het protocol voor de stagebegeleiding werd in het studiejaar 2011-2012 zodanig aangepast, dat naast het ondertekenen van het stagecontract, ook een verificatie van de competenties van de stagebegeleiders plaatsvindt, bijv. door een werkplekbezoek. BSN onderkent dat deze verificatie op een meer systematischere manier kan plaatsvinden. Het management zal hier i.s.m. de examencommissie een strengere controle op uitoefenen. Voor het afstuderen geldt dat BSN al sinds studiejaar 2009-2010 een vernieuwde handleiding in gebruik heeft genomen met afstudeerprocedure voor het begeleiden en beoordelen van afstudeerders, beschreven in een afstudeerhandleiding gehanteerd. In deze afstudeerhandleiding werden de volgende zaken nagestreefd:  het inbouwen van drempels in het afstudeerproces met voorafgaand aan de start van het afstudeerproject goedkeuring van het projectvoorstel;  eenduidigheid in de aanpak van afstudeerprojectbegeleiders;  eenduidigheid in de beoordeling. Deze afstudeerhandleiding en de uitvoering ervan is na twee afstudeercohorten geëvalueerd. Gebleken is dat het gebruik van het beoordelingsformulier nog niet altijd consistent was en dat er tussen de afstudeerprojectbegeleiders soms ook verschillen waren in de afstudeerbegeleiding, met name in de beginfase van het afstudeertraject. Een aandachtspunt hierbij is dat studenten in de beginfase van dit traject soms de vereiste methodologische keuzes onvoldoende onderbouwen. Per studiejaar 2011-2012 is een aantal verbeteringen doorgevoerd, die inmiddels hun weerslag hebben gekregen in de vernieuwde Handleiding voor de afstudeeropdracht (“Handleiding Afstuderen Bachelor Programma’s, november 2011”). Hieronder beschrijven wij de verbetermaatregelen in de nieuwe afstudeerhandleiding. Scheiding begeleiden en beoordelen in het afstudeerproces Om de objectiviteit en de transparantie te bevorderen van de eindbeoordeling in het afstuderen heeft BSN besloten om de begeleiding en de beoordeling van afstudeerders van elkaar te ontkoppelen. De docent die betrokken is bij de begeleiding van een student tijdens het afstuderen is nu nooit meer verantwoordelijk voor de eindbeoordeling van zijn student. Dit heeft als gevolg dat er nu vier rollen zijn in het afstudeertraject: 1. projectvoorstel begeleider; 2. lid van de commissie beoordeling afstudeerprojectvoorstellen; 3. afstudeerprojectbegeleider; 4. afstudeerprojectbeoordelaar. BSN heeft de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van deze betrokken personen geëxpliciteerd. Ook heeft zij de selectiecriteria voor de vier rollen geformuleerd. Zo moeten afstudeerprojectbegeleiders minimaal over een masterdiploma beschikken, ervaring hebben met het uitvoeren van onderzoek, bekend zijn met de onderzoeksmaterie van de student en een algemene interesse hebben in onderzoek en (wetenschappelijke) ontwikkelingen. Nieuwe docenten mogen geen afstudeerders begeleiden, tenzij ze hiermee elders aantoonbare ervaring hebben opgedaan. BSN oriënteert zich nu met behulp van de afspraken in het hoofdlijnenakkoord OCWHBO-Raad op mogelijkheden om de eisen, gesteld aan de betrokken personen in het afstudeertraject, te verhogen.


januari 2012

8

In de beoordelingsfase werkte BSN altijd al met de systematiek van twee beoordelaars. Om de objectiviteit en de beroepsgerichtheid van de beoordeling bij het afstuderen verder te versterken heeft BSN een externe deskundige ingeschakeld die als derde beoordelaar fungeert. Deze externe beoordelaar is aanwezig bij elke verdediging. Zij zijn een expert uit het vakdomein waarin de student afstudeert. De externe beoordelaars worden aangesteld door de examencommissie op voordracht van de BVC. Belangrijkere rol projectvoorstel: go/no go-momenten Het is essentieel dat studenten in de beginfase van hun afstudeertraject een probleemstelling formuleren die voldoende aanknopingspunten bevat om een gedegen onderzoek uit te voeren. Ook is het van belang dat zij een goede opzet kunnen bedenken voor het daadwerkelijk uitvoeren van dat onderzoek. Om ervoor te zorgen dat studenten vanaf het eerste begin op het juiste spoor zitten, heeft BSN vanaf studiejaar 2011-2012 het projectvoorstel nog scherper gemarkeerd en heeft diverse controlemomenten ingebouwd in het afstudeerproces. Er zijn nu drie belangrijke voortgangscontrole momenten: Student Levert afstudeerprojectvoorstel in

Handeling Beoordeling afstudeerprojectvoorstel

Levert concept afstudeerproject in samen met Ephoruscontrole rapport (plagiaat)

Controle op compleetheid en authenticiteit Scan op verdedigbaarheid

Wie Lid van de commissie beoordeling afstudeerprojectvoorstellen Afstudeerprojectbegeleider Afstudeerproject beoordelaars

De lijst van criteria waaraan het projectvoorstel moet voldoen, is uitgebreid (zie bijlage afstudeerhandleiding). BSN verwacht nu van de student dat hij een uitvoerig projectvoorstel schrijft en dus dienen er alle bestanddelen van een projectvoorstel (plan van aanpak) in terug te vinden zijn:  thesis voorstel: de opdrachtbeschrijving en een eerste beschrijving van het gewenste/beoogde eindresultaat; doelstellingen  probleemstelling van de scriptie, vertaald in een onderzoeksvraag met daarvan afgeleide deelvragen;  nut en noodzaak analyse  research methodologie die de student gaat gebruiken;  methodische aanpak;  te gebruiken literatuur en andere informatiebronnen;  planning van activiteiten met tijdschema. Het afstudeerprojectvoorstel wordt door de afstudeerprojectvoorstel begeleider beoordeeld op volledigheid, uitvoerbaarheid, concreetheid, doelmatigheid en consistentie, spelling, formulering en opbouw. Studenten mogen pas starten met het afstudeerproject, als dit projectvoorstel is goedgekeurd. Hiermee is de afstudeerprojectvoorstel begeleider (mede)verantwoordelijk voor het bevorderen van het niveau van het afstudeertraject. De afstudeerbegeleider is (mede)verantwoordelijk voor het bevorderen van een efficiënt afstudeertraject. Hij is als het ware procesbewaker van het afstudeertraject van de examenkandidaat. Hij is in staat een kandidaat inhoudelijk commentaar te geven op de documentatie. De begeleider pleegt op gezette tijden overleg met de kandidaat, zoals is opgenomen in het afstudeerprojectvoorstel van de student. De afstudeerbegeleider bepaalt in overleg met de student of het definitieve concept waardig is voor een controle met het oog op veen eindexamenzitting. Beoordeling van het afstuderen en normering van het eindwerkstuk Niet alleen is de beoordelingsprocedure expliciet beschreven in de nieuwe afstudeerhandeling. Ook de beoordelingscriteria bij de afstudeeropdracht zijn expliciet uitgewerkt. Verder is de prestatiestandaard beschreven met aandacht voor:


januari 2012

9

1. de cesuur: de grens tussen een onvoldoende en een voldoende; 2. de wijze waarop het eindoordeel in de vorm van een eindcijfer tot stand komt. Anders gezegd: de eisen waaraan goed eindwerkstukken moeten voldoen zijn geformuleerd en het is duidelijk wat studenten nu precies moeten laten zien om tot een voldoende beoordeling te komen. De onderlinge relevantie of weging van de verschillende criteria is hierbij verduidelijkt. Ook heeft BSN een tabel samengesteld waarin de criteria staan aangegeven voor het vaststellen van het niveau van de afstudeerder. Voor de aspecten kennisniveau, attitude, presentatie en informatie/bronnen is aangegeven wanneer de student in aanmerking komt voor een bepaald cijfer (de normering is uitgewerkt voor de cijfers 5 t/m 10). Deze tabel kunnen de afstudeerbeoordelaars hanteren bij de eindbeoordeling van het afstuderen. Het projectteam zal deze tabel evalueren en waar nodig bijstellen. Ook zal het team een verdere operationalisatie van deze tabel maken. Om de totstandkoming van de beoordeling van het eindwerkstuk, de presentatie en de verdediging goed te documenteren hanteert BSN een nieuw beoordelingsformat. BSN heeft ervoor gekozen om het beoordelingsformat van de NVAO (commissie Dunnewijk) te gebruiken. Hierop kunnen verschillende onderdelen op een heldere manier worden gescoord. Op het beoordelingsformat geven de drie beoordelaars (twee intern en een extern) onafhankelijk van elkaar een oordeel over de kwaliteit van het afstudeerrapport inclusief de reflectie, het proces, de presentatie en de verdediging. Er is afgesproken dat elk cijfer op het formulier uitgebreid wordt toegelicht. Beoordelingsformulieren moeten kortom volledig worden ingevuld door de beoordelaars afzonderlijk. Deze beoordelingen dienen ter onderbouwing van het gezamenlijke eindoordeel. Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Strengere controle op het naleven van de verificatie of externe stagebegeleiders wel aan de geformuleerde eisen voldoen

MT i.s.m. examencommissie

Structureel

Alle stagebegeleiders vanuit het stagebedrijf voldoen aan de door BSN geformuleerde eisen.

Evaluatie van de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de betrokken personen in het afstudeertraject

Projectteam i.s.m. de examencommissie

Voor mei 2012

Heldere taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden

Evaluatie van de selectiecriteria van de betrokken personen in het afstudeertraject met hierbij aandacht voor de afspraken in het hoofdlijnenakkoord OCW-HBO-Raad Monitoring begeleidingsmomenten

MT i.s.m. projectteam

Voor mei 2012

Aansluiting bij hoofdlijnenakkoorden

projectteam

januari- april 2012

Rapportage over evaluatie aan management

Evaluatie én operationalisatie van de huidige normeringstabel Monitoring benutting nieuw beoordelingsformat

Projectteam

Voor mei 2012

Goede basis voor een eenduidige normering

examencommissie

januari- april 2012


Borging van het niveau: positie Examencommissie Met het invoeren van de nieuwe Wet op het Hoger Onderwijs en het Wetenschappelijk onderzoek (sept. 2010) zijn er aangescherpte wettelijke regelingen vastgelegd voor met name de examencommissie. Dat gremium krijgt een belangrijke rol bij accreditaties en draagt de eindverantwoordelijkheid voor borging van kwaliteit van toetsing en eindniveau. De daarbij behorende taken mag ze (deels) mandateren aan anderen. Inmiddels zijn samenstelling en taken en werkwijze van de examencommissie aangepast aan de wetgeving die sinds september 2010 is geïmplementeerd. Voor de leden van examencommissie is een competentieprofiel beschikbaar aan de hand waarvan het CvB de samenstelling van de examencommissie checkt. In 2012 is een training voorzien voor alle leden van de examencommissie. De examencommissie zal –in samenwerking met een externe partij – haar taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden evalueren.


januari 2012

10

De examencommissie zal een “ontwikkelingsagenda” (of onderzoeksagenda) opstellen. Een van de dingen zal bijvoorbeeld zijn dat zij jaarlijks de deskundigheid én de kwaliteit van het werk van de afstudeerbegeleiders, de afstudeerbeoordelaars en overige bij de examinering betrokken personen evalueert. Zij rapporteert daarover, door middel van een jaarverslag, aan het CvB en doet suggesties voor scholing. Ook zal de examencommissie evaluaties van de toetsen agenderen. Een ander punt op de agenda zal de review van afstudeerscripties zijn. Jaarlijks zal de examencommissie een steekproef nemen van een aantal scripties en deze onderwerpen aan een intensieve kwaliteitscontrole. Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Voorstel taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de examencommissie / juridische check op conformiteit met WHW

Examencommissie t.b.v.MT

maart 2012

Check op competentieprofiel van leden van examencommissie

CvB

maart 2012

Een notitie met daarin taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de examencommissie. Helder competentieprofiel examencommissieleden

Training examencommissie

Externe trainers

april 2012

Verheldering taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden examencommissie; Actualisering activiteitenplan zoals neergelegd in jaarverslag examencommissie

Vaststelling van de (onderzoeks)agenda van de examencommissie

examencommissie

maart 2012

Versterking examenbureau ter ondersteuning van de examencommissie

MT

maart 2012

In jaarverslag 2011/12 examencommissie opnemen+ uitvoering programma tot zomervakantie Optimale ondersteuning van de examencommissie bij de uitvoering van haar taakstelling

3.2

Professionaliseren van medewerkers

In de hoofdlijnenakkoorden van OCW met de HBO-Raad en met de NTRO vormen voor BSN de basis voor het personeelsbeleid voor de komende jaren. Daarin krijgen didactische vaardigheden en nascholing een grote rol. 3.2.1 Personeelsbeleid Twee keer per jaar wordt met de medewerkers gesproken. Eén keer om ontwikkelafspraken te maken en één keer om resultaten te bespreken. BSN geeft aan wat ze van medewerkers verwacht en biedt dienaangaande scholing aan. Voor de periode tot 2016 is het streefbeeld dat 80% van de hbo-docenten master- of PhD-opgeleid zijn. Per opleiding is het percentage masters en PhD in beeld. Het projectteam formuleert in het kader van het projectplan per opleiding beleid en stelt acties voor aan het CvB. Om met de studenten toe te werken naar het hbo-bachelorniveau is het noodzaak dat zij over de theoretische bagage beschikken die hen de basis biedt om kritisch en creatief naar hun eigen vakgebied te kunnen kijken. Dit betekent automatisch dat de docenten c.q. examinatoren per module goed op de hoogte zijn van de betreffende kennisbasis c.q. body of knowledge en de bijbehorende eindkwalificatie en leerdoelen. De uitwerking hiervan vindt als volgt plaats. In de curricula van de onderwijseenheden staat aangegeven welke kwalificaties aan de orde zijn. In


januari 2012

11

intervisiebijeenkomsten(zo mogelijk per opleiding door de kernteams) wordt komend jaar aandacht besteed aan de koppeling lesinhoud-eindkwalificaties. 3.2.2.Professionalisering examinatoren Opdat iedereen een uniforme aanpak gaat hanteren in het afstudeerproject, wordt er sterk ingezet op de professionalisering van afstudeerprojectbegeleiders. Twee maal per jaar organiseert BSN een training “Afstudeertraject” voor het afstudeerteam van afstudeerprojectbegeleiders en beoordelaars. Aan het begin van het studiejaar jaar is deze training gericht op nieuwe en/of onervaren docenten, waarbij deze ingevoerd worden in de afstudeerprocedure van BSN en het werken met het beoordelingsformulier. Aan het einde van elk studiejaar evalueert elk kernteam de ervaringen met de afstudeerprocedure. In het overleg van afstudeerprojectbegeleiders worden de ervaringen van de verschillende opleidingen vergeleken en verbetervoorstellen gedaan. Die worden voorgelegd aan het MT van BSN. Op deze manier monitoren we de ontwikkelingen van de (herziening) van het afstudeertraject continu. De evaluatie met de externe beoordelaars gebeurt centraal met de examencommissie en de Dean. In januari 2012 zijn de selectiecriteria voor afstudeerbegeleiders en examinatoren (competentieprofiel) vastgesteld, waarin de volgende onderdelen belangrijk zijn. a. Grondige kennis van onderzoeksmethoden en –technieken en de toepassing hiervan in de praktijk. b. Grondige kennis en ervaring procesbegeleiding (afstudeerbegeleider). c. Goede kennis van het Nederlands en rapportagetechnieken. d. Kennis en ervaring m.b.t. tot (ondernemerschap)onderwijs op hbo-niveau.

Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Het uitvoeren van trainingen en werkbijeenkomsten

Projectteam, externe ondersteuning

Om de 3-4 maanden werkconferentie met begeleiders en beoordelaars,

resulteert in kwaliteitsverbetering van de stage- en afstudeervoorstellen en kwaliteitsverbetering van de stageverslagen en afstudeerscripties;

Projectteam stelt programma op Plan van aanpak kwaliteit van docenten, intensivering systeem van individuele gesprekken over het werk

CvB/MT

Voor de zomervakantie

Volgens de normen van de hoofdlijnenakkoorden

Competentieprofiel examinatoren, selectiecriteria voor afstudeerbegeleiders en examinatoren

projectteam

In januari 2012

Competentieprofiel examinatoren

Docenten zijn per opleiding en per module op de hoogte van de eindkwalificaties en leerdoelen

projectteam

april 2012

Alle docenten bekend met de eindkwalificaties en leerdoelen per module/opleiding


januari 2012

12

3.3

Curriculumversteviging (verdieping in het programma)

Een opleiding tot hbo-bachelor dient ervoor zorg te dragen dat studenten een gedegen theoretische basis verkrijgen, dat zij het onderzoekend vermogen verwerven dat hen in staat stelt om bij te kunnen dragen aan de ontwikkeling van het beroep, dat zij over voldoende professioneel vakmanschap beschikken en ten slotte de maatschappelijke oriëntatie ontwikkelen die past bij een verantwoordelijke professional. De basis van het curriculum van de vier opleidingen is gezond. Het curriculum is wat inhoud betreft gebaseerd op de BoKS3 van de betreffende opleidingen en voldoet ruimschoots aan de eisen van de NVAO zoals met behulp van Dublindescriptoren en hbo/kwalificaties is nagegaan in de recente visitaties. Op basis van de opmerkingen van het auditteam in 2010 en de verificatiecommissie in 2011, o.a. meer aandacht voor theoretische onderbouwing, methodologische keuzes, literatuurlijst, ziet BSN mogelijkheden om het studieniveau te verhogen. BSN focust zich op de volgende aspecten: 1. Bij het vak Nederlands aandacht voor rapporteren, samenvattingen en opbouw intensiveren. 2. Het inbrengen van meer vakspecifieke kennis van het beroepsdomein waarvoor wordt opgeleid. 3. Het gebruiken van actuele, maar ook verdiepende vakliteratuur. Door het hanteren van nieuwe literatuur en actuele ontwikkelingen (vakbladen, tijdschriften etc.) kunnen ook in bestaande modules veranderende inzichten over de leerstof worden ingebracht. 4. Het nog duidelijker integreren van een onderzoekslijn in het curriculum. Bovengenoemde keuzes, vooral 2 en 3, maken het mogelijk om aan de onderscheiden vier opleidingen een meer eigen accent te geven, in het bijzonder door het beroepsdomein waarvoor wordt opgeleid per opleiding verder tot uiting te laten komen in zowel de modules in de verschillende curricula als in de gehanteerde literatuur daarbij. De nog in te stellen kernteams per opleiding spelen hier een belangrijke rol bij. Zie 3.4. Allereerst zijn er daarom met ingang van studiejaar 2 enkele extra vakken aan het curriculum toegevoegd van de opleidingen toegevoegd:  BBA + IBMS: e-business & e-commerce; Innovatiemanagement, Business Imagineering, feasibilty study, strategisch management  ELT: Imagineering, Business events, Trends & ontwikkelingen in ELT  Hotel management: Resort management, Hotel operations management, Trends & Ontwikkelingen in Hotel & ELT. Vanaf studiejaar 2011-2012 wordt bij het herzien van het onderwijs voor een nieuw studiejaar expliciet de inhoud van modules, projecten en opdrachten geëvalueerd met het oog op actuele ontwikkelingen in de verschillende vakgebieden. Zo zal de actualiteit van praktijkcases expliciet in het docententeam besproken. Met regelmaat zal aan het werkveld worden gevraagd praktijkcases aan te leveren en/of wordt casuïstiek aan praktijkmensen voorgelegd. Het kernteam houdt hier toezicht op. Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Evaluatie van de nieuwe modules

Projectteam

Voor de zomer vakantie 2012

Integreren onderzoekslijn in het curriculum; meer aandacht voor innovatie in de curricula

Versterking van de koppeling tussen uitstroomprofiel en de beroepspraktijk

Kernteams


Herziening curricula m.i.v. studiejaar 2012-2013

Ontwikkelen van onderwijseenheden die expliciet de koppeling leggen met de actuele, innovatieve beroepspraktijk

Kernteams



3

BoKS- Body of Knowledge & Skills


januari 2012

13

3.3.1 Gebruik van (vak)literatuur (inclusief buitenlandse vakliteratuur) Naast meer aandacht voor vakspecifieke kennis en innovatie heeft de NVAO ook om een meer structurele plaats voor (buitenlandse) literatuur gevraagd. BSN onderkent dit. Inmiddels heeft BSN het percentage buitenlandse literatuur in de opleidingen verhoogd. Met betrekking tot de gehanteerde literatuurlijsten geldt dat de opleidingen gebruik maken van standaardwerken die vrijwel iedere beroepsbeoefenaar in het betreffende veld kent en gebruikt. Naast deze boeken is BSN voornemens om meer te gaan werken met (recente) artikelen uit vaktijdschriften, artikelen uit tijdschriften die door de beroepsvereniging worden uitgegeven en kwalitatief goede vakpublicaties op het internet. Het auditpanel dat de opleiding in november 2010 visiteerde, constateerde dat er geen mediatheek is en oordeelde dat BSN het gebruik van literatuur door studenten beter kon stimuleren. Ook vond het panel het van belang dat BSN de internationale component in de programma’s zou versterken, bijvoorbeeld door de aanwezigheid van Engelstalige literatuur te vergroten. BSN zal ervoor zorgen dat iedere student toegang krijgt tot de universiteits- of hogeschoolbibliotheek die het meest dichtbij zijn of haar opleidingsvestiging is. Ook krijgen studenten toegang tot relevante databanken. Daarnaast zal op elke vestiging een (kleine) fysieke mediatheek komen waar studenten in ieder geval relevante handboeken, en alle boeken en artikelen die op de boekenlijst staan kunnen raadplegen. In de intervisiebijeenkomsten verdient het aandacht dat docenten hun opdrachten tijdens de lessen op een zodanige manier formuleren, dat studenten gestimuleerd worden om op zoek te gaan naar relevante literatuur. M.a.w. docenten formuleren hun opdrachten zodanig, dat studenten deze niet kunnen maken zonder hiervoor relevante literatuur tot zich te nemen. BSN gaat de literatuurlijst elk jaar evalueren om te kijken of de gebruikte werken relevant en upto-date zijn en voldoende diepgang tonen. Dit gebeurt nu onder leiding van de domeincoördinator. In de toekomst zullen de kernteams per opleiding hierin een belangrijke rol spelen.

Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Opstellen van een lijst van criteria waar de literatuurlijsten aan moeten voldoen

Projectteam i.s.m. kernteams

januari 2012

Controle-instrument t.b.v. actualisering literatuurlijst

Evaluatie van de gehanteerde literatuurlijsten aan de hand van de lijst met criteria

Projectteam

januari/februari 2012

Toevoegen van (vak)artikelen aan de te gebruiken vakliteratuur; toevoegen buitenlandse én Engelstalige vakliteratuur

Elke student krijgt toegang tot een universiteits- of hogeschoolbibliotheek

MT

maart 2012

Brede toegang tot literatuur en informatiebronnen

Kleine Mediatheek op elke vestiging

MT

maart 2012

Boeken, handboeken en tijdschriften beschikbaar voor studenten

Toegang tot relevante databanken en tijdschriften

Projectteam

maart 2012

Databanken en tijdschriften beschikbaar voor studenten

Vernieuwing van de opdrachten

Kernteam van de opleiding

mei 2012

Nieuwe en actuele opdrachten beschikbaar

Jaarlijkse evaluatie van de literatuurlijsten in goed overleg met alle docenten.



Een literatuurlijst die relevant, up-to-date en van hbo-niveau is.


januari 2012

14

3.3.2 Structurele aandacht voor toegepast onderzoek Bij professionele bachelors gaat het niet alleen om het vertalen van aangeleerde kennis van hoog niveau naar een praktijksituatie. In onze moderne samenleving is het cruciaal dat hbo-bachelors over een onderzoekend vermogen beschikken dat leidt tot reflectie, tot evidence based practice en tot innovatie; onderzoekend vermogen dat hen in staat stelt om bij te kunnen dragen aan vernieuwingen in de beroepspraktijk en daarmee de ontwikkeling van het beroep zelf. Vanaf studiejaar 2009-2010 heeft de implementatie plaatsgevonden van een leerlijn Onderzoeksvaardigheden. Het auditpanel dat de opleidingen visiteerde in november 2010, vond het belangrijk dat toegepast onderzoek een sterkere plaats verdiende in het programma. Het panel vond de ingezette maatregelen ten aanzien van de onderzoekslijn zinvol en noodzakelijk. Het was van mening dat Notenboom een heldere onderzoekslijn had ontworpen, maar dat verdere implementatie hiervan in het programma van wezenlijk belang was om versterking van het researchprofiel van de opleiding van Notenboom te realiseren. In het nieuwe curriculum is het thema ‘onderzoeken’ expliciet verwerkt in de vier leerjaren.  In jaar 1 is er een opdracht Bedrijfsoriëntatie en presentatie. Hierin doen studenten onderzoek naar een bedrijf naar keuze. Ze doen eerste ervaring op met het verzamelen van informatie en met het analyseren van het gekozen bedrijf vanuit verschillende invalshoeken. Ook krijgen studenten een inleiding in de statistiek.  In jaar 2 krijgen de studenten van alle opleidingen de onderdelen Methoden van onderzoek, statistiek 2, SPSS en de opdracht Marktonderzoek. De module Marktonderzoek, SPSS en de opdracht Marktonderzoek worden gecombineerd uitgevoerd. Tijdens dit traject wordt vanuit de kennis van Methoden van Onderzoek gewerkt aan een concreet opdracht voor Marktonderzoek. Zij leren onderzoeksvragen te formuleren en een probleemstelling te schrijven.  In jaar 3 schrijven studenten BBA en IBMS een marketingplan.  In jaar 4 volgen alle studenten het onderdeel Inleiding Afstuderen waarbij aan de orde komt het definiëren van een onderzoek, het schrijven van een probleemstelling, het maken van een nut & noodzaakanalyse, het schrijven van een quasi onderzoeksvoorstel. Naast specifieke vakken op het gebied van Methoden & Technieken worden er ook vanaf het eerste jaar methodische onderdelen in het curriculum ingebouwd om het methodisch en analytisch denken van studenten te verbeteren. Dit komt vooral tot uiting in de opdrachten die studenten moeten doen. De resultaten van deze curriculumvernieuwing moeten vanaf studiejaar 2011-2012 merkbaar zijn. Het CvB van BSN heeft besloten om nog dit studiejaar een lectoraat op te zetten dat past bij de vier opleidingen en het karakter van BSN. Concreet wordt nu onderzocht of een lectoraat rondom het thema duurzaamheid en ondernemendheid mogelijk is. Daarnaast wordt onderzocht of een lectoraat rondom servicemanagement de voorkeur verdient. In beide gevallen zijn het bij de vier opleidingen passende thema´s en kan een lectoraat het doen van praktijkonderzoek bij BSN een forse impuls geven, zowel naar de docenten als naar de studenten toe. Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Evaluatie van de implementatie van de onderzoekslijn

Projectteam

februari 2012


Ontwikkeling module “Inleiding (tot methoden en technieken van) onderzoek” in jaar 1

kernteams

oktober 2012

Module Inleiding tot methoden en technieken van onderzoek

Ontwikkeling/vernieuwing van opdrachten waarin studenten expliciet werken aan hun onderzoeksvaardigheden.

kernteams

augustus 2012

Opdrachten voor onderzoeksvaardigheden

Versterking van de onderzoeksleerlijn

kernteams

mei 2012

Samenhang in de verschillende onderdelen in de onderzoeksleerlijn en daarmee een volledig geïntegreerde aanpak van onderzoek.

Invoering lectoraat

CvB

april/mei 2012

Besluit over thema lectoraat, omvang en invoering


januari 2012

15

3.3.3. Integratie van de Beroepenveldcommissie Ook voor de beroepenveldcommissie (hierna: BVC) is een belangrijke rol weggelegd bij de curriculumversteviging. Het curriculum wordt ieder studiejaar geëvalueerd en, waar nodig, aangepast. De input van de BVC is hierbij van invloed. Zoals we eerder stelden, heeft BSN domeincoördinatoren aangesteld voor de volgende domeinen: Marketing; Economy & Operations; Management & Organisatie; Hotel Management; Event, Leisure & Travel Management en International business Deze domeincoördinatoren zijn elk gekoppeld aan één of meerdere leden van de beroepenveldcommissie. De BVC bestaat uit 10 leden, waarvan per opleiding 2 leden het specifieke vakgebied van een opleiding vertegenwoordigen en 2 algemene leden die ondernemendheid in hun profiel hebben. Het competentieprofiel van de BVC wordt in januari 2012 geëvalueerd. Naast de directe consultaties met de domeincoördinatoren vergaderen de BVC leden twee keer per jaar met elkaar: in het voorjaarsoverleg en het najaarsoverleg. Voorafgaand aan deze vergaderingen hebben de domeincoördinatoren samen met de leden van de beroepenveldcommissie een kort vooroverleg om de belangrijke agendapunten te bepalen. Hierbij is er expliciete aandacht voor actuele en innovatieve ontwikkelingen in de beroepspraktijk. Sinds eind 2009 hanteert BSN deze structuur.

3.4

Versterking eigenheid per opleiding

Zoals we in de inleiding meldde, heeft dit projectplan betrekking op de volgende vier hbo-bachelor opleidingen:  Croho 39226: Business Administration  Croho 30002: Hoger Hotelmanagement  Croho 34030: Events, Leisure & Travelmanagement  Croho 34936: International Business and Management Studies Deze opleidingen hebben een gemeenschappelijke basis, mede omdat zij gericht zijn op het vervullen van een general management-achtige functie. Om het profiel van elke opleiding afzonderlijk beter tot uiting te laten komen gaat BSN kernteams voor de opleidingen samenstellen, waardoor domeincoördinatoren (inhoudsdeskundige), docenten en ondersteunend personeel meer focus krijgen. Dit kernteam zal ernaar streven de eigen opleiding meer accent te geven en bewaakt de uitvoering van het programma, conform de OER. De eigen inkleuring vindt plaats d.m.v. opdrachten, vakliteratuur en BPV. Een belangrijke taak van het kernteam is het reguleren van de personeelsbezetting (kwaliteit docenten en anderen), toetsing en inwerken van nieuwe docenten. De eindverantwoordelijken van de opleidingen opereren onder verantwoordelijkheid van de Dean. Een aantal van de onderstaande verbeterplannen en –activiteiten kunnen hier een positieve impuls aan geven. Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Instellen kernteam per opleiding

CvB

maart 2012

Eigen accent opleiding verstevigen; eigen inkleuring stageperiode; Meer regie op toetsing en afstudeerwerken.

Taakomschrijving kernteam

MT

maart 2012

Taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden vastleggen


januari 2012

16

3.5

Overige aspecten van kwaliteitszorg: informatievoorziening en onderwijsrendement

De NVAO heeft aangegeven dat naast de borging van de kwaliteit het gerealiseerd niveau nog een aantal andere aspecten in het herstelplan aan de orden dienen te komen, namelijk: informatieverstrekking aan studenten over regels, procedures en het tijdig bekend maken van roosters en wijzigingen daarin. Ten slotte wordt gevraagd ook aandacht te geven aan het onderwijsrendement van de opleidingen. 3.5.1 Informatievoorziening Studiegidsen zijn inmiddels actueel en toegankelijk. De centrale organisatie van het toetsprogramma (ontwikkeling, planning, uitwerking en communicatie) is op orde. Over de bereikbaarheid van docenten buiten de contacturen zijn studenten in meer of mindere mate tevreden. Als verbetermaatregel heeft Notenboom het roostersysteem aangepast, waardoor studenten beter kunnen zien wanneer een docent ‘in huis’ is. Uit de jaarlijkse studententevredenheidsonderzoeken blijkt dat de studenten inmiddels positief zijn over de informatievoorziening rondom roostering en de informatievoorziening over regels en procedures. BSN gaat de studenten beter informeren over de uitkomsten van de evaluaties en de geplande en genomen verbetermaatregelen en betrekt de studenten vanaf het studiejaar 2010-2011 meer structureel bij de kwaliteit van de opleidingen. Dit gebeurt zowel via formele als informele overlegmomenten. De Studentenraad, opgericht in 2010, is inmiddels vaste gesprekspartner voor de het MT. De komende jaren wil BSN alumni meer systematisch bij de verbeterpraktijk gaan betrekken. Twee alumni maken deel uit van de BVC. 3.5.2 Het onderwijsrendement Tot 2010 heeft Notenboom haar Bachelor programma’s aangeboden op basis van een driejarig curriculum. Per september 2011 is het programma omgezet naar een vierjarig curriculum en hebben studenten de mogelijkheid, indien aan specifieke eisen wordt voldaan, het programma af te ronden in drie jaren (fast track). Het projectteam heeft inmiddels de rendementen per opleiding bestudeerd en bespreekt verbetermaatregelen. De gerealiseerde rendementen zijn lager dan de eigen verwachtingen van Notenboom. Voor haar opleidingen heeft Notenboom de volgende streefwaarden (afstuderen binnen nominale studieduur) vastgesteld:  2013: Rendement > 50%  2016: Rendement > 70% De drie belangrijkste oorzaken die leiden tot een relatief laag rendement zijn:  Studenten die in het eerste jaar tot de conclusie komen dat zij een verkeerde keuze hebben gemaakt  Studenten die stoppen vanwege financiële problemen (door veranderingen in de thuissituatie)  Studenten die na jaar 3 in dienst treden bij het stagebedrijf en niet meer toekomen aan het afstuderen Notenboom heeft thans de volgende instroomprocedure. 1. Verbetering documentatie van de intakeprocedure 2. Vervolggesprekken na intake door studieloopbaanbegeleiders, en eventueel aanbieden van deficiency programma’s 3. Inleiding afstuderen. Notenboom biedt een extra cursus gericht op het afstuderen. Tijdens deze cursus kunnen studenten zich verdiepen in onderzoeksmethoden en technieken en leren zij om een onderzoeksvoorstel te construeren. Zij worden bijgeschoold en gestimuleerd om alsnog af te studeren. De cursus is niet verplicht, maar vrijwillig.


januari 2012

17

Het projectteam en met name de vestigingsdirecteuren, zal de stappen van de instroomprocedure nalopen ten einde nog verbeteringen te kunnen aanbrengen. Voorts zal de reeds in dit projectplan beschreven intensivering van de afstudeerperiode zijn invloed doen gelden op de rendementen. Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Check op de (documentatie van de) intakeprocedure

Vestigingsdirecteuren

februari 2012

Verbetermaatregelen geïmplementeerd, enquêteresultaten positief

Check op vervolggesprekken na intake door studieloopbaanbegeleiders, en eventueel aanbieden van deficiencyprogramma’s

Projectteam , met name studieloopbaanbegeleiders

april 2012


afstudeercursus

projectteam

mei 2012



januari 2012

18

4. Implementatie verbetermaatregelen Zoals aangeven in bovenstaande hoofdstukken zijn sinds 2009 een aantal verbetermaatregelen uitgevoerd die zichtbaar kunnen worden in de eindwerkstukken van het cohort 2009 en verder. Ook in 2010 (auditteam) en in 2011 zijn nadere verbetermaatregelen genomen die zijn neergelegd in het document Handleiding Afstuderen, d.d. november 2011.

4.1

Projectteam

Vanaf december 2011 functioneert een projectteam die zorgdraagt voor en regie voert op de verbetermaatregelen uit het projectplan dat tevens het fundament vormt voor de aanstaande accreditatie, eind 2012-begin 2013. Het projectteam gaat maandelijks over de effecten van deze maatregelen rapporteren.  Het team bestaat uit medewerkers die inhoudelijk (diep) betrokken zijn bij de uitvoering van de opleidingen en die dicht bij de studenten staan.  Het team wordt aangesteld tot en met de Heraccreditatie (verwachting eind 2012 – begin 2013).  Het team rapporteert aan de CvB van BSN.  Het team is verantwoordelijk voor de inhoud en de bevindingen en zal hieromtrent intern en, waar nodig, extern rapporteren.  Het team wordt geleid door een team bestaande uit de Dean van BSN en een externe projectleider. De externe projectleider is eindverantwoordelijk voor de gang van zaken in het projectteam.  Aan het team zal een projectsecretaris worden toegevoegd.  Het MT van BSN zal er voor zorgen dat de door het projectteam voorgestelde acties en maatregelen worden geïmplementeerd.  Het team kan werkgroepen benoemen die tussentijds bij elkaar gaan komen om uitvoering te geven aan specifieke projectonderdelen.  Het voltallige projectteam vergadert om de vier weken, op de laatste maandagmiddag van de maand van 14.00 – 17.00 uur. Projectleden worden hiervoor vrij geroosterd. In een later stadium kan eventueel om de vijf of zes weken worden vergaderd.  Voor elke vergadering wordt een agenda opgesteld en besluiten- en actielijsten opgemaakt.  Het takenpakket van het team bestaat uit twee componenten die intensief deels door elkaar lopen: o Het pakket aan in progressie zijnde maatregelen en acties zoals aangegeven door het CvB ten tijde van de accreditatie in november 2010. o Het projectplan met daarin de concrete verbeteracties en de bijbehorende PDCA cirkel. De samenstelling van het projectteam is zodanig dat zowel de generieke aspecten van het herstelplan als ook de specifieke aspecten per opleiding bediend worden. Het projectteam bestaat naast de externe projectleider en de Dean uit een vestigingsdirecteur, domeincoördinator, studieloopbaan coördinator, lid van de examencommissie en docenten uit de drie locaties van BSN. Inmiddels heeft het projectteam in haar januari 2012-vergadering als onderdeel van de afronding van de formulering van het projectplan een uitgebreide evaluatie van verbeterpunten als gevolg van de audit in 2010 gehouden. Nog doorlopende verbeterpunten zijn onderdeel van dit projectplan.


januari 2012

19

Samenstelling projectteam BBA Lo Tigchelaar

X

Tjeerd Bakker

X

Wieke Vullings

X

Ger Boers

X

Resi Niesten Jan de Bruin

Programma ELT HM IBMS X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

SLC

X X

X

X X

X X

X X

X

X

X

X

X

X

X

X

X


VD

X

X

X X

X

X

Functie Doc DC

X

X X

Afst

X

Fabian Battaglini Leon Evers

Excie

X

Sasha Jacobs Marisol Becerra

Locatie Hilv Maas

X

X X

Eind

X

januari 2012

20

X

5. Conclusies Op basis van een interne assessment heeft BSN in 2009 een flink aantal verbetermaatregelen ingezet. Het verbeterplan focuste zich op het verbeteren van het gerealiseerd niveau dat tot uitdrukking komt in het eindwerkstuk. Ook zijn toen modules ingevoerd gericht op methoden van onderzoek. Tevens is het curriculum ten aanzien van het versterken van onderzoeksvaardigheden van studenten aangepast. Er is sindsdien meer eenduidigheid gebracht in de aanpak van afstudeerprojectbegeleiders; meer afstemming gekomen tussen het afstudeerproject en andere studieonderdelen, zoals BPV 3 en er kwam meer transparantie in de totstandkoming van de (eind)beoordeling. Deze maatregelen hebben een flinke doorlooptijd, met name als ze in jaar 1 en 2 in het curriculum worden ingevoerd, willen ze zichtbaar worden in de eindwerkstukken van de studenten. Tijdens de visitaties van 2010 en met name tijdens de verificatie van afstudeerwerken in 2011 is gebleken dat BSN nog teveel risico´s en kwetsbaarheden heeft in het afstudeerproces. Tevens was het niveau van het merendeel van de eindwerken die de verificatiecie heeft onderzocht nog onvoldoende, hoewel met name in de meest recente eindwerken de doorwerking van de verbetermaatregelen zichtbaar was. BSN heeft de analyse van de verificatiecie als uitgangspunt genomen voor het hier voorliggende projectplan. Op basis hiervan was een check op reeds ingezet beleid nodig en een intensivering van verbetermaatregelen nodig t.a.v.  de eindwerkstukken(samenvattingen, opbouw en inhoud).  de onderzoeksvaardigheden of –technieken die de studenten laten zien, is er ruimte voor verbetering. Met name veldonderzoek, vooral substantieel kwantitatief onderzoek, en verslaglegging van kwalitatief onderzoek  de formulering van een probleemstelling, uitgewerkt in een heldere onderzoeksvraag met daarvan afgeleide deelvragen kan nog een slag worden gemaakt.  relevante theorie en theoretische concepten en modellen  gebruik van relevante literatuur en Literatuuronderzoek.  De beoordeling van de eindwerkstukken, te weten:1.Procedures en richtlijnen zijn niet altijd duidelijk vastgesteld. Het gaat hierbij om de weging tussen de verschillende onderdelen van het eindwerkstuk, te weten 1) de inhoud, 2) de vormgeving en 3) de presentatie en de verdediging.2. de handhaving van de procedures en richtlijnen. Op al deze zaken zijn sinds 2011 verbetermaatregelen getroffen en hebben reeds ingezette verbetermaatregelen hun doorwerking gekregen. In dit projectplan is aan de hand van vier kapstokken aangegeven welke verbetermaatregelen zijn ingezet, worden gemonitord en welke maatregelen in 2012 voorafgaande aan de nieuwe visitaties worden geïmplementeerd. Ze betreffen maatregelen op de vijf genoemde gebieden. Hierbij een globaal overzicht. Thema / Verbeterpunt

geïmplementeerd of in gang gezet

Nog te ondernemen acties

1. Toetsing en gerealiseerd Niveau Het consequent hanteren van de toetsmatrijs

Borging van de onafhankelijkheid van de toetsing vooraf

Werkconferenties in 2009 en april 2010 met als thema toetsing en examinering examencommissie heeft samen met de Domeincoordinatoren het proces van toetsing en examinering besproken Centrale toetsing (1 toetsrooster voor alle vestigingen)

Vervolg trainingen in het maken van toetsen

Toetsplan per opleiding Meerdere docenten geven input bij de totstandkoming van toetsen Domeincoördinator valideert de toets

Check op toetsplannen en op implementatie en


januari 2012

21

check op toetsmatrijzen door examencie

Kwaliteit Afstudeerniveau

Controlemomenten in het afstudeerproces Eerst afstudeerprojectvoorstel Goedkeuring afstudeerprojectvoorstel door een afstudeerprojectvoorstel beoordelaar Begeleiding en beoordeling (3 beoordelaars) zijn gescheiden Altijd externe beoordelaar (benoemd door examencie op voorstel van de BVC) Notenboom gebruikt het beoordelingsformaat van de NVAO Aangepaste “Handleiding Afstuderen Bachelor Programma’s”

Plannen implementeren Check op naleving

2.Professionaliseri ng medewerkers intervisie

Werkconferenties in 2009 en april 2010 met als thema toetsing en examinering

Wordt opnieuw geprogrammeerd in 2012 Om de 3-4 maanden werkconferentie met begeleiders en beoordelaars

Aanscherping competentieprofielen

Voor verschillende functionarissen ( leden examencie ,examinatoren, domeincoördinatoren, leden beroepenveldcies, stagebegeleiders, leden kernteams worden competentieprofielen) tegen het licht gehouden en zonodig herzien

Wordt effectief in 2012

Opleidingsniveau onderwijsgevend personeel

Met de hoofdlijnenakkoorden van OCW met HBO-raad en NTRO als leidraad wordt personeelsbeleid ingezet op dit terrein


3.Curriculumversteviging, Meer structurele plaats voor toegepast onderzoek en buitenlandse literatuur

Vanaf studiejaar 2009-2010 heeft de implementatie plaatsgevonden van leerlijn onderzoeksvaardigheden Het thema ‘onderzoeken’ is expliciet aanwezig in de vier leerjaren ( colleges, opdrachten en projecten) Resultaten curriculumvernieuwing moet vanaf 2012 merkbaar zijn Aandeel buitenlandse literatuur is verhoogd

Check kwaliteit van afstudeerproject-voorstellen Controle op percentage buitenlandse literatuur

Lectoraat

Versterking van de onderzoekslijn en het doen van onderzoek

Besluit tot invoering april 2012

Aandacht voor innovatie;

Theorie en toepassing in onderdelen: eBusiness & e Commerce, Innovatie management en Imagineering, en in het praktijkonderdeel Ondernemingsplan

Evaluatie van de innovatie modules Integratie van de innovatie onderdelen met het beroepenveld

Het gebruik van literatuur door studenten (toegepast op de scriptie)

In de afstudeerbegeleiding is dit vast onderdeel van aandacht Komt aan de orde tijdens meerdere praktijkonderdelen (marketing plan, feasibility study, uitstroomprofielen)

Alle studenten krijgen toegang tot de bibliotheek van een hogeschool / universiteit Mediatheek per vestiging Invoeren van een onderdeel in jaar 1 voor het doen van meer-bronnen onderzoek

4.Eigenheid van de Opleidingen Instellen kernteams per opleiding

Bewaking programma, conform de OER, reguleren personeelsbezetting, toetsing en inwerken van nieuwe docenten.


januari 2012

22


5.Aspecten van kwaliteitszorg Informatie verstrekking aan studenten over regels en procedures


Bespreken met studentenraad Opnieuw enquêteren

tijdig bekend maken van roosters en wijzigingen daarin


Bespreken met studentenraad Opnieuw enquêteren

Onderwijsrendement

Rendementen zijn bekend, analyse van rendement is afgerond, verbetermaatregelen zijn geformuleerd

Verbetermaatregelen implementeren in 2012 en verder

Deze vijf kapstokken bedienen alle genoemde thema´s van de verificatiecommissie en de eisen die de NVAO heeft gesteld aan het herstelplan c.q. projectplan. In 2012 heeft BSN de opgave om evenwicht te bewaren tussen de H en B van HBO. Veel van genoemde ingezette verbetermaatregelen hebben invloed op dit evenwicht. Daarnaast en tegelijkertijd heeft BSN de opgave om wat op papier is geregeld te laten doorwerken in de onderwijspraktijk. We hebben vertrouwen dat we deze opgaven tot een goed einde kunnen brengen en dit zichtbaar kunnen maken tijdens de visitaties eind 2012-begin 2013.


januari 2012

23

Bijlage I – overzicht van alle verbeteracties Toetsing Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Evaluatie “Handboek Toetsing”


Voor mei 2012

Waar nodig bijstelling van het handboek, zodat het toetsbeleid aansluit bij de huidige én gewenste situatie

Evaluatie toetsplan per opleiding


Voor mei 2012

Waar nodig bijstelling van het toetsplan, zodat het toetsbeleid aansluit bij de huidige én gewenste situatie. Het nieuwe schooljaar heeft geactualiseerd toetsplan

Evaluatie van alle stappen in de geformuleerde toetscyclus


Voor mei 2012

Waar nodig bijstelling van de toetscyclus, zodat het toetsbeleid aansluit bij de huidige én gewenste situatie

Verbeteren van stap 1: ontwerpen van een toets: voor de toetsen in alle onderwijseenheden wordt een toetsmatrijs opgesteld

Examencommissie

Voor mei 2012

Een blauwdruk, een uitgewerkt plan per onderwijseenheid dat een systematische constructie van de toetsen in die onderwijseenheid garandeert. Consequente invoering en systematische toepassing van de toetsmatrijzen.

Gerealiseerd niveau Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Strengere controle op het naleven van de verificatie of externe stagebegeleiders wel aan de geformuleerde eisen voldoen

MT i.s.m. examencommissie

Structureel

Alle stagebegeleiders vanuit het stagebedrijf voldoen aan de door BSN geformuleerde eisen.

Evaluatie van de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de betrokken personen in het afstudeertraject

Projectteam i.s.m. de examencommissie

Voor mei 2012

Heldere taken, bevoegdheden en verantwoordleijkheden

Evaluatie van de selectiecriteria van de betrokken personen in het afstudeertraject met hierbij aandacht voor de afspraken in het hoofdlijnenakkoord OCW-HBO-Raad Monitoring begeleidingsmomenten

MT i.s.m. projectteam

Voor mei 2012

Aansluiting bij hoofdlijnenakkoorden

projectteam

januari- april 2012


Evaluatie én operationalisatie van de huidige normeringstabel Monitoring benutting nieuw beoordelingsformat

Projectteam

Voor mei 2012

Goede basis voor een eenduidige normering

examencommissie

januari- april 2012



januari 2012

24

Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Voorstel taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de examencommissie / juridische check op conformiteit met WHW

Examencommissie t.b.v.MT

maart 2012

Check op competentieprofiel van leden van examencommissie

CvB

maart 2012

Een notitie met daarin taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de examencommissie. Helder competentieprofiel examencommissieleden

Training examencommissie

Externe trainers

april 2012

Verheldering taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden examencommissie; Actualisering activiteitenplan zoals neergelegd in jaarverslag examencommissie

Vaststelling van de (onderzoeks)agenda van de examencommissie

examencommissie

maart 2012

Versterking examenbureau ter ondersteuning van de examencommissie

MT

maart 2012

In jaarverslag 2011/12 examencommissie opnemen+ uitvoering programma tot zomervakantie Optimale ondersteuning van de examencommissie bij de uitvoering van haar taakstelling

Professionaliseren medewerkers/examinatoren Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Het uitvoeren van trainingen en werkbijeenkomsten

Projectteam, externe ondersteuning

Om de 3-4 maanden werkconferentie met begeleiders en beoordelaars,

resulteert in kwaliteitsverbetering van de stage- en afstudeervoorstellen en kwaliteitsverbetering van de stageverslagen en afstudeerscripties;

Projectteam stelt programma op Plan van aanpak kwaliteit van docenten, intensivering systeem van individuele gesprekken over het werk

CvB/MT


Volgens de normen van de hoofdlijnenakkoorden

Competentieprofiel examinatoren, selectiecriteria voor afstudeerbegeleiders en examinatoren

projectteam

In januari 2012

Competentieprofiel examinatoren

Docenten zijn per opleiding en per module op de hoogte van de eindkwalificaties en leerdoelen

projectteam

april 2012

Alle docenten bekend met de eindkwalificaties en leerdoelen per module/opleiding


januari 2012

25

Curriculumversteviging Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Evaluatie van de nieuwe modules

Projectteam


Integreren onderzoekslijn in het curriculum; meer aandacht voor innovatie in de curricula

Versterking van de koppeling tussen uitstroomprofiel en de beroepspraktijk

Kernteams



Ontwikkelen van onderwijseenheden die expliciet de koppeling leggen met de actuele, innovatieve beroepspraktijk

Kernteams



Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Opstellen van een lijst van criteria waar de literatuurlijsten aan moeten voldoen

Projectteam i.s.m. kernteams

januari 2012

Controle-instrument t.b.v. actualisering literatuurlijst

Evaluatie van de gehanteerde literatuurlijsten aan de hand van de lijst met criteria

Projectteam

januari/februari 2012

Toevoegen van (vak)artikelen aan de te gebruiken vakliteratuur; toevoegen buitenlandse én Engelstalige vakliteratuur

Elke student krijgt toegang tot een universiteits- of hogeschoolbibliotheek

MT

maart 2012

Brede toegang tot literatuur en informatiebronnen

Kleine Mediatheek op elke vestiging

MT

maart 2012

Boeken, handboeken en tijdschriften beschikbaar voor studenten

Toegang tot relevante databanken en tijdschriften

Projectteam

maart 2012

Databanken en tijdschriften beschikbaar voor studenten

Vernieuwing van de opdrachten


mei 2012

Nieuwe en actuele opdrachten beschikbaar

Jaarlijkse evaluatie van de literatuurlijsten in goed overleg met alle docenten.



Een literatuurlijst die relevant, up-to-date en van hbo-niveau is.

Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Evaluatie van de implementatie van de onderzoekslijn

Projectteam

februari 2012


Ontwikkeling module “Inleiding (tot methoden en technieken van) onderzoek” in jaar 1

kernteams

oktober 2012

Module Inleiding tot methoden en technieken van onderzoek

Ontwikkeling/vernieuwing van opdrachten waarin studenten expliciet werken aan hun onderzoeksvaardigheden.

kernteams

augustus 2012

Opdrachten voor onderzoeksvaardigheden

Versterking van de onderzoeksleerlijn

kernteams

mei 2012

Samenhang in de verschillende onderdelen in de onderzoeksleerlijn en daarmee een volledig geïntegreerde aanpak van onderzoek.

Invoering lectoraat

CvB

april/mei 2012

Besluit over thema lectoraat, omvang en invoering


januari 2012

26

Versterking eigenheid opleidingen Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Instellen kernteam per opleiding

CvB

maart 2012

Eigen accent opleiding verstevigen; eigen inkleuring stageperiode; Meer regie op toetsing en afstudeerwerken.

Taakomschrijving kernteam

MT

maart 2012

Taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden vastleggen

Onderwijsrendement Verbeteracties

Wie

Wanneer gereed

Resultaat

Check op de (documentatie van de) intakeprocedure

Vestigingsdirecteuren

februari 2012


Check op vervolggesprekken na intake door studieloopbaanbegeleiders, en eventueel aanbieden van deficiencyprogramma’s

Projectteam , met name studieloopbaanbegeleiders

april 2012


afstudeercursus

projectteam

mei 2012



januari 2012

27

Bijlage II – Afstudeerhandleiding (separaat bijgevoegd)


januari 2012

28

lijst van verwijzingen naar documenten (Eventueel op te vragen door de commissie) Brieven NVAO: d.d. 21 september 2011 kenmerk NVAO/20112276/SL d.d. 9 november 2011, kenmerk NVAO/20112714/ND Hoofdlijnenakkoord OCW-HBO-Raad d.d. 12 december 2011 Hoofdlijnenakkoord OCW/NTRO d.d. 13 januari 2012 Notulen Groot Voorjaarsoverleg BVC-MT en domeincoördinatoren d.d. 4 april 2011 Notulen Groot Najaarsoverleg BVC-MT en domeincoördinatoren d.d.17 november 2011


januari 2012

29

Beoordeling herstelplan bacheloropleidingen Hogeschool Notenboom

Recommend Documents