KINDERGENEESKUNDE
Benauwdheid bij kinderen jonger dan 6 jaar KINDEREN
Benauwdheid bij kinderen jonger dan 6 jaar Veel kinderen hebben als baby, peuter of kleuter wel eens last van astmatische klachten, zoals een piepende ademhaling met benauwdheid, hoesten en vol zitten. In deze folder leest u alles over benauwdheidsklachten bij kinderen jonger dan 6 jaar.
Kinderen met astmatische klachten
Oorzaken piepende ademhaling
Een klein deel van de kinderen met astmatische klachten heeft deze klachten nog steeds op oudere leeftijd. De kans dat een kind astma ontwikkelt of heeft, is wel groter als gezinsleden astma hebben of allergisch zijn. Op jonge kinderleeftijd is het moeilijk te voorspellen welke kinderen op de basisschool klachten van astma houden.
Een piepende ademhaling wordt veroorzaakt door een vernauwing van de luchtwegen. De meest voorkomende oorzaak is een virusinfectie van de luchtwegen (verkoudheid van de neus, keel en/of oren). Hoe jonger het kind, hoe groter de kans dat het gaat piepen bij een verkoudheid. Dit heeft vooral te maken met het feit dat de bronchiën (luchtwegen) bij zuigelingen nauwer zijn dan bij oudere kinderen en volwassenen. Slijm en zwelling van de luchtwegwand (bij smalle luchtwegen) zorgen ervoor dat de lucht er moeilijker doorheen gaat. Bij het uitademen geeft dit een verlengde pieptoon.
Klachtenvrij na het zesde levensjaar? Ongeveer één op de drie kinderen maakt voor de 3e verjaardag een periode door met een piepende ademhaling. Op de leeftijd van 6 jaar heeft zelfs bijna de helft van de kinderen zo’n periode doorgemaakt. Dit gebeurt meestal bij een verkoudheid. De meerderheid van de kinderen met een piepende ademhaling is na de leeftijd van 6 jaar klachtenvrij. Bij ongeveer eenderde van de jonge kinderen met piepen en benauwdheid ontstaat na de leeftijd van zes jaar wel astma.
Er is een aantal factoren dat de kans op piepen vergroot, zoals: • blootstelling aan sigarettenrook, zowel voor als na de geboorte; • een laag geboortegewicht (dysmatuur); • bezoek aan een dagverblijf, door contact met veel kinderen die ook verkoudheden doormaken.
1
Risicofactoren astma
Twee soorten piep- en benauwdheidsklachten
Allergie De belangrijkste risicofactor voor het ontstaan van astma is allergie. Met name allergie voor huisstofmijt en katten leidt vaak tot het ontstaan van astma. Kinderen met een echte voedselallergie voor koemelk, kippenei of pinda hebben ook een vergrote kans op het ontwikkelen van astma.
Tijdelijk viraal piepen De meeste kinderen met piep- en benauwdheidsklachten door verkoudheidsvirussen hebben het ‘episodisch viraal piepen’. Dit betekent dat kinderen de piepklachten alleen hebben bij verkoudheden. Tussen verkoudheden door zijn de kinderen (vrijwel) klachtenvrij. Meestal verdwijnen de klachten van episodisch viraal piepen tussen het 2e en 4e jaar en in ieder geval voor het 6e jaar.
Het ontwikkelen van een allergie is meetbaar door bloedonderzoek of door huidpriktesten. Een allergieonderzoek kan al op jonge leeftijd worden gedaan. Een positieve testuitslag betekent dat het kind gevoelig is voor de stof die is getest. De uitslag voorspelt de ontwikkeling van astma.
Piepen door multiple prikkels Een tweede groep van kinderen met piep- en benauwdheidsklachten heeft piepklachten door multiple prikkels. In dit geval treden de klachten niet alleen op bij verkoudheden, maar ook door andere prikkels als: • rook; • mist; • huilen; • lachen; • inspanning of • typische allergische prikkels zoals contact met huisdieren en stof.
Er wordt eigenlijk pas van astma gesproken bij kinderen vanaf 6 jaar, maar een allergisch kind met piepklachten dat jonger is dan 6 jaar krijgt meestal ook al de diagnose ‘astma’.
Kinderen met piepen door multiple prikkels hebben een grotere kans op astma.
Eczeem Naast allergie is eczeem een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van astma.
Het onderscheid tussen episodisch viraal piepen en piepen door multiple prikkels is vaak moeilijk te maken. Bovendien kunnen kinderen van de ene groep naar de andere groep overgaan.
2
Hoe kun je astma voorkomen?
soms wel gegeven als kinderen vaak of ernstige klachten hebben waarvoor herhaalde bezoeken aan eerste hulp of dokterspost nodig zijn. U kunt pas na enkele weken effect verwachten bij goede inname van de medicijnen. Na 3 maanden zal de proefbehandeling met ICS bij voorkeur weer worden gestopt om het effect van de medicatie goed te kunnen beoordelen. Bij kinderen met astma zal de behandeling met ICS juist langdurig zijn.
Om te voorkomen dat uw kind astma ontwikkelt, is het erg belangrijk dat u: • uw kind weghoudt van sigarettenrook en dat u • uw kind direct na de geboorte 4-6 maanden borstvoeding geeft. Borstvoeding beschermt uw kind tegen zowel de virusgerelateerde piepklachten als de ontwikkeling van allergisch astma. Beoordeling door de huisarts of kinderarts van het “piepende” kind tijdens een ziekteperiode kan heel zinvol zijn voor het goed inschatten van de aard en de ernst van de klachten. De arts schrijft eventueel een luchtwegverwijder voor (Salbutamol). Deze luchtwegverwijders worden toegediend met een voorzetkamer en kunnen binnen 10 minuten de benauwdheid verminderen. Eventueel kan op proef een luchtwegverwijder worden toegediend om direct na te gaan of dit verlichting geeft. Luchtwegverwijders helpen vaak wel voor piepklachten, maar niet voor vol zitten of hoesten.
Behandeling Behandeling met onderhoudsmedicijnen (inhalatiecorticosteroïden (ICS)) lijkt veel minder zinvol bij virale piepklachten. Deze medicijnen zijn eigenlijk ontwikkeld voor het remmen van de allergische ontsteking bij astma en werken niet goed tegen de ontsteking bij episodisch piepen. Kinderen met piepen door multiple prikkels kunnen soms wel positief reageren op ICS. Een proefbehandeling van 2-3 maanden wordt 3
St. Antonius Ziekenhuis T 088 - 320 30 00 E
[email protected] www.antoniusziekenhuis.nl
Spoedeisende Hulp 088 - 320 33 00 Kindergeneeskunde 088 - 320 63 00
Locaties en bezoekadressen
Ziekenhuizen
Poliklinieken
St. Antonius Ziekenhuis Utrecht Soestwetering 1, Utrecht (Leidsche Rijn)
St. Antonius Polikliniek Utrecht Overvecht Neckardreef 6, Utrecht
St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1, Nieuwegein
St. Antonius Polikliniek Houten Hofspoor 2, Houten St. Antonius Spatadercentrum Utrecht-De Meern Van Lawick van Pabstlaan 12, De Meern
4
Meer weten? Ga naar www.antoniusziekenhuis.nl
KIND 53/03-’12
Dit is een uitgave van St. Antonius Ziekenhuis
