Ben jij een deler? Delen moet je doen. Overal eten. Stel je voor... Laag hangend fruit

Ben jij een deler? Delen moet je doen Overal eten Stel je voor... Laag hangend fruit

ER IS GENOEg | Uitgave 1 | APRIL 2014

Colofon ‘Er is genoeg’ is mede mogelijk gemaakt door: journalistiek

Marianne van den Assem, Johan Bordewijk, Marit Coehoorn, Linda Commandeur, Joachim Geerdink, Katja Linders, Nils Roemen, Janne Willems fotografie

Marloes Bosch, Marit Coehoorn, Linda Commandeur, Jan Willem Groen, Han te Hennepe, Bastiaan Hopster, Katja Linders, Masha Matijevic, Jantine Oenema, Nils Roemen, Luuk Smits, Janne Willems, historische fotografie

Historisch Genootschap Lochem-Laren-Barchem, Historische Vereniging Borculo illustraties

Anne Mérat-Okkes, Elma Roelvink, Marsha van Rooijen ontwerp

Marsha van Rooijen content strategie

Carlijn Postma,Charleen van der Vechte tekstredactie

Paula Laning, Katja Linders, Serge van de Meent, Sanne Roemen, Marleen Stapelbroek eindredactie

Merel Bevaart, Nils Roemen, Marsha van Rooijen, Jolanda Wending drukwerk

Drukkerij Senefelder Misset

Er is genoeg! Wat ziet u als u naar de cover van dit magazine kijkt?

Een bus met afval? Of ziet u, net als ik, een bus vol spullen die nog voor iemand van waarde kunnen zijn. Dat laatste vat samen waar dit magazine over gaat. In het dorp waar ik opgroeide was het een keer per maand schatgraven langs de kant van de weg. Je kon het zo gek niet bedenken of het stond aan de rand van de straat. Hele huisraden meubels, kunst, LP’s enzovoorts. Als klein jochie kon ik mijn geluk niet op, Ik bouwde er hutten van en later richtte ik er mijn studentenkamers mee in. Misschien is daar wel het zaadje geplant voor wat ik tot op de dag van vandaag zie en geloof: Er is genoeg. Wat op de ene plek teveel lijkt of word weggegooid, kan ergens anders van waarde zijn. Stel je voor dat we alles, waar we op de éne plek genoeg van hebben, brengen naar waar het nodig is? Dan is schaarste een logistiek vraagstuk, en niet langer een kwestie van ‘te weinig’.

website

Roald Schaap, Ilona Vink

Copyleft Dit magazine ontleent haar kracht aan de kunst van het delen. Hoe zichtbaarder het magazine is en hoe meer jij het deelt, hoe makkelijker het voor mensen wordt om ook met overvloed te leren werken. Het is de nadrukkelijke droom van “er is genoeg” om iedereen te laten weten dat er genoeg is. het magazine en kun je het gratis downloaden van erisgenoeg. com/magazine Alles uit dit magazine mag je daarom kopiëren, uitscheuren, filmen, fotograferen, naspelen in films of toneel- stukken, uitbeitelen in rotsen. Het maakt ons niet uit, we willen graag dat dit gedachtengoed zo veel mogelijk mensen bereikt. We vinden het wel tof wanneer je ons als bron noemt. Alvast bedankt voor het helpen verspreiden van onze ideeën, verhalen en ervaringen.

Er is genoeg en het is zaak dit slimmer te verdelen. Om dit mogelijk te maken ontstaan steeds meer initiatieven. Online en offline doen meer en meer mensen mee met deze deeleconomie. Ze delen hun kennis, netwerk en eten, gereedschap, auto’s of hun huis. Ze vinden het leuk, verdienen er soms geld mee en gaan zo slimmer om met hun spullen, eten, netwerk enzovoorts

We leven in een grote grabbelton Een tijdje geleden wilde een vriend van mij, Martijn Aslander, samen met ThePost uit Zwolle, een magazine maken over de Durftevragengroep op Facebook. Toen we daar later met een groter groepje over verder dachten, besloten we een breder magazine te maken. Het doel: “Iedereen laten weten dat er genoeg is en het makkelijk maken dit te gebruiken”. Of het nou gaat om kennis, spullen, eten, transport, huizen en ruimtes en nog veel meer; er is genoeg. Door nieuwe technologieën en de snelle groei van de deeleconomie, wordt het

Er is Genoeg

steeds sneller mogelijk van deze overvloed gebruik te maken. Door te delen en door te herverdelen. Dat heeft veel voordelen. Zoals lagere kosten, minder verspilling en meer verbondenheid tussen mensen. Stel je voor dat je jouw auto, als je hem niet gebruikt, op een veilige manier kan verhuren aan anderen. Dat je als je te veel gekookt hebt dit aan anderen aan kan bieden waardoor je niks weg hoeft te gooien. Stel je voor dat als je hulp nodig hebt je dit in een keer aan duizenden mensen kan vragen. Dan zit er meestal wel iemand tussen die wil helpen. Dit kan allemaal al. We moeten er nu nog beter gebruik van maken. Volgens mij leven we in een gigantische grabbelton. Het is tijd goed te leren grabbelen.

Soms is geld ook handig hoor... Bijna alles is zonder geld gerealiseerd. Alleen voor het papier zelf hadden we geld nodig. Zoals Pieter van de Glind in dit magazine schrijft, kan geld prima een onderdeel zijn van de deeleconomie. Geld is handig; en tegelijkertijd niet de enige manier om dingen voor elkaar te krijgen. Geld en de deeleconomie gaan dus hand in hand. Ook voor dit magazine kun je een donatie doen (erisgenoeg.com/donate) We halen dan de papierkosten er (gedeeltelijk) uit en kunnen misschien wel nog een nieuwe uitgave maken.

Verlanglijstjes horen het hele jaar zichtbaar te zijn. Dit magazine is ontstaan door om hulp te vragen. Ik had geen enkele ervaring met het maken van magazines, maar kan wel goed om hulp vragen. Het doel was wél helder: iedereen laten weten dat er genoeg is en het makkelijk maken hier gebruik van te maken. Omdat ik niet wist hoe dat moest heb ik overal om hulp gevraagd. Ik zette snel dit verlanglijstje online. (er-is-genoeg.fiksers.com/wishlist). Iedereen die wilde helpen was welkom.

Copyleft dus delen mag Nu het magazine er is hopen wij dat het verder verspreid en gedeeld wordt. Zodat op nog veel meer mensen ontdekken dat er genoeg is. Daarom zit er copyleft op het magazine. Je mag alles via jouw eigen kanalen verspreiden als je dat wilt. Leuk als je naar ons verwijst als bron, maar niet verplicht. Achterin het blad zitten een paar blanco pagina’s. We zouden het te gek vinden als mensen daarin schreven wat ze van het magazine vinden en het daarna doorgeven aan een ander.

Er meldden zich schrijvers, fotografen, redacteurs, filmers en webbouwers. Met deze toffe groep meebouwers hebben we in totaal één keer afgesproken bij Seats2meet in Utrecht. Dat was genoeg om de boel in beweging te zetten. Een duidelijk doel en een verlanglijst bleken genoeg voor deze meebouwers om zowel de site als het magazine in de wereld te zetten.

Ik ben er trots op dat dit magazine bewijst dat je een hoop voor elkaar kan krijgen door overvloed te verbinden. Ik ben dankbaar voor iedereen die heeft meegebouwd. Ik hoop dat u na het lezen van dit magazine lezen, aan de slag gaan met het gebruiken van overvloed.

Overigens zijn we zo enthousiast geworden dat we graag doorgaan. Het lijkt het mij super om twee themamagazines te maken. Te weten ‘er is genoeg in business’ en ‘er is genoeg in politiek’. Als je daar een bijdrage aan wilt leveren: deel het even met ons. (erisgenoeg.com/help-mee/)

Er is genoeg!!! Nils Roemen

01

Inhoud

02

Er is Genoeg

KENNIS



Definitie Deeleconomie

DSM van de deler

06 09

De alternatieve economie: enkele voorbeelden

10



De InitiatiefGever Delen zit in onze Achterhoekse genen - Erik Ernens 14

Stel je voor dat… - Micheal van Loenen 17

Seats2meet - Ronald van den Hoff

21

De uitdaging - Gerda Geurtsen

22

Ruimtevolk - Sjors de Vries

25



26

Pluk de stad - Elma Roelvink

Thuisafgehaald - Marieke Hart

28



MIJN EERSTE KEER Lekker uit eten. Thuis!

Auto delen en wiskunde

32 34



Zelluf Doen Huis-, tuin- en keukendelen 37



8 tips voor je eerste deel-ervaring

38

Dichtbij mijn bed

40

Elke stad een Deelstad

42





en verder Leestips en linkjes

04

Delen?

12

Deelschema

30

Couchsurfing, meer dan een gratis slaapplek

43



46

Wat zullen we drinken?

Lijstjes

48

Lezers ervaringen

49

03

Leestips en linkjes!

vaccommodatie

vvoedsel

vAirBnB.nl

vShareyourmeal.net

vCouchsurfing.org

vThuisafgehaald.nl

vDeelstoel.nl v(werkplekken voor

vzorg

v ambtenaren)

vOudermatch.nl

vHuizenruil.com

vWeHelpen.nl

vkunst

en cultuur

vmobiliteit vauto’s

vAliceMoves.nl

vSnappcar.nl

vbedrijven

vWeGo.nu

vFloow2.com

en instellingen

vMyWheelsnl

vritten

vlocale

vSamenrijden.nl

vDezuiderling.nl

munten

vToogethr.nl

vNoppes.nl

vspullen

valgemeen (nederlands)

vDeelit.nl

vCirculaireeconomie.info

vIkringloop (app)

vDeeleconomie.nl

vPeerby.nl

vErisgenoeg.com

vRepaircafe.nl

vFiksers.com

vStudieboekendelen.nl

vPlopp.us vSharenl.nl

vdiensten vCroqqer.com

valgemeen (engels)

vKlusup.nl

vCollaborativeconsumption.com

vKonnektid.com

vOuishare.net

vTimebank.cc

vP2pfoundation.net vShareable.net

Omdat de deeleconomie zo snel groeit is dit overzicht een moment opname. Nieuwe initiatieven vindt u op deeleconomie.nl

Kennis

KENNIS Het besef dat er genoeg is groeit. Er ontstaat ook steeds meer kennis over hoe het werkt en hoe het te gebruiken.

In deze rubriek lees je daar meer over.

Kennis

Definitie deeleconomie Pieter van de Glind

(links) Harmen van Sprang mede inititatiefemer van sharenl,

Wat is de deeleconomie?

ik graag spullen uit die ik meestal niet gebruik, zoals bijvoorbeeld mijn gereedschapskist. Welkom in de deeleconomie!

Voor spullen, diensten, mobiliteit, voedsel, zorg, tuin, verblijfplaatsen, vaardigheden en nog veel meer kan je steeds vaker en gemakkelijker in je eigen buurt terecht. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat een meerderheid van de Nederlanders graag deelt. Dit gebeurt het meest binnen de eigen gemeenschap, maar ook steeds meer via slimme websites. De deeleconomie bestaat niet alleen uit delen; er wordt ook verhuurd, verkocht, geruild, gegeven en geleend. Het ‘oude vertrouwde delen’ bestaat bijvoorbeeld uit het uitlenen van een boek, het samen gebruiken van een wasmachine, het helpen van een ander of het delen van een maaltijd. Eigenlijk bevat het alle situaties waarin je onderling vraag en aanbod bij elkaar brengt. De één heeft een auto die hij niet altijd gebruikt, de ander kan goed een belastingformulier invullen. Iedereen kan iets, iedereen heeft iets, en door dit met elkaar te delen hebben we allemaal meer. Sinds een aantal jaren is er een ‘nieuwe deeleconomie’ in opkomst. Eigenlijk werkt deze hetzelfde als het oude vertrouwde delen, er is slechts één verschil: technologie. Dankzij het internet ontstaan er steeds meer websites en slimme programma’s voor op je computer, tablet of telefoon die delen simpelweg makkelijker maken. Een paar voorbeelden: op drukke dagen haal ik voor een paar euro een gezonde en verse maaltijd af in mijn straat, voor mijn verjaardag leen ik gemakkelijk een paar statafels van Henk om de hoek, en als ik mijn ouders wil bezoeken huur ik de auto van Roos. Andersom leen

Wat is hier nou zo bijzonder aan? Dankzij de slimme programma’s hoef ik niet bij al mijn buren aan te bellen totdat ik iemand gevonden heb die mij aan een maaltijd, statafels, en een auto kan helpen. Ik open een programma, typ in wat ik zoek en binnen korte tijd word ik in verbinding gebracht met diegene die mij kan helpen, of natuurlijk die persoon die ik kan helpen.

Wat leveren het oude vertrouwde delen en de nieuwe deeleconomie op? Ten eerste weet ik nu wie mijn buren zijn en andersom kennen ze mij. Dit geeft mij een goed gevoel. Fietsend door mijn straat besef ik dat ik er niet alleen voor sta. Daarnaast spaar ik geld uit en kan ik verdienen aan wat ik heb, maar niet altijd gebruik. Tot slot verminder ik ook de druk op het milieu, omdat ik samen met anderen slimmer omga met wat we hebben, maar niet altijd gebruiken. Het oude vertrouwde, en het nieuwe delen vormen samen de deeleconomie, die wij hier definiëren als: het delen, huren, kopen, ruilen, geven en lenen van spullen, diensten, mobiliteit, voedsel, zorg, tuin, verblijfplaatsen en vaardigheden, steeds vaker met behulp van moderne technologie.

06

Er is Genoeg

BEREIDHEID TOT DELEN IN AMSTERDAM TE DELEN

AANBIEDER

GEBRUIKER OVERLAP

OBJECT

AUTO

RIT

(rechts) Pieter van de Glind

MAALTIJD

Huren? Kopen? Dat is toch geen delen?

TUIN

Inderdaad, huren en kopen zijn geen delen maar zijn wel deel van de deeleconomie. Wat kenmerkt dan de deeleconomie? ‘Toegang’ in plaats van bezit. Binnen de deeleconomie is het niet langer noodzakelijk om alles zelf te bezitten terwijl de toegang tot bovengenoemde zaken (zoals bijvoorbeeld mobiliteit) gelijk blijft.

ACCOMODATIE

Vertrouwen. Het oude vertrouwde delen werkt alleen als je degene aan wie je iets uitleent volledig vertrouwd. Binnen de ‘nieuwe deeleconomie’ zorgen de bedrijven achter de slimme programma’s voor vertrouwen en zekerheid. Bijvoorbeeld door te verzekeren of door het opbouwen van een reputatie. Een goed voorbeeld van zo’n reputatie zijn de beoordelingen in de vorm van sterren die kopers aan verkopers geven op Marktplaats.nl. Onderling en zonder tussenkomst van een bedrijf. Binnen de deeleconomie komen mensen direct met elkaar in contact. Je gaat bijvoorbeeld niet naar een autoverhuurbedrijf maar naar een buurman. Je gaat geen chinees afhalen in een restaurant maar een portie vers bereid voedsel van een (Chinese) buur.

VAARDIGHEID

HOOG NEUTRAAL LAAG

‘The consumer potential of collaborative consumption’ kunt u hier lezen: http://slidesha.re/1rOHRTF

Bron: The consumer potential of collaborative consumption Pieter van de Glind 07

Kennis

08

Er is Kennis Genoeg

DSM van de deler Wendy Bruggeman, Daan Meijer & Hans Meiser

binnen de psychologie is het gebruikelijk aan de hand van een aantal criteria een diagnose van de psychische gesteldheid van mensen te stellen. Hiervoor maken ze gebruik van de DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) Drie psychologen hebben hun best gedaan om de eigenschappen van delers voor u op een rijtje te zetten. Ben jij een deler???

Diagnosevoorwaarden

4. Ziet delen als een investering om er zelf op lange of korte termijn beter van te worden. 5. Het geloof dat de persoon zelf genoeg heeft. 6. Gebruikt delen om aardig gevonden te worden. 7. De mogelijkheid om te zien dat anderen goederen, kennis, inzicht, vaardigheden of geld harder nodig hebben dan de persoon zelf. 8. Gebruikt delen als manier om de wereld een (idealistisch) zelfbeeld voor te houden.

De deler is een persoon die graag zijn medemens helpt. Wanneer de deler iemand ziet met problemen die hij op kan lossen door het delen van goederen, kennis, inzicht, vaardigheden of geld zal de deler deze aanbieden om de betreffende persoon te helpen.

Geschiedenis van het delen In de geschiedenis van de mensheid zijn er veel voorbeelden van delen te vinden. Door sommige onderzoekers wordt zelfs beweerd dat delen ertoe heeft geleid dat de mens de hoogste positie in de voedselketen heeft bemachtigd (Kaplan & Gurven, 2001). Door het delen van voedsel werd verzekerd dat iedereen genoeg te eten had en dat het menselijk ras kon voortbestaan. In de oertijd bestond delen voornamelijk uit het delen van de jachtopbrengst en het verzamelde voedsel. In de loop der tijd ontwikkelde zich dit tot het grootschalig delen van expertise, kennis en vaardigheden, waardoor het mogelijk werd dat mensen in grote groepen konden leven. Met de komst van het internet is het delen van informatie enorm toegenomen, waardoor goederen en kennis over de hele wereld met ongekende snelheid en omvang kunnen worden verspreid.

Factoren die deelgedrag stimuleren Een deelrelatie tussen mensen kan mede worden veroorzaakt door een samenwerking van de bovengenoemde symptomen en 1: fysieke nabijheid, 2: vriendschaps-/familieband, 3: een sterk gemeenschapsgevoel, 4: positieve emoties.

Motieven De motieven van mensen om te delen variëren. Zo zijn er mensen die delen omdat ze anderen willen helpen, maar er zijn ook mensen die delen omdat ze daar op de lange termijn zelf profijt van hopen te hebben. De komende tijd zullen we deze specifieke typen delers verder uitpluizen in de ‘DSM van de deler’.

Symptomen

Disclaimer

De deler kan herkend worden aan een aantal symptomen. Veel delers vertonen tenminste 3 van de volgende symptomen: 1. Verhoogd niveau van empathie. 2. Geïnteresseerd in het leven van mensen om zich heen. 3. Het geloof in een eerlijke wereld.

Hoewel deze tekst gebaseerd is op wetenschappelijke bronnen, is dit artikel geschreven voor entertainment-doelen en de schrijvers nemen geen verantwoordelijkheid voor de verspreiding van de bovengenoemde symptomen en/of het stigmatiseren van individuen die deze symptomen vertonen.

09

KENNIS

De alternatieve economie: enkele voorbeelden Lavinia Warnars

Dit artikel laat verschillende economische modellen zien om u te inspireren ook mee te werken aan een economie waarin mens en natuur centraal staan

De Blauwe Economie

aan te schaffen en gebruiken we producten en diensten op een slimmere manier. De deeleconomie heeft veel raakvlakken met de lokale economie.

De Blauwe Economie is ontwikkeld door prof. Gunther Pauli en baseert zich op inspiratie uit de natuur. Bijvoorbeeld, koffiedik kan worden gebruikt als compost voor paddestoelenteelt. Maden kunnen worden gebruikt voor het sneller laten helen van wonden. Slim, mooi en inspirerend, maar er zijn ook alternatieve energiebronnen nodig om duurzame ontwikkeling te bewerkstelligen.

De Lokale Economie De Lokale Economie richt zich op de lokale gemeenschap en het versterken van diens veerkracht. Dit wordt gedaan door middel van de deeleconomie, de circulaire economie en slimme andere (economische) alternatieven. Vaak begint het bij een gezamenlijke moestuin en het breidt zich dan verder uit.

De Groene Economie De Groene Economie richt zich met name op alternatieve energiebronnen zoals zon, wind, geothermie, biogas, biomassa en waterkracht. Echter, het enkel focussen op deze alternatieven zal niet genoeg zijn voor de bewerkstelliging van echte duurzame ontwikkeling, want ook reduceren en recyclen zijn nodig.

Nu wat voorbeelden uit de lokale- en deeleconomie:

Repair Café Het Repair Café is een plaats waar je oude, kapotte spullen kan laten maken door jezelf of door anderen, die daarvoor hun tijd en expertise gratis weggeven. Dit is een duidelijk voorbeeld van de deeleconomie en het lijkt erg op Timebank.

De Circulaire en de Cradle to Cradle Economie De Circulaire en de Cradle to Cradle Economie richten zich beiden op het hergebruik van producten in de gebruikscyclus en proberen daardoor slim te recyclen. Bijvoorbeeld: een tafel kan worden omgevormd tot een stoel en oude pallets kunnen worden gebruikt om een nieuwe tafel te maken. Echter, de ontwikkelaars van het Cradle to Cradle principe, Braumgarter en McDonough pleiten tegelijkertijd voor meer gebruik. Maar we moeten toch juist minderen?!

Timebank Timebank is een principe van uitwisseling van tijd die iemand besteedt aan het maken van een product of dienst. Bijvoorbeeld, iemand steekt tijd in het maken van een website voor u. Hiervoor krijgt hij/zij ‘credits’ die hij/zij weer kan inruilen voor een appeltaart, die gemaakt is door u of iemand anders binnen Timebank. Maar hoe werkt het dan met (lokaal) geld?

De Deeleconomie

ik ben bijvoorbeeld actief bij Den Haag in Transitie (DHiT); een initiatief van (jonge) ondernemende mensen die Den Haag socialer en groener willen maken.

De Deeleconomie baseert zich op het principe van delen. Een voorbeeld is het principe van ‘Ik geef weg’ of het delen van een tuinslang met de buren. Hierdoor behoeven we minder

10

Er is Genoeg

11

Er is Genoeg

op in landelijke media. Maar wat is nu Modern Noaberschap? Ik begin weer via Google. Wederom een veelheid aan resultaten. Echter deze keer geen wikipedia’s of woordenboeken, maar twee mensen en een internetsite met uitleg. Geweldig, iets van mensen! De omschrijving: “Modern naoberschap is een nieuw netwerk van mensen, gedeeltelijk gebaseerd op de kernwaarden van het ‘oude’ naoberschap. Binnen dit netwerk wil men elkaar helpen om aangenaam te wonen, te werken en te leven. Nieuwe communicatiemiddelen ondersteunen de verbindingen. Gedeelde verantwoordelijkheid, gelijkwaardigheid, wederzijds vertrouwen, talenteninzet en wederkerigheid zijn de nieuwe ongeschreven regels.” Na het wat volgt dan het dilemma van het hoe, en het waarom. Want, wat moet je ermee?

ink

erd Joachim Ge

Delen?

Waarom delen? Iets voor jou? Wat wel eens vergeten wordt, is dat het in de deeleconomie draait om mensen en niet om dingen. De dingen zijn in veel gevallen wel de verbindende factor, zeg maar een soort middel dat ons brengt tot het doel en het plezier van delen. Als ik kijk naar mezelf, dan is het bij mij destijds ook niet begonnen met iets concreets, iets materieels, maar juist met iets immaterieels. Het gevoel dat het anders kan, beter, duurzamer, maar vooral meer echt samen en vanuit het hart. Onlangs zat ik bij BS22, een plek in Groenlo (Achterhoek) waar je je ideeën kunt waarmaken, waar mensen elkaar ontmoeten en écht met elkaar praten. Een soort dorpshuis nieuwe stijl, opgezet vanuit de bottom-up gedachte. Tijdens een potje ‘Omdenken’ aan het eind van een vrijdagmiddag lag mijn vraag op tafel: “Ik heb online mijn gebruikte bank gratis aangeboden, maar niemand reageert.” Tijdens het omdenken kwamen we via mijn bank, bij alleen zijn en van daaruit bij de deeleconomie. Door de deeleconomie ben ik al langere tijd niet meer alleen, maar juist met heel veel meer. Steeds meer mensen ontdekken hoe gaaf het is om zomaar te delen, wat het ook is wat je deelt. Je krijgt er namelijk onverwachte diamantjes voor terug zonder dat je het door hebt. Onbaatzuchtig, zonder verwachtingspatronen delen. Delen van kennis, delen van ‘macht’, delen van goederen… Simpelweg gewoon delen! De energie zit hem in de mensen die elkaar vinden door het echte delen. Zij brengen verandering en zijn bepalend voor de nieuwe economie, de nieuwe samenleving. Op de vraag “Maken mensen daar geen misbruik van?” een simpel antwoord. Laten we vooral niet vergeten: waar niks mag mislukken, kan niets nieuws ontstaan… En laten wij nou graag experimenteren en niet altijd bang zijn. Dus delen? Ja, graag! Doe je ook met ons mee?

Delen? Deeleconomie? Ja ja…

Wat is dat eigenlijk die deeleconomie? Waarom zou ik daar iets mee willen? Om dit te kunnen uitleggen nemen we je graag even mee. Via Google kom je meteen al meer dan 25.000 zoekresultaten tegen. Als je tussen de regels en zoekresultaten door leest, zie je dat delen een heel divers begrip is. Het is op alles in onze omgeving van toepassing en op vele manieren te beschrijven. Niet in een woord te gieten, behalve DELEN en dat het iets te doen heeft met mensen die er voor nodig zijn.

Niet nieuw De deeleconomie is absoluut niet nieuw, helemaal geen hype. Volgens mij is het inmiddels een vernieuwd houvast geworden. Waarom? Omdat het eigenlijk nooit weg is geweest en de behoefte ernaar gelukkig weer iedere dag groeit. Zorgen voor elkaar in de breedste zin van het woord, daar zijn we toch nooit echt mee opgehouden? Het had alleen even een nieuw jasje nodig om ons weer bewust te maken van het fenomeen en de kracht ervan te herontdekken. De deeleconomie omschreven we vroeger als naoberschap. Samen delen om elkaar te helpen overleven. De één had een paard, de ander een wagen. De één had tijd, de ander kinderen waarop gepast moest worden. Door individualisering en professionalisering werd het steeds gewoner om jezelf te redden. Nu duikt steeds vaker het woord naoberschap weer

12

DE INITIATIEF GEVER

Wie zijn nu die mensen die initiatieven opzetten die de deeleconomie versnellen? Wat drijft hen? Waarom vinden ze belangrijk wat ze doen? En wat is er eigenlijk gelukt wanneer dat lukt wat zij willen dat er lukt?

De initiatiefgevers aan het woord.

De INITIATIEFGEVER

Delen zit in onze Achterhoekse genen Erik Ernens Linda Commandeur

Zwaar weer in de grafische branche en toch komt er hulp uit die hoek om dit magazine mogelijk te maken. En dat is niet voor niets. Erik Ernens, commercieel directeur van Senefelder Misset, is een natuurliefhebber en gelooft in gezonde ecosystemen. Daar hoort ook de deeleconomie bij.

Voor Erik in beeld kwam, is er al heel wat gedeeld. Hoe kwam het dat Erik ‚ja’ zei tegen Nils Roemen, initiatiefnemer van dit magazine? Dit begon tijdens een ‚bijpraatsessie’ van Nils met Tessa Sterkenburg, oprichter van The Next Speaker, waarin hij haar vertelde over zijn idee. Tessa heeft een groot netwerk en wilde wel een balletje opgooien bij wat mensen. Ze stuurde een mailtje naar Jean-Paul Reparon van Senefelder Misset met de vraag of hij iets kon betekenen. Daar nam Nils het over van Tessa.

14

Er is Genoeg

Zonder delen zouden we over een aantal jaar niet meer bestaan > 15

De INITIATIEFGEVER

Gedeelde passie en vertrouwen

processen efficiënter inregelen. De kunst is om een complex systeem simpel maken. Je maakt systemen toegankelijk voor iedereen,” licht Erik toe. Dit is de deeleconomie ten voeten uit.

Na wat uitstelgedrag en diep ademhalen, je vraagt toch een bedrijf om een wezenlijke bijdrage te leveren, trok Nils de stoute schoenen aan: “Ik mailde wat heen en weer met Jean-Paul en er volgde een telefoontje. Dat was een gaaf gesprek! Jean Paul vertelde over zijn visie op ontwikkelingen in de wereld, veranderingen in de grafische branche en de manier waarop Senefelder van drukkerij veranderde in een bedrijf dat informatie verdeeld op allerlei manieren en in vele vormen. Wat er ook uitkwam, maakte me niet meer uit. Senefelder is cool! Ik voelde: Hier klopt alles aan.” Jean-Paul zag ook voldoende aanleiding voor een vervolg en betrok Erik Ernens erbij. Binnen no-time zaten de drie samen aan tafel en was de deal gesloten. Niet in de laatste plaats dankzij Marsha van Rooijen die haar tijd en ervaring deelt door het magazine vorm te geven. “Toen Erik me vroeg ‘Heb je al iets?’ kon ik een aantal schetsen van Marsha van Rooijen laten zien, waarop het vertrouwen van de mannen bevestigd werd en Jean-Paul reageerde met de woorden ‘Oh, dat is een professional’. Daarmee was het definitief geregeld.”

Innovatie door cocreatie Om dit soort initiatieven te kunnen realiseren deelt Senefelder kennis. “Innovatie door cocreatie is één van onze pijlers. Vrijwel alles wat wij ontwikkelen doen we samen met partijen die hun sporen hebben verdiend, we hebben niet de wijsheid zelf in pacht. Wanneer je kennis deelt, vermenigvuldigt het. We kijken naar de kansen: hoe kunnen we samen beter worden? We kijken naar klanten. Wat willen zij? We zijn ervoor om de uitgever meer geld te laten verdienen. Daarmee zijn wij een sterke samenwerkingspartner. In eerste instantie lijkt het kannibalisme wanneer we een klant een app aanbieden in tegenstelling tot een gedrukte oplossing. Maar op deze manier houden we de klant vast en er is veel uitwisseling van klanten tussen de verschillende bedrijfsonderdelen. Op het gebied van kennisdeling werken zijn we ook partner van Universiteit Nijmegen en Hogeschool van Amsterdam. Het is een wisselwerking: we helpen elkaar.” En daar is de cirkel rond. Je hebt elkaar nodig. Alleen door te delen hebben we toekomst.

Waarom? En daar komt voor mij de belangrijke vraag: Wat drijft de commercieel directeur van een grafisch bedrijf om mee te gaan in dit avontuur? Erik:“Delen zit in het DNA van dit bedrijf. Een Achterhoeks bedrijf heeft delen in de genen. Delen geeft onze business toekomst. Zonder delen zouden we over een aantal jaar niet meer bestaan.” Een ferme uitspraak. Erik heeft zowel persoonlijke als zakelijke redenen om mee te werken. “Ik vind natuur heel belangrijk. Dit is ooit samengekomen met mijn liefde voor de grafische industrie. Mijn missie is om ervoor te zorgen dat dat wat je doet, maatschappelijk verantwoord gebeurd. We moeten ons realiseren dat er schaarste is aan grondstoffen. We werken daarom zo duurzaam en maatschappelijk verantwoord mogelijk. Dit gaat van recycling en hergebruik van papier en inkt, tot warmtewisseling en recycling van onze lucht.”

Deeleconomie van alle tijden Ver voordat het woord deeleconomie werd bedacht, was er al naoberschap. Het woord duikt op rond de Middeleeuwen. In Drenthe, Twente en de Achterhoek waren bewoners op elkaar aangewezen. Lief en leed delen met familie en bekenden tijdens het bewerken van de schrale gronden, onder moeilijke omstandigheden, doet mensen samenklonteren. In hechte samenlevingen, naoberschappen genoemd, zorgden ze voor elkaar en deelden ze tijd, materiaal en kennis. Het was letterlijk een kwestie van overleven. Het naoberschap (nabuurschap, de zorg voor elkaar, met raad en daad bijstaan wanneer nodig) was gebaseerd op ongeschreven regels, zoals vertrouwen en wederkerigheid. In een geëvolueerde vorm zien we het naoberschap nog steeds. Modern naoberschap is een nieuw netwerk van mensen, gedeeltelijk gebaseerd op de kernwaarden van het ‘oude’ naoberschap. Binnen dit netwerk wil men elkaar helpen om aangenaam te wonen, te werken en te leven. Nieuwe communicatiemiddelen ondersteunen de verbindingen. Gedeelde verantwoordelijkheid, gelijkwaardigheid, wederzijds vertrouwen, talenteninzet en wederkerigheid zijn de nieuwe ongeschreven regels.

Recyclen, upcyclen en toegankelijk maken Maar dit is voor Senefelder Misset nog niet voldoende. Erik ligt toe:”We moeten onszelf steeds opnieuw uitvinden, alternatieven zoeken voor businessmodellen, alternatieven voor papier, digitale platformen, crossmediale toepassingen. We starten nu een contenthub. Alle artikelen die ooit geschreven zijn, alle kennis die is vastgelegd, kan gedeeld worden en opnieuw gebruikt in aangepaste vorm.” Recyclen en upcyclen van content, dus. “Minder verspillen, minder handelingen,

16

Er is Genoeg

Stel je voor dat…

Michael van Loenen Ik ben een fervent voorstander van delen. Ik geloof dat we op deze aardbol genoeg grondstoffen, middelen, voedsel en geld beschikbaar hebben om iedereen te voorzien van primaire levensbehoeften. Het recht dat iedere pasgeborene zou moeten hebben als je onze aarde betreedt. We zijn alleen tot op de dag van vandaag niet in staat geweest om een model te vinden voor een eerlijke verdeling. > 17

De INITIATIEFGEVER

Of je nu aan de andere kant van de oceaan in de rij staat bij een voedselpost van de VN of in Nederland bij de voedselbank, in beide gevallen gaat er iets gruwelijk mis. Ik beperk me hier tot het voedselprobleem, maar we kunnen een boek vullen met andere uitdagingen.

Stel je voor...

Al jaren groeit in mij een idee, een toekomstbeeld: een nieuw economisch systeem dat gebaseerd is op delen. Ik weet niet waar het vandaan komt, ik ben geen econoom en dus niet gehinderd door enige voorkennis, maar ik weet wel dat dit systeem van delen werkt. Met YouBeDo.com heb ik mogen ervaren dat als je bereid bent te delen (wij delen 10% van onze omzet met goede doelen die onze klanten zelf uitkiezen) vanuit authenticiteit, er bij andere mensen ook een deelmechanisme in werking wordt gesteld. Door genoegen te nemen met minder, zijn anderen bereid meer te geven.

We betalen volgens de miljoenennota (2014) 249,1 miljard aan belastingen met elkaar in Nederland. Stel je toch eens voor dat je 10% van alle belastingen die jij betaalt mag doneren aan een goed doel of project in Nederland waarvan jij denkt en gelooft dat het nodig is. Dit zou betekenen dat er 24,9 miljard een andere kant op gaat.

We betalen allemaal belasting. Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker. Dat makkelijker maken hebben wij zelf nog niet mogen ervaren. Over het leuker maken hebben we wel een idee.

Stel je voor dat je onderaan je aangifte biljet ziet staan: Beste meneer ..., dit jaar heeft u voor €1000 aan belastingen betaald. Wij verzoeken u een project in Nederland te kiezen waarvan u denkt dat Nederland dit nodig heeft. Ter inspiratie: • Voedselbanken • Gehandicaptenzorg • Ouderenzorg • Sport • Internationale hulpverlening

Ik ben niet gehinderd door enige voorkennis

Maak uw keuze en de belastingdienst maakt binnen 30 werkdagen 10% van het bedrag van uw aanslag over aan het door u gekozen project.

Wellicht ligt hier een fundamenteel principe dat kenmerkend is voor een nieuw model op basis van delen: genoegen nemen met minder. Wat gebeurt er in de wereld als dit een basisprincipe wordt? We zwaaien de kapitalistische winstmaximalisatie uit, we omarmen de overvloed en gaan het op een andere manier verdelen.

We horen u denken, maar dan ontvangt de staat 10% minder aan belastinggeld? Dat is natuurlijk maar hoe je het bekijkt. De 10% komt in handen van de belastingbetaler en die bepaalt waar het ingezet gaat worden. Door deze vorm van delen creëer je meer betrokkenheid, wordt belasting betalen een stuk leuker en krijgt de overheid ook een duidelijk signaal wat er speelt bij ‘ons Nederlanders’.

‘Maar hoe dan?’, ‘Maar zo zit de wereld niet in elkaar!’ ‘Mensen zijn van nature egoïstisch.’ ‘Het probleem is te groot om op te lossen’ en last but not least ‘Wat kan ik er in mijn eentje aan doen?’ zijn veel voorkomende reacties en vragen. Ik begrijp deze reacties wel. Ik geloof ook zeker niet dat er een pasklaar antwoord, plan of protocol is om deze verandering te bewerkstelligen. Maar we kunnen volgens mij een enorme stap maken als we met elkaar in ieder geval gaan bedenken hoe het er uit zou kunnen zien.

Stel je voor... Het is maar een idee... Of doe je mee?

Ik neem je mee in de droom van een deeleconomie. We schetsen een aantal (on)realistische scenario’s. Laat het op je inwerken, kijk wat het met je doet. En vraag je af of je dit zou willen. Denk je dat andere mensen dit ook zouden willen?

18

2014 | Fictieve Bijlage Aangifte

Belastingdienst



Vrijwillige donatie

BARCODE Antwoordnummer 98765, 1234 ZX Heerlijk Let op! Verstuurt u de aangifte vanuit het buitenland? Stuur dan de aangifte in een gefrankeerde envelop naar: Postbus 0123, 9876 AB Heerlijk, Nederland



Naam

Straat en huisnummer Postcode en Plaats Geboortedatum Burgerservice- nummer/sofi nummer

1



Verdeling belastingaanslag Wilt u meer controle

Wilt u 10% van de aanslag

over waar uw belasting

aan een maatschappelijk

aanslag aan wordt besteed?

Ja

project schenken?

Geef uw voorkeur hieronder aan: Voedselbanken

Ja

Gehandicaptenzorg Ouderenzorg

Nee

Sport Internationale hulpverlening

U hoeft dit formulier niet in te vullen

Ik wil aan een specifiek project schenken

Vul hieronder de gegevens in en wij zorgen voor de rest

Naam Instelling Giro/Rekeningnummer

Ondertekening

Ondertekening ficsale partner

Datum

Ik ga akkoord met de gezamelijke verzoeken die in deze gifte zijn gedaan.

Handtekening Uw handtekening fiscale partner Schrijf binnen Schrijf binnen het vak het vak

ERISGENOEG

Disclaimer: dit formulier is geen officiële belastingaangifte. Wel een uitnodiging ook eens anders naar overvloed en mogelijkheden te kijken. Uw kunt dit formulier downloaden op www.erisgenoeg.com/downloads

De INITIATIEFGEVER

Waarde heeft vele vormen

19

Er is Genoeg

Seats2MeEt

Ronald van deN Hoff Linda Commandeur

Ronald van den Hoff is ondernemer, oprichter van Seats2Meet.com, Stichting Society 3.0 en schrijver van het gewaardeerde managementboek Society 3.0.

“Ik geloof in overvloed. De oude economie is gebaseerd op schaarste. We zijn daarin helemaal doorgeslagen. We vergeten dat economie een sociale wetenschap is. We hebben het complex en ingewikkeld gemaakt. En dat hoeft helemaal niet. Wanneer je anders kijkt, dan kan er heel veel. En ik geloof ook in a-synchrone wederkerigheid. Oftewel: wie goed doet, goed ontmoet. En dat is geen kwestie van ruil. Ik weet zeker dat ik iets terugkrijg wanneer ik iets voor jou doe, maar ik weet niet hoe, wat of van wie. Het betekent namelijk niet dat jij direct iets voor mij terug moet doen.” Ronald vertelt er niet alleen over, maar leeft zijn leven op deze manier. De ene keer heeft hij een betaalde klus en op een andere moment is er geen geld in het spel. Hij voegt er aan toe: ”En zoals je ziet gaat het mij niet slecht. Ik geloof erin dat het altijd ergens goed komt. Alles wat ik doe levert iets op. Al is het maar duidelijkheid.”

op het geven van rente. Ze wisten niet waarom, maar voelden dat het niet goed was. Geld maken vanuit het niets, is een soort tovenarij.” Ronald drukt waarde daarom graag uit in andere vormen. “Bij Seats2Meet mogen mensen gratis werken, maar dat doen ze niet voor niets. Ze stellen hun kennis, netwerk en ervaring ter beschikking aan anderen. Ik deel mijn boek Society 3.0 via het internet, zonder dat mensen daarvoor hoeven te betalen. Ze praten erover of raden mij aan als spreker, waardoor ik ergens gevraagd wordt als spreker op een congres. Op die manier verdien ik geld. Want geld is noodzakelijk en handig. De Belastingdienst, mijn gas, water en licht en de bakker verwachten dit ook van mij. Ik vind het belangrijk dat er een goede balans is tussen sociaal en monetair kapitaal.” Waarom doe je wat je doet? “We hebben geen keus. Hoe eerder we het principe van overvloed en a-synchrone wederkerigheid accepteren, hoe eerder we uit de crisis zijn, en de minste schade we aanrichten.” Wat moeten mensen in jouw ogen vanaf nu gaan doen? “Neem informatie tot je en praat erover met elkaar. Als je met niemand spreekt en je blijft thuis zitten, dan verandert er niets aan je situatie. Ook al heb je het zelf niet veroorzaakt, je kunt er wel zelf iets aan doen. Wanneer je bijvoorbeeld focust op je huur. Hoe moet ik die betalen, waar haal ik mijn geld vandaan? Dan kun je niet bezig zijn met iets anders. Vaste kosten kun je niet beïnvloeden. Focus je dus op de dingen waar je wel invloed op hebt.”

Essentieel in het concept van Seats2Meet is het faciliteren van toevallige ontmoetingen, om op die manier een waardenetwerk te creëren van zelfstandige professionals, bedrijven en grote organisaties. In het boek ‘The Serendipity machine’ leggen de schrijvers uit dat de toevallige ontmoetingen niet toevallig zijn. Het is het gevolg van slimme keuzes en het lef om een bijzondere organisatie neer te zetten waarin online en offline door elkaar lopen. Is dit makkelijk praten wanneer alles voor de wind gaat, of gaat het hem voor de wind doordat hij zo denkt? Ronald legt uit: “Waarde heeft vele vormen. We zijn alleen gewend geraakt dit uit te drukken in geld. Geld is ontstaan als een middel voor de ruilhandel. Heel handig, zodat je met elkaar afspraken kunt maken. We zijn in de loop der tijd met 95% van het geld andere dingen gaan doen dan die ruilhandel faciliteren. In het oude Griekenland stond vroeger de doodstraf

Code voor gratis download society 3.0 in het engels: ABFUGL6DD0 (waarbij de laatste een nul is) www.seats2meet.com www.society30.com @S2M

21

De INITIATIEFGEVER

De Uitdaging Gerda Geurtsen Linda Commandeur

Gerda Geurtsen is bedenker en initiatiefnemer van De Uitdaging. Met haar bedrijf Terzijde brengt zij partijen bij elkaar om, op een praktische manier, met een meerwaarde voor iedereen, te werken aan een betere samenleving.

schappelijke organisaties deel uitmaken van De Arnhemse Uitdaging, met gemiddeld 450 matches per jaar, ter waarde van zo’n €500.000,- per jaar. Wanneer voor Gerda De Uitdaging een succes is? “Wanneer het bedrijfsleven in Nederland structureel dichterbij de lokale samenleving komt te staan. Met een visie op de lange termijn en het opbouwen van duurzame relaties die samen werken en samen delen voor de lokale samenleving. De buren hebben nog wel wat over! Het maakt niet uit in welk concept je het giet, uiteindelijk gaat het om te uitkomst. De Uitdaging is toevallig een goed en simpel middel om mensen, bedrijven en organisaties bewust te maken van het onbenut potentieel en dit op een effectieve manier in te zetten. Niet alleen Nederland, maar ook in vele andere delen van de wereld. Bedrijven willen heel graag, maar weten alleen niet altijd ‘hoe’! Op deze manier kunnen ze toch een steentje bijdragen en warme contacten uitdagen om ook maatschappelijk betrokken te ondernemen. Onbenut potentieel zit hem niet in geld, maar in mensen!”

“Door het werk als sociaal werker kwam ik in contact met grote groepen mensen die vaak ver van de arbeidsmarkt afstaan, zoals langdurig werklozen, verslaafden, tienermoeders en allochtone vrouwen. Groepen die vaak nauwelijks toegang hebben tot allerlei voorzieningen, kansen en mogelijkheden die de samenleving normaal gesproken biedt. Dit leidde tot het inzicht dat dit anders kan en moet. Niet alleen omdat dit een negatieve impact heeft op de getroffen groepen, maar ook op de sociale cohesie van de samenleving als geheel. Na een studie Bedrijfskunde leidde dit tot het concept van De Uitdaging, een manier om mensen dichter bij elkaar te brengen door een koppeling te maken tussen de maatschappelijke en commerciële wereld.” De Uitdaging is een ondernemersnetwerk dat bemiddelt in Menskracht, Materiaal en Middelen tussen bedrijven en maatschappelijke instellingen. Door Maatschappelijk Betrokken Ondernemen op lokaal niveau te stimuleren, draagt de Uitdaging bij aan een betere leefkwaliteit van de mensen die daar wonen, met name waar het gaat om mensen in een kwetsbare positie. Het concept van De Uitdaging doet dit door te voorzien in structurele contacten tussen mensen uit het bedrijfsleven, lokale overheden en maatschappelijke organisaties en brengt daarmee mensen uit verschillende werelden dichter bij elkaar.

Gerda werkt samen met een groot netwerk aan het verder uitbreiden van De Uitdaging. “We maken sinds vorig jaar deel uit van het Oranjefonds-groeiprogramma en ik word hierbij 3,5 jaar ondersteund om over heel Nederland lokale uitdagingen op te zetten. Er zijn er nu in totaal 12 Uitdagingen en ook dit jaar gaan er weer 10 van start.” Om deze reden is er hard gewerkt aan een landelijke serviceorganisatie (coöperatie) die de lokale Uitdaging zal gaan ondersteunen in de ontwikkeling van het Uitdagingscon-

Intussen bestaat De Arnhemse Uitdaging al ruim tien jaar, met als resultaat dat er circa vijfhonderd mensen uit het bedrijfsleven en vierhonderdvijftig mensen verbonden aan maat-

22

Er is Genoeg

Onbenut potentiel zit hem niet in geld maar in mensen

cept en innovatieve initiatieven. De Nederlandse Uitdaging is 14 februari jongstleden van start gegaan en is een kenniscentrum dat Lokale Uitdagingen opzet en ondersteunt. Gerda vult aan: ”Aangezien er nog veel meer onbenut potentieel is in Nederland hopen we in de toekomst nog meer bedrijven, directeuren en werknemers op zowel lokaal als landelijk niveau enthousiast te kunnen maken om iets te doen voor de lokale samenleving.” Waar kan ik beginnen? “Meedoen kan al heel simpel. Door als bedrijf een werknemer 1 uur in de week beschikbaar te stellen, die lokaal projectaanvragen vanuit stichtingen/ verenigingen mag begeleiden en zo maatschappelijke betrokkenheid te stimuleren. Ook kun je als bedrijf overtollige materialen en diensten aanbieden, die weer bruikbaar zijn voor de lokale samenleving.” [email protected] www.nederlandseuitdaging.nl @Nluitdaging

23

De INITIATIEFGEVER

Het kapitaal ligt bijna voor het oprapen 19

Er is Genoeg

RUIMTEVOLK SJORS DE VRIES Linda Commandeur

Sjors de Vries nam het initiatief voor ‘een nieuw platform voor professionals die geloven dat een vernieuwende ruimtelijke ordening een bijdrage kan leveren aan duurzame antwoorden op de maatschappelijk opgaven van vandaag en morgen’. Hij is oprichter en eigenaar van de netwerkorganisatie RUIMTEVOLK.

Waarom denk je dat dit op dit moment essentieel is in de wereld? “De maatschappelijke opgaven waarvoor we in de steden en dorpen staan, vragen vooral om het delen van inzichten, kennis en inspiratie. Soms denk ik wel eens dat alle benodigde kennis om de steden en dorpen leefbaar te houden en om de beweging in gang te zetten om onze economie te verduurzamen zo langzamerhand wel beschikbaar is. Maar die kennis is nog te fragmentarisch, verzuild en de oriëntatie van professionals en partijen nog te eenzijdig. We benutten nog veel te weinig de potentie en energie van het gemeenschappelijke eigenbelang, dat op plek in de stad of het dorp aanwezig is. En als je het mij vraagt komt dat met name doordat we zijn verleerd om goed om ons heen te kijken: het kapitaal ligt bijna voor het oprapen.” Om deze potentie en energie te benutten laat RUIMTEVOLK zoveel mogelijk inspirerende verhalen en personen zien. “Daarnaast vinden we het een grote uitdaging om de kennis die we in ons netwerk hebben te verbinden aan lokale en regionale opgaven en netwerken. Van denken naar doen en van doen naar denken. En bovendien: Amsterdam kan nog veel leren van de Groningse dorpen. En andersom.”

Als jou met RUIMTEVOLK gelukt is wat je wilt dat lukt, wat is er dan gelukt? “We zijn RUIMTEVOLK in 2007 gestart voor vernieuwing en inspiratie van het debat en de praktijk van stedelijke en regionale ontwikkeling. Tot dan toe was dit vooral het exclusieve domein van ontwerpers, overheden, ontwikkelende en beleggende partijen. Het vakdebat was bovendien meer dood dan levend en werd beheerst door een clubje navelstarende insiders. Partijen waren vooral plannen aan het maken vanachter de tekentafel en waren nauwelijks geïnteresseerd in de grote maatschappelijke opgaven die voorlagen. Dat kon anders. En iemand moest het doen. Vanaf het begin hebben we een podium gecreëerd voor inspirerende verhalen en professionals, en streefden we naar kruisbestuiving tussen verschillende disciplines en mensen en projecten uit het hele land. Nu bijna zeven jaar later durven we wel te zeggen dat dat gelukt is, hoewel we vinden dat er nog steeds een wereld te winnen is voor wat betreft de samenwerking en netwerkvorming tussen vakdisciplines en professionals.” RUIMTEVOLK is een vooraanstaand kennis- en inspiratieplatform en netwerkorganisatie voor stedelijke en regionale ontwikkeling. Sinds 2007 stimuleren zij vernieuwing, kennisontwikkeling en netwerkvorming rondom ruimtelijke-, sociale- en economische vraagstukken in steden, dorpen en wijken.

“Deze tijd vraagt om burgers, ondernemers of bestuurders die met visie en durf de juiste opgaven agenderen en adresseren en die het talent hebben door met hun verhaal en perspectief te motiveren en te binden. Op één of andere manier lijkt er in Nederland een groot tekort aan mensen met dit groter verhaal. Die mensen en die verhalen hebben we nodig.” En volgens Sjors begint dit met goed om ons heen te kijken: “Leer waarde herkennen en creatief zijn om die waarde vervolgens te benutten.”

www.ruimtevolk.nl @sjorsdevries

25

De INITIATIEFGEVER

PLUK DE STAD

Elma Roelvink Rucola op drie meter van de voordeur Eten uit de natuur van eigen stad Esther Reinders en Linda Commandeur

Eten uit de natuur van eigen stad

Eten herontdekken

“Waarom fruit uit verre landen importeren, terwijl het hier om de hoek ongebruikt van de boom valt?”, vroeg Elma Roelvink zich af toen ze een gemeentelijke perenboom in Utrecht ontdekte die vol stoofperen hing. “Er waren peren in overvloed en omwonenden vonden het zelfs fijn dat ik een voorraad meenam.”

Het milieu was Elma’s grootste motivatie om zich te verdiepen in wildplukken, maar er zijn meerdere redenen om eetbaar groen in je omgeving te zoeken. “Door wildplukken maak je opnieuw contact met wat eten is en waar het vandaan komt. Wij mensen zijn als dieren en voor dieren is het belangrijk om een basale kennis van voedsel te hebben. Echt leven van wat er groeit in het openbare groen is heel moeilijk, want gaandeweg kwam ik er wel achter dat er ook weer niet zo veel eetbaars groeit. Toch is de ontdekkingstocht en het herontdekken van wat er in onze omgeving groeit meer dan de moeite waard. Het is leuk, het is vers en het is gratis.” Elma was zelf in het begin geen plantenkenner, maar ze heeft in de afgelopen jaren behoorlijk wat bijgeleerd. “Er bleek op nog geen drie meter van mijn voordeur rucola te groeien. Zomaar! Tot nog toe was mij dat plantje nooit opgevallen, laat staan dat ik het als zodanig had herkend”.

De enorme verbazing van Elma over deze verspilde overvloed leidde uiteindelijk tot www.plukdestad.nl, een website voor heel Nederland waarop te vinden is waar en wanneer voedzame bomen en planten groeien. “Er is zo veel eetbaars te vinden, maar ik wist het niet. Ik vond het maar vreemd dat ik dit niet wist, waarom had niemand mij dit verteld?” Haar interesse was gewekt en ze verzamelde mensen om zich heen die hielpen om al het eetbare groen in Utrecht in kaart te brengen. Het begon met een grote kaart met prikkertjes en al snel groeide het uit tot een landelijke website waarop plukplekken in heel Nederland en recepten gedeeld worden.

26

Er is Genoeg

Do it yourself

Vijf redenen om te gaan wildplukken

Zelfplukken vraagt een echte ‘do it yourself’ mentaliteit, legt de initiatiefneemster uit. “Maar dan heb je het wel zelf herkend, zelf geplukt en zelf gemaakt.” Via Pluk de Stad kan iedereen zijn vindplek heel gemakkelijk delen en planten en plekken zijn heel eenvoudig te zoeken op de site. Mocht je twijfels hebben over je plant, dan raadt Elma aan om lid te worden van de facebookgroep ‘Eetbare wilde planten’, waar veel kenners via een foto met je mee kunnen kijken en denken. Vervolgens kan je de vindplaats zelf invoeren op de website van Pluk de Stad en je plantje selecteren zodat meerdere mensen gebruik kunnen maken van jouw gevonden groeiplaats. Wie lekkere recepten kent kan deze ook delen op de site om anderen te inspireren, zodat er ook in de keuken, als de oogst weer binnen is, nog genoeg te ontdekken valt.

1. Het is goed voor het milieu. Je verkleint je ecologische voetafdruk. 2. Het herstelt het contact met natuur. Je leert eten weer te herkennen en je ontdekt waar het vandaan komt. 3. Het is vers en lekker. 4. Het is leuk. Wildplukken is een ontdekkingstocht en soms moet je op elkaars schouders klimmen om erbij te kunnen. 5. Het is gratis!

Heb jij een passie voor wildplukken en wil je deze delen? Elma zoekt een één of twee bloggers die willen schrijven over wat er op dit moment te plukken is en hoe je het klaar maakt. Elma:“Vooral mensen die beginnende wildplukkers verder kunnen helpen. Met fijne enthousiaste foto’s van het plukken en het klaarmaken.” Ben jij die persoon of ken je zo iemand? Laat het Elma weten via [email protected]

27

De INITIATIEFGEVER

ThuisAfgehaalD Marieke Hart Maak jezelf en een ander blij door eten koken Linda Commandeur

“Regelmatig wanneer wij in de tuin zaten, roken we dat onze buurvrouw aan het koken was. De geuren die uit haar keuken kwamen, maakten ons nieuwsgierig. Naar haar kookkunsten, en naar haar. Toen we de stoute schoenen aantrokken en haar vroegen of we een keer een hapje mochten proeven, reageerde ze direct enthousiast. Datzelfde weekend liepen we met een paar euro naar haar voordeur en kwamen we terug met drie porties verrukkelijke pompoensoep. Toen realiseerden we ons dat het delen van eten een geweldige manier is om je buren te leren kennen. Ook andere straatgenoten gingen mee doen. Het enthousiasme was groot. Toen besloten we in het diepe te springen en een online platform te bouwen waarop iedereen in Nederland maaltijden kan delen met buurtgenoten. Zo is Thuisafgehaald ontstaan.” Aan het woord is Marieke Hart. Samen met haar man Jan Thij oprichter van Thuisafgehaald. Als regelmatig gebruiker van de site, was ik nieuwsgierig naar haar verhaal. Maar eerst hoe ik zelf bij Thuisafgehaald terecht kwam. Voor mij geen etensluchtjes van de buren, maar regelmatig een avond waarop mijn vriend voor zijn werk weg is en ik voor mezelf moet koken. Wanneer ik alleen eet, heb ik geen zin om er veel tijd in te steken, maar ik wil wel een lekkere gezonde maaltijd. Via via had ik al eens gehoord van Thuisafgehaald. Maar ja, als Achterhoekse dacht ik ook:”Dat zal wel niet bij ons in de buurt zijn.” Ik besloot toch eens de website te bezoeken. Wat schetste mijn verbazing? In Groenlo zat thuiskok Joke Wiggers alias Grandma’s kitchen. Ik bekeek haar profiel. Dat wilde ik weleens proberen. Joke is één van de vele thuiskoks die ieder op hun eigen manier eten aanbieden op de website van Thuisafgehaald. Sommigen elke dag, anderen één keer per maand. Er staat zelfs één van haar recepten in het Thuisafgehaald kookboek. Marieke Hart is oprichter van het platform. Marieke vertelt:

28

Er is Genoeg

”Dit platform faciliteert vertrouwen. We doen er alles aan om te laten zien dat je bij een kok goed zit. Online lees je vele bedankjes van andere gebruikers. Je komt in de keuken en ziet heel direct wat er gebeurt. Het is niet anoniem. Je krijgt geen maaltijd van een vreemde op straat. We hebben gegevens, we staan er morgen weer op de stoep.” Sinds de oprichting vanaf maart 2012 is het enorm gegroeid. Tot nu toe zijn er 125.000 maaltijden geleverd. Elke avond zo’n 400 mensen. In totaal zijn er zo’n 50.000 gebruikers in Nederland. Het is een platform voor mensen met passie voor koken en lekker eten. Dat is voor velen de drijfveer. En daarnaast zijn er mensen die duurzamer willen leven en meer verbinding in de buurt zoeken. “We brengen werelden bij elkaar. Thuisafgehaald spreekt heel verschillende mensen aan. We hebben veel verschillende amateurkoks met gerechten uit de Nederlandse keuken, maar ook Italiaans, Thais, Chinees, Indiaas etc.”

Dit platform faciliteert vertrouwen Marieke legt uit dat ze onderneemt door gewoon uit te proberen: “We doen soms dingen onhandig en maken blunders. De omloopsnelheid is enorm hoog: een goed idee is snel in de wereld gezet en we proberen het gewoon uit. Werkt het niet? Dan is het ook zo gestopt.” Marieke gelooft in de kans vergroten dat iets lukt in plaats van risico’s uitsluiten. “Accepteer dat er soms dingen anders lopen dan verwacht.” Eén van de nieuwe ontwikkelingen is ‚Bijzonder Thuisgehaald’ voor ouderen, men-sen met beperking, mantelzorgsters etc. Deze mensen zijn niet allemaal bereikbaar via een website. ”Mensen kunnen zich telefonisch aanmelden. Wij zoeken een kok die bij ze past. Dit is echt mensenwerk. Op dit moment zijn er al 25 matches ontstaan. Maar,” benadrukt Marieke, “we zijn geen maaltijdservice. We brengen mensen met elkaar in contact, iedereen zorgt voor eigen invulling die bij hem of haar past.” Hiermee is het voor nog meer mensen mogelijk om door eten koken zichzelf en andere mensen blij te maken. Het lijkt allemaal zo simpel. Zijn er dan helemaal geen drempels? “Jawel,” zegt Marieke.”Bijna iedereen vindt de eerste keer heel spannend. Koks vragen zich af: “Wie krijg ik over de vloer?’ En afhalers, of eigenlijk de niet-afhaler, maken zich druk over hygiene; Wat als ik ziek word?’ Voor die mensen heb ik één tip: Ga proberen. Je zit nergens aan vast. Als het niet bevalt, doe je het niet nog een keer.”

29

Het Deelschema WAT MOET LUKKEN? Marktplaats.nl Facebook: Ikgeefweg

HEB JE HIERVOOR IETS NODIG? JA

JA

NEE

SPULLEN? NEE

WIL JE IEMAND ANDERS HELPEN? JA

LENEN OF HEBBEN?

LENEN

WIL JE IETS UITLENEN OF WEG DOEN?

UITLENEN

Marktplaats.nl Funda.nl Makelaars

JA

WEG DOEN

RUIMTE? NEE

HEBBEN

SPULLEN?

Facebook groups: Durftevragen Gavedingendoen.nl Waarmaakdag.nl Konnektid.com

JA

JA

Peerby.nl Spullendelen.nl

NEE

MENSKRACHT? NEE

Thuisafgehaald.nl

RUIMTE?

JA

JA Seats2meet.com AirBnB.org Facebook groups: Ruil je huis

ETEN? NEE

Toogether.nl Snappcar.nl Samenrijden.nl Facebook groups: Lift gevraagd

JA

VERVOER?

Omdat de deeleconomie zo snel groeit is dit stroomschema een moment opname. Nieuwe initiatieven vindt u op deeleconomie.nl Uw kunt dit deelschema downloaden op www.erisgenoeg.com/downloads

Mijn eerste keer

Tja, zo’n eerste keer. Altijd spannend. Vaak wat onwenning. Van tevoren zit je vol met vragen. Zal het meevallen? Of valt het toch tegen? Kortom: een verslag. Van de eerste keer deeleconomie welteverstaan.

Want, er is genoeg. Voor iedereen.

MIJN EERSTE KEER

Lekker uit eten. Th Marianne van den Assem

Wie ben je?

Waar haal je de maaltijd op?

Naam: Marjet Hofstee Leeftijd: 55 jaar Is: Begeleider op een kinderboerderij in Nijmegen.

Marjet heeft een veeleisende baan. Dus leek het haar ideaal om op de terugweg van werk naar huis de maaltijd op te halen. Deze zou dan nog warm zijn als ze thuis in haar keuken de tafel dekt en een glaasje wijn inschenkt. Dat is precies hoe Thuisafgehaald is opgezet. Je krijgt via de site een plattegrond te zien van thuiskoks die in jouw buurt die avond koken. Je logt in op de site, ziet wie er in de buurt kookt en maakt een afspraak. Heel gemakkelijk.

Marjet woont alleen op een mooie flat in de binnenstad. Ze houdt heel erg van de natuur en kan eigenlijk geen dag zonder. Sinds een jaar of twee heeft ze de ideale werkplek gevonden. Een boerderij aan de stadsgrenzen van Nijmegen. Ze verzorgt samen met mensen met een beperking, vrijwilligers en buurtbewoners de dieren van de boerderij. Sinds kort is er ook een moestuin in wording. Ze heeft meegedacht met de buurtgenoten die het hebben opgezet. Moestuinieren is namelijk een grote liefde van Marjet. Zelf heeft ze in de Ooijpolder, aan de rand van een uniek natuurgebied aan de Waal, een stukje moestuin dat ze verzorgt. Het is haar paradijsje waar ze haar eigen groenten en bloemen verbouwt. Hier komt ze tot rust en geniet ze van “het wroeten in de grond” . Marjet is geen onbekende in het deelcircuit. Ze had niet altijd zelf een moestuin, maar deelde die ook met buurtgenoten. En ze is lid van een community die diensten met elkaar uitwisselt.

Wanneer maak je gebruik van thuisafgehaald.nl De eerste keer was het even wennen en een beetje haastwerk om een maaltijd op de afgesproken tijd op tafel te krijgen. Pas om vier uur vandaag kreeg Marjet eindelijk een oké van een kok in de buurt. Dat gaat natuurlijk gemakkelijker als je de weg op de site kent en meer contact krijgt met koks in de buurt. Als je de weg een beetje kent op de site kun je echt snel, dezelfde dag nog, een maaltijd scoren. Wil je jouw maaltijden toch liever iets langer van tevoren plannen dan kun je op bestelling bij je favoriete kok een maaltijd aanvragen. En als je de kok beter kent, kun je wellicht ook je lievelingsrecept op bestelling afhalen.

Wat deel je?

Waarom maak je er gebruik van?

Marjet heeft vandaag voor de eerste keer gebruikgemaakt van de maaltijddienst Thuisafgehaald. Thuisafgehaald maakt het mogelijk als buurtbewoner een betaalbare goedgemaakte hap op bestelling af te halen. Houd je meer van zelf koken dan kun je jezelf als thuiskok helemaal uitleven en jouw maaltijden aanbieden via www.thuisafgehaald.nl.

Voor Marjet is het een uitkomst als ze door tijdgebrek niet kan koken en toch lekker wil eten. Het is gemakkelijk, je leert je buurtgenoten op een andere manier kennen en je krijgt een voedzame hap tegen een aantrekkelijke prijs.

32

Er is Genoeg

Thuis! Hoe werkt het?

te halen. Er was dus te weinig keuze. Hierdoor miste ze de groenten in het gerecht en was de prijs-kwaliteit verhouding iets uit balans. Toch was het een lekkere maaltijd, waar we met plezier van hebben gegeten.

Je hebt een computer nodig en een internetverbinding. Dat is een voorwaarde. Je gaat naar de site van Thuisafgehaald en maakt een profiel aan. Je gaat naar het kopje ‘Hoe werkt het’ en alles wordt helder en duidelijk uitgelegd. Het zou kunnen dat je binnen tien minuten via de mail een bevestiging krijgt dat je avondmaal in de buurt op je staat te wachten. Maar wil je vaker van deze maaltijddienst gebruik maken, neem dan de tijd en leer je buurt en de koks kennen. Ga op culinair avontuur.

Marjet heeft door deze ervaring wel gemerkt dat ze misschien minder een afhaler is en meer een kok. Ze denkt erover om zich daar voor aan te melden. In combinatie met haar moestuin kan ze maaltijden aanbieden die veel groenten bevatten en biologisch zijn. Door groenten uit eigen tuin te verwerken in haar gerechten kan ze voordelig inkopen en met de maaltijden ook verdienen. Dus wie weet verschijnt Marjet nog een keer in deze Rubriek, maar dan als kok.

Nog tops en tips? Tops: Het is zo leuk om zomaar bij iemand aan te bellen om zomaar een maaltijd af te halen. Het contact is grappig. Je krijgt goede informatie. De reviews en de feedback die mensen geven, zijn erg leuk om te lezen. De maaltijd was lekker.

En jij ?

Tips: Het zou fijn zijn als ze bij Thuisafgehaald een onderscheid maken tussen maaltijden die je ver van tevoren moet bestellen en die je op de dag zelf nog kunt bestellen.

Een punt voor het geheel? 6,5 Hier hoort een kleine uitleg bij. Marjet houdt zelf erg veel van koken. Ze vindt het ontspannend om na een drukke werkdag zelf lekker te koken. Op mijn verzoek heeft ze Thuisafgehaald een keer uitgeprobeerd. Wat ze merkte is dat ze veel moeite moest doen om een maaltijd te bemachtigen. Ze had de dag van tevoren bij 7 koks een verzoek ingediend en pas op de dag zelf om 16.00 uur een oké gekregen om een maaltijd af

Heb je weer eens geen zin in koken en is de friettent, eten bij je moeder, of een flauwe hap van de supermarkt geen optie meer voor je. Probeer dan eens Thuisafgehaald. Ontdek de culinaire mogelijkheden in je buurt, ga op avontuur en ontdek. Er is genoeg te eten voor een aantrekkelijke prijs. En misschien is je buurvrouw wel een sterrenkok.

33

MIJN EERSTE KEER

Auto delen en wiskunde

Autodelen via MyWheels. Lekker op je eigen manier. MARIT COEHOORN

Wie ben jij?

Waar voert de reis heen?

Naam: Martijn Veening Leeftijd: 41 jaar Is: Getrouwd met Karin. Vader van een zoon van 16 In: Groningen

Je kent dat wel, de standaardritjes. Naar een klant in Eelde. Naar de schoonfamilie in de polder en vrienden in Utrecht. En verder, als het even kan, doet hij het liefst zoveel mogelijk op de fiets. Of met de bus. Gezond voor mens en milieu.

Je kent het type misschien wel. Wiskunde is “zijn ding”. Zolderkamergeleerde. Of nee: juist niet. Dus, voor deze sociale krullenkop geen oplossingen van grote wiskundige problemen op de kleine vierkante millimeter. Nee, dan liever iets dat dat hout snijdt in het echte leven. Iets dat bijdraagt aan een wat leukere wereld. En, na wat geworstel tijdens zijn studietijd, dan toch antwoord gevonden op de vraag: “Wat wil ik eigenlijk?”.

Wanneer gebruik je MyWheels? Minimaal 1 keer in de week.

Waarom dan toch dat autodelen? Nou, het is een mooie mengeling van praktische, pragmatische en principiële redenen. Belangrijkste: hij heeft de auto nu eenmaal niet erg vaak nodig. Daarom leenden ze eerder wel vaak een auto bij bevriend een stel, Maarten en Sanne, of bij familie. Dat werkte altijd prima. Totdat de vrienden zeiden: “Wij willen eigenlijk wel van die auto af, we gaan hem verkopen”. “Ho! Wacht even”, riepen Martijn en zijn eega. “Kunnen we dan niet kijken naar een deeloplossing?” Daarnaast is parkeren bij zijn woning aan de rand van het centrum van Groningen “belachelijk duur”. Denk aan tarieven van € 110,- per maand voor de parkeergarage bij zijn appartementencomplex. Verplicht parkeren, inbegrepen bij de koop van zijn woning. En oké, na wat getouwtrek met de gemeente, zijn de prijzen nu verlaagd naar €85,- per maand. Wat nog steeds ontzettend veel geld is. Zeker als een gewone parkeervergunning voor een héél jaar iets meer dan tweehonderd euro kost.

Iets met maatschappelijke toepassingen en iets waarin hij zijn “creatieve wiskunde-ei” in kwijt kan. En ook: niet gaan voor het grote geld. Leuk contact met zijn klanten. En dus is hij uiteindelijk softwareontwikkelaar geworden. Bij zijn eigen bedrijf Detrix.

Wat deel je? Martijn is sinds kort delende. Sinds een maand of drie. Hij deelt op dit moment alleen zijn auto. Hoewel, het is helemaal niet zijn auto. Het is de auto van vrienden. En, daar heeft hij zich op ingekocht. Hij is dus officieel voor 50% eigenaar van een vierwieler. En dat is best veel. Want zo in de stad Groningen heeft hij die auto eigenlijk niet zoveel nodig.

34

Er is Genoeg

Maar hoe zit dat dan met Mywheels? Wat doen zij, als jullie alles zelf regelen?

En het verhaal wordt “nog wat wranger als je hier twee straten verderop ook nog eens gratis kunt parkeren. En dat klopt natuurlijk voor geen meter”.

We moesten zorgen dat we met vier mensen in onze auto konden rijden. En dan ook nog zeker weten dat we geen gedoe zouden krijgen met de WA-verzekering en de verschillende bijrijders. Na wat rondbellen en praten met verzekeraars zijn we toen bij MyWheels uitgekomen. Wij gebruiken dus eigenlijk het syteem van Mywheels om ons te laten verzekeren voor een deelauto. Verder doen we niks met Mywheels. Ook dat is mogelijk binnen het systeem van Mywheels: mywheels.nl/hoe-autodelen-werkt/veel-gestelde-vragen

Hoe werkt dat autodelen? Heel simpel. Even goed praten samen. Oplossing: je neemt de dagwaarde van de auto. Je betaalt de helft daarvan aan je vrienden. En: werken met vaste afspraken is handig. Martijn en Karin hebben de auto op dinsdag en donderdag. Sanne en Maarten op maandag en de woensdag. En het weekend, vrijdag tot en met zondag, wisselen ze af. Alle afspraken zijn inzichtelijk via een gedeelde Google-agenda. En als er toch eens even iets snel geregeld moet worden? Dan doen ze dat via een groepje op WhatsApp. En kan ruilen toch niet? Dan zijn er ook geen kwade gezichten, de afspraken waren immers helder. In de auto ligt een boekje met daarin de kilometerstanden. Die worden bijgehouden. En verder? Doet iedereen wat ze het leukste vinden en beste kunnen. Het verrekenen doet Martijn. “De dames houden de auto schoon en gooien hem door de wasstraat. En Maarten regelt het onderhoud”.

Nog tips en tops? Tips: “Het helpt als je deelt met mensen die je goed kent. Daarnaast voelt het voor mij ook prettiger en vertrouwder als ik in een auto rondrijd van iemand die ik ken”. Tops: “Nee, niks. Dit werkt perfect zo”. Maar, Martijn werkt dan ook met een op maat gesneden systeem. Zelf bedacht, zelf uitgevoerd. Dus, logisch dat het super werkt. Dat kun jij dus ook. Zo makkelijk is het.

En de kosten?

En? Als je een totaalcijfer mag geven?

Lees vooral even verder! Een keer per maand worden de totale kosten voor de benzine, de verzekering , de parkeervergunning en de wegenbelasting naar ratio verrekend. Heb je 20% van de ritten gereden, dan betaal je ook 20% van de kosten. De afschrijving verrekenen ze niet meer, omdat hij nog maar relatief weinig waard is en dat al was afgekocht.

Daar wacht hij geen moment op. “Een negen. Ik ben heel tevreden, zeker”.

En jij?

En? Hoeveel euro per maand, concreet? Martijn glimlacht en zegt: “Nou, inclusief benzine, de verzekering, de vergunning en wegenbelasting, nog geen honderd euro per maand”. Ik flap eruit: “Mag ik even lachen?”. Waarop Martijn zegt: “Dat deden wij ook, haha, ja. Dat waren we anders alleen al aan die parkeergarage kwijt! En nu betalen we dat inclusief, benzine, afschrijving, verzekering, alles! En nee, we rijden niet veel, maar toch. De beurt moet er nog wel bij, daar zijn we nog niet aan toegekomen in die drie maanden.”

Wie weet, kijk je straks naar buiten. Zie je al die auto’s van je buren staan. Of heb je vrienden die in de buurt wonen die hun geld ook liever uitgeven aan iets anders dan aan een auto. Overweeg het maar eens. Misschien is het wel wat voor je. Kijk maar eens naar de ‘Deelstroom’ op pagina 30. En, wordt het wat? We graag je verhaal! Neem vooral contact met ons op. Dan schrijven wij er een leuk stukje over!

Ook uit testen van De Consumentenbond komt Mywheels als voordeligste uit de bus.

35

ZELLUF DOEN

Geïnspireerd door alles wat er om je heen gebeurd, door verhalen en ervaringen van anderen?

Wil je zelf iets doen, maar weet je niet hoe? Het kan al op hele kleine schaal...

Er is Genoeg

Huis-, tuin- en keukendelen Katja Linders

Katja Linders richtte haar werkruimte in door te delen

Wat heb je voor elkaar gekregen doordat iemand anders iets met je wilde delen? Ik ben zelfstandig professional en ruim een jaar geleden huurde ik voor het eerst een eigen werkruimte. Omdat ik veel voor elkaar krijg door te delen, was ik me ervan bewust hoeveel spullen er vaak over zijn bij anderen. Mijn werkruimte heb ik dan ook gedeeltelijk ingericht met spullen die anderen over hadden.

Wat is er met je gedeeld? Onder andere een aantal stoelen voor aan mijn grote tafel. Maar ook de grote tafel zelf, lampen, een klok, gordijnen, een kastje, een waterkoker en kopjes.

Hoe ben je bij die ander terecht gekomen? Ik heb de vraag gesteld via Twitter en Facebook, daar kwamen reacties op van vrienden. Ook heb ik een oproep voor stoelen gedaan via de site van het lokale wijkkrantje, dewijkwebsite.nl. Daar kwamen erg veel reacties op van mensen uit de buurt. Ik had maar 8 stoelen nodig, maar had er tientallen kunnen hebben als ik zou willen!

Wat vindt je van delen met anderen? De gewoonste zaak van de wereld. Zowel voor mezelf als voor de dingen die ik al ondernemend doe, krijg ik veel voor elkaar door te (laten) delen: kennis, tijd en spullen. Kennis gaat niet verloren als je het deelt, het wordt alleen maar meer! En waarom zou ik iets nieuws kopen, als iemand anders het in goede staat over heeft om weg te geven?

37

Zelluf doen

8 tips

voor je eerste Deel-ervaring Ananda Groag

Delen doen we allemaal, maar iets lenen of huren van een onbekende kan best spannend zijn. Misschien voel je je bezwaard, weet je niet wat je moet verwachten en hoe je jouw ervaring tot een succes kunt maken. Zelf heb ik al vaak ‘deel-genomen’, auto’s gehuurd, maaltijden afgehaald en spullen geleend van onbekende buren. Hierdoor ken ik nu meer buren, zie ik veel voordelen, maar ben ik ook weer wat wijze lessen rijker. Hierbij een aantal dingen die ik heb geleerd tijdens deze ervaringen:

38

Er is Genoeg

Maak je profiel compleet

Stel je verwachtingen bij

Op de meeste deelsites maak je een profiel aan als je je registreert. Dit profiel kun je vaak aanvullen met een foto, informatie over jezelf en links naar social media. Later komen hier mogelijk ook beoordelingen en gebruikersgegevens bij. Bedenk je dat de verhuurder van een auto bijvoorbeeld, jou de auto moet toevertrouwen, dus hoe completer je profiel, des te hoger de kans dat je verzoek wordt geaccepteerd.

Je gaat een product of dienst afnemen bij een persoon zoals jezelf, geen professioneel bedrijf. Spullen zijn al gebruikt, de auto wordt ook door de verhuurder en zijn kinderen gebruikt, de thuiskok heeft geen restaurantkeuken en niemand zit 24/7 mail te checken. Als je met open vizier het avontuur instapt, ga je ontdekken dat dit juist het leuke is van delen: die persoonlijke aandacht en moeite die je in een winkel, verhuurbedrijf of hotel zelden tegenkomt. En wie weet, maak je nieuwe vrienden of leer je meer buren kennen.

Start met iets wat je echt handig vindt Er zijn heel veel mogelijkheden om te gaan delen. Kijk naar de plannen voor de korte termijn. Ga je een weekendje weg? Denk aan huizenruil of Airbnb. Heb je kinderen die groeien als kool, denk aan ruilen van kinderkleding. Ben je aan het klussen? Leen gereedschap of laat je helpen met een klus. Nooit tijd om te koken en de pizza’s zat? Start met eten afhalen. Je voor het eerst in het delen storten is ook best spannend, combineer daarom het nuttige met het aangename en doe iets dat echt toegevoegde waarde voor je heeft.

Overweeg je informele delen te formaliseren Delen doe je natuurlijk al, met je vrienden of familie. In plaats daarvan kan het de moeite waard zijn om sommige van die “deel-transacties” ook via een deelplatform te laten lopen. Zo is je auto bijvoorbeeld wel verzekerd voor een klein bedrag als je vriend jouw auto leent en je dit via SnappClubs doet. En dat is toch een fijn gevoel, zo zeg je sneller ‘ja’ als je neefje die net zijn rijbewijs heeft, je auto wil lenen.

Maak heldere afspraken Laat weten hoe laat je komt en ook als je wat later bent. Spreek duidelijk af wanneer je de spullen/auto o.i.d. weer terug komt brengen of wanneer je uitcheckt en vraag altijd naar bijzonderheden. Heeft de auto bestaande schade? In welke staat zijn de spullen? Neem eventueel foto’s.

39

Geef eerlijke feedback Meestal wordt je na een deel-ervaring gevraagd om online een beoordeling of mening te geven. Soms wordt jijzelf ook beoordeeld. Van jouw feedback kunnen de eigenaren leren en verbeteren en volgende deelnemers kunnen zich een goed beeld vormen. Wees daarom niet alleen maar negatief of positief, maar zo eerlijk en compleet mogelijk. Als iets minder goed werkte of fijn was, laat het ook weten.

Geef iets terug Het is altijd leuk om te zorgen voor een attent gebaar. Maak een foto van je geleende barbecue in gebruik, neem een klein bedankje mee als iets gratis was, tank net een liter benzine extra of schrijf een bedankje. Dit maakt het extra leuk voor mensen om te gaan delen. En misschien heb jij ook wel iets dat je kunt delen? Misschien heb je geen auto of extra kamen, maar kun je wel heel lekker koken.

Deel je ervaring Het delen en de mogelijkheden zijn nog weinig bekend. Dus had je een goede ervaring? Laat het je vrienden weten en gun hen ook een mooie deel-ervaring.

Zelluf doen

Dichtbij mijn bed Wil je ook ‘iets’ met de deeleconomie? Begin dan vandaag nog Linda Commandeur

Kledingruilfeest Wist je vanmorgen gelijk wat je aan wilde? Of heb jij ook een kledingkast waar ‘niets leuks’ in zit? Elma Roelvink organiseert met haar vriendinnen regelmatig een kledingruilfeest. “Het is heel simpel,” zegt Elma met een grote grijns op haar gezicht. “Je vraagt zeven of acht vriendinnen, buurvrouwen, collega’s en prikt een datum.” Elma heeft al leuke jurkjes gescoord van haar lievelingsmerk.

En ze maakt anderen blij met de kleren die ze zelf niet meer aan wil. “Vanuit crisis, of een andere vervelende situatie, kun je in oplossingen denken.” Elma maakt het leuk en noemt het zelfs een feest. Met ons deelt ze haar uitnodiging. Kom op, wat houdt je tegen? Ik ga weer een kleding en spullenruilfeest geven!

Voor wie? Tot nu toe is mijn ervaring dat een kledingruilfeest het beste werkt met vrouwen. Dus alle vrouwen zijn uitgenodigd.

Waarom? • Alle

troep uit je kast, • Leuke “nieuwe spullen” • Geld besparen • Een sinterklaasgevoel zonder pijn in je portemonnee • Dit is natuurlijk “De” oplossing voor de crisis…

Het werkt zo: 1 Neem iets lekkers te drinken mee of iets te knabbelen. 2 Zoek in al je kasten door of je nog spullen hebt die je eigenlijk niet meer gebruikt, die je echt niet meer passen. 3 Neem minimaal 2 en maximaal 5 zakken vol kleding en spullen mee. 4 Tijdens de avond gaan we alles weggeven (en bij echt waardevolle spullen eventueel ruilen) 5 Alles wat overblijft kan naar de weggeefwinkel.

40

Er is Genoeg

Free Library Zo’n anderhalf jaar geleden kwam ik het voor het eerst tegen. In Noorwegen had iemand een kastje opgehangen bij zijn oprit. In het kastje zaten allemaal boeken. De eigenaar had er een bordje op gemaakt ‘Little free library’. Het idee was even briljant als simpel. Je biedt een aantal boeken aan, die je toch niet meer leest. Iemand anders kan het boek eruit halen en na het lezen weer terug zetten. Of een ander boek toevoegen aan de kleine collectie. Steeds opnieuw kwam de gedachte terug: dat wil ik ook! Maar steeds opnieuw bleef ik hangen bij het probleem van het kastje. Als ik tijd heb, maak ik er één. Of ik vraag iemand anders zo’n bibliotheekje voor me te maken. Je raadt het al: er kwam niets van. Vorige week zag ik in mijn eigen stad de eerste free library. Gewoon een oud kistje op zijn kant met daarin een stapel boeken. Het hoeft niet perfect te zijn om gewoon te beginnen. Loop naar je boekenkast, haal er een paar boeken uit, stop ze in een mand of een doos en zet ze naast de voordeur. Briefje erbij dat iedereen een boek mag lenen of ruilen en daar is ie, je eigen gratis bibliotheek.

Verlanglijstje Sinds een paar jaar heb ik een verlanglijstje. Een overzicht van mijn wensen: spullen, hulp, tips, netwerk. Ik kan van alles gebruiken. Maar hoe kun jij mij helpen, wanneer je niet weet waar ik behoefte aan heb. Juist! Dan is een verlanglijstje een handig middel. Mijn lijstje staat op mijn website en af en toe verwijs ik ernaar via Facebook. Ook heb ik thuis een exemplaar hangen. Regelmatig hoor ik: ”Daar kan ik wel mee helpen!” of “Dat heb ik thuis liggen en daar doe ik toch niets mee.” Vorig jaar heeft het me veel opgeleverd: een week in een herberg, een staafmixer, verschillende boeken, hulp bij het opzetten van een ‘werkplaats voor het waarmaken van ideeën’, lezingen over modern naoberschap etc. Wat kun jij gebruiken? Schrijf het op en deel het vandaag nog. Bijvoorbeeld in de Facebook-groep. Deel je wensenlijstje of hang gewoon een briefje op je deur, zodat je vrienden weten wat je wilt. Levert ook nog eens hele leuke gesprekken op! Link voor de facebook groep: https://www.facebook.com/groups/deeljewensenlijstje/

41

Zelluf doen

Elke stad een deelstad NILS ROEMEN

In Amerika startte Neal Gorenflo Shareable.net op. Hun ambitie is een hele wereld die meer met elkaar deelt. Een eerste stap is van elke stad een deelstad te maken. Een stad dus die maximaal deelt waar er genoeg van is. Amsterdam is hard op weg de eerste deelstad van Europa te worden. Wil je van jouw stad of dorp ook een deelstad maken, dan volgen hier een aantal tips:

• Richt

een team op dat zich er echt in vastbijt een Deelstad de worden • Leg vast wat je voor elkaar wilt krijgen en schreeuw het van de daken • Breng aanwezige waarden van je stad in kaart, denk aan ruimte, auto’s, kennishubs etc • onderzoek hoe lokaal nu al gebruik wordt gemaakt overvloed. • bekijk het gemeente beleid en hoe de deeleconomie daaraan kan bijdragen • introduceer de in dit blad genoemde deelplatforms door lokaal cursussen te organiseren • Deel reeds lopende lokale initiatieven

Er zijn nog veel meer dingen die je kunt doen. Wordt jouw stad of dorp een deelstad?

42

Er is Genoeg

Couchsurfing,

meer dan een gratis slaapplek

Op dit moment reis ik de wereld over en vraag mensen hun mooiste moment te tekenen. (seizeyourmoments.com) Dit stuk typ ik aan een grote tafel in Saigon. Ik kijk uit op een brede houten trap met daaronder een vijver. Boven is mijn kamer met een tweepersoonsbed, een tv en eigen badkamer. Als ik iets gestreken wil hebben, kan ik het in de strijkkamer neerleggen. Toen ik aankwam gaf Claire me een welkomstkokosnoot. Toch ben ik niet in een hotel, maar in een Vietnamese woonkamer. Ik couchsurf.

Van een matje op de vloer tot drie sterren hotel

Ook voor koffie of een biertje

Couchsurfing.org is een netwerk waarbij mensen een gratis slaapplek aan reizigers aanbieden. Wereldwijd zijn er meer dan 1 miljoen actieve gebruikers. Aan de hand van profielen kun je uitzoeken bij wie je zou willen overnachten. Ik let hierbij vooral op de interesses van de persoon en de referenties. Niet op hoe mijn slaapplek eruit zal zien. Mijn slaapplekken zijn dan ook erg divers. Van een prinsessenbedje in Finland van de 8-jarige dochter die niet thuis is, een dekentje op de vloer in Vietnam tot een bungalow in een driesterrenhotel in Agra. Omdat mijn host te weinig tijd had om me thuis te hosten kon ik gratis in het hotel van zijn opa slapen.

Naast vragen of je bij iemand kan blijven slapen kun je ook gewoon voorstellen om een kop koffie te drinken of de stad te bekijken. Via couchsurfing heb ik filmmakers, vertalers en journalisten gevonden die mij verder hielpen met mijn project. Toen ik tijdens een kop koffie met de Bulgaarse Mina liet ontvallen dat ik wel een nieuwe website wilde, besloot zij om die voor me te maken. Daarnaast organiseren couchsurfers vaak meet-ups voor leden die in een stad zijn. Vaak gezellig een biertje drinken met wie er is. In Belgrado had ik nog geen slaapplek voor die nacht, tijdens de couchsurfbijeenkomst was dat zo geregeld. Ook andere soorten events staan aangekondigd op de CS-website, zoals een gratis rondleiding door Utrecht op zaterdagmiddag. > 43

Er is Genoeg

Waarom hosten?

Een andere cultuur leren kennen

Waarom zou je wildvreemden in je huis halen? Mijn Vietnamese host Nga dacht niet dat ze ooit zou gaan hosten. Het leek haar ingewikkeld. Maar het bleek heel eenvoudig. “I can choose who comes, so I meet all those interesting people. And I don’t even have to leave the house“. De eerste keer hosten vond ik best spannend, maar het klikte erg goed. Dus het waren gezellige avonden en ‘s ochtends maakte de Finse Jussi ontbijt klaar met gebakken eieren.

Ik eet wat zij eten. Van versgevangen vis uit een Fins meertje tot Bosnische polenta met yoghurt als ontbijt. In Laos word ik meegenomen naar een dorpsfeest. Elke familie heeft immense hoeveelheden gekookt en evenzoveel drank in geslagen. Het feest werkt als volgt: je gaat op bezoek bij een familie. Daar krijg je eten, meestal noodlesoep en gebakken vis. Samen drink je en vervolgens ga je naar de volgende familie waar de drank en het eten klaar staat. Het eten mag je niet weigeren, dus ik doe mijn best voor zo klein mogelijke porties. Bij de zevende familie word ik omringd door oudere dames. Een zorgt ervoor dat ik constant een stuk vis in mijn hand heb, de oplossing dat ik graten in mijn hand houd werkt deels. In mijn tweede hand legt ze prompt een lepel met soep. Twee andere dames knopen armbandjes om mijn pols terwijl ze allerlei gelukswensen prevelen.

Niet hetzelfde als gratis slapen

Ook met andere gewoontes kom ik in aanraking. Zo neemt mijn host mij mee naar een ander dorp waar wij ons respect betuigen aan een overleden man. Boven in het bamboehuis waken vier oude dames bij de kist. Een witte kist met gouden schilderingen. De kist bestaat uit meerdere lagen zoals een piramide met bovenop een klein tempeltje met gordijnen. Oranje anjers, een foto van de overledene en knipperende kerstlampjes maken het geheel af. Wij zeggen geen gedag, dat hoort niet. De overledene kan immers geen gedag meer zeggen.

Couchsurfing is niet hetzelfde als een gratis slaapplek. Het is geen gratis hostel. Het gaat om delen en de interactie bij elkaar, het is meer dan alleen een slaapplek. Als je bij een vriend van je gaat eten krijg je een gratis maaltijd, maar dat is niet de enige reden waarom je naar je vriend toe gaat. Zo is het ook bij couchsurfing. Je blijft bij iemand logeren omdat je mensen wilt leren kennen. Wie ze zijn en hun cultuur. Het varieert per host hoeveel tijd iemand voor je heeft. Harrald uit Stockholm haalde me op van het station en daarna dook hij achter zijn computer omdat hij een deadline voor zijn werk had. Saugath in Kathmandu week tien dagen lang niet van mijn zijde en nam me zelfs mee naar zijn dorp in de Katmandu Vallei. Na een rit op het dak van de bus en een paar uur lopen kwamen we bij zijn grootouders aan. Het was donker en we liepen een boerderij in waar binnen een vuurtje brandde. Drie ouderen warmden hun handen terwijl de curry stond te pruttelen.

Ook binnenhuis kom ik zaken tegen die anders zijn dan ik gewend ben. De moeder van het Nepalese gastgezin lacht luid en zegt dat ik nu alle keukentaken moet doen. Haar zoon legt uit dat ze ongesteld is en daarom niet in de keuken mag komen. Samen scheppen we het eten op. “Eten we nu allemaal in de woonkamer in plaats van de keuken?” Hij lacht “No, she is out now.”

44

Er is Genoeg

Vertrouwen in India

“Hmmm, dit wordt even goed opletten of alles wel ok is.” Saurab sms’t me dat zijn huisgenoten vanavond niet thuis zijn, maar dat ik van harte welkom ben. Ik kan even niet op internet, dus besluit nog even te wachten met mijn reactie. Ik wil eerst al zijn referenties lezen voordat ik definief zeg dat ik bij een man alleen in huis ga slapen. Zoals de meeste initiatieven binnen de sharing economy is couchsurfing gebaseerd op vertrouwen. Om dit vertrouwen te waarborgen maakt couchsurfing gebruik van een referentiesysteem. Vrienden, surfers en hosts kunnen een referentie voor je achterlaten met hun ervaringen. Dit geeft een indicatie of iemand de juiste instelling heeft. Waterdicht is dit profiel natuurlijk nooit, maar grote problemen ben ik nog niet tegengekomen. Saurab’s referenties zijn erg goed; er zit er zelfs één van een meisje tussen die expliciet geschreven is voor alleenreizende vrouwen.

Ja illem Xebnunyet W uitlopen brushaltse, st number 3echts dan raat rechts 4.

TIPS Beginnen • Vul je profiel op couchsurfing zo volledig mogelijk in, gebruik meer dan 1 foto. • Vraag vrienden waarvan je weet dat ze couchsurflid zijn of ze ook op de site vrienden met je willen worden. Hierdoor bouw je meteen geloofwaardigheid op. • Als je hosten of surfen spannend vindt, kun je ook eerst couchsurfbijeenkomsten bezoeken om de sfeer te proeven. • Surfen hoeft niet meteen aan de andere kant van de wereld. Mijn eerste keer surfen was in Groningen.

Waar ik op dat moment geen weet van heb is dat er een vriend bij Saurab op bezoek is. Hij vraagt of hij diezelfde dag meegaat naar Pushkar om nieuwjaar te vieren. Saurab weigert. Er komt immers een couchsurfer bij hem langs. Hij kan nu toch niet zeggen dat het toch niet kan, hij heeft zojuist toegezegd. Als hij nu zegt dat het toch niet doorgaat zou hij weleens een slechte referentie kunnen krijgen. De vriend suggereert om gewoon de sleutels te geven. Saurab twijfelt. Dit heeft hij nog nooit gedaan.”Waar komt ze vandaan?” “Nederland” antwoord Saurab. “That’s a peaceful country, you can do this.” Samen bekijken ze mijn profiel grondig. Saurab mailt dat het hem spijt dat hij niet thuis kan zijn, maar dat ik de sleutels bij de buurvrouw kan ophalen. De volgende dag krijg ik een belletje van een andere couchsurfer. Of ik al plannen heb voor vanavond. ‘s Avonds rijd ik in een tuktuk op weg naar nieuw jaar met nieuwe vrienden.

Hosten • Denk

na over je verwachtingen bij gasten. Als jij zelf elke avond vroeg gaat slapen en ‘t vervelend vindt als iemand laat thuis komt, kun je dat prima aangeven. Geef duidelijk aan naar de surfer toe wat je van hem verwacht. • Kijk of het profiel van de surfer bij jou past. • Kijk naar de referenties van de surfer. Surfen • Zoek

hosts uit die bij jou passen, zoek eventueel op trefwoord. naar de referenties van de host. • Controleer of de couch beschikbaar is. • Stel je nieuwsgierig, open en flexibel naar de host op. • Als je als vrouw alleen reist, ben extra voorzichtig als je een profiel van een man uitzoekt. Surfen bij mannen kan prima, maar ik kijk dan extra goed naar de referenties. • Kijk

Janne Willems reist de wereld rond voor haar project Seize Your Moments. Onderweg blijft ze bij mensen thuis slapen. Ze heeft ondertussen in meer dan 15 landen gecouchsurft.

45

Er is Genoeg

Wat zullen

Johan Borderwijk

we drinken?

Verspreid staan groepjes meisjes en jongens, studiegenoten van Michiel en David? Een oude tafel met zakken chips, pinda’s, flessen witte wijn in een bak water en een krat bier. Muziek die ik op geen enkele manier herken. ‘Vanavond gaan we echt los,’ zegt Michiel met stemverheffing om boven de muziek uit te komen. Dan, erg luid en tegen de groep: ‘Jongens, mijn moeder.’ Hij wijst naar mij. Het geroezemoes zakt even in, een paar studenten knikken naar me, dan gaan ze verder met waar ze dan ook mee bezig waren. ‘Geen bier natuurlijk,’ zegt Michiel tegen me. ‘Maar wat wil je wel drinken? Wijn?’ Niet verstandig, koffie zou beter zijn. Toch knik ik ja. Met het glas in de hand zet ik een paar onzekere passen van het hobbelige terras het gras op. Links en rechts vang ik flarden van de gesprekken op, meer links dan rechts. Het valt me op. Geen bravoure over hoeveel geld ze later gaan verdienen met hun mooie studies. Eerder woorden als ‘uitputting van grondstoffen’, ‘kleinschalig’ en ‘verantwoord ondernemen’. Het zal de wijn zijn die mijn hoofd en gedachten lichter maakt, dat ik me in zomaar een gesprek meng. Jezus jongens, wat hoor ik? Idealen?’ Twee meisjes tegenover me kijken me met open mond aan. De

‘Ah, het takkewijf.’ Michiels stem schalt over het plein. In de deuropening staat hij me lachend op te wachten. Ik schiet ook in de lach. Hij heeft gelijk, wilgentakken meenemen bij wijze van een bos bloemen is banaal, ondanks de zachte pluisjes. Maar moet dat nou zo hard? Moeten de buren het weten? Na de joviale begroeting gaat hij me voor, de gang door – ik struikel zowat over de her en der neergekwakte fietsen – langs de kamer van David met de half openstaande deur en tenslotte de tuin in. Dus zo ziet een studentenfeestje eruit. Onderweg heeft Michiel in de keuken de takken in een snel opgeduikelde emmer gezet. Vast de emmer waar ze de wc mee schoonmaken. Tenminste, als ze dat al doen. Het korte oponthoud gaf me de tijd de kamer van David beter te bekijken. Ooit gele gordijnen, vegen en strepen op het behang, een opengeslagen bed. Hijzelf kwam met een verward hoofd om de hoek van de deur, gekleed in slechts een boxershort. Toen hij me zag, bleef hij even staan voor hij zich gemaakt verlegen terugtrok. Gelukkig is het buiten fris en kan ik wat afkoelen. Ik voel warm bloed door mijn aderen stromen met het beeld van David in mijn hoofd.

46

Er is Genoeg

jongen tussen hen in trekt zijn wenkbrauwen op en kijkt me uitdagend aan. Wat bedoelt u?’ zegt hij uitnodigend. In mijn studietijd – we praten over de jaren tachtig – ging het alleen over carrière maken,’ zeg ik. ‘En ook de afgelopen twintig jaar had iedereen het maar over groei en later over crisis. Iedereen wilde alleen maar meer geld en schrok zich de pleuris toen dat dreigde te mislukken.’ ‘En u wilde wat anders?’ hoor ik naast me. Zonder opzij te kijken vervolg ik: ‘Ik klink misschien cynisch, zo bedoel ik het niet. Ik ben blij dat er mensen zijn die niet kiezen voor meer, meer en hebben, hebben. Mijn God, wat heb ik dat dertig jaar gemist.’ Een van de meisjes tegenover me lacht. Het andere meisje kijkt serieus. ‘We bouwen aan een deeleconomie,’ zegt ze. ‘We hebben zoveel rijkdom en geld, ondanks dat iedereen roept dat het crisis is. Dat is bullshit. We kunnen elkaar helpen door de overvloed te delen.’ Instemmend gehum. ‘Onze nieuwe economie draait om delen en vertrouwen, niet meer om hebben en geld.’ Het is de diepe mannenstem naast me, dezelfde stem als net. Nu wend ik mijn hoofd wel naar hem toe en kijk in het lachende gezicht van David. Een prachtige rij witte tanden. ‘Iedereen kan meedoen, ook, of juist, mensen met ervaring,’ zegt hij. Met een grinnik loopt hij weg. ‘Ik haal nog wat drinken.’ ‘Wacht. Ik loop mee,’ zeg ik zachtjes. Als groet knik ik naar de drie die ik verlaat. Halverwege het gras passeer ik Michiel. ‘Mam, vermaak je je een beetje?’ ‘Geen zorgen. Wat een leuke vrienden heb jij!’ Bij de tafel met eten en drinken rommelt David met de muziek. Hij reikt me een glas aan. ‘Wijn voor jou.’ Het laatste woord met nadruk. ‘En ook muziek voor jou,’ vult hij aan. Inderdaad, dit herken ik wel. Muziek uit mijn jeugd. Als ik de wijn wil aannemen maak ik een rare beweging op het hobbelige terras en val half tegen hem aan. Hij vangt me op en helpt me in evenwicht. Zijn hand blijft iets te lang op mijn heup. Ik neurie mee met de muziek. David zingt zachtjes de tekst van Bots mee. Wat zullen we drinken, zeven dagen lang, wat zullen we drinken Er is genoeg voor iedereen...

47

verlanglijstje

Om er nou voor te zorgen dat je je verlanglijsten niet alleen met je verjaardag en sinterklaas deelt kun je hier je verlanglijstje maken. Lekker makkelijk alles iemand je ooit vraagt of ze ook iets voor jou kunnen betekenen.

Je eigen grabbelton

Loop eens met deze lijst door je huis. Schrijf op wat er eigenlijk weg kan. Pak een doos, verzamel alles en zet deze grabbelton bij je deur. Je gasten mogen dan altijd iets leuks uitzoeken als ze langs zijn geweest.

GEEF HET DOOR!

We willen graag zoveel mogelijk mensen bereiken met “erisgenoeg”. daarom vragen we je het magazine door te geven. Als je het heel graag zelf wilt houden, kun je het ook downloaden op: erisgenoeg.com/category/magazine. Als je het doorgeeft is het misschien tof hier op te schrijven wat jij van het magazine vond. Dank vast voor het delen.

WIL jij OOK MEEBOUWEN? We zijn altijd op zoek naar inspirerende

Social media experts

interviewers

schrijvers

illustratoren

filmmakers

fotografen

onderzoekers

redacteuren

Wil jij meebouwen aan ’Er is genoeg’? Laat het ons weten:

www.erisgenoeg.com/help-mee/

Wil je op de hoogte blijven?

@er_is_genoeg @erisgenoeg



fb.com/erisgenoeg