ZOMERWEDSTRIJD 2013
A
Artsenkrant zomert in ‘Belgische’ steden
rtsenkrant neemt u deze zomer mee op een citytrip door Europa. Maar we doen dat niet zomaar: elk van de acht steden waar we u mee naartoe nemen, blijkt een veelheid aan ‘Belgische’ sporen te herbergen van kunstenaars, artiesten, handelaars en zakenlui. Sommige van die sporen zijn anno 2013 nog in het straatbeeld te ontdekken, andere zijn vluchtiger van aard. Voor 1830 mag er dan wel van België geen sprake zijn, op oude landkaarten vind je wel degelijk verwijzingen naar ‘Belgica’, als een soort geografische aanduiding van wat wij nu kennen als de Lage Landen.
Kunstenaars, handelaars, ambachtslui reisden zij het minder comfortabel dan vandaag in het spoor van opdrachtgevers, om den brode of uit nieuwsgierigheid. De sporen die zij hebben achtergelaten (in de vorm van lokaal patrimonium, kunstwerken, gebouwen, verhalen en anekdotes) hebben mij als reisjournalist steeds geïntrigeerd. De sporen van deze flamencos, fiamminghi, Belgier, Belgians of Belges vormen de leidraad voor onze jaarlijkse zomerwedstrijd. In de meeste reisgidsen vormen deze Belgische, Vlaamse, Waalse of Brusselse voetafdrukken veelal
een voetnoot. Onderzoek op het terrein maakt echter duidelijk dat deze doos van Pandora vaak tot onvermoede, maar boeiende ontdekkingen van stukjes vergeten erfgoed uit onze contreien kan leiden. We starten onze odyssee dicht bij huis, in Madrid en Londen. Vervolgens gaan we naar Parijs en Istanbul, naar München en Wenen, om af te sluiten met een Italiaans luik: Venetië en Firenze. We wensen u veel snuisterplezier! ◆ Erik Brusten
Madrid: stad van Belgische tapijten en stiervechters De Spaanse hoofdstad heeft zich gedurende het voorbije decennium opgewerkt tot een vaste waarde voor Belgische stedenreizigers. Het indrukwekkende cultuuraanbod en trendy gehalte van bepaalde uitgaanswijken, zijn daar beslist niet vreemd aan. Maar allicht minder bekend zijn de talrijke sporen uit onze contreien in het Madrileense patrimonium.
Belg bouwt tophotel voor de koning ls de Spaanse koning Alfonso XIII in 1906 in het huwelijk treedt en de ‘fine fleur’ van Europa’s vorstenhuizen naar Madrid afzakt, moeten veel van die adellijke gasten noodgedwongen worden ondergebracht in residenties van de Spaanse aristocratie. De Spaanse hoofdstad heeft rond de eeuwwisseling immers geen tophotel, zoals die al wel bestaan in een aantal hoofdsteden en/of mondaine badplaatsen, om al dat schoon volk te slapen te leggen. De jonge koning vergeet het voorval niet snel. In de jaren nadien bepleit hij bij kandidaat-investeerders de noodzaak om in Madrid een tophotel te openen. Pas als hij de Belg Georges Marquet ontmoet, eigenaar van een aantal grand luxehotels in Brussel en de Azurenkust, krijgt het idee concrete vorm. Onze landgenoot laat in recordtempo het Palace Hotel bouwen. Als het hotel in 1912 de deuren opent, behoort het meteen tot de absolute top in Europa. De 800 kamers hebben immers allemaal een telefoon en eigen badkamer, er zijn een hele reeks balzalen, plus allerlei faciliteiten en snufjes die aan de vooravond van de eer-
© Wikimedia Commons
A
lie: zijn voorvaderen zijn de stichters van een icoon van de Kortrijkse hotellerie, Hotel Damier. Palace Hotel (nu onderdeel van de Westinketen), Plaza de las Cortes. Meer info: www.westinpalacemadrid.com.
© Wikimedia Commons
ste wereldoorlog flink innovatief waren. Eind 2012 vierde het Madrileense tophotel zijn 100-jarig bestaan. Een bijzonder toeval wil dat de huidige directeur-generaal van het Palace Hotel een landgenoot is. Marc Lannoy stamt zelf uit een hoteliersfami-
ARTSENKRANT Vrijdag 5 juli 2013 Nr. 2325
19
ZOMERWEDSTRIJD 2013
Wandtapijten voor het Hof n de wijk rond het treinstation van Atocha, is het Panteón de Hombres Ilustres gevestigd. Maar wie verder wandelt, belandt in de Calle Vandergoten, een naam die wel heel Vlaams klinkt. We vergissen ons niet: de naam verwijst naar Jacob Vandergoten, stamvader van een Antwerpse weversfamilie die zich vanaf 1720 op vraag van het Spaanse koningshuis in Madrid vestigde. De opeenvolgende Spaanse vorsten hadden in voorgaande eeuwen laten blijken dat ze een grote boon hadden voor wandtapijten uit onze contreien: hun collectie behoort tot één van de grootste ter wereld. Historische bronnen melden dat diverse (Vlaamse) restaurateurs in Madrid actief waren om die koninklijke collectie intact te houden. Dat het Spaanse vorstenhuis uiteindelijk koos om een eigen, lokale wandtapijtenproductie op poten te zetten, is allicht mee ingegeven door het feit dat de zuidelijke Nederlanden sinds de
kennisgemaakt met de Manufacture des Gobelins, die door ‘geïmporteerde’ Vlamingen was opgezet. De ateliers van Vandergoten-Stuyck in Madrid wisten zich relatief snel op te werken tot hofleverancier, vandaar dat het instituut in Calle Vandergoten de Real Fábrica de Tapices of koninklijke tapijtenmanufactuur heet. Tot op heden wordt de manufactuur gerund door een nazaat van deze familie. En er is nog meer: in Madrid hebben we een tweede atelier ontdekt dat zich bezighoudt met de restauratie en conservatie van oude wandtapijten. Onze verbazing is niet gering als we lezen dat Atalante geleid wordt door Livinio Stuyck ‘wiens familieroots teruggaan tot de stichters van de Real Fábrica’.
© Wikimedia Commons
I
Real Fábrica de Tapices in Madrid.
Vrede van Utrecht (1713) geen deel meer uitmaakten van het Spaanse rijk. En niet
onbelangrijk: koning Filips V, die aan het Franse hof was opgegroeid, had daar
•Meer info: www.realfabricadetapices.com. •Restauratieatelier Atalante, Salustiano Olózaga 3. Meer info: www.atalante-art.com.
Brusselse torera in Madrid Spaanse generaal vocht voor België én van de bekendste groene longen in Madrid is het Retiropark. Dat werd in de loop van de 17de eeuw als lusthof en machtssymbool voor Filips IV aangelegd. Eén van de blikvangers is het monument voor Alfonso XII: de Spaanse koning zit op zijn paard en kijkt uit over een waterplas. Daar verdringen toeristen en Madrilenen zich op zonnige dagen om met bootjes te varen. In de schaduw van dit monument staat een klein standbeeldje dat onze interesse wekt. De figuur in kwestie is Juan Van Halen. Deze Spanjaard met Belgische antecedenten was een kennis van Charles Rogier, de Belgische politicus die mee aan de wieg stond van de revolutie van 1830 en het Voorlopig Bewind. Generaal Van Halen werd door Rogier belast met de leiding over de vrijwilligers die in september 1830 de Nederlandse De Spaanse generaal Van Halen vocht mee voor de Belgische onafhankelijkheid. troepen uit Brussel zullen verdrijven.
E
In de Madrileense stierenarena ‘Plaza de Toros’ oogstte ‘La Belgicana’ tal van successen.
e Madrileense arena voor de stierengevechten in de wijk Las Ventas biedt plaats aan meer dan 20.000 toeschouwers. Het bakstenen gebouw is naar verluidt de tweede grootste arena in zijn soort ter wereld. Eén van de ‘helden’ die hier (en ook in Latijns-Amerikaanse arena’s) successen heeft geoogst op het einde van de 19de
D 20
ARTSENKRANT Vrijdag 5 juli 2013 Nr. 2325
eeuw, is ‘La Belgicana’. In de Spaanse pers van destijds werd vol lof gesproken over Eugénie Bartès. De Brusselse dame was één van de zeldzame vrouwen die in deze mannenwereld als torera succesvol is geweest. Meer info: www.las-ventas.com.
ZOMERWEDSTRIJD 2013
Een ‘Vlaams’ hospitaal
e n nig va® e k De erie iar n d ge Zal
inds het eind van de 19de eeuw huist ‘Fundación Carlos de Amberes’ in de wijk Recoletos. In deze buurt vindt u naast de (duurdere) modemerken en ambassades diverse kunstgalerijen en -stichtingen. Eén daarvan is dus de Fundación Amberes. Zoals de naam aangeeft, gaat de oprichting terug tot een Vlaming, Karel van Antwerpen. Hij was in de loop van de 16de eeuw één van de vele handelaars uit onze contreien die actief waren aan het Spaanse hof. In zijn testament bepaalde hij dat met zijn kapitaal een
S
Publieksprijzen: C 37,5/325 mg 20 film. tab. 37,5/325 mg 60 film. tab. 37,5/325 mg 90 film. tab.
7,34 € 12,89 € 17,16 €
Tramadol - Paracetamol Teva
®
20
BE/GEN/13/0026 (1) – Teva Pharma – 04/2013
tabletten
60
tabletten
KKING UNIEKE VERPA IGER L NOG VOORDE
90
tabletten
Altijd terugbetaald in
C
TRAMADOL-PARACETAMOL TEVA® 37,5 mg/325 mg / 20, 60 & 90 filmomhulde tabletten
Rubens’ De marteling van San Andres is één van de blikvangers uit de collectie van de Fundación Carlos de Amberes.
hospitaal en herberg moesten worden gebouwd voor ‘armen, Vlaamse pelgrims en andere buitenlanders uit de Lage Landen’. Oorspronkelijk bevond dat hospitaal zich buiten de stadswallen (vandaag in de trendy wijk Chueca), later verhuisde de stichting naar haar huidige locatie. Dezer dagen profileert de Fundación zich als kunsten- en studiecentrum, waar concerten en tentoonstellingen georganiseerd worden, die steevast een link hebben met het moederland. In de oude kapel hangt werk van Rubens. Directrice Catherine Geens van de Stichting heeft eind 2011 de Christoffel Plantinprijs ontvangen, een onderscheiding die jaarlijks wordt uitgereikt aan een Belg die in het buitenland bijdraagt tot het prestige van ons land. Fundacion Carlos de Amberes, Calle Claudio Coello 99. Meer info: www.fcamberes.org. Met deze toeristische gidsen vindt u naadloos de weg in Madrid: •Madrid Wat & Hoe Select (Kosmos) •Madrid guide de poche Evasion (Hachette) •De groene reisgids Weekend-Madrid/Guide Vert Madrid Week-end (Lannoo/Michelin) •100x Madrid (Lannoo)
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Tramadol/Paracetamol Teva 37,5 mg/325 mg filmomhulde tabletten KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke filmomhulde tablet bevat 37,5 mg tramadolhydrochloride en 325 mg paracetamol. FARMACEUTISCHE VORM Filmomhulde tablet. Perzikkleurige, capsulevormige, filmomhulde tablet met de opdruk T37.5 op één zijde en A325 op de andere zijde. KLINISCHE GEGEVENS Therapeutische indicaties Tramadol/Paracetamol Teva tabletten is geïndiceerd voor de symptomatische behandeling van matige tot ernstige pijn. Het gebruik van tramadol/ paracetamol moet beperkt worden tot patiënten met matige tot ernstige pijn waarvoor een combinatie van tramadol en paracetamol nodig wordt geacht. Dosering en wijze van toediening Dosering Volwassenen en adolescenten (12 jaar en ouder) Het gebruik van tramadol/paracetamol moet beperkt worden tot patiënten met matige tot ernstige pijn waarvoor een combinatie van tramadol en paracetamol nodig wordt geacht. De dosis moet aangepast worden naargelang de ernst van de pijn en de individuele gevoeligheid van de patiënt. In principe moet altijd de laagste analgetisch werkzame dosis worden gekozen. Een startdosis van twee tabletten tramadol/paracetamol wordt aanbevolen. Bijkomende dosissen kunnen zo nodig ingenomen worden maar het totaal aantal tabletten mag niet meer dan 8 tabletten (equivalent aan 300 mg tramadol en 2600 mg paracetamol) per dag bedragen. Het interval tussen twee dosissen mag niet minder dan 6 uur bedragen. Tramadol/paracetamol mag in geen geval langer toegediend worden dan strikt noodzakelijk is. Als herhaald gebruik of een langdurige behandeling met tramadol/paracetamol nodig is als gevolg van de aard en de ernst van de ziekte, is een nauwgezette, regelmatige monitoring vereist (met onderbrekingen in de behandeling, indien mogelijk) om te evalueren of een voortzetting van de behandeling noodzakelijk is. Pediatrische patiënten De veiligheid en werkzaamheid van tramadol/paracetamol bij kinderen jonger dan 12 jaar zijn niet vastgesteld. De behandeling wordt bijgevolg niet aanbevolen in deze populatie. Oudere patiënten In de regel is een aanpassing van de dosering bij oudere patiënten tot 75 jaar zonder klinisch manifeste lever- of nierinsufficiëntie niet noodzakelijk. Bij oudere patiënten ouder dan 75 jaar kan de uitscheiding zijn verlengd. In dat geval dient het doseringsinterval aan de hand van de behoefte van de patiënt te worden verlengd. Nierinsufficiëntie De uitscheiding van tramadol is vertraagd bij patiënten met nierinsufficiëntie. Bij deze patiënten dient verlenging van het doseringsinterval zorgvuldig te worden overwogen, aan de hand van de behoefte van de patiënt. Omwille van de aanwezigheid van tramadol wordt het gebruik van tramadol/paracetamol niet aanbevolen bij patiënten met ernstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring < 10 ml/min). In geval van matige nierinsufficiëntie (creatinineklaring tussen 10 en 30 ml/min), moet het interval tussen de dosissen verlengd worden tot 12 uur. Aangezien tramadol slechts zeer traag verwijderd wordt door hemodialyse of door hemofiltratie, is de toediening na dialyse gewoonlijk niet nodig om het pijnstillende effect te behouden. Leverinsufficiëntie De uitscheiding van tramadol is vertraagd bij patiënten met leverinsufficiëntie. Bij deze patiënten dient verlenging van het doseringsinterval zorgvuldig te worden overwogen, aan de hand van de behoefte van de patiënt. Bij patiënten met een ernstige leverfunctiestoornis mag tramadol/paracetamol niet gebruikt worden. Wijze van toediening Oraal gebruik. De tabletten moeten in hun geheel ingeslikt worden, met een voldoende hoeveelheid vloeistof. Ze mogen niet gebroken of gekauwd worden. CONTRA-INDICATIES Overgevoeligheid voor de werkzame bestanddelen of voor één van de in rubriek 6.1 vermelde hulpstoffen. Acute intoxicatie met alcohol, hypnotica, centraal werkende analgetica, opioïden of psychotrope geneesmiddelen. Tramadol/paracetamol mag niet toegediend worden aan patiënten die monoamineoxidaseinhibitoren krijgen of minder dan twee weken na stopzetting van deze geneesmiddelen. Ernstige leverfunctiestoornis. Epilepsie die niet gecontroleerd is met een behandeling. BIJWERKINGEN De meest frequent gerapporteerde bijwerkingen tijdens de klinische studies die uitgevoerd werden met de combinatie tramadol/paracetamol, waren misselijkheid, duizeligheid en slaperigheid die waargenomen werden bij meer dan 10% van de patiënten. Binnen iedere frequentiegroep worden bijwerkingen gerangschikt naar afnemende ernst. Psychische stoornissen. Vaak (≥1/100 tot <1/10): verwardheid, stemmingswisselingen (angst, zenuwachtigheid, euforie). slaapstoornissen. Soms (≥1/1000 tot <1/100): depressie, hallucinaties, nachtmerries, amnesie. Zelden (≥1/10.000 tot <1/1000): geneesmiddelafhankelijkheid. Zenuwstelselaandoeningen. Zeer vaak (≥1/10):duizeligheid, slaperigheid. Vaak (≥1/100 tot <1/10): hoofdpijn, bevingen. Soms (≥1/1000 tot <1/100): onwillekeurige spiercontracties, paresthesieën. Zelden (≥1/10.000 tot <1/1000): ataxie, convulsies. Oogaandoeningen. Zelden (≥1/10.000 tot <1/1000): wazig zicht. Evenwichtsorgaan- en ooraandoeningen. Soms (≥1/1000 tot <1/100): tinnitus. Hartaandoeningen. Soms (≥1/1000 tot <1/100): palpitaties, tachycardie, aritmie. Bloedvataandoeningen. Soms (≥1/1000 tot <1/100): hypertensie, opvliegers. Ademhalingsstelsel-, borstkas- en mediastinumaandoeningen. Soms (≥1/1000 tot <1/100): dyspneu. Maagdarmstelselaandoeningen. Zeer vaak (≥1/10): misselijkheid. Vaak (≥1/100 tot <1/10) : braken, constipatie, droge mond, diarree, buikpijn, dyspepsie, flatulentie. Soms (≥1/1000 tot <1/100): dysfagie, melaena. Huid- en onderhuidaandoeningen. Vaak (≥1/100 tot <1/10): zweten, pruritus. Soms (≥1/1000 tot <1/100): huidreacties, (bijv. huiduitslag, urticaria). Nier- en urinewegaandoeningen. Soms (≥1/1000 tot <1/100): albuminurie, mictiestoornissen, (dysurie en urineretentie). Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen. Soms (≥1/1000 tot <1/100): rillingen, borstpijn. Onderzoeken. Soms (≥1/1000 tot <1/100): verhoogde levertransaminasen. Post-marketing gegevens. Zeer zelden (<1/10.000): misbruik. Hoewel niet waargenomen in klinische studies, kan het optreden van de volgende bijwerkingen waarvan bekend is dat ze verband houden met de toediening van tramadol of paracetamol, niet uitgesloten worden: Tramadol Posturale hypotensie, bradycardie, collaps (tramadol). Postmarketing surveillance van tramadol toonde zeldzame veranderingen van het warfarine-effect, waaronder verlenging van de protrombinetijd. Zeldzame gevallen (≥1/10.000 tot <1/1000): allergische reacties met respiratoire symptomen (bijv. dyspneu, bronchospasmen, wheezing, angioneurotisch oedeem) en anafylaxie. Zeldzame gevallen (≥1/10.000 tot <1/1000): veranderingen van de eetlust, motorische zwakte en respiratoire depressie. Na de toediening van tramadol kunnen psychische bijwerkingen optreden die individueel variëren in intensiteit en aard (afhankelijk van de persoonlijkheid en de duur van de medicatie). Ze omvatten stemmingswisselingen (gewoonlijk opgetogenheid, occasioneel dysforie); veranderingen in de activiteit (gewoonlijk vermindering, occasioneel toename) en veranderingen in de cognitieve en sensoriële capaciteit (bijv. beslisgedrag, perceptiestoornissen). Verergering van astma werd gemeld hoewel er geen causaal verband werd aangetoond. Symptomen van ontwenningsreacties, vergelijkbaar met deze die optreden bij stopzetting van opiaten, kunnen als volgt optreden: agitatie, angst, zenuwachtigheid, slapeloosheid, hyperkinesie, tremor en gastro-intestinale symptomen. Andere symptomen die zeer zelden werden waargenomen als tramadolhydrochloride plots wordt gestopt, omvatten: paniekaanvallen, ernstige angst, hallucinaties, paresthesieën, tinnitus en ongewone symptomen van het centraal zenuwstelsel. Paracetamol Bijwerkingen van paracetamol zijn zeldzaam maar overgevoeligheid inclusief huiduitslag kan optreden. Er waren meldingen van bloeddyscrasie inclusief trombocytopenie en agranulocytose, maar deze waren niet noodzakelijk causaal gerelateerd aan paracetamol. Er waren verschillende meldingen die suggereren dat paracetamol hypoprotrombinemie kan veroorzaken als het wordt toegediend samen met warfarine-achtige stoffen. In andere studies was de protrombinetijd niet veranderd. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN Teva Pharma Belgium N.V. Laarstraat 16 2610 Wilrijk NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN BE429353. AFLEVERINGSWIJZEGeneesmiddel op medisch voorschrift. DATUM VAN LAATSTE HERZIENING VAN DE TEKST: 04/2013.
ARTSENKRANT Vrijdag 5 juli 2013 Nr. 2325
21
ZOMERWEDSTRIJD 2013
Londen: Belgische lords en architecten Belgische sporen in Londen? De gedachte doet wellicht de wenkbrauwen fronsen. Nader onderzoek leert evenwel dat de geschiedenis van en het erfgoed in de Britse hoofdstad net verrassend veel sporen herbergt die verwijzen naar immigranten uit onze contreien. Ook in het Londen van vandaag zijn landgenoten en producten ‘van bij ons’ voor een (klein) stukje mee smaakmaker.
‘Ecclesia belgica’ en Stock exchange p een boogscheut van het financiële hart van de bank begraven, ene John Houblon wiens beeltenis de Britse hoofdstad ligt de kerk van Austin op de oude bankbiljetten van 50 pond prijkte. De man Friars (ingang langs een portiek in Old Broad was in het 17de-eeuwse Londen een man van aanzien. Street). Vandaag is dit het godshuis van Nederlandse Maar wat ons bijzonder interesseert: zijn vader was een protestanten in Londen, maar hugenoot uit Henegouwen bij de oprichting in 1550 wadie naar Londen was gevlucht. ren ook figuren uit Gent beOok het nabijgelegen getrokken. De kerk werd in de bouw van de Stock Exchange beginjaren naar verluidt voorheeft een link met onze al gefrequenteerd door contreien. Stichter Thomas Vlaamse immigranten, waarGresham was een tijdlang acdoor ze in Londen bekend tief als handelaar over zee, werd als de ‘ecclesia belgica’. onder andere in Antwerpen. Tegelijk maken diverse ▲ John Houblon, een briefje van 50 Britse pond. Daar pikte hij naar verluidt bronnen gewag van het behet idee op om een instituut staan van een ‘Waalse’ kerk. op te richten waar beurstransDat kan erop wijzen dat eertijds een aanzienlijke hugeacties (‘bourse’) konden plaatsvinden. De Royal notengemeenschap in de stad moet geleefd hebben. Exchange werd in 1571 door koningin Elisabeth I Mogelijk gaat het om de kerk van St. Christopher le officieel ingehuldigd. Ook de architect van dat eerste Stocks die in 1871 werd afgebroken om plaats te ruibeursgebouw kwam uit de Sinjorenstad: Hendrik men voor een nieuw gebouw van de Bank of England. Van Paesschen. In die (verdwenen) kerk was een oud-gouverneur van
▲
O
Thomas Gresham, stichter van de Londense Stock Exchange aan het Holborn Viaduct (dus niet aan de beurs zelf!).
Lord Mayor uit Dendermonde ader De Keyser immigreert in de jaren 1840 met zijn hele gezin van Dendermonde naar Londen en baat er een hotel uit. De leiding ervan wordt later overgenomen door zoon Polydore, maar die zag de zaken duidelijk grootser. Het vernieuwde De Keyser’s Royal Hotel, aan de oevers van de Theems, wordt in 1874 door koning Leopold II officieel geopend. De intussen tot Engelsman genaturaliseerde hotelier runt niet enkel zijn hotel, hij wordt ook bestuurder bij diverse firma’s en instellingen in de City. Het is een opstapje naar de
V
22
politiek: in de jaren 1880 wordt hij eerst alderman (een soort schepen), in 1887-88 zelfs Lord Mayor van de City. In die hoedanigheid bezoekt hij Brussel en zijn geboortestad in 1888, waar het stadsbestuur een speciale editie van de Ros Beiaardommegang en een banket ter zijner ere organiseert. De Keyser wordt in datzelfde jaar geridderd door de Britse vorstin. Het hotel bestaat niet meer en het gebouw werd na zijn dood verhuurd aan de voorloper van voedingsgigant Unilever. Zij zullen het later afbreken en vervangen door wat nu (nog steeds) het Unilever House is.
ARTSENKRANT Vrijdag 5 juli 2013 Nr. 2325
Meer info: • www.dutchchurch.org.uk • www.bankofengland.co.uk/education/museum/index.htm
Hij brengt u overal, behalve naar de hemel Het avontuur... zonder onaangename verrassingen. De nieuwe 7PMWP9$CPF[FNUWFSUSPVXFOJOPQFMLUFSSFJO;PXFMJOIFU ESVLLFTUBETWFSLFFSNFUIFUBVUPNBUJTDIOPPESFNTZTUFFN$JUZ 4BGFUZBMTPQVJUEBHFOEFSUFSSFJONFUEF)JMM%FTDFOU$POUSPM #PWFOEJFOHBSBOEFSFO[JKOUSFG[FLFSFXFHMJHHJOHFOEFFSHPOPNJF van zijn elegante interieur u een uiterst comfortabele rijervaring. %FOJFVXF7PMWP9$JTNFFSEBOPPJUPOUXPSQFOSPOEPNV
De nieuwe Volvo XC60. Nóg veiliger, nóg mooier
o -,.to($02/KM
Volvo XC60 D3 vanaf € 35.690
Geef voorrang aan veiligheid. Milieu-informatie AR 19/03/2004 : www.volvocars.be volvocarsbelgium
VOLVOCARS.BE
ZOMERWEDSTRIJD 2013
Schilders uit de Lage Landen e rijkdom van de Londense musea en koninklijke residenties, zeker als het gaat over kunstcollecties, is bepaald verbluffend. We pikken er (slechts) twee voorbeelden uit. In Banqueting House, ooit een troonzaal voor koning Charles I, heeft Pieter Paul Rubens opdracht gekregen om de plafondschilderingen (die een eerbetoon waren aan Charles’ vader, James I) te maken. De opdracht was een uitvloeisel van een missie van de schilderdiplomaat om Spanje en Engeland, die toen op voet van oorlog leefden, tot vrede te bewegen. Rubens kwam met het doek Oorlog en vrede naar Londen (nu te zien in de National Gallery) en hij verliet de stad in 1629-30 niet alleen als vredestichter, maar ook met een adellijke titel op zak en de opdracht om Banqueting House te decoreren.
▲
D
Ook zijn pupil Antoon Van Dyck maakte in de Engelse hoofdstad grote sier. Geportretteerd worden door Van Dyck was voor veel aristocraten ten lande hét doel, stelt de catalogus van een recente overzichtstentoonstelling rond Van Dyck. De status van de Antwerpse meester in Londen wordt onderstreept door de talrijke privileges die zijn beschermheer, koning Charles I, hem gunde. Zo kreeg hij het recht om begraven te worden in de oude St. Paul’s Cathedral. Dat graf is tijdens de Grote Brand van 1666 verdwenen, maar in de crypte van de kathedraal is nog een gedenksteen te vinden voor ‘the flemish master... having enriched England with many famous portraits. His monument peris▲ Van Dyck memorial in St. Paul’s Cathedral. hed in the Great Fire but his name is imperishable’. Meer info:
Fragment van Rubens’ plafondschildering in Banqueting House.
• www.hrp.org.uk/BanquetingHouse • www.stpauls.co.uk
Belg in de ‘Da Vinci Code’
Moderne kunst in een Gents kleedje
onden verkennen met een gidsje over de vele standbeelden die de publieke ruimtes in deze stad sieren, is heel leerrijk. Bij nader inzien zijn er immers tal van figuren die één of meerdere links met onze contreien kunnen voorleggen. Artus Quellinus, Pierre Van Dievoet, Peter Scheemakers, John (Van) Nost zijn enkele namen die extra Belgische sporen spinnen. Maar we moeten het beslist ook hebben over John Michael Rysbrack (1693-1770), Antwerpenaar van geboorte. Deze beeldhouwer zal vanaf 1720 een erg succesvolle carrière uitbouwen in Londen. Op diverse plekken stoot je op bustes, standbeelden en grafmonumenten die door hem zijn gesculpteerd. Wie Rysbracks spoor volgt, belandt onvermijdelijk ook in Westminster Abbey. In de kathedraal en het klooster hebben we minstens een 15-tal grafmonumenten en gedenkstenen van zijn hand geteld. Het enige beeld waarop zijn handtekening ▲ Het grafmonument voor Isaac Newton, gebeeldhouwd door de Antwerpenaar John Michael Rysbrack. prijkt (‘M. Rysbrack fecit’) is dat van de Engelse gouverneur van Menorca, Richard Kane. Maar hét bekendste grafmonument is En net dat beeld figureerde prominent in dat van natuurkundige Isaac Newton. Rysde roman en film Da Vinci Code, als Robert brack laat de figuur van Newton in witte Langdon en Audrey Tatou er de cryptexmarmer rusten op de sarcofaag, omringd code proberen te ontcijferen. door elementen die verwijzen naar zijn wetenMeer info: www.westminster-abbey.org. schapstheorieën.
an musea geen gebrek in deze metropool, en al helemaal niet aan mogelijkheden om daar extra links te leggen met onze contreien. Maar genoeg over lang vervlogen tijden. We willen u meenemen naar Oost-Londen, meer bepaald naar Whitechapel. In deze wijk wonen nu vooral Bengalen, maar toen Whitechapel Gallery rond 1900 de deuren opende, was dit nog een sterk joods getinte buurt. De kunstgalerij is misschien minder bekend, maar ze heeft sinds haar ontstaan wel een aantal spraakmakende exposities gehuisvest. Zo konden Londenaars hier voor het eerst kennismaken met Picasso’s Guernica in 1939 en diverse moderne kunstenaars uit de naoorlogse tijd. In 2009 is de galerij annex bibliotheek na een ingrijpende verbouwing heropend. Bij die renovatiewerken heeft het Gentse bureau van architecten Paul Robbrecht & Hilde Daem een belangrijke rol gespeeld. Terwijl je door de nieuwe ruimtes loopt, valt op
24
ARTSENKRANT Vrijdag 5 juli 2013 Nr. 2325
A
© Wikimedia Commons
L
hoe naadloos de verschillende niveaus in elkaar zijn geweven – waardoor de ruimte voor het tentoonstellen van moderne kunst flink is toegenomen.
Meer info: www.whitechapelgallery.org.
ZOMERWEDSTRIJD 2013
Naar Eden Hazard in Londen
10 mg x 30 tabletten 10 mg x 100 tabletten 20 mg x 30 tabletten 20 mg x 100 tabletten 40 mg x 100 tabletten 80 mg x 100 tabletten
De Britse hoofdstad heeft tot slot nog enkele sportieve uitsmijters in petto. Het mekka van de Britse cricketsport bijvoorbeeld: Lord’s Cricket Ground. Een wetenschapper opperde immers enkele jaren terug dat de oorsprong van deze sport wel eens zou kunnen teruggaan tot Vlaamse wevers. Die zouden ze hebben meegebracht uit de huidige grensstreek met Frankrijk.
€ 11,81 € 26,42 € 16,04 € 37,60 € 59,12 € 59,08
▲
Bewonder Eden Hazard en zijn ploeggenoten tijdens een competitiewedstrijd van Chelsea.
De meeste landgenoten hebben vandaag allicht meer voeling met voetbal. Londen grossiert in (top)clubs, en zeker nu heel wat Rode Duivels actief zijn in de Premier League is dat voor sommigen al voldoende aanleiding om naar de Britse hoofdstad af te zakken. Chelsea (met onder andere Hazard), Arsenal (Vermaelen) en Tottenham (Vertonghen, Dembele) springen meteen in het oog als potentiële bestemmingen. Maar er is uiteraard ook de bakermat van het voetbal: het vernieuwde Wembley-stadion (in het noordwesten). Naast de nationale ploeg is het ook de plek waar om de FA Cup wordt gestreden. Vincent Kompany heeft er in 2011 als allereerste Belg ooit de beker omhoog mogen steken. In het kader van onze zomerwedstrijd krijgt u exclusief de kans om een competitiewedstrijd van Chelsea in het seizoen 2013-14 bij te wonen. Travel2Sports
(http://travel2sports.be, gespecialiseerd in voetbaltoerisme en andere sporten zoals Formule 1 of NBA) heeft een pakket voor twee personen samengesteld, met twee overnachtingen in Het Millenium & Copthorne hotel at Chelsea, een diner (met wijn) op de dag van aankomst en matchtickets in de WestStand. Meer info op blz. 32.
Londen is makkelijk bereikbaar vanuit Brussel-Zuid. De Eurostar rijdt tot 10 keer per dag tot St. Pancras International. In het kader van onze wedstrijd biedt NMBS Europe (www.nmbs-europe.com) twee heen-en-terugtickets aan in tweede klasse naar Londen (zie blz. 32). Met deze toeristische gidsen vind je naadloos de weg in Londen: • Londen Wat & Hoe (Kosmos) • Guide du Routard Londres (Hachette) • De groene reisgids Weekend-Londen/Guide Vert Londres Week-end (Lannoo/Michelin) • Groene Gids Engeland-Wales/Guide Vert (Michelin) • 100x Londen (Lannoo)
130439 – 05/2013
© Imageglobe
eerstelijns-statine geneesmiddel in Hoofdstuk I = terugbetaald in B
Voor veiligheidsinformatie over ons product, gelieve de bijsluiter hieronder te raadplegen
NAAM VAN HET GENEESMIDDEL TOTALIP 10 mg filmomhulde tabletten TOTALIP 20 mg filmomhulde tabletten TOTALIP 40 mg filmomhulde tabletten TOTALIP 80mg filmomhulde tabletten KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke filmomhulde tablet bevat 10mg atorvastatine (als atorvastatinecalciumtrihydraat). Elke filmomhulde tablet bevat 20mg atorvastatine (als atorvastatinecalciumtrihydraat). Elke filmomhulde tablet bevat 40 mg atorvastatine (als atorvastatinecalciumtrihydraat). Elke filmomhulde tablet bevat 80mg atorvastatine (als atorvastatinecalciumtrihydraat).Hulpstoffen: Elke TOTALIP 10mg filmomhulde tablet bevat 27,25mg lactose monohydraat.Elke TOTALIP 20mg filmomhulde tablet bevat 54,50mg lactose monohydraat.Elke TOTALIP 40 mg filmomhulde tablet bevat 109,00 mg lactose monohydraat.Elke TOTALIP 80 mg filmomhulde tablet bevat 218,00 mg lactose monohydraat. FARMACEUTISCHE VORM Filmomhulde tabletten. Witte en ronde, filmomhulde tabletten van 5,6 mm met aan de ene zijde de opdruk ‘10’ en aan de andere zijde ‘ATV’. Witte en ronde, filmomhulde tabletten van 7,1 mm met aan de ene zijde de opdruk ‘20’ en aan de andere zijde ‘ATV’. Witte en ronde, filmomhulde tabletten van 9,5 mm met aan de ene zijde de opdruk ‘40’ en aan de andere zijde ‘ATV’.Witte en ronde, filmomhulde tabletten van 11,9 mm met aan de ene zijde de opdruk ‘80’ en aan de andere zijde ‘ATV’. THERAPEUTISCHE INDICATIES: Hypercholesterolemie. TOTALIP is geïndiceerd als adjuvans bij dieet ter verlaging van verhoogd totaal cholesterol (totaal-C), LDL-cholesterol (LDL-C), apolipoproteïne B en triglyceriden bij volwassenen, adolescenten en kinderen van 10 jaar of ouder met primaire hypercholesterolemie waaronder familiale hypercholesterolemie (heterozygote variant) of gecombineerde (gemengde) hyperlipidemie (overeenkomend met type IIa en IIb van de Fredrickson- classificatie), als de respons op dieet en andere niet-farmacologische maatregelen onvoldoende is. TOTALIP is ook geïndiceerd voor de verlaging van totaal-C en LDL-C bij volwassenen met homozygote familiale hypercholesterolemie, als adjuvans bij andere lipidenverlagende behandelingen (zoals LDL-aferese) of indien dergelijke behandelingen niet beschikbaar zijn. Preventie van hart- en vaataandoeningen Preventie van cardiovasculaire voorvallen bij volwassenen waarvan verwacht wordt dat ze een hoog risico op een eerste cardiovasculair voorval hebben, als aanvulling op correctie van andere risicofactoren. DOSERING EN WIJZE VAN TOEDIENING Dosering De patiënt moet een standaard cholesterolverlagend dieet gebruiken alvorens behandeld te worden met TOTALIP en moet dit dieet tijdens de behandeling met TOTALIP verder volgen. De dosis dient individueel te worden aangepast, op basis van uitgangs-LDL-C-waarden, het doel van de behandeling en de respons van de patiënt. De gebruikelijke startdosering is 10mg eenmaal daags. Aanpassingen van de dosering dienen te geschieden met tussenpozen van 4 weken of meer. De maximale dosering is 80mg eenmaal daags. Primaire hypercholesterolemie en gecombineerde (gemengde) hyperlipidemie De meerderheid van de patiënten wordt gereguleerd met 10 mg TOTALIP eenmaal daags. Een therapeutische respons is binnen 2 weken waarneembaar, terwijl een maximale therapeutische respons meestal binnen 4 weken wordt bereikt. De respons blijft tijdens chronische therapie gehandhaafd. Heterozygote familiale hypercholesterolemie Patiënten dienen te beginnen met 10mg TOTALIP per dag. Doseringen dienen op individuele basis, iedere 4 weken, te worden aangepast tot 40mg per dag. Daarna kan de dosis worden verhoogd tot maximaal 80mg per dag of kan eenmaal daags 40mg atorvastatine worden gecombineerd met een galzuurbindend middel. Homozygote familiale hypercholesterolemie Hierover zijn slechts beperkte gegevens beschikbaar . De dosis atorvastatine bij patiënten met homozygote familiale hypercholesterolemie is 10 tot 80mg per dag. Bij deze patiënten dient atorvastatine te worden gebruikt als adjuvans bij andere lipidenverlagende behandelingen (zoals LDL-aferese) of indien dergelijke behandelingen niet beschikbaar zijn.Preventie van hart- en vaataandoeningenIn de primaire preventieonderzoeken was de dosis 10mg per dag. Er kunnen hogere doseringen nodig zijn om (LDL-)cholesterolwaarden te verkrijgen die voldoen aan de geldende richtlijnen. Nierinsufficiëntie Aanpassing van de dosering is niet nodig. Leverinsufficiëntie TOTALIP dient met voorzichtigheid te worden gebruikt bij patiënten met leverinsufficiëntie. TOTALIP is gecontraindiceerd bij patiënten met actieve leverziekte Toepassing bij ouderen Bij gebruik van de aanbevolen doseringen zijn de werkzaamheid en veiligheid die werden waargenomen bij patiënten ouder dan 70 jaar vergelijkbaar met die bij de algemene populatie. Toepassing bij kinderen Hypercholesterolemie: Het gebruik bij kinderen is voorbehouden aan artsen met ervaring in de behandeling van pediatrische hyperlipidemie en patiënten moeten regelmatig geëvalueerd worden om de voortgang te beoordelen. Voor patiënten van 10 jaar en ouder bedraagt de aanbevolen startdosering van atorvastatine 10mg per dag wat getitreerd kan worden tot 20mg per dag. De titratie dient te worden uitgevoerd naar gelang van de individuele respons en de verdraagzaamheid van de pediatrische patiënten. De veiligheidsinformatie over pediatrische patiënten die met doseringen van meer dan 20 mg behandeld werden, wat overeenkomt met ongeveer 0,5 mg/kg, is beperkt. De ervaring bij kinderen van 6 tot 10 jaar is beperkt. Atorvastatine is niet aangewezen voor de behandeling van patiënten onder 10 jaar. Andere farmaceutische vormen/sterkten kunnen meer geschikt zijn voor deze populatie. Wijze van toediening TOTALIP is bedoeld voor orale toediening. De dagelijkse dosering atorvastatine wordt in één keer ingenomen. Dit kan op elk moment van de dag met of zonder voedsel gebeuren. CONTRAINDICATIES TOTALIP is gecontra-indiceerd bij patiënten: met een overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor één van de hulpstoffen van dit geneesmiddel; met actieve leverziekte of een onverklaarde aanhoudende verhoging van de serumtransaminasen tot meer dan 3 maal de bovengrens van de normaalwaarden; tijdens zwangerschap, tijdens het geven van borstvoeding en bij vruchtbare vrouwen die geen adequate anticonceptiemaatregelen treffen BIJWERKINGEN In de database van de placebogecontroleerde klinische onderzoeken met atorvastatine van 16 066 patiënten (8755 Lipitor vs. 7311 placebo) die gedurende een gemiddelde periode van 53 weken werden behandeld, stopte 5,2% van de patiënten die atorvastatine gebruikten vanwege bijwerkingen in vergelijking met 4,0% van de patiënten die placebo kregen. Op basis van gegevens uit klinische studies en uitgebreide post-marketingervaring wordt hieronder het bijwerkingenprofiel van TOTALIP gepresenteerd. De geschatte frequenties van bijwerkingen zijn aangegeven volgens de volgende conventie: vaak (≥ 1/100, < 1/10); soms (≥ 1/1000, < 1/100); zelden (≥ 1/10 000, < 1/1000); zeer zelden (≤ 1/10 000). Infecties en parasitaire aandoeningen: Vaak: nasofaryngitis. Bloed- en lymfestelselaandoeningen Zelden: trombocytopenie. Immuunsysteemaandoeningen Vaak: allergische reacties. Zeer zelden: anafylaxie. Voedings- en stofwisselingsstoornissen Vaak: hyperglykemie. Soms: hypoglykemie, gewichtstoename, anorexie. Psychische stoornissen Soms: nachtmerries, slapeloosheid. Zenuwstelselaandoeningen Vaak: hoofdpijn. Soms: duizeligheid, paresthesie, hypo-esthesie, dysgeusie, amnesie. Zelden: perifere neuropathie. Oogaandoeningen Soms: wazig zien. Zelden: visusstoornis. Evenwichtsorgaan- en ooraandoeningen Soms: tinnitus Zeer zelden: gehoorverlies. Ademhalingsstelsel-, borstkas- en mediastinumaandoeningen: Vaak: faryngolaryngeale pijn, neusbloedingen. Maagdarmstelselaandoeningen Vaak: obstipatie, flatulentie, dyspepsie, misselijkheid, diarree. Soms: braken, pijn in onder- en bovenbuik, oprispingen, pancreatitis. Lever- en galaandoeningen Soms: hepatitis Zelden: cholestase. Zeer zelden: leverfalen. Huid- en onderhuidaandoeningen Soms: urticaria, huiduitslag, pruritus, alopecia. Zelden: angioneurotisch oedeem, bulleuze dermatitis, waaronder erythema multiforme, Stevens-Johnsonsyndroom en toxische epidermale necrolyse. Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen Vaak: myalgie, artralgie, pijn in extremiteiten, spierspasmen, zwelling in de gewrichten, rugpijn. Soms: nekpijn, vermoeide spieren. Zelden: myopathie, myositis, rabdomyolyse, tendinopathie, soms gecompliceerd door ruptuur. Voortplantingsstelsel- en borstaandoeningen Zeer zelden: gynaecomastie. Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen Soms: malaise, asthenie, pijn in de borstkas, perifeer oedeem, vermoeidheid, pyrexie. Onderzoeken Vaak: abnormale uitslagen van leverfunctietest, verhoogde concentratie creatinekinase in het bloed. Soms: urine positief voor witte bloedcellen. Net als met andere HMGCoA-reductaseremmers zijn verhoogde serumtransaminasen gerapporteerd bij patiënten die Totalip kregen. Deze veranderingen waren meestal gering en van voorbijgaande aard en onderbreking van de behandeling was niet noodzakelijk. Klinisch belangrijke (> 3 maal bovengrens van de normaalwaarden) stijgingen van serumtransaminasen traden op bij 0,8% van de patiënten die Totalip gebruikten. Deze stijgingen waren bij alle patiënten dosisafhankelijk en reversibel. Verhoogde serumspiegels van creatinekinase (CK) hoger dan 3 maal de bovengrens van de normaalwaarden traden op bij 2,5% van de patiënten die met Totalip werden behandeld, vergelijkbaar met andere HMG-CoA-reductaseremmers in klinische onderzoeken. Concentraties 10 maal hoger dan de bovengrens van de normaalwaarden traden op bij 0,4% van de met Totalip behandelde patiënten. Pediatrische populatie De klinische veiligheidsdatabase bevat veiligheidsgegevens van 249 pediatrische patiënten die atorvastatine kregen, waaronder 7 patiënten die jonger dan 6 jaar waren, 14 patiënten van 6 tot 9 jaar en 228 patiënten van 10 tot 17 jaar. Zenuwstelselaandoeningen: Vaak: hoofdpijn Maagdarmstelselaandoeningen: Vaak: abdominale pijn Onderzoeken Vaak: verhoogde alanine aminotransferase, verhoogde bloedcreatinefosfokinase Volgens de beschikbare gegevens kan verwacht worden dat de frequentie, het type en de ernst van de bijwerkingen bij kinderen dezelfde zal zijn als bij volwassenen. Op dit ogenblik is er maar beperkte ervaring met de veiligheid op lange termijn bij de pediatrische populatie. De volgende bijwerkingen zijn gemeld bij een aantal statines: Seksuele disfunctie. Depressie. Uitzonderlijke gevallen van interstitiële longziekte, met name bij langetermijnbehandeling. Diabetes Mellitus: frequentie hangt af van de aan- of afwezigheid van risicofactoren (nuchter bloedglucose ≥ 5,6 mmol/l, BMI>30kg/ m2, verhoogde triglyceriden, geschiedenis van hypertensie). HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN PFIZER NV, Pleinlaan 17, 1050 Brussel, België. NUMMERS VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN TOTALIP 10mg filmomhulde tabletten (in blisterverpakkingen a): BE401055 TOTALIP 10mg filmomhulde tabletten (in blisterverpakkingen b): BE401064 TOTALIP 10 mg filmomhulde tabletten (in fles): BE401073 TOTALIP 20mg filmomhulde tabletten (in blisterverpakkingen a): BE401082 TOTALIP 20mg filmomhulde tabletten (in blisterverpakkingen b): BE401091 TOTALIP 20 mg filmomhulde tabletten (in fles): BE401107 TOTALIP 40mg filmomhulde tabletten (in blisterverpakkingen a):BE401161 TOTALIP 40mg filmomhulde tabletten (in blisterverpakkingen b): BE401116 TOTALIP 40mg filmomhulde tabletten (in fles):BE401125 TOTALIP 80mg filmomhulde tabletten (in blisterverpakkingen a): BE401134 TOTALIP 80mg filmomhulde tabletten (in blisterverpakkingen b): BE401143 TOTALIP 80mg filmomhulde tabletten (in fles): BE401152 DATUM VAN EERSTE VERLENING VAN DE VERGUNNING/HERNIEUWINGVAN DE VERGUNNING Datum van eerste vergunning: TOTALIP 10mg, TOTALIP 20mg, TOTALIP 40mg en TOTALIP 80mg: Datum van hernieuwing van de vergunning: DATUM VAN DE HERZIENING/GOEDKEURING VAN DE TEKST 04/2012 12D09 AFLEVERING: Op medisch voorschrift.
ARTSENKRANT Vrijdag 5 juli 2013 Nr. 2325
25
ZOMERWEDSTRIJD 2013
Welkom in de wereld van (rivier)cruises Het segment uit de reismarkt dat het voorbije decennium heel sterk is gegroeid, is de cruisemarkt. In het kader van onze zomerwedstrijd bieden wij u de kans om exclusief kennis te maken met deze vakantieformule. udere lezers herinneren zich ongetwijfeld de tv-serie Love boat uit de jaren 70 en 80: het drijvend hotel Pacific Princess was het decor voor allerlei romantische avonturen in zonovergoten bestemmingen. Aan dat droombeeld probeert de industrie vandaag nog te appelleren. Maar het kader waar je als passagier inscheept, is wel grondig gewijzigd: van een bijna exclusief Amerikaans fenomeen is het cruisegebeuren een internationaler gegeven geworden, met schepen die steeds groter (zijn ge)worden en zich aandienen als drijvende hotels met een breed gamma aan faciliteiten en snufjes. Maar evengoed is er een trend naar ‘small is beautiful’-schepen waar expedities en nieuwe vaarroutes (meer ervaren) passagiers kunnen aanspreken. Minder bekend op de Belgische markt is het fenomeen van de riviercruises. Ben Scheefhals is directeur van ATC-Cruisetravel en specialist in de materie. Hij duidt een aantal belangrijke trends.
O
Een riviercruise is ‘the next big thing’, zoals bijvoorbeeld in hartje Chalon-sur-Saône.
Een klassieker onder de cruises in Europa is de Middellandse Zee? Dat klopt, de Middellandse Zee blijft het goed doen. Een zonbestemming verkopen, is gemakkelijker dan een niet-zonzekere bestemming, dat geldt ook voor cruises. Dat zonelement is belangrijk, zeker voor mensen die een eerste keer cruisen. Daarnaast zijn ook de atmosfeer van het cruisen en de bestemming ‘an sich’ wervende elementen. ATC staat bekend als cruisespecialist. Bieden jullie het hele gamma aan cruises aan? Wij hebben inderdaad de keuze gemaakt om het volledige aanbod te hebben. Daarmee zijn we, denk ik, de aanbieder met het meest uitgebreide gamma in de markt.
Dat blijkt ook uit het Cruisekompas en Rivier-cruise-kompas die we jarenlang gemaakt hebben en waarin je een volledig overzicht vond van de rederijen die wij aanbieden. Wij hebben traditioneel een wat ouder publiek, mensen komen ook bij ons te rade voor wat meer bijzondere routes. Maar sinds een aantal jaren proberen wij ons publiek een stukje te verjongen en zijn wij bewust ook rederijen als MSC, Costa en NCL gaan verkopen. De jongste jaren is de cruisemarkt in België almaar gegroeid, tot meer dan 66.000 passagiers. Hoe ziet u die markt verder evolueren? ATC timmert al jaren mee aan de weg om duidelijk te maken dat een cruisevakantie niet alleen een formule is voor de ‘rich and famous’, maar dat er wel degelijk ook interessante formules zijn voor jongeren, families, en dat cruises een waardig alternatief zijn voor all-inhotels. De voorbije jaren is het inderdaad voor een stuk gelukt om die boodschap over te brengen, maar we zijn er nog niet. Hoezo? Als je kijkt hoe cruises gemeengoed zijn in Amerika, dan hebben we nog een eind te gaan. Maar goed, ik denk niet dat Belgen ooit zullen redeneren: ‘de cruise is the destination’. Dit gezegd zijnde, geloof ik wel dat we zeker nog groeimarge hebben en dat we ooit meer dan 100.000 landgenoten op cruise zullen sturen. Maar dat zal nog even duren. In jullie aanbod zitten ook riviercruises. Ik begrijp dat dat ‘the next big thing’ is? Voor mij zijn zee- en riviercruises twee afzonderlijke dingen. Het is niet omdat je
26
ARTSENKRANT Vrijdag 5 juli 2013 Nr. 2325
een zeecruise doet, dat je automatisch een riviercruise kiest of andersom. Het zijn echt verschillende klanten. Rivercruisers krijg je niet zo makkelijk op cruiseschepen. Die mensen zoeken bewust de rust van een rivier, ze willen steden bezoeken terwijl hun drijvend hotel meevaart, maar ze zoeken niet per se de glamour van een cruiseschip. Dit gezegd zijnde, het klopt wel dat de markt van de riviercruises sneller groeit dan deze van de zeecruises. Ik denk dat dit segment ook heel lang onbekend en dus ook onbemind is gebleven. Welke rederijen bieden jullie daar aan? Een persoonlijke favoriet is de Great American Steamcompany met cruises op de Mississippi. Ik ben ooit mogen meevaren door mainland America op zo’n schip met een groot tandradwiel. Het is zo’n fantastische ervaring dat ik iedereen dat alleen maar kan aanraden. In Europa bieden wij A-rosa en Viking cruises aan. Viking doet de klassieke routes (Rijn, Donau), maar op een heel hoog kwaliteitsniveau. A-rosa heeft zeer moderne schepen, zij varen ook op de Donau, het Rijnbekken en op de Rhône en Saône. Die rederij kiest ook bewust voor verjonging, in de zin dat meer actievere 55-plussers hier zeker hun gading vinden. Erik Brusten
In het kader van onze zomerwedstrijd biedt ATCCruisetravel een achtdaagse cruise op een schip van A-rosa op de Rhône aan, met vertrek in Lyon. Het vervoer per TGV heen-en-terug naar Lyon en het verblijf aan boord, voor twee personen, zijn inbegrepen. Lees verder op blz. 32. Meer info: www.cruisetravel.be
