Belezen pabostudent? Een onderzoek naar leesprofielen van studenten van de Katholieke Pabo Zwolle. Wenckje Jongstra Ietje Pauw

Belezen pabostudent? Een onderzoek naar leesprofielen van studenten van de Katholieke Pabo Zwolle

Wenckje Jongstra Ietje Pauw

Programma 1. Achtergronden project Sterke Leesprofielen 2. Studie I 1.

2. 3. 4.

Theoretische achtergrond Methode Resultaten Conclusies

3. Vervolg project

Stichting Lezen 21 November 2014

2

Reflectie- & onderzoekslijn KPZ innovatie

professionele identiteit creatie reflectielijn

persoonlijke ontwikkeling subjectief

onderzoekslijn

beredeneerde interventies objectief

belezenheid


3

Doelstelling: uitstroom heeft sterk leesprofiel • • • • • • •

Intellectuele nieuwsgierigheid Reflectief vermogen Verbeeldingskracht Positieve leesattitude Passend leesrepertoire Goede leesvaardigheden Leesbevorderaar

Beïnvloeden van positieve leeservaringen bij leerlingen Stichting Lezen 21 November 2014

4

Zijn pabo-studenten lezers? “De meeste studenten zijn van huis uit niet gewend om met boeken om te gaan, ze besteden hun tijd liever aan computeren en tv, aldus de docenten. Lezen is een verplicht nummer; er is een motivatieprobleem. Kinderboeken lezen ze al helemaal niet” (Chorus, 2007, p.14). “Faculty in teacher preparation programs cannot assume that all of their students, even the most academically prepared, are enthusiastic readers…Peter effect: The condition characterizing those teachers who are charged with conveying to their students an enthusiasm for reading that they do not have.” (Applegate & Applegate, 2004).


5

Fase I Vraagstelling: 1. Hoe ziet het leesprofiel van onze studenten eruit? 2. In hoeverre is het model van Stalpers (2005) toepasbaar op de KPZ-student? Looptijd: oktober 2013-juni 2014 Annelot Adolfsen , Universiteit Twente , Instructie, Leren & Ontwikkeling (ILO)


6

Waar sta jij ten opzichte van lezen? Lezen: Allerlei soorten teksten van minimaal een halve pagina), zowel digitaal als op papier. Teksten die je niet verplicht hoeft te lezen als voorbereiding op een toets op school.


7

Stalpers (2006a) Opvoeding en leesklimaat

Leesfrequentie

Persoonlijkheid

Leesvaardigheid en self-efficacy

Leeservaringen

Mogelijkheden tot lezen/ kennis van aanbod

Leesattitude

Bilbiotheekgebruik en lidmaatschap

8


Variable

Deelvariable

• Leesfrequentie

1. Verschillende media (voor kinderen en volwassenen), 2. Tijdsinvestering

• Leesattitude

1. Utilitair, 2. Hedonistisch, 3. Leesbeleving verleden

• Persoonlijkheid

1. Verbeeldingskracht, 2. Kennishonger

• Leesvaardigheid

1. Zelfinschatting leesvaardigheden, 2. Taalliefhebber

• Leesomgeving

1. ouders, 2. vrienden, 3. school (docenten Nederlands KPZ, andere docenten, mentoren die studenten in de stageschool begeleiden)

• Beleving van gelegenheid

1. Kennis van boeken, 2. Selectiecriteria, 3. Waargenomen risico

• Leesgerelateerd gedrag

1. Schrijfgedrag, 2. Bezoek culturele instellingen


9

Leesfrequentie • Media & type teksten • •

• •

Literatuur voor kinderen Literatuur voor volwassenen Vakliteratuur Tijdschriften/blogs/kranten

• Tijdsinvestering


10

Leesattitude • Welke uitkomsten levert het lezen de student op? Hedonistisch

Utilitair

Ik fantaseer niet hoe mensen en personen in een verhaal eruit zien – Ik fantaseer hoe mensen en personen in een verhaal eruit zien.

Door te lezen leer ik weinig over andere mensen – Door te lezen, leer ik veel van andere mensen.

Saai – Spannend

Zinloos- Zinvol

• Leesbeleving verleden gedurende het P.O en V.O? •

Ik was een echte lezer op de basisschool Stichting Lezen 21 November 2014

11

Persoonlijkheid • Verbeeldingskracht •

•

Als ik naar een mooi lied of muziekstuk luister, dan vergeet ik vaak alles om me heen Ik ga altijd fantaseren als het saai wordt; hierdoor verveel ik me niet zo snel in het leven.

• Kennishonger •

•

Ik probeer vaak meer te weten te komen over een onderwerp, ook als dat niet hoeft van school Ik houd van taken waarbij ik nieuwe oplossingen moet vinden voor problemen. Stichting Lezen 21 November 2014

12

Leesvaardigheid • Zelfinschatting •

•

Hoe goed denk je dat je bent in begrijpend lezen, in vergelijking met je klasgenoten? Ik heb vaak moeite met het begrijpen van teksten

• Taalliefhebber • •

Ik houd van taalgrapjes Ik ben een echte taalliefhebber


13

Leesomgeving • Ouders •

Ten minste een van mijn ouders geeft mij boeken cadeau

• Vrienden •

Mijn vrienden praten met mij over wat ze gelezen hebben

• School • • •

Mijn docent praat met mij over boeken Mijn docent Nederlands praat met mij over boeken Mijn mentor praat met mij over boeken


14

Beleving van gelegenheid •

Kennis van boeken •

•

Waargenomen risico •

•

Noteer zoveel mogelijk namen of titels van boeken voor volwassenen Ik kies vaak een boek dat me achteraf tegenvalt

Selectiecriteria •

Ik laat me bij de keuze voor een boek leiden door: • •

Het uiterlijk van een boek, zoals een afbeelding op de omslag De dikte van een boek


15

Leesgerelateerd gedrag • Schrijfgedrag • •

• •

Dagboek Blog Gedichten (anders dan Sinterklaas en kerstgedichten) Korte verhalen

• Bezoek culturele instellingen • • •

Musea Bibliotheek Muziekcentrum


16

Methode •

Vragenlijst • •

•

Afname vragenlijst • • • •

•

128 vragen Digitaal en papier

Extra ingeroosterde momenten Instructeur aanwezig Duur: 25 minuten Eind januari – maart 2014

Statistische berekeningen • •

IBM SPSS Statistics 21.0 Interne consistentie alle gehanteerde schalen • •

Cronbach’s alpha >0.60 Item-totaalcorrelatie >0.30


17

Respondenten N= 347 Leeftijd: 17-27, gemiddeld: 19,99 (SD: 1,91) Geslacht

Opleidingsniveau 5%

16%

39%

Vrouw

MBO HAVO

Man 56%

VWO

84%


18

Resultaten: leesattitude Leesattitude 4%

Negatief 51%

Neutraal 45%


Positief

19

Leesattitude Hedonistisch

Utilitair 4%

5%

29%

Negatief Neutraal

66%

Negatief

45%

Positief


Neutraal 51%

Positief

20

Resultaten leesprofiel KPZ-studenten (1) Welke genres worden het meest frequent gelezen? • Leesfrequentie leesgoed voor volwassenen • • • • • •

Poëzie Romans Andere informatieve boeken Reisgidsen Biografieën Stripboeken


21

Leesfrequentie leesgoed voor volwassenen (in %)

Frequent

Niet/nauwelijks

Romans

14,7

54,6

Andere informatieve boeken

11,3

62,8

Reisgidsen

4,9

76,6

Stripboeken voor volwassenen

4,9

84,7

Biografieën

2,6

85

Poëzie voor volwassenen

0,6

89,9


22

Resultaten leesprofiel KPZ-studenten (1) Welke genres worden het meest frequent gelezen? • Leesfrequentie leesgoed voor kinderen • • • • •

Poëzie kinderkranten Informatieve boeken Kinder- en jeugdromans (fictie) Stripboeken


23

Leesfrequentie leesgoed voor kinderen (in %)

Frequent

Niet/nauwelijks

Stripboeken voor kinderen

15,3

63,1

Jeugd- en kinderromans (fictie)

8,6

65,6

Informatieve boeken voor kinderen

8,1

60,2

Kinderkranten

3,2

88,7

2

90,4

Poëzie voor kinderen


24

Leesfrequentie tijdschriften/blogs (in %)

Tv-gids Blog of brieven over persoonlijke gebeurtenissen van kennissen/vrienden

Frequent 55,8

Niet/nauwelijks 35

37,3

37,5

Tijdschrift algemeen Blog of brieven over interessegebieden (zoals mode, taal, geschiedenis)

34,1

29,4

25

54

Vaktijdschriften algemeen

15,6

56,9

Reis/natuur en wetenschapstijdschriften

5,2

79,3

Landelijke nieuwsbrieven van instituten voor leraren Opinietijdschriften

3,7 2,8

82,6 91,4


25

Wanneer heb je voor het laatst in het afgelopen halfjaar een boek uitgelezen in je vrije tijd? Boeken voor KPZ- modules NIET meerekenen! (in %) Boek voor volwassenen

Kinderboek

Langer dan een half jaar geleden

34,3

42,4

Een half jaar geleden

25,1

7,2

Twee tot drie maanden

15,3

12,7

Een maand geleden

10,7

12,1

Twee tot drie weken

9,5

14,7

Deze week

5,2

11


26

Hoeveel tijd heb je de afgelopen zeven dagen in je vrije tijd besteed aan lezen van boeken en of langere teksten? Boeken voor KPZ-modules NIET meerekenen! Tijdsbesteding

Percentages (N=347)

Meer dan vijf uur

28,2

Drie uur tot vijf uur

22,5

Anderhalf uur tot drie uur

16,7

Een uur tot anderhalf uur

11

Een half uur tot een uur

12,4

Een half uur of korter

5,8

Ik heb geen tijd besteed aan lezen

3,5


27

Hoeveel leesboeken heb je tijdens jouw zomervakantie gelezen?

Boek voor volwassenen Geen

21,9

1 of 2

35,2

3 of 4

21,3

5 of 6

14,1

7 of 8

3,2

Meer dan 8

4,3


Kinderboek 64 25,9 7,2 1,4 0,9 0,6

28

Ben je momenteel in je vrije tijd een boek (fictie of non-fictie) aan het lezen? Bevraagd aspect

Percentage “ja” (N=347)

Boek voor volwassenen

26,2

Kinderboek

9,8


29

Wat heb je in de afgelopen zes maanden geschreven? Het gaat hier niet om verplichte leesstof voor school.

% wel V1 Brieven

24,3 27,6

V2

V3

V4

Aantal wel

25 21,3 18,9

84

Gedichten (anders dan Sinterklaas/kerstgedichten) 19,9 20,9 16,7 22,7 18,9

69

Korte verhalen

19,7 21,1 27,6 16

9,4

34

Anders, namelijk

16,5 17,2

12

17

57

Dagboek

9,9

11,3 15,5

8

0

68

Blog

8,1

6,8

7,1

Roman

3,5

3,7

4,8

19

9,3 11,3


4

0

28 12

30

Anders, namelijk…(soorten teksten) Soorten teksten

N

Songteksten Over persoonlijke ervaringen/gevoelens/gedachten (Woord-)grappen/cabaret Voetbal/wedstrijdverslagen Recepten Sollicitaties Krantenartikelen Prentenboeken Stripverhalen Thrillers


8 4 3 2 1 1 1 1 1 1

31

Anders, namelijk…(soorten teksten) Soorten teksten

N

E-mail/whatsapp/face book/twitter/fora Kaarten/uitnodigingen Lijstjes (boodschappen/to do/wensen) Verslagen/samenvatting (niet bekend of het voor school is)? Logboek/samenvatting/werkstuk/huiswerk voor school Samenvatting (niet voor school)


16 9 7 5 5 1

32

Ik heb in de afgelopen zes maanden in mijn vrije tijd de volgende culturele activiteiten ondernomen; het was geen verplichte schoolopdracht. % wel

V1

V2

V3

V4

Aantal wel

Bezoek bioscoop

87,9

91

83,3

85,3

90,6

304

Bezoek Openbare Bibliotheek

60,4

59

64,3

54,7

66

209

Bezoek boekwinkel

58,4

5,5

61,9

58,7

69,8

202

Bezoek schouwburg

40,2

45,5

46,4

30,7

30,2

139

Bezoek musea

35,8

31,3

58,8

30,7

24,5

124

Bezoek muziekcentrum

17,1

21,6

16,7

14,7

9,4

59

Anders, namelijk

7,8

6,7

10,7

9,3

3,8

27


33

Anders, namelijk.. Culturele activiteit

N

Musical (en dans) Theater Culturele steden Concert Festivals Informatie avond cultuureducatie op de basisschool Kerstconcert in de kerk Optreden, band. Stand up comedy Vrijwilligers werk in Ethiopië


9 7 6 3 2 1 1 1 1 1

34

Is de KPZ-student een taalliefhebber? (in %) (N=347) Zeer mee oneens Oneens Ik ben een echte taalliefhebber

Eens

Zeer mee eens

9,6

45,2

32,8

12,5

2

17,7

58,3

22

Ik vind het leuk om over de eigenaardigheid van taal na te denken

12,5

39,1

40,9

7,5

Ik vond het vroeger op de middelbare school leuk om over taal en taalgebruik na te denken

16,3

53,5

25

5,2

Ik vind het vak Nederlands op de KPZ interessant

2,3

24,1

68,1

5,5

Ik houd van taalgrapjes


35

Verbanden leesattitude (1) Samenhang

Hedonistisch

Utilitair

Leesbeleving verleden

0,585**

0,323**

Leesomgeving-vrienden

0,309**

0,263**

Leesomgeving-ouders

0,420**

0,295**

Leesomgeving-docenten Nederlands

0,124*

0,194**

Leesomgeving-docenten algemeen

NS

0,121*

Leesomgeving-mentoren

NS

NS

* Correlatie significant p<0,05 ** Correlatie significant p<0,01 NS Niet significant Stichting Lezen 21 November 2014

36


Hedonistisch

Utilitair

Fantasy Proneness

0,266**

0,190**

Need for Cognition

0,127*

0,334**

Leesgerelateerd gedrag

0,176**

0,186**

Self-efficacy

0,260**

0,274**

Taalliefhebber

0,288**

0,369**


37


Hedonistisch

Utilitair

Frequentie volwassenen lezen

,184**

0,162**

Frequentie kinderen lezen

,135*

0,175**

Frequentie vakliteratuur lezen

NS

0,190**

Frequentie Tijdschriften lezen Tijdsinvestering

NS NS

0,334**

0,278**

0,258**

Nu lezen

NS


38

Leesfrequentie: verschillen tussen de leerjaren Is er een verschil in leesduur gedurende de opleiding? •

Vaktijdschriften (Kruskal-Wallis H test)


39

Leesomgeving: verschillen tussen de leerjaren Is er een verschil in invloed vanuit de omgeving gedurende de opleiding? • • •

Vrienden Docenten Nederlands Docenten algemeen (Kruskal-Wallis H test)


40




41




42

Beleving van gelegenheid: verschillen tussen de leerjaren Is er een verschil in beleving van leesgelegenheid gedurende de opleiding? •

Waargenomen risico (Kruskal-Wallis H test)


43

Conclusie • Neutrale tot positieve leesattitude • Desondanks lage leesfrequentie •

Met name weinig kinderboeken!

• Variabelen uit model Stalpers toepasbaar op situatie KPZ-student. • Verband tussen docent Nederlands en leesattitudes • Weinig verschillen tussen de leerjaren wat betreft leesfrequentie; vierdejaars lezen meer vakliteratuur Wat belemmert de student om te lezen? Stichting Lezen 21 November 2014

44

Vervolg project Sterke Leesprofielen Fase 1 • Huidige leesprofiel van de KPZ-student in kaart brengen • Model Stalpers testen Fase 2 • Inzichten krijgen in belemmeringen leesfrequentie; • Evalueren mogelijke en reeds geïmplementeerde leesbevorderende activiteiten; • Inzicht krijgen in de plaats van lezen in modules/leescultuur op de KPZ; • Inzicht krijgen in knelpunten en kansen in de opleiding van de student tot leesbevorderaar. Fase 3 • Ontwerp nieuw curriculum


45

Referenties (selectie) • • • • • •

•

Applegate, A. J., & Applegate, M.D. (2004). The Peter Effect: Reading habits and attitudes of preservice teachers. The Reading teacher, 57, 554-563. Chorus, M. (2007). Lezen graag! Leesbevordering op pabo en roc. Amsterdam: Stichting Lezen. Mol, S. (2010). To read or not to read. Leiden: Mostert & Van Onderen. Stalpers, C.P. (2007). Het verhaal achter de lezer. Een empirisch onderzoek naar variabelen die verschillen in leesgedrag verklaren. Amsterdam: Stichting Lezen. Stalpers, C.P. (2006a). De aard van de lezer; uitkomsten promotieonderzoek naar leesgedrag en bibliotheekgebruik scholieren Levende Talen Tijdschrift, 7(2). Stalpers, C.P. (2006b). Wat gaat er om in het hoofd van de lezer en schrijver? Een empirisch onderzoek onder 200 leerlingen naar de relatie tussen fantasy proneness, need for cognition, leesattitude en leesgerelateerd gedrag. In D. Schram & A.M. Raukema (Ed.), Lezen in de lengte en lezen in de breedte (pp. 225241). Amsterdam: Stichting Lezen. Stalpers, C.P. (2005). Gevormd door leeservaringen : De relatie tussen leesattitude, het lezen van fictie en het voornemen van adolescenten om lid te blijven van de openbare bibliotheek. Proefschrift Utrecht: Universiteit Utrecht.


46

Belezen pabostudent? Een onderzoek naar leesprofielen van studenten van de Katholieke Pabo Zwolle. Wenckje Jongstra Ietje Pauw

Recommend Documents