Beleidsplan voor het begraven in de gemeente Raalte

Begraven in Raalte Beleidsplan voor het begraven in de gemeente Raalte

Concept 3 maart 2009

Inhoudsopgave 1

ALGEMEEN...............................................................................................5

1.1

Reikwijdte en inhoud....................................................................................................... 5

1.2

Beheerplan en uitvoeringsprogramma ........................................................................... 5

1.3

Algemene beleidsontwikkelingen ................................................................................... 5

2

SITUATIE 2009..........................................................................................6

2.1

Inleiding........................................................................................................................... 6

2.2

Wettelijk kader ................................................................................................................ 6

2.3

Huidig beleid ................................................................................................................... 6

2.4

Huidig beheer en onderhoud .......................................................................................... 6

2.5 Korte beschrijving per begraafplaats .............................................................................. 7 2.5.1 Begraafplaats Heino ................................................................................................ 7 2.5.2 Begraafplaats Pleegste ........................................................................................... 8 2.5.3 Begraafplaats Westdorp .......................................................................................... 8

3

BELEIDSUITGANGSPUNTEN................................................................10

3.1 Algemene maatschappelijke ontwikkelingen ................................................................ 10 3.1.1 Multiculturele samenleving .................................................................................... 10 3.1.2 Persoonlijke invulling bij uitvaarten ....................................................................... 11 3.2 Capaciteitsontwikkeling begraven ................................................................................ 11 3.2.1 Benodigde capaciteit ............................................................................................. 11 3.2.2 Beschikbaarheid van ruimte .................................................................................. 12 3.2.3 Termijnen grafrecht ............................................................................................... 12 3.2.4 Lange termijnontwikkeling ..................................................................................... 12 3.3 Beeldkwaliteit ................................................................................................................ 12 3.3.1 Ontwerp ................................................................................................................. 12 3.3.2 Gedenkstenen en tekens ...................................................................................... 13 3.3.3 Toekomstig beleid gedenkstenen.......................................................................... 13 3.3.4 Uitgiftebeleid graven.............................................................................................. 14 3.3.5 Asbezorging en bijzetten urnen............................................................................. 14 3.3.6 Samenvattende beleidstabel graven/asbestemming ............................................ 16 3.3.7 Beheer en onderhoud............................................................................................ 17 3.3.8 Onderhoud grafvelden........................................................................................... 18 3.3.9 Uitvoering grafdelven............................................................................................. 19 3.4 Begraven in eigen grond............................................................................................... 19 3.4.1 Inleiding en historie................................................................................................ 19 3.4.2 Toetsingskaders voor aanleg nieuwe particuliere begraafplaatsen ...................... 19 3.4.3 Beleid begraven in particuliere grond.................................................................... 20

4

JOODSE BEGRAAFPLAATS .................................................................21

5

GEBOUWEN OP BEGRAAFPLAATSEN ...............................................22

5.1

Inleiding......................................................................................................................... 22

5.2

Onderkomen voor uitvoerende dienst .......................................................................... 22

5.3

Aula begraafplaats Pleegste......................................................................................... 22

5.4

Kosten onderhoud gebouwen....................................................................................... 23

6

FINANCIËN .............................................................................................24

6.1

Exploitatie en tarievenbeleid......................................................................................... 24

6.2

Uitgaven en inkomsten ................................................................................................. 24

6.3

Mate van kostendekkendheid ....................................................................................... 24

6.4

Eenmalige investeringen .............................................................................................. 24

6.5

Vervangingen op begraafplaatsen................................................................................ 25

7

INFORMATIEVOORZIENING..................................................................26

7.1

Publicatiekasten............................................................................................................ 26

7.2

Folder............................................................................................................................ 26

7.3

Automatisering administratie ........................................................................................ 26

8

SAMENVATTING ....................................................................................27

BIJLAGE .......................................................................................................28 1

BEGROTING BEGRAAFPLAATSEN BASIS NIEUW BEHEERPLAN 2009 ................... 28

Begraven in Raalte

1

Algemeen

In dit beleidsplan “Begraven in Raalte’ wordt ingegaan op de wijze waarop de gemeente Raalte invulling geeft aan haar taak om voorzieningen te bieden in het kader van de Wet op de Lijkbezorging 1991 (art. 33). In het beleidsplan zijn de uitgangspunten opgenomen die de basis vormen voor het beleid en beheer en exploitatie. Aanleiding om een plan te ontwikkelen is ingegeven door het feit dat de gemeente niet over eenduidige uitgangspunten beschikt voor de algemene begraafplaatsen. De hoogte van de tarieven in Raalte is regelmatig onderwerp van gesprek. Om hierop en op andere vragen een antwoord te kunnen geven heeft de raad middelen Begraafplaats Heino beschikbaar gesteld voor het opstellen van een beleidsplan met daaraan gekoppeld een beheerplan.

1.1

Reikwijdte en inhoud

Het beleidsplan heeft betrekking op de drie Algemene begraafplaatsen in Raalte, waarbij rekening is gehouden met de capaciteit van de bijzondere begraafplaatsen. Het beleidsplan heeft een looptijd van 15 jaren, van 2009 tot en met 2024. Ingegaan wordt op de consequenties voor het gemeentelijk beleid met betrekking tot maatschappelijke ontwikkelingen, capaciteitsontwikkelingen, de beeldkwaliteit en het beheer van de gebouwen. Tevens wordt ingegaan op het vraagstuk begraven in particuliere grond. In een aparte paragraaf wordt kort ingegaan op de Begraafplaats Pleegste Joodse begraafplaats aan de van de Wijckstraat te Raalte. In de financiële paragraaf wordt de exploitatie en de mate van kostendekkendheid aan de orde gesteld.

1.2

Beheerplan en uitvoeringsprogramma

Het beleidsplan Begraven in Raalte dient in samenhang te worden beschouwd met het beheerplan begraafplaatsen en het uitvoeringsprogramma. In het beheerplan zijn de inventarisaties opgenomen, worden de onderhoudsmaatregelen vastgelegd en de kosten berekend. In het uitvoeringsprogramma wordt inzicht gegeven in de uitvoering van het achterstallig onderhoud.

1.3

Algemene beleidsontwikkelingen

Begraafplaats Westdorp

Bij het ontwikkelen van nieuw beleid voor de begraafplaatsen is onderzocht in hoeverre mogelijkheden kunnen worden benut om de administratieve lastendruk te verkleinen of procedures te vereenvoudigen.

Beleidsplan voor het begraven in de gemeente Raalte Concept 3 maart 2009

5

Begraven in Raalte

2

Situatie 2009

2.1

Inleiding

Alvorens de beleidsuitgangspunten te formuleren is het van belang het huidige beleid en de huidige situatie vast te leggen. In onderstaande paragrafen wordt hier op ingegaan.

2.2

Wettelijk kader

Op basis van de Wet op de Lijkbezorging bestaat de plicht voor de gemeente om een begraafplaats te hebben. Artikel 33 van de wet op de Lijkbezorging omschrijft dit als volgt: Een gemeente heeft voor zich of met een of meerdere andere gemeenten tezamen ten minste een gemeentelijke begraafplaats, tenzij Gedeputeerde Staten van deze verplichting tijdelijk ontheffing hebben verleend.

2.3

Huidig beleid

Begraven in Raalte is door de eeuwen heen sterk verbonden geweest met de christelijke traditie. Dit zien wij vandaag de dag nog terug in de vorm van bijzondere begraafplaatsen. Bij 8 RK kerken in de gemeente ligt een begraafplaats die in gebruik is. De gemeente Raalte heeft door de tijd heen, en passend bij die tijd, uitvoering gegeven aan het begraven. Het huidige beleid is historisch bepaald, ontstaan vanuit de behoefte en de wettelijke plicht om te begraven. Benadering vanuit verschillende invalshoeken en het feit dat tot voor enkele jaren geleden de verantwoordelijkheid voor het begraven onder 2 gemeentebesturen viel maakt dat geen sprake is van een eenduidig beleid. Het huidige beleid kenmerkt zich door het bieden van de mogelijkheid tot het begraven op 3 locaties, het bieden van mogelijkheden tot het bijzetten van urnen en het verstrooien van as. De gronden zijn bestemd als begraafplaats, de bestemmingsplanvoorschriften zijn niet eenduidig. Alle diensten worden aangeboden tegen het vergoeden van de kosten. Inzicht in de gevraagde capaciteit, mogelijke knelpunten en oplossingen bestaat op dit moment niet. In enige mate is sprake van een onderlinge afstemming van de beeldkwaliteit op de 3 Klokkenstoel Pleegste begraafplaatsen. Hoewel in bepaalde vorm invulling wordt gegeven aan maatschappelijke trends die ook van invloed zijn op het begraven zijn hiervoor geen kaders aangegeven (bijvoorbeeld geen aangewezen ruimte voor verstrooien as).

2.4

Huidig beheer en onderhoud

De gemeente Raalte is verantwoordelijk voor het beheer op de begraafplaatsen. De afdeling Beheer en Onderhoud voert deze taak uit door inzet van medewerkers die het beheer en onderhoud aansturen, de beheerders en uitvoerende medewerkers. Daarnaast is een contract afgesloten met een aannemer om onderhoudswerkzaamheden uit te voeren. Het begraven wordt ook door de afdeling Beheer en Onderhoud verzorgd, veelal met inzet van aannemers. Uitvoering van werkzaamheden vindt niet plaats op basis van beheerplannen. De kwaliteitsniveaus die worden gerealiseerd zijn niet vastgelegd. Binnen de begroting algemene dienst zijn middelen beschikbaar om het beheer en onderhoud uit te voeren. In algemene zin kan


6

Begraven in Raalte

worden gesteld dat hiermee de huidige kwaliteitsniveaus worden gerealiseerd. Structurele middelen om vervangingen te doen (bijv. hekwerken) zijn niet in de begroting opgenomen. Voor het plaatsen van grafstenen dient een vergunning aangevraagd te worden. Dit om de beeldkwaliteit van de grafvelden in zekere zin te kunnen waarborgen. Voor het beheer en de uitgifte van graven is de Beheersverordening begraafplaatsen 2005 van toepassing. Deze verordening is vastgesteld door de raad in december 2004. Gelijktijdig zijn de voorschriften voor grafbedekking door het college vastgesteld.

2.5

Korte beschrijving per begraafplaats

2.5.1

Begraafplaats Heino

De algemene begraafplaats aan de Rozendaelseweg te Heino vindt zijn oorsprong in de 19e eeuw. In de jaren ’50, de jaren ’70 en opnieuw in de jaren ’90 van de vorige eeuw hebben uitbreidingen plaatsgevonden. De begraafplaats ligt in een bosrijk gebied aan de rand van de kern. De statige laanbeplanting van de Rozendaelseweg en de randbeplanting op en langs de begraafplaats bepalen in hoge mate de sfeer van de omgeving. Op deze begraafplaats zijn 3 verschillende stijlen te herkennen, die veel zeggen over het tijdsbeeld. De poort aan de oostzijde geeft toegang tot het 19e eeuwse deel van de begraafplaats en het deel dat in de jaren ’50 is Oudste gedeelte met grafkelders aangelegd. Het nieuwste deel uit de jaren ’90 is toegankelijk vanaf de zuidzijde. Hier ligt tevens een ruime parkeervoorziening. e

De sfeer op het deel uit de 19 eeuw kan als oud/klassiek worden benoemd. Eenvoud en overzichtelijkheid spelen hierbij een rol, waarbij de openheid kenmerkend is. De randbeplanting bestaat uit bomenrijen, contact met het buitengebied is belangrijk. Daarnaast zijn vele graven niet voorzien van een grafbedekking. Op dit deel van begraafplaats is het niet bekend of alle beschikbare ruimte in het verleden ook als grafruimte is uitgegeven. Daarnaast bevinden zich hier 2 grafkelders en (zeer) oude grafmonumenten. Het deel uit de jaren ’50 straalt een intieme sfeer uit. Kleinschaligheid en strakheid worden van belang geacht. Netheid en verzorgdheid zijn belangrijke begrippen die een rol spelen voor een goede belevingswaarde. Bijzonder kenmerk van het deel uit de jaren ’70 is dat hier vrijwel alleen staande gedenkstenen zijn toegepast, vaak afgescheiden met een rijtje vrij lage heesters. In de jaren ’90 is het laatste deel van de begraafplaats aangelegd. Binnen opgaande randbeplanting liggen de grafvelden met een sterke symmetrie, die wordt benadrukt door de aanwezigheid van taxushagen. De grafvelden zijn bereikbaar over graspaden, de kwaliteit en bruikbaarheid laat op sommige plaatsen te wensen over (zie uitvoeringsprogramma). Uitbreiding jaren '70 Op de Algemene begraafplaats Heino bestaat de mogelijk tot het bijzetten van urnen. Het uitgeven van nieuwe graven vindt alleen plaats in het deel dat in de jaren ’90 is aangelegd. Er is een capaciteit beschikbaar van ca. 400 graven.


7

Begraven in Raalte

2.5.2

Begraafplaats Pleegste

Aan de Oosterenkweg tussen Heeten en Raalte ligt de algemene begraafplaats Pleegste. Aangelegd in 1976 en uitgebreid in 1990. De begraafplaats ligt op een zogenaamde enk. In de vormgeving is rekening gehouden met de oorspronkelijke verschijningvorm van het landschap. De ronde vormen van de klaverbladen en de inrichting van de randen hebben een duidelijke relatie met het oorspronkelijke landschap. De open parkeerplaats biedt een duidelijk zicht op het aangrenzende gebied. Op de begraafplaats staat een rietgedekte aula; deze kan gebruikt worden voor ontvangsten. Tevens is in dit gebouw een ruimte voor de beheerder en een bergplaats voor gereedschappen e.d. Een belangrijk element op de begraafplaats is de klokkenstoel. Bij begrafenissen wordt hier veelal gebruik Aula Pleegste met klokkenstoel van gemaakt. Daarnaast zijn elementen als een waterpartijtje en een houten kruis aanwezig. De grafvelden zijn vormgegeven in zogenaamde klaverbladen en worden afgescheiden door beukenhagen. De velden zijn goed te bereiken over geasfalteerde paden. De beplanting heeft over het algemeen een natuurlijk karakter. De begraafplaats kent een hoge mate van netheid en verzorging. De graven, in rijen, zijn voorzien van (veelal) moderne grafstenen, wat bijdraagt aan een gecultiveerd tijdsbeeld. Naast de reguliere graven bestaat de mogelijkheid voor het bijzetten van urnen. Verder is een klein deel van de begraafplaats in gebruik voor mensen met een islamitische achtergrond. De sfeer wordt in hoge mate bepaald door strak geknipte hagen en hoge mate van verzorgdheid van de grafvelden. Op dit moment zijn ruim 600 nieuwe graven beschikbaar. Urnenplaats Pleegste

2.5.3

Begraafplaats Westdorp

De begraafplaats Westdorp gelegen aan de Westdorplaan te Raalte dateert uit de 30-er jaren en vertoont dan ook alle kenmerken van een begraafplaats uit die tijd, zoals eenvoud, gelijkvormigheid en symmetrie. Het baarhuisje op de begraafplaats refereert sterk aan deze periode. Bij een reconstructie van deze begraafplaats in 2007 is zoveel mogelijk invulling gegeven aan de uitgangspunten van dit oorspronkelijke ontwerp. Elementen die geen relatie hadden met het oorspronkelijke ontwerp zijn zoveel mogelijk verwijderd. De hoofdstructuur van de begraafplaats wordt gevormd voor de randbeplanting. Binnen op de begraafplaats ligt een entree met een monument en een doorgaande route Entree Westdorp voor een begrafenisstoet. De hoofdpadenstructuur is symmetrisch en bestaat voor een belangrijk deel uit een semi-verharding. De meeste graven zijn te bereiken over zandpaden. Hierlangs liggen de graven, in rijen. Het beeld is divers, er kan geen duidelijke scheiding worden aangegeven die verwijst naar een tijdsbeeld. Verder bevindt zich op de begraafplaats Westdorp een veld waar (geallieerde) gesneuvelden uit de Tweede wereldoorlog liggen begraven. Deze zijn herkenbaar aan de eenvormige gedenktekens.


8

Begraven in Raalte

De sfeer op de begraafplaats kan informeel worden genoemd, hoewel de structuur op de begraafplaats dit niet doet vermoeden. Dit komt vooral tot uitdrukking in de verschillende vormen van grafbedekking, de aanwezigheid van bomen en beplantingen en een klein hoogteverschil aan de zuidzijde van de begraafplaats. In de rand van deze begraafplaats ligt een kleine knekelput. Hierin liggen de resten begraven van de voormalige begraafplaats aan de Marktstraat te Raalte. Tussen 1976 en 2004 zijn op de begraafplaats Westdorp geen nieuwe graven uitgegeven. In die tijd is besloten alleen nieuwe graven uit te geven op begraafplaats Pleegste. Inmiddels wordt er weer begraven op Westdorp. Er is nog ruimte om ca. 350 graven in de toekomst uit te geven. Oorlogsgraven


9

Begraven in Raalte

3

Beleidsuitgangspunten

In dit hoofdstuk wordt het beleid van de gemeente Raalte geformuleerd, onderbouwd en nader uitgewerkt. Samenvattend kan het beleid van de gemeente Raalte als volgt worden geformuleerd. De gemeente Raalte biedt adequate voorzieningen om uitvoering te geven aan haar taak op basis van de Wet op de Lijkbezorging, waarbij de aangeboden diensten kunnen steunen op een maatschappelijk draagvlak. De uitvoering van deze taak is een vorm van dienstverlening aan onze inwoners. Hiervoor hebben we in 2007 een visie opgesteld. Deze geeft aan dat we een klantgerichte dienstverlening willen bieden. We willen meedenken met de klant, de klant serieus nemen en uitgaan van een "ja, tenzij", in plaats van een "nee, mits". We willen omgaan met de klant zoals we zelf willen, dat er met ons wordt omgegaan. Bij een begraafplaats, gaan we uit van algemeen geldende voorwaarden. Binnen deze kaders willen we echter wel zoveel mogelijk uitgaan van de wensen van onze inwoners, omdat juist de persoonlijke invulling bij het begraven van een naaste zo belangrijk is. Om aan deze beleidsformulering inhoud en uitvoering te kunnen geven zijn de onderstaande aspecten uitgewerkt. 1. 2. 3. 4.

3.1

Algemene maatschappelijke ontwikkelingen Capaciteitsontwikkeling Beeldkwaliteit Begraven in eigen grond.

Algemene maatschappelijke ontwikkelingen

De samenleving kent door de jaren heen allerlei ontwikkelingen die van invloed zijn op het leven en gedrag van mensen. Belangrijke ontwikkelingen die van invloed zijn op het begraven in Raalte worden hierbij aan de orde gesteld.

3.1.1

Multiculturele samenleving

In toenemende mate verandert de samenstelling van de bevolking in Nederland. In de gemeente Raalte is dit ook aan de orde, echter wel op een kleine schaal. Op de begraafplaats Pleegste is een deel aangewezen waar Islamitische mensen kunnen worden begraven. De situering is zodanig dat begraven kan worden met het gezicht naar Mekka. Uit de afstudeeropdracht ‘Begraven in Raalte 2006’ blijkt dat mensen met een Islamitische achtergrond over het algemeen worden begraven in het land van herkomst. Dit e geldt voornamelijk voor de 1 generatie. Mensen van de e 2 generatie verhuizen over het algemeen naar grote Islamitische graven zonder gedenksteen steden. In geval van overlijden vindt het begraven plaats in het land van herkomst of op een begraafplaats in de grote stad. De verwachting bestaat dat deze ontwikkeling op hoofdlijnen niet zal wijzigen. Dit houdt in dat de mogelijkheden voor het begraven op de begraafplaats Pleegste voor mensen met een Islamitische achtergrond gehandhaafd kan blijven en geen uitbreiding behoeft. Echter de bijzondere voorzieningen als bijv. een wasplaats ontbreken. Wel is het gewenst dat hiervoor een deel van een bestaand grafveld wordt afgescheiden door het aanbrengen van een haag (zie uitvoeringparagraaf). Het realiseren van bijzondere voorzieningen in een vaste vorm wordt niet voorgesteld. Indien dit wordt gewenst faciliteert de gemeente Raalte hierin, voor zover dit ook mogelijk is.


10

Begraven in Raalte

3.1.2

Persoonlijke invulling bij uitvaarten

Door allerlei maatschappelijke ontwikkelingen heeft de beleving van het afscheid nemen van een dierbare, het rouwen en begraven verschillende vormen gekregen. De vorm van deze uitingen zeggen vaak veel over de overledene en de nabestaanden. De gemeente Raalte hecht aan het geven van vrijheid op het gebied van de persoonlijke invulling van een uitvaart en begrafenis. Voor zover de Wet op de Lijkbezorging zich hiertegen niet verzet en algemene aanvaardbare normen in acht worden genomen wordt tijdens een uitvaart de gevraagde vrijheid geboden. De gemeente Raalte biedt de gevraagde faciliteiten, tegen betaling van de kosten (bijv. uurtarief inzet medewerkers B&O).

3.2

Capaciteitsontwikkeling begraven

Op basis van de Wet op de Lijkbezorging dient de gemeente Raalte de mogelijkheid te bieden tot begraven. In het onderstaande wordt nader ingegaan op de noodzakelijke capaciteit. Hierbij wordt uitgegaan van het aanbieden van een grafrecht voor een gemiddelde periode van 20 jaren, met de steeds de mogelijkheid tot het verlengen van een grafrecht van 10 jaren. Op dit punt wordt een wijziging voorgesteld, zie § 3.2.3. Per graf kunnen 2 personen worden begraven. De beleidstabel aan het eind van paragraaf 3.3.6. geeft een overzicht van het te voeren beleid

3.2.1

Benodigde capaciteit

In de gemeente Raalte wonen bijna 37.000 mensen. Uit onderzoek blijkt dat het landelijke sterftecijfer van 8,7 per 1000 inwoners de laatste 3 jaren ook in Raalte van toepassing is. Dit houdt in dat jaarlijks ca. 325 personen overlijden. Voor het bepalen van de capaciteit om te begraven of een asbestemming kan een rekenkundige benadering worden gekozen of een benadering op basis van ervaringscijfers. Voor de rekenkundige benadering bij het bepalen van de benodigde hoeveelheid ruimte in Heino en Raalte is gewerkt met recente cijfers en een opgave van cijfers van de RK parochies in de gemeente. Hieruit komt het Beschikbaar grafveld in Heino volgende naar voren: In de gemeente Raalte zijn 8 RK kerken met een eigen begraafplaats. Bij deze kerken zijn bijna 18.700 mensen aangesloten. Informatie van de parochiebesturen die wij hebben opgevraagd leert dat voor ca. 16.200 personen door de kerken kan worden voorzien in een graf of een ruimte voor een asbestemming. Het aantal bewoners van de gemeente Raalte is 36.874. Op basis van de rekenkundige benadering dient de gemeente voorzieningen te treffen voor 20.674 personen. Bij een sterftecijfer van 8,7 per 1000 betekent dit dat jaarlijks 180 keer een voorziening voor een laatste rustplaats zou moeten worden aangeboden. Deze rekenkundige benadering komt niet overeen met de ervaringscijfers. Gesteld kan worden dat de gemeente Raalte de afgelopen jaren aanmerkelijk minder nieuwe graven heeft uitgegeven. Aangenomen wordt dat het verstrooien van as bij de crematoria in Deventer en Zwolle in toenemende mate voorkomt. Daarnaast spelen ontwikkelingen op de RK begraafplaatsen te Heeten en Raalte. Hier worden graven geruimd en opnieuw uitgegeven. Verder heeft een uitbreiding van de RK begraafplaats in Raalte in 2008 plaatsgevonden. De ervaringscijfers over de afgelopen 3 jaren geeft het volgende beeld: het gemiddelde aantal over de jaren 2005 tot en met 2007 is 100 personen die een plek krijgen op de openbare


11

Begraven in Raalte

begraafplaatsen. Voor het berekenen van de noodzakelijke capaciteit wordt daarom gebruik gemaakt van de ervaringscijfers. Voor deze 100 personen per jaar dient rekening te worden gehouden met het uitgeven van 40 nieuwe graven en 60 bijzettingen in bestaande graven.

3.2.2

Beschikbaarheid van ruimte

Op de algemene begraafplaatsen is voldoende ruimte aanwezig om gedurende de looptijd van dit beleidsplan (tot 2024 = ca. 525 nieuwe graven en ca. 180 asbestemmingen), uitvoering te kunnen geven aan deze taak. Vastgesteld kan worden dat thans ca. 1.400 nieuwe graven kunnen worden uitgegeven. Op de kaart staat aangegeven waar de ruimtes liggen die nog uitgegeven kunnen worden voor respectievelijk begraven, bijzetten van urnen en het verstrooien van as. Op alle begraafplaatsen is voldoende ruimte aanwezig om aan de vraag te voldoen. Beschikbaar grafveld op Pleegste

3.2.3

Termijnen grafrecht

In de gemeente Raalte wordt een graf uitgegeven voor een termijn van 20 jaren. Het grafrecht kan na deze periode steeds worden verlengd met 10 jaren. Om meer inhoud te geven aan de keuzevrijheid wordt de mogelijkheid geboden om een grafrecht voor een periode van 20 of 30 jaren te kopen, met de mogelijkheid om na afloop van de termijn het grafrecht steeds met een periode van 10 jaren te verlengen. Voor deze differentiatie is gekozen omdat blijkt dat in zeer veel situaties het grafrecht wordt verlengd. Voor graven die voor 1972 zijn uitgegeven, voor onbepaalde tijd, wijzigt niets. Dit betekent dat deze graven worden gehandhaafd.

3.2.4

Lange termijnontwikkeling

Op de lange termijn (na 2024) zal het vraagstuk aan de orde komen om nieuwe ruimtes aan te bieden voor het begraven of het bestemmen van as. Hiervoor kunnen graven, waarvan de wettelijke termijn voor de grafrust is verstreken en geen grafrecht of verlenging daarvan geldig is, worden geschud (de laatste stoffelijke resten worden verzameld en in een diepere laag in dit graf begraven) en het graf opnieuw worden uitgegeven. Dit is mogelijk op een groot deel van de begraafplaatsen Heino en Westdorp en op de gehele begraafplaats Pleegste.

3.3

Beeldkwaliteit

Met het uitvoeren van beheer en onderhoudsmaatregelen wordt een bepaald beeld gerealiseerd. De kwaliteiten van het beeld zijn afhankelijk van een aantal aspecten als het ontwerp en de inrichting, het tot nu gevoerde beheer en onderhoud en de vormgeving en maatvoering van de gedenkstenen. In deze paragraaf wordt hierop verder ingegaan.

3.3.1

Ontwerp

Bij het uitvoeren van het beheer en onderhoud wordt het oorspronkelijke ontwerp van de begraafplaats zoveel mogelijk als uitgangspunt genomen. Dit bepaalt in belangrijke mate de sfeer en de identiteit van de begraafplaats. Het handhaven van het oorspronkelijke ontwerp geeft een stabiel beeld en draagt bij aan de rust op een begraafplaats. Dit komt ook tot uitdrukking in de wijze waarop de grafrijen worden gesitueerd op de begraafplaats.


12

Begraven in Raalte

Het ontwerp en de inrichting geven over het algemeen het tijdsbeeld weer van de periode dat een begraafplaats is aangelegd en in gebruik is genomen. De gemeente Raalte hecht aan het handhaven van deze tijdsbeelden zoals deze tot uitdrukking komen op de algemene begraafplaatsen. Het toepassen van nieuwe elementen op oude delen van begraafplaatsen wordt dan ook niet toegestaan (bijv. urnengraven op het 19e eeuwse deel van de begraafplaats Heino).

3.3.2

Gedenkstenen en tekens

Veel graven worden voorzien van een gedenksteen of een gedenkteken. Nabestaanden geven hiervoor opdracht, de gemeente verleent een vergunning voor het plaatsen van een gedenksteen. Hiervoor wordt een aparte administratieve procedure gevoerd naast het kopen van een grafrecht. Zodra de termijn voor een grafrecht is verstreken kan het college de grafbedekking verwijderen. Van deze mogelijkheid is tot nu toe geen gebruik gemaakt. Op de algemene begraafplaatsen is dan ook goed het tijdsbeeld terug te zien in de verschijningsvorm van de gedenkstenen. Gedenkstenen zeggen veel over de begraven personen en geven eveneens goed een tijdsbeeld weer. De ontwikkelingen in de tijd en de wijze waarop men met de dood en rouwverwerking omging komen goed tot uitdrukking in de vorm van de gedenkstenen. De samenhang die in bepaalde deelgebieden van begraafplaatsen is waar te nemen in met name de verschijningsvorm van gedenkstenen is uitgangspunt van het te voeren beleid. Dit komt tot uitdrukking in de maatvoering van de stenen of gedenktekens. De vraag die moet worden gesteld is, in hoeverre gedenkstenen bijdragen of in de toekomst kunnen gaan bijdragen aan een bepaalde mate van cultuurhistorische waarden. Cultuurhistorisch waardevol is een begraafplaats of een element op een begraafplaats als dit veelzeggend is over de plaats of de personen die hier begraven liggen. Voor de begraafplaatsen in Raalte zijn enkele elementen aan te wijzen die op lokaal niveau cultuurhistorisch waardevol zijn. Op nationaal en regionaal niveau zijn hier geen bijzondere, waardevolle gedenkstenen aan te wijzen. Uit een nader onderzoek zal moeten blijken welke gedenkstenen als cultuurRecente gedenkstenen historisch waardevol kunnen worden aangemerkt. In bestaande situaties waar een graf ligt, zonder dat hiervoor nog een grafrecht geldt, dient de gedenksteen te worden verwijderd. Het college kan gebruik maken van de juridische mogelijkheid om dit te doen. Op deze wijze wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen graven waarvoor een grafrecht geldt en graven waarvoor geen grafrecht geldt en ook niet voor wordt betaald. Door deze keuze maken wordt voornamelijk rechtsongelijkheid voorkomen. Wel wordt de kans ontnomen om voor relatief jonge gebieden op begraafplaatsen zich te laten ontwikkelen naar op termijn cultuurhistorische waardevolle ensembles. Het verwijderen van gedenkstenen komt nu niet voor, de kosten voor het verwijderen zijn niet verrekend in het grafrecht. Om aan bovenstaand beleid uitvoering te kunnen geven dient rekening te worden gehouden met het eenmalig verwijderen van ca. 90 stenen, en jaarlijks ca. 7 gedenkstenen (zie uitvoeringparagraaf). Ter plaatse wordt gazon gezaaid en als zodanig door de gemeente onderhouden. Het ruimen of schudden van een graf vindt dan nog niet plaats (zie § 3.3.4). Dit om kostentechnische redenen.

3.3.3

Toekomstig beleid gedenkstenen

Na het vaststellen van deze beleidsnota begraven in Raalte wordt in de verordening opgenomen dat bij een grafrecht tevens het recht bestaat om een gedenksteen te plaatsen. Hiervoor hoeft dan geen aparte vergunning meer te worden aangevraagd indien de gedenksteen binnen de standaard maatvoering past. De termijnen voor het in stand houden van de gedenksteen zijn gelijk aan het grafrecht. Het verwijderen van de gedenksteen gebeurt na het verstrijken van de termijn van het grafrecht. De gemeente voert dit uit. De kosten voor het


13

Begraven in Raalte

verwijderen van de gedenksteen worden vanaf 2009 opgenomen in de exploitatie. De gedenksteen vervalt aan de gemeente. Op verzoek kan de steen beschikbaar worden gesteld aan rechthebbenden.

Omdat wij zoveel mogelijk mee willen gaan in de wens van de nabestaanden is het nu op alle begraafplaatsen in onze gemeente mogelijk een gedenksteen of -teken te plaatsen die afwijkt van de standaard maatvoering. Om excessen te voorkomen moet dan wel een vergunning worden aangevraagd. Er wordt dan o.a. gekeken naar bouwtechnische aspecten en of andere inpassingsmogelijkheden zijn. De gedenksteen moet veilig en duurzaam zijn. Het plaatsen van een steen of gedenkteken met een afwijkende maat wordt niet toegestaan indien onevenredig afbreuk wordt gedaan aan de beeldkwaliteit ter plaatse. Het ontwerp van de begraafplaats Liggende steen tussen staande en de identiteit zijn bepalend voor het al dan niet toestaan van gedenkstenen of tekens met een afwijkende maatvoering. Daarnaast spelen aspecten als bereikbaarheid van de graven en beheersaspecten een rol van betekenis. Een goede bereikbaarheid van graven en het rationeel uitvoeren van het onderhoud moet mogelijk blijven. Als voorbeeld kan het oudere deel van de begraafplaats aan de Westdorplaan worden genoemd waar een afwijkende maatvoering van gedenkstenen voorkomt. Op de begraafplaats Heino, het deel waar alleen staande stenen op de graven aanwezig zijn, wordt om bovengenoemde redenen terughoudend omgegaan met het toestaan van liggende stenen.

3.3.4

Uitgiftebeleid graven

Bij de uitgifte van een nieuw graf bestaat nu geen keus om een plek te bepalen, behoudens de begraafplaats. De gemeente geeft het eerstvolgende graf uit in een nieuwe rij. Door het aflopen van grafrechten en het verwijderen van stenen bestaat de mogelijkheid om oude graven opnieuw uit te geven. Hiervoor dient het graf geschud te worden. Op het moment dat aangifte wordt gedaan van een overlijden en een grafrecht wordt gekocht zal kenbaar gemaakt worden welke graven gekocht kunnen worden. De keus bestaat dan uit een graf op een nieuw veld, aansluitend in een bestaande rij, aan te wijzen door de gemeente of een opnieuw uit te Uitgifte aansluitend in nieuwe rij geven graf op oudere veldjes of gebieden. Het vooraf aankopen van een graf zoals nu in de verordening staat blijft gehandhaafd. Het college kan hiervoor in zeer bijzondere gevallen een eigen graf toewijzen (zie art. 14 lid 2). Delen van begraafplaatsen waar een grafrecht voor een onbepaalde termijn geldt, vallen automatisch buiten dit beleid. Indien een graf opnieuw wordt uitgegeven wordt het graf geschud. De tarieven voor een nieuw graf of een tweede gebruik van een graf zijn gelijk.

3.3.5

Asbezorging en bijzetten urnen

Naast het uitgeven van graven kan in Raalte op verschillende manieren as worden bezorgd en urnen worden bijgezet. Op elke begraafplaats mag as op een eigen graf worden verstrooid. Wel moet de grafbedekking dit mogelijk maken. Als het hele graf wordt bedekt door een vloerplaat is asverstrooiing vanzelfsprekend niet mogelijk. Daarnaast kunnen in een eigen graf naast het begraven van lichamen ook urnen worden bijgezet. Verder zijn er, afhankelijk van welke begraafplaats, diverse manieren van urnbijzetting mogelijk. In deze


14

Begraven in Raalte

paragraaf worden de mogelijkheden benoemd en de uitbreiding van mogelijkheden op de 3 begraafplaatsen. Ten aanzien van de termijnen wordt hier dezelfde keus geboden als bij de uitgifte van graven.

Begraafplaats Heino Urnenmuur In Heino kunnen urnen worden bij gezet in een urnenmuur. In de daarvoor bestemde nissen kunnen maximaal twee urnen worden bijgezet. Elke nis wordt afgesloten door een natuurstenen plaat die de gemeente beschikbaar stelt. De rechthebbende zorgt zelf voor de inscriptie. Deze nissen worden voor de duur van twintig jaar uitgegeven met de mogelijkheid tot verlenging van telkens tien jaar. Het beheer en onderhoud geschiedt door de gemeente. Urnengraf Een tweede mogelijk om urnen bij te zetten is in een urnengraf. Een urnengraf is geschikt voor het bijzetten van maximaal twee urnen. De afmeting van een urnengraf is 80 (l) x 80 (b) x 100 (h). Binnen deze afmetingen mag zonder vergunning een gedenkteken naar keuze worden aangebracht. Een urnengraf wordt voor de duur van twintig jaar uitgegeven met de mogelijkheid tot verlenging van telkens 10 jaar. De rechthebbende zorgt, net als bij een eigen graf, zelf voor onderhoud en herstel van de grafbedekking. Urnenkelder Dit is een kunststof bak, geschikt voor maximaal twee urnen, die in de grond wordt geplaatst . De urnenkelder heeft een betonnen bovenzijde die afgedekt wordt met een natuurstenen plaat. Wij stellen deze urnenkelders beschikbaar inclusief de natuurstenen afdekplaat. De rechthebbende zorgt zelf voor de inscriptie van de plaat. Deze urnenkelders worden ook voor de duur van twintig jaar uitgegeven. En ook hier bestaat de mogelijkheid tot verlenging met telkens 10 jaar. Wij dragen zorg voor het onderhoud en de noodzakelijke reparaties. Strooiveld Op dit moment bestaat op de begraafplaats geen mogelijkheid om as te verstrooien. Dit wordt in de nabije toekomst mogelijk gemaakt. Hiervoor wordt een ruimte aangewezen.

Begraafplaats Pleegste Columbarium Een columbarium is een zeshoekige kolom, gemaakt van beton met grind. De kolommen kunnen liggen of staan en worden met meerderen gegroepeerd. Hierdoor ontstaat een honingraat motief. In één columbarium kunnen maximaal twee urnen worden bijgezet. Wij stellen de columbaria beschikbaar met een natuurstenen afdekplaat. De rechthebbende zorgt zelf voor de inscriptie van de plaat. Deze columbaria worden voor de duur van twintig jaar uitgegeven. Ook hier bestaat de mogelijkheid tot verlenging met telkens 10 jaar. Het beheer en onderhoud geschiedt door de gemeente. Urnengraven, urnenkelders en strooiveld. Op de begraafplaats Pleegste worden deze mogelijkheden niet aangeboden. Het aanbieden van meer mogelijkheden voor het plaatsen van urnen in een graf of kelder of het verstrooien van as op een veld wordt mogelijk gemaakt. Hiervoor worden ruimtes aangewezen.


15

Begraven in Raalte

Begraafplaats Westdorp Strooiveld Op de begraafplaats Westdorp is een strooiveld aanwezig. Nabestaanden kunnen in overleg met de beheerder er voor kiezen de as zelf te verstrooien of dit door een medewerker van Beheer en Onderhoud te laten doen. Wij proberen hierin zoveel mogelijk tegemoet te komen aan de wensen van de nabestaanden. Zij beslissen zoveel mogelijk zelf hoe de asverstrooiing plaats vindt en wie er bij aanwezige zullen zijn. Urnengraven en urnenkelders Op de begraafplaats Westdorp kunnen evenals op de begraafplaats Heino, urnen worden bijgezet in urnengraven en urnenkelders. Dit vindt op eenzelfde wijze plaats als op de begraafplaats te Heino. Geen urnenmuur of columbarium Op de begraafplaats Westdorp bestaat geen mogelijkheid om een urn te plaatsen in een urnenmuur of columbarium. Omdat hiervoor op de begraafplaats Pleegste mogelijkheden zijn wordt deze voorziening niet op de begraafplaats Westdorp aangeboden.

3.3.6

Samenvattende beleidstabel graven/asbestemming Graven oud voor 1972

Graven nieuw na 1972 Huidig beleid 20 jaar, verlengen met steeds 10 jaar Heino was 30 jaar

Urnen

20 jaar, verlengen met steeds 10 jaar

Grafrecht

Onbepaalde tijd

Vergunning plaatsen gedenksteen

Onbepaalde tijd

Gelijk aan termijn grafrecht

Gelijk aan termijn recht

Vergunning plaatsen gedenksteen

Onbepaalde tijd

Gelijk aan termijn grafrecht

Gelijk aan termijn recht

Verwijderen steen

Nvt

Juridisch mogelijk, wordt niet uitgevoerd

Juridisch mogelijk, wordt niet uitgevoerd

Ruimen graven

Nvt

Geen beleid

Geen beleid

Herinrichting graven zonder recht en met een steen, niet geruimd

Nvt

Geen beleid

Geen beleid


Nieuw beleid (vanaf 2009) Nieuw beleid Keus uit termijn van 20 of 30 jaar, steeds te verlengen met 10 jaren. Vergunning gedenksteen wordt opgenomen in grafrecht Vergunning gedenksteen aanvragen bij afwijking van standaard maat Gedenksteen verwijderen na afloop termijn grafrecht door gemeente, kosten opnemen in exploitatie Schudden graven op het moment dat een graf opnieuw wordt uitgegeven Steen verwijderen, aanleg gazon, tot graf opnieuw wordt uitgegeven.

16

Begraven in Raalte

Graven oud voor 1972 Verstrooien as

Columbaria Urengraven en urnenkelders

Asbestemmingen Graven nieuw na 1972 Huidig beleid Mogelijk op Westdorp

Urnen

Mogelijk op Pleegste en in Heino Mogelijk op Westdorp en Heino

Nieuw beleid (vanaf 2009) Nieuw beleid Mogelijk maken op 3 begraafplaatsen Geen wijziging Mogelijk maken op 3 begraafplaatsen

Voor zover dit noodzakelijk is wordt de beheersverordening begraafplaatsen aangepast bij de eerstvolgende herziening op basis van dit beleidsplan.

3.3.7

Beheer en onderhoud

In dit beleidsplan worden de uitgangspunten voor het beheerplan vastgelegd. Hiermee wordt mede de beeldkwaliteit die een begraafplaats heeft, de uitstraling en sfeer bepaald. Beheerplannen worden geschreven om uitvoering te kunnen geven aan aspecten die van belang zijn, namelijk veiligheid, heelheid en netheid. Veiligheid en heelheid van de diverse elementen zijn over het algemeen opgenomen in allerlei technische eisen die worden gesteld. De gemeente Raalte sluit hierbij zoveel mogelijk aan de CROW normen (landelijk gebruikte technische normen). Vaak is duidelijk aangegeven wanneer iets veilig of onveilig is, of op welk Intensief onderhoudsniveau moment herstel of vervangingen van elementen moet plaatsvinden. Bij vervangingen wordt uitgegaan van een standaard onderhoudsniveau. Netheid is een aspect die direct een sterke relatie heeft met de belevingswaarde. De mate van verzorgdheid, het al niet voorkomen van onkruiden, het aanzien van de gazons en bijvoorbeeld de hoeveelheid blad zijn hiervan een voorbeeld. Ook de netheid van de graven en grafvelden speelt hierbij een belangrijke rol. Netheid wordt uitgedrukt in kwaliteitsniveaus van zeer verzorgd tot slecht onderhouden, doorvertaald in intensief, standaard en extensief onderhoud (kwaliteitsniveaus A, B en C). Per beheergroep en kwaliteitsniveau is een werkpakket gemaakt. Hierin zijn de maatregelen en frequenties opgenomen. Dit leidt vervolgens tot een eenheidsprijs. Hoe intensiever het onderhoud, des te hoger is de prijs per eenheid. Deze systematiek wordt ook toegepast bij het beheer van het openbare groen. Door een keus te maken in kwaliteitsniveaus kan het beheer worden bepaald en daarmee ook de kosten. De begraafplaatsen kennen over het algemeen een hoge mate van netheid. Dit komt overeen met intensief onderhoud, kwaliteitsniveau A met name op de grafvelden. De randbeplantingen kennen over het algemeen een standaard netheidsniveau (niveau B). Een eenduidige benadering van het beheer en onderhoud op de 3 algemene begraafplaatsen is uitgangspunt voor het te voeren beleid. De volgende indeling in kwaliteitsniveaus is van toepassing.


17

Begraven in Raalte

Omschrijving

kwaliteitsniveau

Parkeerplaatsen, beplantingen grootschalig incl. bomen Hagen, rondom begraafplaats Hagen, rond grafvelden Kleinschalige beplantingen en bomen Randbeplantingen Grafvelden, niet in gebruik Grafvelden, in gebruik Grafvelden begraafplaats Heino, 19e eeuw Grafvelden begraafplaats Westdorp, oude deel Terreinmeubilair Afrasteringen Toegangspoorten Strooiveld Columbarium Verhardingen

B B A A B B A B B B B A A A B

Het beheerplan wordt geschreven op basis van de bovenstaande kwaliteitscriteria, met het in acht nemen van wettelijke kaders op het gebied Arbo, milieu en dergelijke. Gebruik chemische middelen is niet toegestaan (met uitzondering van verhardingen) Voor vervangingen en renovaties worden de kosten berekend, een en ander op basis van de omlooptijden (afschrijvingstermijnen) die zijn opgenomen in het beheerplan groen 2004. Bij het uitvoeren van de werkzaamheden op de begraafplaatsen wordt rekening gehouden met het bijzondere karakter, waarbij de nodige piёteit in acht wordt genomen. Het onderhoud wordt nu op basis van jaarcontracten uitgevoerd. Op basis van de gegevens uit het beheerplan kan een bestek worden geschreven en een aanbesteding worden gehouden voor een meerjarige contractperiode. De kosten voor het opstellen van een bestek en het houden van een aanbesteding zijn opgenomen in uitvoeringsprogramma.

3.3.8

Onderhoud grafvelden

Bijzondere aandacht verdient het onderhoud van de grafvelden. Een grafveld bestaat uit een rij graven (enkel of dubbel) vaak voorzien van een grafsteen. De rijen met graven zijn bereikbaar via een graspad of een onverhard pad. Het onderhoud van deze paden wordt door de gemeente uitgevoerd, kwaliteitsniveau A. Op enkele locaties (m.n. Heino) zijn ingrepen wenselijk om de kwaliteit van de graspaden ook bij een hogere belasting te kunnen waarborgen. De graven worden over het algemeen goed onderhouden door de rechthebbenden. In het verleden is een periode geweest dat het Tussenstrookjes gevuld met grind onderhoud van het graf afgekocht kon worden. In deze situaties is de gemeente verantwoordelijk voor het onderhoud van het graf. In het beheerplan is het onderhoud van graven voor een bepaald percentage opgenomen. Tussen de graven liggen kleine strookjes grond die niet zijn uitgegeven en in principe onder de verantwoordelijkheid van de gemeente vallen. Deze strookjes worden echter veelal ingericht door rechthebbenden van een graf. Het inrichten van deze strookjes is jarenlang gedoogd en leidt nu tot complicaties bij het uitvoeren van het beheer en onderhoud. Om geen schade toe te brengen aan deze inrichtingen dient bij het uitvoeren van het beheer en onderhoud extra voorzichtig te worden geopereerd (bijvoorbeeld bij het verwijderen van het haagknipsel en onkruid) Wanneer graven ouder worden en veelal minder frequent worden bezocht wordt de netheid minder, zeker van de tussenstrookjes. Bij bijzettingen in een naastliggend graf geeft de inrichting van deze strookjes problemen bij de uitvoering.


18

Begraven in Raalte

Het inrichten van de tussenstrookjes wordt niet meer toegestaan (dit geldt dus voor de nieuw uit te graven). Deze maatregel levert (zeker op termijn) een flinke bijdrage aan het verbeteren van een efficiënte uitvoering van werkzaamheden op de grafvelden. Door de beheerder van de begraafplaats wordt hierop toegezien. In bestaande situaties, waar de tussenstrook is ingericht, wordt de inrichting gedoogd zolang dit mogelijk is. In het beheerplan wordt een extra maatregel opgenomen om het beheer en onderhoud op het gewenste kwaliteitsniveau uit te kunnen voeren. Indien er redenen bestaan om de inrichting te verwijderen dan voert de gemeente dit uit zonder de rechthebbende van een graf hiervan op de hoogte te stellen. Dit komt o.a. voor indien een bijbegraving plaatsvindt in een naast liggend graf of er om onderhoudstechnische redenen maatregelen moeten worden genomen. Daarnaast speelt de veiligheid op de begraafplaats een rol, met name als graven door inspoeling verzakken. De inspoelingsgaten worden door de gemeente gedicht. Er vindt geen herstel plaats. Regels hieromtrent zullen bekend gemaakt worden op de informatieborden op de begraafplaatsen en bij de uitgifte van een graf. Wanneer graven ouder worden en de nabestaanden minder frequent het graf bezoeken en onderhoud uitvoeren ontstaat een netheidsbeeld die afwijkt van de gehele rij met graven. In deze gevallen neemt de gemeente het onderhoud voor haar rekening (dit is doorvertaald in het beheerplan, waarbij rekening wordt gehouden met het gedeeltelijke uitvoeren van het onderhoud door de gemeente). Tevens wordt voor een klein deel voorzien in het uitvoeren van het netheidsonderhoud van gedenkstenen. Dit uit te voeren in het geval dat de situatie ernstig afwijkt van het totale beeld op een grafveld. Door het verwijderen van gedenkstenen en het inzaaien met gazon wordt ook een deel van deze problematiek ondervangen.

3.3.9

Uitvoering grafdelven

Het maken van een graf wordt uitgevoerd door de gemeente. Hierbij is het sinds enkele jaren gebruikelijk dat het vrijkomende zand tijdelijk wordt afgevoerd. Met name als er sprake is van een bijzetting wordt dit als wenselijk beschouwd. Het vrijkomende zand behoeft dan niet op een grafsteen van een aangrenzend graf te worden gelegd. Deze werkwijze wordt over het algemeen positief gewaardeerd, doch levert ook een extra kostenpost op. Voorgesteld wordt om deze maatregel te handhaven, echter alleen in die situaties waar sprake is van een bijzetting en het vrijkomende zand niet op een andere wijze kan worden verwerkt. Hiervoor wordt in de raming een stelpost werken derden van € 5.000,-- opgenomen.

3.4

Begraven in eigen grond

3.4.1

Inleiding en historie

Onder eigen grond wordt verstaan een particulier terrein waarvan het de bedoeling is dit te bestemmen voor het begraven van één of een zeer beperkt aantal overledenen. Tot 1 juli 1991 bestond de mogelijkheid om op eigen terrein een graf aan te leggen. Deze familiebegraafplaatsen vielen niet onder het voor begraafplaatsen geldende regiem. Het niet in overeenstemming zijn met een bestemmingsplan van een graf op particuliere grond was tot 1991 geen geldige reden tot weigering van een graf op particuliere grond. In Raalte zijn 3 particuliere begraafplaatsen: Landgoed ’t Reelaer te Raalte, Landgoed Schoonheten te Schoonheten en Landgoed Neppelenbroek te Broekland.

3.4.2

Toetsingskaders voor aanleg nieuwe particuliere begraafplaatsen

Op basis van de Wet op de Lijkbezorging bestaat de mogelijkheid voor een ieder om begraven te worden en dat de grafrust wordt gehandhaafd. Bij de herziening van wet op de Lijkbezorging in 1991 is de mogelijkheid om een familiegraf op eigen grond afgeschaft. Het voorkomen van vestiging van nieuwe rechten en de daaruit voortvloeiende belemmeringen voor planologische ontwikkelingen waren hierbij belangrijke argumenten. De gemeente


19

Begraven in Raalte

Raalte dient bij eventuele aanvragen om een graf op eigen grond te toetsen aan deze planologische aspecten.

3.4.3

Beleid begraven in particuliere grond

De gemeente Raalte handhaaft de 3 begraafplaatsen op de landgoederen als beschreven in § 3.4.1, krachtens het overgangsrecht als beschreven in art. 85 van de Wet op de Lijkbezorging. Dit houdt in dat op deze locaties nog bijzettingen plaatsvinden van stoffelijke overschotten en asbussen van degene die daarvan eigenaar was ten tijde van de inwerkingtreding van de wet van 1991 en de leden van zijn geslacht. Er wordt geen medewerking verleend aan nieuwe verzoeken tot het toestaan en planologisch regelen van een begraafplaats op eigen grond (zie paragraaf 3.4.2).


20

Begraven in Raalte

4

Joodse begraafplaats

Aan de van der Wijckstraat te Raalte ligt de Joodse begraafplaats. Deze begraafplaats dateert uit de 19e eeuw. De begraafplaats is eigendom van de gemeente Raalte en is ca. 1.000 m2 groot. Ook het beheer en onderhoud wordt door de gemeente uitgevoerd. Op de begraafplaats staan grafstenen die in 1998 met veel zorg en aandacht zijn gerestaureerd. De begraafplaats is niet gesloten, dit houdt in dat begraven nog steeds mogelijk zou moeten zijn. In hoeverre hiervoor daadwerkelijk ruimte aanwezig is zal nader onderzocht moeten worden. Vanuit de Joodse traditie mogen graven niet worden geruimd. Gezien de hoge cultuurhistorische waarde, waarmee tevens de verbondenheid van de Joodse gemeenschap met Raalte uit het verleden tot uitdrukking komt, wordt voorgesteld om aan deze begraafplaats aandacht te besteden. Het eigendom en het beheer en onderhoud en onderhoud blijft bij de gemeente Raalte. Het onderhoud van Joodse begraafplaats de stenen wordt waar mogelijk door de gemeente ondersteunt. De kosten voor het beheer en onderhoud (niveau B) zijn voor rekening van de gemeente Raalte. Bij de Joodse begraafplaats wordt een informatiebord geplaatst.


21

Begraven in Raalte

5

Gebouwen op begraafplaatsen

5.1

Inleiding

Op de 3 begraafplaatsen staan gebouwen, ten dienste van het begraven. Zo staat een zeer eenvoudig baarhuisje op de begraafplaats te Heino. Op de begraafplaats Pleegste staat een rietgedekte aula en een klokkenstoel. Op de begraafplaats Westdorp staat eveneens een klein baarhuisje. De gebouwen zijn nu vooral in gebruik als opslagplaats voor gereedschappen en materialen, waaronder een baarwagen. De gebouwen in Heino en op de begraafplaats Westdorp zijn niet geschikt voor afscheidsbijeenkomsten. De aula op de begraafplaats Pleegste is hiervoor wel geschikt, al wordt deze ruimte hiervoor niet of nauwelijks gebruikt.

5.2

Baarhuisje Heino

Onderkomen voor uitvoerende dienst

Het beleid ten aanzien van de gebouwen op de begraafplaatsen wordt gericht op het behouden van een functioneel onderkomen ten behoeve van de uitvoerende dienst. Dit houdt in dat hier gereedschappen, machines en materialen opgeslagen kunnen worden om het uitvoerende werk op de begraafplaats te kunnen bewerkstelligen. Gezien de grootte en ligging van de begraafplaats Pleegste is een schaft- en toiletgelegenheid voor medewerkers gewenst. Het algemene beleid wordt daarom gericht op het in stand houden van een gebouw per begraafplaats voor deze functie. De gebouwen op de begraafplaatsen Pleegste en Westdorp voldoen aan deze functionaliteit. In Heino zijn de noodzakelijke aanpassingen in voorbereiding.

5.3

Aula begraafplaats Pleegste

Bij de aanleg van de begraafplaats Pleegste in de jaren ’70 is tevens een aula gebouwd met inpandig een onderkomen voor de uitvoerende dienst. Het gebouw, rietgedekt, heeft een fraaie uitstraling en voldoet in belangrijke mate als onderkomen voor de uitvoerende dienst. Het grootste deel van het gebouw is ingericht als aula, te gebruiken bij uitvaarten. Deze faciliteit wordt 2 tot 3 keer per jaar gebruikt. De exploitatiekosten van de aula wegen niet op tegen de inkomsten. Daarnaast is groot onderhoud nodig, waarbij het rieten dak moet worden vervangen. Onderzoek naar de redenen om geen gebruik te maken van de aula leiden tot de Aula Pleegste conclusie dat nabestaanden op een traditionele manier een uitvaart afronden, vaak bij een locale horecaondernemer. De jarenlange ‘leegstand’ van de aula heeft al tot enige ontwikkelingen geleid met het doel de ruimte zinvol te benutten en de exploitatie te verbeteren. Dit heeft tot nu toe niet tot succes geleid. Voorgesteld wordt de aula af te stoten of deze te slopen, waarbij een voorziening ten behoeve van het beheer en onderhoud van de begraafplaats in stand wordt gehouden.


22

Begraven in Raalte

5.4

Kosten onderhoud gebouwen

De kosten voor het onderhoud van de gebouwen op de begraafplaatsen zijn opgenomen in het beheerplan voor de gemeentelijke gebouwen. Deze onderhoudskosten worden doorberekend in de exploitatie van de begraafplaatsen en daarmee in de grafrechten.

Baarhuisje Westdorp


23

Begraven in Raalte

6

Financiën

6.1

Exploitatie en tarievenbeleid

Voor het aanbieden van diensten op de algemene begraafplaatsen worden kosten in rekening gebracht. Uitgangspunt hierbij is handhaven van de huidige tarievenstructuur en tarieven. In dit hoofdstuk wordt dit inzichtelijk gemaakt en tevens de mate van kostendekkendheid.

6.2

Uitgaven en inkomsten

Op de begraafplaatsen kent de gemeente Raalte uitgaven en inkomsten. De uitgaven bestaan uit de kosten voor het begraven en het beheer van de begraafplaatsen mede op basis van het beheerplan. Ook zijn de kosten voor het onderhoud van de gebouwen en de overige kosten in beeld gebracht. Het totaal van de structurele kosten bedraagt jaarlijks € 240.226,-- inclusief btw. Ten opzichte van de huidige begroting wordt een stijging van de uitgaven voorzien van € 21.155,--. Deze stijging bestaat voornamelijk uit kosten voor vervangingen, verwerken groenafval, het jaarlijks verwijderen van grafstenen en een stelpost voor het afvoeren van zand. Daarnaast zijn extra uren (buiten het beheerplan) opgenomen. De inkomsten bestaan uit de leges voor het begraven en de grafrechten. De inkomsten zijn geraamd op basis van een inschatting van rekening gegevens. Het totaal van de inkomsten is geraamd op € 166.035,--. Hier verwachten wij een stijging van de inkomsten met € 22.573,-Ten opzichte van begroting 2009 ontstaat een positief verschil van € 1.418,-- (=+ 3,6%)

6.3

Mate van kostendekkendheid

Tussen de uitgaven en inkomsten zit een negatief verschil van € 74.191,--. Dit leidt tot een percentage kostendekkendheid van 69,1 %. Ten opzichte van de begroting 2009 is dit een stijging van ongeveer 3,6 % (negatief verschil begroting 2009 is € 75.609,--). Niet alle kosten worden gedekt. Een deel van de kosten komen ten laste van de algemene middelen. Dit vinden wij aanvaardbaar omdat delen van begraafplaatsen als openbaar gebied kunnen worden aangemerkt. Begraafplaatsen worden mede gebruikt als wandel- en rustgebied en zijn daardoor als multifunctioneel aan te merken. Daarnaast worden kosten gemaakt voor het onderhoud van de Joodse begraafplaats en de graven voor geallieerden op de begraafplaats Westdorp. Door het meerjarig aanbesteden van onderhoudswerkzaamheden bestaat de mogelijkheid om een lager kostenniveau te realiseren. Een eventueel aanbestedingsvoordeel door het toepassen van de marktwerking komt ten gunste van het tekort. In de reguliere budgetrapportages rapporteren wij hierover. Als bijlage is de begroting op basis van het nieuwe beheerplan bijgevoegd.

6.4

Eenmalige investeringen

Bij het uitvoeren van de inventarisaties en inspectie is gebleken dat op de begraafplaatsen nog investeringen gedaan moeten worden gedaan om op het gewenste startniveau (gewenste beeldkwaliteit) te komen. Dit is vastgesteld ten opzichte van de gewenste beeldkwaliteit die is aangegeven in paragraaf 3.3.7. Hiervoor is een uitvoeringsprogramma opgesteld. Hieronder zijn maatregelen opgenomen als het verbeteren van paden op de begraafplaats Heino en vervangen van beplantingen. Daarnaast zijn kosten opgenomen voor het verwijderen van gedenkstenen. De totale kosten bedragen hiervoor € 153.000,-- inclusief btw. Op grond van het besluit begroting en verantwoording dient dit eenmalig ten laste te komen van de exploitatie. De raad wordt voorgesteld deze middelen beschikbaar te stellen.


24

Begraven in Raalte

6.5

Vervangingen op begraafplaatsen

In de kostenraming is een bedrag opgenomen om kleinschalige vervangingen uit te kunnen voeren. Dit omvat onder meer het vervangen van kleine beplantingsvakken, hagen of verhardingselementen. Indien er sprake is van grootschalige vervangingen van beplantingen, hekwerken of verhardingen dan wordt hiervoor een voorstel gemaakt en een krediet gevraagd.


25

Begraven in Raalte

7

Informatievoorziening

Op de gemeentelijk begraafplaatsen komt veel bezoek. Vaak zijn dit nabestaanden die een graf bezoeken. In de praktijk blijkt dat regelmatig vragen voorkomen over de laatste rustplaats van een bepaald persoon. Deze vragen zijn door de beheerder van de begraafplaats niet goed te beantwoorden. Ook komen veel vragen voor op het gebied van grafrechten, termijnen en de voorwaarden waaronder een graf is uitgegeven. Informatievoorziening is hierbij van groot belang. Naast de informatievoorziening die plaatsvindt bij de aangifte van een overlijden en het uitgeven van een graf zijn aanvullende voorzieningen gewenst.

7.1

Publicatiekasten

Op de begraafplaats aan de Westdorplaan is in 2007 een publicatiekast geplaatst. Hierin is een kaart van de begraafplaats opgehangen. Ook kan hierin andere informatie worden opgehangen. In het uitvoeringsprogramma zijn informatiekasten voor de overige begraafplaatsen opgenomen.

7.2

Folder

Bij de publieksbalie bestaat behoefte aan het uitgeven van een folder met hierop de belangrijkste aspecten die een relatie hebben met het begraven in Raalte. De keuzemogelijkheden die er zijn kunnen worden uitgelegd en bijvoorbeeld een overzicht van de tarieven en de voorwaarden die door de gemeente worden gesteld. De kosten zijn opgenomen in het uitvoeringsprogramma. De folder kan tevens geplaatst worden op de website van gemeente Raalte.

7.3

Automatisering administratie

Om een goede informatievoorziening mogelijk te maken is het gewenst om de administratie van de begraafplaatsen te automatiseren. In 2009 wordt een voorstel voorbereid teneinde in 2010 hier uitvoering aan te kunnen geven.


26

Begraven in Raalte

8

Samenvatting

Inhoudelijk Het beleidsplan Begraven in Raalte geeft inzicht in het beleid dat de gemeente Raalte voert voor de gemeentelijke begraafplaatsen. De capaciteit op de begraafplaatsen is ruim voldoende om aan het aanbod te voldoen. Er wordt zoveel mogelijk ruimte gegeven om een persoonlijke invulling van een begrafenis mogelijk te maken. Op iedere begraafplaats wordt het mogelijk om een grafrecht voor een periode van 20 of 30 jaren te kopen en deze termijn steeds te verlengen met een periode van 10 jaren. Nieuw is dat na het verstrijken van de termijn waarvoor een grafrecht geldt de gedenksteen wordt verwijderd nadat de nabestaanden hierover zijn geïnformeerd. Daarna kan een graf opnieuw uitgegeven worden. Er komt een mogelijkheid om een keus te maken uit het begraven in een nieuwe grafrij of op een andere grafveld waar een graf vrijkomt. De mogelijkheden voor een asbestemming worden uitgebreid. De beeldkwaliteit op de begraafplaatsen is vastgelegd in zogenaamde kwaliteitsniveaus. Hierbij wordt het accent gelegd op de grafvelden, die intensief worden onderhouden. Het inrichten van de strookjes tussen de graven wordt niet meer toegestaan. In het beheerplan zijn de maatregelen opgenomen die noodzakelijk zijn om de beeldkwaliteit te realiseren. De kosten voor het beheer en onderhoud zijn inzichtelijk gemaakt, alsmede de eenmalige investeringen. Voor de gebouwen zetten wij in op het handhaven van een voorziening om materialen en gereedschappen te bergen. De aula op de begraafplaats verliest haar functie en kan worden afgestoten of worden gesloopt. Aandacht is nodig voor een goede informatievoorziening en in de nabije toekomst het automatiseren van de grafadministratie. Financieel Als uitgangspunt is gekozen het handhaven van de huidige tarievenstructuur en de tarieven. Dit leidt tot een tekort in de exploitatie en een inzet van eenmalige middelen om bepaalde onderdelen op de begraafplaatsen op het gewenste startniveau te brengen. Niet alle kosten worden gedekt. Een deel van de kosten komen ten laste van de algemene middelen. Dit vinden wij aanvaardbaar omdat delen van begraafplaatsen als openbaar gebied kunnen worden aangemerkt. Begraafplaatsen worden mede gebruikt als wandel- en rustgebied en zijn daardoor als multifunctioneel aan te merken. Daarnaast worden kosten gemaakt voor het onderhoud van de Joodse begraafplaats en de graven voor geallieerden op de begraafplaats Westdorp. Op basis van de financiële gegevens uit het beheerplan en de overige kosten zoals deze in de begroting zijn opgenomen is een nieuwe financiële opzet gemaakt voor de begraafplaatsen. De totale kosten zijn berekend op een bedrag van € 240.226,--. De inkomsten worden geraamd op € 166.035. De totale kosten worden voor 69,1 % gedekt door de inkomsten. Dit is een stijging ten opzichte van de begroting 2009 van ca. 3,6 % (€ 1.418,--). Om het uitvoeringsprogramma te realiseren is een eenmalige investeringen nodig van € 153.000,--. Hiervoor zal een voorstel worden gedaan aan de raad.


27

Begraven in Raalte

Bijlage 1

BEGROTING BEGRAAFPLAATSEN BASIS NIEUW BEHEERPLAN 2009

UITGAVEN: Begraafplaats Heino 34.024 Waterverbruik 34.721 Grafdelven Dagelijks onderhoud Uren buitendienst Bestelauto Vrachtauto Uitbesteed werk

Begr. 2009 (nieuw)

Begr. 2009 (oud)

60,00 1.850,00 € 36.777,00 50 x 39 50 x 11 10 x 24

1.950,00 550,00 240,00 34.037,00 36.777,00

Begraven Heinose begraafplaats Uren buitendienst 200 x 39 Bestelauto 60 x 11

7.800,00 660,00

Onderhoud gebouwen Beheerplan 2009-2013 (10.654/5)

2.130,00

Joodse begraafplaats Dagelijks onderhoud Uren buitendienst Bestelauto Uitbesteed werk

€ 1.245,00 15 x 39 5 x 11

Begraafplaats Pleegste 34.023 Waterschapslasten 34.024 Waterverbruik 34.721 Grafdelven

200,00 550,00 3.860,00

Dagelijks onderhoud

€ 62.664,00

Uren buitendienst

1570 x 39

Vrachtauto 60 x 24 Bestelauto 100 x 11 In te leveren uren+tractie Begraven Pleegste Uren buitendienst Bestelauto

585,00 55,00 605,00 1.245,00

200 x 39 90 x 11

Aula Pleegste 31.004 Energielasten (gas+stroom) 34.021 Rioleringsrecht

60,00 1.850,00 34.055,00 1.950,00 550,00 240,00

Verschil

OPMERKINGEN

34.055,0034.037,00

36.795,00 7.800,00 660,00

-

2.130,00

1.000,00 585,00 55,00

1.000,00605,00

1.640,00 200,00 550,00 3.860,00 7.160,00

61.230,00

61.230,00

1.440,00 1.100,00 1.106,0062.664,00

1.440,00 1.100,00 70.930,00

7.800,00 990,00

7.800,00 990,00

-

2.910,00 149,00

7.160,00-

Volgens lijst dagelijks onderhoud Uren volgens de begroting 2009

1.106,00-

-

2.910,00149,00-


28

1) 2)

Begraven in Raalte

UITGAVEN: 34.023 34.025 34.030 34.060 34.061 34.700 divers

Begr. 2009 (nieuw)

Waterschapslasten o.z.b. Brand- en stormverzekering Onderhoud Schoonmaakkosten Vergoeding geleverde diensten KPL + GWL + riolering + onderhoud

4.589,00

Begr. 2009 (oud) 105,00 410,00 160,00 110,00 745,00 100,00-

Onderhoud gebouwen Beheerplan 2009-2013 (26.312/5)

5.262,00

7.100,00

70,00 720,00

70,00 720,00

Begraafplaats Westdorp 34.024 Waterverbruik 34.721 Grafdelven Dagelijks onderhoud Uren buitendienst Vrachtauto Bestelauto Uitbesteed werk Begraven Westdorp Uren buitendienst Bestelauto

€ 15.875,00 80 x 39 40 x 24 40 x 11

100 x 39 100 x 11

Onderhoud gebouwen Beheerplan 2009-2013 (3547/5) Overige kosten Interne uren voorbereiding en toezicht: Uren V&I hoog 20 x 85 uren V&I laag 40 x 73 Uren B&O hoog 50 x 89 Uren B&O laag 100 x 72 Uren buiten beheerplan; (o.a. controle grafstenen) Uren B&O 200 x 39 buitendienst Uren bestelauto's 200 x 11

Doorberekening uren maaimachines 34.044 Verzekering alg.

8.191,00 3.120,00 960,00 440,00

3.120,00 960,00 440,00 11.355,00 15.875,00

12.711,00

3.900,00 1.100,00

3.900,00 1.100,00

710,00

-

1.700,00 2.920,00 4.450,00 7.200,00

1.700,00 2.920,00 4.450,00 7.200,00

Verschil 105,00410,00160,00110,00745,00100,00 4.589,00

1.838,00-

4)

710,00

-

2.200,00

190,00

De bedragen voor onderhoud gebouwen zijn gedeeld door 5 jaren (2.4.11)

-

2.200,00

190,00

3)

8.191,0011.355,00

7.800,00

2.172,00

Voor kosten 1 bedrag opgenomen

-

7.800,00

-

OPMERKINGEN

Deze extra uren tov de begroting 2009 binnen bestaande formatie/fractie oplossen.

2.172,00-


-

29

Begraven in Raalte

UITGAVEN: 61.100 Kapitaallasten 00.089 Stelpost kapitaallasten Nieuw tgv beheerplan Kosten verwijderen gedenkstenen Kosten vervangingen (zie 2,2,2) Klein gereedschap en materialen Kosten verwerken afval (afvoer en stortkosten) Stelpost afvoeren grond (grafdelven) Administratie begraafplatsen 34.742 Klokken luiden 34.745 Kosten lijkschouwing 62.722 Uren puza (25 x 88 en 300 x 64) TOTAAL UITGAVEN BEGROTING 2009

Begr. 2009 (nieuw) 10.765,00

Begr. 2009 (oud) 11.055,00

1.924,00

1.924,00

1.400,00 3.000,00 3.630,00 5.000,00

-

Verschil 290,00-

OPMERKINGEN In nw. opzet uitgegaan van kpl 2010.

-

1.400,00 3.000,00 3.630,00 5.000,00

5.000,00

275,00 2.560,00 21.400,00

275,00 2.560,00 21.400,00

-

240.226,00

219.071,00

21.155,00

93.900,0070.425,001.710,00-

112.615,0029.350,001.497,00-

166.035,00-

143.462,00-

74.191,00

75.609,00

18.715,00 41.075,00213,0022.573,001.418,00-

69,12%

65,49%

INKOMSTEN: Aankoop graf ouder 13 jr./ 20 jaar Bijzettingen voor 10 jaar Gedenksteen vergunningen

40 x 2347,50 60 x 1173,75 40 x 42,75

TOTAAL INKOMSTEN BEGROTING 2009 TOTAAL UITGAVEN MINUS INKOMSTEN Percentage kostendekkendheid

De bedragen zoals genoemd verwerken in de (primitieve) begroting 2010. EENMALIGE INVESTERING: De eenmalige investering van de begraafplaatsen wordt geraamd op € 153.009 inclusief btw. Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) dient dit eenmalig tlv de exploitatie te komen. Voorgesteld wordt om bij de voorjaarsnota 2009 (18 juni 2009) te melden dat een krediet van € 153.009 incl. btw wordt gevraagd. Opmerkingen : 1) De bedragen van het dagelijks onderhoud opgenomen volgens nieuwe berekeningen beheerplan De btw is niet compensabel zodat de bedragen incl. btw zijn opgenomen. 2) Uren buitendienst en tractie zoals opgenomen in de begroting 2009. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat de afd. Beheer en Onderhoud wel 200 uren buitendienst en 200 uren tractie extra gaat inzetten tbv de begraafplaatsen voor uren "buiten het beheerplan". Vwb dagelijks onderhoud Pleegste moet voor een bedrag van € 1.106 aan uren buitendienst/tractie worden ingeleverd. Er wordt vanuit gegaan dat de afd. B&O dit binnen de huidige formatie oplost. Hierbij bij het opstellen van de (primitieve) begroting 2010 rekening mee houden. 3) De bedragen opgenomen in de begroting 2009 voor energiekosten, gwl en onderhoud in afwachting van verdere plannen handhaven in de begroting 4) Totaalbedragen (pag. 6/8) gedeeld door 5 jaren.


30

Beleidsplan voor het begraven in de gemeente Raalte

Recommend Documents