Beleidsplan Ruimte Vlaanderen Beleidskader Robuuste en Samenhangende Open Ruimte Partnerforum Gent, 18 februari 2016
Sterke druk op Vlaamse open ruimte als gevolg van klimaatverandering en bevolkingsgroei Open ruimte voldoende robuust en veerkrachtig maken zodat noodzakelijke ecosysteemdiensten geleverd blijven Trendbreuk in het aansnijden van ruimte die grondstoffen en veerkracht levert Schokken zoals droogte of overstroming opvangen zonder schade Investeren in groene infrastructuur │2
Operationeel beleid langs drie beleidslijnen
Bovenlokale geïntegreerde gebiedsprogramma’s voor landbouw, natuur en water opzetten
Fijnmazige groenblauwe dooradering realiseren op lokaal niveau
Individuele ontwikkelingen benutten voor versterken duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit
│3
Bovenlokale gebiedsprogramma’s voor landbouw, natuur en water
Gelijktijdig inzetten op vrijwaren van open ruimte voor functies landbouw, natuur en water én het versterken van ruimtelijk-functionele samenhang Geïntegreerde gebiedsgerichte visie op landbouw, natuur, bos, water en erfgoed (AGNAS) als kader voor • bovenlokale investeringsprojecten in de open ruimte • ruimtelijke programma’s van regionale samenwerkingsverbanden
│4
Bovenlokale gebiedsprogramma’s voor landbouw, natuur en water Doelstellingen
Vrijwaren van > 750.000 ha agrarisch gebied Ontwikkelingsmogelijkheden garanderen voor agrarische bedrijfsgebouwen Vermijden van niet-agrarische ontwikkelingen in landbouwgebieden Laten toenemen van de oppervlakte natuur- en bosgebieden met > 30.000 ha om een Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) van 125.000 ha te realiseren Realiseren van > 80.000 ha natuurverwevingsgebied Natuurverbindingen mogelijk maken doorheen gebieden met een andere hoofdfunctie. Ondersteunen van de realisatie van de Europese Natuurdoelen voor het Natura 2000-Netwerk en een ecologisch verantwoorde bosuitbreiding Realiseren van een ruimtelijk-ecologische basiskwaliteit voor de ecologische infrastructuur buiten het Vlaams Ecologisch Netwerk Behouden en herstellen van het waterbergend vermogen van rivier- en beekvalleien door deze te vrijwaren van bijkomende bebouwing en ruimte te creëren voor de aanleg van gecontroleerde overstromingsgebieden voor de beveiliging van de bebouwde ruimte Verzekeren van de infiltratie van regenwater naar grondwaterlagen door de verharde oppervlakte in landbouw-, natuur-, bos- en andere groengebieden niet verder te laten toenemen Behouden en versterken van de diversiteit en herkenbaarheid van het landschap door de ruimtelijke bestemmingen te differentiëren in functie van de te behouden karakteristieke landschapselementen en -componenten en het aanduiden van bouwvrije zones │5
Bovenlokale gebiedsprogramma’s voor landbouw, natuur en water Acties
Beleidsdomeinoverschrijdende programmering van bovenlokale investeringsprojecten ter realisatie van VEN, Natura 2000, duurzaam ingerichte land- en tuibouwgebieden (ruilverkavelings- en landinrichtingsprojecten), ruimte voor water (Sigma & stroomgebiedbeheerplannen), randstedelijke groen en stadsbossen, landschappelijke kwaliteit en erfgoedwaarden Herbestemmen niet ontwikkelde woon-, industrie- en recreatiegebieden naar openruimtebestemming Beoordelingskader voor bestemmingswijzigingen voor residentiële, recreatieve of andere economische functies in ruimtelijk-functioneel samenhangende landbouwgebieden Kader dat aangeeft welke vormen van multifunctioneel ruimtegebruik binnen welke voorwaarden al dan niet verenigbaar zijn met de hoofdfunctie Bijsturen van de regelgeving inzake vergunningsplichtige handelingen en van vergunning vrijgestelde handelingen i.f.v. vrijwaren agrarisch gebied voor landbouw Uitwerken van een stedenbouwkundige verordening voor de inrichting van tuinen en terreinen voor recreatieve vormen van landbouw in het agrarisch gebied Uitwerken van een ruimtelijk gedifferentieerd kader voor het wijzigen van de functie van gebouwen in het agrarisch gebied Uitwerken van visie op en instrumenten voor laten afnemen van de totale oppervlakte verharding in openruimtegebieden (bv. compensatieregeling, verhandelbare sloopcertificaten, herstelfonds…) Uitwerken van een kader voor de differentiatie van de ruimtelijke bestemmingen in functie van het behoud van karakteristieke landschapselementen en -componenten │6
Fijnmazige groenblauwe dooradering realiseren op lokaal niveau
Gelijktijdig creëren en verbeteren van groenblauwe dooradering als voorwaarde voor ontwikkeling of transformatie van bebouwde ruimte Connectiviteit met omliggende openruimtestructuren verbeteren Lokale besturen aan zet om groenblauwe dooradering in stads- en dorpskernen te realiseren
│7
Fijnmazige groenblauwe dooradering realiseren op lokaal niveau Doelstellingen en acties
Begeleiden, stimuleren en ondersteunen van innoverende lokale projecten gericht op het verhogen van de veerkracht van de ruimte en het versterken van de groenblauwe dooradering. Veerkrachtverhoging, fijnmazige groenblauwe dooradering, en toegankelijk groen garanderen als ontwerpopgave voor regionale samenwerkingverbanden. Ruimtelijke condities bepalen om gewenste vormen van rendementsverhoging te faciliteren en ongewenste vormen te vermijden in open ruimtegebieden. Uitbouwen van expertise waar lokale overheden een beroep op kunnen doen onder de vorm van actieve begeleiding of brochures, handreikingen, voorbeeldboeken voor het realiseren van een groenblauwe dooradering (bv. opmaak lokale groenplannen, klimaatadaptie…) Uitwerken van richtlijnen en beoordelingskaders voor lokale projecten die voorzien in verhoging van het ruimtelijk rendement vanuit de doelstellingen om (1) groenblauwe dooradering van de ruimte te verhogen (2) barrières en versnippering van open ruimte terug te dringen (3) veerkracht van de ruimte te verhogen, (4) druk op open ruimte te verminderen. Formuleren van lokale richtcijfers of doelstellingen in functie van de realisatie van veerkrachtsverhoging, fijnmazige groenblauwe doordadering en toegankelijk groen. Bestaande subsidieregelingen voor het stimuleren of ondersteunen van ruimtelijke projecten, plannen of grond heroriënteren en focussen op het realiseren van een groenblauwe dooradering van de bebouwde ruimte en het verhogen van de veerkracht van de ruimte innoverende veerkrachtsverhogende lokale projecten uitvoeren. │8
Individuele ontwikkelingen benutten voor versterken duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit
Iedere ingreep in de ruimte zien als kans en hefboom voor verhogen veerkracht en versterken groenblauwe dooradering Vergunningbeleid voeren dat effecten van verhardingen en bebouwing internaliseert via gelijktijdige investering in groene infrastructuur Een beter evenwicht tussen publieke en private kosten en baten bij ontwikkelingen
│9
Individuele ontwikkelingen benutten voor versterken duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit
Doelstellingen en acties
Ontwikkelen van codes voor goede bouwpraktijken waarbij milieukosten geïnternaliseerd worden en veerkracht van de ruimte versterkt wordt en deze innovaties verspreiden via publicaties, opleidingen… Evalueren en bijsturen van bestaande regelgevende kaders die behoud van de ruimtelijke veerkracht van gebieden hypothekeren (vergunningsplicht, vrijstellingen, verordeningen…) Afstemmen van financiële en fiscale stimuli op collectieve (eerder dan individuele) initiatieven zodat schaalvoordelen op het niveau van een bouwblok (woonwijk, bedrijventerrein) kunnen worden aangewend om groenblauwe dooradering met hogere maatschappelijke meerwaarde (bijvoorbeeld gemeenschappelijke energieopwekking, groen- en waterbeheer) te realiseren. Herverdelingsmechanismen voor een beter evenwicht tussen lusten en lasten door nieuwe kijk op financiële stromen en publiek-private samenwerkingen. │10
Verloop werksessie Drie tafels • debat per beleidslijn • twee rondes van 30’ (1x doorschuiven) • ronde 1 van 11u15 tot 11u45 • ronde 2 van 11u45 tot 12u15 Aan de tafel (30’) • aanhaken eigen acties/initiatieven (individueel via post-its) (5’) • debat (25’) rond volgende vragen: • welke inhoudelijke prioriteiten ziet u? • welke zijn prioritaire acties? • welke acties kan/wil ik mee vorm geven? Slot (10’) • Verder traject opmaak beleidskader Robuuste en Samenhangende Open Ruimte • Eigen rol aangeven in traject (formulier) │11
Verder traject opmaak beleidskader ‘”Robuuste en Samenhangende Open Ruimte” Schrijfteam • Ruimte Vlaanderen + Departement Leefmilieu, Natuur en Energie + Departement Landbouw en Visserij • Uitwerken ‘teksten’ met concrete operationele doelstellingen en afwegingskaders per beleidslijn • Bilateraal overleg met partners die mee acties ontwikkelen Begeleidingsgroep • 3-tal bijeenkomsten in 2016 • Betrokken agentschappen (ANB, VLM, VMM, W&Z, AOE...) + geïnteresseerde provincies, gemeenten en organisaties • Reflectie op tussentijdse teksten beleidskader > Uitgewerkt beleidskader opnemen in het ontwerp Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (eind 2016) │12
