Beleidsplan Burger en Nieuwe Weeshuis Arnhem
Jeugd- en jongerenhulp
2008
INLEIDING De werkwijze van de stichting is in belangrijke mate veranderd. Dit heeft geleid tot heroverweging van het gevoerde beleid. Het bestuur kiest nadrukkelijk voor het vastleggen van beleid voor de middellange termijn van 10 jaar. Dit beleidsplan geldt als een leidraad bij de besluitvorming. Bovendien kan dan regelmatig achteraf getoetst worden of de uitvoering past binnen de grenzen van ons beleid. Een ander belangrijk aspect is de openheid die de stichting wil nastreven. Ons beleidspan biedt de mogelijkheid tot maatschappelijke verantwoording.
H I S TO R I S C H E C O N T E X T De primaire doelstelling van het Weeshuis is eeuwenlang als volgt geformuleerd. Het organiseren van huisvesting, verzorging, opvoeding en opleiding van kinderen, waarvan een of beide ouders waren overleden. Voor wezen en halfwezen bood de stichting een ‘huis’ met gekwalificeerd personeel. In 1956 besloot het bestuur om het laatste nog in gebruik zijnde weeshuis aan het Roermondsplein in Arnhem te sluiten. Het dienstverband van de laatste rentmeester/secretaris/thessaurier eindigde in 1968. Het bestuur nam zelf de beleidsbepaling en uitvoering ter hand. Alleen het beheer van de landelijke eigendommen besteedde zij uit. De invoering van de Algemene Weduwen en Wezenwet in de jaren ’50 had belangrijke sociale veranderingen in de samenleving tot gevolg. Zo ook de visie om kinderen zonder ouders bij voorkeur extramuraal (in pleeggezinnen) op te voeden. Deze nieuwe wetten en de Algemene Bijstandswet resulteerden in een nieuw beleid. Het bestuur besloot zich te richten op het verstrekken van alleen aanvullende financiële hulp. De stichting hanteerde daarbij twee motto’s als uitgangspunt. ‘Het We e s h u i s d o e t h a a r go e d e we r ke n i n s tilte’. ‘Het We e s h u i s bl i j f t o p d e k l e i n t j e s l e t t e n ’ . Bij de uitvoering van het beleid hield het Weeshuis in het verleden rekening met de ideeën van de Gemeente Arnhem. Immers, de bestuursleden werden door de Raad benoemd. Een lid uit de Raad, vaak de wethouder Jeugdzaken, had zitting in het bestuur. De Raad stelde het reglement met statuten en doelstellingen vast, evenals de wijzigingen hierop. Bovendien had zij als taak de jaarrekening goed te keuren. In 2002 eindigde de formele band met de
Introdans Education Fotografie: Hans Gerritsen
Project Introdans voor de Jeugd Dansprojecten voor kinderen op scholen in achterstandswijken en vluchtelingencentra in Gelderland en Overijssel. In de Gemeente Arnhem nemen 2600 kinderen vanaf 4 jaar deel aan dit project. Het Weeshuis verstrekt een bijdrage van 7000,- voor het maken van 250 kostuums, die meerdere jaren meegaan. Doel: kinderen in contact brengen met de danscultuur.
Project Ome Joops Tour Het Weeshuis levert een bijdrage van 6800,- in de organisatiekosten voor een wielerronde door Nederland. Ruim 180 jongeren uit Arnhem, die nauwelijks mogelijkheden hebben om op vakantie te gaan, nemen deel. Doel: het bevorderen van de saamhorigheid tussen jongeren onderling en het ontwikkelen van een goede teamgeest.
Gemeente Arnhem. Begin jaren ’80 werd in goed onderling overleg al besloten om de stichting meer verantwoordelijkheden te geven. Het bestuur besloot om niet langer een afwachtende houding aan te nemen. E e n a c t i eve b e n a d e r i ng Het Weeshuis initieerde een actieve benadering van organisaties die zorgden voor de opvang van kinderen in achterstandssituaties. Zij bood steeds meer financiële en inhoudelijke ondersteuning aan onder andere kinderdagverblijven en eenoudergezinnen. In 1983 vierde de stichting haar 400-jarig bestaan. Ook dat bleek een goede aanleiding om het doel van het Weeshuis nadrukkelijk in de publiciteit te brengen. Het Weeshuis besloot samen te werken met de Stichting Sint Nicolai Broederschap en de Dullertsstichting. De gezamenlijke activiteiten betroffen de individuele financiële hulp aan mensen in achterstandssituaties, waaronder dak- en thuislozen. Gezamenlijk werd een breed plan opgesteld voor jongeren en volwassenen, vooral ook voor dak- en thuislozen. Bij de uitvoering ontstond al snel een hechte samenwerking. Dat leidde er toe dat in 1999 ook de beleidsvoorbereiding door het gezamenlijke bureau werd gedaan. De rentmeester ging het beheer voeren over de landelijke en stedelijke eigendommen.
Ome Joops Tour
Doelst e l l i n g We e s h u i s De doelstellingen van het Weeshuis zijn nu als volgt geformuleerd: 1 Het doel is het bevorderen van de materiële en/of geestelijke verzorging van zowel de jeugd in algemene zin als van jongerenorganisaties. De leeftijdsgrens is 25 jaar. 2 De stichting wil haar doel bereiken door het verstrekken van materiële en immateriële steun aan hulpbehoevende individuen, gezinnen en andere samenlevingsvormen. Bovendien ook aan organisaties op het gebied van jeugd- en jongerenzorg. 3 Het werkgebied van de stichting omvat hoofdzakelijk de Gemeente Arnhem. 4 De stichting beoogt geen winst te maken en is werkzaam ten algemene nutte.
Ome Joops Tour
P O S I T I O N E R I N G VA N H E T W E E S H U I S Trends In de afgelopen jaren is in de Arnhemse samenleving een aantal duidelijke trends waar te nemen die een relatie hebben met de doelstelling van het Weeshuis. De hoeveelheid aanvragen blijft toenemen, ook doen particulieren steeds vaker een beroep op het Weeshuis. Daarnaast wordt de aard van de aanvragen steeds complexer. Veelal is er bij aanvragers sprake van een meervoudige problematiek zoals financiële problemen, psychische problemen en drugs. De Gemeente Arnhem kent een relatief laag inkomensniveau. Ook bestaat de huisvesting in Arnhem uit bovengemiddeld veel sociale huurwoningen. Positio n e r i n g 1 In 1583 is het Weeshuis opgericht voor de wezen en halfwezen in de Gemeente Arnhem. Dit blijft te allen tijde uitgangspunt van beleid. 2 Het Weeshuis kiest er voor zichtbaar te zijn in de Arnhemse samenleving. Door die zichtbaarheid bij welzijnsinstellingen, bij jeugdorganisaties, maar ook bij onderwijsinstellingen is het Weeshuis in staat haar doelstellingen goed in te vullen. 3 Het Weeshuis streeft ernaar om minderjarigen en jongvolwassenen tot 25 jaar een goede basis te geven voor hun verdere leven. Ondersteuning vindt plaats bij: - voorziening in de eerste levensbehoeften, zoals kleding, voedsel en onderdak. - bevordering van de kwaliteit van het leven van mensen die op welke wijze dan ook in een achterstandssituatie verkeren.
Introdans Education Fotografie: Hans Gerritsen
Project Oostpool ‘Trailerproject’ De voorstelling ‘Dit is
Het Weeshuis geeft zowel steun aan individuen als aan projecten. Voorwaarde voor het verlenen van zorg is dat er geen voorliggende voorziening beschikbaar is.
Spanje’ voor een periode van 6 weken. Totaal komen 3600 leerlingen tussen 15 en 18 jaar naar 60 voorstellingen, waarvan 10 in Arnhem. Project Educatie De Kaap Naast een voorstelling is er een spelworkshop en een kijkje achter de schermen met voor- en
In de visie van het Weeshuis wordt het bevorderen van de kwaliteit van het leven ruim geïnterpreteerd. Daar valt onder het vergroten van kennis en sociale vaardigheden tot extra hulpmiddelen ter bevordering van de mobiliteit en zelfstandigheid van mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking. 4 Het Weeshuis toetst haar beleid aan dat van de Gemeente, Provincie en het Rijk. Bijvoorbeeld aan de huidige nota Integraal Jeugdbeleid van de Gemeente Arnhem. Deze toetsing is niet uitsluitend gericht op het volgen van gemeentelijk beleid. Het Weeshuis wil nadrukkelijk stilstaan bij eventueel ontbrekend overheidsbeleid. Daar wordt dan extra aandacht aan gegeven.
nabespreking.
5 Het Weeshuis heeft nadrukkelijk gekozen voor een aantal projecten zoals bijvoorbeeld: - Hulp aan dak- en thuislozen. - Het financieren van een educatief medewerker van een museum (een aantal jaren). Doel: meer jeugdbezoeken. Het Weeshuis hanteert de regel dat geen bijdragen worden verleend in structurele exploitatietekorten. 6 Anticiperen op veranderingen binnen de maatschappij is belangrijk. Ook een actieve participatie als het om projecten in een opstartfase gaat. Of wanneer projecten het gevaar lopen een vroege dood te sterven. Uitgangspunt is dat de overheid of een andere organisatie op termijn de financiering van een dergelijk project moet overnemen. Oostpool: ‘Dit is Spanje’ Fotografie: Antoinette Mooy
Oostpool: ‘Dit is Spanje’ Fotografie: Antoinette Mooy
Project Leuke Linde
ALGEMEEN EN SOCIAAL BELEID
Jaarlijks komen ongeveer 40.000 kinderen naar speelplaats ‘Leuke Linde’ in Klarendal. Het Weeshuis levert een bijdrage van 50% van de kosten voor de inrichting van een aparte peuter/ kleuterspeelhoek.
A l ge m e e n B e l e i d In 1999 zijn de Nicolai Broederschap, de Dullertsstichting en het Weeshuis nauwer gaan samenwerken met als doel verder te professionaliseren. Zij werken met een gezamenlijke rentmeester. Zowel de verwerking van de aanvragen als de zorg voor het landelijk en stedelijk bezit is hierdoor op een hoger niveau gekomen. Ook de zichtbaarheid van de oude Arnhemse instellingen is vergroot. De professionalisering van het werkapparaat biedt voordelen voor het bestuur. Zij kan zo een steeds betere afweging maken in haar besluitvorming. Deze positieve synergetische effecten zijn voor het Weeshuis reden om deze samenwerking graag voort te zetten. Het Weeshuis stelt grenzen aan het verstrekken van middelen. Als het aangevraagde bedrag hoger is dan de beschikbare financiële middelen, dan worden er keuzes gemaakt. Toetsingscriteria middelenverstrekking
- Individueel boven collectief. Bijvoorbeeld de nood van een individu in een achterstandsituatie versus onze bijdrage aan jeugdtoneel in Arnhem. - Levensbehoefte boven ontwikkeling. Bijvoorbeeld babykameruitzet versus computer voor school.
10
Sociaa l B e l e i d In Arnhem vindt jaarlijks een aantal evenementen plaats die passen binnen de doelstellingen van onze stichting. Eén van de bekendste is de Ome Joop Toer. Het Weeshuis sponsort dit bijzonder waardevolle initiatief. Zo kunnen ieder jaar ongeveer 180 Arnhemse kinderen van een prachtige zomervakantie genieten. Het Weeshuis kiest voor het langdurig ondersteunen van een aantal plaatselijke initiatieven op het gebied van jeugd of jeugdzorg. Behalve financiële ondersteuning van individuen voor bijvoorbeeld schuldsanering, huisinrichting, boekengeld, computers, fietsen en schoolreisjes, is het Weeshuis ook verantwoordelijk voor de financiering van stedelijk onroerend goed. Zij heeft huisvesting in eigendom ten behoeve van de jeugdzorg. Uitgangspunt
Heeft een organisatie op het gebied van jeugdzorg in Arnhem een huisvestingsvraag? Als geen andere partij hen kan helpen, dan probeert het Weeshuis voor een passende voorziening te zorgen.
11
12
Introdans Education Fotografie VVB
FINANCIEEL BELEID Belegg i n ge n Enkele bestuursleden vormen de beleggingscommissie van de stichting. Deze commissie overlegt, in aanwezigheid van de rentmeester, periodiek met de beleggingsadviseur van de bank. De bank verzorgt voor dit overleg rapportages over de beleggingsportefeuille en doet voorstellen voor mutaties in de portefeuille. Op basis van deze informatie en de eigen overwegingen besluit de commissie over de eventuele mutaties in de portefeuille. De rentmeester heeft hierbij een adviserende rol. Defens i eve p o r t e fe u i l l e Het Weeshuis heeft gekozen voor een matig defensief portefeuillemodel. Dit model sluit goed aan bij de doelstellingen die de stichting voor het vermogen heeft: 1 Het behalen van voldoende rendement om uitkeringen aan de gedefinieerde doelgroepen te kunnen doen. 2 Continuïteit van de stichting. De keuze voor een matig defensief portefeuillemodel houdt doorgaans een lager rendement in dan die voor een offensieve portefeuille. Maar het risico op koersdalingen is beduidend lager. Het gekozen model doet dan ook recht aan de beide doelstellingen: een redelijk rendement bij een beheersbaar risico.
13
Museum voor Moderne Kunst Het Weeshuis heeft voor een periode van 5 jaar een groot deel in de kosten voor een educatief medewerker bijgedragen. Daaronder valt het school-/ jeugdbezoek aan het museum. Niet alleen de belangstelling, maar ook
A a n d e l e n e n o bl i g a t i es Regelmatig zijn er discussies over de ethische aspecten van beleggingen. Over zowel direct in aandelen en obligaties van bedrijven als indirect via beleggingsfondsen. Denk aan discussies over ‘durfkapitalisten’ en kinderarbeid in vooral Zuidoost Azië. Het is erg moeilijk om over deze kwesties een oordeel uit te spreken. Rechtstreeks in deze landen beleggen kan moreel verwerpelijk zijn, maar door het ontwikkelen van de industrie is juist een verbetering van de positie van bepaalde groepen in die samenleving mogelijk. Bovendien is het moeilijk te beoordelen welke westerse bedrijven op welke wijze actief zijn in deze landen. De jaarverslagen ‘spreken’ allemaal van moreel verantwoord ondernemen. De werkelijkheid is veelal weerbarstiger.
het aantal bezoeken is aanzienlijk toegenomen.
Landelijk bezit Het Weeshuis en het landelijk bezit zijn op historische gronden onlosmakelijk met elkaar verbonden. Deze verbinding is meermalen in- en expliciet uitgesproken. Het landelijk bezit past bovendien uitstekend in de beleggingsfilosofie van de stichting: verantwoord vermogensbeheer en spreiding van beleggingsrisico’s. Het uitgangspunt van het Weeshuis is om minimaal 400 hectare aan landelijk bezit aan te houden. S t e d e l i j k o n ro e re n d goed Aan- en verkoop van het stedelijk onroerend is in het verleden goed afgestemd op de hulpvraag van maatschappelijke instellingen. Nu andere professionele partijen zoals woningbouwcorporaties deze taak willen overnemen, is het zinvol deze beleggingen te heroverwegen. De taakverdeling is dan als volgt in te vullen. De corporaties bezitten en beheren het onroerend goed. De maatschappelijke instellingen betalen een huur onder de marktprijs. Het Weeshuis kan aanvullende hulp verlenen, bijvoorbeeld de financiering van de inrichting of het verzorgen van andere faciliteiten. 14
De maatschappelijke instelling concentreert zich op haar kerntaak: het verlenen van hulp en zorg aan haar doelgroep.
15
Oostpool: ‘Het eigen bloed Fotografie: Antoinette Mooy
F i n a n c i ë l e re s e r ve s Statutair is vastgelegd dat het Weeshuis de jaarlijkse opbrengsten van haar vermogen besteedt aan Arnhemse jeugd in achterstandssituaties. Door de aanzienlijke vermogensgroei gedurende een reeks van jaren is het te besteden bedrag behoorlijk toegenomen. De praktijk wijst uit dat het de stichting niet altijd lukt om alle inkomsten te besteden. Soms door onverwachte voorliggende subsidiemogelijkheden van de overheid, of bijdragen van andere stichtingen. O ve r we g i n ge n b e s t u ur Het vermogen groeit. In de wereld is zoveel (acute) nood. We houden ons bezig met de vraag of we ook buiten Arnhem ondersteuning aan individuen en projecten moeten bieden. Of zelfs buiten de landsgrenzen. Daarbij geldt als uitgangspunt: - Het in Arnhem opgerichte Weeshuis is bedoeld voor leniging van noden van de doelgroep in deze stad. Dus Arnhemse projecten hebben voorrang. - Het bestuur gaat de mogelijkheden onderzoeken voor een opvang van alleenstaande jonge moeders in de regio Arnhem. Deze opvang zal een professionele begeleiding moeten geven gedurende de zwangerschap en de bevalling. Ook bij het vinden van passende huisvesting. - Na tal van mogelijkheden te hebben overwogen, lijkt het toch zinvol om de vleugels van het Weeshuis wat verder uit te slaan.
16
Het bestuur wil naast de reguliere beleggingen ook op bescheiden schaal participeren in fondsen die zich richten op ondersteuning van kansarme groeperingen (Microkredieten). In dat kader overweegt het bestuur om, indien binnen de doelstelling in enig jaar onvoldoende bedragen kunnen worden besteed, tot een beperkt bedrag donaties te verstrekken aan doelen buiten Arnhem, de regio of zelfs buiten de landsgrenzen. Bijvoorbeeld voor opvanghuizen voor wezen in kansarme gebieden. Ome Joops Tour
17
18
C O M M U N I C AT I E B E L E I D Het bestuur van het Weeshuis streeft naar grotere bekendheid. Hoe maken we onze activiteiten het best bekend in de stad? En hoe bereiken we de hulpbehoevenden optimaal? Naast grote initiatieven zoals de actie ‘Zout in de pap’ en het lanceren van een nieuwe website, gaan wij ons de komende jaren actiever profileren. Wij zetten onder andere de volgende communicatiemiddelen in: - Mailings naar werkers of professionals die betrokken zijn bij de zorg voor jongeren met problemen. - Versturen van persberichten, bijvoorbeeld bij het verschijnen van ons jaarverslag. - Publiciteit genereren bij belangrijke evenementen. - Het (mede) organiseren van symposia.
Vakantiekampen Diverse organisaties die vakantiekampen organiseren, ontvangen per kind een financiële ondersteuning van het Weeshuis. RIBW heeft een locatie voor een kleine groep jongeren met een psychische beperking. Zij organiseert een vakantie voor deze jongeren. Het Weeshuis neemt het grootste deel van de kosten voor haar rekening.
Leerlingen van ‘Het Mozaïek Arnhem’ aan het werk op een digitaal schoolbord. Fotografie: Pieter Gorter 19
VO O R B E E L D E N
O n d e r s t e u n i n g j o n ge vrouw met kind Gescheiden mbo-studente van 22 jaar leeft onder het bijstandsniveau. Ze woont met haar kindje van twee jaar in een ongemeubileerde woning. Daarvoor heeft zij enige tijd met het peutertje in een auto gebivakkeerd. Na de scheiding is ze door haar familie verstoten. Het Weeshuis ondersteunt haar met een bijdrage in de kosten van levensonderhoud tijdens het laatste jaar van haar studie. Bovendien ontvangt ze een eenmalige bijdrage voor de inrichting van haar woning. Daarvoor koopt ze een kinderbed met beddengoed, wasmachine en keukenuitrusting.
H u l p vo o r a l l e e n s t a a nde en drie kinderen Alleenstaande 39-jarige moeder met drie kinderen van 6, 7 en 17 jaar. Ze leeft sinds 1990 in Nederland en kan zich in ons land nauwelijks staande houden. Ze heeft een bijstandsuitkering, waarvan ze noodzakelijke uitgaven voor haar kinderen niet kan betalen. Haar oudste kind heeft reumatische klachten en moet een speciaal bed en aangepaste bureaustoel hebben. Bovendien is een fiets belangrijk omdat bewegen bij reuma wenselijk is. Het Weeshuis financiert de aanschaf.
20
21
Stichting Leergeld
TOT B E S L U I T
Het Weeshuis verstrekt jaarlijks ongeveer 50 fietsen voor kinderen in achterstandsituaties. De inkoop is efficiënt geregeld. De aanschafprijs wordt gedrukt door de fietsen op grote schaal in te kopen.
Het Weeshuis is zich bewust van de historische positie die zij inneemt in de stad Arnhem. De afgelopen eeuwen hebben soms diepe littekens veroorzaakt in de Arnhemse samenleving. Een instelling als het Weeshuis wil in moeilijke tijden enige leniging voor de minderbedeelden of kansarmen betekenen. Het Weeshuis is van mening dat ook in de toekomst de rol van het Weeshuis belangrijk moet blijven. Op basis van dit uitgangspunt zal het Weeshuis in haar keuzes zorgvuldig blijven omgaan met zowel haar bezittingen als met haar doelstelling. In de komende eeuwen moeten Arnhemmers, die de hulp het hardst nodig hebben, kunnen blijven rekenen op snelle en verantwoorde ondersteuning. Arnhem 2008
22
COLOFON
Ontwerp Vormgevers Arnhem BNO Tekst Bewerkt door VB Teksten Drukwerk Pronto Print Arnhem Fotografie Dansfoto omslag: Introdans Education Fotografie: Hans Gerritsen Overige foto’s zonder naamsvermelding: PhotoDisc
23
Stichting Het Burger en Nieuwe Weeshuis Jansbinnensingel 22 6811 AK Arnhem T (026) 442 51 92 F (026) 351 90 27 E-mail
[email protected] http//:www.jeugdenjongerenhulp.nl
