Vereniging van oudleerlingen van de Enkhuizer Zeevaartschool
BELANGRIJKE AANKONDIGING! Zondagmiddag 2 februari 2014 Dubbellustrum EZS 35 jaar & Dwarstuig 15 jaar op de school in Enkhuizen Verdere informatie volgt zo snel mogelijk. We houden dan ook onze ledenvergadering. Zet deze dag alvast in je agenda. We hopen jullie op die dag in groten getale te verwelkomen. Meer informatie bij Gert van Wijk (
[email protected])
Gezocht:
Verder in dit nummer:
Dwarstuig zoekt enthousiaste vrijwilligers die zich willen inzetten voor de vereniging van oudleerlingen van de EZS.
P2 In Memoriam Henk Wever P3 Van het bestuur, door Gert van Wijk P 3-4 Heimwee, verslag van dwarstuigtrainee Wieraj Ganpat op de laatste reis van de Astrid P5 Stamp de Boel Fijn, uit de Kombuis van de Tres Hombres P6 SV Kwai, de belevenissen van oudleerling Ben Vroom in de Pacific P7 Verslag van de zeildag met Dwarstuig op de 3-mast bark Artemis
Wil je zitting nemen in het bestuur of lijkt het je leuk om - liefst als bestuurslid - de redactie te ondersteunen bij het maken van de Leugenbank? Stuur dan een mail naar
[email protected] of bel
Activiteitenagenda Dwarstuig op
www.dwarstuig.nl
Gert. Tel 06-20006944.
1
In Memoriam Henk Wever Droevig Bericht Op vrijdag 24 mei 2013 hebben wij afscheid moeten nemen van Henk Wever. Henk is van grote betekenis geweest voor de zeilende beroepsvaart in Nederland en de grondlegger van de Enkhuizer Zeevaartschool, die hij oprichtte in 1978. Vanaf de oprichting heeft Henk altijd de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van de school bewaakt; tot het einde toe bleef hij sterk van geest en betrokken bij het reilen en zeilen van de school. Wij zullen zijn enthousiasme en gedrevenheid missen. (Bericht uitgegeven door de Enkhuizer Zeevaartschool).
Fotografie: Marjolein Lagcher
Fotografie: Gerda Zandberg
Foto van het laatste jaar dat Henk lesgaf. Dat was het lesjaar 2011-2012. Henk staat helemaal rechts, met pet.
31 mei 2013: Henk vertrekt voor zijn laatste reis. Uitgezwaaid door naasten, vrienden en leerlingen.
Erepenning van verdienste
H
enk Wever werd op 10 maart dit jaar onderscheiden met de EZS Erepenning van Verdienste voor zijn bijzondere bijdrage aan de zeilende beroepszeilvaart. Henk richtte in 1978 de Enkhuizer Zeevaartschool op. In de jaren daarna was hij betrokken bij de oprichting van de BBZ (1979) - de belangengenvereniging voor Henk tijdens de diploma-uitreiking in april 2012. de beroeps chartervaart - en was hij mede-oprichter van Register Holland in 1984. Register Holland is een nationaal klassebureau, met een speciale focus op de Colofon zeilvaart, dat namens de overheid certificerende werkzaamheden mag uitvoeren. Redactie Gerda Zandberg Met zijn driemastschoener de Sepha van Vollaars voer Henk van 1983 tot 1986 rond de wereld. Henk trad terug als directeur van de Enkhuizer Zeevaartschool in 2003; hij bleef echter actief als leraar zeevaartkunde en meteorologie aan de EZS. (zie foto hier rechts boven). En wie Henk heeft gehad als leraar zal het niet meer vergeten: De platgeslagen sinaasappel van Mercator, de kleurige krijttekeningen van het lagedrukgebied of het vuur in de kim, want dan moet je “bukken en rennen”. Voor velen van ons een herinnering met een gouden randje. Foto van het laatste jaar nooit dat Henk lesgaf. Dat was het En nogmaals - om het meer te vergeten: Bij vuur 2011-2012. Henk staat helemaal rechts (met pet). inlesjaar de kim moet je.....
Bijdragen
Arjen van der Veen Bertie Ledeboer Anne de Bourgraaf Gert van Wijk Gerda Zandberg
Fotografie
Wieraj Ganpat Marjolein Lagcher Esther Brantjes Gerda Zandberg
Illustratie
Bertie Ledeboer
Redactieadres
J.C. Bloemstraat 2 3451 AA Vleuten T 06-18172559 (Gerda)
[email protected]
Foto van het laatste jaar dat Henk lesgaf. Henk staat helemaal rechts (met pet).
2
Van het bestuur
Heimwee Verslag van dwarstuigtrainee Wieraj Ganpat op de Astrid
Beste Dwarstuigers,
H
K
Ook is een dapper bemanningslid Koen van Gogh van de Wylde Swan omgekomen bij een poging de Wyvern te redden op de Oostzee. Elk schip behoort de volgende haven te bereiken met haar voltallige bemanning. Heel verdrietig als dat niet zo is.
Wieraj is 24 jaar oud. Wieraj studeert business IT, - bedrijfskundige informatica - en hij houdt van varen. Vorig jaar leerde hij de beginselen op de Stad Amsterdam en dit jaar mocht hij mee op de Ierse reis van de brik Astrid van Southampton (Engeland) via Kinsale (Ierland) naar Cherbourg (Frankrijk).
et seizoen 2013 zit er weer op. We kunnen wel zeggen dat het een zeer bijzonder seizoen is geworden. Dieptepunten zijn ons niet bespaard gebleven. Ik doel hiermee op het overlijden van onze Henk Wever, één van de grondleggers van onze Zeevaartschool. Een markante en inspirerende man die heel veel voor de zeilvaart heeft gedaan. De grote opkomst bij de uitvaart van Henk was tekenend voor het belang van deze man. We missen Henk!
ort geleden interviewden we Wieraj, de door Dwarstuig gesponsorde trainee, naar aanleiding van zijn traineeship op tallship Astrid afgelopen zomer. Een reis die voor Wieraj een onverwachte wending had doordat de Astrid, onderweg naar een nabijgelegen haven, te maken kreeg met motoruitval en op de Ierse kust verdaagde.
Dan het vergaan van een Nederlands Tallship: de Astrid. Het doet ons zeilershart pijn als een schip schipbreuk lijdt en nog meer als zo’n mooi schip niet meer te redden is van de sloop. Tijdens de schipbreuk was de door Dwarstuig ondersteunde trainee aan boord van de Astrid. Gelukkig zijn alle opvarenden ongedeerd van boord gehaald maar een akelige ervaring was het natuurlijk wel. Hopelijk had dit seizoen ook vele zonnige kanten met veel mooie zeildagen die weer inspiratie bieden voor verre en avontuurlijke reizen in het volgende jaar. Vereniging Dwarstuig is de zomer goed doorgekomen maar we merken wel dat het bestuur nog steeds onderbezet is en daarom zoeken we dringend naar nieuwe bestuursleden die ons kunnen en willen ondersteunen bij de uitvoering van dit vooral leuke maar ook belangrijke werk. Wil je meer weten over de bestuursfuncties neem gerust contact met mij op. Nu eerst deze koude en donkere winter door zien te komen. Maar daar gaan we jullie bij helpen, met midden in de winter de feestelijke viering van ons derde lustrum dat doen we samen met de EZS die haar zevende lustrum viert. Op en rond de school en Kaatje gaan we een gezellige middag organiseren met een aantal activiteiten, een memorabel hoogtepunt en een heerlijke barbecue naast de Kaatje. Kortom een leuk midwinterfeest om ook de sfeer van de EZS weer eens op te snuiven en met je studiemakkers bij te kletsen. Voor onze leden, voorafgaand lustrummiddag, houden wij de Ledenvergadering. Gert
aan de jaarlijkse
Wieraj aan het roer op de Astrid
Het traineeship is onderdeel van het project Youth in Action van Atseasailtraining. Atseasailtraining o r g a n i s e e r t i n t e r n a t i o n a l e uitwisselingsprogramma’s voor jongeren van 15 tot 25 jaar aan boord van zeezeilschepen. De Youth In Action projecten zijn gesponsorde reizen. Daarnaast ondersteunt Atseasailtraining ook jonge mensen individueel bij het vinden van fondsen.
O
ndanks de ongelukkige kink in de kabel waardoor de reis onverwacht werd afgebroken, is Wieraj blij met zijn zeiltocht op de Astrid en de ervaringen die hij opdeed. Over het leven aan boord zegt hij: Er waren drie wachten, rood, wit en blauw – ik zat in de rode wacht – en iedere wacht had een eigen Trainees aan het koperpoetsen Fotografie: Esther Brantjes mentor. Mijn mentor was Esther (opm. van de redactie: Esther Brantjes). Het wachtschema was vier uur op en acht uur af en iedereen wist precies wat er tijdens zijn wacht gebeuren moest.
3
We hielpen mee met de navigatie, met het bereiden van het eten, met het schoonmaken en met het onderhouden van het schip. Het wachtschema was vier uur op en De Astrid voor vertrek aan de kade acht uur af en iedereen wist precies wat er tijdens zijn wacht gebeuren moest. Soms ging ik met de kapitein naar de navigatieruimte om te kijken hoe het schip voer. Dan moest ik kijken naar een “tv-scherm” en dat vond ik wel lastig. Liever stond ik op de uitkijk. Dan keek ik ’s nachts naar de maan of naar het opkomen van de zon. Daar had ik nog een mooie foto van gemaakt... Het gezelschap aan boord was heel gevarieerd. De trainees kwamen uit verschillende landen en we hadden een interculturele avond waarbij iedereen een toneelstukje opvoerde dat betrekking had op zijn land. Wij deden Sinterklaas. Ik speelde daarbij de Amsterdamse junk. (Opm. van de redactie: Sinterklaas lijkt het spoor wel een beetje bijster deze dagen...) En de Fransen namen een wijntje. Op de foto hierboven een Fransman verkleed als Sinterklaas na de Nederlandse presentatie.
Over de stranding vertelt hij hoe alles goed geregeld was. De bemanning was rustig, het veiligheidsprotocol was bekend – Kapitein Pieter, Esther en de anderen hadden de situatie volledig onder controle: De trainees verzamelden op het poepdek en de reddingsdienst was snel ter plaatse. Hij vertelde hoe hij wel koud en nat geworden was door een grote golf over het achterdek. Nadat ze door de Iedereen in “nieuwe” kleren reddingsdienst aan Fotografie: Esther Brantjes land waren gebracht kreeg iedereen in de jachtclub van Kinsale droge en of nieuwe kleren en wat geld. Uiteindelijk bracht Wieraj de nacht door bij een van de mannen van de reddingsdienst, samen met nog vier jongens, om de volgende dag met een busje naar Dublin gebracht te worden, waar een ontmoeting volgde met de Nederlandse ambassadeur en nog een nacht in een youthhostel. De volgende dag vlogen ze met z’n allen terug naar Nederland. Wat bij Wieraj ten tijde van het interview nog een rol speelt, is verbazing: Ik zat rustig in de gzelschapsruimte thee te drinken... En..... ik had net mijn hut helemaal opgeruimd en de telefoon lag op mijn bed op te laden..... Naast de
Ook vertelt Wieraj over de flessenpost die ze met z’n allen maakten... en waar ieder in zijn eigen taal voor de grap opschreef dat ze het reuze naar hun zin hadden omdat ze voortdurend moesten overgeven. Flessenpost die een aantal dagen na het vastlopen van de Astrid door een paar Ierse meisjes op de kust werd gevonden en op facebook werd gepubliceerd. De hoogtepunten van de reis voor Wieraj waren het klimmen in de mast, het kasteelbezoek in Engeland, het meehelpen met het klaarmaken van het eten, de door een Esther Brantjes stapt van de b e m a n n i n g s l i d reddingsboot in Kinsale gevangen kabeljauw. En het zwemmen bij een strandje wat Pieter speciaal voor hem had geregeld omdat hij geen zwemdiploma heeft, en het samenzijn met de anderen.
4
De “geredden” in de pub in Dublin
verbazing - en een gevoel van onwerkelijkheid-, overheerst bij hem het gevoel dat de reis nog niet af is. Hoe hij die af wil maken weet hij nog niet. Het liefst samen met de anderen. Over het traineeship zegt Wieraj: Je leert er heel veel van. Het is ongelooflijk intensief. En achteraf wil je terug .... heb je heimwee! Gerda Zandberg
Gerecht voor de kustvaart door Rianne de Beer, kok op de Tres Hombres
Makreellasagne met aardappelknolselderij puree
A
an boord van de Tres Hombres worden soms flink wat makreeltjes gevangen. Heerlijk om te roken of te bakken. Maar het komt ook wel eens voor dat er niet genoeg makrelen voor alle bemanning is en dan moet iedereen toch van de eigen vangst kunnen genieten zonder het gevoel te krijgen dat ze iets tekort komen. Dat is hét ideale moment voor makreel lasagne! Recept voor 15 à 17 man (op zee dus grote porties)
Ingrediënten makreellasagne Knoflookbol (opm. redactie: ca. 2 tenen de man) Olijfolie (om te bakken) Rozemarijn, 2 eetlepels gedroogd of vijf takjes vers Zout, grof twee eetlepels Peper Een pak roomboter 3 liter melk 100 gram bloem Prei, 2 stuks Courgette, 4 stuks 4 grote uien Lasagnebladen Vanaf 2 tot 5 makrelen gefileerd en ontgraat Kaas, 500 gram, geraspt
R
oer de bloem er doorheen totdat het een dik beslag wordt. Haal de pan van het gas en roer voorzichtig een half pak melk er doorheen. Zet de pan weer op het vuur en voeg de rest van de melk toe. Laat de makrelenbechamel even koken totdat deze de juiste dikte heeft, breng op smaak met peper en zout. Snij de courgettes, prei en uien in halve ringen en bak deze in olijfolie met de rest van knoflookpuree, breng op smaak met peper en zout. Bouw de lasagne op, beginnende met een laagje gebakken groenten, dan de makrelenbechamel en deze weer afdekken met lasagnebladen. Herhaal dit nog twee keer en sluit de bovenkant af met de bechamel, daarover de geraspte kaas en zet de lasagne drie kwartier tot een uur in de oven op ongeveer 200 graden.
6 kilo aardappels...
Ingrediënten aardappelknolselderijpuree 6 kilo aardappels 1 grote knolselderij Een half pakje boter in krullen of blokjes Nootmuskaat Bouillonblokje Peper Twee pakjes room
Stamp de boel fijn... Schil de aardappels en knolselderij, hak deze in stukken en kook ze samen in een grote pan. Na ongeveer een half uur kan je de aardappels afgieten. Bewaar een kopje van het kookvocht en los hier de bouillon in op. Stamp de boel fijn met de bouillon, room en boter. Breng op smaak met nootmuskaat, peper en eventueel nog wat zout.
Stamp de knoflooktenen samen met het zout fijn tot puree. Braad de makreelfilets in de boter, de helft van de knoflook en rozemarijn en laat ze ‘uit elkaar’ vallen.
5
SV Kwai of de Zeilende Vrachtvaart in de Pacific Afgelopen jaar slaagde Ben Vroom, voor het diploma Grote Zeilvaart aan de Enkhuizer Zeevaartschool. Hij vervolgde zijn zeemansloopbaan als Ben-gineer op het vrachtvarende zeilschip Kwai in de Stille Oceaan. Hieronder eerste deel uit zijn persoonlijke logboek.
The Journal of Voyage 25 S.V. Kwai Hawaii – Line Islands
2
4 t h o f M a r c h 2 0 1 3 , H a w a i i , this is my first day off and i havent been able to see anything of the island besides the docks where the ship is, until yesterday when we went out dancing. spend 21 dollars on 3 drinks hawaii turned into a comercial monster thanks to (usa) tourism. 3 way highways, too many cars, artificial palmtrees, neatly mowed lawns and no stray bums or dogs to be seen. all day long on the radio you hear "show me the moneyyyy". makes me wanna escape. which is gonna happen this saturday. 1st trip to washington and christmas island, then back to hawaii to start the big yourney to rarotonga and back. food is very good. 3 healthy hot meals a day and i started eating muesli again to not grow fat im fascinated by the native guys we have on board. they do the dirty work (of course). they work hard and team atmosphere is good. yesterday i tried my luck arm wrestling teitera (half), the strongest of the group. finally i lost, but gained their respect. These native guys dont always do as they are told, but captain brad doesnt allow discipline on board. treat islanders how you would like to be treated yourself, he says. dont tell them what to do or not, but explain them why... he and his wife used to be (and are) hippies. they also try to educate them on healthy food. our western community managed to spoil the locals w 'luxury goods' as instant pasta meals and corned beef. the islanders LOVE eating this shit. there is a lot of nutrition related health problems already. half of the cargo on the kwai exists of refined sugar and fat products. one of the crew members exclaimed that she would kill herself if she got shipwrecked and all she could eat was the food on board the kwai. 20th April 2013, Washington Island
A
fter arrival on the anchorage just south of the island we started unloading the usual items like bicycles, 2nd hand clothes, generator, solar panels and luxury goods like lollypops and noodles. The tractor we had on board had to be shipped from the anchorage to shore by means of a sort of catamaran consisting of two fishing boats with two palm trees tied down over the hulls. It took all our skills to get the tractor on the catamaran and it was a small miracle that the floating contraption didn't tip over in the surf. The next day I was asked to try to control the hectic way in which the cargo was distributed under the clients on shore. It's odd how different the islanders react when a new shipment of goods come to shore. Some stand waiting under a palm tree until their name is called out, others try to be ahead of everybody else and literally take stuff from your hands before you get the change to check their invoices. So what I did was the following; with yellow spray-paint I drew the outlines of our ´discharging area´ and jokingly made it clear to the locals that no-one was allowed into this court without authorization of our super-cargo colleagues. This worked out fine. I felt like a policemen on flip-flops. From the ship what I saw was a densely forested tropical island. On land I found people living on the brink of civilization. Naked children playing with toys made out of tin-cans. Adults wading in the surf eating tiny fishes after snatching them with their bare hands. How close to nature can you get? On the third day we started to fill the cargo hold with copra. Selling this local product is one of the few ways for the people here to earn some money. The island's government has to subsidize the production of copra to make it worth while though. (wordt vervolgd).
6
Zeildag met Dwarstuig
O
p 12 oktober vond de na-jaarlijkse Dwarstuig -zeildag-met-de-leden plaats. Niet op de Tres Hombres, zoals aanvankelijk gepland, maar op de bark Artemis. Door de harde wind kon de Tres Hombres niet worden af-getuigd en was het schip nog niet klaar met de jaarlijkse refit. En kon daardoor helaas niet varen. Dankzij de
Na een bezoek aan de tuigerij en een kort autoritje, werd de groep warm ontvangen door captain Ali op de Artemis. Op de foto’s te herkennen aan een gebreide muts met “captain”. De Artemis is in 1926 gebouwd als walvisjager in Noorwegen, onder de naam Pol II. Zij had toen een stoommachine en twee masten. In de oorlogsjaren heeft zij dienst gedaan als mijnenveger. Na de oorlog is zij omgebouwd tot vrachtschip en tenslotte werd zij verkocht aan rederij Grube op het eiland Marstal. Daar kreeg zij de naam Artemis en onder die naam werd zij rond 2000 verkocht aan de de Gebr. Bruinsma. Zij wisten het voormalige stoomzeilschip om te bouwen tot een prachtige driemastbar. De Artemis is nu eigendom van Jan Bruinsma van de Tallship Company. Meer informatie over de Artemis vind je op www.tallship-artemis.com.
inventiviteit van Arjen van der Veen (een van de Drie Mannen) van de Tres Hombres en de welwillende medewerking van eigenaar Jan Bruinsma en niet te vergeten kapitein Ali, konden de EZS oudleerlingen de jaarlijkse tocht varen op de witte driemaster. Die, vanwege de Race of the Classics toevallig in Den Helder lag, waar ook de Tres Hombres zijn thuishaven heeft. Zaterdag om 9 uur was het het moment van verzamelen op het oud marineterrein in Den Helder bij de Tres Hombres, met zowel bekende als nieuwe gezichten, oudklasgenoten en introducees. Met “zat jij niet bij mij in de klas?” en “wanneer ga jij GZV doen” en een kop koffie, was het direct weer als op school... De plannen van de “Drie Mannen” werden door Arjen uitgelegd en toegelicht,- met het vijfde rondje Atlantische Oceaan langs de Kaapverden, Belem in Brazilie en de Caribben - , evenals de inrichting van het schip, - de voordelen van een kombuis aan dek- en het dagelijks leven aan boord van de Tres Hombres, .zonder motor, stromend water en vlees “één keer in de week” én met chocola en rum in de ruimen (!). Een en ander aangevuld met spraakmakende details over tijdvergende aanlegmanoeuvres in exotische havens met behulp van ankers, waarbij de bemanning enthousiast wordt aangemoedigd door de uitgelopen lokale bevolking.
Doordat er weinig wind stond was het bij uitstek een geschikte dag én een uitgelezen kans om met een groep gepassioneerde zeilers te oefenen met een dwarsgetuigd schip. Arjen deed de instructie, op de brug en aan dek (zie het plankje op de foto’s op de website van Dwarstuig: www.dwarstuig.nl); Ali en Arjen leidden samen het hijsen, strijken, de manoeuvres en het opdoeken van de zeilen. Er was ook voldoende gelegenheid om een kijkje te nemen boven in de mast en om gordingen en geitouwen eens “van dichtbij aan de bovenkant ” te bekijken. O v e r h e e r l i j k e pompoenensoep met brood, Tres Hombres chocola en Tres Hombres Rum en niet te vergeten nieuwe aanmeldingen van enthousiaste dwarstuigleden om te assisteren bij de komende evenementen waaronder het Lustrum, maakten de jaarlijkse tocht tot een sfeervol en leerzaam evenement. Kortom geslaagd! Met dank aan Sabine Fox voor de soep en met dank aan de leden die zich in de kombuis hebben ingezet. Gerda Zandberg
7
Het bestuur
Dwarstuig wenst je fijne kerstdagen en een voorspoedig 2014! van
8
