Belangen: Assenstelsel

Belangen: Assenstelsel Korte omschrijving werkvorm: Leerlingen geven bij bepaalde stellingen aan of deze passen bij een links, rechts, conservatief of een progressief standpunt. Nadat de goede antwoorden zijn besproken, proberen de leerlingen de politieke partijen uit de Tweede Kamer in het assenstelsel te plaatsen1. Tot slot kunt u met de leerlingen bespreken waarom het voor de PVV, de VVD en het CDA zo moeilijk was om tot een akkoord over een bezuinigingspakket te komen. Leerdoel: Met behulp van een assenstelsel leren leerlingen meer over de verschillen en overeenkomsten tussen de politieke partijen die zitting hebben in de Tweede Kamer. De leerlingen begrijpen hierdoor beter waardoor het eerste kabinet van Mark Rutte is gevallen. Bronnen: De websites van de verschillende politieke partijen. Duur: ca. 30-45 minuten Handleiding: 1. Zorg dat u voor deze opdracht voor iedere leerling een werkblad links-rechts heeft uitgeprint en dat u de kaartjes van de politieke partijen heeft gemaakt. 2. Geef de leerlingen de opdracht links-rechts. Welke standpunten zijn vooral een links standpunt? En welke standpunten horen vooral bij rechts? Als u de opdracht bespreekt, geeft u aan dat dit voornamelijk standpunten zijn die passen bij een sociaaleconomische indeling. Rechts is meer voor marktwerking en lage belastingen. Deze maatregelen vloeien voort uit een keuze voor eigen verantwoordelijkheid en een kleine overheid. Links is meer voor overheidsbemoeienis en -steun. Hierbij horen hogere belastingen. 3. Geef de leerling de opdracht progressief-conservatief. Welke standpunten zijn vooral een conservatief standpunt? En welke standpunten horen vooral bij progressief? Als u de opdracht bespreekt, geeft u aan dat het hier vaak de ethische, morele en nietsociaaleconomische issues betreft. Denk bijvoorbeeld aan onderwerpen als immigratie en integratie, Europese integratie, maar ook thema’s als drugs, abortus en euthanasie. Het begrip ‘conservatief’ wordt vaak geassocieerd met tradities en waarde hechten aan het gezag.

1

Lid Brinkman wordt in deze opdracht niet meegenomen. Hij is van plan om met de naam OBP aan de verkiezingen mee te doen. Als de verkiezingen op 12 september zullen plaatsvinden, dan kunnen nieuwe politieke partijen zich tot 18 juni registreren bij de Kiesraad (www.kiesraad.nl) .

Onderwijskrant Actueel: de val van het kabinet

4. U verdeelt de klas in twee- of drietallen. U geeft ieder groepje nu een uitleg van één politieke partij. Laat de leerlingen even nadenken over de positie van hun politieke partij op het assenstelsel. 5. U tekent nu op het bord een leeg assenstelsel. Vraag enkele leerlingen om naar voren te komen en hun politieke partij in het assenstelsel te plaatsen en hun keuze toe te lichten. NB. Sommige partijen profileren zich vooral op één as. 6. Stel de vraag aan de klas of het kabinet gevallen is door verschillen tussen de partijen op de links-rechts-as of door verschillen op de progressief-conservatief-as. Journalist Martin Sommer schrijft in De Volkskrant van maandag 23 april hierover het volgende: “De partners VVD, CDA en PVV hadden elkaar gevonden op de culturele as. Wat nationaler mocht het wel, scherper tegen immigratie en – aanvankelijk – sceptischer tegenover Europa. Toen de eurocrisis uitbarstte, ging alles kantelen en bevonden de partners van nog zo kort geleden zich lijnrecht tegenover elkaar. Wilders’ uitspraken van zaterdag (toen de val van het kabinet duidelijk werd) hadden ook uit de mond van Emile Roemer kunnen komen. De ‘zweep van Brussel’ en handen af van onze AOW’ers.” (Sommer, M. Dit was niet een kabinet om een grote crisis te lijf te gaan. In: De Volkskrant, 23 april 2012) Tips:  

U kunt stap 1, 2 en 3 overslaan als u met de klas al veel tijd heeft besteed aan de begrippen links, rechts, conservatief en progressief. Het is voor leerlingen met een hoger niveau interessant om langer bij stap 6 en mogelijke regeringscoalities stil te staan. U kunt een link leggen met het ‘hoefijzermodel’ van socioloog Dick Pels, zie: http://www.basis-online.nl/index.cfm/1,114,387,0,html/De-oversteek-van-links-naarrechts.


Werkblad Links of rechts? Welk standpunt kun je links noemen en welk standpunt rechts? Zet een kruisje in de goede kolom. Standpunt: De belastingen zijn veel te hoog. We hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Het belang van de samenleving is belangrijker dan dat van het individu. Vrije marktwerking is goed voor economische groei. Mensen kunnen zichzelf prima redden. Geef mensen hun eigen verantwoordelijkheid. Grote verschillen in rijkdom zijn een bedreiging voor de samenleving. De overheid moet zorgen voor een eerlijke verdeling van kennis, macht en inkomen. De overheid moet werknemers beschermen tegen de macht van grote bedrijven. De overheid moet vooral zorgen voor de veiligheid in een land. Verdere bemoeienis van de overheid moet beperkt blijven.

Links

Rechts

Werkblad Progressief of conservatief? Welk standpunt kun je progressief noemen en welk standpunt conservatief? Zet een kruisje in de goede kolom. Standpunt: Alle drugs moeten gelegaliseerd worden. Immigranten verrijken de cultuur. Mensen moeten respect hebben voor het gezag. Dé Nederlandse identiteit bestaat niet. Mijn land moet een sterk leger hebben. Tradities zijn erg belangrijk. Het straffen van misdadigers moet gericht zijn op hun terugkeer in de maatschappij. Er zijn te veel immigranten.


Progressief Conservatief

SP Wat wil de SP? De partij wil een andere maatschappij, waarin mensen niet met elkaar concurreren, maar samenwerken en waar iedereen gelijk is. De overheid moet de economie leiden en beslissen over een eerlijke verdeling van geld en macht. De overheid heeft dus veel invloed. De SP wil werk voor iedereen, gratis gezondheidszorg en onderwijs en een schoon milieu. Mensen met hogere inkomens moeten veel meer belasting betalen dan mensen met minder geld. Waar zouden jullie de SP plaatsen?

P

L

R

C


CDA Wat wil het CDA? De afkorting CDA staat voor Christen Democratisch Appèl. Deze partij gebruikt het christelijke geloof als basis voor haar standpunten. Naastenliefde en saamhorigheid zijn voor deze partij belangrijk, net als het gezinsleven. Het CDA wil dat een volgende generatie net zo goed kan leven als dat wij nu kunnen. Het CDA vindt dat mensen zich verantwoordelijk moeten voelen voor elkaar. Samenwerking tussen bijvoorbeeld vakbonden en werkgeversorganisaties vindt het CDA belangrijk. De overheid hoeft niet altijd alles op te lossen. Waar zouden jullie het CDA plaatsen?

P

L

R

C


PvdA Wat wil de PvdA? De Partij van de Arbeid (PvdA) vindt dat er een eerlijke verdeling moet zijn van inkomen, kennis en macht. De PvdA vindt dat de ‘sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen’. Het is daarom terecht dat de mensen die het meest verdienen relatief meer belasting betalen. Het is goed dat er een verzorgingsstaat is, zodat ook de zwakkeren in de samenleving kansen krijgen. De PvdA vindt dat de overheid de taak heeft om macht, geld en kennis te verdelen. De overheid moet dus veel invloed hebben. Waar zouden jullie de PvdA plaatsen?

P

L

R

C


D66 Wat wil D66? D66 werd in 1966 opgericht door mensen die vonden dat ons politieke systeem moest worden vernieuwd. Ze willen bijvoorbeeld dat mensen mee mogen stemmen over belangrijke beslissingen (in referenda) en dat de burgemeester gekozen moet worden door het volk. De overheid kan niet alles regelen, laat staan alles voorkomen: risico’s zullen er altijd zijn. De overheid moet zich bescheiden opstellen. Mensen zijn niet gelijk, mensen zijn wel gelijkwaardig. Verschillen tussen mensen zijn juist goed. Dat levert economische groei, sociale ontwikkeling en culturele diversiteit op. Daar is iedereen bij gebaat. Waar zouden jullie D66 plaatsen?

P

L

R

C


Partij voor de Dieren Wat wil de Partij voor de Dieren? De Partij voor de Dieren is in 2002 opgericht door een groep dierenbeschermers. Hun belangrijkste idee is dat dieren levende wezens zijn met bewustzijn en gevoel en dat ze daarom net als mensen recht hebben op respectvolle behandeling. De partij wordt vaak gezien als een single-issue-partij (een partij met één hoofdonderwerp). Maar de partij heeft ook standpunten die niet over dieren gaan. Waar zouden jullie de Partij voor de Dieren plaatsen?

P

L

R

C


PVV Wat wil de PVV? De Partij voor de Vrijheid (PVV) is opgericht in 2006 door Geert Wilders. Wilders werd bekend door zijn scherpe uitlatingen over de islam. De PVV is een nationalistische partij. Dit betekent dat ze de Nederlandse cultuur heel belangrijk vinden en willen beschermen tegen invloeden van buitenaf. Thema’s als veiligheid en immigratie krijgen veel aandacht bij de PVV. Economische samenwerking tussen landen vindt de PVV goed, maar de Europese Unie is volgens de PVV te groot geworden. Nederland zou zich meer op de binnenlandse problemen moeten richten. De PVV vindt dat de rekening voor de bezuinigingen vooral bij de overheid zelf moet worden neergelegd. De koopkracht van gepensioneerden mag niet achteruit gaan. Waar zouden jullie de PVV plaatsen?

P

L

R

C


GroenLinks Wat wil GroenLinks? GroenLinks vindt zorg voor het milieu één van de belangrijkste onderwerpen in de politiek. Een schoon milieu vindt de partij belangrijker dan economische groei. De partij is voor een eerlijkere verdeling van de welvaart tussen arm en rijk. Verder vindt GroenLinks het belangrijk dat internationale conflicten en schendingen van de mensenrechten worden aangepakt. Problemen die internationaal zijn moeten we samen met andere landen oplossen. De overheid mag meer invloed krijgen om dit allemaal te kunnen regelen. Waar zouden jullie GroenLinks plaatsen?

P

L

R

C


SGP Wat wil de SGP? De Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) is de oudste politieke partij van Nederland. Deze christelijke partij vat de regels uit de Bijbel heel strikt op. De SGP vindt dat iedereen volgens de Bijbelse normen en waarden zou moeten leven. De SGP wil de christelijke cultuur en traditie in Nederland bewaren. Het is een kleine partij, in de Tweede Kamer hebben ze al jaren twee zetels. Waar zouden jullie de SGP plaatsen?

P

L

R

C


VVD Wat wil de VVD? De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) vindt dat de samenleving op haar best is als personen zich individueel kunnen ontwikkelen. De VVD heeft vergeleken met andere politieke partijen veel vertrouwen in de werking van de vrije economie. In een vrije markteconomie ontstaat concurrentie en daardoor gaan de prijzen omlaag en wordt de kwaliteit van de producten of diensten beter. Het is vooral belangrijk dat mensen werk hebben, vindt de VVD. Nederland heeft ondernemers nodig. Dat stimuleert de economische groei en daarmee ook de werkgelegenheid. Mensen hebben zelf de verantwoordelijkheid om iets van hun leven te maken. De overheid moet vooral voor de voorwaarden hiervoor zorgen, zoals goed onderwijs, een veilige omgeving en goede wegen. Waar zouden jullie de VVD plaatsen?

P

L

R

C


ChristenUnie Wat wil de ChristenUnie? De ChristenUnie is een christelijke, sociale partij. Dat betekent dat hun standpunten op het geloof gebaseerd zijn. De ChristenUnie wil dat de samenleving meer gaat werken volgens Gods wil, maar de Bijbel is geen politiek handboek voor het oplossen van problemen. De ChristenUnie vindt dat we het land financieel weer gezond kunnen krijgen door een duurzame economie op te bouwen. De overheid en de burgers moeten samenwerken. De overheid moet bezuinigen, bijvoorbeeld op ambtenaren, maar op ook de zorg, uitkeringen en de hypotheekrenteaftrek. Van iedereen wordt een bijdrage verwacht. Dat kan ook in een rijk land als Nederland, zeker als de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Waar zouden jullie de ChristenUnie plaatsen?

P

L

R

C


Antwoordmodel Links of rechts?        

De belastingen zijn veel te hoog. RECHTS We hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Het belang van de samenleving is belangrijker dan dat van het individu. LINKS Vrije marktwerking is goed voor economische groei. RECHTS Mensen kunnen zichzelf prima redden. Geef mensen hun eigen verantwoordelijkheid. RECHTS Grote verschillen in rijkdom zijn een bedreiging voor de samenleving. LINKS De overheid moet zorgen voor een eerlijke verdeling van kennis, macht en inkomen. LINKS De overheid moet werknemers beschermen tegen de macht van grote bedrijven. LINKS De overheid moet vooral zorgen voor de veiligheid in een land. Verdere bemoeienis van de overheid moet beperkt blijven. RECHTS

U kunt in uw toelichting aangeven dat de begrippen links en rechts worden gezien als een verschil in visie op sociaaleconomisch beleid en de mate van overheidsingrijpen. Rechts is voor marktwerking en lage belastingen, want die vloeien beide voort uit een kleine overheid. Links is voor meer overheidsbemoeienis en ook meer overheidssteun, waar hogere belastingen bij horen. De links-rechts-indeling is lastig en niet altijd eenduidig. Ga daarom de discussie aan als leerlingen een andere mening hebben.

Antwoordmodel Progressief of conservatief?        

Alle drugs moeten gelegaliseerd worden. PROGRESSIEF Immigranten verrijken de cultuur. PROGRESSIEF Mensen moeten respect hebben voor het gezag. CONSERVATIEF De Nederlandse identiteit bestaat niet. PROGRESSIEF Mijn land moet een sterk leger hebben. CONSERVATIEF Tradities zijn erg belangrijk. CONSERVATIEF Het straffen van misdadigers moet gericht zijn op hun terugkeer in de maatschappij. PROGRESSIEF Er zijn te veel immigranten. CONSERVATIEF

U kunt in uw toelichting aangeven dat de begrippen progressief en conservatief vaak sociaalculturele issues betreft. Hoe staan we tegenover culturele diversiteit in een samenleving? Wat vinden we van bepaalde morele vraagstukken, zoals euthanasie? Hoeveel soevereiniteit willen we als land hebben? Progressieve partijen zien vaak kansen in diversiteit en verschillende normen en waarden. Conservatieve partijen hechten veel waarde aan de eigen identiteit, tradities en gezag. De progressief-conservatief-indeling is lastig en niet altijd eenduidig. Ga daarom de discussie aan als leerlingen een andere mening hebben.


Assenstelsel De verdeling van partijen op de assen is een indicatie van waar de partijen op het assenstelsel kunnen staan. Hoewel het voor sommige partijen heel duidelijk is wat ze (niet) zijn, kan er altijd over de precieze plek van de partijen gediscussieerd worden. Het lid Brinkman is nog niet opgenomen in onderstaand assenstelsel. Bijvoorbeeld: de SP heeft progressieve standpunten, maar wordt ook vaak gezien als conservatief omdat ze het stelsel van sociale zekerheid in Nederland willen behouden.

PVV

NB. De PVV is lastig op het assenstelsel te plaatsen. Deze partij wil de joods-christelijke en humanistische traditie verdedigen tegen de islam. De PVV staat weer vrijzinniger tegenover homoseksualiteit en hulp bij zelfdoding. In sociaaleconomisch opzicht is de PVV de VVD links gepasseerd. Zie onder meer het standpunt van de VVD over de zorg, de pensioenleeftijd en de koopkracht van ouderen. (naar: http://www.juni9.nl/files/De%20tombola%20van%20Stemwijzer%20en%20Kieskompas.pdf)


Belangen: Assenstelsel

Recommend Documents