Beheerovereenkomsten. Voor meer én beter leven op het platteland

Beheerovereenkomsten Voor meer én beter leven op het platteland

colofon Copywriting: Katelijne Norga (Pantarein) Bert Van Wambeke (VLM) Vormgeving: Liesbeth De Backer (Grafische Groep Vanden Broele) Fotografie: VLM fotoarchief, Désiré Vanautgaerden (pagina 5) en Hans Roosen (pagina 2,6,19) Druk: Grafische Groep Vanden Broele Verantwoordelijke uitgever: ir. Toon Denys gedelegeerd bestuurder, Gulden Vlieslaan 72, 1060 Brussel www.vlm.be [email protected]

inhoud 1. Investeren in het platteland met beheerovereenkomsten .... 5

2. Wat is een beheerovereenkomst? ................................................ 6 3. Wie kan een beheerovereenkomst sluiten? ............................... 7 4. Waartoe engageert u zich? ............................................................ 8 5. Uw inspanningen worden beloond ............................................. 9 6. Wat kunnen we samen doen? ..................................................... 10 7. Waar kunnen we beheerovereenkomsten inzetten? ............. 12 8. Beheerovereenkomsten op maat van uw bedrijf ................... 13 9. Een beheerovereenkomst aanvragen ........................................ 14 10. Het toezicht op de afspraken .................................................... 15 11. Beheerovereenkomsten, één adres: de VLM ......................... 16 12. Veelgestelde vragen .................................................................... 17 13. Waar vindt u ons? ......................................................................... 19 3

> Woord vooraf Samen werken aan een leefbaar platteland

Steeds meer landbouwers sluiten een beheerovereenkomst met de VLM. Zij doen dit om de strijd tegen erosie aan te binden, om kwetsbare elementen in het landschap te beschermen, om de waterkwaliteit te verbeteren … Het resultaat van deze optelsom is voor het milieu, de natuur en het landschap in Vlaanderen - en bij uitbreiding voor het hele Europese platteland - een schitterende zaak. Met de goedkeuring van het Vlaamse Programmadocument voor Plattelandsontwikkeling (PDPO II) beschikt Vlaanderen over een goed onderbouwd programma voor plattelandsontwikkeling. Een nieuw programma, dat enerzijds de continuïteit verzekert van de lopende beheerovereenkomsten en dat anderzijds ook nieuwe initiatieven invoert, zoals maatregelen voor het beschermen van akkervogels. Beheerovereenkomsten zijn in: anno 2008 heeft de VLM met maar liefst 3.500 boeren een overeenkomst. Maar het kan nog beter, en de Vlaamse overheid wil deze uitdaging samen met de landbouwers aangaan. Het is de taak van de overheid om de beheerovereenkomsten te promoten, en de boeren te informeren en te begeleiden. Voor de uitvoering op het terrein rekenen we op u. Want landbouw, milieu en natuur hoeven elkaar niet te hinderen. De beheerovereenkomsten zijn een prima instrument om ze opnieuw met elkaar in balans te brengen en zo de leefbaarheid op het platteland te verbeteren. Deze brochure vat de nieuwe wetgeving rond beheerovereenkomsten voor u samen. Voor meer informatie kunt u steeds terecht bij de dienst Beheerovereenkomsten van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) in uw provincie.

1. Investeren in het platteland met beheerovereenkomsten

Op 13 november 2007 heeft de Europese Commissie het Vlaamse Programmadocument voor Plattelandsontwikkeling 2007-2013 (PDPO II) definitief goedgekeurd. Dit door Europa meegefinancierde PDPO II vormt het kader voor het Vlaamse plattelandsbeleid voor de programmaperiode 20072013. De beheerovereenkomsten zijn een onderdeel van het PDPO II. Van Europese Plattelandsverordening naar Vlaams PDPO II In 2005 stelde Europa een nieuwe Plattelandsverordening vast. Die legde de fundamenten voor de nieuwe programmaperiode van het Europese plattelandsbeleid en voor de nationale programma’s waarmee de lidstaten het Europese plattelandsbeleid moeten uitvoeren. Het PDPO II is de Vlaamse invulling van deze Europese verordening.

- As 3: verbeteren van de leefkwaliteit op het platteland en diversificatie van de economische bedrijvigheid; - As 4: afstemming van de programma’s op de lokale behoeften via Leader. Beheerovereenkomsten, goed voor landbouw, natuur en milieu. De beheerovereenkomsten zijn doelgerichte maat-regelen waarmee Vlaanderen de waterkwaliteit wil verbeteren, erosie wil bestrijden en de biodiversiteit in stand wil houden en herstellen. Ze dragen dus bij tot het behalen van milieu- en natuurdoelstellingen van het PDPO II. De beheerovereenkomsten zijn als onderdeel van de tweede as in het PDPO II opgenomen.

Vier assen De Plattelandsverordening en het PDPO II zijn opgebouwd rond vier doelstellingen, ook assen genoemd: - As 1: prioriteit aan een dynamische en innovatieve landbouw; - As 2: een duurzame productie met het oog op een verbetering van het leefmilieu;

5

2. Wat is een beheerovereenkomst?

Een beheerovereenkomst is een overeenkomst die u uit eigen beweging kunt sluiten met de VLM. Door een beheerovereenkomst te sluiten, zorgt u voor een gezonder milieu en meer natuur op het platteland. Een vrijwillig engagement … Een beheerovereenkomst is een vrijwillige overeenkomst waarbij u zich engageert om op uw bedrijf bepaalde maatregelen te nemen. Deze ‘beheermaatregelen’ zijn er altijd op gericht de kwaliteit van het milieu, de natuur of het landschap te behouden of te verbeteren. Een beheerovereenkomst heeft steeds betrekking op één of meerdere percelen, perceelsranden of kleine landschapselementen (bijvoorbeeld een poel of een heg). In de overeenkomst wordt vastgelegd om welke (delen van) percelen het gaat. … in ruil voor een vergoeding Als u de maatregelen en de voorschriften volgens de afspraken uitvoert, ontvangt u jaarlijks een vergoeding van de overheid. Deze vergoeding dekt de lagere opbrengsten die het gevolg zijn van de maatregelen. Ook het extra werk dat de overeenkomst met zich meebrengt, wordt erdoor gecompenseerd. Het bedrag van de vergoeding varieert naargelang het pakket.

6

Vijfjarige overeenkomst Een beheerovereenkomst loopt steeds over een periode van vijf jaar. Deze periode begint altijd op 1 januari. Aan het begin van de overeenkomst legt u voor bepaalde maatregelen de percelen vast waarop u de maatregelen zal toepassen. U kunt deze maatregelen in deze periode niet zomaar verplaatsen naar een ander perceel. Sommige pakketten vormen hierop een uitzondering. Voor deze ‘roterende’ maatregelen kunt u ieder jaar via de verzamelaanvraag vastleggen op welke percelen u de beheerovereenkomst wilt uitvoeren.

3. Wie kan een beheerovereenkomst sluiten?

Iedere landbouwer die gekend is en een verzamelaanvraag indient bij het Agentschap voor Landbouw en Visserij (ALV) kan een beheerovereenkomst sluiten. Eén aangifte Sinds 2007 bestaat er voor de uitvoering van zowel het meststoffen- als het landbouwbeleid een gemeenschappelijke, éénduidige identificatie voor landbouwers, exploitaties en landbouwgronden. Landbouwers die geïdentificeerd zijn bij het ALV beschikken over een landbouwnummer en vullen jaarlijks de verzamelaanvraag in. Het ALV bezorgt de gegevens van de verzamelaanvraag aan de VLM, die deze gegevens op haar beurt gebruikt om beheerovereenkomsten te sluiten.

melaanvraag, en er de juiste bijkomende bestemming bij vermelden. Welke percelen komen alvast niet in aanmerking? Landbouwgronden die in een natuurreservaat of een bosreservaat liggen en landbouwgronden die in een uitbreidingszone van een natuurreservaat liggen, komen niet in aanmerking om een beheerovereenkomst te sluiten.

→ De medewerkers van de diensten Beheerovereenkomsten in uw provincie kunnen samen met u uitzoeken of uw perceel aan alle voorwaarden voldoet. Kijk op de laatste bladzijde voor de contactgegevens.

De verzamelaanvraag en de jaarlijkse registratie van landbouwgronden U kunt enkel beheerovereenkomsten aanvragen voor percelen die u in gebruik heeft. Dit zijn de percelen die op uw verzamelaanvraag voorkomen en in het geïntegreerd beheers- en controlesysteem (GBCS) zijn opgenomen. Sluit u een beheerovereenkomst, dan moet u het perceel gedurende de volledige looptijd van de overeenkomst effectief in gebruik hebben. Dat bewijst u door het perceel jaarlijks aan te geven via de verzamelaanvraag. Geldt de maatregel voor een deel van het perceel, dan moet u dit deel apart intekenen op uw verza-

7

4. Waartoe engageert u zich?

Wanneer u een beheerovereenkomst sluit, engageert u zich om bepaalde taken uit te voeren: maaien met respect voor weidevogels, geen bestrijdingsmiddelen gebruiken op een perceel, een bufferstrook aanleggen … De beheermaatregelen zijn voor ieder pakket verschillend. Als u een beheerovereenkomst sluit, bent u verplicht de beheermaatregelen uit te voeren zoals ze in de beheerovereenkomst zijn opgenomen. Het pakket bepaalt de maatregelen Welke maatregelen u precies moet uitvoeren, hangt af van het pakket waarvoor u kiest. Aan elk beheerpakket zijn specifieke beheermaatregelen verbonden. Bijvoorbeeld → Wilt u met een beheerovereenkomst de weidevogels in uw omgeving beschermen? Dat kan door één van volgende pakketten te kiezen: 1) de maaidatum uitstellen, 2) de beweidingsdatum uitstellen, 3) akkerland omzetten in blijvend grasland en maaien, 4) akkerland omzetten in blijvend grasland en beweiden, 5) nestbeschermers plaatsen, 6) vluchtstroken aanleggen. → Opteert u voor een beheerovereenkomst erosiebestrijding, dan heeft u de keuze uit volgende pakketten: 1) aanleg en onderhoud van grasbufferstroken, 2) aanleg en onderhoud van grasgangen, 3) niet-

8

kerende bodembewerking, 4) directe inzaai, 5) aanleg en onderhoud van een aarden dam met erosiepoel Bij elk van deze pakketten horen welbepaalde maatregelen en voorwaarden. Combineren mag Sommige beheerpakketten kunnen gecombineerd worden met andere pakketten, acties of maatregelen. De voorwaarde is wel dat ze elkaar aanvullen en onderling verenigbaar zijn. U kunt een beheervergoeding niet cumuleren met andere vormen van vergoeding die u toegekend krijgt voor dezelfde of soortgelijke maatregelen. Bovendien zijn niet alle combinaties mogelijk. Belangrijk: u kunt een beheerovereenkomst op een bepaald perceel ook combineren met een activering van de toeslagrechten. Ook hieraan zijn bepaalde voorwaarden gekoppeld.

→ Voor meer informatie over de verschillende beheerpakketten en combinatie- en cumulatiemogelijkheden voor beheerovereenkomsten, contacteert u best de dienst Beheerovereenkomsten in uw provincie. Kijk op de laatste bladzijde voor de contactgegevens.

5. Uw inspanningen worden beloond

De beheermaatregelen waartoe u zich engageert, kunnen u extra werk bezorgen of opbrengstverlies teweegbrengen. De Vlaamse overheid geeft een beheervergoeding om u hiervoor te compenseren. Beheervergoeding op basis van het pakket Beheermaatregelen vragen extra inspanningen. Ze kunnen er ook voor zorgen dat u minder inkomsten hebt, bijvoorbeeld omdat u uw akkers minder bemest. Om de kosten te dekken en het verlies te compenseren, ontvangt u voor elke beheerovereenkomst een vergoeding. De vergoeding is afhankelijk van het beheerpakket dat u hebt gekozen. U krijgt de vergoeding jaarlijks uitbetaald. Europa sponsort, de Vlaamse overheid past bij De beheerovereenkomsten kaderen in de Europese Plattelandsverordening. De Europese Unie betaalt de helft van de beheervergoeding tot de maximumbedragen die zij heeft vooropgesteld. De Vlaamse overheid betaalt de rest van de vergoeding. Voor de beheerovereenkomst botanisch beheer betaalt Vlaanderen de beheervergoeding volledig. De uitbetaling van de beheervergoeding gebeurt door het Vlaams Betaalorgaan.

Geannuleerd: supplement gemeenten en provincies In het verleden kon de provincie of de gemeente voor sommige beheerovereenkomsten nog een supplement toekennen bovenop de beheervergoeding. Deze mogelijkheid vervalt omdat de Plattelandsverordening dit niet meer toelaat. Omdat u het wilt Naast financiële, kunnen ook andere redenen doorslaggevend zijn om een beheerovereenkomst aan te gaan. Misschien hebt u een perceel dat een eind van uw boerderij ligt, en is het voor u praktischer om daar wat later te maaien. Of hebt u enkele moeilijk te bewerken percelen in een natter gebied, en maakt de beheervergoeding deze gronden toch rendabel. Of nog: u gebruikt het kruidrijke hooi van het perceel als voer voor uw droogstaande koeien en jongvee. Geen klachten meer over modderoverlast bij uw buren, een verloederde haag opnieuw gezond, een fraaie poel …: zo’n resultaat laat zich niet in geld uitdrukken. Maar als u uw bedrijf op een duurzame manier wilt runnen, weet u deze ‘winst’ vast naar waarde te schatten.

9

6. Wat kunnen we samen doen?

Bent u eenmaal overtuigd om een beheerovereenkomst te sluiten? Dan komt het erop aan die beheerovereenkomst(en) te kiezen die mogelijk én geschikt is (zijn) voor uw landbouwbedrijf. De beheerovereenkomsten zijn gebundeld in zes thematische doelstellingen. Binnen deze zes doelstellingen hebt u telkens de keuze uit een aantal pakketten. Soortenbescherming De soortenrijkdom in Vlaanderen gaat achteruit. Akkervogels, weidevogels en hamsters zijn drie typische bewoners van het agrarisch gebied die het hard te verduren hebben. De beheerdoelstelling soortenbescherming bundelt pakketten van gerichte maatregelen om volgende soorten er opnieuw bovenop te helpen: - weidevogels: grutto, kievit, slobeend, tureluur, wulp, zomertaling, scholekster, graspieper, gele kwikstaart, veldleeuwerik; - akkervogels: veldleeuwerik, geelgors, grauwe gors, gele kwikstaart; - de wilde hamster.

10

Nieuw: bescherming van akkervogels De bescherming van akkervogels is binnen de beheerovereenkomsten nieuw. Bij deze beheerovereenkomst komt het erop neer dat u maatregelen neemt om het voedselaanbod voor volwassen vogels (in de winterperiode) en jongen (in de zomer) te verbeteren. Tegelijk hebben de maatregelen als doel voor meer nestgelegenheid te zorgen. Ook voor de bescherming van weidevogels werd een nieuw pakket toegevoegd, namelijk de aanleg van vluchtstroken. Perceelsrandenbeheer Bestrijdingsmiddelen en mest houden zich niet aan de grenzen van uw percelen. Ze spoelen uit en komen in grachten en beken, hagen, bossen, holle wegen en wegbermen terecht. Bufferstroken doen dienst als beschermingstrook. Enkele meters volstaan al om drift van bestrijdingsmiddelen en af- of uitspoeling van nutriënten naar waardevolle landschaps- en natuurelementen tegen te gaan. De beheerdoelstelling perceelsrandenbeheer bundelt pakketten van maatregelen die op de perceelsrand een buffer creëren en de natuurwaarde van de perceelsrand verhogen. Sommige perceelsranden zijn vanuit bedrijfseconomisch standpunt minder interessant dan de rest van het perceel (moeilijker te bewerken, lagere opbrengst). Met deze beheerovereenkomst ontvangt u voor deze minder rendabele randen toch een vergoeding.

Herstel, ontwikkeling en onderhoud van kleine landschapselementen Houtkanten, hagen, heggen en poelen: deze kleine landschapselementen (KLE’s) zijn thuis in het typische Vlaamse cultuurlandschap, maar hun aantal en kwaliteit slinken zienderogen. Deze KLE’s zijn bijzonder geschikt als leefplaatsen en verbindingswegen voor planten en dieren. De beheerdoelstelling herstel, ontwikkeling en onderhoud van KLE’s ondersteunt pakketten van maatregelen om bestaande KLE’s te onderhouden en herstellen en nieuwe KLE’s aan te leggen. Voor veel planten en dieren zijn ze onmisbaar. Erosiebestrijding Bepaalde streken in Vlaanderen lijden erg onder erosie. Minder opbrengst, een dalende bodemvruchtbaarheid en verlies van vruchtbare bodem tasten op termijn het bedrijfsinkomen aan. Bovendien kan erosie modderoverlast veroorzaken op wegen of in woonwijken; het kan ook tot dichtslibbende waterlopen of verstopte riolen leiden. De beheerdoelstelling erosiebestrijding bundelt pakketten van maatregelen die de bodemerosie op erosiegevoelige gronden tegengaan.

Botanisch beheer Vroeger groeiden op de akkers meer waardevolle kruiden en waren de graslanden rijk aan allerlei grassoorten. Vandaag is de botanische rijkdom op het platteland heel wat minder. De beheerdoelstelling botanisch beheer bundelt pakketten van maatregelen die erop gericht zijn plantkundig waardevolle graslanden en akkers te beheren en in stand te houden. Verbeteren van de kwaliteit van oppervlakte- en grondwater Het verbeteren van de kwaliteit van het oppervlakteen grondwater is voor Vlaanderen een grote uitdaging. De beheerdoelstelling water omvat een beheerpakket voor een verminderde bemesting. Dit pakket - als flankerende maatregel van het Mestdecreet - beperkt de hoeveelheden bemesting zodat die verder gaan dan de normen die het Mestdecreet toelaat. → Meer informatie over de pakketten? De VLM heeft voor iedere doelstelling een fiche opgemaakt. Daarin vindt u meer informatie over de doelstelling, de maatregelen en de vergoeding. U kunt deze fiches aanvragen via [email protected].

11

7. Waar kunnen we beheerovereenkomsten inzetten?

Het is belangrijk dat de middelen die Europa en Vlaanderen uitgeven aan vergoedingen goed besteed worden. Om de efficiëntie van de beheerovereenkomsten aan te scherpen, worden de beheerdoelstellingen (en de bijhorende beheerpakketten) toegepast binnen beheergebieden. De juiste beheerovereenkomst op de juiste plaats Niet alle beheerovereenkomsten kunnen overal in Vlaanderen gesloten worden. Dat kan alleen in de beheergebieden die zijn aangeduid voor een welbepaalde beheerdoelstelling. Door met beheergebieden te werken, wil de Vlaamse overheid de beheerovereenkomsten verantwoord inzetten. Dus enkel waar het zinvol is, en rekening houdend met de actuele en potentiële kwaliteiten van natuur, landschap en streekidentiteit. Beheerdoelstelling bepalend Waar de beheergebieden worden afgebakend, is afhankelijk van de aard van de doelstelling. De beheerovereenkomsten perceelsrandenbeheer en herstel, ontwikkeling en onderhoud van kleine landschapselementen zijn in het hele Vlaamse Gewest toegelaten. Een beheerovereenkomst erosiebestrijding kunt u alleen in erosiegevoelige gebieden sluiten. Voor de beheerdoelstelling botanisch beheer en soortenbescherming zijn speciale beheergebieden afgebakend waar de kans op succes van de maatregelen het grootst is. De beheergebieden waar u

12

beheerovereenkomsten kunt sluiten om de waterkwaliteit te verbeteren, zijn gevoelige gebieden zoals waterwingebieden en nitraatgevoelige gronden. → Om zeker te zijn of een bepaalde beheerovereenkomst mogelijk is voor uw bedrijf, contacteert u best de dienst Beheerovereenkomsten in uw provincie. Kijk op de laatste bladzijde voor de contactgegevens. Beheervisie en prioriteiten De Vlaamse minister voor Leefmilieu kan een beheervisie opstellen voor de beheergebieden. Deze visie legt de doelstellingen voor het betrokken gebied vast. De minister kan ook bepalen welke beheergebieden of -pakketten prioritair in aanmerking komen om beheerovereenkomsten te sluiten. Hierbij wordt rekening gehouden met de resultaten en de effecten van de gesloten beheerovereenkomsten (monitoring) en een optimale besteding van de begrotingskredieten.

8. Beheerovereenkomsten op maat van uw bedrijf

De juiste beheerovereenkomst(en) kiezen voor uw bedrijf: het is geen peulenschil. Wellicht kunt u assistentie gebruiken om uit te zoeken welke beheerovereenkomsten aangewezen zijn voor uw bedrijf. De bedrijfsplanners van de VLM brengen raad. Een gratis bedrijfsplan op maat van uw bedrijf Zijn er holle wegen in de buurt? Heeft u percelen die aan een waterloop grenzen? Is uw grond erosiegevoelig? Al die informatie is belangrijk om te weten welke beheerovereenkomsten geschikt zijn voor uw situatie. Om u te helpen de juiste keuzes te maken, stelt de VLM een team van bedrijfsplanners ter beschikking. De bedrijfsplanners stellen gratis een bedrijfsplan op. Op maat van uw bedrijf en uiteraard in nauw overleg met uzelf en ná een terreinbezoek. Een bedrijfsplan geeft een overzicht van alle mogelijke milieumaatregelen op uw bedrijf. Het advies is vrijblijvend. Zolang er geen ondertekende overeenkomst bestaat tussen u en de VLM, bent u tot niets verplicht.

het terrein. Sommige maatregelen kunt u enkel inzetten via een bedrijfsplan. Dat is het geval voor de zorg voor akkervogels en voor nestbescherming en vluchtstroken, twee pakketten ter bescherming van weidevogels. Maatwerk is dus een voorwaarde om van deze beheerovereenkomsten gebruik te kunnen maken. Het complete plaatje De bedrijfsplanners zijn van alle markten thuis. Zij helpen u niet alleen voort met de beheerovereenkomsten die u met de VLM kunt sluiten. Zij zijn ook op de hoogte van de steunmaatregelen die via het ALV of het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) verlopen. Bij onduidelijkheden verwijzen de bedrijfsplanners u door naar de juiste instantie; niet alleen de Vlaamse administraties maar ook gemeenten, provincies of regionale landschappen. Administratie: niet uw zorg Ziet u er tegenop om uw beheerovereenkomst administratief in orde te krijgen? De bedrijfsplanner neemt het papierwerk van u over. Hij of zij vult de aanvraag met kennis van zaken in en leidt uw dossier bij onze administratie in.

Een geïntegreerde aanpak Een planmatige aanpak onder begeleiding van een bedrijfsplanner maakt het gemakkelijker om de beheerovereenkomsten gericht in te zetten en af te stemmen op de beheerdoelstelling en de situatie op

13

9. Een beheerovereenkomst aanvragen

Beheerovereenkomsten worden bij de VLM aangevraagd. De VLM onderzoekt dan of uw aanvraag aan alle voorwaarden voldoet. Is dat het geval, dan ontvangt u een beheerovereenkomst ter ondertekening met de post. Wanneer aanvragen? Uw aanvraag voor een beheerovereenkomst dient u in bij de VLM. Deze aanvraag moet binnen zijn uiterlijk op 1 oktober van het jaar vóór het gewenste aanvangsjaar van de beheerovereenkomst. Belangrijk: u kunt nooit een beheerovereenkomst aanvragen via de verzamelaanvraag. Het aanvraagformulier U dient uw aanvraag in met het daartoe bestemde aanvraagformulier. De VLM stelt deze aanvraagformulieren ter beschikking. U kunt ze verkrijgen bij uw regionale afdeling of downloaden via www.vlm.be. Controle van uw aanvraag De VLM gaat na of u het aanvraagformulier volledig en tijdig bezorgd heeft. Het aanvraagformulier bevat alle informatie om de VLM toe te laten de beheerovereenkomst op een correcte manier te sluiten. De VLM onderzoekt ook of u niet tweemaal een vergoeding krijgt voor eenzelfde maatregel. Stel, u sloot tegelijk een beheerovereenkomst met de VLM én met uw gemeente voor dezelfde maatregel. U zou dan tweemaal vergoed worden voor één maatregel

14

en dat is niet de bedoeling. De VLM kijkt ook na of de aangevraagde beheerovereenkomst in overeenstemming is met de beheervisie, de beheerdoelstelling en de gestelde prioriteiten. Ondertekening van de overeenkomst. Voldoet uw aanvraag aan alle voorwaarden en oordeelt de VLM dat de beheerovereenkomst kan worden gesloten, dan ontvangt u een ontwerp van overeenkomst per post. U ondertekent de nodige exemplaren van deze overeenkomsten en bezorgt ze vóór de ingangsdatum van de beheerovereenkomst aan de VLM. De VLM bezorgt u een door beide partijen ondertekend exemplaar van de overeenkomst. Nieuw: één startdatum In de vorige wetgeving kenden sommige beheerovereenkomsten vier verschillende startdata. Om de administratie van de beheerovereenkomsten te vereenvoudigen, is dat in de nieuwe wetgeving veranderd. Nieuwe beheerovereenkomsten gaan sinds 2007 allemaal van start op 1 januari.

10. Het toezicht op de afspraken

Bij een overeenkomst horen afspraken. En die moeten worden gerespecteerd. Het sluiten van een beheerovereenkomst heeft als voordeel dat deze afspraken op papier staan. De VLM controleert of u de voorwaarden uit de beheerovereenkomst correct naleeft. Er zijn administratieve controles en terreincontroles. Als beheersdienst heeft de VLM hierin een belangrijke taak. Administratieve controles Eenmaal de overeenkomst gesloten, gebruikt de VLM de gegevens uit de verzamelaanvraag om te onderzoeken of de overeenkomst wordt nageleefd. Elk pakket heeft één of meerdere bepalingen die verwijzen naar de verzamelaanvraag. Besteed de nodige aandacht aan het correct invullen van de verzamelaanvraag. Bepaalde gegevens worden immers gebruikt bij het berekenen van de vergoedingen. Respecteer ook de indientermijn!

van steun. De ervaring leert echter dat de meeste boeren als een goede huisvader te werk gaan. Uw medewerking is nodig Om de controles naar behoren uit te kunnen voeren, is het belangrijk dat u uw medewerking verleent. Dat doet u door de controleur te begeleiden naar de percelen en hem alle documenten en inlichtingen te verstrekken die noodzakelijk zijn voor de controle. De controleur maakt een verslag van de controle, dat u kunt ondertekenen om uw aanwezigheid bij de controle te bevestigen. U kunt ook opmerkingen toevoegen aan het verslag.

Terreincontrole Europa verplicht de Europese lidstaten om via de beheersdiensten controles op het terrein te houden. Jaarlijks wordt er bij een aantal landbouwers onderzocht of zij alle maatregelen uit de beheerpakketten naar behoren uitvoeren. Is dit niet het geval, dan komt er mogelijk een korting op de beheervergoeding. In het geval van ernstige nietnaleving van de beheerovereenkomst kan de landbouwer ook uitgesloten worden van het ontvangen

15

11. Beheerovereenkomsten, één adres: de VLM

De VLM is als beheersdienst verantwoordelijk voor het hele traject van de beheerovereenkomsten. Voor het aanvragen en het administratief afhandelen van al uw beheerovereenkomsten bent u dus bij de VLM aan het juiste adres.

ketten bij te sturen. Daarover overlegt de VLM met het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie en het Agentschap voor Natuur en Bos, die verantwoordelijk zijn voor de voorbereiding en de evaluatie van het beleid rond de beheerovereenkomsten.

Promoten en informeren De taak van de VLM begint bij het bekendmaken van de beheerovereenkomsten bij de landbouwers. Jaarlijks organiseert de VLM informatievergaderingen om de landbouwers te laten kennismaken met het aanbod aan beheerovereenkomsten. Via een nieuwsbrief, brochures en het werk van de bedrijfsplanners zorgt de VLM dat u de nodige informatie krijgt.

Controleren en rapporteren De VLM is verantwoordelijk voor de controles in het kader van de Europese wetgeving. Zij bewaakt ook de voortgang van het PDPO II en rapporteert hierover aan de Europese Commissie.

Adviseren en stroomlijnen De bedrijfsplanners zullen elke aanvraag voor het sluiten van een beheerovereenkomst evalueren op het terrein. In een persoonlijk gesprek kunnen onduidelijkheden over de gevolgen van het sluiten van beheerovereenkomsten verduidelijkt worden. De bedrijfsplanner volgt uw dossier administratief op. Uitvoeren en opvolgen De VLM staat ook in voor de praktische uitvoering van de beheerovereenkomsten. In de toekomst zal de VLM nauwgezet de effecten van de gesloten beheerovereenkomsten opvolgen. De resultaten van deze monitoring worden gebruikt om, indien nodig, de beheermaatregelen of de inzet van beheerpak-

16

→ www.vlm.be Alle informatie over beheerovereenkomsten, contactgegevens en formulieren vindt u terug op onze website www. vlm.be. U kunt ons per e-mail contacteren door een bericht te verzenden naar [email protected].

12. Veelgestelde vragen

Kan ik een beheerovereenkomst overdragen? Als u gedurende de looptijd van uw beheerovereenkomst al uw percelen (of een deel ervan) overdraagt, dan kan de overnemer de beheerovereenkomst (of het betreffende deel) overnemen voor de resterende looptijd van de beheerovereenkomst. U brengt de VLM schriftelijk op de hoogte van de overname, binnen de maand na de effectieve overname van de percelen. Deze kennisgeving moet ook een schriftelijke bevestiging van de overnemer bevatten. Misschien wenst de overnemer de beheerovereenkomst niet over te nemen. In dat geval eindigt de beheerovereenkomst en moet u de ontvangen beheervergoedingen terugbetalen. Onder bepaalde voorwaarden kan de VLM beslissen dat u de vergoedingen niet hoeft terug te betalen. De VLM brengt u binnen de twee maanden na ontvangst van de kennisgeving op de hoogte van haar beslissing. Wat als ik mijn bedrijf stopzet? Als u in de loop van de beheerovereenkomst uw activiteiten definitief stopzet en uw bedrijf wordt niet overgenomen, dan eindigt de beheerovereenkomst. U brengt de VLM schriftelijk op de hoogte van de stopzetting. U moet de beheervergoedingen die u reeds ontving terugbetalen. Onder bepaalde voorwaarden kan de VLM beslissen dat dit niet hoeft. De VLM brengt u binnen de twee maanden na ontvangst van de kennisgeving op de hoogte van haar beslissing.

Kan ik mijn bestaande beheerovereenkomst omzetten in een nieuwe beheerovereenkomst voor een termijn van 5 jaar? Dat kan onder volgende voorwaarden: 1) de overschakeling betekent een aanzienlijke verbetering voor het milieu of de natuur, 2) de bestaande beheerovereenkomst wordt aanzienlijk versterkt, 3) de beheerovereenkomst wordt omgezet in een andere beheerovereenkomst die is opgenomen in het PDPO II. Wilt u een bestaande beheerovereenkomst omzetten, dan stelt u de VLM hiervan schriftelijk op de hoogte. Dat doet u uiterlijk op 1 oktober van het jaar vóór het gewenste aanvangsjaar van de omzetting. De VLM laat u per aangetekende brief weten of uw vraag tot omzetting al dan niet aanvaard werd. Kan ik de oppervlakte van mijn beheerovereenkomst vergroten? Dat kan onder bepaalde voorwaarden: 1) de uitbreiding is gunstig voor de beheerdoelstelling in kwestie, 2) de uitbreiding is gerechtvaardigd, rekening houdend met de aard van de beheerdoelstelling, de duur van de resterende looptijd en de omvang van de extra oppervlakte, 3) de uitbreiding brengt de doeltreffende controle op de naleving van de beheerovereenkomst niet in het gedrang. Wilt u de oppervlakte van uw beheerovereenkomst vergroten, dan stelt u de VLM hiervan schriftelijk op de hoogte. Dat doet u uiterlijk op 1 oktober van het jaar vóór het gewenste aanvangsjaar van de omzet-

17

ting. De VLM laat u per aangetekende brief weten of uw vraag tot uitbreiding al dan niet aanvaard werd. Wat als ik al eerder een beheerovereenkomst sloot? De nieuwe wetgeving heeft tot gevolg dat een aantal beheermaatregelen en vergoedingen gewijzigd is. Als u vroeger al één of meerdere beheerovereenkomsten sloot, dan blijven de beheermaatregelen en vergoedingen gelden zoals ze in uw beheerovereenkomst staan tot het einde van de looptijd van het contract. Voor nieuwe beheerovereenkomsten gelden de voorwaarden van de nieuwe wetgeving. Wat doe ik als mijn perceel in een herverkaveling of een goedgekeurd ruilverkavelingsproject komt te liggen? Oordeelt u dat u de bepalingen van uw beheerovereenkomst niet kan blijven naleven omdat uw bedrijf wordt herverkaveld of in een ruilverkavelingsproject komt te liggen? Dan deelt u dit schriftelijk mee aan de VLM. De VLM kan beslissen: 1) dat een aanpassing van de beheerovereenkomst aan de nieuwe bedrijfssituatie mogelijk is. In dat geval kan ze een aangepaste beheerovereenkomst voorleggen.

18

2) dat aanpassing aan de nieuwe bedrijfssituatie onmogelijk is. In dat geval eindigt de beheerovereenkomst. Wat gebeurt er in geval van overmacht? Een beheerovereenkomst kan worden beëindigd in geval van overmacht of ‘uitzonderlijke omstandigheid.’ De wetgeving verstaat hieronder: 1) overlijden van de beheerder, 2) langdurige arbeidsongeschiktheid van de beheerder, 3) onteigening van een groot gedeelte van uw bedrijfsoppervlakte, 4) een door de overheid erkende natuurramp die het landbouwareaal van uw bedrijf in belangrijke mate heeft aangetast, 5) een door een ongeluk tenietgaan van de voor de veehouderij bestemde gebouwen of 6) een dierenziekte die uw hele veestapel of een belangrijk deel ervan heeft vernietigd, waardoor het voor u onmogelijk wordt de bepalingen van de beheerovereenkomst na te leven. Wenst u de beheerovereenkomst om één van deze redenen te beëindigen, dan moet u of uw rechtsopvolger de VLM hiervan schriftelijk op de hoogte brengen. De VLM beslist of uw geval er één van overmacht of uitzonderlijke omstandigheid is - in dat geval eindigt uw beheerovereenkomst - en brengt u hiervan binnen de twee maanden op de hoogte.

13. Waar vindt u ons? Overtuigd van de voordelen van beheerovereenkomsten? U kunt op elk moment persoonlijk advies inwinnen bij onze bedrijfsplanners. Toegespitst op uw situatie en op maat van uw bedrijf. Deze service is gratis en vrijblijvend. U kunt terecht bij de Dienst Beheerovereenkomsten van: • VLM Regio West, met vestigingen in: • Ganzendries 149 I 9000 Gent I tel.: 09 244 85 00 I fax: 09 244 85 99 • Velodroomstraat 28 I 8200 Brugge I tel.: 050 45 81 00 I fax: 050 45 81 99 • VLM Regio Oost, met vestigingen in: • Diestsepoort 6 bus 74 I 3000 Leuven I tel.: 016 66 52 00 I fax: 016 31 17 99 • Cardijnlaan 1 I 2200 Herentals I tel.: 014 25 83 00 I fax: 014 25 83 99 • Koningin Astridlaan 10 I 3500 Hasselt I tel.: 011 29 87 00 I fax: 011 29 87 99 Meer weten? De VLM stelt fiches ter beschikking met informatie over de doelstellingen, de pakketten, de maatregelen en de vergoedingen. Alle fiches zijn aan te vragen bij [email protected].