Bijlage 1
Begeleidingscommissie
mevrouw D. Bogers
Gemeente Soest
mevrouw E. Lambooy
KvK Gooi- en Eemland
mevrouw S.N. Minkema-Wedzinga Gemeente Soest de heer J.S. Nota
Federatie MKB Soest
de heer A. van Wanroij
Gemeente Soest
Bijlage 2
Begrippenlijst
Detailhandel Het formeel als hoofdactiviteit in winkels uitoefenen van de detailhandelsfunctie; zijnde het tegen betaling aan eindverbruikers (gezinshuishoudingen, particulieren) leveren van goederen en diensten, waarvoor ten aanzien van de distributie een specifieke SBIdetailhandelsfunctie wordt onderscheiden. Winkelvloeroppervlak (wvo) Winkelruimte die voor de consument zichtbaar is. Bedrijfs- of brutovloeroppervlak (bvo) Totale ruimte van een winkel bestaande uit winkelvloeroppervlak inclusief niet voor consumenten zichtbare ruimten (opslag, kantine, keuken etc.). Globaal gaan we uit van een verhouding 100% wvo = 80% bvo. Branche Een groep van bedrijven die wordt gekenmerkt door één bepaalde (dominante) assortimentsgroep of door een veel voorkomende combinatie van assortimentsgroepen (bijv. warenhuizen). Dagelijkse artikelen Onder dagelijkse artikelen verstaan we de artikelen die worden verkocht in winkels in de branches voedings- en genotmiddelen en persoonlijke verzorging.
Droogh Trommelen Broekhuis
51
Niet-dagelijkse artikelen
Bijlage 3
Leeftijdsopbouw per wijk (%)
Onder niet-dagelijkse artikelen verstaan we de artikelen die worden verkocht in alle branches behalve voedings- en genotmiddelen en persoonlijke verzorging. Grootschalige detailhandel (GDV) Winkels met een omvang van ± 1.500 m² wvo of meer. Volumineuze detailhandel Detailhandel die vanwege de omvang en aard van de gevoerde artikelen een groot oppervlak nodig hebben voor de uitstalling. Hieronder worden begrepen: •
detailhandel in auto’s, boten en caravans (ABC-goederen);
•
grove bouwmaterialen;
•
bouwmarkten, tuincentra, woninginrichting waaronder meubelen, keukens en sanitair.
0-15
15-29
30-64
>65
1
leeftijdscategorie Soestdijk
17
11
45
27
2
‘t Hart
21
14
52
12
3
Bedrijventerrein
24
12
50
13
4
Boerenstreek
28
16
55
2
5
Klaarwater
16
15
48
21
6
De Eng e.o.
17
18
45
20
7
Smitsveen
20
18
47
15
8
Overhees
18
17
54
11
9
Klein Engendaal
20
16
53
10
10
Soest Zuid
20
11
50
19
11
Soesterberg
19
15
53
14
12
Buitengebied
17
15
55
12
Totaal gemeente Soest
20
15
51
15
Bouwmarkt: Detailhandelsbedrijf in doe-het-zelf-artikelen met een minimale omvang
Bron: Gemeente Soest, 2004
van 1.000 m² winkelvloeroppervlak.
52
Droogh Trommelen Broekhuis
Bijlage 4
Indeling branches naar branchegroepen
Sector
Branchegroepen
Branches
Voedings- en genotmiddelen
Voedings- en genotmiddelen
Supermarkt, versspeciaalzaak, slijter, tabakswinkel
Frequent benodigde non-food
Persoonlijke verzorging Huishoudelijke artikelen Bloemen, planten, dierbenodigdheden
Modisch recreatief
Kleding en mode-accessoires Schoenen en lederwaren
Overig recreatief
Optiek, juwelier, antiek en kunst Sport en spel Hobby-artikelen Boeken, cd’s, kantoorartikelen Warenhuis Bruin- en witgoed Fietsen en auto-accessoires
Volumineuze detailhandel
Gerichte non-food
Woninginrichting (o.a. meubelen, keukens, sanitair, vloerbedekking) Doe-het-zelf-artikelen Tuincentra en tuinartikelen
Duurzame en overige goederen
Overige artikelen
Tweedehandsartikelen, Wereldwinkel, handicap, religie, etc.
Duurzame en overige goederen
Droogh Trommelen Broekhuis
53
Bijlage 5
Winkelaanbod in Soest
Overzicht detailhandelsaanbod in Soest per winkelgebied (m² wvo) Van Weedestraat
Overzicht detailhandelsaanbod (m² wvo) in Soest en in kernen van gelijke omvang Soest
kernen van gelijke omvang
Voedings- en genotmiddelen
11.463
11.856
Freq. benodigde non-food, waarvan: persoonlijke verzorging huishoudelijke artikelen dierbenodigdheden, bloemen, planten
4.522 1.555 968 1.999
5.304 1.872 1.950 1.482
Soest Zuid
Voedings en genotmiddelen
2.927
1.550
Frequent benodigde non-food
1.858
1.300
Modisch recreatief
3.255
1.871
Overig recreatief
4.856
1.323
Gerichte non-food
1.882
807
-
-
14.778
6.851
Overige detailhandel TOTAAL
Smitshof
Modisch recreatief, waarvan: kleding en mode-accessoires schoenen en lederwaren
5.476 4.505 971
11.271 8.658 2.613
Voedings en genotmiddelen
Overig recreatief, waarvan: optiek, juwelier, antiek en kunst sport en spel hobby-artikelen boeken, cd’s, kantoorartikelen warenhuis bruin- en witgoed fietsen en auto-accessoires
7.986 785 1.876 677 1.048 441 1.406 1.753
11.622 1.092 2.574 858 1.209 2.145 2.223 1.521
Overig recreatief
Gerichte non-food, waarvan: woninginrichting doe-het-zelfartikelen tuincentra en tuinartikelen
24.296 14.464 7.248 2.584
Overige detailhandel TOTAAL
Overhees
2.119
1.235
147
251
-
-
Frequent benodigde non-food Modisch recreatief
71
20
Gerichte non-food
-
-
Overige detailhandel
-
-
2.337
1.506
TOTAAL
Birkstraat
Verspreid
Voedings en genotmiddelen
-
3.632
32.292 19.851 8.073 4.368
Frequent benodigde non-food
-
966
Modisch recreatief
-
350
1.383
1.833
Overige detailhandel
55.126
74.178
TOTAAL
Overig recreatief Gerichte non-food
-
1.716
7.981
13.626
-
1.383
7.981
21.673
Bron: Locatus juni 2005
54
Droogh Trommelen Broekhuis
Bijlage 6
Winkelaanbod in Soesterberg
Overzicht detailhandelsaanbod in Soesterberg per winkelgebied (m² wvo)
Overzicht detailhandelsaanbod (m² wvo) in Soesterberg en in kernen van gelijke omvang Soesterberg
kernen van gelijke omvang
Voedings- en genotmiddelen
1.064
1.775
Freq. benodigde non-food, waarvan: persoonlijke verzorging huishoudelijke artikelen dierbenodigdheden, bloemen, planten
641 212 279 150
878 293 268 317
Modisch recreatief, waarvan: kleding en mode-accessoires schoenen en lederwaren
5.476 4.505 971
762 671 91
Overig recreatief, waarvan: optiek, juwelier, antiek en kunst sport en spel hobby-artikelen boeken, cd’s, kantoorartikelen warenhuis bruin- en witgoed fietsen en auto-accessoires
83 83
927 134 183 61 104 49 189 207
Gerichte non-food, waarvan: woninginrichting doe-het-zelfartikelen tuincentra en tuinartikelen
13.369 12.548 579 242
3.811 2.207 878 726
Overige detailhandel
100
207
TOTAAL
15.427
8.360
Rademakerstraat
Woonboulevard
Voedings en genotmiddelen
984
-
Frequent benodigde non-food
527
-
Modisch recreatief
120
-
83
-
132
11.299
-
-
1.846
11.299
Overig recreatief Gerichte non-food Overige detailhandel TOTAAL
verspreid Voedings en genotmiddelen Frequent benodigde non-food Modisch recreatief Overig recreatief Gerichte non-food Overige detailhandel TOTAAL
80 114 50 0 1.938 100 2.282
Bron: Locatus juni 2005
Droogh Trommelen Broekhuis
55
Bijlage 7
Haalbaar winkelaanbod
verkoopvloeroppervlak) en benodigde omzet per m² (vloerproductiviteit) een rol.
De indicatieve berekening van het haalbare winkelaanbod heeft
Toonbankbesteding
betrekking op de branche voedings- en genotmiddelen. Deze winkels
In Nederland bedragen de gemiddelde toonbankbestedingen per hoofd
(o.a. supermarkten) zijn de dragers van de dagelijkse
van de bevolking € 4.362,- per jaar. Hiervan wordt € 1.978,- besteed in
voorzieningenstructuur. Bovendien is voor deze branche op basis van
winkels voor voedings- en genotmiddelen. (HBD, 2004). Het gemiddeld
kengetallen een vrij nauwkeurige berekening te maken. Daarnaast wordt
besteedbaar inkomen per inwoner in de gemeente Soest ligt ± 10% hoger
een indicatieve berekening gemaakt van het haalbare winkelaanbod
dan het Nederlandse gemiddelde (CBS, 2003). Het is daarom gewenst
duurzame en overige goederen. In vroegere distributie planologische
de landelijke bestedingscijfers aan te passen. In deze situatie gaan wij uit
onderzoeken (dpo’s) werd het haalbare winkelaanbod vaak nauwkeurig
van een toonbankbesteding van € 2.027,- (€ 2.027,- + (¼ x 10% x €
berekend. Door grote onderlinge verschillen in typen winkelgebieden,
1.978,-)) in supermarkten en van € 2.046,- (€ 1.953,- + (½ x 10% x €
branches en winkelformules moeten dergelijke berekeningen
1.953)) voor duurzame en overige goederen.
genuanceerd worden beoordeeld. De haalbaarheid van winkels voor duurzame en overige goederen wordt veel meer bepaald door de
Verzorgingsgebied
potentiële functie en kwaliteit van het winkelgebied. Niettemin kan een
De gemeente Soest heeft op dit moment ±45.000 inwoners. Voor de
kwantitatieve analyse van vraag en aanbod een indicatie geven van het
komende 15 jaar heeft de gemeente een aantal woningbouwprojecten
haalbare aanbod.
gepland (zie 2.2) waardoor de bevolking groeit. Door groei van het inwoneraantal neemt het draagvlak voor voorzieningen toe, in de
Variabelen
gemeente Soest is het effect van de nieuwbouwprojecten echter
Bij de kwantitatieve analyse gaat het om de verhouding tussen vraag en
minimaal. Door huishoudenverdunning neemt de gemiddelde
aanbod. De vraagzijde wordt bepaald door de bestedingen in winkels per
huishoudengrootte af. Het inwonertal van de gemeente Soest zal naar
hoofd van de bevolking (toonbankbesteding per jaar), de omvang van het
verwachting groeien tot ± 46.200 inwoners in 2015 (Primos Prognose,
verzorgingsgebied (het aantal inwoners), de mate waarin de inwoners
2004).
hun aankopen doen in het betreffende winkelgebied (de koopkrachtbinding) en de mate waarin omzet van elders toevloeit (de
Het primaire verzorgingsgebied van het winkelaanbod in de kernen Soest
koopkrachttoevloeiing). Aan de aanbodzijde spelen de omvang (m²
en Soesterberg bestaat uit de inwoners van de eigen kern. Op basis van de globale planning van de woningbouwproductie in de gemeente Soest
56
Droogh Trommelen Broekhuis
gaan ervan uit dat de kern Soest ± 39.500 inwoners heeft in 2015 en de
Aandeel vreemde koopkracht
kern Soesterberg ± 6.700.
Naast de inkomsten uit het primaire en secundaire verzorgingsgebied, komt een klein deel van de omzet van buiten deze verzorgingsgebieden.
Voor de kern Soesterberg kan in 2015 nog een verzorgingsgebeid
Dit noemen we koopkrachttoevloeiïng of het aandeel vreemde
worden onderscheiden dat bestaat uit de inwoners van het
koopkracht. Op basis van algemene kengetallen en ervaringscijfers gaan
nieuwbouwproject op het terrein van zorginstelling Abrona in de
wij ervan uit dat het winkelaanbod voedings- en genotmiddelen in Soest
gemeente Zeist. De nieuwbouwproject ligt tegen de gemeentegrens
een aandeel vreemde koopkracht kan realiseren van 10 - 15%. De
tussen Soest en Zeist aan de westkant van Soesterberg. De gemeente
winkels in duurzame en overige goederen hebben in hoofdzaak een
Zeist staat positief tegenover de realisatie van 400 woningen op dit
lokaal verzorgende functie. Het aandeel vreemde koopkracht ligt ook in
terrein. Bij een gemiddelde huishoudengrootte heeft het
de toekomst laag. Naar verwachting is een aandeel vreemde koopkracht
nieuwbouwproject in de toekomst ± 1.000 inwoners.
haalbaar van 15 - 20%.In de kern Soesterberg gaan we uit van een aandeel vreemde koopkracht van 10 - 15% in de voedings- en
Koopkrachtbinding
genotmiddelen.
Niet alle bestedingen van de inwoners van Soest en Soesterberg komen terecht in het eigen winkelapparaat. Het aandeel (%) van de totale
Vloerproductiviteit
bestedingen van inwoners dat wordt gedaan in het eigen winkelaanbod,
De gemiddelde omzet per m² wvo kan als maat worden gezien voor het
noemen we de koopkrachtbinding. Op basis van algemene kengetallen*
economisch functioneren. De noodzakelijke omzet per m² varieert per
en ervaringscijfers gaan wij ervan uit dat de winkels in voedings- en
type winkelgebied, branche en winkelformule. In Nederland ligt de
genotmiddelen in Soest een koopkrachtbinding kan realiseren van 90-
gemiddelde omzet rond de € 7.500,- per m² in winkels voor voedings- en
95%. Eveneens op basis van algemene kengetallen en ervaringscijfers
genotmiddelen en € 2.700 ,- in winkels voor duurzame en overige
gaan wij ervan uit de een kwalitatief goed aanbod van winkels in
goederen (HBD, 2004).
duurzame en overige goederen in Soest een koopkrachtbinding kan realiseren van 45-50%. Voor de kern Soesterberg (en toekomstige inwoners van het nieuwbouwproject op het terrein van Abrona) gaan we uit van een binding van 65 -70% in voedings- en genotmiddelen.
Droogh Trommelen Broekhuis
57
Tabel 5 Haalbaar aanbod voedings- en genotmiddelen in Soest in 2015
Tabel 7 Haalbaar aanbod duurzame en overige goederen (DOG) in Soest in 2015
inwoners primair verzorgingsgebied
39.500
inwoners primair verzorgingsgebied
39.500
toonbankbesteding per hoofd
€ 2.027
toonbankbesteding per hoofd**
€ 2.046
koopkrachtbinding
90 - 95%
koopkrachtbinding
50 - 55%
omzet uit verzorgingsgebied
€ 72,1 à 76,1 mln
omzet uit verzorgingsgebied
€ 40,4 à 44,5 mln
aandeel vreemde koopkracht
10 - 15%
aandeel vreemde koopkracht
15 - 20%
totale omzet normomzet per m² wvo
€ 80,1 à 89,5 mln
totale omzet
€ 47,5 à 55,6 mln
€ 7.500
normomzet per m² wvo
€ 2.700
potentieel aanbod supermarkten
10.700 à 11.900 m² wvo
potentieel aanbod DOG
17.500 à 20.500 m² wvo
aanwezig aanbod supermarkten
± 11.500 m² wvo
aanwezig aanbod DOG
± 19.600 m² wvo
Tabel 6 Haalbaar aanbod voedings- en genotmiddelen in Soesterberg in 2015 inwoners primair verzorgingsgebied toonbankbesteding per hoofd koopkrachtbinding omzet uit primair verzorgingsgebied aandeel vreemde koopkracht totale omzet normomzet per m² wvo
7.700 € 2.027 65 - 70% € 10,1 à 10,9 mln 10 - 15% € 10,5 à 12,1 mln € 7.500
potentieel aanbod supermarkten
1.400 à 1.600 m² wvo
aanwezig aanbod supermarkten
± 1.000 m² wvo
58
Droogh Trommelen Broekhuis