Uitnodiging
(ondersteunend lesmateriaal)
Bedankt voor jullie inzet!
subgroep 1 instructieboek
Zet je in voor mensen die wel wat afleiding kunnen gebruiken! Doe wat goeds voor je medemens en word bijvoorbeeld buddy van een jongere met psychiatrische problemen. Je kunt dit doen door je aan te melden als vrijwilliger. Natuurlijk zijn er, naast buddy worden, nog veel andere opties. Wil je een ander helpen en ben je geïnteresseerd in vrijwilligerswerk, kijk dan op www.vrijwilligerscentrale.nu! Op deze site kun je in je woonplaats de verschillende mogelijkheden bekijken. Je kunt je dan inschrijven en aanmelden voor een leuke vacature. Doe je ook mee?
Jongeren in dialoog over de beeldvorming rondom mensen met een psychiatrisch probleem
Wie is er nou raar??? Jullie maken kennis met de psychiatrie. Vaak roept het woord psychiatrie geen fijne gedachten op. Hoe komt dat eigenlijk? Waarom vinden wij mensen die `anders` zijn eigenlijk raar? Allemaal vragen waarmee wij willen afrekenen! Want eigenlijk is iedereen toch wel een beetje raar? Dus hoe raar zijn mensen met een psychiatrisch probleem dan eigenlijk nog…?
In dialoog
colofon auteurs: n.a.g.a van den eertwegh, m. bussink, n.g.r.g keijzer lectoraat locale dienstverlening vanuit klantperspectief: dr. m.a.w van Biene & drs. a. schimmel-spreeuw, j. j. klein gunnewiek uitgave: eerste druk juni 2011, drukkerij efficiënt nijmegen vormgeving: bureau ketel grafisch ontwerp producent ondersteunend beeldmateriaal: louis de mast bestellen via: www.wmowerkplaatsen.nl. alles uit deze uitgave mag, mits bronvermelding, worden vermenigvuldigd en openbaar gemaakt. een digitale versie van deze set leerproducten is te downloaden via www.wmowerkplaatsen.nl. dit lespakket is financieel mogelijk gemaakt door vws, wmo werkplaatsen.
Deze les is gericht op het verhaal van Jesse. Jullie gaan in groepjes over het verhaal van Jesse in dialoog. In dialoog wil zeggen dat jullie vragen aan elkaar stellen. Daarbij probeer je elkaar niet te overtuigen van je eigen mening. Als je die al hebt schort je die mening even op. Eigenlijk wil je weten van elkaar hoe je over de situatie van Jesse denkt zonder er een oordeel over te hebben. Je bent nieuwsgierig hoe het is om een psychiatrisch probleem te hebben en hoe dat je leven bepaalt. Wat valt jou op bij jezelf als jij je inleeft in zijn verhaal? Je leert Jesse kennen door zijn verhaal te lezen en te begrijpen. Je geeft met je subgroepje aan je groepsgenoten een terugkoppeling van jullie kijkje in het leven van Jesse. Hoe kwam het dat hij het zo moeilijk had? Welke invloed had dat op zijn leven?
Je bent als het ware de stem van Jesse! Wat wil jij je groepsgenoten meegeven als we ervan uitgaan dat Jesse is wie hij is?
Wat? Het verhaal van Jesse is de rode draad in alle lessen. In dit instructieboek staan zes werkvormen beschreven. Elke werkvorm hoort bij een les. Les 1: kennismaking Les 2: over de streep Les 3: complimentenspel Les 4: rollenspel Les 5: face to face Les 6: creatieve presentatie Er staat telkens per stap beschreven wat jullie in die les gaan doen. Aan de icoontjes kun je zien of een bepaalde stap in je subgroep of in de grote groep moet worden uitgevoerd. Ook de filmfragmenten op de DVD zullen onderdeel zijn van de
eerste vier lessen. Hierin vertellen Jesse en de andere hoofdpersonen telkens iets over zichzelf. Hetgeen ze vertellen heeft weer te maken met het onderwerp van de les. In de laatste les zullen jullie aan de klas op een creatieve manier presenteren wat jullie geleerd hebben gedurende de lessen en de boodschap die jullie aan anderen willen meegeven. Wij hopen dat jullie na het volgen van de lessen op een open en respectvolle manier kijken naar en omgaan met mensen die net een beetje ‘anders’ zijn! Marloes Bussink Nikky van den Eertwegh Nicky Keijzer
Jesse (19) studeert in Eindhoven en zit hier ook op kamers. In de weekenden komt hij meestal naar huis. Jesse heeft een vader die verslaafd is aan alcohol.
mensen niet echt door te vragen naar hoe het nu écht met mij ging. Ik kon mijn verhaal nergens echt kwijt. Mijn moeder wilde het er ook niet over hebben. Ze wilde er zo min mogelijk aan denken en alles wegstoppen in de hoop dat alle problemen en de pijn zo voorbij zouden gaan. Dat gebeurde natuurlijk niet.
het verhaal van jesse
'Toch durfden mensen nooit door te vragen naar hoe het écht met mij ging' ‘Mijn vader is degene in mijn omgeving die iets ‘anders’ heeft. Hij is alcoholist. Sinds wanneer dat precies is weet ik niet. Maar mijn ouders zijn ongeveer 6 jaar geleden uit elkaar gegaan. Mede om de reden dat mijn vader te veel dronk. Naar ik heb horen vertellen van vrienden en bekenden dronk hij wel vaker vrij veel en is het uiteindelijk zo uit de hand gelopen dat hij er verslaafd aan is geraakt.’ ‘Omdat het om mijn vader gaat, staat dat natuurlijk heel erg dichtbij. Nadat bekend werd dat hij alcoholist was, kreeg ik veel medeleven vanuit mijn omgeving. Ook omdat mijn ouders uit elkaar gingen, werd vaak aan mij gevraagd hoe het met mij ging. Toch durfden de
Omdat ik, samen met mijn broertje, nog een tijdje in het weekend of doordeweeks bij hem heb gewoond, heb ik hem ook wel eens aangeschoten of dronken meegemaakt. Of dingen gezien die kwamen doordat hij dronken was. Mijn broertje en ik moesten vaak afwassen, de was doen of schoonmaken. Zijn auto zat vol deuken en de post stapelde zich langzaam op tot bergen. Hij is ook wel eens gevallen, thuis of op straat. Dan kwam ik toevallig langs gefietst en vond ik hem. Op zo'n moment schaamde ik me voor mijn vader. Ook naar mijn omgeving toe, omdat bij ons de rollen werden omgedraaid. Ik moest voor mijn vader zorgen in plaats van andersom. Dit soort voorvallen en het feit dat we moeilijk met elkaar konden praten heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat ik nauwelijks tot geen contact meer heb met mijn vader. Alleen als ik hem op straat tegenkom af en toe, maar zelfs dan kan ik hem voorbij lopen. Hij ziet me toch niet. In het begin liet hij nog wel eens wat van zich horen via een telefoontje of smsje, maar dat hield op een gegeven moment ook op. Ik ben een van de laatsten geweest die nog contact met hem hebben gezocht en gehad. Zijn vrienden, familie en de rest van mijn gezin hadden het contact al lang opgegeven. Nu is de enige met wie hij nog echt contact heeft zijn moeder, mijn oma.
Uiteindelijk is hij dus iedereen kwijtgeraakt. Ondanks alle hulp die we hebben aangereikt, alle hulp die hij heeft gehad en gesprekken met hulpverleners wil en/ of kan hij niet stoppen met het gebruiken van alcohol. Ik weet nu dat ik er alles aan zal doen wat in mijn macht ligt om te voorkomen dat ik zelf ook ooit verslaafd raak aan iets. En aan andere mensen die in eenzelfde situatie zitten of misschien ooit komen wil ik zeggen: blijf jezelf. Probeer niet voor je ouder te gaan zorgen. Als hij/zij zelf niet wil veranderen, dan gaat het niet lukken! Het beste wat je kan proberen, is om je ouder ervan te overtuigen dat hij/zij een probleem heeft. En als dat tot ze doordringt, dan pas kan hulp effect hebben. Maar onthoud altijd bij alles wat je doet of probeert, niets moet ten koste gaan van jezelf!’
Stap 1.
Stap 1.
Stap 2.
Stap 2.
Introductie les 1
Introductie les 2
Bekijk samen de DVD, film 1: 'Ik ben…'
Wat gaan we doen? Deze eerste les is de kennismakingsles. Jullie zijn subgroep 1. In deze les maken jullie kennis met Jesse. Jesse is een leuke jongen uit Grave. Hij heeft een heleboel meegemaakt in zijn leven. In les 1 t/m 6 leer je Jesse steeds beter kennen! Jullie oefenen de dialoog.
Op de DVD zien jullie een filmfragment waarin Jesse iets over zichzelf vertelt. Jesse's vader is verslaafd aan alcohol. Dit heeft grote invloed op hoe de relatie tussen hem en zijn vader vroeger was en ook nu nog is. In dit filmfragment stellen, behalve Jesse, ook de andere hoofdpersonen zich voor. Stap 3.
Iemand uit de subgroep leest het verhaal voor. Het verhaal staat op de vorige pagina. Stap 4.
Vragen stellen Stel je zou Jesse morgen ontmoeten, wat zou je aan hem willen vragen? Eenieder schrijft zijn vraag op een dialoogkaart. Je hebt hier 1 minuut de tijd voor. Ga met je subgroep in dialoog over de vragen. Stel elkaar vragen, luister naar elkaar en toon begrip voor ieders inbreng, maak samenvattingen van wat er gezegd wordt. Zorg dat jullie niet in discussies terechtkomen (gelijk willen hebben, de ander overtuigen). Zoek samen naar passende antwoorden, positieve oplossingsrichtingen, tips en ideeën die Jesse helpen te mogen zijn wie hij is. In de volgende lessen gaan jullie op zoek naar de antwoorden op de overgebleven vragen.
SPEL! over de streep Stap 3.
Wat gaan we doen? Jullie krijgen in deze les weer een kijkje in het leven van Jesse en de andere hoofdpersonen die een psychiatrisch probleem hebben. In stap 2 van deze les krijg je de kans om je in te leven in wat zij tegen zijn gekomen in hun leven. Zou je daar begrip voor op kunnen brengen?
Stap 4.
Bekijk samen de DVD, film 2: 'Mijn kwetsbaarheid' Op de DVD zien jullie een filmfragment waarin Jesse vertelt over wat het voor hem betekent dat zijn vader alcoholist is. Hij geeft informatie over zichzelf en zijn omgeving waar je in de komende lessen wat aan hebt.
Nadenken over les 2 met de 3 B’s Je gebruikt het formulier met de 3 B’s • Wat deed ik al? • Wat doe ik niet meer? • Wat ga ik anders doen?
Les 2 Over de streep
Les 1 Kennismaking
Je gebruikt het formulier met de 3 B’s • Wat deed ik al? • Wat doe ik niet meer? • Wat ga ik anders doen?
Ga goed na bij welke vragen jij denkt dat Jesse over de streep zou zijn gelopen. Ga over elke vraag met elkaar in gesprek en kom er zo achter waarom jullie denken dat Jesse over de streep zou lopen.
Stap 5.
Stap 5.
Nadenken over les 1 met de 3 B’s
Bij welke vragen zal Jesse over de streep gaan?
Stap 1.
Stap 1.
Stap 2.
Stap 2.
Stap 3.
Je kiest Jesse als personage uit het verhaal (tekst of de film) en laat zijn personage spreken, bewegen, reageren zoals jij denkt dat hij in het echt zou doen. Jesse's vader is alcoholist. Dit heeft grote invloed op hem en zijn omgeving.
Introductie les 3
Introductie les 4
SPEL! Het complimentenspel
Wat gaan we doen? In deze les ervaren jullie hoe het is om complimenten te krijgen en te geven. Je ervaart wat een compliment met jou en de ander doet. In deze les kijkt eenieder op een positieve manier naar de ander. Je gaat bij jezelf na of jij complimenten geeft en wat dat met jou en de ander doet. Want complimenten geven, doen we dat eigenlijk niet veel te weinig? Waarover ging het laatste compliment dat jij kreeg?
Bekijk samen de DVD, film 3: 'Mijn omgeving' In dit filmfragment vertellen Jesse en de andere hoofdpersonen welke invloed andere mensen hebben op hun ‘ziek zijn’. Ze vertellen wat de positieve aandacht en houding van anderen met hen heeft gedaan. Stap 4.
Welke complimenten wil jij Jesse geven? Denk terug aan de filmfragmenten die jullie gezien hebben en lees het verhaal van Jesse nogmaals door. • Welk compliment wil jij Jesse geven? We bespreken de verschillende complimenten en de achterliggende redenen van de complimenten. Wat wil je hem meegeven met jouw compliment? • Wat kan het effect van het compliment zijn voor Jesse als je het compliment geeft op een moment dat hij het moeilijk heeft?
Jullie bekijken de DVD, film 4: ‘Mijn boodschap aan jou’
Wat gaan we doen? In deze les spelen jullie met je subgroep een rollenspel. Dit is het naspelen van een deel van een verhaal. Jullie kruipen in de huid van Jesse en ervaren zo hoe het is om een vader te hebben die alcoholist is. Na het oefenen laten jullie het rollenspel aan de rest van de groep zien. Jullie nodigen de rest van de groep uit te reageren op de situatie die jullie hebben gespeeld.
Stap 5.
Je gebruikt het formulier met de 3 B’s • Wat deed ik al? • Wat doe ik niet meer? • Wat ga ik anders doen?
Oefenen rollenspel en in dialoog met je groepsgenoten Jullie spelen met je subgroep de situatie van Jesse na. Bedenk een situatie waarin het feit dat Jesse's vader alcoholist is een probleem kan zijn voor Jesse (denk aan de filmfragmenten en het verhaal!). Speel deze situatie na. Zorg dat iedereen een rol krijgt en aan de beurt komt. • Verdeel de rollen. • Jullie spelen de rollenspelen voor de grote groep deelnemers. • Eerst oefenen, dan presenteren. • Bespreek en laat zien aan elkaar hoe jullie de situatie levensecht kunnen naspelen (denk aan emoties die je wel of niet laat zien, attributen die je gebruikt, etc.). • Jullie nodigen de rest van de groep uit te reageren op het rollenspel: ‘wat valt je op?', 'welke oplossingsrichting heb jij?', 'waar ben je door geraakt?’. Stap 4.
Beantwoord de vragen uit les 1
Les 4 Rollenspel
Les 3 Complimenten
Nadenken over les 3 met de 3 B’s
Stap 3.
• Welke vragen uit les 1, die jullie op de dialoogkaartjes hebben geschreven kon je in les 1 nog niet beantwoorden en nu wel? Stap 5.
Nadenken over les 4 met de 3 B’s Je gebruikt het formulier met de 3 B’s • Wat deed ik al? • Wat doe ik niet meer? • Wat ga ik anders doen?
Stap 1.
Stap 1.
Stap 2.
Stap 2.
Ieder van jullie schrijft een vraag op zijn dialoogkaartje. In je subgroepje bespreken jullie deze vragen en jullie selecteren de meest belangrijke vragen (maximaal twee). In de subgroep vragen jullie aan elkaar: ’wat willen wij nu graag weten?’, ‘waar gaat het voor ons nu echt om?’.
Jullie gaan per subgroep op een creatieve manier elkaar laten zien wat jullie de afgelopen lessen hebben geleerd. Wat in ieder geval terug moet komen in de presentaties: • Hoe keken wij eerst aan tegen mensen die ‘anders’ zijn? • Hoe kijk ik nu aan tegen mensen met een psychiatrisch probleem? • Wat nemen we mee uit de verhalen van de ervarings deskundigen in onze omgang met mensen met een psychiatrisch probleem? • Maak in je subgroep een eigen leus waarmee je een positieve boodschap uitdraagt. Zoals ‘wie is er nu raar?’. Vertel aan de deelnemers waarom jullie juist voor deze boodschap kiezen.
Introductie les 5
Introductie les 6
Voorbereiden bezoek ervaringsdeskundige
Les 5 Face to Face
Aan deze les neemt een ervaringsdeskundige deel. Een ervaringsdeskundige heeft zelf ervaring met een bepaalde ziekte of stoornis. Hij of zij heeft hier in het verleden mee te maken gehad of heeft nog steeds een ziekte of stoornis. Deze ervaringsdeskundige deelt in deze les zijn levensverhaal met jullie. In de subgroepjes bereiden jullie (open) vragen voor waarover jullie met de ervaringsdeskundige in dialoog gaan.
Stap 3.
Met de ervaringsdeskundige in dialoog! De ervaringsdeskundige is uitgenodigd om zijn verhaal te vertellen. Spreek met jullie begeleider af of jullie de vragen tussendoor stellen of wanneer het hele verhaal is verteld. Jullie gebruiken deze gelegenheid als een kans om te laten zien wat je in de afgelopen lessen hebt geleerd en hoe je naar iemand met een psychiatrische stoornis kijkt. ’Hoe laat je zien dat je respect hebt voor mensen die misschien een beetje ‘anders’ zijn?’.
Wat gaan we doen? In deze laatste les komt alles samen wat jullie in de afgelopen lessen hebben geleerd.. Gebruik je creatieve kwaliteiten voor de presentatie! Jullie gaan met je subgroep een eindopdracht maken. Dit kan een poster zijn, een toneelstuk, een presentatie, een film of een andere creatieve werkvorm. Jullie laten zien wat je hebt geleerd, wat je bezighoudt, wat nog meer aandacht moet hebben, etc.
Stap 4.
Wat heb je geleerd? Voordat je afscheid neemt van de ervaringsdeskundige schrijf je een compliment op voor hem of haar. Je gebruikt het dialoogkaartje. Je leest het compliment voor en geeft het aan de ervaringsdeskundige. Jullie gaan na het vertrek nog in gesprek over: ’waar ben ik echt van onder de indruk geraakt?’, ‘wat vind ik goed om te horen?’, ‘wat stoort mij nog steeds?’, ‘wat grijpt mij aan?’ (emoties), ‘waar denk ik anders over nu ik echt iemand met zijn eigenaardigheden heb gesproken?’. Stap 5.
Nadenken over les 5 met de drie B’s Je gebruikt het formulier met de 3 B’s • Wat deed ik al? • Wat doe ik niet meer? • Wat ga ik anders doen?
Stap 3.
Presentatie aan de groep Bedenk een CREATIEVE werkvorm om jullie boodschap over te brengen aan de rest van de groep. Allerlei werkvormen zijn denkbaar! Zet samen met je subgroepje vooral de andere deelnemers aan het denken en doen! Maak een duidelijke start en afronding/afsluiting. Overleg van tevoren welke subgroep begint, wie de volgende is, etc. Spreek af wie de tijd bewaakt,. Heel veel plezier en succes!
Les 6 Creatieve presentatie
Wat gaan we doen?
Uitleg over de opdracht
