Bedankt voor uw informatieaanvraag Vorig jaar hebben wij in samenwerking met de gemeenten Venray, Rotterdam en Amersfoort en de Politiekorpsen Limburg-Noord, Rotterdam-Rijnmond en Utrecht drie proefprojecten met een voor Nederland nieuw beleidsmiddel tegen vermogensdelicten zoals inbraken, diefstallen en overvallen opgezet. Inmiddels zijn er resultaten van deze pilots bekend en is SelectaDNA beschikbaar voor algemene inzet in geheel Nederland. SelectaDNA komt van oorsprong uit Engeland waar het al meerdere jaren succesvol is. Inmiddels vindt het concept haar weg naar meerdere landen met succes (kijkt u op www.selectadna.com). De strategie achter de toepassing van SelectaDNA is die van preventie op basis van geloofwaardige afschrikking. Door daders van overvallen, ramkraken en inbraken te markeren met synthetisch DNA dat waarneembaar is onder Ultra Violet licht krijgen zij een unieke code mee die door de Politie herleid kan worden naar het plaats delict. Voor criminelen wordt het hierdoor risicovoller en daarom minder aantrekkelijk om een strafbaar feit te plegen. Op plaatsen waar SelectaDNA wordt toegepast wordt dit nadrukkelijk met borden en stickers aangegeven. Het doel is preventie; vermindering aangiftes, derving schade en verbetering veiligheidsgevoel. De rol van Politiekorpsen is het accepteren van het middel als opsporingsmiddel en het in meerdere of mindere mate borgen van het zoeken naar het middel ten behoeve van de opsporing binnen de eigen organisatie. SelectaDNA is door het OM in Nederland in diverse arrondissementen beoordeeld en kan als aanvullend bewijs gebruikt worden. De rechtsgeldige DNA analyse vindt plaats bij een geaccrediteerd laboratorium in Nederland. De Rhinegroup investeert zwaar in actieve en passieve communicatie naar de criminele dadergroep om deze bewust te maken van het verhoogde risico behorende bij SelectaDNA. Dit gebeurt onder andere door directe mailings naar de veelplegers (gedaan door de politie binnen een project), communicatie met borden in cellengangen (politiebureaus), communicatie in de media, inzet lokauto’s en woningen, borden in het publieke domein etc. Door de ontwikkeling van diverse activatie mechanismen past de DNA spray binnen vrijwel elke retail omgeving en is er afhankelijk van wensen en RAAK methodiek maatwerk toe te passen. Ik houd mij aanbevolen voor een vrijblijvend, verhelderend gesprek. Leeswijzer: -
-
-
-
Feiten en meningen over de SelectaDNA strategie Een korte opsomming van resultaten en citaten. SelectaDNA spray Een toelichting op de techniek en plaatsing. Notitie achtergronden Een uitgebreide notitie zoals hij door de diverse politiekorpsen gebruikt wordt. Bevat Juridisch kader, DNA analyse, conceptdenken etc. Evaluatie rapport Pilot SelectaDNA spray in Rotterdam Rapportage omgemaakt door Regionaal overvalcoordinator politie Rotterdam-Rijnmond. Dit document is vertrouwelijk. Laatste twee pagina’s zijn de resultaten van een meting van de veiligheidsbeleving van de deelnemende winkeliers. Notitie MKB aangaande start met de DNA spray in Amsterdam Een startnotitie van directeur MKB Amsterdam naar de lokale driehoek (Cohen, Welten, Van Straelen) met achtergronden. SelectaDNA prijslijst Prijslijst en foto’s van losse componenten. Prijzen zijn bij grotere aantallen bespreekbaar. De DNA spray kan geplaatst worden door elke huisinstallateur. Standaard componenten als alarmknoppen en bewegingsmelders kunnen ook elders aangeschaft worden.
Feiten en meningen over de SelectaDNA strategie Gerapporteerde cijfers over de 3 pilotprojecten: -
Venray (Wijk ’t Bruske. 2000 woningen, projectaanvang 3 mei 2008) Daling inbraken 50%, stijging veiligheidsbeleving 60%
-
Rotterdam (Oud-Charlois en Pendrecht, 1400 woningen, aanvang 17 juni 2008) (Beijerlandselaan, Schiedamseweg, Kerstendijk, 23 winkels met DNA spray) Daling inbraken 47%, daling overvallen 76%
-
Amersfoort (Wijk Kruiskamp, 2500 woningen, projectaanvang 16 december 2008) Daling inbraken 55%, daling inbraken uit auto’s 78%
SelectaDNA heeft contact met of projecten in de volgende politiekorpsen: - Amsterdam-Amstelland - Rotterdam-Rijnmond - Zuid Holland Zuid - Brabant Noord - Groningen - Twente
- Hollands Midden - Gelderland Zuid - Midden West Brabant - KLPD - Noord Holland Noord - Flevoland
- Gelderland Zuid - Utrecht - Zaanstreek Waterland - Limburg Noord - Kennemerland - IJsselland
Veel van deze korpsen hebben de beschikking over UV verlichting. Indien dit niet het geval is kan er na een onverhoopt strafbaar feit direct onze assistentie verzocht worden voor de benodigde kennis, UV lampen en gratis DNA analyse voor het verder opsporingsonderzoek. Het Openbaar Ministerie heeft in voorkomende gevallen de inzet van SelectaDNA(Spray) geaccepteerd als middel ter verkrijging van aanvullend en ondersteunend bewijs. Voor de uitvoering van rechtsgeldige DNA Analyses hebben wij een overeenkomst met Verilabs, Leiden afgesloten.
In november 2008 werd aan SelectaDNA door het CCV de Innovatieprijs van het Politie Keurmerk Veilig Wonen (PKVW) toegekend. “Wij juichen initiatieven als de DNA douche toe en zien dat meerdere korpsen dit inzetten.” Jelle Egas, woordvoerder Raad van Hoofdcommissarissen
"In Oud-Charlois en Pendrecht zijn we aan de slag gegaan met SelectaDNA om het aantal inbraken terug te brengen. Voorlopig resultaat is een daling van vele tientallen procenten." Voorzitter deelgemeente Rotterdam-Charlois Dick Lockhorst
"Over het aantal inbraken hebben de inwoners geen klachten meer. Afgelopen jaar zijn de inbraken fors gedaald in Brukske. Mede door de verstrekking van SelectaDNA. Terwijl er in Venray juist een stijging te zien was." Regiokrant Peel en Maas
“SelectaDNA vergroot de pakkans, verzwaart de bewijslast en verlicht de bewijsvoering.” Ronald Verheggen, Districtchef Venray, Politie Limburg-Noord
"In de drie Rotterdamse winkelstraten waar winkels ermee zijn uitgerust, is sinds het begin van het experiment, begin dit jaar, geen enkele overval meer geweest . Ik ben hartstikke positief. We hebben het over straten waar vorig jaar nog tientallen overvallen plaatsvonden.'' John Slavenburg, coördinator overvallen van de politie Rijnmond-Rijnmond
SelectaDNAspray (SprayDNA, DNA douche, DNAspray, DNA Dusche) SelectaDNAspray markeert een inbreker of overvaller met synthetische DNA die opgenomen is in een kleurloze vloeistof die voor het blote oog vrijwel onzichtbaar is. De vloeistof licht op zodra het beschenen wordt met Ultra Violet licht. Met SelectaDNAspray gemerkte verdachten en bezittingen zijn dus voor de Politie snel te herkennen en tot het plaats delict te herleiden. De Spray-unit wordt bij uitgangen gemonteerd of bij locaties met een hoog risicoprofiel, zoals kluizen. Bij een overval of inbraak wordt via een activatiemechanisme (maatwerk) het systeem op standby gezet. De Spray-unit wordt nu geactiveerd zodra de crimineel binnen bereik van de bewegingsmelder komt. Op dat moment wordt een aerosol met SelectaDNA verspreid. Indien de winkel is aangesloten op een Alarmcentrale wordt een melding doorgegeven met als bijzonderheid dat de dader mogelijk sporen van SelectaDNA op kleding en lichaam draagt. Doordat er direct een doorkoppeling naar een Particuliere Alarm Centrale is kan bij het aanrijden naar het plaats delict kan de Politie van dit gegeven gebruik maken. Ook in een later stadium van een opsporingsonderzoek kan de politie gebruik maken van deze wetenschap. Het doel is de pakkans te vergroten en de bewijslast te verlichten. Beide vergroten het risico voor de crimineel waarvan een preventieve werking uitgaat. Om vooraf duidelijk kenbaar te maken dat uw object(en) dit verhoogde risico hebben wordt dit duidelijk gecommuniceerd aan de buitenzijde van het object. DNA Analyse Als op een voorwerp of verdachte materiaal wordt gevonden dat mogelijk SelectaDNA bevat, wordt hiervan net als bij achtergelaten DNA –sporen door de Forensische Opsporing een monster genomen. In een rechtsgeldig forensisch laboratorium wordt de unieke volgorde (code) bepaald. Deze code wordt vervolgens gekoppeld aan een code die de Politie vervolgens via de SelectaDNA Database naar de gegevens van de eigenaar van het voorwerp leidt. In geval van materiaal dat bij een verdachte is aangetroffen wordt de gevonden code vergeleken met de unieke code van de Spray die werd gebruikt. Alleen de Politie heeft toegang tot de Database met gegevens van gebruikers. SelectaDNAspray bestaat uit de volgende componenten • Een System Controller die zorgt voor voeding, ontvangst en doorgifte van signalen. Dit kan ook worden overgenomen door uw bestaande alarmsysteem. Raadpleeg hiervoor uw installateur. • Één of meerdere Spray-units die boven de uitgangen of hotspots worden geplaatst en verbonden zijn met een bewegingsmelder. • Een inschakelmechanisme (in overleg en afhankelijk van de omstandigheden). Momenteel kan de DNA spray geactiveerd worden door bestaande drukknoppen of schopbalken, draadloze drukknoppen maar ook door zogenaamde moneyclips. Dit is een geldklip in de kassalade waar het laatste biljet in zit geborgd. Bij een overval wordt dit biljet verwijderd en het systeem draadloos op standby gezet. Wij zijn bezig met de ontwikkeling van activatie op basis van agressiedetectie. Vraag hiervoor naar de laatste stand van zaken. • DNA spray aerosol per spray unit, met daarin de unieke DNA code behorende bij uw object.
SelectaDNA verhoogt het risico voor een dader op vier verschillende momenten.
-
Heterdaad situatie De Politie kan in een heterdaad situatie in de directe omgeving personen controleren op sporen van SelectaDNA met UV verlichting. Dit kan zij doen zodra personen zich verdacht gedragen, een bekende zijn van de politie of het signalement bijvoorbeeld overeenkomt.
-
Bij controle verdachte nav camerabeelden of modus operandi De dagen/weken na het incident kan de politie op basis van een herkenning van de wijze van opereren of op basis van getuigenverklaringen of camerabeelden een mogelijke verdachte thuis opzoeken om te controleren met UV verlichting.
-
Bij gebruik UV lamp in verder of ander onderzoek Indien het spoor SelectaDNA nog niet is aangetroffen of naar een dader heeft geleid. Kan het andersom in de komende tijd nog wel. Indien de dader voor een ander onderzoek of andere delicten in beeld komt, kan later op basis van dit spoor ook altijd nog het verband met het eerdere incident gelegd worden.
-
Ad Random / Willekeurig Bij een groeiend aantal politiebureau’s is er UV verlichting aanwezig in de ruimte waar verdachten gefouilleerd worden voordat ze de eerste 6 uur vastgehouden worden. Indien de verdachte voor een heel ander strafbaar feit is aangehouden. Kan hij letterlijk en figuurlijk ‘tegen de lamp lopen’ en in verband gebracht worden met het eerdere incident.
Achtergrond SelectaDNA is sinds 2004 op de markt in het Verenigd Koninkrijk en werd begin 2008 door Rhine Consulting Group B.V. (RCG) geïntroduceerd in Nederland.
Het product is leverbaar in 3 varianten: SelectaDNA markeervloeistof - Inbraakpreventie SelectaDNA Grease/Gel - Opsporing Spray SelectaDNA - Overval/inbraakpreventie Als inbraakpreventie-strategie heeft SelectaDNA in het Verenigd Koninkrijk in korte tijd brede acceptatie gevonden. Ook in Nederland zijn de eerste resultaten van Projecten in Venray en Rotterdam positief. In wijken waar SelectaDNA wordt toegepast blijkt duidelijk sprake te zijn van een gunstig effect op inbraakcijfers. De basis hiervoor wordt gevormd door bewezen en solide technologie die door de Politie wordt ondersteund. Onderdeel van de strategie is duidelijke communicatie waardoor criminelen worden afgeschrikt. De essentie van deze boodschap is, dat het inbreken of overvallen van huizen, winkels of bedrijven waar SelectaDNA wordt toegepast voor criminelen een groter risico oplevert doordat DNA sporen van de plaats delict worden meegenomen die later door de Politie kunnen worden aangetroffen en een sterk ondersteunend bewijsmiddel opleveren. Inmiddels wordt in het Verenigd Koninkrijk het product in 20 van de 43 Politiekorpsen toegepast. In Nederland ondersteunen inmiddels de Korpsen Limburg-Noord, Rotterdam-Rijnmond, Utrecht en Hollands-Midden SelectaDNA al actief. Met de Korpsen Groningen, Brabant Noord, Midden West-Brabant, Noord Holland Noord, Amsterdam-Amstelland, Zuid Holland-Zuid en Gelderland Zuid zijn wij in overleg. In november 2008 werd aan SelectaDNA door het CCV de Innovatieprijs van het Politie Keurmerk Veilig Wonen (PKVW) toegekend.
SelectaDNA SelectaDNA bevat als belangrijkste component synthetisch DNA. Chemisch DNA is ook een veelgebruikte maar niet helemaal juiste aanduiding (alle DNA is chemisch) voor een in een laboratorium gemaakt DNA. Synthetisch DNA is opgebouwd uit exact dezelfde bouwstenen, aangeduid met de letters C,T.A en G, als natuurlijk DNA. Het gaat hier om chemische bouwstenen die op geen enkele manier gebruikmaken van natuurlijk of menselijk DNA. Voor SelectaDNA wordt een relatief kort fragment van enkele tientallen baseparen gesynthetiseerd. Ieder fragment bevat een unieke volgorde van de bouwstenen C,T,A en G. Een groot aantal van deze fragmenten worden aan de markeervloeistof of Spray toegevoegd. SelectaDNA bevat tevens een onder UV oplichtende stof waarmee de aanwezigheid op voorwerpen of verdachten door de Politie eenvoudig kan worden vastgesteld. Tenslotte bevat de markeervloeistof microdots, miniscule schjjfjes kunststof waarop de unieke code met een laser is vastgelegd. Deze code kan met een eenvoudige loep worden uitgelezen.
Het gebruik van DNA als markeringscomponent is alleen dan zinvol als eventueel op goederen of een verdachte aangetroffen sporen ook in het kader van onderzoek naar een verdachte kunnen worden gebruikt. Lange wachttijden zoals tot voor kort voor veel DNA analyses onvermijdelijk waren door de grote werkdruk bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) zijn voor deze toepassing niet aanvaardbaar. Nadat materiaal bij een verdachte wordt aangetroffen moet een analyseresultaat binnen 72 uur beschikbaar zijn. De introductie van SelectaDNA in Nederland valt dan ook niet toevallig samen met het vrijgeven van deze markt. Naast het NFI beschikt op dit moment ook Verilabs over een laboratorium met de vereiste accreditatie om rechtsgeldige DNA analyses uit te voeren. Rhine Consulting Group heeft met Verilabs een samenwerkingsovereenkomst afgesloten waardoor de Nederlandse Politie Korpsen de zekerheid hebben dat analyseresultaten van SelectaDNA binnen 72 uur beschikbaar kunnen zijn. DNA Analyse Als op een voorwerp of verdachte materiaal wordt gevonden dat mogelijk SelectaDNA bevat, wordt hiervan net als bij achtergelaten DNA –sporen door de FO een monster genomen. In een forensisch laboratorium wordt vervolgens eerst vastgesteld of het inderdaad om bruikbaar SelectaDNA gaat en vervolgens de unieke volgorde (code) bepaald. Deze code wordt vervolgens gekoppeld aan een code die de Politie vervolgens via de SelectaDNA Database naar de gegevens van de eigenaar van het voorwerp leidt. In geval van materiaal dat op een verdachte is aangetroffen wordt de gevonden code vergeleken met de unieke code van de Spray die in de overvallen winkel werd gebruikt. Alleen de Politie heeft toegang tot de Database met gegevens van gebruikers.
Diefstal-preventie Met SelectaDNA en microdots gemarkeerde goederen zijn voor een crimineel risicovoller en daardoor minder aantrekkelijk. In gebieden waar de Politie SelectaDNA ondersteunt worden criminelen bij ieder bezoek aan een arrestantenafdeling op een politiebureau op bij acties van de Politie op straat erop geattendeerd, dat de Politie op de aanwezigheid van SelectaDNA controleert. Doordat het gebruik van SelectaDNA op woningen, scholen e.d. met stickers en borden duidelijk wordt aangekondigd zullen inbrekers die objecten bij voorkeur mijden. De eerste resultaten van de Projecten in Venray en Rotterdam laten een aanzienlijke daling van het aantal inbraken en zien .
Overvalpreventie Spray
SelectaDNA is een overval preventie-strategie die in nauw overleg met Politie Rotterdam - Rijnmond is uitontwikkeld. In eerste instantie zullen 21 winkels in Rotterdam in het kader van een door het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam (OBR) gefinancierd Project bij wijze van proef worden voorzien van dit systeem. Rhine Consulting Group werkt voor de technische uitvoering samen met Trigion Beveiliging. Evenals bij de inbraak preventie- strategie is het doel de pakkans te vergroten en de bewijslast te verlichten. Beide vergroten het risico voor de crimineel waarvan een preventieve werking uitgaat.
Het systeem bestaat uit de volgende componenten: • • •
Een System Controller die zorgt voor voeding, ontvangst en doorgifte van signalen. Één of meerdere Spray-units die boven de uitgangen worden geplaatst en verbonden zijn met een bewegingsmelder. Een systeem om de unit te activeren.
Bij een overval kan het systeem op verschillende manieren worden geactiveerd. De Spray-unit wordt in stand-by mode gebracht en ingeschakeld zodra de overvaller binnen bereik van de bewegingsmelder komt. Dit is dus pas bij het verlaten van de winkel. Op dat moment wordt een aerosol met SelectaDNA verspreid. Indien de winkel is aangesloten op een Alarmcentrale wordt een melding doorgegeven met als bijzonderheid dat de dader mogelijk sporen van SelectaDNA op kleding en lichaam draagt. Bij het aanrijden naar het plaats delict maar ook in haar onderzoek kan de Politie van dit gegeven gebruik maken. Juridisch kader Spray
SelectaDNA is een nieuwe techniek en er bestaat nog geen jurisprudentie in Nederland. Op basis van onderzoek en overleg zijn wij echter van mening, dat t.a.v. toelaatbaarheid en bewijslast geen problemen te verwachten te zijn. SelectaDNA is als stof niet schadelijk of agressief en wordt tijdens een overval zodanig verspreid, dat de overvaller er mee in aanraking komt. Qua technologie is dit vergelijkbaar met de in Nederland algemeen toegepaste “plofkoffers” die bij openen een kleurstof verspreiden. Voor het gebruik van SelectaDNA wordt als onderdeel van de Strategie nadrukkelijk vooraf gewaarschuwd. Het gebruik van een UV lamp (gewone zaklamp met een andere frequentie lichtbundel) waarmee SelectaDNA wordt opgespoord kan niet worden beschouwd als dwangmiddel. Een aanhouding zal plaatsvinden op basis van een combinatie van feiten en omstandigheden (voldoen aan signalement, verblijf in omgeving strafbaar feit, gedrag) waarbij het oplichten van kleding of lichaamsdelen onder hierbij gebruikt UV licht een bijdrage levert. Bij aantreffen van sporen op kleding kan deze als dwangmiddel tot waarheidsvinding in beslag worden genomen. Bij aantreffen van sporen op het lichaam kan onderzoek aan het lichaam volgen op basis van ernstige bezwaren. Het afnemen van lichaamsvreemd materiaal (de UV oplichtende stof die wordt aangetroffen) is in dit kader niet bezwaarlijk. Het afnemen van monster materiaal wordt gedaan door de FO (Forensische Opsporing) volgens een vaststaand protocol. Het onderzoek van het monstermateriaal door een geaccrediteerd forensisch laboratorium conform hiervoor geldende regels en voorschriften. Bevindingen worden teruggekoppeld naar de Politie en opgenomen in procesverbaal. Evenals het geval is met op het plaats delict aangetroffen DNA-sporen van een mogelijke dader zal het DNA niet als enig en op zich staand bewijs tegen een verdachte kunnen gelden. In combinatie met andere feiten en omstandigheden zal het echter net als ander DNA onderzoek een belangrijke bijdrage aan waarheidsvinding leveren.
Ervaringen elders Voor zover ons bekend is dit het eerste project waarbij spray-systemen op deze schaal (21 winkels in een beperkt gebied) en met actieve ondersteuning van Politie als preventiestrategie worden toegepast. Het concept is tot stand gekomen in nauw overleg met Politiekorps Rotterdam-Rijnmond. In Engeland zijn voorbeelden bekend van tactische (under cover) inzet van Spray-systemen in winkels en in lok-auto’s. Hier lag de nadruk echter op verrassing van overvallers of werd gebruik gemaakt van zichtbare markering (verf) zoals gebruikt bij plofkoffers. Het Rotterdam Project richt zich nadrukkelijk op preventie. waarbij confrontatie tijdens de actie, in de winkel wordt vermeden. De toegepaste (UV/DNA) technologie is er op gericht niet alleen de pakkans te vergroten maar ook de bewijslast te verlichten en sluit aan op al lopende inbraakpreventie projecten in Rotterdam Charlois en Pendrecht. Hierin ligt ook de basis van geloofwaardige afschrikking. Politiekorps Amsterdam-Amstelland heeft inmiddels aangegeven ook een pilot-project voor te bereiden.
Resultaten Samenvatting evaluatie Politie Rotterdam
4, 4
aantal overvallen op
3, 3 2,
2008
2
2009
1, 1 0, 0 Kerstendijk
Beijerlandselaan
Schiedamseweg
Groene
Het aantal overvallen op winkeliers in de pilot gebieden is met 65 procent afgenomen. Veiligheidsbeleving enquête:
-
Het responspercentage was 45,5%. Er is gewerkt met een 5 punts schaal. Waarbij 1 meest negatief is en 5 meest positief. De percentages zijn omgerekende rapportcijfers uit deze 5 punts schaal. 66% is dan gemiddeld een 6,6 als cijfer. Dezelfde vragen voor het gebruik van de spray als na het gebruik de spray zijn gebruikt.
Hier vallen een aantal dingen op: -
-
Stijging per vraag varieren tussen de 10% en 18% Waarbij deze stijging met name plaatsvindt gedurende de openingstijden (en dus aanwezigheid in de winkel) Interessant om te zien is dat men zich ook veiliger voelt tijdens woon-werk verkeer terwijl de DNA spray daar geen werking heeft. Specifiek gevraagd naar hoeveel veiliger men zich voelt geven ze een hoger percentage aan.
Ze voelen zich 39% veiliger. -
Tevredenheid over de DNA spray geeft men een 8. Men is tevreden. Of deze ondernemers andere ondernemers zullen adviseren DNA spray te nemen is bevestigd met een 8,2 De ondernemers geloven in het concept van communicatie. Met name de borden in de omgeving vinden zij sterk bijdrage aan het resultaat. Of men vindt dat de politie zich voldoende heeft geëquipeerd voor dit project geven de ondernemers een cijfer 6,8. Dit is goed te noemen, maar wellicht mag de politie zich hier (nog) iets meer profileren.
Selecta DNA-spray tegen overvalproblematiek Aanleiding Ondanks de goede samenwerking (binnen het PCA1) tussen politie, gemeente en bedrijfsleven is het aantal overvallen op bedrijven in Amsterdam in 2007 gestegen, na een daling in de voorgaande jaren. Dit heeft geleid tot een aantal nieuwe initiatieven om ondernemers tegen criminaliteit te wapenen. De stimuleringsregeling2, de veiligheidsdag3 en de PINproef4 zijn de voornaamste. Begin 2008 heeft MKB-Amsterdam tevens gepleit voor een nieuw instrument, namelijk een verf- of stankspray die overvallers direct herkenbaar maakt. De vergrote pakkans zou de overvaller moeten weerhouden van zijn daad. Op basis van de –voorzichtig instemmende en kritische- reacties heeft MKB-Amsterdam dit grove idee samen met het innovatieve bedrijf Rhine Consulting Group scherp geslepen tot een haalbaar plan. Inzet van DNA volgens een effectieve strategie Kit Rhine Consulting Group5 is bezig een preventiestrategie op basis van DNA in te zetten in Nederland. Deze strategie tegen inbraken, diefstallen en overvallen wordt in Engeland al toegepast met ondersteuning van de politie. De toepassing van een thuiskit wordt in Engeland met succes tegen diefstal toegepast. Het gaat hier overigens in alle gevallen om synthetisch DNA. Nagemaakt dus, maar met dezelfde cruciale eigenschap (unieke combinaties) als natuurlijk DNA-materiaal. De kit is een pasta-achtige substantie bestaande uit DNA-materiaal en minuscule dots met een unieke code (microdots). Dit wordt aangebracht op waardevolle spullen, die daarmee aantoonbaar toebehoren aan een unieke persoon (die als enige de bijhorende –geregistreerde- cijfercode –op het potje van de kitkent). De rechtmatige eigenaar registreert zijn/haar DNA in de beveiligde database waar alleen de politie inzage in heeft. De DNA is onzichtbaar, totdat hij met speciaal UV-licht wordt beschenen: dan licht het duidelijk onderscheidbaar op. Op deze manier kan gestolen goed worden gelokaliseerd. Hierdoor neemt de pakkans en bewijslast aanzienlijk toe. Hierin zit de preventieve werking.
Strategie Niet enkel het materiaal is van belang, maar ook de strategie. Dat wil zeggen dat de kans op structureel succes beduidend groter is indien belangrijke spelers zich eraan verbinden, zijnde politie (die bijvoorbeeld zijn uitgerust met UV-verlichting), justitie (met oog voor de 1
Platform Criminaliteit Amsterdam (voorzitter: wethouder Lodewijk Asscher; veiligheidsmanager Peter Hammecher) De gemeente Amsterdam presenteert deze regeling op 10 maart. Het idee is dat ondernemers tegemoet gekomen worden in investering tegen criminaliteit (camera’s, alarmsystemen, Pinapparaten, etc.) 3 Deze vindt plaats op 8 april 2008 4 40 ondernemers stimuleren een jaar lang het gebruik van PIN in hun zaak. Het idee achter de proef is dat het tot minder criminaliteit en meer veiligheid leidt. Immers: zonder contant geld is een overval niet interessant 5 Alle technische input komt voort uit het oriënterende gesprek tussen de heren Nab, Van der Laan, (Rhine Consultancy) en Verhoeven (MKB-Amsterdam), op 15 februari 2008 2
juridische kaders), collectieven als MKB-Amsterdam (die een rol spelen in de distributie en aandacht) en de gemeente (die de openbare ruimte en eventuele verordeningen mogelijk maken). Een tweede doorslaggevende voorwaarde is optimale communicatie (stickers, posters, borden) van de ingezette middelen. Hier gaat een belangrijke afschrikwekkende werking vanuit. In het kort bestaat de strategie uit drie pijlers: - Collectiviteit, de meerwaarde in de preventieve werking zit hem in een duidelijk communiceerbaar geografisch gebied of domein, waarbinnen geen ‘gaten’ aanwezig moeten zijn. - Communicatie, zowel richting deelnemers om het veiligheidsgevoel te beïnvloeden, als richting de criminele doelgroep. Dit laatste zowel selectief (verjaardagskaarten naar veelplegers) als a-selectief (media aandacht en stickers/borden bij het domein/gebied) - Opsporing/handhaving, de vergrote pakkans wordt bewerkstelligd door actieve en passieve opsporing van de politie met UV-lampen binnen het project. De politie zal hiervoor een protocol toe moeten passen. Een anti-overvalspray met DNA Tegen (nacht)inbraak is ook al een DNA-variant beschikbaar: een sprayinstallatie die gekoppeld is aan een tijdklok met alarm of bewegingsmelder. Indien de installatie in werking wordt gebracht, sproeit deze spray op de inbreker die daarmee herkenbaar is, en bewijsbaar afkomstig uit het pand dat is gekoppeld aan de unieke DNA-cijfercodecombinatie. Ook hier is de inzet van UV-licht nodig. Een vergelijkbaar systeem kan worden gebruikt tegen (overdag)overvallers. Dan zou de installatie gekoppeld moeten zijn aan een manueel bedienbare trigger (inclusief stil alarm die de politie tegelijk inschakelt) die het systeem onmerkbaar voor de overvaller op scherp stelt. Op het moment dat de overvaller dan de deur uitgaand passeert, wordt deze –desgewenstbespoten met DNA-spray. Ook hier geldt dat de strategie van communicatie en vergrote pakkans ervoor moet zorgen dat uiteindelijk deelnemers aan het project, die het duidelijk maken deze spray te hebben, een aanzienlijk kleinere kans hebben om slachtoffer te worden. De DNA spray kan eventueel met of zonder zichtbare verf toegepast worden.
Mogelijke tegenwerpingen en oplossingen Tegen deze aanpak lijkt in te brengen dat het bespuiten van andermans kleding tot schadeclaims van de overvaller leidt, maar uit vergelijkbare jurisprudentie6 (plofkoffers van geldlopers) volgt dat hier bij gebruik van wettelijk toegestane (niet schadelijk voor de gezondheid) materialen geen sprake van zal zijn. 6
Met dank aan de heer Ir. P. van Daal, Den Haag (e-mail 4 januari 2008)
Een tweede kritiekpunt is het mogelijk bespuiten van onschuldige passanten/klanten. Dit kan echter tot verwaarloosbare kans worden geminimaliseerd door de sproeiers sowieso enkel in te stellen op uitgaande personen en tevens op persoonlijke handbediening. Vervolgaanpak MKB-Amsterdam stelt voor om dit uitgewerkte voorstel met de binnen het PCA relevante partijen (politie, gemeente, justitie, veiligheidsmanager) te bespreken in aanwezigheid van Rhine Consulting Group voor de technische toelichting alsmede een nadere toelichting van de strategie. Zo kan de haalbaarheid van een pilot in Amsterdam besproken worden. Tot die tijd geven we geen verdere ruchtbaarheid aan dit idee.
Simon Nab, Kees Verhoeven, maart 2008
Prijslijst Maart 2010 (excl. BTW) Losse componenten Control Box incl. 220-12 volt voeding, back-up batterij, aansluitmogelijkheden alarmsysteem. Aansluitmogelijkheid voor 2 SprayUnits onafhankelijk en meerdere parallel (tegelijkertijd spray b.v. bij brede deur)
€ 445,00
Spray-Unit met ingebouwde timer
€ 345,00
Draadloze alarmknop zender
€
Draadloze alarmknop ontvanger
€ 182,00
Infra-Rood bewegingsmelder
€
DNA-Spray *
€ 175,00
98,00
80,00
Compleet systeem Totaal stand-alone unit overval setting
€ 1.325,00
Totaal stand-alone unit inbraak/ramkraak setting
€ 1.045,00
Opties RVS kap afwerking om sprayunit, meerprijs:
€ 75,00
Draadloze moneyclip in plaats van draadloze alarmknop, meerprijs:
€ 110,00
Optioneel: koppeling van systeem op bestaande alarm- of overvalinstallatie
€ **
Extra bord 30 x 30 cm, butlerfinish met zuignappenset.
€ 34,00
Extra sprayunit incl. DNA-Spray (voor extra brede deur, achterdeur of vloerunit)
€ 520,00
Extra PIR benodigd voor extra uitgang
€ 80,00
** Prijs installateur
Montage & Onderhoud Montagekosten zijn afhankelijk van de omstandigheden ter plaatse.
€ 400,00-600,00
Indicatie op basis van eerste plaatsingen Jaarlijkse systeemcontrole Jaarlijkse DNA-Spray * Tweede DNA-Spray voor eventueel tweede sprayunit in zelfde winkel (zelfde DNA code)Jaarlijkse
€ ** € 125,00 € 100,00
* DNA-Spray kosten zijn incl. database registratie, eventuele kosten DNA Analyse door Verilabs op verzoek Politie in het kader van onderzoek en middelen t.b.v. Politie: UV lampen, waarschuwingslampen bureau’s onbeperkt en UV zaklampen. ** Tarief en verzorging door installateur
