BEB 2013-206
Eindrapportage Taskforce Minder Cash in de supermarktbranche
Leidschendam, 12 november 2013
1
Inleiding In november 2008 stelde het bestuur van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) vanwege de toename van het aantal roofovervallen op supermarkten - de Taskforce Cashloze Supermarktbranche 2014 in. Voor ondersteuning werd een beroep gedaan op de Stichting Bevorderen Efficiënt Betalen (SBEB). De Taskforce kreeg de opdracht te onderzoeken of het mogelijk is een cashloze supermarkt te realiseren. Alhoewel een cashloze supermarkt technisch mogelijk is, concludeerde de Taskforce na een jaar dat er voorlopig nog diverse maatschappelijke belemmeringen zijn die de realisatie ervan in de weg staan. Besloten werd daarnaar dan ook voorlopig niet te streven, maar wel vast te houden aan de doelstelling om zo min mogelijk contanten in de supermarkten te hebben. Het CBL-bestuur doopte de Taskforce daarom in mei 2010 om tot Taskforce Minder Cash in de supermarktbranche en verzocht de Taskforce om zoveel mogelijk maatregelen te bedenken die deze doelstelling dichterbij zou kunnen brengen. De Taskforce is nu bijna 5 jaar actief geweest en vindt het tijd een punt achter haar werkzaamheden te zetten. Haar taak zit erop. De Taskforce heeft initiatieven aangejaagd en diverse projecten succesvol afgerond. Het vervolg en het onderhoud kan gedaan worden binnen de reguliere taken van CBL, SBEB en de Betaalvereniging Nederland. Het CBL zal voor een betere borging zitting nemen in de Stuurgroep Betalingsverkeer van Detailhandel Nederland. Daarnaast zal het CBL een werkgroep betalingsverkeer oprichten waarvoor de projectleiders bij formules met wie de Taskforce de afgelopen jaren heeft samengewerkt uitgenodigd worden. In deze rapportage worden de projecten waarmee de Taskforce zich heeft bezig gehouden beschreven. We gaan achtereenvolgens in op de rol en samenstelling van de Taskforce door de jaren heen. Vervolgens analyseren we de pingroei tussen 2009 en 2013 en blikken we terug op de promotiecampagnes en het invoeren van het nieuwe pinnen. Eén van de belangrijkste projecten van de Taskforce was het invoeren van Alleen pinnen kassa’s. Hoe dat project is opgezet komt in deze rapportage aan de orde. Ten slotte besteden we aandacht aan techniek: cashmanagementsystemen, innovaties zoals retourpinnen en contactloos betalen. Het rapport eindigt met het uitfaseren van de Chipknip. De Taskforce kijkt tevreden terug op haar werkzaamheden en dankt iedereen die heeft meegewerkt aan het project.
Rol Taskforce De Taskforce kreeg in eerste instantie een onderzoekstaak: Onderzoek of het op termijn mogelijk is een cashloze supermarkt te realiseren en op welke wijze de migratie daarnaartoe het beste plaats zou kunnen vinden. Na een jaar kwamen daar taken bij: optreden als gesprekspartner namens de branche voor derden op het gebeid van betalingsverkeer coördineren van pin-projecten binnen de supermarktbranche monitoren van relevante ontwikkelingen op het gebied van betalingsverkeer kennis delen binnen de branche aanjagen van projecten die het pinnen stimuleren en contant geld reduceren 2
aanjagen van de ontwikkeling van nieuwe betaalproducten en –functionaliteiten die ertoe kunnen bijdragen dat meer contant geld wordt gesubstitueerd door pinbetalingen.
De Taskforce rapporteerde in de periode 2009-2013 twee keer per jaar aan het CBL-bestuur en organiseerde regelmatig informatiebijeenkomsten voor geïnteresseerden uit de branche.
Samenstelling Taskforce De Taskforce begon onder leiding van Jan Brouwer met Fons Deen, Cees van Vliet en Joop Verbeeten als leden. De voorzittershamer is daarna een periode gehanteerd door Fons Deen en ten slotte door Cees van Vliet. Naast genoemde personen zijn Meint Boonstra, Fred Letschert en Martina Balm lid van de Taskforce geweest. René Roorda, Jules van Well, Jeanine Bouwmans en Miriam Osten zorgden voor de ondersteuning en woonden in de regel de vergaderingen van de Taskforce bij. De Taskforce onderhield nauwe contacten met de bedrijven. Per supermarktbedrijf werd een contactpersoon gezocht die vervolgens bij projecten betrokken werd en regelmatig werd geïnformeerd over de voortgang. De Taskforce is deze contactpersonen veel dank verschuldigd, want zonder hen hadden de projecten niet uitgevoerd kunnen worden.
Jan Brouwer
Fons Deen
Cees van Vliet
Groei van het pinnen Het marktaandeel van de supermarktbranche ten opzichte van speciaalzaken neemt nog steeds toe. Dit zien we terug in de transactie-aantallen: het totale aantal transacties (dus: pin, chipknip, contant, creditcards) in de supermarktbranche steeg van 1.752 transacties in 2009 naar maar liefst 2.105 miljoen transacties in 2012. Van alle transacties die bij toonbankinstellingen (winkels, horeca, tankstations) plaatsvinden (5,7 miljard), vindt 37% plaats bij supermarkten. Het afrekenen verloopt via circa 25.000 kassa’s. De supermarktbranche streeft naar een reductie van contant geld en toename van het aantal pinbetalingen. Dat is een extra uitdaging wanneer er sprake is van toename van het totale aantal transacties; nieuwe klanten kunnen zomaar hun gewoonte meenemen om boodschappen contant af te rekenen. Hoe pakte dit uit in de periode 2009-2012? De branche is geslaagd in haar opzet: het aantal pinbetalingen steeg veel sterker (36%) dan het aantal contante transacties (14%). De sterke stijging van pinnen heeft een gunstig effect op de verhouding pinnen/ contant. In omzet gemeten is pinnen al jaren het belangrijkste betaalmiddel: 65% ging in 2012 via pin, dat was in 2009 niet heel veel anders: 64%. Maar in aantallen transacties was en is contant afrekenen de winnaar. De branche heeft door campagnes, focus op het pinnen en het invoeren van zelfscan in combinatie met pinnen en het invoeren van Alleen Pinnen kassa’s 3
voor elkaar gekregen dat het percentage pinnen de afgelopen jaren toenam en het percentage contant afnam. Dit ondanks het slechte economische tijd dat bepaalde consumentengroepen richting contant duwde. In 2009 ging 39% van de transacties via pin (en 57% met contant geld), in 2012 ging 44% van de transacties via pin (en 54% met contant geld). Dit zijn de landelijke cijfers. Er zijn duidelijk verschillen tussen formules. Formules die het meest sturen op pinstimulering halen inmiddels (2013) de 50%, anderen blijven steken op circa 40%. Kijkend naar de absolute aantallen transacties, dan spreken we in de supermarktbranche over zeer indrukwekkende getallen: in 2012 werden maar liefst 931 miljoen pinbetalingen in de branche gedaan. De teller stond in 2009 op 688 miljoen. Er zijn dus maar liefst 243 miljoen pintransacties bij gekomen (toename met 36%). Ter vergelijking: het totale aantal pinbetalingen in Nederland in 2012 was 2.474 miljoen. De supermarktbranche droeg in belangrijke mate bij aan de totale pingroei in Nederland. Met name in de non-food detailhandel ging het economisch slecht, wat zijn weerslag had op de pincijfers. De supermarktbranche (en daarnaast de horeca) maakte veel goed. De groei van het aantal pinbetalingen kwam vooral vanuit laagwaardige betalingen (< 10 euro), zo rapporteert de Betaalvereniging Nederland. De campagne Klein bedrag? Pinnen mag! die vanaf 2008 in de supermarktbranche gevoerd is, heeft dus duidelijk effect gehad. Er is in dit domein overigens nog veel te bereiken: driekwart van de betalingen onder de 10 euro gaat nog contant. Hieronder treft u een figuur aan van de groei van het pinnen per maand in de periode 2009oktober 2013. Als de pingroei in dit tempo doorgaat, gaat de supermarktbranche de mijlpaal van 1 miljard pintransacties in een jaar eind december 2013 halen. Dat zou een mooi resultaat voor de Taskforce zijn.
100.000.000 90.000.000 80.000.000 70.000.000 60.000.000 50.000.000 40.000.000 30.000.000 20.000.000 10.000.000 0
2009
2010
2011
4
2012
2013
Promotiecampagnes De supermarktbranche was altijd al enthousiast met het onder de aandacht brengen van pinnen, omdat pinnen voor de branche diverse voordelen met zich meebrengt. In 2008 was de tijd rijp voor een branche-brede promotie van Klein bedrag? Pinnen mag! Sindsdien heeft de branche duidelijk een tandje bijgezet met het promoten van pinnen. De Taskforce heeft de diverse activiteiten voor de branche gecoördineerd:
de productie van supermarkt-specifieke commercials ter promotie van pinnen; het stimuleren van uniform promotiemateriaal en slogans in de winkels; de ontwikkeling en distributie van intern voorlichtings- en opleidingsmateriaal voor medewerkers (e-module met film CBL, voorlichtingsmiddelen SBEB, draaiboeken, veiligheidsprotocol mbt pinnen); stimuleren van het assertiever duidelijk maken dat pinnen de voorkeur heeft (stellen van de pinvraag, commerciële acties rondom pinnen).
Een aantal keren zijn er branche-brede klantenacties gekoppeld aan de pinpromotiecampagnes. Zo konden er reisjes naar Disneyland gewonnen worden, auto’s, UEFAvoetbalkaarten, shop-tegoeden en is een keer een goed doel ondersteund (World Food Program) als beloning voor het pinnen. Er zijn zijn de afgelopen jaren ook diverse acties met individuele retailers gehouden ter promotie van het pinnen. Om medewerkers ertoe aan te zetten extra hun best te doen zijn onderlinge winkelwedstrijden uitgeschreven met interessante prijzen (een leuke voorstelling, een groot feest, geld voor de personeelspot etc.). Uit al dit soort acties blijkt: specifieke aandacht voor pinnen helpt en heeft ook op de langere termijn effect op het aantal transacties dat elektronisch wordt afgewikkeld. Anderzijds is ook duidelijk geworden dat supermarktformules in de regel maar één of maximaal twee keer per jaar een pin-actie kunnen hebben en hun medewerkers kunnen stimuleren de ‘pinvraag’ te stellen. Permanente promotie is niet realistisch.
In mei 2013 is een nieuwe slogan gelanceerd ter promotie van het pinnen: “Pinnen, ja graag!”. Dit om aan klanten duidelijk te maken dat ondernemers en medewerkers het liefst pinbetalingen hebben. Veel klanten denken dat het niet zoveel uitmaakt of ze pinnen of contant betalen. Met de nieuwe campagne wordt duidelijk gemaakt dat het wel degelijk verschil maakt. De campagne biedt de mogelijkheid aan bedrijven om het pinnen weer eens goed onder de aandacht te brengen. Er is nieuw point-of-sale materiaal en volop publiciteit rondom de campagne. Er is een commercial gemaakt die in 2 periodes in 5
2013 werd uitgezonden, er is een reeks PR-activiteiten om free publicity te generen en er wordt promotiemateriaal in het land uitgevent.
De Taskforce zou het fantastisch vinden om na vijf jaar de mijlpaal van 1 miljard pintransacties in de supermarktbranche binnen een jaar te bereiken. De Betaalvereniging, CBL, SBEB en Maestro zullen via een campagne een beroep doen op de consument om deze mijlpaal in december 2013 te bereiken,
Het nieuwe pinnen De Taskforce is in 2010 en 2011 betrokken geweest bij de invoering van het nieuwe pinnen. Zij monitorde de voortgang en informeerde vervolgens het CBL-bestuur en de CBL-achterban. In augustus 2011 kon heel Nederland vernemen dat het nieuwe pinnen ook bij Albert Heijn was ingevoerd. Hiermee werd het signaal gegeven aan zowel de retail als aan consumenten dat de invoering gestaag vorderde en zoals gepland per 1 januari 2012 rond zou zijn.
Vanaf januari 2012 kon niet meer via de magneetstrip betaald worden en kwam het pinnen via het merk PIN te vervallen. Alle ondernemingen met een pinautomaat accepteerden op dat moment Maestro en V PAY-betalingen. Aangezien verreweg de meeste Nederlandse consumenten van hun bank een betaalpas met Maestro hebben gekregen, verwerken de automaten in de supermarktbranche vooral Maestro-betalingen en slechts een handjevol V PAY-betalingen.
Alleen pinnen kassa’s Als er bij de kassa geen contant geld wordt geaccepteerd, heeft dit automatisch als effect dat het aantal contante transacties daalt en het aantal pintransacties stijgt. Maar de branche wil niet sneller gaan dan consumenten aankunnen en willen. Het moet geen ‘klantje pesten’ worden. Het stimuleren van pinnen gebeurt vanwege de veiligheid in de winkels. 6
De Taskforce heeft een aantal malen gesproken over experimenten met compleet cashloze winkels. Daarvan zijn er in Nederland een paar, maar die vormen een uitzondering. Een algemene supermarkt waar je alleen met je pinpas terecht kunt, is op dit moment een brug te ver. De Taskforce heeft het daarom over een andere boeg gegooid: het invoeren van kassa’s waar alleen gepind kan worden, terwijl bij de overige kassa’s in de supermarkt zowel gepind kan worden als met cash betaald kan worden. Deen supermarkten had hiermee inmiddels al de nodige ervaring.
Ook hier was voorzichtigheid geboden om de klant niet tegen zich in het harnas te jagen. Vandaar dat er eerst werd geëxperimenteerd in Weesp. Er werd in een winkelcentrum bij een aantal supermarkten POS-materiaal uitgeprobeerd. Dat was nodig, omdat één van de problemen bij de invoering is dat klanten ongemerkt bij een Alleen Pinnen kassa gaan staan, terwijl ze geen pinpas op zak hebben. Vloerstickers, kassabanden en opvallend materiaal op en rondom het kassameubel moet dat voorkomen. Daarnaast werd het draaiboek voor invoering verfijnd. Tijdens terugkoppelingsbijeenkomsten met de branche, bleken supermarkten het liefst samen op te trekken met het invoeren van Alleen Pinnen. Op die manier konden consumenten in een bepaald verzorgingsgebied bij de diverse supermarkten tegelijk kennis maken met Alleen Pinnen, konden zij vanuit het collectief worden voorgelicht en gestimuleerd en werd Alleen Pinnen geen concurrentie-onderwerp. Op deze manier ontstond in 2012 het zogenoemde Hotspot-project. In dat project deden we negen gemeentes aan waar supermarkten tegelijk Alleen Pinnen invoerden. Er is een separate rapportage opgesteld van het Hotspot-project (http://www.efficientbetalen.nl/view.cfm?page_id=11158)/ Cees van Vliet bood dit rapport eind 2012 aan aan de burgemeester van Zwolle, het laatste hotspot-gebied van de Taskforce.
7
Het Alleen pinnen project was bijzonder succesvol. In het voorjaar van 2010 werd de eerste mijlpaal bereikt: 5% van de vestigingen was begonnen met het experimenteren met Alleen Pinnen kassa’s. Het aantal vestigingen van supermarkten met Alleen Pinnen kassa’s stond eind 2011 op 478. Na afronding van het Hotspot-project waren er ruim 1500 (eind 2012). Daarnaast breidde het project zich uit buiten de supermarktbranche: winkelformules als IKEA, Action en V&D voerden ook Alleen Pinnen kassa’s in. We zagen dat de hotspots leidden tot veel free publicity over pinnen. Bovendien werd er een ‘zachte landing’ gerealiseerd voor het invoeren van pinonly. Daardoor kunnen supermarkten nu probleemloos en in eigen tempo pin-only invoeren. Consumentenorganisaties en belangenorganisaties van ouderen of mensen met een beperking zijn nauw bij het project betrokken en er is rekening gehouden met hun wensen. Niemand hoeft bang te zijn dat supermarkten ‘als kippen zonder kop’ Alleen pinnen gaan invoeren. De klant is koning. Supermarkten hebben duidelijk oog voor wat klanten wel en niet kunnen of willen en in welk tempo veranderingen kunnen worden doorgevoerd. De Stichting Bevorderen Efficiënt Betalen heeft fors geïnvesteerd in het Alleen Pinnen-project. Ook Maestro trok de portemonnee. Hierdoor konden ondernemers in de hotspotgebieden (niet alleen de deelnemende supermarkten, maar ook andere ondernemers in deze winkelgebieden) worden geïnformeerd en betrokken, konden pin&win-acties worden georganiseerd en kon ook veel free publicity worden gerealiseerd (elke hotspot is ‘geopend’ door een burgemeester of wethouder). Dit zorgde voor veel goodwill in de regio. Bovendien konden misverstanden weggenomen worden. Een kleine impressie van de actie in de hotspotgebieden:
Er waren abri-reclames, busreclames, spots op de lokale radio, point-of-salemateriaal bij de kassa’s, advertenties en artikelen in kranten, flyers, posters, promotiemedewerkers etc. De actie zorgde voor veel publiciteitsmomenten.
8
De formules die meedoen voeren het aantal Alleen Pinnen kassa’s langzaam op. De Taskforce vindt het jammer dat het niet gelukt is om alle formules in het project mee te krijgen. De Taskforce heeft ervoor gezorgd dat alle draaiboeken, voorlichtingsmiddelen en POSmaterialen die nodig zijn om Alleen Pinnen kassa’s in te voeren voor handen zijn. Daarnaast is gebleken dat klanten in het algemeen begrip hebben voor Alleen Pinnen en er – als je er de nodige aandacht aan besteedt – vanzelf aan wennen. De ervaringen van vestigingen die pinonly hebben ingevoerd zijn in het algemeen positief: vaak smaakt pin-only naar meer. Dat is niet zo vreemd: in de praktijk blijkt pin-only namelijk geld op te leveren en zijn kassamedewerkers gemakkelijker inzetbaar. Bovendien vallen negatieve reacties van klanten in de betreffende vestigingen mee. Als het gaat om de publieke opinie, zijn de reacties die op internet of van bellers op de radio de boventoon hebben, niet representatief. Maar liefst tachtig procent van de consumenten geeft de voorkeur aan pinnen boven contant in het algemeen. En zeventig procent van de consumenten zegt geen problemen te hebben met pin-only supermarkten. Er is maar een hele kleine groep mensen die echt problemen zegt te hebben met pinonly. De overige consumenten denken vooral dat andere mensen er problemen mee hebben. In haar eindrapportage over het Alleen Pinnen-project concludeert de Taskforce tevreden: De overall-doelstellingen zijnn behaald; Diverse deelnemende formules zijn op basis van de positieve ervaringen begonnen met een landelijke uitrol van Alleen Pinnen; Het pinnen groeit mede dankzij Alleen Pinnen in de supermarktbranche bovengemiddeld; Er worden besparingen gerealiseerd; De reacties vanuit het publiek zijn tijdens het project steeds positiever geworden; Het project vindt navolging buiten de supermarktbranche.
Alleen pinnen kassa’s veiligheid, maar ook besparen! Supermarkten namen het initiatief tot het invoeren van Alleen pinnen-checkouts om de veiligheid in en om de winkels te verhogen, maar – zoals hiervoor al is aangestipt - het overschakelen op Alleen pinnen-kassa’s blijkt ook een besparing op te leveren. Dat blijkt uit een onderzoek door Panteia in opdracht van de Stichting Bevorderen Efficiënt Betalen. Panteia berekende dat de kosten van een gemiddelde combi-kassa € 11.400 op jaarbasis bedraagt. De kosten van een pin-only kassa zijn op jaarbasis € 10.250. Hiermee is de gemiddelde kassa € 1.190 goedkoper dan een combikassa. Dat scheelt 10%. Ook vanuit de praktijk horen we besparende neveneffecten; supermarkten die werken met airboxen 9
rapporteren een reductie van het aantal. En aangezien per airbox moet worden afgerekend, scheelt dit direct kosten.
Discussiepunt: geldautomaten in supermarkten Het ministerie van Veiligheid en Justitie signaleerde in de winter van 2012-2013 een toename van het aantal roofovervallen op geldautomaten in supermarkten. Dit bood stof tot nadenken in de branche. Het opnemen van contant geld door consumenten past uiteraard niet in het beleid om contant geld terug te dringen. Uit onderzoek blijkt dat consumenten ‘zomaar’ - uit gewoonte geld opnemen, om daarvan een voorraadje op zak te hebben. Onderzoek toont tevens aan dat consumenten met contant geld op zak dit willen gebruiken; hoe meer ze op zak hebben, hoe minder ze geneigd zijn te pinnen. Dit strookt niet met het streven van de Taskforce om contante betalingen drastisch terug te dringen. De andere kant van de medaille is dat contant geld voorlopig nodig blijft om te betalen in situaties waar je niet kunt pinnen en dat consumenten dit ergens moeten kunnen opnemen. Supermarkten verlenen deze service en verdienen daaraan. Belangrijk is dat het gebeurt op een veilige manier. Wegen het service-aspect en de financiële voordelen op tegen de veiligheidsrisico’s ? De Taskforce heeft uitgebreid stilgestaan bij het dringende advies van het CBL-bestuur om geen geldautomaten in de winkel te plaatsen die door de eigen medewerkers gevuld en geleegd moeten worden en die niet voldoen aan de hoogste veiligheidseisen. Zij heeft dit onder de aandacht gebracht van supermarkten die werken met dit type geldautomaten. Op zich geldt: hoe minder geldautomaten, hoe minder contant geld in omloop komt. Maar als men er om service-edenen voor kiest om toch een geldautomaat in de winkel te hebben, kies dan voor een kwalitatief goed apparaat (van een bank) die door een professionele waarde-vervoerder wordt ‘geserviced‘, zo luidt het advies van de Taskforce. Overigens heeft De Nederlandsche Bank laten weten strenger toe te zullen zien op de veiligheid van geldautomaten in winkels. Te verwachten valt dat een aantal geldautomaten en de handelingen erom heen deze toets niet zullen doorstaan.
Cashmanagementsystemen Om checkouts waar nog wel met contant geld betaald kan worden te beveiligen tegen roofovervallen, kassagrepen e.d. bestaan er allerlei hulpmiddelen: van afroomboxen tot geavanceerde cashmanagementsystemen. De interesse in dit soort systemen neemt toe. De financiële haalbaarheid om dit soort systemen in te voeren wordt groter wanneer maar een deel van de kassa’s ermee hoeft te worden uitgerust doordat andere kassa’s Alleen Pinnen kassa’s zijn. Wat er op dit gebied allemaal te koop is en wat dit ongeveer kost, is geïnventariseerd in een marktscan die te downloaden is via http://www.pinnenzakelijk.nl/hotspots/downloads.asp. De marktscan is onder de aandacht gebracht van supermarktformules die vervolgens zelf kunnen afwegen of zij willen investeren in cashmanagementsystemen. Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft in 2013 een subsidie verstrekt voor het inventariseren van praktijkervaringen met cashmanagementsystemen. In het kader van dat project worden de ervaringen geïnventariseerd van een aantal supermarkten (en bedrijven uit andere branches) uit het verleden. Daarnaast worden enkele nieuwe pilots met de nieuwste cashmanagementsystemen uitgevoerd om de do’s and don’ts van begin tot het eind in kaart te brengen. Dit project loopt nog door na 2013. Dirk van den Broek is één van de participanten.
10
Innovaties betalen Het valt niet mee om alle ontwikkelingen op betalingsgebied bij te houden. Er wordt veel gesproken en geschreven over Paypal, Google Wallet, contactloos betalen, mobiel betalen etc. De Stichting Bevorderen Efficiënt Betalen heeft de ontwikkelingen op verzoek van de Taskforce twee maal op een rijtje gezet. De eerste keer in 2010 en vervolgens nog een keer in 2012. Het rapport over de technische ontwikkelingen in het betalingsverkeer is te downloaden van: http://www.pinnenplus.nl/mobiel-vervangt-kaartbetaling.php.
In 2013 zijn de ontwikkelingen in een stroomversnelling gekomen:
de banken hebben pinverwerker Equens de opdracht gegeven hun systemen aan te passen voor ‘retourpinnen’. Het product komt in 2014 op de markt. Retourpinnen is het op elektronische wijze terugbetalen aan de klant. Dit is vooral voor de modedetailhandel, de elektrotechnische detailhandel e.d. van groot belang. Voor de supermarktbranche is retourpinnen vooral handig bij teruggave van grote nonfood-aankopen.
11
.
ING en ABN Amro distribueren sinds kort betaalpassen waarmee ‘contactloos’ kan worden betaald (je houdt je pas voor de automaat, net als de OV-chipkaart). Retailers die willen profiteren van de snelheid van de contactloze betaling (onder 25 euro zonder pincode), zullen hun betaalautomaten moeten laten aanpassen of vervangen door betaalautomaten met een contactloze lezer. Contactloos betalen zonder pincode is sneller dan ‘contactrijk’ pinnen. Hiermee wordt wellicht het (op zich beperkte) tijdverlies weer goedgemaakt dat ontstond bij de overgang op het nieuwe pinnen (toen het zogenoemde preswipen verviel).
Sinds augustus 2013 beproeven de drie grote banken contactloos betalen via de mobiele telefoon in Leiden. Aan deze proef doen 1000 consumenten en meer dan 150 winkeliers (onder meer een aantal supermarkten) en horeca-ondernemers mee. Ook hiervoor geldt dat ondernemers die contactloze betalingen willen kunnen ontvangen hun betaalautomaten moeten laten aanpassen of vervangen (de automaat kan dan niet alleen de contactloze betaling met de telefoon, maar ook die met een contactloze pas aan). Mobiel betalen zorgt - ingeval er geen pincode hoeft te worden ingevoerd - net als betalen met een contactloze pas voor tijdwinst aan de kassa. Bovendien zijn er uitbreidingsmogelijkheden naar loyalty-koppelingen die voor supermarkten interessant kunnen zijn.
Er kan inmiddels zonder pincode gepind worden in diverse parkeergarages
Naast de hiervoor vermelde innovaties die de Taskforce verwelkomt omdat ze kunnen bijdragen aan het verminderen van contant geld, dringen de vertegenwoordigers van detailhandel, horeca en tankstations al een paar jaar aan op een vorm van off-line pinnen of een andere oplossing waardoor ingeval van een storing in het pinverkeer er toch afgerekend kan worden. Op dit moment hebben de banken nog geen concrete oplossingen geboden waar de vertegenwoordigers van toonbankinstellingen tevreden mee zijn. De Taskforce heeft ook uitvoerig gekeken naar de mogelijkheden van de prepaid-pinpas. In het buitenland worden dergelijke passen veelvuldig uitgegeven. Deze kaarten kunnen worden opgeladen met een bepaald bedrag (dit staat op een rekening en niet op de kaart zelf en kan dus niet bij kaartverlies verloren gaan) en zowel anoniem als persoonlijk zijn. Met de kaart wordt een gewone pinbetaling gedaan die afgehandeld kunnen worden tegen dezelfde condities als een gebruikelijke pinbetaling. De Taskforce kan zich voorstellen dat de pre-paid kaart een oplossing biedt voor bepaalde doelgroepen die nu nog contant blijven betalen. Uit onderzoek van de Taskforce blijkt dat zowel V PAY als Maestro in principe algemene prepaidproducten kunnen bieden die op iedere betaalautomaat waar Maestro en V PAY wordt geaccepteerd gebruikt kan worden. Er is echter wel een ‘issuer’ nodig die deze kaarten op de markt brengt. Er is gedurende de periode waarin de Taskforce actief was geen partij geweest die een algemeen beschikbaar product op de markt heeft gebracht.
12
Chipknip verdwijnt definitief als betaalmiddel We besluiten dit rapport met de rapportage dat er na 1 januari 2015 één elektronisch betaalmiddel minder zal zijn: op dat moment kan Chipknip namelijk niet meer gebruikt worden. Currence heeft op basis van de marktontwikkelingen en na consultatie van marktpartijen besloten om Chipknip te beëindigen. Daarmee komt na 17 jaar een einde aan het bestaan van dit Nederlandse elektronische betaalmiddel. Het betaalmiddel is inmiddels al nagenoeg uit de retail verdwenen. Klanten zijn aangespoord om hiervoor in de plaats te pinnen. Pinnen, ja graag. Ook voor kleine bedragen.
13
