basisschool De Hoeksteen Bussum
case
Grootschalige verbouwing met aangrenzende nieuwbouw van basisschool De Hoeksteen in Bussum. ◘
opdrachtgever oplevering aannemer constructeur
Basisschool De Hoeksteen 2004 Heijmerink Bouw Buro Bekendam & Partner
IV-1 Case Basisschool De Hoeksteen Bussum
Zitelementen gecombineerd met omkleding van radiatoren. Kussens gemaakt door leerkrachten en ouders. ◘
‘nieuwe vleugel in harmonie met omgeving’
Bestaande ontwerpgrammatica wordt doorgezet. ◘
Ritme van ramen komt voort uit bestaande school. ◘
Bijzonder detail: regenpijp door betonschot. ◘
Het schoolgebouw is het enige grote gebouw in de
hoofdgebouw. Een bijzonder detail is de regenpijp die
De Jury:
omgeving, die verder vooral uit woonhuizen bestaat.
door een betonschot loopt.
‘De uitbreiding van de school is heel precies, zorgvuldig
Basisschool De Hoeksteen Bussum
De uitdaging was om de nieuwe vleugel goed te laten
en liefdevol uitgevoerd. De stedenbouwkundige
aansluiten op die omgeving, zonder afbreuk te doen
Menselijke factor
inpassing is naadloos, foutloos en bescheiden; het
aan de eigenheid (en formaat) van het bestaande
Maar de menselijke factor zit vooral in het interieur. In
geheel getuigt van vakmanschap. Hier is geen sprake
schoolgebouw in jaren 30-stijl. Daarom is ervoor
de ombouw van de radiatoren hebben we hangplekken
van enkel kopiëren, de details zijn eigentijds en zijn
gekozen om de aanbouw een geleidelijke overgang te
gecreëerd in de vorm van bankjes. De ouders maakten
zorgvuldig uitgewerkt. Deze uitbreiding stelt een goede
laten vormen tussen het bestaande schoolgebouw en
daar de kussens voor, een hartverwarmend initiatief.
norm voor dergelijke projecten.’
de gebouwen en huizen die ernaast liggen. Het meest
De Hoeksteenschool is een populaire grote school in
opvallende is eigenlijk dat het gebouw niet opvalt.
Bussum-Zuid. Een typisch ouderwets schoolgebouw,
Steeds wanneer mensen dat zeggen, ervaren we dit als
robuust met lange gangen hoge lokalen, terrazzo
een compliment. De nieuwe aanbouw is geïnspireerd op
vloeren, houten kozijnen tussen gangen en lokalen.
de tuinmuur met bolvormige sierelementen die hier in het
Kortom een echte school, zoals de meeste mensen zich
verleden heeft gestaan.
enkel nog herinneren uit hun kindertijd. Het raakt je om
De aanbouw volgt de nokhoogte van de omliggende
daar een uitbreiding voor te mogen maken. Het project
woningen en blijft zodoende een stuk lager dan
was meteen bijzonder door de participatie van een
de school. De grote sprong in nokhoogtes wordt
aantal ouders die meedachten in het proces. Iedereen
opgevangen door het trappenhuis dat een duidelijk
was betrokken en er was een enorme drive om dit project
leesbare tussenschakel vormt. Een andere ontwerpkeuze
mogelijk te maken. Het is dan ook bijzonder dat het
om de nieuwe vleugel minder grootschalig te laten ogen
binnen twee jaar volledig is gerealiseerd. De opdracht
is het dichte schuine dak, waaronder zich de eerste
omvatte, behalve het ontwerp, ook directievoering en
etage bevindt. Om te zorgen dat er toch voldoende
bouwmanagement.
daglicht binnenvalt is er onder de dakgoot een lage aaneengesloten rij diepliggende ramen bedacht.
Prijswinnend ontwerp
Aan de achterkant (te zien vanaf het schoolplein) komt
Dit project heeft, uit twaalf inzendingen, de Ruimtelijke
boven extra licht binnen via dakkapellen. Hierdoor heeft
Kwaliteitsprijs 2005 gewonnen, uitgereikt door de
de nieuwe vleugel hetzelfde dak als het bestaande
gemeente Bussum. IV-1 Case Basisschool De Hoeksteen Bussum
Ontwerpschets van de aansluiting op het bestaande gebouw.
plattegronden en gevels
Inpassing in bestaande stedelijke structuur.
Dakrand, metselwerk en betonelementen. ◘
kopgevel met aanzicht bestaand schoolgebouw
dwarsdoorsnede aanbouw
plattegrond begane grond
plattegrond verdieping
Behoud bestaande bomen. ◘
uitsnede dwarsdoorsnede IV-1 Case Basisschool De Hoeksteen Bussum
Ruimte voor leren. ◘
visie scholenbouw
Luchtkwaliteit scholen speerpunt.
‘Komt u maar’; kinderen staan centraal.
Projecten-klankbordgroep basis van proces.
De bouw van een school is misschien wel de mooiste
multifunctioneel te combineren, maar ook door duurzaam
ontwikkeld, die start met een uitgebreid plan van aanpak,
opgave die we ons kunnen voorstellen. Ons eerste
te ontwerpen, zodat de exploitatiekosten kunnen worden
waarin alle randvoorwaarden aangaande beleid, proces,
ontwerp voor een basisschool maakten we, zittend op
verminderd. We geloven dat een inspirerend en goed
kosten, eisen en tijd goed worden gedefinieerd. We
een veel te lage kruk in een kleuterklas van de oude
georganiseerd gebouw de leerprestaties bevordert.
werken nauw samen met het schoolmanagement en
Betrokken
Hoeksteenschool te Bussum, de school waar we twee
de klankbordgroep die we in elk project vragen mee te
jaar later de ruimtelijke kwaliteitsprijs mee wonnen.
Grenzen opzoeken
Vanaf dat moment is scholenbouw één van de pijlers
De scholenwetgeving is sterk gereguleerd. Als ontwerper
van VOCUS geworden. Er zijn nieuwe basisscholen
heb je rekening te houden met de basiseisen voor
Communicatie
ontwikkeld, zoals een 23-klassige school in Amsterdam,
een school: lokalen groot genoeg, speellokalen van
De bouw van een school is dan de mooiste opgave,
en bestaande scholen verbouwd en uitgebreid, zoals
voldoende vrije hoogten, toiletten afstemmen op aantal
maar misschien ook de moeilijkste. Iedereen kijkt mee
basisschool De Hoeksteen in Bussum. En elk vanuit
lokalen etc. Tezamen met het functioneel programma
en het proces is vergelijkbaar met particuliere bouw:
een bijzondere samenwerking met schoolbesturen,
en de beschikbare budgetten lijken al die eisen een
een schoolbestuur besluit namelijk niet iedere dag om
directies, leerkrachten, klankbordgroepen en leerlingen.
keurslijf te zijn, maar we zoeken en vinden steeds weer
te gaan (ver-)bouwen. Het is daarmee een eenmalige
Scholenbouw gaat ons aan het hart.
mogelijkheden om iedere school een eigen karakter te
exercitie, waardoor we onze kennis en expertise
geven. De basisvereiste is een niet te hoge bruto-netto
van bouwen en organiseren aan de betrokkenen
Visie
factor. Als gangruimten moeten worden verbreed dan
overdragen. VOCUS besteedt veel tijd aan interne
Bij het ontwerpen van een school gaat het in eerste
creëren we altijd een aanleiding om deze ruimte weer
en externe communicatie. Goede verslaglegging en
instantie om een degelijke leer- en speelomgeving voor
bruikbaar te maken. Leerwerkpleinen, computerhoeken,
sterk leiderschap zijn van groot belang om alle neuzen
kinderen. Leerlingen en leerkrachten verblijven dagelijks
of een hangplek voor de kinderen. We zoeken de
dezelfde kant op te krijgen.
lange tijd in een lokaal of ruimte, waarbij voldoende licht
grenzen van de mogelijkheden op, om daarmee de
en lucht misschien wel de belangrijkste bouwkundige
school bijzonder en uniek te maken.
voorwaarden zijn om je goed te kunnen ontwikkelen. We
kijken. Elke fase wordt helder afgesloten.
VOCUS ontwerpt scholen voor diverse gezindtes en respecteert daarbij de levensopvatting en overtuiging van
hanteren in onze ontwerpen de leidraad ‘Frisse Scholen’
Proces
een school. Zo zijn plannen gemaakt voor katholieke,
van SenterNovem. Verder staan programma van eisen
Omdat de budgetten voor de bouw van een school vaak
protestantchristelijke en islamitische scholen. Vanuit onze
en budget veelal op gespannen voet met elkaar. We
krap zijn en er veel voorbereidingstijd vereist is, moet
maatschappelijke betrokkenheid geeft VOCUS les in het
proberen voor een schoolbestuur altijd iets extra’s te
het keuze- en bouwproces heel goed ingericht worden.
basisonderwijs en wordt jaarlijks een architectuurmiddag
bereiken. Dit doen we door op slimme wijze ruimten
We hebben daarvoor een strak georganiseerde methode
voor Bussumse kinderen van groep 7 / 8 georganiseerd. IV-1 Visie scholenbouw
