Basisbegrippen Oncologie
•Diagnose periode
•Behandel periode
•Tumor afmeting
•Preventie/interventie periode
•Invasie interventie •Tijd
•Detectie drempel
Van normale naar kankercel
Normale cel
Van celkern naar basen paar
DNA synthese
Ontstaan kankercel • Overgang van cel in kankercel?
• • • • •
Genen (DNA) Omgevingsfactoren Inductie Signaal transductie Stochastische effecten (= toeval) • Preventie (voeding, niet roken, zonbelasting, etc)
Telomeren
Verschillen kankercellen en normale cellen
•Meerdere mitosen
•vaatvorming •groeifactor
•verlies contactinhibitie
secretie
•oncogen expressie •tumor suppressor genen
Hanahan/Weinberg Cell 2011
Signaal transductie binnen de cel/pathways
Epidermal Growth Factor Receptor
Cyclines en kinases die de celcyclus regelen • TP53 • apoptose
• Caspases
• Geprogrammeerde celdood
Verdubbeling en klinische detectie
• Detectiegrens 0.6 cm³ • Voelbaar • Zichtbaar op X foto’s, CT scan, MRI scan, PET, • Markers bloed (PSA)
Eliminatie kankercel • Cel met ongeremde groei • Eventueel doorgroei in andere structuren • Of verplaatsing via bloed of lymfe banen • Door eigen afweer • Door behandeling
Poly Adp Ribose Polymerase inhibitors
Naast vaatstelsel ook lymfe stelsel
Proces van metastasering
•Diagnose periode
•Behandel periode
•Tumor afmeting
•Preventie/interventie periode
•Invasie interventie
•Tijd
•Detectie drempel
Screening en klinische detectiegrens Klinische detectiegrens
screeningsgrens
• Bij bepaalde afmeting van tumor • Of al via genen (brca, lynch) • Is screening (=opsporen tumor zonder dat er klachten of aanwijzingen voor zijn) mogelijk
•Diagnose periode
•Behandel periode
•Tumor afmeting
•Preventie/interventie periode
•Invasie interventie
•Tijd
•Detectie drempel
Is kanker 1 ziekte?
Medisch onderzoek • Hoe groot is de tumor? • Welke soort tumor is het? • Is er doorgroei in weefsels of organen? • Zijn er tumorcellen in de lymfebanen of het bloed gekomen; kortom uitzaaiingen?
• Tumor groeit door
• Inventarisatie: • Cellen, stukje of hele tumor verwijderen • Onderzoek doen naar uitzaaiingen (metastasen)
P a t h o l o o g
Patholoog • • • • • • • •
Macroscopie Biopt Cytologie Microscopie Immuno histochemie Moleculaire technieken Oestrogeen receptor positief Lymfklier negatief
X thorax (Borstholte)
CT thorax 1 coupe
CT en PET CT
MRI
T = umor N = odes = lymfeklieren M = etastase systeem • M
• N • T • M
TNM systeem voor longtumoren
Conclusie welk stadium • • • •
T1 N0 M0 T2 N0 M0 T3 N0 M0 T4 N0 M0 T2 N1 M0 T3 N1 M1
• Tumor groeit door, kans op uitzaaiingen • Bevindingen chirurg • Bevindingen patholoog • Uitslag rontgen, lab en nucleair onderzoek • Stadiering: TNM (voor vergelijk met literatuur/protocollen en keuze behandeling
•Diagnose periode
•Behandel periode
•Tumor afmeting
•Preventie/interventie periode
•Invasie interventie •Tijd
•Detectie drempel
Hoofdbehandelaars bij kanker
Chirurgie • • • •
Radicaal verwijderd Snijvlak positief Poortwachter klier Laparoscopisch/ – minimaal invasief
• Robotchirurgie
Radiotherapie • • • • •
Fracties Brachytherapie Planning Hyperthermie Combi chemo
Medisch oncologie • • • •
Adjuvant Neoadjuvant/ inductie Electief Chemo, hormonale, immuno, monoclonale antilichamen therapie ( gene targeted therapy) • Tumor OR positief, metastase ook?
Psycho sociale ondersteuning
Oncologie is Ketenzorg
Multidisciplinaire bespreking en voorstel tot behandeling • Hoe gaat het met de patient? • Wat kan deze patient aan? Performance scale! • Welke klachten kunnen behandeld worden (pijn?)
• T1 N0 M0: curatieve beh.: om te genezen • T4 N2 M1: palliatieve beh.: om klachten te verlichten • Snijden: Chirurgie • Bestralen: Radiotherapie • Medicijnen: chemo, hormonale, immuno, monoclonale therapie; • Psychosociale begeleiding
Performance schalen ECOG/WHO schaal
Karnofsky schaal
Curatie of palliatie?
Wetenschappelijk onderzoek • Op basaal niveau • Moleculair, celcyclus • Verfijning detectie methoden • Verbetering chirurgie • Nieuwe bestralingsmethoden (apparatuur en deeltjes) • Nieuwe medicijnen • Nieuwe combinaties • Psychosociaal
• In kliniek liefst in studieverband
• • • •
Ethiek/toestemming Fase 1 studie Fase 2 studie Fase 3 studie
Statistiek en Epidemiologie
Goede cursus gewenst
