2013 National Zoological Collection of Suriname Dr. P.E. Ouboter G.U. Satnarain MSc.
BASELINE ASSESSMENT VAN JAGUARS EN KAAIMANNEN TE BIGI PAN MUMA, NOORD CORONIE MUMA EN NOORD SARAMACCA MUMA
-- This project is funded by the Global Environment Facility --
Table of Contents 1
Inleiding ................................................................................................................................... 3
2
Methodologie ........................................................................................................................... 3
3
Resultaten ................................................................................................................................ 4
4
Conclusies ................................................................................................................................ 7
5
Aanbevelingen ......................................................................................................................... 8
6
Dank......................................................................................................................................... 9
7
Literatuur.................................................................................................................................10
TABLES Table 1 Waargenomen jaguars en kaaimannen door geinterviewden ............................................ 4 FIGURES Figure 1 Spoor van een puma .........................................................................................................4 Figure 2 Sporen van puma .............................................................................................................. 4 Figure 3 Lokaties van de camera traps ........................................................................................... 5 Figure 4 Resultaten Kaaiman Survey ............................................................................................. 6
2
1
INLEIDING
In het kader van het op nationaal niveau beheren van beheersgebieden en het beschermen van de biodiversiteit in deze gebieden, is een baseline studie noodzakelijk. In opdracht van het Ministerie van Ruimtelijke Ordening Grond- en Bosbeheer (ROGB) is door de Nationale Zoologische Collectie Suriname (NZCS) een baseline studie uitgevoerd met betrekking tot de populatie van jaguars en kaaimannen in de Bigi Pan, Noord Coronie en Noord Saramacca Multiple Use Management Areas (MUMA’s). 2
METHODOLOGIE
Om het gebied en zijn mogelijkheden ten aanzien van het voorkomen van jaguars en kaaimannen te leren kennen, zijn er eerst oriëntatie bezoeken gebracht aan de drie MUMA’s. Een beperkende factor in de Noord Saramacca MUMA was dat de zeer grote concessie van Staatsolie niet toegankelijk was. De aanwezigheid van jaguars werd vastgesteld door middel van interviews met de plaatselijke bevolking en door camera traps te plaatsen. De aanwezigheid van kaaimannen werd eveneens initieel vastgesteld door middel van interviews, die daarna middels nacht surveys in de aangewezen gebieden werden bevestigd. Interviews in relatie tot het voorkomen van jaguars volgde de methodologie die door de internationale organisatie Panthera is ontwikkeld. Bij de interviews werd aan de hand van foto’s van katachtigen geverifieerd of de geïnterviewde werkelijk een jaguar had waargenomen of een andere katachtige. De camera’s die bij dit onderzoek zijn gebruikt zijn van het merk Reconyx, type PC900 Professional en Bushnell X-8 Digital Trail Camera model 119327C. De camera’s werden op een hoogte van 40-60cm aan een boom of paal bevestigd met behulp van een kabelslot. Het gebied werd onmiddellijk voor iedere camera werd vrij gemaakt van hogere vegetatie om te voorkomen dat bewegende bladeren de camera (ten onrechte) zouden doen ontspannen. Door middel van een walktest werd bepaald of de camera goed gericht stond. Zodra een warmbloedig dier passeert maken deze camera’s automatisch een foto. De camera’s zijn voor een maand op iedere plek blijven staan en waarbij één keer de batterijen en geheugenkaart zijn verwisseld. Kaaimannen zijn middels nachtsurveys geteld door gebruik te maken van koplampen, waarbij het licht van deze de ogen van de kaaimannen doen reflecteren. In het Bigi pan gebied is er gebruik gemaakt van een boot om de survey uit te voeren, terwijl in Coronie en Saramacca de survey te voet is uitgevoerd. De leeftijd van kaaimannen werd afgeleid uit de schatting van hun lengte volgens de methode gebruikt door Ouboter & Nanhoe (1987). Voor Coronie werd het identificeren van potentiële locaties voor het plaatsen van de camera traps versneld, doordat een medewerker van Landbouw Veeteelt en Visserij (LVV) benaderd was die de verschillende veeteelt houders persoonlijk kende. In Nickerie hebben twee medewerkers van Natuurbeheer het onderzoeksteam van advies gediend bij het identificeren van potentiële gebieden zowel voor de camera traps als de kaaiman surveys.
3
3
RESULTATEN
Analyse van de interviews resulteerde in het volgende resultaten (Tab. 1). MUMA
Bigi Pan Noord Coronie Noord Saramacca
Aantal Jaguars Aantal Kaaimannen geinterviewden waargenomen jaguars waargenomen waargenomen gedurende afgelopen jaar 28 27 7 28 32 17 11 30 34
19
5
28
Table 1 Waargenomen jaguars en kaaimannen door geinterviewden
Uit een totaal van 34 geinterviewden in Saramacca is gebleken dat 5 van hen binnen één jaar jaguars in het gebied hebben waargenomen. In district Coronie hebben van de 32 geinterviewden 11 aangegeven dat zij binnen één jaar jaguars op hun eigendoms gebied, danwel bij buurtgenoten hebben gezien. Ten aanzien van Nickerie hebben van de 28 interviewers 7 aangegeven dat zij jaguars binnen één jaar op hun terrein hebben waargenomen. Na alle informatie van de geinterviewden geanalyseerd te hebben, zijn uiteindelijk de camera traps op de locaties geplaatst, zoals weergegeven in figuur 3. De camera traps hebben gedurende een maand op de desbetreffende locaties gestaan. Na analyse van de foto’s bleek dat er binnen 30 dagen geen jaguars zijn waargenomen door de camera traps in de verschillende gebieden. Vermeldenswaard is dat in de middenstandspolder (Nickerie) geen jaguars zijn waargenomen op de foto’s van de camera traps. Er zijn wel sporen van een puma waargenomen kort voor het plaatsen van de camera trap alsook gedurende de service beurt (zie figuren 1 en 2).
Figure 1 Spoor van een puma
Figure 2 Sporen van puma
Op de dag waarop de camera trap op Bourne Bush (Nickerie) geplaatst zou worden, waren ook sporen van een jaguar op het strand te zien. Voorafgaand hieraan was er een gesprek met verschillende vissers/jagers die ter plekke waren, waarvan twee beweerden de jaguar rond 5.30 am persoonlijk gezien te hebben.
Figure 3 Lokaties van de camera traps
5
Met betrekking tot de kaaiman surveys zijn de resultaten weergegeven in figuur 4:
Aantal Kaaimannen
Aantal Waargenomen Kaaimannen per MUMA 35 30 25 20 15 10 5 0
Bigi Pan Noord Coronie Noord Saramacca
Levensjaar
Figure 4 Resultaten Kaaiman Survey
Uit het figuur is waar te nemen dat de kaaiman populatie in het Bigi Pan gebied relatief groter is dan die van de Noord Coronie en Noord Saramacca MUMA’s. De populaties lijken een gezonde leeftijdsopbouw te hebben. Opvallend is het relatief grote aantal baby kaaimannen ten opzichte van andere leeftijdsklassen in de Noord Saramacca MUMA. Dit komt waarschijnlijk omdat de surveys hier kort na de kleine regentijd zijn uitgevoerd en dit is de periode waarin de kaaimannen zich voortplanten. Onderstaand volgen de meningen van assistenten die tijdens de kaaiman surveys hebben geparticipeerd m.b.t. de populatie grootte van de kaaimannen in de verschillende MUMA’s:
Bigi Pan: de medewerkers van Natuurbeheer veronderstellen dat het aantal kaaimannen dat geobserveerd is tijdens de survey relatief minder is als gevolg van de volle maan. Kaaimannen zijn dan schuwer. Noord Coronie: het aantal kaaimannen in het noordelijk deel is drastisch afgenomen, onder andere vanwege de activiteiten m.b.t. het aanleggen van de nieuwe dijk in het noordelijk deel van de MUMA. Daarnaast gaf de plaatselijke bevolking aan dat er veel gejaagd wordt op de kaaimannen. Noord Saramacca: Volgens de assistenten zijn er haast geen kaaimannen in het noordelijk deel van de MUMA waar te nemen, maar juist in het zuidelijk deel.
6
4
CONCLUSIES
De analyse van de foto’s wijst uit dat er geen jaguars binnen 30 dagen zijn waargenomen. Er zijn wel twee maal sporen van puma (s) gezien in de Middenstandspolder bij familie Ramnath. De resultaten van de interviews wijzen juist uit dat er relatief vaak jaguars waargenomen zijn in het gebied. Vermeldenswaard is dat in Coronie behalve de jaguars ook vaak puma’s waargenomen worden. Een groot deel van de Noord Saramacca MUMA wordt ingenomen door de concessie van Staatsolie, met grote natuurlijke gebieden. De populatie van jaguars in dit gebied kon niet worden nagegaan. Met betrekking tot de resultaten van de kaaiman surveys in de verschillende MUMA’s kan het volgende geconcludeerd worden: de populatie grootte in de Bigi Pan MUMA waarschijnlijk groter is dan in de twee andere MUMA’s, vanwege het feit dat dit gebied veel water heeft en een goede habitat voor brilkaaimannen in de pannen. Ten aanzien van de populatie grootte in de Noord Saramacca MUMA was een beperkende factor het gebrek aan bereidwilligheid van Staatsolie voor het verlenen van toestemming om in hun concessie gebied, (welke een relatief groot deel van de MUMA beslaat) camera traps te plaatsen, alsook kaaiman surveys te mogen uitvoeren. Ten aanzien van de populatie grootte van de kaaimannen in de Noord Coronie MUMA wordt door de locale bevolking gesuggereerd dat de populatie enorm is gedaald, vanwege de stijgende jacht op deze dieren met als doel het consumeren van de kaaiman.
7
5
AANBEVELINGEN
Camera traps langer (1 jaar) in het gebied laten. Lokmiddel gebruiken als je slechts voor een maand de camera traps laat staan ‘s Avonds werken de camera’s niet bepaald goed, dus misschien geanvanceerde camera’s aanschaffen (voor ‘savonds) Kaaiman survey ook heel jaar door in de verschillende seizoenen uitvoeren
8
6
DANK
Een woord van dank gaat uit naar de verschillende actoren die een enorme bijdrage hebben geleverd bij het uitvoeren van dit onderzoek, namelijk:
Onderzoeksteam bestaande uit: o Dr. P.E. Ouboter (senior wetenschapper) o G.U. Satnarain MSc.(adjunct-wetenschapper) o V. Kadosoe BSc. (Technician/interviewer) o M. Hardjoprajitno BSc. (Technician/interviewer) o C. Kasanpawiro BSc. (Technician/interviewer) Natuur Beheer medewerkers in Nickerie: Dhr. Bhulai,, Dhr. Kanhai Veeteelthouders in Nickerie: Dhr. Soeroedjbali, Dhr. Jibodh en Dhr. Ramnat Assistent in Coronie: Dhr. Remie, Veeteelthouders in Coronie: Dhr. Eugene Windzorg, Dhr. Cedric, Dhr. Arnie Riedewald en Dhr. John LVV medewerker in Coronie: Dhr. Dors, Veeteelthouders in Saramacca: Dhr. Sharwan, Dhr. Mohan, Dhr. Andre Alle interviewers uit de districten Nickerie, Coronie en Saramacca
9
7.
LITERATUUR Ouboter, P.E. & Nanhoe, L.M.R. (1987): Notes on nesting and parental care in Caiman crocodilus crocodilus in Northern Suriname and an analysis of crocodilian nesting habitats. Amphibia- reptilia 8(4): 331-348. Ouboter, P.E. & Nanhoe, L.M.R. (1988): Habitat Selection and Migration of Caiman crocodilus crocodilus in a swamp and swamp-Forest habitat in Northern Suriname. J. Herpetol. 22(3): 283-294. Ouboter, P.E. & Nanhoe, L.M.R. (1989): Notes of the Dynamics of a population of Caiman crocodilus crocodilus in Northern Suriname and its Implications for management. Biol. Conserv. 48(4): 243-246. Ouboter, P.E., M. Hardjoprajitno, V. Kadosoe, C. Kasanpawiro, K. Kishma & A. Soetotaroeno (2011): A comparison of large mammal communities between Brownsberg, raleighvallen and Coesewijne, Suriname. Acad J. Suriname 2: 176-181. Ouboter, P.E. (1989): The distribution and abundance of caimans in Suriname. Abstr. First World Congress of Herpetology, 11-19 September 1989, canterbury. Ouboter, P.E. (1989): The Impact of an Indian Village on Caimans. (area reports: Suriname). IUCN Crocodile Specialist Group Newsletter 8: 28. Ouboter, P.E. (1990): Crocodilians and pollution. (Area Reports: Suriname). IUCN Crocodile Specialist Group Newsletter 9(3):12. Ouboter, P.E. & Nanhoe, L.M.R. (1991): Notas sobre la anidación y la protección de las crias por los padres en Caiman crocodilus crocodilus en el norte de Surinam y un analisis sobre el habitat de anidacion de los Crocodylia. In: F.W. King (ed.), Crianza de crocodrilos: Información de la Literatura Cientificia. Grupo de Especialistas en Crocodrilos, IUCN, Gland, pp. 65-80. Ouboter, P.E. & Peeters, G.M. (1993). Annual cycle of the spectacled caiman. In: P.E. Ouboter (ed.), The Freshwater Ecosystems of Suriname, pp. 215-222. Kluwer Academic Publisher, Dordrecht. Ouboter, P.E., J.C. Vie, T. Montford, M. Blanc & J.M. Prevoteau (2000). Black Caiman Population in kaw swamps. IUCN Crocdile Specialist Group Newsletter 19(2): 13-15.
10
