B enjamin. Babyboomers. Interview met... Jongeren. JMW september 2007 jaargang 18, nr 69. THEMA Rosj Hasjana. Zondag 14 oktober BabyBoom conferentie

JMW • september 2007 • jaargang 18, nr 69

69

Babyboomers • Zondag 14 oktober BabyBoom conferentie

Interview met... • Raoul Heertje

Jongeren • Benefietvoorstelling Najib Amhali voor Hadassah-Ziekenhuizen

De Haboniem Israëlreis

THEMA

Rosj Hasjana

Benjamin Koch, 7 september 1987, foto genomen in 2004

B en j am i n

Het Joods Film Festival is nu meer festival dan ooit! Van 7 t/m 11 november 2007 vindt in alle 3 zalen van de vernieuwde Bioscoop Het Ketelhuis, Haarlemmerweg 8-10, in Amsterdam de 6e editie van het Joods Film Festival plaats. Dit jaar staat het festival in het teken van de Zuid-Amerikaans Joodse film, vandaar de ‘’pampa’’ editie. Joodse films en documentaires uit o.a. Argentinië, Brazilië, Uruguay, Mexico en Cuba beleven er hun Nederlandse première. Daarnaast is er een keur aan Israëlische en Europees-Joodse films te zien gedurende dit vijfdaagse festival met tientallen voorstellingen.

THE PAMPA EDITION

Tijdens het festival is er dagelijks een festivalmenu in een van de nabijgelegen restaurants, gelegenheid tot ontmoeting in het café van de bioscoop en live-optredens van muzikanten. Wij verwachten zoals gebruikelijk diverse buitenlandse regisseurs en hoofdrolspelers voor een discussie met het publiek. Na Amsterdam reist het festival op zondagen naar Arnhem, Den Haag, Rotterdam, Maastricht, Groningen en Apeldoorn voor een eendaags mini-festival. Het volledige programma en alle data zijn medio oktober te vinden op:

www.joodsfilmfestival.nl Als lezer van de Benjamin profiteer je van een speciale korting op een passe-partout. Je betaalt in plaats van i 32 slechts i 25 en buiten Amsterdam in plaats van i 25 slechts i 20.

2 Benjamin

Vul de bon in die je elders in deze Benjamineditie aantreft en je bent verzekerd van toegang tot de voorstellingen van het festival!

Hans Vuijsje, Algemeen directeur

Benjamin intro

In deze Benjamin 2

6 7

JMW actueel Een nieuw Joods jaar staat weer voor de deur. Natuurlijk ligt de Joodse agenda die JMW uitbrengt weer klaar. Hij is mooier dan ooit. Voor JMW wordt het een bijzonder jaar. JMW viert dit jaar haar 60-jarig jubileum. Ook in dit jubileumjaar zal JMW zich weer van vele verschillende kanten laten zien. In het kader van de ‘hulpverlening’ organiseren we dit jaar naast de reguliere activiteiten onze Babyboomconferentie op 14 oktober 2007. In deze Benjamin treft u meer informatie over de conferentie aan. In het kader van de ‘belangenbehartiging’ bereidt JMW met het Centraal Joods Overleg (CJO), het Verbond Belangenbehartiging Vervolgingsslachtoffers, het Auschwitzcomitee en vele andere Nederlandse en Israëlische organisaties een protestactie voor. Wij vinden het onaanvaardbaar dat vervolgingsslachtoffers die in de zestiger jaren een kleine uitkering in het kader van de CADSU-II (immateriële vergoeding) ontvingen nu uitgesloten worden voor een uitkering van € 270,– per maand in het kader van het zogenaamde Artikel 2-Fonds.

Tot slot brengt JMW in het kader van de ‘informatievoorziening’ een publicatie uit met citaten uit interviews met bekende en minder bekende Joodse baby-boomers over de invloed van de shoa en de opvoeding van hun ouders op hun leven. Het is slechts een deel van de activiteiten die wij in dit jaar zullen uitvoeren. JMW is op z’n zestigste een professionele, deskundige, ervaren en gerijpte organisatie, die klaar staat om u ook in de komende zestig jaar met haar dienstverlening bij te staan! Namens alle medewerkers en betrokkenen van JMW wens ik u een Sjana Towa en vele gezonde jaren toe! Hans Vuijsje Algemeen directeur-bestuurder

020-5776577

12

16

18

20 22 24

31 32

35

In het kader van ‘onderzoek’ heeft JMW onderzocht in welke mate en bij welke problematiek de na-oorlogse en derde generatie een beroep doet op de (psychotherapeutische) hulpverlening. Meer informatie over het onderzoek leest u in de volgende Benjamin.

Is dat nou echte liefde?

10

36 37

Benjamin intro JMW Actueel Benjamin nieuws Jom tov Baby Boomers Booming Business Jeugd Haboniem Tikwatenoe Gastcolumn Marion Blocq Puzzel Jongeren Jewhoo! Schieten bij SV Maccabi Hadassah Holland Benefietvoorstelling Najib Amhali voor Hadassah-ziekenhuizen Volwassenen en Gezin Interview met Raoul Heertje Redactielid in de spotlights... het Vrijwilligerswerk Gastcolumn Roel Abraham 55-plussers Thuiszorg medewerkers behalen diploma Gastcolumn Lea Pagrach Regionale Bijeenkomsten Het Noorden gaat op stap Ik zie ik zie wat jij niet ziet JMW Groepen & cursussen Deelnemers aan het woord Tsavta Cultuur & educatie Het vernieuwde JHM Gastcolumn Tamarah Gijrath Op Zoek Actief in Mokum en Mediene WIZO-agenda en kunstverkoop Beit ha’Chidush Limmoed Joods Algemeen Nieuw: opleiding Joods Pastoraal Werker Simcha-strips in de HadassahZiekenhuizen Babbel Benjamin Vakantieperikelen Het Benjamin Service pakket

Alweer afmelden...

ook jullie ‘Personal Coach’

www.joodswelzijn.nl

Wel gek, begin je net stop je weer. Het spijt me te zeggen dat dit mijn tweede en tevens laatste Benjamin is. Niet vanwege de Benjamin of vanwege JMW, maar soms loopt iets eenvoudig anders dan gedacht. Een hartelijke groet en een fijn nieuw jaar toegewenst met nieuwe keuzes, nieuwe rondes en nieuwe kansen. Lizette Schoenmaker Secretaresse van de Benjamin 3 Benjamin

Druk, drukker, drukst Mijn partner zeurt dat ik er nooit ben

De kinderen komen aandacht tekort

Mijn ouders voelen zich in de steek gelaten

En altijd die deadlines op het werk

ook jouw ‘Personal Coach’ 020-5776577

www.joodswelzijn.nl

D E O O R L O G VA N V O R I G J A A R G A AT D O O R , A L L E E N NU IN HET ZUIDEN Wat vaak de Nederlandse kranten niet haalt, zijn de bijna dagelijkse raketbeschietingen vanuit Gaza op Sderot en Sha’ar Hanegev. Al jarenlang heeft de CIA een partnership met dit gebied. Hulp wordt geboden aan behoeftigen, gehandicapten en bejaarden. Gemeenschapsruimtes voor sport en cultuur zijn verrezen. Hier is de laatste jaren hulp voor slachtoffers van raketaanvallen bijgekomen, evenals het renoveren van beschadigde gebouwen. Bij de opening van het jaar 5768 – het jaar van Israël’s 60-jarig bestaan – wil de CIA blijvend klaar staan om behoeftigen, kansarmen en diegenen die onder oorlogsdreiging leven, actief bij te staan. U toch ook? Vergeet niet dat zij zich voor ons in de frontlinie bevinden. Wij wensen al onze gevers een gelukkig nieuwjaar.

Menno Paktor, voorzitter. Postbank 77 77 77

Postbus 7858, 1008 AB Amsterdam Telefoon: 020-644 8429 Fax: 020-642 3790 E-mail: [email protected] Voor meer informatie: www.israelactie.nl

Benjamin intro Benjamin Nieuws ‘een frisse wind’ Wie kent niet het gevoel dat je zin hebt om afstand te nemen van alle dagelijkse sleur. Hoe leuk alles wat je doet ook is: een frisse neus halen en je eens verdiepen in andermans omgeving en cultuur doet wonderen. Afgelopen weken heb ik met kinders en vrouw genoten van een heerlijke vakantie met Kroatië als bestemming. ‘Kroatië?’ hoorde ik in mijn directe omgeving zeggen, ‘die waren nog erger dan de Duitsers in de oorlog’. Ja, dacht ik bij mezelf, dat zal wel zo zijn, maar waren de inwoners van al die andere landen dan zo goed en braaf voor ons volkje. Toen ik de grote horden Israëli op mijn vakantiebestemming tegenkwam

(allen 65+) werd de juistheid van mijn keuze voor Kroatië nogmaals bevestigd. Zonder te vergeten moeten we ook zelf leren openstaan voor alles wat nieuw en anders is. Een mooie Joods Nieuwjaar gedachte bedacht ik mezelf later. Terug naar deze Benjamin. Regelmatig ontmoet ik mensen die geen weet hebben van het grote aantal van leuke activiteiten, leerzame cursussen/ hulpzame groepen, maar vooral ook het hulpaanbod (van maatschappelijk werk tot thuiszorg) dat JMW heeft te bieden. Ik daag u uit om in het komende jaar 5768 eens te kijken welk aanbod JMW voor u op de plank heeft liggen. U komt er dan snel genoeg achter dat JMW veel meer is dan

een traditionele Maatschappelijk Werk instelling. Wij zijn er tenslotte voor iedereen met een Joodse achtergrond. Als je één van de enthousiaste verslagen van de vele gezellige uitstapjes leest weet je precies wat ik daarmee bedoel. Voor het volgende jaar heb ik mezelf voorgenomen om de input van de doelgroep in de Benjamin verder te vergroten. De Benjamin is er voor, maar vooral ook door de Joodse Gemeenschap. Suggesties en ingekomen stukken zijn altijd van harte welkom. Ik wens u een een goed en gezond Nieuwjaar toe. Michel Kotek

In memoriam

Jom Tov Elloel, tijd voor reflectie Op 4 juni jl. overleed mevrouw Loes Adelaar z.l., in de periode 1952-1983 werkzaam bij JMW als leidinggevend maatschappelijk werker en Unithoofd Amsterdam. Loes was een toonbeeld van integriteit, die zich gedurende tientallen jaren met grote energie en nauwgezetheid heeft ingespannen voor de Joodse doelgroep. Na haar pensionering was zij tot 2001 lid van de ‘Commissie van Vijf’/ Samenwerkende Studiefondsen, waar zij haar inzet voor Joodse studenten optimaal voortzette. Ter gelegenheid van haar terugtreden in 2001 werd haar de Gouden JMW-Erespeld uitgereikt.

Een hele maand voor Rosj Hasjana wordt dagelijks de Sjofar (ramshoorn) geblazen om op te roepen tot het overdenken van ons leven – en ons voor te bereiden op de Hoge Feestdagen. Een van de beroemdste voorbeelden van totale inkeer (tesjoeva) was Akiva, een herder die in de oudheid de kudde schapen van een rijke man, Kalba Savoea, hoedde. Akiva was ongeletterd maar wilde de dochter van zijn werkgever trouwen. Deze dochter, Rachel, zag in hem het talent en de potentie om een Torageleerde te worden. Akiva echter had het niet zo op Joodse geleerden. Rachels vader, Kalba Savoea, was fel gekant tegen de huwelijksplannen en verbrak alle banden met zijn dochter. Toen de herder Akiva eens zag hoe stromend water van een beek een rots had uitgehold, besefte hij de kracht van de Tora, die vaak met water wordt vergeleken. Hij besloot zijn leven radicaal een nieuwe wending te geven, de suggestie van Rachel op te volgen - en hij vertrok naar een leerschool (jesjiva) om zich te bekwamen in het Jodendom. Hij begon met het leren van het alef-beet, het

Hebreeuwse alfabet. Deze nieuwe tijdsbesteding kon hij opbrengen door de voortdurende steun en het enthousiasme van Rachel. Na vele jaren studie keerde hij terug naar huis als Rabbi Akiva -vergezeld van duizenden studenten. Hij maakte zijn leerlingen duidelijk dat zijn verworven kennis en inzichten te danken waren aan de inspiratie die zijn vrouw hem had gegeven. Rabbi Akiva schonk zijn vrouw een gouden diadeem met een afbeelding van Jeruzalem. Zijn schoonvader betuigde het echtpaar spijt en gaf hen de helft van zijn vermogen. In elke generatie zijn er mensen als Rabbi Akiva die een drastische wending aan hun leven geven, ten goede. Het kan zijn in kennis, het doen van chesed (het helpen van anderen) of tsedaka (geld geven voor goede doelen). Tesjoeva kent vele gezichten. De maand Elloel is de ideale periode je te laten inspireren tot inkeer, terugkeer naar Joodse wortels (tesjoeva). Sjana tova oemetoeka, een goed en zoet jaar gewenst! Aviva Pels, Pastoraal werker

5 Benjamin

Nieuws en verhalen voor en door mensen geboren in de jaren 1945 – 1955

Groepen en cursussen Voor groepen en cursussen, ook voor Babyboomers, zie pagina 20

Babyboomers !Babyboomers: booming business! Zondag 14 oktober vindt de BabyBoom conferentie plaats voor iedereen met een Joodse achtergrond. Plaats: Regardz Meeting Centre Planetarium in Amsterdam. Tijd: 10.00 uur tot 18.00 uur. Opening met de speciaal voor JMW samengestelde film: Tijdsbeeld van een generatie Verder zijn er o.l.v. bekende en onbekende professionals: serieuze, vrolijke, filosofische, actieve en creatieve workshops en ontspanningsmogelijkheden, waaronder: • wonen nu en straks • stoelmassage en voetreflexmassage • mogelijkheden van mediation bij familieproblemen • wat betekent mijn Joodse achtergrond voor me

• 36 jaar correspondentschap Israël: Eddo Rosenthal • mijn ouders; mijn zorg? • wat te doen na mijn pensioen • oud worden in je uppie • beleggen voor later • verstandig sporten • babyboomer als grootouder • zingeving Daarnaast is er een informatiemarkt en natuurlijk lekker eten, samen met bekenden en onbekenden. Kosten hele dag: € 35,Reacties en aanmelding: JMW, afdeling SLO, De Lairessestraat 145, 1075 HJ Amsterdam. 020- 577 65 66 of 020-577 65 77 [email protected]

Waarom ik naar de babyboomconferentie ga?

6 Benjamin

‘Als dochter en oma wil ik graag naar de workshops Mijn ouders; mijn zorg en naar Babyboomer als grootouder.’

‘Omdat ik het leuk vind om generatiegenoten te ontmoeten en ik wel eens van gedachten wil wisselen met Eddo Rosenthal.’

Nine Perdeck, 58 jaar

Nico Peper, 61 jaar

‘Omdat ik nieuwsgierig ben hoe andere mensen met weinig familie tegen het ouder worden aankijken.’ Marguerite Berreklouw, 57 jaar

Jeugd

tot 18 jaar

Haboniem Israëlreis From: Guy Muller To: [email protected] Sent: Tuesday, August 07, 2007 11:31 PM Subject: Haboniem in Israël!

Beit Ha’Chidush Jeugd-activiteit Ledor Wador, de Joodse les voor kinderen in de leeftijd van 6 - 13 jaar, start weer begin september met de mogelijkheid tot lernen voor de ouders onder lestijd. Informatie Marcella Levie, 020-624 15 23 of [email protected]

Beste (eindelijk rust hebbende) ouders, de kinderen maken het goed! Hier enkele de avonturen van de chanichiem... ...na een 4 uur durende busrit kwamen we aan bij Arad, in Kfar Hanokdim, een oase in de woestijn, waar we werden onthaald door een echte Bedoeïen. In de Bedoeïenencultuur is een belangrijke rol weg gelegd voor muziek en samen met de groep hebben we dan ook “gerockt”. Daarna was het eindelijk zover... We mochten de kamelen op. Doordat hij zijn achterpoten omhoog gooit, vlieg je naar voren en als hij dan zijn voor poten strekt, zwiep je naar achteren. Gelukkig viel niemand eraf. Helaas: een kameel blijkt niet te reageren op “sneller, sneller!” of “hou op met happen!”… ...de dageraad brak vroeg aan, namelijk om 3:30 uur. Met enige... nou eigenlijk met ontzettend veel moeite, was uiteindelijk iedereen gereed om de berg Masada te beklimmen. In een ware stormloop (uit angst om de zonsopgang te missen) hebben we in minder dan 20 minuten (normaal 40) de berg bedwongen… ...na Massada daalden we af naar de Dode zee, waar we ons als groep hebben ingesmeerd met helende modder... ...Ktura is een kibboets in het midden van de Arawa. Bij aankomst doken we het zwembad in om af te koelen, want het was 35 graden! Die nacht hebben we in de buitenlucht geslapen; een hagedis sprong van slaapzak, naar slaapzak... Gelukkig sliep de groep, want alleen al de verhalen over de mogelijke aanwezigheid van beestjes in de woestijn maakte sommige dames al zenuwachtig... Tot zover. Hopelijk snel meer, vanuit een zinderend Israël! Guy en Rosa Attachments: kamelen.JPG, zwembad.JPG

7 Benjamin

Jeugd

tot 18 jaar

Tikwatenoe! Beste lezers, Ik ga vaak naar Tikwatenoe en zoals sommigen van jullie weten is dat heel leuk. En je doet daar ook wat aan Jodendom. De activiteiten verschillen iedere keer, de ene keer gaan we zeilen, de andere keer gaan we naar het Joods Historisch Museum, dan gaan we schaatsen, dan weer een Pesach-activiteit en nog veel meer. Het leuke is dat je niet alleen dingen doet, maar dat je ook nieuwe vrienden leert kennen en als groep -want meestal word je in groepen verdeeld- leer je ook met andere kinderen om te gaan en naar anderen te luisteren. Het is nooit saai omdat de activiteiten steeds worden vernieuwd. Zelf vond ik

de kano zeildag het leukste en het schaatsen. Het is altijd gezellig en altijd weer even leuk. Nou dat was het dan beste lezers en hopelijk zie ik jullie de volgende keer op Tikwatenoe!!!

uitdrukking: ‘Je bent net zo oud als je je voelt!’. Ik ben het daar helemaal mee eens, immers van elke leeftijd is wat te maken.

om er in alle rust over na te denken; te reflecteren in de wetenschap dat er een nieuw jaar aan komt met nieuwe kansen. Vervolgens de goede voornemens; die zijn er genoeg. Nu nog zorgen dat ze waargemaakt worden.

Het is fijn om op Tikwatenoe te zijn. Activiteiten: sneeuw, water, droog of nat, Nee Tikwatenoe ben je nooit zat. Het is daar altijd gezellig en leuk, Je ligt je ligt er ook vaak in een deuk. Dus als ik jou was zou ik maar gauw komen, Voor dat het vol is, dus zit vooral niet te dromen!!! Sarai Mock

Sarai Mock tijdens zeildag van Tikwatenoe.

Gastcolumn Jaar, verjaardag, Jahrzeit, nieuwjaar. Allemaal woorden die te maken hebben met vergankelijkheid. Daar moet ik aan denken bij het schrijven van dit stukje, midden in de zomer, bestemd voor het Rosj Hasjana nummer. Is het jaar alweer voorbij? Nee, toch! Hoe kort lijkt het geleden dat zoals zo velen we niet konden wachten tot we ‘groot’ waren. Bij de kinderen op school hoor ik regelmatig: ‘Ja, maar als ik 6 ( 8,10,12 enz.) ben dan mag ik...’ Het duurt ze allemaal veel te lang. Dat stadium ben ik gepasseerd, zoals ongetwijfeld velen met mij. De jaren vliegen voorbij. Alweer zomervakantie en kort daarna de Jamiem Toviem. Verjaardagen… die van mij midden in het zomerreces. Iedereen is met vakantie. Heerlijk, dat kan dus min of meer ongemerkt voorbij gaan. Nee, ik behoor niet tot de groep die haar leeftijd niet prijs wil geven: ouder worden we toch! Bovendien is daar die 8 Benjamin

Rosj Hasjana is wat anders, de sfeer tijdens de weken daarvoor, het Sjofar blazen op school, het uitwisselen van recepten: ‘Hoe maak jij de honingkoek?’. De kinderen die uit volle borst alle liedjes meezingen en wenskaarten maken of schrijven. En daarnaast het samen overdenken hoe het afgelopen jaar is verlopen: wat hebben we ervan gemaakt? Wat heeft het jaar ons gebracht? Voor de kinderen bestaat het jaar veelal uit het ontdekken van de wereld om hen heen en dat in de breedste zin van het woord. Voor ons uit goede, gelukkige momenten met familie en vrienden en daarnaast ook het verdriet om het verlies van dierbaren. Zijn er zaken die we anders hadden kunnen en misschien hadden moeten doen? Vast wel. Ik kan er wel een aantal bedenken. Hoe fijn is het dan

Laten we ons in ieder geval voornemen om het volgend jaar alles naar waarde te schatten en met elkaar te genieten van hetgeen er op onze weg komt. Sjana tova oemetoeka. Marion Blocq, directeur Joodse basisschool Rosh Pina

Puzzel Streep steeds het verkeerde antwoord door

Agenda Tikwatenoe

1.

Rosj Hasjana is het Joodse lichtfeest

2.

We blazen sjofar om de vogels wakker te maken

3.

We lezen uit de Tora over Avraham en Jitschak

4.

Voor Rosj Hasjana versturen we kaarten

5.

Op Rosj Hasjana eten en drinken we helemaal niet

9 september Hoge feestdagen activiteit 7 of 14 oktober Tora en andere feestdagen activiteit 18 november Madrichiemleerdag

Madrichiemdag 2006 6.

Rosj Hasjana begint op 1 Tisjrie

7.

Op Rosj Hasjana eten we hele lange challes

8.

Rosj Hasjana duurt in Israël maar één dag

9.

Op Rosj Hasjana denk je na over jezelf

10. Een sjofar is gemaakt van de hoorn van een koe 11. Het verhaal van Jona en de vis hoort bij Rosj Hasjana

Terublik op de Madrichiemdag 2006 Er waren twee madrichiemdagen. De eerste dag stond in het teken van teambuilding, daarom moesten allerlei survivalopdrachten worden uitgevoerd... De tweede dag was vooral leerzaam, een pedagoge kwam een aantal onderwerpen bespreken en er werd geleerd te schminken, een echte handigheid voor Poeriem!

12. Tasjliech heeft met water te maken

Schrijf de Nederlandse letters die bij de goede antwoorden staan over: Maak een wens voor Rosj Hasjana van deze letters:

_____________

________________

_________________

Schrijf nu de Ivriet letters die bij de goede antwoorden staan over: Maak ook een wens voor Rosj Hasjana van deze letters: _________________

______________

_________________

Stuur je ‘gepuzzelde’ Rosj Hasjana-wens naar [email protected] of via de post naar de redactie (adres zie achterpagina). Uit de goede inzendingen worden drie winnaars geloot, de winnnaars krijgen een cadeaubon van € 15 euro!

9 Benjamin

J

Jongeren

ewh

oo!

Gezellig schieten bij SV Maccabi Ben je nieuwsgierig naar jouw Joodse achtergrond en tussen de 18 en 35 jaar? Dan is Jewhoo! jou op het lijf geschreven. In oktober en november zal Jewhoo! op de donderdagavond op 7 verschillende plekken in Nederland neerstrijken. Op een informele manier word je geïnformeerd over wat jong Joods Nederland jou te bieden heeft. Je maakt kennis met de rabbijn uit jouw regio, maar ook met andere Joodse jongeren. Zij willen graag kennis met je maken en je laten zien wat er te doen is binnen jong Joods Nederland. Veel jongeren vragen zich af wat hun Joodse achtergrond voor hen betekent of kan betekenen. Op deze en andere vragen zal worden ingegaan. Op pagina 37 vind je de data van de Jewhoo! bijeenkomsten. Nieuwsgierig? Kijk op www.jongjoods.nl of mail met [email protected] In Eindhoven zal er na Rosh Hasjana een bijeenkomst worden georganiseerd om met elkaar het nieuwe jaar feestelijk in te luiden! Informatie Roos van den Berg 020-577 65 77 of [email protected]

‘SV Maccabi is een gezelligheidsvereniging met gelegenheid tot schieten,’ typeert Eddie Dasberg, secretaris van Maccabi, de club: ‘Het is een knus wereldje, we lossen een paar schoten en dan gaan we aan de .22 en 9mm bitterballen.’ Schuttersvereniging Maccabi is opgericht in 1976. Maccabi heeft verschillende eigen wapens, speciale brillen en gehoorbeschermers. Wekelijks is er een schuttersavond en iedere twee maanden een ‘falling plate’-competitie, waarbij niet alleen precies en veilig geschoten moet worden, maar ook snel. Daarbij wordt er bijvoorbeeld gestreden om een goede fles wijn. Verder zijn er geweerwedstrijden en kunnen leden deelnemen aan externe KNSAopleidingen tot instructeur of baancommissaris. Met Jom Ha voetbal komt Maccabi altijd uit met een team (vier keer gewonnen), dan is er de deelname aan de regionale schutterswedstrijden en over twee jaar gaan er misschien sporters mee naar de Maccabiade in Israël. De club heeft in mei haar jaarlijkse grote feest gehad, dit maal ter gelegenheid van haar 31-jarig bestaan.

Het werd gevierd in het Joods Cultureel Centrum waar een van onze schutters door de burgemeester werd geridderd voor zijn jarenlange positieve inzet voor de club en de gemeenschap. Het ledenbestand (tegen de 120 leden) is door de jaren heen vrij stabiel gebleven. Schieten is een sport die je tot op hoge leeftijd kan beoefenen. Zo hebben we jongeren van rond de 17 en leden van rond de 70. Er zijn genoeg ervaren schutters om jongeren wegwijs te maken, wij hebben een goed verzorgde accommodatie met kantine en meerdere schietbanen. Er is eigenlijk maar één behoefte en dat is: meer leden. Dasberg: ‘De roep om vooral jonge leden blijft.’ Wij schieten elke maandagavond van 20.00 tot 23.00 uur op de Pieter Joostenlaan 30 te Wilnis. S.V. Maccabi is aangesloten bij de K.N.S.A. Als een van de lezers van dit stuk interesse heeft kan hij/zij eens een kijkje komen nemen op de maandagavond! Informatie E.S. Dasberg, 020-645 83 60

Win € 2500,met je scriptie over Israël! Stuur ‘m voor 1 oktober naar CIDI!

Young CIA goes to Israël

JMW voor jou

30 Oktober t/m 4 november organiseert Young CIA een reis naar Israël voor iedereen tussen de 25 en 45 jaar. Op het programma staan: het Ayalim Project, de IDF basis, prominente Israëlische sprekers, verschillende CIA-projecten en spectaculaire avondprogramma’s. Informatie en inschrijving 020-644 8429 of [email protected]

Als je meer wilt weten over wat JMW jou kan bieden bij eventuele problemen thuis, op school of tijdens je studie, kijk dan op www.joodswelzijn.nl of bel 020-577 65 77.

10 Benjamin

Zo kan je bijvoorbeeld bij JMW terecht voor een persoonlijk gesprek.

Scriptiewedstrijd Israël win € 2500,Tot 1 oktober kan het nog: meedoen met de scriptiewedstrijd van het CIDI. Een deskundige jury, met onder andere oud-rector magnificus prof.dr.ir. Jan van Bemmel, schrijfster Jessica Durlacher en directeur van het CIDI dr. Ronnie Naftaniël, zal zich een oordeel vellen over jouw master- of doctoraalscriptie. Informatie reglement www.cidi.nl

Joodse Jongerenorganisaties stellen zich voor...

Hadassah Holland heid van haar staf en patiënten niet meer garanderen en als gevolg hiervan blijft het ziekenhuis 19 jaar leegstaan. In mei 1948 wordt de staat Israël uitgeroepen en Hadassah breidt servicemogelijkheden uit door om te gaan met noodgevallen en door de vele immigranten op te vangen. De eerste Israëlische Minister-president, David Ben Gurion, vraagt Hadassah een nieuwe ‘hill of healing’te bouwen in West Jerusalem. In 1961 wordt de HadassahHebrew University Medical Center in Ein Kerem geopend. Naar aanleiding van de hereniging van Jeruzalem in 1967, na de zesdaagse oorlog, kon Hadassah het ziekenhuis op Mount Scopus herbouwen.

realiseren. Populaire benefietactiviteiten in Nederland zijn onder andere: de BeachWalk, de EHBO-cursus en de benefietvoorstelling. Informatie Young Hadassah, 020-672 48 71, [email protected] of www.younghadassah.nl

Najib Amhali

Arts in actie in een Hadassah ziekenhuis.

De Hadassah-Ziekenhuizen in Israël zijn wereldberoemd om hun kwaliteit en toegankelijkheid. Ook in Nederland zijn jonge mensen toegewijd en professioneel actief bezig om deze ziekenhuizen te ondersteunen. Zoals alles in Israël heeft ook Hadassah een bewogen geschiedenis. Henrietta Szold, oprichtster van Hadassah, droomde ervan om moderne gezondheidszorg naar het voormalige Palestina te brengen om op die manier de inwoners te helpen. In 1912 laat zij haar droom uitkomen door met een aantal verpleegkundigen een kliniek te openen in Jeruzalem. Deze kliniek groeit uit tot het Hadassah ziekenhuis Mount Scopus. In 1939 wordt aan dit ziekenhuis de Rothschild-Hadassah Universiteit verbonden, waardoor het ziekenhuis officieel wordt opgericht. In 1947 wordt het VN verdelingsplan voor de oprichting van een Joodse en Arabische staat, naast elkaar, door de Joodse gemeenschappen aangenomen en door de Arabische landen afgewezen, deze reageren met geweld op de aanname van het plan. Ook het ziekenhuis wordt aangevallen. In april 1948 wordt een Hadassah convoy aangevallen en worden er 77 stafleden vermoord. De Hadassah Medical Center in Oost Jerusalem (Mount Scopus) kan de veilig-

Iedereen wordt behandeld Sinds de oprichting zijn de Hadassahziekenhuizen uitgegroeid tot één van de meest toonaangevende gezondheidsinstellingen in het Midden-Oosten. Elk jaar worden meer dan een half miljoen personen behandeld op zo’n 100 afdelingen, ondersteund door een medische staf van ruim 4000 deskundigen. Iedereen wordt behandeld ongeacht geloof, afkomst of politieke overtuiging. Bij een bezoek aan één van de Hadassah-Ziekenhuizen staat men vaak versteld hoe Israëli’s en Palestijnen elkaar op haast idyllische wijze steunen. Samenwerking op medisch en wetenschappelijk gebied kan religieuze en nationale grenzen verleggen. Het blijkt dat men onderlinge conflicten vergeet wanneer men een groter doel, zoals een genezing, voor ogen heeft. Young Hadassah Holland Sinds 1997 is Young Hadassah International opgericht, verbonden aan Hadassah International, de ‘oudere’ tak die ook wereldwijd gelden inzamelt ten bate van de ziekenhuizen. Young Hadassah bestaat uit vrijwilligers tussen de 18 en 35 jaar die zich wereldwijd inzetten om geld op te halen voor de ziekenhuizen, maar ook om de ziekenhuizen en haar bijzondere werk bekend te maken. In Nederland is ook een groep vrijwilligers actief die meehelpt dit te

Benefietvoorstelling ten bate van Hadassah-Ziekenhuizen Jeruzalem In een compleet uitverkochte Schouwburg Amstelveen vond ruim twee jaar geleden een speciale benefietvoorstelling plaats ten bate van de afdeling Kinderoncologie van de Hadassah-Ziekenhuizen te Jeruzalem. Najib Amhali trad deze avond geheel belangeloos op met zijn programma ‘Most Wanted’. De avond was in alle opzichten een denderend succes; de sfeer in de zaal was geweldig en de opbrengst van deze avond was ruim € 8.000,-! Najib Amhali heeft opnieuw toegezegd geheel belangeloos voor de Hadassah-Ziekenhuizen te willen optreden. Hij zal dan optreden met zijn nieuwste show ‘Zorg dat je erbij komt’. Dit benefietoptreden zal plaatsvinden in februari 2008. Locatie en exacte datum zijn nog geheim maar zullen vanaf oktober op de website van Young Hadassah bekend worden gemaakt. www.younghadassah.nl www.benefietvoorstelling.nl

11 Benjamin

Volwassenen en gezin Interview met... Raoul Heertje

Begonnen 1963, Joods getrouwd, dochtertje van 8. Zoon van De Professor economie Heertje. Opleidingen: VWO in Nederland, Hebrew University in Jeruzalem, 1 jaar Mechina en 2 jaar Internationale Betrekkingen en Theater, 2 jaar West Bromwich College, BBC-cursus TV / Radio productie en regie. ‘En van de laatste mijn diploma gehaald’, relativeert Raoul met een glimlach. Werk ‘Ik ging daarna werken bij een TV bedrijf en merkte dat 90% van de tijd ging zitten in techniek: belichting, geluid en decor. De inhoud kreeg veel te weinig aandacht. Ik zocht de oplossing toen in het computeriseren. Mijn idee was goed in theorie, maar in 1988 te vroeg. Ik wilde toch beslist iets doen met inhoud, ideeën en podium. Op mijn 60ste wilde ik geen spijt hebben van het niet volgen van mijn droom. Dus zocht ik een andere weg: cabaret. Ik deed mee aan de auditie voor een cabaretfestival (Camaretten) en werd compleet afgebrand. In die stemming kwam ik Onno van Dijk, eigenaar van Antony Theater, tegen waar ik try-outs gedaan had.’ ‘Onno, ik kan niks’. ‘Geloof ik niet’, zei Onno, ‘die mensen in de jury zijn ook beperkt. Die zitten vast in hun eigen verstikkende ideeën. Jij moet gewoon veel spelen. Kom maar in mijn theater spelen’. Dat heb ik gedaan, 9 weken lang. Dat ging redelijk goed, 12 Benjamin

maar ik had meer training nodig. Samen met mijn broer Eric bedacht ik dat ik het niet hoefde te zoeken in het reguliere circuit en we zochten een ander podium. Dat podium was de ‘stille avonden’ in de cafés. Heel anders dan cabaret. Bij cabaret sta je op het podium eigenlijk los van je publiek, dat zit en luistert en jij als cabaretier moet je tekst volgen want op A volgt B, volgt C. In 1990 heb ik Comedytrain opgezet, zodat ook andere mensen die zich wilden ontwikkelen konden meedoen. We stonden nu in een café midden tussen de mensen, die niet gelijk braaf luisteren. Ze lopen weg, een glas breekt, ze willen een drankje bestellen. Ik leerde dat ik gewoon in gesprek moest komen met mijn publiek, zoals ik nu met jou praat. Communiceren en steeds improviseren...’ Maar je moet wel aandacht krijgen... Moppen? ‘Als je moppen gaat vertellen, luisteren mensen wel, maar ik vind dat totaal oninteressant. Een mop vertel je, als je niks te vertellen hebt.’ Schreeuwen? ‘Harder schreeuwen als ze niet luisteren helpt helemaal niet. Het omgekeerde helpt juist wel: zachter praten. Echt aanwezig zijn, daar gaat het om. Die tijd in de cafés was een spannende tijd. Ik maakte vaak fouten, zoals een grap maken aan het begin. Dat deed ik om het publiek het gevoel te geven, ‘bij hem ben ik in goede handen’. Ik deed het ook om zelfvertrouwen te krijgen. Later merkte ik waar het gevaar zit van die grap aan het begin. Mislukt je grap, dan ben je weg. Je zelfvertrouwen is weg, je stort in, dat voelt pijnlijk voor jezelf en voor het publiek. Ik leerde dat je als stand-up comedian in gesprek moet zijn met je publiek. Je moet de normale communicatie regels volgen. Leuk ouwehoeren en lekker keten met de mensen om je heen. Ik ging regelmatig vreselijk op mijn bek, maar ik gaf niet op, mijn doel was: over tien jaar ben

ik verder en ik zal er komen. Na die caféperiode bedachten Eric en ik dat we zelf een podium moesten creëren voor mensen, die hun cabaret-talenten willen ontwikkelen. Dat podium werd de Comedytrain. Drie jaar later was ik zelf lid van de jury’s die oordeelden over prestaties van aanstormend talent.’ Ik sprak wat mensen over jou en sommigen vonden je nogal arrogant Raoul knikt. ‘Ik herken dat. Eerst schrok ik van die opmerking. Ik werd er kwaad over. Nu kan ik het me wel voorstellen. Ik heb niet door dat de manier waarop ik iets zeg bij de ander het gevoel oproept dat ik helemaal overtuigd ben van mijn gelijk. Dat ben ik ook, maar jouw mening is even veel waard. Ik breng het met grote woorden, ga hard tegen de ander in, kom over alsof ik de wijsheid in pacht heb, klink resoluut en geef de ander te weinig ruimte. Dat is mijn temperament. In Israël voel ik me meer op mijn gemak dan hier. Daar is het gewoon om je met zelfvertrouwen te uiten en dan ben je niet arrogant. Daar is het juist goed als je de durf hebt om gewoon recht voor zijn raap, direct, duidelijk je mening te zeggen. Die cultuur past beter bij mij, dan het vlakke van de Nederlander.’ Raoul kijkt me indringend aan ‘Nee, arrogant ben ik niet, ik voel me niet beter dan de ander en wil me niet boven de ander stellen... Zo ben ik niet.’ Ik denk na. Mijn gevoel geeft Raoul gelijk en niet de mensen die hem arrogant vinden... Ik vind hem een relaxte gast, die gezellig thee voor me inschenkt en een ontspannen sfeertje creëert. Wat heb je met het Jodendom? Raoul zwijgt en kijkt ernstig voor zich uit. ‘Interessante vraag. Wat heb ik met het Jodendom. Ik voel me deel van het Joodse volk. Met de geschiedenis en de culturele bagage. Met religie voel ik

steeds minder band. Er is een kleine groep Joden, niet alleen reli’s, die dat ‘wij zijn zo bijzonder’ heeft. Ze plakken met allerlei clubjes steeds weer aan elkaar. Dat kleffe van steeds diezelfde mensen. Brr... niks voor mij. Ik wil wel onder Joden zijn, maar dan vrij zoals in New York of in Israël. Daar heb je miljoenen Joden om je heen. Daar is Joods leven natuurlijk en ga je met mensen om, omdat je ze waardeert en niet omdat ze Jood zijn. Ik denk dat ik iets heb met Joodse waarden. Met de waarde ‘hebt uw naaste lief als u zelf’. Ook met de waarde ‘walk your talk’. Mensen beoordelen op daden en niet op mooie woorden.’

en Najib Amhali. Ze zijn buitenstaander en kijken op afstand ‘door het raam’ naar de meerderheid.’ Wat geef je de mensen mee als wens voor het Nieuwe Jaar? ‘Bekijk het eens 1 minuut van de andere kant.’ We waren klaar en spraken nog wat na over Israël en het probleem met de Palestijnen. ‘Er zou toch een macht moeten komen die het oplost. Europa is te zwak. Amerika te gecompromitteerd en Israël geniet van haar zogenaamde

slachtofferrol en hoopt dat de Palestijnen op ene dag plotseling naar Mars verhuisd zijn. Ik zie geen oplossing.’ Wat dacht je van China? ‘He goed idee van je. Ja, dat is het. Natuurlijk China. Dat idee ‘jat’ ik van je!’ Buiten schijnt de zon en ik stap in mijn auto. Toffe kerel, Raoul. Kritisch zoals velen uit zijn generatie, maar met het hart op de goede plek. Yael Schrijver www.MyWorkCoach.info

Rosj Hasjana ‘Doe ik nu wel voor mijn vrouw. Ik voel er niks bij. Als we Noa niet hadden zou ik het niet doen.’ Jom Kippour ‘In Sjoel gaat het alleen over ‘niet gegeten’ hebben. Het letterlijk volgen van de regels. Dat kan voor mij niet de bedoeling zijn van Jom Kippour. Voor mij zit er een spirituele reden achter al die feesten. Ik heb bij niemand het idee dat de Grote Verzoendag nog gaat over iets spiritueels. Maar daar gaat het voor mij nu juist wel om. Is dat spirituele er niet dan is Kippour voor mij inwisselbaar met de Ramadan en het vasten van katholieken. Op zich is het vasten wel goed, want het haalt mij uit mijn normale patroon. Met als doel, dat ik zaken voor mezelf op een rij zet. Ik vraag me af, of ik mij wel of niet heb gehouden aan mijn voornemens om goed te zijn tegenover mijn medemens. Voor mij gaat Kippour over bezinning en tot inkeer komen. In jezelf, in je hart kijken om een beter mens te worden.’ Humor en Jodendom ‘Sam en Moos moppen? Nee, moppen zijn niet typisch Joods. Minderheden hebben wel een ‘eigen’ humor, dat zie je bij Woody Allen, maar ook bij Bill Cosby 13 Benjamin

Volwassenen en gezin

Ik ben niet religieus, maar wel een ‘culturele’ Jodin.

Redactielid in de spotlights... het Vrijwilligerswerk Dit keer een portret van Liesbeth de Vries (54 jaar). Zij studeerde maatschappelijk werk en kwam indertijd als stagiaire bij JMW binnen. Na vijf jaar als maatschappelijk werkster bij de toenmalige Joodse Kinderbescherming Le Ezrath ha Jeled te hebben gewerkt woonde ze vervolgens jarenlang in Canada met haar Canadese man en zoon. Het gezin kwam terug naar Nederland en nu werkt Liesbeth alweer sinds 1992 bij JMW. Haar huidige taak is coördinator voor het vrijwilligerswerk van JMW en begeleider van de vrijwilligers die in de hulpverlening werken in WestNederland. Wat doen de vrijwilligers voor JMW? Onze vrijwilligers werken door heel Nederland en werken voor (bijna) alle afdelingen van JMW. Veel bijeenkomsten en activiteiten van het Opbouwwerk, zoals koffieochtenden, worden georganiseerd door vrijwilligers; vrijwilligers in de hulpverlening leggen jaarlijks honderden huisbezoeken af aan ouderen om hen gezelschap te houden en bij te staan met raad en daad; vrijwilligers begeleiden ouderen naar het ziekenhuis; vrijwilligers van de 14 Benjamin

afdeling Ouderenwerk organiseren activiteiten aan huis voor hun cliënten, zoals de voorleesclub; vrijwilligers zitten aan de telefoon om dagelijks contact te houden met oudere alleenstaanden – en zo kan ik nog lang doorgaan! Zelfs op het hoofdkantoor van JMW zijn vrijwilligers werkzaam die helpen met de verzending van de enorme hoeveelheden aankondigingen van de activiteiten van JMW. Krijgen ze daar trainingen voor? In verband met de taken die de vrijwilligers uitvoeren biedt JMW trainingen en cursussen aan, zoals gespreksvoering, rouwverwerking en omgaan met dementie. Die verzorgen we zelf of we stellen onze vrijwilligers in de gelegenheid een training te volgen bij gespecialiseerde instellingen. Wat voor soort mensen doen dit werk? Alle soorten mensen! Dat maakt het ook zo leuk – we hebben jonge en oude vrijwilligers, vrijwilligers die in hun werkzaam leven huisvrouw, inkoper, wetenschappelijk docent, musicus, of noem het maar op zijn (geweest). Net als onze cliënten en deelnemers hebben we allerlei soorten vrijwilligers ‘van vroom tot vrij’.

Wie kan vrijwilliger worden bij JMW en hoeveel tijd kost dat? In verband met de verwachtingen van onze cliënten en deelnemers is een voorwaarde dat onze vrijwilligers een Joodse achtergrond hebben of een sterke aantoonbare verbondenheid met het Jodendom. Uiteraard bespreken wij eerst met een aspirant vrijwilliger of het vrijwilligerswerk iets voor hen is. Sommige vrijwilligers besteden erg veel tijd aan hun werk voor JMW – anderen houden het bij een paar uurtjes in de maand. Wij zijn blij met alles wat een vrijwilliger ons kan en wil bieden. De vrijwilligers komen naast hun werk ook regelmatig bij elkaar om over het werk te praten. Gezamenlijk maken ze eens per jaar een uitstapje. Is er verschil tussen vrijwilligerswerk bij JMW en werken voor een niet-Joodse welzijnsinstelling? De motivatie en inzet van onze vrijwilligers zal niet verschillen. Vrijwilligers zijn mensen die er

voldoening in scheppen om iets voor anderen te kunnen doen. Ik denk dat het zorgen voor elkaar en voor de gemeenschap iets is dat ons vanuit het Jodendom opgedragen wordt en dat volkomen bij het Jodendom hoort. Maar verder zal je bij weinig andere instellingen een matzelunch organiseren of een cliënt een bloemetje brengen voor Rosj Hasjana. En - er wordt erg veel gelachen bij ons! Doe je iets met je Joods zijn? Ik ben niet religieus – maar wel een ‘culturele’ Jodin. Ik voel me erg verbonden met de oudere generatie die de oorlog heeft overleefd. Er wordt bij mij thuis veel over het Jodendom gepraat en we hebben onze zoon Joods opgevoed. Zelf maak ik graag gebruik van het steeds groter wordende aanbod aan Joodse activiteiten in Nederland, waarvoor onder andere onze eigen afdeling Samenlevingsopbouw verantwoordelijk is.

Wat vind je belangrijk in dit werk? Ik vind het belangrijk dat mensen van jongs af aan leren dat vrijwilligerswerk er gewoon bij hoort – dat het goed is om voor elkaar te zorgen en dat het cool is om iets voor je gemeenschap te helpen organiseren. De contacten met mensen die je anders niet snel zou ontmoeten zijn leuk en geven veel voldoening. Heb je nog een advies voor mensen, die erover denken om zich aan te melden als vrijwilliger? Vooral doen! Meld je aan! In Amsterdam en Den Haag hebben we op dit moment dringend hulp nodig! Heeft u belangstelling voor het vrijwilligerswerk of heeft U zelf behoefte aan een vrijwilliger? Neem dan contact op met Liesbeth de Vries, 020-577 65 77.

Gastcolumn Zoons en moeders Ik heb gelezen (goed hè! ik blijf u verbazen) dat moeders en zoons een speciale band hebben. Gecompliceerd en liefdevol. Een goed voorbeeld is mijn oudste zoon. Hij heeft zo’n goede band met zijn moeder dat ik af en toe nog over de navelstreng struikel. Als ik hem naar bed breng is het eigenlijk maar een slap aftreksel van het prenocturnal verpozen dat hij op andere avonden met zijn moeder heeft. Ik kan nóg zo leuk iets voorlezen, of nog zulke idiote bekken trekken (ja, ja, dat kost me inderdaad weinig moeite), het is toch allemaal helemaal NIKS in vergelijking met een Kus van de Moeder. Dus: altijd weer moet ik mijn koningin vragen of ze nog even naar boven strompelt om onze oudste een kus op de snuit te drukken. Vaak

probeert hij haar dan in de houdgreep te nemen om nog een kus te stelen. Het zij zo. Ik voel me er niet vervelend onder. Mijn tijd komt nog wel, als we later naar voetbalwedstrijden (ben ik nog nooit geweest) gaan kijken, of gaan vissen (de laatste keer was ik vijf), of aan brommers gaan knutselen (rijden zal-ie nooit meer). Voor Ischa is zijn moeder dus belangrijk. Hij zit aan tafel naast haar. Hij geeft haar complimentjes. Vanochtend ging mijn vrouw naar sjoel met de twee oudsten. Ze gingen gedrieën naar de warme medienekille waar we vroeger lid waren, tijd niet geweest, erg leuk. Ooit was ik daar gabbe, dus we kennen de mensen. Ik bleef thuis met Joram van 2, was al 3 weken verkouden en wilde best mensen aansteken, maar niet de mensen die ik aardig vind. Omdat

virussen geen onderscheid maken bleef ik dus tuus. Mijn vrouw had erg haar best gedaan haarzelf en de skippybal mooi te verpakken, maar ‘s ochtends ben ik niet op mijn best, dus ik zag dat niet. Ischa zei: ‘Mam, wat zie je er weer sprankelend uit!’ Geen gein! Hij gebruikte echt dat woord. Hij weet hoe het werkt en hij meent ook nog wat hij zegt. Op zo’n moment weet je als vader dat je verloren hebt. En ik heb dus nóg een zoon en wie weet wat er binnenkort bij komt! Mijn kansen als ‘man of the house’ zijn verkeken tot ze op kamers zijn, maar ik schik me in mijn lot. Ik heb een dochter! Gut woch allemaal. Roel Abraham, commercieel medewerker van het NIW, sinds 31 mei 2007 vader van zoon Etan Dov.

15 Benjamin

55-Plussers De diplomatuitreiking

JMW voor 55+ Voor groepen en cursussen zie pagina 20. Als u meer wilt weten over wat JMW u zou kunnen bieden op het gebied van Thuiszorg dan kunt u contact met ons opnemen via ww.joodswelzijn.nl of 020-577 65 77

Noot van een lezer Niet zo lang geleden heb ik ter observatie een poosje in het ziekenhuis gelegen, gelukkig niet ernstig. Op zeker moment zei een verpleegster ‘Uw voornaam is Meijer, dat hoor je als voornaam niet veel, wat betekent het eigenlijk?’. ‘Wat mijn naam betekent weet ik niet, ik ben genoemd naar mijn grootvader en ik heb er nooit aan gedacht’. De verpleegster zei dat ze het uit zou zoeken. De volgende dag vertelde ze: ‘Ik weet het, het komt van het Joods woord Meir en het betekent: geef licht.’ Mijn antwoord was: ‘Ik ben erg blij dat ik het weet, maar aan de elektriciteitsrekening hebben we niet kunnen merken’. Meijer Wolf

Willeke Alberti in mr L.E. Visserhuis

In Benjamin 68 stond een verslag van het concert van Willeke Alberti in het mr L.E. Visserhuis. Ten onrechte stond hierbij niet vermeld dat het idee voor dit concert en een groot gedeelte van de uitwerking en organisatie van de hand van vrijwilligster Betty Braat was. Bij deze: mevrouw Braat, onze complimenten voor uw inzet!

Thuiszorgmedewerkers slagen voor diploma Thuishulp A Stralend namen de werknemers van de afdeling Thuiszorg hun diploma Thuishulp A in ontvangst. De diplomauitreiking van 4 juli j.l. was het sluitstuk van de zeer succesvolle cursus –in totaal slaagden 13 van de 14 cursisten!– die de afdeling organiseerde om haar medewerkers op te leiden voor dit landelijk erkende diploma. De docente van de opleiding, Annemieke van Capelle, was apetrots op haar cursisten. Ze hadden hard moeten werken voor het diploma: ‘Dat hadden ze niet verwacht. Ze schrokken van de eisen die aan hen werden gesteld.’ Maar met volharding, enthousiasme en een flinke dosis humor werd de stof doorgewerkt. De mooie eindcijfers voor de drie hoofdonderdelen van de cursus waren het resultaat. De cursisten kregen niet alleen les over schoonmaaktechnieken, over de juiste planning van het werk en de betekenis van hygiënisch en kostenbewust werken, ook leerden ze hoe het respect voor de wensen en gewoonten, voor de normen en de waarden van de cliënt het best tot uiting kon worden gebracht. Binnen het derde onderdeel

kwamen o.a. de onderwerpen: logboek, zorgplan en evaluatie aan de orde. De cliënten van de afdeling Thuiszorg mogen in de komende jaren verwachten dat ze meer en meer hulp krijgen van opgeleide medewerkers. De afdeling zal volgende jaar de volgende groep huishoudelijke medewerkers opleiden en in het najaar start de eerste opleiding voor de werknemers die verzorgende hulp bieden. JMW-Thuiszorg biedt huishoudelijke, verzorgende en verpleegkundige hulp aan haar cliënten in Amsterdam, Amstelveen, Diemen en Duivendrecht. Voor inlichtingen over deze hulpverlening, of uw aanvraag, neemt u contact op met Jolan Toff (hoofd Thuiszorg) 020-577 65 11.

Nog even tekenen... 16 Benjamin

Gastcolumn Het leven Tegen de tijd dat het Joodse nieuwe jaar er weer aankomt, doe ik wat denk ik veel mensen doen: vooruitkijken naar wat het nieuwe jaar hopelijk zal brengen en terugkijken naar het oude jaar. Terwijl het enige wat je hebt is het hier en nu en als je geluk hebt ook nog morgen en dagen en jaren erna. Althans, dat is mijn lijfkreet. We zeggen vaak dat de tijd vliegt. De dagen gaan snel voorbij en we vinden dat de jaren ook rap aan ons voorbij gaan. Als je, zoals ik, een royale halve eeuw op de aarde rondloopt, lijkt dat veel en zo voelt het soms ook, maar in de tijd gezien is het niet zo lang. Als ik

naar mijn schoonmoeder kijk bijvoorbeeld, die gaat op drie jaar na al een hele eeuw mee! En met haar tijd ook. Geboren in de tijd van kolenkachels en ketels kokend water om de was te doen, gaat ze net zo makkelijk aan de laptop zitten om een berichtje aan een verre nicht in Amerika te mailen. Alsof het de normaalste zaak van de wereld is pakte ze onlangs in de auto mijn mobiele telefoon en zei: ‘even bellen dat we er aan komen hoor!’ Dat heet met je tijd meegaan en niet er tegenin gaan. Vooruit kijken dus. Dat we er weer een jaar bij mogen tellen is niet iedereen gegeven. We zijn

ook geconfronteerd met verdriet en tegenslagen. Rosj Hasjana is voor mij de tijd om terug te kijken zodat ik afscheid kan nemen van wat is geweest en vooruit kan kijken naar wat nog gaat komen. Daarom maakt het begin van een nieuw jaar mij altijd wat weemoedig. Het begin van het nieuwe jaar gaat samen met herinneringen aan het voorbije jaar. De mooie momenten en de verdrietige. Dat heet leven. Het leven. Ik wens u allen een tevreden en gezond 5768. Lesjana tova. Lea Pagrach - van Coeverden, eindredacteur van Hakehillot, het magazine van het NIK.

Deelneemsters aan het woord

Zeer geacht team De dag was aangebroken waar we al een tijdje op hadden gewacht: 14 juni 2007, het uitstapje naar Middelburg. We waren met een gezelschap van 45 personen. Om 8.30 uur vertrokken we met de bus naar Breda. Het regende een beetje, maar toen we in Breda aankwamen was het droog en de zon scheen. De koffie met gebak stond op ons te wachten, erg lekker en gezellig. Daarna op weg naar Middelburg, waar we een historisch sjoeltje hebben bezichtigt.

Een meneer hield een interessante toespraak en we konden van de gerenoveerde sjoel kaarten kopen. Het was heerlijk zonnig weer geworden. Iedereen kon van 13.30 tot 16.30 uur zichzelf prima vermaken. We zijn gezellig de markt opgegaan en hebben daar heerlijk op het terras gezeten. Toen we om 16.30 uur in de bus kwamen, begon het hard te regenen, maar het deerde ons niet: wij zaten droog. Terug in Breda wachtte ons een heerlijk diner. Kippensoep, tongfilet, gebakken aardappels, patat, sperzieboontjes en heerlijk ijs met chocolade toe. Het was allemaal zo goed en gezellig dat het één uur was uitgelopen, we waren om 22.00 uur thuis.

Heel hartelijk dank voor allen die hieraan hebben meegewerkt. Henny Goudeketting Ik wil graag even kwijt... Ik wil graag kwijt dat JMW op 14 juni een geweldige tocht naar Middelburg heeft georganiseerd. De bus was fantastisch, de chauffeur vertelde allerlei bijzonders over waar we langskwamen. De begeleiders waren bijzonder. Het diner was goed verzorgd. Hopelijk komen er nog meer van deze uitstapjes. Henriëtte Lampl

Nu nog iets over de leiding: door David Papegaay, Ruud Brugmans en door Roos en Greta (van de SLO, JMW) die al hun krachten voor deze reis hebben ingezet, is het allemaal fijn verlopen en niet te vergeten de chauffeur die ons de hele weg van alles kon vertellen. 17 Benjamin

Regionale Bijeenkomsten

Flevoland Almere Diz’nkoffie Iedere donderdag vanaf 9.30 uur inloop koffie-ochtend in Parkwijk 5 september geen Diz’nKoffie i.v.m. ‘Het Noorden gaat op stap’ 12 september een toast op het nieuwe jaar Informatie Betty Ilsar 036-844 76 86 of Mieke Gaarenstroom 036-523 07 13

Friesland Heerenveen Sjemoe’ot 5 september tuinfeest en presentatie van de Sjemoe’ot-website door de webmaster Sofia Grondman 10 oktober lezing door Salomon Bouwman 14 november Het Kinderhuis, filmavond gepresenteerd door Tobias de Bruijn Informatie Ginneke van Dam 0514-541 193, [email protected]

Gelderland Apeldoorn Hamakor (geen JMW activiteit) Elke derde vrijdag van de maand, aanvang 10.00 uur Informatie 055-542 08 63 ‘Jajem’ Joods Apeldoorn (geen JMW activiteit) Eens per maand ‘s avonds een (huiskamer)bijeenkomst rondom een Joods onderwerp of Joodse feestdag Informatie Tom Fürstenberg 06-218 789 15, [email protected], www.joodsapeldoorn.nl Arnhem Joffie (geen JMW activiteit) Informatie 026-445 92 21 Sjmoes Inn (geen JMW aciviteit) Iedere eerste en derde donderdag van de maand vanaf 10.30 uur Informatie 0575-542 315, 0317-424 746 [email protected] 18 Benjamin

Groningen Club Sjalom (geen JMW activiteit) Informatie 050-527 25 73 [email protected]

Noord-Brabant Den Bosch Bejachad Huiskamerbijeenkomsten In september zal een Rosj hasjana bijeenkomst plaatsvinden. Nadere informatie volgt Informatie 073-521 48 05 Breda Finjan Koffieochtend Bijeenkomsten eens per maand op woensdag vanaf 10.00 uur 5 september eerste bijeenkomst na de zomerstop, geheel in het teken van Rosj Hasjana 5768 10 oktober,14 november bijeenkomsten Informatie 076-541 33 03

Noord-Holland Alkmaar Chanah (geen JMW activiteit) Informatie 072-561 01 96, 0229-240 674 of 0255-511 652 [email protected] [email protected] [email protected] Amstelveen Koffie-inloop Iedere dinsdag vanaf 10.30 uur in ‘Open Hof’. Entree € 1,Informatie 020-647 77 50 Amsterdam OrangeJews OrangeJews zal ook dit jaar weer een gezellige Rosh Hasjana borrel organiseren. Muziek, hapjes en samenzijn vormen de sleutelwoorden! Informatie 020-577 65 86 Roos v.d. Berg [email protected]

Beth Simcha Diverse cursussen en activiteiten ma. t/m do. van 9.00 tot 16.30 uur Eettafel Nesjomelet ma. t/m do. open vanaf 15.00 uur aanvang eten 17.00 uur 10 september een dagtocht naar Scheveningen, wandeling en lunch. Bezoek aan Chocolade Atelier ‘Van Noppen’ in Ridderkerk waar u een demonstratie te zien krijgt over de Bonbon. Vertrek 8.30 uur, terug in Amsterdam rond 18.00 uur. Kosten: € 37,50. Opgeven voor uiterlijk 5 september. 19 september een feestelijk Rosh Hasjana Diner in Nesjomelet vanaf 16.30 uur. Zoete appeltjes met honing, muziek en de Sjofar! Opgeven bij 50+ voor 19 september 12.00 uur 1 oktober een feestelijke Soekoth bijeenkomst in de Soeka van de Bob Goudsmit zaal vanaf 17.00 uur. Opgeven voor 1 oktober 12.00 uur Informatie 020-577 65 88 [email protected] Haarlem Tsevet Bijeenkomsten eens per maand op dinsdag, aanvang 19.30 uur 18 september lezing door rabbijn Spiero 21 oktober ochtend-wandeling door Joods Haarlem 20 november lezing door Max van Weezel Deze drie bijeenkomsten beginnen om 20.00 uur. Informatie 023-526 22 81 Heiloo Tsafon Iedere maand bijeenkomsten op de woensdagavond, vanaf 20.00 uur 19 september Rosj Hasjana bijeenkomst met muziek van Roelof Rosendaal en natuurlijk zoete appels met honing 10 oktober lezing door Rob Witsels over de verbouwing van het Joods Historisch Museum 7 november lezing door Mirjam Kan over Elah Israël Informatie 072-533 03 34

Het Noorden gaat op stap

‘t Gooi Gooise Nesjomme 5 september excursie naar Amersfoort (zie ‘Het Noorden gaat op stap’) 20 september start nieuwe seizoen met huiskamerbijeenkomst bij Toos 18 oktober koffie-inloop in De Koepel Hilversum 15 november huiskamerkoffie Informatie 035-541 47 50, 035-621 23 24, [email protected] of www.gooisenesjomme.nl

Noord-Oost Nederland Le Dor wa Dor Drie zondagen per jaar een thema-dag Informatie 0514-564 177 [email protected]

Overijssel Zwolle Emoen 20 september Rosj Hasjana 18 oktober Bert Oude Engberink over het nieuwe boek Tanach 15 november Manja Pach (datum onder voorbehoud) Informatie 06 519 313 19 [email protected]

Zuid-Holland

Den Haag Mitzwe-Bar Iedere tweede en vierde dinsdag van de maand in het mr L.E.Visserhuis, vanaf 14.30 uur 11 september Rosj Hasjana bijeenkomst, de eerste bijeenkomst na de zomer 25 september geen bijeenkomst, maar wel een high-tea op dinsdag 2 oktober (6e dag Soekot) in de soeka van het Visserhuis 23 oktober, 13 en 27 november en 11 december zijn er bijeenkomsten Informatie 0172-430 628 Schmoezen (geen JMW activiteit) Iedere 2e woensdag van de maand in Buurtcentrum WDC Mariahoeve vanaf 19.00 uur Informatie 025-221 45 65, 015-310 96 55 [email protected]

Ik zie ik zie wat jij niet ziet De wandelclub ‘Ik zie ik zie wat jij niet ziet’ is voor mensen die van wandelen houden, maar ook interesse hebben in cultuur. De wandelaars zijn om de beurt verantwoordelijk voor het uitzetten van een wandeling voor de groep. Zondag 7 oktober staat de volgende wandeling op stapel: dit keer zijn we te vinden in de Jordaan en zullen ‘De hofjes’ worden bezocht. U kunt gratis deelnemen. Informatie Roos v.d. Berg 020-577 65 88 [email protected]

Zuid-Limburg

Rotterdam Koffie-ochtend Iedere derde woensdag van de maand vanaf 10.00 uur, in het gebouw van de NIG 19 september muziek Russian Roulette, Klezmer met gitaar/viool 17 oktober Annelies van Mechelen, Symboliek en het Jodendom 21 november en 19 december een bijeenkomst met een lezing Informatie 0180-314 539

Maastricht Majo Informatie 06-421 678 44 [email protected]

Joods Amersfoort’ 11.45-13.30 Optreden Jiddisch koor Hejmisj Zajn 14.15 Lezing Mirjam Alexander getiteld ’Van Mokum tot in de Mediene: Joods ceremonieel erfgoed in Nederland’ 15.00 Optreden The Jewish Music Band Adres: Synagoge, Drieringensteeg 2 en de begraafplaats, Bloemendaalsepoort, beiden open 11.00-16.00 u. Delft Op de vrouwengalerij is een tentoonstelling ingericht over het Joodse leven in Delft.

15.00 Lezing Dr. A.D. Zwiers getiteld ‘Jiddisch, een Europese taal’ Adres: Synagoge, Koornmarkt 12 open 11.00-17.00. Elburg 14.00 en 15.00 u Optreden door Santo Servicio, het koor van de Portugees Israëlietische Gemeente uit Amsterdam. 12.00, 13.00 en 15.00 u Rondleiding door de binnenstad met aandacht voor de geschiedenis van de Joden in Elburg en een bezoek aan de Joodse begraafplaats. Adres: Synagoge, Jufferenstraat open 12.00-17.00 uur.

Dordrecht Bené Dór (geen JMW activiteit) Informatie 078-651 19 18 Joods Amersfoort, Delft en Elburg in de spotlight Op zondag 2 september 2007 wordt in meer dan 30 Europese landen aandacht geschonken aan Joodse gebouwen, plaatsen en gewoonten, die door de eeuwen heen een bijdrage hebben geleverd aan de Europese Joodse culturele historie. Dit jaar staan Amersfoort, Delft en Elburg in de spotlight van dit jaarlijks terugkerende evenement. Amersfoort 11.00 Lezing Nechama Mayer getiteld ‘Tussen Steeg en Poort ontwikkelde zich

5 September is het jaarlijkse uitstapje voor de JMW groepen ten Noorden van de lijn Utrecht – Enschede. Dit jaar gaan we naar Amersfoort. ‘s Ochtends worden we verwelkomd door de Joodse gemeente in de prachtige sjoel. Daarna krijgen we een rondleiding door Joods Amersfoort en hebben we een gezamenlijke lunch. Als afsluiting maken we een tochtje door de grachten van Amersfoort. Kosten € 17,50. Meer informatie: Benjamin 68 Of afdeling SLO 020-577 65 66, ook voor aanmelding

Zuid-Nederland Venlo Drie maal per jaar een bijeenkomst 30 september Rosh hasjana bijeenkomst in het Wilhelmina Hotel tegenover het station. Vanaf 14.00 naar Joods/ Israelische muziek luisteren, lekker eten en samenzijn. Kosten entree € 7,50. Opgeven bij Roos 020-577 65 66 of [email protected]

19 Benjamin

Groepen en cursussen JMW Deelnemer aan het woord

Uitstapje groepen JMW Zondag 10 juni zijn de JMW groepen weer met elkaar op stap geweest. Dit jaar naar Amsterdam, verzamelpunt: Café de Blauwbrug. Deelnemers kwamen van verre: Middelburg, Eindhoven, Wageningen, Rotterdam, maar ook uit het Amsterdam. Na een korte kennismaking ging het richting Joods Historisch Museum. Onder zeer deskundige leiding volgde een uurtje rondleiding. Veel te kort: ‘gewoon een keertje terug komen’, was het devies. Vooral het Kindermuseum oogstte veel bewondering. Op deze manier moét de jeugd wel betrokken raken met wat het rijke Joodse leven inhoudt. Daarna wandelde het gezelschap – van maar liefst 63 mensen – naar Café l’Opera voor een geweldige lunch, op het terras, met heerlijke broodjes zalm. Voor een aantal was het de eerste kennismaking met (deze activiteit van) JMW. Er heerste consensus:voor herhaling vatbaar. Tijdens de wandeling die volgde door ‘oud Joods’ Amsterdam, werden vele herinneringen opgehaald. De gidsen wisten ook voor diegenen die deze wandeling al eerder hadden gedaan, iets nieuws te vertellen. Kortom een leerzame middag. De afsluiting vond plaats bij de Hollandse Schouwburg. En toch waren wij met elkaar weer onthutst en sprakeloos over zoveel onrecht en verdriet. JMW, volgend jaar weer zo een geslaagd uitstapje! Annelies van Mechelen-Knetemann 20 Benjamin

Voor informatie over groepen en cursussen kunt u terecht bij Marianne Fuchs 020-577 65 77 [email protected] Opgave kan via de antwoordbon. Met uitzondering van de cursussen Joodse Cultuur en Levensverhalen schrijven, vindt vooraf een kennismakingsgesprek plaats. Van je familie moet je het hebben of niet… – Drie gespreksbijeenkomsten over familierelaties – Vrienden kies je, familie heb je. Familierelaties zijn relaties met een geschiedenis. De relaties binnen de familie zijn de meest eigene die we hebben en tegelijkertijd niet zelden de meest gecompliceerde. Soms blijkt het contact met de familie moeizaam te zijn, of zelfs tijdelijk verbroken. Pogingen om in gesprek te komen lopen vast, het lijkt wel of er een andere taal wordt gesproken. Bij JMW horen we deze verhalen regelmatig. Tijdens deze bijeenkomsten kun je je verhaal kwijt en horen hoe anderen omgaan met hun ervaringen. Je kunt elkaar vertellen waar het misloopt, waar het stokt en door het uitwisselen van ervaringen kun je nieuwe mogelijkheden ontdekken om het gesprek aan te gaan of eventuele onmogelijkheden leren accepteren. Bij voldoende deelname worden deze drie bijeenkomsten overal in het land georganiseerd. Start 19 september. Kosten € 15.Wie schrijft die blijft Je wilde altijd al schrijven, maar je komt er niet aan toe. Onder begeleiding en met afgebakende opdrachten schrijven we over dingen die ons bezighouden. We lezen elkaar voor en krijgen reacties op onze teksten. Schrijftalent is niet nodig! Tien bijeenkomsten. Kosten € 50,-, folder op aanvraag

Joods, maar Christelijk opgevoed Als je een Joodse achtergrond hebt, maar je bent Christelijk opgevoed, hoe hervind je dan de juiste balans? Welke gevolgen heeft het voor je familie? Hoe hebben anderen dit ervaren? Misschien trokken in het verleden beide kanten je en ben je nu op een ander spoor. In deze gespreksgroep wordt de invloed van je achtergrond helder en kan je de keuze maken die bij je past. Vijf bijeenkomsten. Kosten: € 25,Kind in de oorlog De oorlog ligt 60 jaar achter ons. Toch blijft bij de kinderen ‘van toen’ de oorlog als een soort cactus van binnen steken. Kennissen en soms ook goede vrienden kijken je vreemd aan als je probeert iets over je achtergrond te vertellen. Als je de oorlog als kind hebt meegemaakt kun je nu nog plotseling opkomende gevoelens van eenzaamheid en onveiligheid, of het gemis van dierbaren voelen. Is dit herkenbaar? In deze groep wissel je ervaringen uit en vind je ondersteuning. Twaalf bijeenkomsten, tweewekelijks. Kosten € 60,- Folder op aanvraag. Gespreksgroep na-oorlogse generatie Hoe kun je last hebben van de oorlog, als je deze niet zelf heb meegemaakt? Toch droom je er soms over. Je hebt vragen over de relatie met je ouders, over je Joods zijn, over het aangaan van intieme bindingen en nog veel meer. In deze groep kun je in gesprek met anderen tot nieuwe inzichten komen. Twaalf bijeenkomsten, tweewekelijks. Kosten € 60,- Folder op aanvraag. Cursus Joodse cultuur in één dag In het najaar zal er weer een cursus Joodse cultuur in één dag starten. Deze cursus is voor beginners en toegankelijk voor iedereen met een Joodse achtergrond en eventuele partners. Informatie Mirjam Samson 020-577 65 66 [email protected]

[email protected]

i.s.m. Sinai Centrum Omgaan met dementie – Ondersteuningsgroep voor partners, familieleden en andere naastbetrokkenen bij dementerende ouderen – Het is vaak heel moeilijk om te accepteren dat iemand, om wie je veel geeft, geestelijk aftakelt, zich niet meer verzorgt en bijna onherkenbaar verandert. Dit kan bij de naastbetrokkenen leiden tot gevoelens van machteloosheid en verdriet, angst voor de toekomst en schaamte tegenover de omgeving. De zorg voor een dementerende kan ook een grote psychische en fysieke belasting vormen, zodat je minder tijd hebt voor ontspanning en sociale contacten. Voor naastbetrokkenen van dementerende ouderen organiseert het preventieteam van JMW en Sinai Ambulant een ondersteuningsgroep

met als doel: • Uitwisselen van ervaringen • Informatie krijgen over het proces van dementeren • Tips geven en krijgen voor het oplossen van praktische problemen Start dit najaar. Vijf bijeenkomsten en één terugkombijeenkomst, tweewekelijks. Kosten € 30,Informatie en aanmelding Marianne Fuchs 020-577 65 77 [email protected] Zin in vriendschap! – Cursus voor vrouwen boven de 55 jaar, Amsterdam – Met een vriendin kun je lachen en huilen, kun je een intimiteit bespreken en afspraken maken, op stap gaan, een film zien. Een aantal vrouwen vraagt zich af waar ze zijn gebleven. Heb ik

wel voldoende aandacht aan hen geschonken? Had ik het te druk met mijn werk, mijn gezin? Ben ik te kritisch geweest? In de ‘Vriendschapscursus’ kun je ontdekken wat vriendschap voor jou betekent. Ter sprake komt hoe je omgaat met conflicten en teleurstellingen in vriendschappen en hoe je nieuwe contacten legt. Twaalf bijeenkomsten van 2 uur. Kosten € 50,-. Informatie over cursus Amsterdam Marianne Fuchs 020-577 65 77 [email protected] of Marja Schraal 020-301 37 30 Folder op aanvraag.

Deelnemer aan het woord Gespreksgroep na-oorlogse generatie (2006 / 2007) Van september 2006 tot en met april 2007 kwamen wij als deelnemers aan de gespreksgroep na-oorlogse generatie (NOG) om de twee weken bijeen. We stelden ons afwachtend op. De meesten van ons waren een lange weg gegaan om de beslissing te nemen aan deze gespreksgroep deel te nemen en hadden zich over aarzelingen, scepsis en bedenkingen heen gezet: ‘val ik eigenlijk wel in de categorie naoorlogse generatie?’, ‘ben ik wel (voldoende) Joods?’, ‘beeld ik mij geen problemen in, hebben mijn gevoelens of problemen wel te maken met de naoorlogse generatie problematiek?’, ‘wat moet ik van een gespreksgroep verwachten?’. Er zijn duizend redenen om je problemen – groot of klein – niet in verband te brengen met deze specifieke problematiek. De deelnemers aan de groep 2006/2007 hadden niettemin dit verband wel gezien of konden dit voor zichzelf op zijn minst niet uitsluiten.

De gespreksgroep bestond uit zo’n acht ‘toevallige’ mensen, mannen en vrouwen, in de leeftijd van 35 tot 60 jaar, van uiteenlopende achtergrond en met uiteenlopende geschiedenissen. Maar we bleken al snel lotgenoten. Hoe verschillend ieders geschiedenis ook was, er bleken veel punten van herkenning te zijn en al die punten hebben min of meer te maken met het behoren tot de na-oorlogse generatie: het gevoel je ouders te willen sparen of hen niet teleur te stellen, de spanningen en het zwijgen over de oorlog, eenzaamheid en gevoeligheid, belemmeringen om ongecompliceerde relaties te onderhouden, het uit de weg gaan van confrontaties die je wel eens zouden kunnen kwetsen. Alleen al de ontdekking dat je niet de enige bent gaf menig deelnemer een gevoel van opluchting. De bijeenkomsten, die ‘s avonds tussen zeven en negen uur bij het JMW plaatsvonden, waren niet bedoeld als therapie, maar waren er op gericht om, aan de hand van thema’s die met de

na-oorlogse problematiek te maken hebben, de deelnemers met elkaar in gesprek te laten gaan. Dat gebeurde onder leiding van JMW maatschappelijk werkster Hester Mouwes. Wij zijn het gaan waarderen dit soort gesprekken in een vertrouwde en veilige omgeving (die JMW biedt) met elkaar te voeren. De gesprekken en de uitleg die Hester er bij kon geven, droegen er aan bij dat wij, meer dan vóór aanvang van de gespreksgroep, inzicht kregen in onze (Joodse) identiteit. Voor sommigen leidde dit tot de vaststelling dat zij zich meer wilden verdiepen in de Joodse traditie en religie, voor anderen tot de aanvaarding van wie (en hoe Joods) ze zijn, voor weer anderen om verder te gaan in een gespreks- of therapiegroep. Ieder van ons was gestart met enige scepsis, maar we eindigden met een duidelijker beeld van onszelf. Namens de gespreksgroep, Edgar Hennis

21 Benjamin

Tsavta September 2007, jaargang 10, nr. 40

Tsavton

22 Benjamin

23 Benjamin

Cultuur Regionale & Educatie Leonard Bernstein, George Gershwin, Arthur Rubinstein, Giacomo Meyerbeer en Gustav Mahler. 18 november Klezmokum, klezmer en meer... De Amerikaanse pianist Burton Greene brengt met zijn groep Klezmokum een pittige en aanstekelijke klezmersynthese. Klezmokum voert de luisteraar in hun jazzy gespeelde klezmerliedjes mee op een tocht langs Oost-Europese oorden, terwijl ook andere verre plekken worden aangedaan. Informatie 015-256 33 71 www.synagogedelft.nl

Muziek De Uelenspieghel 7 t/m 9 september vindt Hor’High Energy plaats. Tijdens dit dynamische dansweekend in Drenthe verzorgt Rafi Ziv uit Israël samen met Niels v.d. Steen en Martin Wanzenried verschillende workshops. Leer Israëlisch dansen, Bollywood-dansen of darbukah spelen. Prijs € 110,- p.p. (incl. camping, ontbijt & maaltijden), studenten en jongeren € 60,- p.p. Bij overnachting binnenshuis wordt € 15,- p.p.p.n. extra berekend (aantal plaatsen beperkt). Opgave Annette v.d. Steen, 0521-351 331 [email protected] www.uelenspieghel.nl

Rafi Ziv in actie tijdens Hor’ Hight 2006

Synagoge Delft 16 september zingt Anke van der Kooij liederen en aria’s van Joodse componisten w.o. Aaron Copland,

Concertgebouw 10 September speelt het Israëlisch Filharmonisch Orkest in het concertgebouw. Meer informatie www.concertgebouw.nl

Joods Historisch Museum Sarah Bernhardt T/m 16 september is de tentoonstelling Sarah Bernhardt: de Kunst van het Grote Drama te zien. Hierin staat het leven en werk centraal van deze beroemde Franse actrice en eerste internationale superster. Joods Historisch Museum, geschiedenis 1900-heden. Foto: Liselore Kamping

‘Een kijkje in het vernieuwde Nieuwe Joods Historisch Museum’

De studeerkamer in het JHM Kindermuseum. Foto: Liselore Kamping

24 Benjamin

Tegelijk met de expositie over Sarah Bernhardt toont het JHM in het prentenkabinet het werk van beeldend kunstenares Charlotte Salomon (19171943). Deze serie, die bestaat uit bijna 800 gouaches, bevat schetsen en studies voor haar beroemde meesterwerk Leven? Of Theater? Joodse meesterwerken uit Moskou Vanaf 19 oktober is de tentoonstelling Moderne meesterwerken uit Moskou te zien. Getoond wordt een unieke collectie schilderijen en tekeningen die belangrijke vernieuwende Russisch-

Joodse kunstenaars maakten in de periode 1910-1940. De expositie schetst het verhaal van de opkomst en ondergang van Joodse kunstenaars in de Sovjet-Unie ten tijde van Stalin. Schilderijen van wereldberoemde meesters als El Lissitzky en Isaak Brodsky komen naar Amsterdam, maar ook het werk van minder bekende kunstenaars als Natan Altman, Alexander Labas en Alexander Tysjler zal te zien zijn. De expositie presenteert Russisch-Joodse kunst in al haar diversiteit: van de kubistische portretten van Robert Falk en het suprematisme van Ilja Tsjasjnik tot het socialistisch realisme van Jevgeni Katsman en het non-conformistische, verboden oeuvre van Solomon Nikritin. Informatie Joods Historisch Museum 020-531 03 10 of www.jhm.nl

Tentoonstellingen Verzetsmuseum Amsterdam

De Bevrijding door de Canadezen.

Tot en met 30 september kunnen bezoekers de muziek uit de bevrijdingsdagen herbeleven tijdens de tentoonstelling Bevrijdingsmuziek, over de muzikale ontlading in mei 1945, die volgde op de vijf jaren van bezetting. Tot en met 21 oktober is de kindertentoonstelling De Ontdekking.

Van strip tot werkelijkheid. te zien. Stripfiguur Jeroen leidt bezoekers rond op de zolder van zijn oma, en ontdekt zo wat zijn familie tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt. Informatie 020-620 25 35 [email protected] www.verzetsmuseum.org Nationaal Kamp Vught 7 september t/m 10 januari 2008 is de tentoonstelling Wie kan ik nog vertrouwen? te zien, over de vervolging en het verzet van homoseksuele mannen en lesbische vrouwen onder de nazi’s en de Duitse bezetting. De tentoonstelling is gebaseerd op recent onderzoek en schetst met persoonlijke getuigenissen en uniek beeldmateriaal een beklemmend beeld van die tijd. Informatie 073-656 67 64 [email protected] www.nmkampvught.nl Kamp Westerbork Tot en met eind september: Op weg naar het onbekende 15 juli 1942 - 3 januari 1945. 15 Juli 1942 vertrok het eerste transport uit kamp Westerbosrk naar Auschwitz. Het eerste van bijna honderd transporten naar de kampen in Oost-Europa. In deze tentoonstelling wordt elk transport genoemd, evenals de namen van hen die op 15 juli 1942 werden weggevoerd. Het roestige treinbord, dat ooit aan de deportatietrein naar Auschwitz bevestigd was, is onderdeel van de tentoonstelling. Het treinbord is het enige overgebleven exemplaar. Informatie 0593-592 600 www.kampwesterbork.nl [email protected]

Isaak Rabinovitsj, kostuumontwerp voor Salomé van Oscar Wilde, 1919

Verzetsmuseum Friesland Tot 17 september is de tentoonstelling De pers draaide door te zien, over de Leeuwarder Courant in oorlogstijd. Informatie 058-212 01 11 [email protected] www.verzetsmuseum.org

Wie kan ik nog vertrouwen?

Wust en Ragenheim in 1944

Voorstellingen Mayumana 16 t/m 18 November Mayumana in Park Theater Eindhoven. Muziek, dans, theater, percussie: een wervelende show vol energie en creativiteit. Informatie en kaarten 040-211 11 22 www.parktheater.nl www.mayumana.com Berlin- Jaffa shortcut 7 November verzorgen DeDe Dance company & Wee Dance company tijdens het Holland Dance festival de voorstelling Berlin-Jaffa shortcut, een serie korte dansstukken en video’s, m.m.v. Ya’ara Dolev, Amit Goldenberg, Dan Pelleg en Rami Levi. Aanvang 20.30 uur. Informatie en kaarten www.wee-dance-company.de of www.hollanddancefestival.com

25 Benjamin

Cultuur Regionale & Educatie Cursussen Israëlisch dansen o.l.v. Angela Reutlinger Elke dinsdagavond dansen op verschillende niveaus. Informatie 020-671 96 32, [email protected] website home.tiscali.nl/rikudey.am

Lezingen Het Genootschap Nederland Israël Het GHES verzorgt dit jaar verschillende lezingen: 24 september, vanaf 20.00 uur, een lezing door dhr. Hans Knoop over een actueel onderwerp, op 19 november, eveneens 20.00 uur, een lezing en diapresentatie door mevr. Ridderhof-Boon, met als thema Synagogen en hun verhaal. Informatie 075-616 02 53 www.genootschap-nederland-israel.nl The John Adams Institute 18 September zal in Felix Meritis een lezing plaatsvinden door Daniël Mendelsohn, auteur van The Lost: a search for Six of Six Million. Mendelsohn schreef een boek over zijn zoektocht naar het lot van familieleden die omkwamen tijdens de Holocaust. Bijzonder is dat hij in zijn boek een parallel trekt tussen het OudTestamentische Genesis en zijn eigen verhaal. De avond zal geleid worden door schrijver en criticus Michaël Zeeman. Reserveren kan via de AUBuitlijn 0900-0191. Leden kunnen zich aanmelden via www.john-adams.nl Prijs resp. € 15,- en € 12,50. Symposium Borders and Boundaries in Dutch Jewish History Tussen 18 en 21 november vindt het 11e internationale congres over de geschiedenis en de cultuur van de Joden in Nederland plaats. Het wordt georganiseerd door de Commissie voor de Geschiedenis en de Cultuur van de Joden in Nederland en heeft als thema

Borders and Boundaries in and around Dutch Jewish History. Informatie over de verschillende locaties en inschrijving www.jhm.nl > Actueel > Agenda The future of lieux de mémoire Herinneringscentrum Kamp Westerbork organiseert van 2 tot 4 oktober de internationale conferentie The future of lieux de mémoire. Plekken die door diepe menselijke tragiek zijn ‘geschonden’, zijn op vele plaatsen in de wereld te vinden. Nazi concentratiekampen zijn daarvan bekende voorbeelden. Meer recent zijn de ‘killing fields’ in Cambodja of Srebrenica in Bosnië. Wat is de toekomst en de waarde van deze historische plekken? Welke eisen moeten we stellen om de zeggingskracht voor komende generaties te behouden? Internationaal gerenommeerde sprekers zullen hun visie geven op de conferentie in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork. De conferentie wordt georganiseerd door het Herinneringscentrum Kamp Westerbork in samenwerking met het Nationaal Monument Kamp Amersfoort, het Nationaal Monument Kamp Vught en het Ministerie van VWS. Voor deelname aan de conferentie kunt u zich opgeven bij het Herinneringscentrum Kamp Westerbork, Oosthalen 8, 9414 TG Hooghalen 0593-592 600 [email protected]. Deelname wordt in volgorde van binnenkomst behandeld. Kosten € 200,- per persoon, studenten € 100,-. Dit is inclusief verblijfkosten.

Herdenkingen Twente De jaarlijkse herdenking van de Razzia in Twente van 13 en 14 september 1941 wordt dit jaar gehouden op

donderdag 6 september (i.v.m. Rosj Hasjana een week vervroegd). Leerlingen van de Prinseschool zullen assisteren bij het leggen van bloemen. Aanvang 13.00 uur, bij het monument bij de ingang van de synagoge, Prinsestraat 16. Aansluitend is er gelegenheid koffie en thee te drinken en na te praten. Reichskristallnacht Op vrijdag 9 november 2007 wordt in herinneringskamp Westerbork de Reichskristallnacht herdacht. In deze nacht, van 9 op 10 november 1938, staken de nazi’s in heel Duitsland synagogen in brand, werden winkels en woningen vernield en duizende Joden gearresteerd. Na deze nacht ontvluchtten vele Duitse en Oostenrijkse Joden hun vaderland. Ze kwamen ook naar Nederland. De vluchtelingenpolitiek resulteerde in 1939 tot de bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Informatie 0593-592 600 [email protected] www.westerbork.nl

Boeken Abraham de Ziener Op 3 september organiseert de Folkertsma Stichting een boekpresentatie over het boek Abraham de Ziener. De auteur Kees de Goederen heeft het opstel van Martin Buber’s Abraham de Ziener nauwkeurig vertaald en tevens vergezeld doen gaan van tal van rabbijnse bronnen, die het betoog van deze universele denker verhelderen. De inleiding van de presentatie zal worden gegeven door rabbijn dr. Tzvi Marx, directeur van de Folkertsma Stichting. Vervolgens zullen verschillende sprekers delen uit het boek toelichten. Tenslotte is er gelegenheid het boek in te zien en te kopen. Dit alles onder het genot van een hapje en een drankje.

Aanvang 14.00 uur. Belangstellenden kunnen zich aanmelden via 035-621 94 06 of [email protected] Folkertsma Stichting, Burg. Lambooylaan 18, 1217 LD Hilversum. Joden in Nederland in de twintigste eeuw In september verschijnt: Joden in Nederland in de twintigste eeuw, een biografisch woordenboek over 1000 jaar belangrijke Joodse invloed in Nederland. In dit werk zijn ruim 500 biografieën opgenomen van Joden in Nederland. Hun persoonlijkheid en talent stelden de hoofdpersonen in staat nieuwe wegen in te slaan. Zij hebben de Joodse Gemeenschap op bijzondere wijze gediend, tijdens belangrijke perioden het voortouw genomen of zich op cultureelmaatschappelijk gebied onderscheiden. Het boek is een uitgave van Winkler Prins en is mede mogelijk gemaakt

door Bibliotheca Rosenthaliana en het Menasseh Ben Israël Instituut i.s.m. het Joods Historisch Museum en de Universiteit van Amsterdam. Uitgeverij Het Spectrum, ISBN 9789027451958, € 54,95 Actuele Onderwerpen IVIO Uitgeverij brengt sinds 1936 de populair-educatieve Actuele Onderwerpen reeks uit, met als doel hoogwaardige, exclusieve informatie op een objectieve en toegankelijke wijze voor een breed publiek te ontsluiten. Deze tweewekelijkse uitgave over een actueel onderwerp betreft een enkele keer Joodse thema’s. Recent zijn verschenen: Jane Jacobs, een Amerikaans-Canadese publiciste en stadsactiviste. Zelf had ze geen academische studie, maar in de wereld van stedenbouwkundigen was en is ze een fenomeen. Zij wist hoe stadsbuurten levendig blijven, prees de

multiculturele samenleving, hield van het drukke straatbeeld waarin wonen, werken en winkelen gemengd voorkomen en schreef daarover spannende boeken. Wat is de kabbala? De kabbala is lang geleden een geheime leer geweest. Een doctrine waarvan geen letter op perkament werd gezet en die onder de ingewijden fluisterend van mond tot mond ging. Voor de leergierige lezer een interessant en onthullend verhaal, nu neergelegd in AO 2879. De AO ‘Jane Jacobs’ (AO 2880) en ‘kabbala’ (AO 2879) zijn te bestellen voor € 3,25 excl. verzendkosten bij AO, www.actueleonderwerpen.nl of 0320-286 962. Of bestel de digitale uitgave voor € 1,95 (hier worden geen verzendkosten bij gerekend).

Gastcolumn Vakantie boeken Lezen op vakantie. Klinkt goed en logisch ook. Maar lezen op vakantie met kleine kinderen is eigenlijk alles behalve logisch: da’s eerder een behoorlijk ingrijpende en ingewikkelde operatie. Goed plannen, vooral heel snel lezen en dat alles zonder opgehaast gevoel en irritaties over en weer. Best moeilijk. Een paar jaar geleden las ik de mooiste boeken ‘s nachts, terwijl de familie sliep. Op de WC van onze hotelkamer. Ademloos als in een trance. Vechtend tegen slaap, vlak voor zonsopgang, opdat ik de afloop nog net voor de eerste borstvoeding van die dag zou redden. Snikkend De Dochter van Jessica Durlacher uitgelezen met een kleintje op schoot op het strand van Eilat. Elk boek heeft dan ook z’n eigen associatie. Als ik een boek uit heb

schrijf ik gelijk rechtsboven wanneer en waar ik het gelezen heb. Zo maakt niet alleen het verhaal maar ook de vakantie zelf deel uit van mijn herinnering. Voor deze vakantie heb ik een wel overwogen keuze gemaakt. Vijf boeken heb ik meegenomen waarvan vier van Joodse auteurs en daarnaast de tweede roman van bestseller-auteur Khaled Hosseini. Op zich een zeer optimistisch getal: vijf! Met elk jaar dat de kinderen ouder worden gaat er een boek meer mee in de koffer. Mijn vriendinnen hebben hetzelfde boek van Hosseini meegenomen en inmiddels hebben we het allemaal gelezen. Vanuit Italië, Griekenland en Kroatië word ik per sms op de hoogte gehouden. Van ‘prachtig’ tot ik zit alleen maar te huilen’. Een ander had na twee boeken over Afghanistan wel genoeg

onderdrukking en Midden Oosten gehad. Enfin, lezen op vakantie. Om geïnspireerd te raken of puur ter ontspanning of entertainment. We zijn een paar dagen op Ibiza geweest en daar schijnt lezen deze zomer enorm hot te zijn. Vooral met de juiste titel op je schoot zitten is op het eiland statusbepalend. Wie daar niet, diep gebruind, 1984 van George Orwell leest kan zich onmogelijk bij de happy few scharen. Zo heeft iedereen zijn eigen redenen en plekken om te lezen. Nog een aanrader? Een duif en een Jongen van Meir Shalev. Rechtsboven staat: aug.’07. Van lieve V. gekregen. In M. gelezen, ontroerend boek, in twee dagen uit! Tamarah Gijrath, hoofdredactrice Joods Journaal.

27 Benjamin

Op zoek Zoeklicht Zoektocht naar Kitty de Winter Tijdens de oorlog woonde ik (Bert Jutte, geb. 1927) in Rotterdam; op de Goudse Rijweg. Nog net buiten de brandgrens van de op 14 mei 1940 gebombardeerde binnenstad. Recht tegenover de toen alom bekende RKKerk van de Paters Redemptoristen. Vanaf 1941 ging ik naar de RK-jongensHBS op de Beulsdijk; via tramlijn 16. Mijn jeugdvriendin was Kitty de Winter. Zij woonde op loopafstand van mij in de Jericholaan, in de oostelijke wijk Kralingen. Eveneens buiten verwoest gebied. Zij woonde daar met haar ouders en jongere zusje Greetje. Kitty werkte als PTT-telefoniste op het hoofdpostkantoor, op de hoek van de Meent-Coolsingel. Zij was van mijn leeftijd. Kitty’s vader was Joods en droeg de gehate gele ster. Haar moeder was Rooms. Zij bezocht veelvuldig met haar dochters de voornoemde paterskerk tegenover mijn ouderlijk huis annex winkel. Ik ontmoette haar vader ‘s morgens zo nu en dan op tram 16, op weg naar zijn werkplek (hij was goudsmid?). Hoe is het hen vergaan? Zou het boek ‘Kaddisj’, een Rotterdamse uitgave uit 2000, een aanknopingspunt zijn? Dit boek bevat immers de namen van 6300 Joodse Rotterdammers die slachtoffer werden van de Holocaust. De naam De Winter staat daar in vele rijen. Ik ken helaas geen voorletters en geboortedata van de door mij gezochten. Onlangs werd ik gewezen op deze rubriek in de Benjamin, wellicht kan dit medium uitkomst bieden aan mijn emotionele zoektocht. De lezer die zich in het bovenstaande herkent, zal, naar ik van harte hoop, contact met mij willen opnemen. Hiervoor bij voorbaat mijn grote dank! Drs. B.A. Jutte, Kieskoel 157, 6371 DD Landgraaf, 045-533 13 08

28 Benjamin

Oproepen Ezechiël Wagenaar en Anna Loopuit-Wagenaar Hallo, ik ben op zoek naar mensen die mijn vader en moeder gekend hebben. Ezechiël Wagenaar en Anna LoopuitWagenaar; deze twee mensen woonden in de van Woustraat 227’’ in Amsterdam omstreeks 1942. Ik was twee dagen oud toen mijn ouders opgepakt werden en ons achter moesten laten. De politie vond ons, verder weet ik niets van mijn ouders, geen foto’s, geen gegevens, helemaal niets. Mijn ouders zijn in Westerbork vermoord in april 1943. Wie weet iets, help mij alstublieft. A.J. Friesen-De Bruin (namens Anna Wagenaar) 06-296 086 25 [email protected]

Klim in de pen Voor De Joodse Agenda 2008/09 zijn we op zoek naar mensen die iets kunnen schrijven over hun favoriete Joodse tekst. Misschien kan de Torah of Talmoed je inspireren? Of de tekst van Joodse songwriters, een gedicht of verhaal van Joodse dichters of schrijvers? De tekst die je aanlevert mag maximaal 300 woorden bevatten en wordt, indien de keuze op jouw stukje valt, geplaatst in de agenda. Laat je inspireren en klim in de pen. Mail je stukje naar Jolande Drop [email protected] of stuur het per post naar JMW / SLO (adres op de achterzijde van deze Benjamin). Doe het nu, want de deadline is altijd eerder dan je denkt.

Familie Beek I.v.m familie onderzoek t.b.v. Aliyah zoek ik mensen die de volgende personen in Rotterdam hebben gekend: • David Beek, geboren 30-11-1895 te Amsterdam, overleden 1931 te Rotterdam. Getrouwd: 17-10-1929 met: • Betje Beek-Bosman, geboren Rotterdam 10-01-1902, vermoord Auschwitz 19-08-1942: echtgenote; • Mary Greta Beek, geboren Rotterdam 19-07-1930, vermoord Auschwitz 19-08-1942: dochter. De laatste twee zijn gevlucht naar Frankrijk, in Drancy terecht gekomen en vermoord in Auschwitz. Heeft u informatie, documentatie, foto’s e.d, neem dan contact op met Paul Beek, [email protected]

Koorleden gezocht Bent u Halachisch Joods en houdt u van zingen in de LJG synagoge of daar buiten? Woont u daarbij in de omgeving van Den Haag of bent u bereid daar naar toe te reizen? Dan weten wij zeker dat u zich bij ons koor zult thuis voelen. Wij, de leden van het LJG-koor Beth Jehoeda uit Den Haag, repeteren eens per week op maandagavond. Wilt u met ons meedoen? Neem dan contact op met onze secretaris: Petra Chabas-Roelofs 070-325 29 37 [email protected]

Kol-Chadash zoekt leden Het Nijmeegse Joodse koor ‘Kol-Chadash’ zoekt nog steeds nieuwe leden! Informatie Eddy Falkenstein, Nijmegen 06-295 889 95 of www.kol-chadash.nl Gezocht: Jiddische poëzielezer Kortgeleden kocht ik het boek ‘Sprakeloos water’; moderne Jiddische poëzie, samengesteld en vertaald in het Nederlands door Willy Brill. Prachtig! Als ik de gedichten hardop lees, kan ik aardig wat begrijpen van de Jiddische tekst, maar die taal beheers ik niet. Ik doe dus maar wat – geen idee hoe je het echt moet uitspreken –. Ik zou graag eens voorgelezen willen worden of samen willen lezen met iemand die wel Jiddisch leest en spreekt. Is er een Benjamin-lezer in (de buurt van) Apeldoorn die dit wil doen? Anja Cohen, [email protected] Wie heeft herinneringen aan de vooroorlogse Joodse inwoners van Hillegersberg, Schiebroek of Terbregge? Ook in de Rotterdamse wijken Hillegersberg, Schiebroek en Terbregge worden de slachtoffers van het Nazigeweld herdacht. Al vele malen ben ik daarbij aanwezig geweest, maar nooit heb iets concreets gehoord over de Joodse inwoners van Hillegersberg, Schiebroek en Terbregge. Eigenlijk is dat vreemd. De enige reden die ik hiervoor kan bedenken is de annexatie van de gemeenten Schiebroek en Hillegersberg waardoor het bevolkingsregister vanaf 1941 onder Rotterdam viel en onze Joden niet meer apart geregistreerd werden. Ze verdwenen in de Joodse massa die het leven liet. Volgens het bevolkingsregister van de gemeente Hillegersberg waren er in 1936 op 21.000 inwoners welgeteld 264 Nederlands-Israëlitischen, ruim 1% van de bevolking dus. Er was een

Vereeniging ter behartiging van de belangen der Joodse inwoners van Hillegersberg en Noord-Rotterdam. Ook in Hillegersberg werden Joodse vieringen en bijeenkomsten gehouden, maar waar en hoe vaak is mij niet bekend. Om hen aan de vergetelheid te ontrukken wil ik een oproep doen aan een ieder die nog herinneringen aan Joodse inwoners van onze deelgemeente heeft, om die te delen. Wie weet er nog van de anti-Joodse maatregelen? Zijn er ook nog Joden geweest die de verschrikkingen hebben overleefd? Hoe was de houding van de niet-Joodse dorpsgenoten? Wie weet er nog van Joodse onderduikers? Ik hoor graag uw verhalen en herinneringen via [email protected] U kunt ook schrijven naar A. Stapelkamp, P. F. Hendrikstraat 21, 3051 EM Rotterdam, 010-461 16 79 Anton Stapelkamp Bridgepartner gezocht Mijn naam is Selma Smeer. Ik zou graag eens in de maand op zondag willen gaan bridgen. Daarom ben ik op zoek naar bridgepartners in Amsterdam. We zouden dan afwisselend bij elkaar thuis kunnen spelen. Bent u geïnteresseerd? Neem dan contact met mij op. Mijn telefoonnummer is 020-644 55 58.

Oma’s en opa’s gezocht Wij zijn op zoek naar mensen die het leuk vinden om ‘iets te doen’ met een Israëlisch kleinkind. De kinderen wonen zelf in Nederland maar hun eigen opa's en oma's wonen in Israël. Door de grote afstand kunnen zij maar weinig contact met elkaar hebben. Om dat gemis een beetje te verzachten willen wij ouderen koppelen aan een kind met een of twee Israëlische ouder(s), om bijvoorbeeld een keertje op stap te gaan, samen thee te drinken of voor te lezen. Informatie (JMW) 020-577 65 77 of 020-577 65 88 en vragen naar Tzippy Harmsen / Irene Hirsch of (LJG) 020-540 01 23 en vragen naar Madelon Bino.

NIETVANGISTEREN BRIEFWISSELING TUSSEN LEERLINGEN EN JOODSE OUDEREN

JMW is op zoek naar Joodse ouderen geboren voor 1945 die deel willen nemen aan het brievenproject ‘Niet van Gisteren’. Het doel van het project is een briefwisseling op te zetten tussen de deelnemers en VMBO leerlingen, om zo bijzondere contacten te leggen. Het is een uniek project waar jong en oud op een gelijkwaardige manier samenwerken. Vindt u het belangrijk dat zij wat leren via uw verhaal over de WO II en vindt u het ook leuk om wat van hen te leren? Neem dan contact op met Roos van den Berg. 020-577 65 77 of [email protected]

29 Benjamin

Beth Shalom is een Joods multifunctioneel zorgcentrum. Beth Shalom staat voor maximale autonomie, zelfstandigheid en thuisgevoel van de cliënt. Centraal staan de wensen, behoeftes en belevingen van de individuele cliënt. Beth Shalom heeft 2 locaties in Amsterdam: één in Buitenveldert en één in Osdorp.

In Buitenveldert hebben wij een verzorgingshuis (inclusief kortdurend verblijf) een somatische verpleegafdeling en dagactiviteiten. In Osdorp hebben wij een somatische verpleegafdeling, een revalidatie-unit en een psychogeriatrische verpleegafdeling. Daarnaast biedt Beth Shalom wijkverpleging (samen met JMW) en dagstructurering aan. Voor meer informatie of een rondleiding kunt u, tijdens werkdagen, contact opnemen met de afdeling maatschappelijk werk op één van beide locaties.

Heeft u vragen of wilt u zich aanmelden, dan kunt u bellen naar Beth Shalom en vragen naar de afdeling maatschappelijk werk (020-6611516). Ook kunt u een e-mail sturen naar: [email protected]

De Joodse Agenda 5768/69 - 2007/08 is alweer de vierde editie! Een 15-maanden weekagenda van 17 x 23 cm, 120 pagina’s met alle Joodse en nationale feest- en gedenkdagen. Ook dit jaar hebben velen, professioneel of amateur, een creatieve bijdrage geleverd in de vorm van maar liefst 25 prachtige kleurenillustraties, aangevuld met verhalen en herinneringen over eten. Verkrijgbaar in de boekhandel vanaf juli 2007, prijs € 11,90

Kortingsbon Joodse Agenda Wilt u gebruik maken van de speciale lezersaanbieding en de Joodse Agenda met 15% korting kosteloos toegestuurd krijgen, gebruik dan deze bestelbon. ______ x Joodse Agenda 5768/69 - 2007/08 à € 10,00 Totaal € ______________ Hierbij machtig ik Bekking & Blitz Uitgevers te Amersfoort om bovenstaand totaalbedrag af te schrijven van mijn rekening nr. __ __ __ __ __ __ __ __ __ Naam Adres

Mystiek van de Hebreeuwse letters Onlangs verscheen als deel 11 in de Miniaturen reeks bij Bekking & Blitz Uitgevers, het boekje: Mystiek van de Hebreeuwse letters, van Ruud Bartlema. Een fraai gebonden cadeauboekje met afbeeldingen en uitleg van de betekenis van alle letters in het Hebreeuwse alfabet. Verkrijgbaar in de boekhandel voor € 9,90

PC / Woonplaats E-mail Stuur dit formulier in een ongefrankeerde envelop naar: Bekking & Blitz Uitgevers BV Antwoordnummer 7059 3800 TB Amersfoort Bij evt. onregelmatigheden bij de automatische afschrijving heeft u het recht, om binnen 30 dagen bij uw bank om terugboeking te verzoeken.

Op zoek Schadchen ‘Er is geen mens zo eenzaam als hij, die alleen zichzelf bemint!’ De Benjamin fungeert als doorgeefluik voor het maken van contacten tussen mensen. Schadchen, koppelen, is een oude Joodse gewoonte. Wil je gebruik maken van deze mogelijkheid, stuur dan je advertentie naar de redactie van de Benjamin. De tekst wordt anoniem geplaatst. Reacties op de advertenties kunnen worden gezonden naar JMW, redactie Benjamin, met op de envelop links boven het advertentienummer. 487 Vrienden/ vriendinnen gezocht door leuke vrouw van eind 50 in de omgeving van Amsterdam om gezellige en leuke culturele activiteiten en anderszins mee te ondernemen, zoals film, theater, terrasje, uit eten, etc. 488 Joodse weduwe, niet religieus, zoekt contact met beschaafde, goed uitziende, niet-rokende heer. Leeftijd 65 tot 75 jaar. Mijn hobby’s zijn wandelen, zwemmen, lezen, shoppen en uitgaan. Ik houd van dieren en van mensen. Ik woon in Gelderland. Alle brieven worden beantwoord en evt. foto’s geretourneerd. 489 Vrouw 60+ heeft vele interesses, zoekt vriend tot ± 75 jaar, afstand is geen bezwaar. Brieven graag met telefoonnummer.

U plaatste een Schadchen... hoe liep het af? U plaatst een schadchen onder nummer, JMW stuurt u de reacties op uw oproep door. Hoe het afloopt blijft altijd onduidelijk. Daarom is een korte inventarisatie gehouden onder mensen die ooit een schadchen-advertentie plaatsten. Hieronder één van die verhalen: Contactadvertenties lézen deed ik met aandacht en vanuit een behoefte, al was het bij vlagen. Reageren of zelf een oproep plaatsen, dat viel buiten mijn gezichtskring, dat was voor anderen, niet voor mij. Gebiologeerd en verwonderd las ik tijdens die ‘vlagen’ de vele oproepen in de wekelijkse rubrieken van enkele dagbladen. Ook las ik de oproepen in de rubriek Schadchen. Het duurde echter lang voordat mijn eigen kwartje wilde vallen. Maar op een goede dag was het zover, ik was eraan toe om een nieuwe weg in te slaan. Het rijpingsproces was kennelijk uitgewerkt; het was allemaal ‘bekokstoofd’ in dat deel van het brein dat een mens, zonder het te weten of te willen, hermetisch gesloten kan houden. Nu pas begreep ik dat ik precies als al die andere

Het was tijd voor actie! Een oproep in Schadchen dus, want dat blad heeft een relatief klein lezerspubliek en een voornamelijk Joods lezerspubliek, vermoedde ik. Ik was niet uit op grote aantallen reacties én ik voel me Joods. En zo is het gekomen dat ik nu een vriend heb gekregen met wie ik van alles onderneem, bij wie ik me op mijn gemak voel, met wie ik wandel, eet, praat en lach. Een verrijking! Anoniem (vrouw 55+) Hoe liep het bij u af? Heeft u de liefde van uw leven ontmoet, of liep het schadchenavontuur uit op een grote deceptie? U kunt uw goede ervaringen, maar natuurlijk ook uw teleurstellingen, nog steeds insturen! De redactie selecteert de verhalen. De onroerendste/ grappigste/ mooiste of meest dramatische verhalen komen in de Benjamin. Stuur het aan JMW, t.a.v. Schadchenproject, De Lairessestraat 145-47, 1075 HJ, Amsterdam of [email protected]

Luisteren? Hó maar! Hondsbrutaal, slecht op school en altijd die tv aan... Hèb ik nu zo’n lastig kind, of ligt het aan mij?

490 62-Jarige heer uit Gooi, Lief, beschaafd, maar heel verlegen. Op zoek naar charmante, zorgzame en zachtaardige dame. S.v.p. brieven met telefoonnummer. 491 Vrouw, 60 jaar, liberaal Joods, woonachtig in Almere zoekt kennismaking met lieve, zorgzame man om gezellige dingen mee te ondernemen en voor serieuze relatie.

zoekers was en dat ik alleen moeite had gehad om de goede weg te vinden.

Had ik maar een Super Nanny! ook jouw ‘Personal Coach’ 020-5776577

www.joodswelzijn.nl

31 Benjamin

actief Mokum en Mediene

WIZO-agenda 3 oktober organiseert WIZO Rotterdam een Soekah-lunch met een bijzondere spreker. 21 oktober vindt het Wizo Festival plaats in het gebouw ‘Eltheto’, Diepesteeg 16, De Steeg. Een spetterend optreden van salonorkest Bagatel. Café met hapjes en verkoop van Israëlische artikelen en wijn. De zaal is open v.a. 12.30 uur. Informatie 0575-521 619. 6 november is de Landelijk Culturele Dag van WIZO Nederland. 18 november is er kunstverkoop bij WIZO Den Haag (lees hiernaast).

Benjamin’s next top model De Benjamin zou de Benjamin niet zijn als er geen ‘echte Benjamins’ in ons blad stonden. Heeft u een foto van uw kleinkind die Benjamin heet? Heet je vriendje Benjamin en is hij fotogeniek? Of heb je een mooi zelfportret, Benjamin? Stuur je foto op naar JMW, De Lairessestraat 145-47, 1075 HJ, Amsterdam of [email protected]. Vermeld daarbij tevens de achternaam van Benjamin, zijn leeftijd en het jaar waarin de foto genomen is.

Kunstverkoop WIZO Den Haag WIZO Den Haag zal op 17 en 18 november 2007 voor de zesde maal haar WIZO kunstverkoop organiseren. Kunstliefhebbers kunnen hun hart ophalen bij zowel schilder- als beeldhouwkunst. De opbrengst van de verkoop gaat naar Nederlandse projecten voor vrouwen en kinderen in Israël. De kunstverkoop vindt plaats in het gebouw van de NIG Den Haag, Spaarwaterstraat 200 te Den Haag (Bezuidenhout). De toegang is gratis. Voor kunstkopers is een pinapparaat aanwezig. De officiële opening is op 17 november om 19.30 uur. Tot 22.00 uur is er tijd om te kijken en te kopen. Liever nog een nachtje slapen over uw aankoop? Op zondag 18 november is de WIZO galerie geopend van 10.30 tot 17.00 uur. Een greep uit de deelnemende kunstenaars: Pablo Atchugarry (Italie), Aviva Beigel (Israël), Amitai Ben David, Yael Braverman (Frankrijk), Eric Claus, Lilli Cohen, Piet Cohen, Greta Cune, Ruth Dagan, Amiran Djanashvili, Sam Drukker, Yetty Elzas, Amos van Gelder, David Gerstein (Israël), Peter Hein, Hélène Jacubowitz (België), Moshe Liba, Anat Ratzabi, Mels Sluyser, Axel Veenendaal, Saskia Weishut, Orna Wertman en Abraham Yakin (Israël). Lokatie NIG, Den Haag Spaarwaterstraat 200 Informatie 071-521 11 65 [email protected] De vernieuwende Joodse gemeente Beit Ha’Chidush nodigt je uit! Onze Shabbatdiensten in de Uilenburgersynagoge zijn toegankelijk en sfeervol met veel zang en muziek van ons eigen BHC-ensemble. Nu met nieuwe drietalige Sidur met transcriptie! Open voor iedereen met een Joodse achtergrond, niet-Joodse partners en kinderen zijn van harte welkom. Diensten tijdens alle Hoge Feestdagen met gezamenlijk aanbijten na Jom Kippur.

32 Benjamin

Ledor Wador, de Joodse les voor kinderen in de leeftijd van 6 - 13 jaar start weer begin september met mogelijkheid tot lernen voor de ouders onder lestijd. Informatie Marcella Levie, 020-624 15 23 of [email protected] De maandelijkse shiurim voor volwassenen over Joodse vernieuwing en de Kabbala beginnen ook weer in het nieuwe jaar. Meld je aan bij [email protected] Algemene informatie 023-524 72 04 www.beithachidush.nl [email protected] Limmoed 2008 Zondag 3 februari 2008 vindt in Amsterdam de jaarlijkse Limmoed plaats. Een dag om niet te missen! Deel je Joodse kennis en kunde met anderen en laat je inspireren op deze hele dag van lernen, discussiëren, theater, muziek en ontmoeting. Op elk moment van de dag kun je kiezen uit een groot aantal activiteiten die parallel worden aangeboden -keuzehulp aanwezig. Breng gerust je kinderen mee, want er is ook een spannend kinderprogramma. Limmoed Nederland wordt georganiseerd door een enthousiaste groep vrijwilligers uit alle windstreken met – spiritueel en letterlijk – als verbindend element dat we allen Joden in Nederland zijn. De voertaal van de dag zal Nederlands zijn, with sessions in English. Wil je meer weten? Kijk op www.limmoed.nl. Voor alle vragen, en om meer te weten over de gelegenheid als vrijwilliger mee te werken of een lezing of workshop te presenteren, [email protected] of 06-192 355 44 met je vraag en je contactgegevens.

Limmoed op eigen benen Afgelopen tijd heeft een verandering plaatsgevonden voor de organisatie van Limmoed. JMW heeft Limmoed vier opeenvolgende jaren georganiseerd, met hulp van talloze vrijwilligers en -in de eerste jaren- ook andere organisaties. De ‘formule Limmoed’ werkt: de laatste keer, in het Amsterdams Lyceum, waren er meer dan 250 deelnemers. Zoals velen weten werken de opbouwwerkers van de afdeling SLO (samenlevingsopbouw) van JMW volgens een bepaalde methode. In het kort komt die methode er op neer dat de opbouwwerkers streven naar een zo groot mogelijke zelfstandigheid van de vrijwilligers. Limmoed zoals Limmoed hoort te zijn en zoals Limmoed internationaal door vele landen wordt georganiseerd, is een netwerk van individuen die allemaal hun eigen inbreng hebben in de organisatie. Na vier jaar met veel liefde Limmoed te hebben georganiseerd, wordt Limmoed ‘volwassen’ en gaat op eigen benen staan. In het afgelopen half jaar is door een groep vrijwilligers keihard gewerkt om aan deze vorm gestalte te geven. JMW draagt Limmoed over aan deze groep. Voor u als liefhebber verandert er niet zo veel. Indien u Limmoed eerder heeft bezocht ontvangt u binnenkort een brief met aanvullende informatie. Als u uit interesse de ontwikkelingen wilt volgen kunt u dat aangeven op de antwoordstrook op de achterzijde van deze Benjamin. Wij wensen de nieuwe Limmoed organisatie heel veel succes en plezier bij hun werk. Mirjam Samson [email protected] Jolande Drop [email protected]

De Nijmeegse Vierdaagse Na enige maanden van voorbereiding was het eindelijk zover: de Nijmeegse Vierdaagse, met onderdak voor de groep Israëlische lopers en ontmoetingsplaatsen langs de route. Op maandagavond hebben wij met z’n allen de vlaggenparade gelopen en enige tijd daarna betraden we het Goffert Stadion om onder luid applaus binnengehaald te worden. Dankzij de inzet van Hetty Falkenstein, daarbij geholpen door haar man en Ernst en Judith Snabel, was een en ander georganiseerd voor de Israëlische wandelaars. In Elst, Wijchen,Groesbeek en Malden hadden we een uitrustplaats gevonden om de vermoeide Israëlische lopers even rustig te laten bijkomen. Na wat gegeten en gedronken te hebben konden zij verder. De Israëliërs waren zeer content met deze ontmoetingsplaatsen en allen hebben (daardoor?) de vierdaagse uitgelopen. De oudste deelnemer, 91 jaar, is nog in Groesbeek door SBS 6 geïnterviewd. ‘s Avonds werd door het Genootschap Nederland Israël voor een feestelijke afsluiting gezorgd met een hapje, drankje en veel gezang. Het koor ‘Kol Chadash’ zorgde nog voor de nodige muzikale nootjes. Hierna was er nog gelegenheid om naar de Sjoeldienst te gaan. De Israëlische lopers waren blij met zowel de ontmoetingsplaatsen als het -zoals ze het zelf noemden- eigen huis, het logeeradres in Nijmegen. Al met al een geweldige vierdaagse, ondanks de enorme regen op de laatste dag. Eddy Falkenstein, Nijmegen

Tevreden gezichten tijdens de vierdaagse

Het Mediene Nieuws Het Mediene Nieuws is een blad met interessante artikelen en wetenswaardigheden voor en door mensen uit Limburg en Noord Brabant. Drie maal per jaar komt het Mediene Nieuws uit. Wij zouden het zeer op prijs stellen als u het ons wil laten weten wanneer u nieuws uit/voor deze regio heeft. Gewoon nieuws of interessante weetjes, alles is welkom, mits het de moeite waard is om met een groter publiek te delen. Wilt u het Mediene Nieuws gratis ontvangen? Dat kan! Neem contact op met Roos v.d. Berg [email protected] 020-577 65 77

33 Benjamin

Het mr L.E. Visserhuis is een modern Joods woonzorgcentrum in Scheveningen/Den Haag. Wij bieden onze bewoners een comfortabele leefomgeving in een Joodse sfeer.

Wij werken vanuit een heldere vraaggerichte visie:

Aandacht voor de individuele behoeften van de bewoner Het mr L.E. Visserhuis ligt in een veilige, prettige, groene omgeving, maar ook vlakbij winkels, strand en duinen. Wij zijn goed bereikbaar, ook met het openbaar vervoer. Het huis heeft een kosjere keuken, deze beschikt over een te’oedat hechsjeer. Er is tevens mogelijkheid voor aanvullende meerzorg, kortdurende opname en voor particuliere dagopvang. Het is voor senioren ook mogelijk te logeren, met en zonder verzorging. Wilt u meer informatie? Neemt u dan eens contact met ons op: mr L.E. Visserhuis Doorniksestraat 152 2587 AZ DEN HAAG Telefoon 070-358 63 63

Of raadpleeg eerst eens onze website: www.jbc-visserhuis.nl

TIJDENS JE STUDIETIJD WERKEN IN DE THUISZORG? Dat kan per direct Je helpt bij de verzorging van de cliënt, (‘s ochtends, ‘s avonds óf in het weekend)

óf je doet het huishoudelijk werk bij de cliënt. (maandag t/m vrijdag, full-time, part-time of oproepbaar) Bel eens voor meer informatie of een gesprek over de inhoud van het werk, de verdiensten en arbeidsvoorwaarden en de contractmogelijkheden die wij je kunnen bieden met de heer Jolan Toff, hoofd Thuiszorg of de heer Wybe Koopmans, zorgmanager. Telefoon: 020-577 65 11. Of mail je CV direct naar [email protected] Meer weten over JMW? Bezoek onze website www.joodswelzijn.nl

De zorgcoördinator van Joods Nederland

Joods Algemeen ‘Mooie agenda maar hij is zo groot’ Onder deze kop vroegen we in de vorige Benjamin uw mening over het formaat van De Joodse Agenda. Een derde van de mensen die gereageerd hebben zou een kleiner formaat waarderen (‘past beter in mijn tas’) en tweederde wil de agenda zo houden als die is (‘de kunst komt beter uit en ik gebruik het als bureau-agenda’). Graag zouden we aan beide vragen gehoor willen geven, maar de agenda op twee formaten drukken behoort niet tot de mogelijkheden. Op basis van ‘de meeste stemmen gelden’ hebben we besloten om het formaat van de agenda niet te wijzigen. De nieuwe agenda is al uit en verkrijgbaar bij de betere boekhandel. Ligt de agenda niet bij uw boekhandel, dan kunnen ze De Joodse Agenda voor u bestellen. Let ook op de speciale aanbieding in deze Benjamin. We wensen u veel plezier van de agenda! Jolande Drop, [email protected] INHOLLAND start met opleiding Joods Pastoraal werk In september start Hogeschool INHOLLAND Amsterdam met een 4-jarige deeltijd opleiding Joods Pastoraal Werk, een unicum in Nederland. De opleiding is vooral gericht op de beroepspraktijk. Toekomstperspectief voor studenten ligt in zorginstellingen, hospice, interculturele organisaties en educatieve centra. Studenten leren een brug te slaan tussen de oude bronnen en teksten en actuele vragen. Daarnaast leren studenten gesprekken voeren over de zin van het leven, het ‘Jood’ zijn en diverse aspecten hiervan. Een essentieel onderdeel is de interreligieuze dialoog. Kennis van andere godsdiensten waaronder het Christendom en de Islam maken om die reden deel uit van de opleiding. Informatie www.inholland.nl of [email protected]

Een nieuwe trend: gaat u mee? De luxe rivier-cruise, een nieuwe trend in Europa. Voor Star-Travel inventariseer ik, ondergetekende, de vraag naar luxe rivier-cruises. Dit betreft geen reisje langs de Rijn, maar een cruise naar de grote Metropolen, zoals Wenen, Budapest of Berlijn, maar ook Gent, Brugge of Basel. Dit alles op 5 sterren cruiseschepen, een verblijf in een luxe hotel op het water. Het arrangement is inclusief ontbijt, lunch en diner op à la carte basis en ‘s middags koffie met gebak. Aan boord is entertainment en er zijn excursies met vakbekwame gidsen in de plaatsen waar het schip aanlegt. Zou u interesse hebben om mee te gaan: a. voor een Joodse single-reis met de nadruk op ontspanning en plezier; b.een ontspannen reis voor iedereen, die graag op reis gaat met gelijkgestemden, om zo misschien nieuwe contacten te leggen? Voor beide reizen geldt dat er tijd is voor activiteiten met een Joods karakter. Star Travel maakt reizen op maat voor groepen, en/of individuele reizigers. Ik ben benieuwd naar uw reactie! Esther de Haas Star Travel Groeps en Muziekreizen (aangesloten bij de SGR en ANVR), Rode Klaver 127, 1422 SL Uithoorn, telefoon 0297-580 858, fax 0297-580 915 of [email protected]

dat de -in 2006 opgerichteNederlandstalige Vereniging voor Psychotrauma (NtVP) organiseert en ook de eerste keer dat professionals, onderzoekers, beleidsmakers en bestuurders elkaar in dit kader zullen ontmoeten. Een veertigtal deskundigen zal op het congres de meest actuele ervaringen en inzichten op het terrein van psychotrauma met u delen. Bij inschrijving voor het congres, wordt u automatisch lid van de NtVP. Informatie Wim D. Visser (van Cogis) 030-234 34 36 of [email protected]. Inschrijving www.ntvp.nl Gratis verspreiding Simcha-strips in de Hadassah-Ziekenhuizen: help mee om dit mogelijk te maken! De strip Simcha zal gratis worden verspreid op enkele kinderafdelingen van de twee Hadassah-Ziekenhuizen te Jeruzalem. Daarnaast is de bedoeling dat de kinderen een Simcha-petje en een Simcha t-shirt cadeau krijgen. De Simcha-strip gaat over de belevenissen van kinderen in het ziekenhuis. Helpt u of uw bedrijf ook mee de kinderen in de Hadassah-Ziekenhuizen een leuk cadeautje te geven? Natuurlijk, krijgt ieder sponsor 5 Simcha-boekjes, petjes en T-shirts en een vermelding in het stripboekje. Informatie 06-520 143 00 of [email protected]

Congres: Traumazorg in actie Op 28 november 2007 vindt, vanaf 9:00 uur, in De Nieuwe Buitensociëteit te Zwolle een groot landelijk congres plaats onder de titel Traumazorg in actie: ontwikkelingen in de hulp na schokkende gebeurtenissen in Nederland en België. Dit congres markeert een belangrijk moment voor iedereen in het Nederlandse taalgebied die professioneel met psychotrauma te maken heeft. Het is het eerste congres 35 Benjamin

BabbelBenjamin Vakantie foto’s Mosje, eet je patatje op anders krijg je geen ijsje! Elke zomer gaan honderdduizende Nederlanders met de auto naar het buitenland. Menig vader of moeder krijgt tijdens de lange reis last van een ontwrichte schouder, van het maken van onnatuurlijke bewegingen richting achterbank, vanuit de bijrijderstoel. Ze willen hun kinderen die met elkaar klieren uit elkaar houden. Hoe worden de kinderen rustig gehouden?

Bat Mitswa in New York, Ingestuurd door hoofd Thuiszorg Jolan Toff.

Centrum voor Kabbalah in Montpellier, ingestuurd door opbouwwerker Tobias de Bruijn.

Marieke, 24 jaar, medewerkster huishoudelijk werk afdeling thuiszorg, studente gezondheidswetenschappen: ‘Vroeger als we naar Spanje of Frankrijk reden was het één groot feest. We hadden hangzakken die over de voorstoelen hingen. Hierin zaten o.a. kleurpotloden, gameboys en stickers voor op de ramen. M’n broer zat links, m’n zuster rechts en ik in ‘t midden. Ik had het voordeel dat ik uit twee zakken kon nemen. Als we lastig waren zei mijn vader: ‘Nu stil zijn anders gooi ik jullie eruit’. Wij dachten dat hij dit echt meende...’ Anna, 30 jaar, medewerkster huishoudelijk werk, studente Taalkunde: ‘Wij zongen altijd veel onderweg. Toen ik 12 was kocht mijn oma voor mij een droomgitaar. M’n ouders vonden dit niet zo geslaagd. Honderden kilometers heb ik hierop in de auto geoefend...’ Steven, medewerker van JMW, zegt dat zijn dochter Lihi altijd heel rustig is in de auto. Zij speelt met ‘Sponge Bob square pants’. Ook de ‘V-tec’ is zeer geslaagd. Een spelcomputer met een

Is dat nou echte liefde? 020-5776577 36 Benjamin

Lihi Heesakkers, dochten van Steven Heesakkers, medewerker van JMW.

beeldscherm van 2 à 3 cm. Er zijn zo’n 15 spelletjes. Lihi heeft er vijf. Ook de maandelijkse cadeautjes bij de ‘Happy Meals’ van MacDonald’s zijn belangrijk voor haar, voor veel van haar vriendjes van Rosj Pina is dit een must! Jaap Kos, secretariaat thuiszorg, stopt steevast om de twee uur bij een wegrestaurant of een speeltuin om met zijn vrouw en zijn kinderen Lasse, Milan, Annat en Doesjka, uit te blazen. Meestal is dat op weg naar Denemarken. Ondergetekende herinnert zich de reizen op de Péage (tolweg) in Frankrijk: ‘Toen mijn zoon ca. anderhalf jaar was, lag hij lekker te slapen achterin. Als we stopten, werd hij subiet wakker en begon te huilen. Dit probleem deed zich bijvoorbeeld voor als we tol moesten betalen. Er waren echter óók automatische slagbomen. Je moest dan gepast geld in een soort ‘trechter’ gooien en vervolgens gingen die bomen open. De kunst was om langzaam rijdend het geld erin te gooien. Reed je tè langzaam dan werd hij wakker. Reed je te hard dan ging je dwars door de slagboom heen…’ Jolan Toff

ook jullie ‘Personal Coach’

www.joodswelzijn.nl

oo! GEZOCHT

ewh

JONGEREN

J

JOODSE

Voor jongeren met een Joodse achtergrond tussen de 18 en 35 jaar. Als je wilt weten wat Jong Joods Nederland jou te bieden heeft. Op de volgende data zijn we in: Nijmegen Den Bosch Utrecht Rotterdam Apeldoorn Groningen Amsterdam

11 18 25 8 15 22 29

oktober oktober oktober november november november november

Meer info? Mail [email protected] of kijk op www.jongjoods.nl Entree is gratis en iedereen met een Joodse achtergrond is uitgenodigd. Als je aanwezig bent geweest op één van de 7 Jewhoo! bijeenkomsten, gratis entree bij het chanoekafeest georganiseerd door M&N. Lees voor meer informatie over Jewhoo op pagina 12.

Benjamin Servicepakket/JMW Antwoordnummer 47160 1070 WB Amsterdam

In je nopjes aan de knopjes Mevrouw P. ging, als ze in Beth Shalom 3 kwam, altijd een 2 1 uurtje naar de 6 5 computer kamer om 4 9 8 haar e-mail te 7 # bekijken en - door de 0 * hulp van de vrijwilligers aldaar - raakte ze daar aardig bedreven in. Geroutineerd beantwoordde ze haar mail en op het Web zocht ze op wat ze wilde weten. Ze vond het zo leuk dat ze thuis ook een computer wilde hebben. Ze meldde zich aan bij het JMW project In je nopjes aan de knopjes en zo gingen we samen naar de winkel. Ze was trots toen ze thuis haar eigen mail op haar eigen computer zag en vertelde het gelijk aan haar vriendinnen. Prompt kreeg ik een telefoontje of ik ook bij een vriendin kon komen om haar video in te instellen en, o ja, de telefoon deed ook soms zo raar en de wasmachine lekte... Helaas, we zijn geen technici, maar handige types die het leuk vinden kunde en kennis over te dragen aan ouderen. Ze begreep het... maar of ik misschien toch niet een keertje naar haar video wilde kijken. Ik heb alle instellingen voor haar opgeschreven en ze kan nu zelfstandig haar video apparaat instellen. Ze was echt in haar nopjes!! Eveline, vrijwilligster

Benjamin Servicepakket

Het Benjamin Service Pakket is een pakket van diensten en gemak voor jong en oud, waar u voor € 17,50 per jaar lid van kunt worden. In samen-werking met de Amstelring hebben wij een uitgebreid pakket samengesteld (alle diensten en producten staan op de volgende pagina). Buiten het algemene aanbod kunt u ook gebruik maken van extra (Joodse) diensten, zoals de cursussen van Beth Simcha en Crescas. Wanneer u lid bent van het Benjamin Service Pakket kunt u een aantrekkelijke korting verwachten. Alle deelnemende bedrijven en

instellingen zijn door ons gecheckt op betrouwbaarheid en veiligheid. Bent u al lid van de Amstelring, maar wilt u ook gebruik maken van de Joodse diensten en producten, dan kunt u uw lidmaatschap omzetten in een Benjamin Service Pakket lidmaatschap. U houdt uw rechten bij de Amstelring. Wanneer u het bij ons aangeeft regelen wij dit verder voor u. Informatie 020-577 68 77, 020-577 65 88 of [email protected]

De voordelen op een rijtje Als abonnee op het Benjamin Servicepakket krijgt u korting op alle diensten, artikelen en cursussen uit het Servicepakket, de Thuiszorgwinkels van Amstelring en enkele met name genoemde diensten van JMW. Verder ontvangt u, gratis driemaal per jaar het ledentijdschrift en éénmaal per jaar de ledenfolder. Het aanbod van Benjamin

Service- abonnement wordt regelmatig geactualiseerd. Neem voor het laatste aanbod contact op met 020-577 65 77. Zo nodig kunnen wij u direct doorverbinden. JMW is niet aansprakelijk voor fouten in de opgenomen tekst van het Benjamin Servicepakket.

38 Benjamin

Antwoordbon Benjamin Servicepakket Ik maak graag gebruik van het Benjamin Servicepakket

Betaling via acceptgiro € 17,50

Joodse achtergrond: Ja

Nee

Betaling via automatisch incasso € 16,50 Achternaam

Mevr. / Dhr.

Meisjesnaam

Voorletter(s)

Geboortedatum

Burgelijke staat ongehuwd / gehuwd / weduwe/weduwnaar / samenwonend

Naam partner

Mevr. / Dhr.

Voorletters

Geboortedatum

Straat + nummer

Postcode

Woonplaats Telefoonnummer

Telefoon mobiel

Bank/girorekening

E-mailadres

Datum

Handtekening

Alle velden zijn verplicht. Uw persoonlijke gegevens zullen conform de wet op de privacy worden behandeld.

vel Star Tra : we trend u ie n n e E ee? gaat u m g. 35 er op pa e m s e e L er! En reage

3. KINDEREN

Onderstaand het overzicht van diensten, cursussen en producten die onderdeel uitmaken van het Benjamin Servicepakket. Let wel, uitsluitend diensten, cursussen en producten waar nu landelijk bij staat vermeld, hebben een landelijke dekking. Cursussen zonder vermelding landelijk, worden aangeboden in de regio Amsterdam, Amstelveen en Hoofddorp. Op alle cursussen van Crescas 15% korting voor leden van het Benjamin Servicepakket!

1. GEMAK • • • • • • • • • • •

Kapper aan huis Pruikenservice landelijk Audicien aan huis landelijk Opticien aan huis landelijk Tandprotheticus Pedicure Podoloog Schoenenservice landelijk Kleding aan huis landelijk Ondermode/lingerie Maaltijdservice landelijk

2. PRAKTISCH • • • • • • • • • •

Grote schoonmaak Wassen-Strijken-Stomen Klussendienst aan huis Tuinaanleg en onderhoud Hulp bij Administratie BoedelZorgDrager landelijk Mobiele telefonie landelijk BasicPhone landelijk Verhuisservice landelijk Computercursus aan huis landelijk

• • • • • • • • • •

Baby op Komst! Rondom Zwanger! Beide ouderscursus Zwangerschapsyoga ZwangerFit De kunst van borstvoeding Zwangerschapszwemmen Babymassage EHBO voor ouders van kleine kinderen EHBO voor ouders van kleine kinderen herhaling • Themabijeenkomsten speciaal voor peuterspeelzalen en kinderdagverblijven: Regels en grenzen, Gevoelens bij peuters, Peuters: lastige eters?!, Welterusten! Over slaapproblemen bij peuters • Slim Kids

• • • • •

Aquafitness Aqua Fysiofit Hydrofit Swimfit Reuma-oefenen in warm water

6. EXTRA VOORDEEL • Voordelige tijdschriftabonnementen landelijk • Zorgboeken en cd-roms landelijk • Diabetes-testmateriaal landelijk • Thuiszorgwinkels • Korting op materialen Nordic Walking • Verhalen van vroeger-krant landelijk • Korting op ziektekostenverzekeringen, doorlopende reisverzekeringen en uitvaartverzekeringen landelijk

7. JOODS 4. GEZOND • • • • • • • • • • • • • • •

Lekker in je vel Beter slapen Pakje Kans-Samen stoppen met roken Leven met diabetes Valpreventie Kennismaken met yoga Yoga voor gevorderden Geheugentraining Omgaan met dementie Hand en voet Zorgmassage Voetreflexzonetherapie Leren masseren Masseren niet verleren Stoelmassage Begeleiding bij Rouwverwerking na overlijden • GeZZond Check Reanimatie en AED

5. BEWEGING • • • • • • •

Diensten • Kosjere maaltijdservice landelijk • De keukens van Langerhuize Cursussen Beth Simcha 55+ ouderenwerk • ca. 15% korting op cursussen Ivriet, Engels, Jiddisj, tekenen, schilderen en Joodse geschiedenis (€ 105 voor 35 lessen). Voor abonnees € 90. • Gymnastiek en koor € 85 per jaar. Voor abonnees: € 72. • Dinsdagmiddag activiteiten en open atelier € 2,25 per keer. Voor abonnees € 2. • Dagtochten en bijzondere evenementen 10% korting voor abonnees. Deze prijzen worden per keer vastgesteld. • Nesjomelet: een maaltijd kost € 9. Voor abonnees € 8. • In je nopjes aan de knopjes € 10 per uur. Voor abonees € 8.

FysioFitness Nordic Walking PhysioFitWalking Sportief Wandelen Trimclub Slank en fit Aquarobic 39 Benjamin

bezoek onze website

www.joodswelzijn.nl JMW Bureaus Bureau Amsterdam Spreekuur maandag t/m vrijdag 9.30-12.00 uur en woensdagavond 18.30-20.30 uur 020 5776577 [email protected] Bureau Arnhem Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 026 4451289 [email protected]

Tijdens de ‘Detective-activiteit’ van Tikwatenoe.

Colofon De Benjamin wordt uitgegeven door JMW en verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 10.000 exemplaren. De Benjamin wordt op aanvraag gratis toegezonden. Het volgende nummer verschijnt ca. 16 november. Redactie Tobias de Bruijn, Marianne Fuchs, Tzippy Harmsen (Tsavta), Esther Konstantinov, Michel Kotek (hoofdred.), Mireille Oei, Lizette Schoenmaker (secr.) en Jolan Toff.

Redactieadres JMW De Lairessestraat 145-147 1075 HJ Amsterdam tel 020 5776518 fax 020 5776500 tel 020 5776584 (administratie) E-mail: [email protected] www.joodswelzijn.nl Vormgeving Dickhoff Design, Amsterdam Drukwerk Hegadruk, Den Haag

Bureau Den Haag Spreekuur dinsdag 14.00-15.30 uur 070 3555672 [email protected] Bureau Eindhoven Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 040 2434545 [email protected]

Bureau Enschede Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 053 4318502 [email protected] Bureau Groningen Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 050 3132908 [email protected] Bureau Rotterdam Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 14.00-15.30 uur 010 4668666 [email protected] Website JMW www.joodswelzijn.nl Voor een volledig en actueel overzicht van de openingstijden, diensten en activiteiten!

Inleveren kopij De sluitingsdatum voor het inleveren van kopij voor het Chanoeka-nummer van de Benjamin is 25 september 2007.

Antwoordbon 69 naam

voorletter (s)

voornaam

adres postcode

woonplaats

telefoon

e-mail

geboortedatum

nationaliteit

man/vrouw*

Ik heb wel/geen Joodse achtergrond* (*doorhalen wat niet van toepassing is) Ik wil deelnemen aan één van de volgende groepen die binnenkort starten: (hokje zwart maken wat wordt gewenst) Israël: Wat doet het mij? Gespreksgroep Den Haag/Rotterdam Gespreksgroep kind in de oorlog Gespreksgroep na-oorlogse generatie Haar moeders dochter – themagroep Mozaïek van je leven: schrijfgroep Joodse Cultuur

datum

handtekening

I.s.m. met Sinai Centrum Omgaan met dementie Zin in vriendschap!

Ik wil meer informatie over Limmoed 2008 Ik wil mij opgeven voor het videoproject Ik krijg nog geen Benjamin, dus wil ik graag op de verzendlijst voor het gratis JMW-kwartaalblad met informatie over activiteiten op Joods gebied

Deze bon zenden naar: JMW – SLO De Lairessestraat 145-147 1075 HJ Amsterdam