B enjamin. Babyboommiddag! Jongeren. JMW december 2007 jaargang 18, nr 70. THEMA Chanoeka. Pag. 5. Personal Assistant van Lou Reed EXLUSIEF

B en j am i n JMW • december 2007 • jaargang 18, nr 70

70

Jongeren • Personal Assistant van Lou Reed

EXLUSIEF

Babyboommiddag! •• 16 15 15 16 december december zie zie pag. pagina

Salaam Aleikum Sjalom

THEMA

Chanoeka

Benjamin Salamon (34) uit Manchester, Engeland met zoon Daniel (1/2)

Pag. 5

Joods Jaarboek

2008

Meer dan 200 pagina’s joods leven - Medio december in de winkel.

Hans Vuijsje, Algemeen directeur

Benjamin intro

In deze Benjamin 3

6

JMW actueel

10

Zo aan het eind van het jaar is het een behoorlijk drukke periode voor JMW. In oktober deelde de Gemeente Amsterdam, in het kader van de nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), ons mee dat men voornemens is de opdracht voor Hulp bij de Huishouding te gunnen aan JMWThuiszorg. JMW komt uit de aanbesteding als ‘één van de economisch meest voordelige inschrijvingen’, waarbij het begrip ‘economisch meest voordelig’ moet worden opgevat als een gunstige prijskwaliteitsverhouding. JMW kan hiermee de Thuiszorg voor onze doelgroep in Amsterdam gewoon voortzetten.

getraumatiseerde ouder een verhoogd risico kent van terugkerende psychische klachten die langdurige en herhaaldelijke behandeling behoeven. Met name gevoelens van angst en onveiligheid zijn kenmerkend. Paul Schnabel, directeur van het Sociaalen Cultureel Planbureau, stelt naar aanleiding van het JMW-onderzoek dat er sprake is van een zeer hoog gebruik van psychotherapie, met een opvallend lange behandelingsduur en concludeert zonder meer dat er met de Joods Naoorlogse generatie ‘iets bijzonders aan de hand is’. Over de resultaten van dit onderzoek zullen we zeker inde Benjamin uitvoeriger verslag doen.

Nog niet bekomen van dit goede nieuws organiseerde JMW op 14 oktober de succesvolle Babyboomconferentie. Ruim 200 babyboomers (geboren tussen 1945 en 1955) stonden (een volle dag) stil bij hun leven: hun verleden èn hun toekomst! Velen ontmoetten vrienden en kennissen uit het verleden of het heden, anderen maakten die voor de toekomst. 16 December a.s. zal er weer een Babyboom middag plaatsvinden. U bent van harte welkom.

JMW is er voor de babyboomers. Babyboomers die lekker in hun vel zitten en geïnteresseerd zijn in leuke activiteiten als JMW gaat Pathé, maar ook voor de groep die problemen heeft en waarvoor JMW een vangnet biedt. Lees in dit kader eens over de mediation die wij sinds kort bieden op pagina 37. Het kan ons immers allemaal wel eens te veel worden in het leven! Hans Vuijsje, Algemeen directeur

JMW richt zich in de komende periode weer wat meer op de babyboomers. Dat is niet voor niets. Veel babyboomers zijn geslaagd in het leven, anderen hebben het moeilijk gehad. Gemeen hebben ze de invloed die de vervolging van hun ouders, hoe dan ook, op hun eigen leven uitoefende. Uit recent onderzoek door JMW naar de naoorlogse generatieproblematiek blijkt dat Joodse babyboomers aanzienlijk meer beroep doen op psychosociale hulpverlening dan hun niet-Joodse leeftijdsgenoten. Naar verhouding doen ze ten minste 3,5 keer zo vaak een beroep op psychotherapie! Een panel van 17 gespecialiseerde psychotherapeuten stelt dan ook dat opvoeding door (ten minste) één

12

14

18

20 22 24 26 30 34

38

40

Benjamin intro JMW Actueel Benjamin nieuws Chanoeka & Joodse heldinnen Jeugd Salaam Aleikum Sjalom Chanoeka woordpuzzel Jelly-beans en sperziebonen een interview met 3 kinderen Gastcolumn Marion Blocq Jongeren Nieuw www.JongJoods.nl Personal Assistant van Lou Reed Volwassenen en gezin Redactielid in de spotlights… het Opbouwwerk Gastcolumn Roel Abraham Babyboomers Een bericht uit Israël... Babyboomers anno 2007 Babyboomconferentie, 2 maanden later Interview met... Eddo Rosenthal 75-Plussers Artikel 2 Fonds ‘update’ Chanoekaviering mr L.E. Visserhuis Gastcolumn Lea Pagrach Regionale Bijeenkomsten Groepen en cursussen Tsavta Cultuur & Educatie Op zoek Gastcolumn Tamarah Gijrath Actief in de Mokum en Mediene Joods Algemeen Magen David Adom Nederland JMW-Mediation, echt iets nieuws! BabbelBenjamin Interview met... een lezer Babbelen, bloggen en chatten Channoekerst Benjamin Servicepakket

‘Als u er maar jong genoeg mee begint is ouder worden niet zo erg’ Kamagurka

‘Je kunt gemakkelijk 100 worden, als je maar afziet van datgene

‘Voor vrouwen op leeftijd

waarvoor je 100 zou willen worden’

wordt het leven elk

Woody Allen

jaar leuker’

‘Babyboomers zijn totaal niet

Joyce Roodnat

bezig met ouder worden.’ Magazine Villa d'Arte

3 Benjamin

Open ochtenden Joods Hospice Immanuel Het Joods Hospice Immanuel wil u graag in de gelegenheid stellen kennis te maken met het hospice. Dat kan tijdens de inloopochtend, die het JHI elke eerste woensdag van de maand organiseert. Data voor de komende maanden zijn: 6 november, 5 december 2007, 2 januari en 6 februari 2008.

Iedereen is welkom Tijd: 10.00 - 11.00 uur. U hoeft zich niet van te voren aan te melden. U kunt het hospice steunen door Vriend te worden van het JHI. Dat kan vanaf € 35 per jaar. U kunt ook een eenmalige gift overmaken. ABN-AMRO 45.54.44.277 t.n.v. Stichting Vrienden van het Joods Hospice Immanuel, Amsterdam.

Amstelveenseweg 665, Amsterdam Nadere informatie: 020-4420676

Beth Shalom is een Joods multifunctioneel zorgcentrum. Beth Shalom staat voor maximale autonomie, zelfstandigheid en thuisgevoel van de cliënt. Centraal staan de wensen, behoeftes en belevingen van de individuele cliënt. Beth Shalom heeft 2 locaties in Amsterdam: één in Buitenveldert en één in Osdorp.

In Buitenveldert hebben wij een verzorgingshuis (inclusief kortdurend verblijf) een somatische verpleegafdeling en dagactiviteiten. In Osdorp hebben wij een somatische verpleegafdeling, een revalidatie-unit en een psychogeriatrische verpleegafdeling. Daarnaast biedt Beth Shalom wijkverpleging (samen met JMW) en dagstructurering aan. Voor meer informatie of een rondleiding kunt u, tijdens werkdagen, contact opnemen met de afdeling maatschappelijk werk op één van beide locaties.

Heeft u vragen of wilt u zich aanmelden, dan kunt u bellen naar Beth Shalom en vragen naar de afdeling maatschappelijk werk (020-6611516). Ook kunt u een e-mail sturen naar: [email protected]

4 Benjamin

Benjamin intro Benjamin Salamon

Benjamin Nieuws Voor het uitgeven van de Benjamin hanteren we strakke deadlines. De nachtmerrie van elke redactie is dat toegezegde teksten niet of te laat worden aangeleverd, waardoor de uitgave in kwestie niet vol komt. Gelukkig voor u kampt de Benjamin redactie met een luxeprobleem. Het aantal aangeleverde teksten en vooral de kwaliteit ervan stijgt voortdurend zodat ons ruim bemeten jasje van 40 bladzijden niet meer past. Elke uitdaging vraagt om een oplossing en dus heeft deze Chanoeka Benjamin voor het eerst 44 bladzijden. Voorts enkele zaken die ik graag met u deel: • Op mijn oproep in het Rosh Hasjananummer zijn uitsluitend positieve reacties binnengekomen. Op mijn vraag of u nog goede suggesties heeft voor de Benjamin ontving ik uitsluitend reacties in de trend van ‘Ga door zoals jullie bezig zijn’. That’s to good to be true! Laat maar weten als u toch nog iets te binnen schiet; • De fondsenwervingsactie heeft opnieuw tot een groot aantal donaties geleid van bestaande en

nieuwe donateurs. Fantastisch dat u ons op deze manier steunt. Graag merk ik overigens op dat wij technisch nog niet in staat zijn om donateurs te behoeden voor het toegezonden krijgen van nieuwe incassomachtigingen. Onze welgemeende excuses hiervoor. We zoeken naar een goede oplossing; • Nieuw is de rubriek ‘tipje van de Joodse sluier’. Hierin vertelt een willekeurige Benjamin abonnee iets over zijn of haar Joodse achtergrond en of en wat de Benjamin voor hem of haar betekent. Wij hopen dat met Chanoeklaas, Chanoeka, de Kerstvakantie en Oud en Nieuw december voor ieder van u een gezellige tijd zal zijn. Mocht u toevalligerwijze ‘even’ niets te doen hebben dat valt er vast iets te vinden in de Benjamin dat ook bij u past. Fijne feestdagen en veel leesplezier toegewenst, Michel Kotek

Benjamin Salamon (34) woont in Manchester, Engeland. Op deze foto brengt hij met zijn zoon (1,5) een bezoek aan Amsterdam. Hij is ICT-specialist en staat in zijn vrije tijd graag in de keuken. Ook in de Benjamin? Kijk onder Benjamin next top-model pagina 32.

Chanoeka Chanoeka, een verhaal over een wonder. In deze Benjamin vindt u daarom hier en daar uitspraken van kinderen over wonderen, geschreven naar aanleiding van het ‘wondernummer’ van afgelopen zomer. Bijvoorbeeld deze: ‘Ik vind het een wonder dat ik op de wereld sta en leef olé!’ - Yuval

Chanoeka & Joodse heldinnen De verhalen die aan de basis liggen van het Chanoekaverhaal zijn niet opgenomen in Tenach, de Hebreeuwse Bijbel. Maar, dankzij de boeken van de Makkabiem, kennen we de verhalen over de opstand van Mattitjahoe, van de priester en zijn zonen tegen de opgelegde hellenisering van de Joodse samenleving (tweede eeuw voor het begin van de jaartelling). De strijd die Jehoeda ha Makkabi en de zijnen leverden leidde onder meer tot de bevrijding van de Tempel. Maar ook de vrouwen, de Joodse heldinnen, hebben hun deel bijgedragen. In de verhalen springt Jehudit eruit. Zij, een jonge Joodse weduwe, versloeg met een list de vijandelijke gene-

raal Holofernes. Haar geschiedenis herinnert aan de geschiedenis van Jael in Sjoftim (Bijbelboek Richteren). Het boek Jehudit vertelt haar geschiedenis, maar is een literair werk dat niet in de Tenach is opgenomen. Jehudits moed heeft kunstenaars geïnspireerd tot velerlei kunst – zelfs op chanoekiot! Een andere beroemde heldin, uit de tijd van de vreselijke Antiochus, was Chana. Haar zonen weigerden te buigen voor een ander dan God – Het huiveringwekkende verhaal is opgenomen in de boeken van de Makkabiem. Een minder bekende voorvechtster voor religieuze vrijheid voor de Joden was een andere Chana. Zij inspireerde als een ware dochter van

Mattitjahoe haar broers tot de rebellie tegen de hellenisten. Haar protest richtte zich in eerste instantie tegen het lot van jonge Joodse bruiden. Hen werd in wreed opzicht het naleven van de Joodse wet ontzegd, zoals allerlei andere Joodse voorschriften verboden werden door de bezettende macht. De strijd voor geestelijke vrijheid is –zoals altijd- niet alleen door mannen gevoerd. De verhalen over de Joodse vrouwen inspireren nog altijd tot een bewustzijn dat rechtvaardigheid en vrijheid Joodse waarden zijn. Aviva Pels, pastoraal medewerker JMW

5 Benjamin

‘Ik vind het een wonder als ik een 10 krijg zonder te leren. Of als ik bij Ajax kom’ - Rafi

Jeugd

tot 18 jaar

Salaam Aleikum Sjalom In Amsterdam vindt een bijzonder project plaats. Salaam Aleikum Sjalom verbindt de leerlingen van de Joodse basisschool Rosj Pina met leerlingen van de islamitische basisschool El Kadisia. Middels fotografie en ontmoetingen gaan zij een uitwisseling aan. Het project beoogt de kinderen hun eigen leven te laten onderzoeken en meer van zichzelf en van de andere groep te weten te komen. In het begin van dit schooljaar kregen de kinderen van groep 7 van Rosj Pina allemaal een digitale camera. Onder begeleiding van een fotograaf zijn zij sinds die tijd hun eigen leven in beeld aan het brengen. Hun werk zal uitmonden in een tentoonstelling die op hun eigen school en op verschillende plaatsen in Amsterdam te zien zal zijn. Een parallelgroep op een islamitische school doet hetzelfde. Dat werk zal ook deel van de expositie zijn. Daarnaast hebben de kinderen elkaar al tweemaal ontmoet en zullen zij elkaars werk gaan bekijken. 6 Benjamin

Het project is geinitieerd door de fotografen Bernice Siewe en Ramon Dekkers. Zij zorgden voor de organisatie van de financiering en voeren met de kinderen het project uit. Hierbij alvast enkele voorproefjes van het werk van de Joodse kinderen met hun commentaar op het project. ‘We maken foto’s van het Jodendom en ons leven. De foto’s mogen niet geposeerd worden. Het liefste gewoon als je bezig bent. We leren over het islamitische geloof. We zijn bij elkaar op school geweest en toen hebben we elkaar geinterviewd. Ik vind dit project te gek. Ik hou van fotograferen.’ Maxime Bouwman ‘Het was heel leuk toen we de andere school ontmoetten. In het begin waren we allemaal verlegen, maar nu zijn we dikke vrienden. Ik heb er wel twaalf vriendinnen bij. Het is leuk omdat we met zo’n mooie camera foto’s mogen maken.’ Jael Tahan

‘Wij leren veel over hen, maar zij ook over ons. We hebben de moskee van binnen gezien en zij onze sjoel.’ Yaniv Reijzer ‘Ik denk dat dit veel met respect heeft te maken. Dan kunnen moslims ook Joden met respect behandelen (precies andersom ook). We zijn naar een moskee gegaan. We hebben gezien hoe zij bidden. Dat was bijzonder.’ Yossi Bahary ‘Degene die het doet, komt elke dinsdag. Ze vertelt wat ze van de foto’s vindt en ze geeft tips. Ik heb foto’s in Israël gemaakt, omdat ik daar op vakantie was.’ Tamar Stegers Bernice Siewe

Chanoeka woordpuzzel

Agenda Tikwatenoe NIHS 25 november Tora/Parasja en Chanoeka-activiteit 23-30 december Wintermachanee 20 januari Toebisjwat-activiteit Zoek deze woorden: aansteken acht afgodsbeeld Antiochus berachot bet hamikdasj een

Hellenisme Jehoeda Jeruzalem kislev koning kruikje latkes

lichtjes Makkabiem Maoz Tsoer Matitjahoe menora mitswot Modi’ien

nacht olie olifanten olijfolie pit sevivon sjammasj

soefganiot Syrië tol Tora verboden wonder Zeus

21 maart Poeriem gezinsactiviteit J-Style Onder de nieuwe naam J-style organiseert de NIHS allerlei activiteiten voor (middelbare school) jeugd. Zo waren er de dj-workshop en dj-contest. 8 december staat ChanoeCasino Royale op het programma.

De letters die overblijven vormen samen een zin. Welke? 16 Februari en 29 maart kun ook je alvast vrijhouden, informatie volgt.

7 Benjamin

Het mr L.E. Visserhuis is een modern Joods woonzorgcentrum in Scheveningen/Den Haag. Wij bieden onze bewoners een comfortabele leefomgeving in een Joodse sfeer.

Wij werken vanuit een heldere vraaggerichte visie:

Aandacht voor de individuele behoeften van de bewoner Het mr L.E. Visserhuis ligt in een veilige, prettige, groene omgeving, maar ook vlakbij winkels, strand en duinen. Wij zijn goed bereikbaar, ook met het openbaar vervoer. Het huis heeft een kosjere keuken, deze beschikt over een te’oedat hechsjeer. Er is tevens mogelijkheid voor aanvullende meerzorg, kortdurende opname en voor particuliere dagopvang. Het is voor senioren ook mogelijk te logeren, met en zonder verzorging. Wilt u meer informatie? Neemt u dan eens contact met ons op: mr L.E. Visserhuis Doorniksestraat 152 2587 AZ DEN HAAG Telefoon 070-358 63 63

Of raadpleeg eerst eens onze website: www.jbc-visserhuis.nl

Jeugd

tot 18 jaar

Jelly-beans en sperziebonen - een interview met 3 kinderen LIHI ‘Dat ik geld zou hebben om héél veel en leuk speelgoed te kopen, zoals een heleboel Pokémonkaarten en een Nintendo DS.’ ANNE ‘Ik zou bijna alle dingen uit de hele Intertoyswinkel willen hebben!’.

Ruben Sanders (6 jaar) en Lihi Heesakkers (6 jaar) zitten bij elkaar in de klas, groep 3 op Rosj Pina. Anne Sanders (8 jaar) het zusje van Ruben zit in groep 5. Ze praten over Chanoeka en het wonder dat er genoeg olie was om de Chanoekia 8 dagen te laten branden. Anne over wat zij nog meer een wonder vindt: ‘Als ik droom... dat het echt uitkomt. Ik droomde dat de hond van Fleur, een meisje uit mijn klas, jarig was. Dat was ook echt waar!’. Welke wens zouden jullie willen zien uitkomen? RUBEN ‘Dat ik de kracht zou hebben van 100 mannen’

Welk eten vinden jullie het lekkerst? RUBEN ‘Spinazie, aardappels, broccoli’. LIHI ‘Spinazie, patat en hamburgers’. ANNE ‘Jelly Beans (snoepjes) en sperziebonen’. Wat is jullie favoriete dier? LIHI ‘Mijn poes, Boefie, een krokodil en we hadden vroeger een parkiet die Fifi, een vriendin van papa, heeft gebeten’. ANNE ‘Babypoesjes, hondjes en zeehonden’. RUBEN ‘Cheeta’s en leeuwen’. Waar leren jullie over de Joodse feestdagen? RUBEN ‘Ik ga soms naar de kinderdienst in de sjoel van ziekenhuis Amstelveen

en ik ga soms naar Tikwatenoe’. LIHI ‘Ik ga ook naar de kinderdienst en ik leer ook over de Joodse feestdagen bij Tisvot Hasjem’. ANNE ‘Ik ben mee geweest met Bné Akiwa en Tikwatenoe en ik leer ook veel op school. Ik heb nu trouwens vakantie en dan wil ik naar school, maar als ik op school ben wil ik vakantie!?!’. Wat vinden jullie stom? RUBEN ‘Als iemand een boom stukmaakt of iets vernielt’. LIHI ‘Een lekke band, of als de poes op m’n bed gaat liggen alsof hij de baas is’. ANNE ‘Als ik sommige groentes moet opeten’. Aan wie willen jullie nog de groeten doen? LIHI ‘Aan mijn nichtje Emma en neefje Ariel’. RUBEN en ANNE ‘Aan onze neefjes Bram, Tim, Joep en aan juf Lia’. Jolan Toff

Gastcolumn Cadeautjes December, cadeautjes maand. De winkels beginnen al in oktober met de uitstalling van alles wat je wel -maar vooral- niet nodig hebt. Kinderen worden gek gemaakt met de laatste snufjes op speelgoedgebied en er worden wenslijstjes gemaakt. Vooral elektronische spelletjes zijn erg in trek. Dat de prijzen de pan uit rijzen, is voor de kinderen van minder belang. Je wilt er immers graag bijhoren en dan moet je in het bezit zijn of komen van zo’n ‘hebbeding’. Op school is er altijd de Chanoeka-viering. Voor de kleinsten uit de groepen 1 en 2 wordt er wat gemaakt door de ouders. Op een knutselavond zitten creatieve en minder creatieve ouders daarvoor gebroederlijk iets te maken voor hun kind. Geholpen door de juffen, die de materialen hebben geregeld en tips geven.

Kosten: maximaal 5 euro per kind, voor bijvoorbeeld een krukje, een tekendoos, een kapstok. Tijdloze cadeaus die beschilderd en beplakt worden en waarmee de kinderen stuk voor stuk dol gelukkig zijn. Want wat is er mooier dan iets wat speciaal voor jou gemaakt is door je papa of mama? De kinderen uit de groepen 3 tot en met 8 trekken lootjes en mogen voor maximaal 4 euro iets kopen voor een klasgenoot. Er moet een surprise van gemaakt worden, met als het lukt een gedichtje erbij. Dagen lang zijn de kinderen, met of zonder ouders, bezig. De resultaten zijn verschillend. Het is verrassend wat je allemaal voor die 4 euro kunt kopen. Pennen, springtouw, kaartspellen of andere spelletjes. Met een beetje inspanning kun je voor weinig geld leuke dingen kopen, waar je

samen mee kunt spelen. Dat samen spelen lukt niet altijd met die elektronische spelletjes. Ik zie soms kinderen die bij elkaar komen spelen op de bank zitten, met ieder een eigen spelletje voor zich en de enige conversatie is: ‘Op welk level zit jij?’of ‘Ik heb het spel al drie keer uitgespeeld en jij?’. Waar is de tijd gebleven dat kinderen lekker buiten gingen spelen en bij slecht weer binnen een tent maakten met lakens en dekens over stoelen en tafels? Misschien kunnen we met Chanoeka cadeautjes bedenken die uitnodigen tot samen spelen, dingen samen doen. Koekjes bakken , knutselen... Chanoeka sameach Marion Blocq, directeur Joodse basisschool Rosh Pina

9 Benjamin

Jongeren

18 tot 35 jaar

Nieuw www.JongJoods.nl landse studenten gesproken die net naar Nederland waren verhuisd, die erg blij waren een begin te maken met een Joods netwerk. Ook jongeren uit de Mediene hebben we kunnen bereiken en door kunnen sturen naar passende activiteiten waar ze anders pas veel later van zouden hebben gehoord. Volgend jaar zullen we zeker op meer universiteiten en hogescholen aanwezig zijn.’

Daar waar verschillende activiteiten concurreerden, wordt nu steeds vaker

Tegenover mij zitten David Mock (33), penningmeester en Hadas Betsalel (27), voorzitter van de in april 2006 opgerichte Coöperatie JongJoods Nederland. David heeft in het dagelijks leven een trustmaatschappij en Hadas is jongerenwerker bij het NIK en was tot vorig jaar docent wiskunde op Maimonides.

samengewerkt.

Groot feest in de RAI 7 Mei 2008 viert Joods Nederland groots de 60 e verjaardag van de staat Israël. In de RAI zal enorm feest gevierd worden met verschillende Israëlische artiesten en meer. JongJoods organiseert met Mifgash de afterparty.

10 Benjamin

Het doel van JongJoods is glashelder: samenwerking bevorderen tussen de verschillende Joodse jongeren- en studentenverenigingen. Dit bijvoorbeeld om te voorkomen dat verschillende activiteiten op dezelfde datum georganiseerd worden, maar ook om jongeren de weg te helpen vinden naar de vereniging die het beste bij hun past. Hadas en David zijn heel tevreden over de samenwerking tot nu toe. Het eerste duidelijk zichtbare resultaat van JongJoods is de gezamenlijke brochure. Hierin is over alle aangesloten leden informatie te vinden over o.a. de soort activiteiten, de doelgroep en contactinformatie. Tijdens de introductieweek die het begin van het nieuwe studiejaar markeert, heeft JongJoods op drie universiteiten gestaan met een infostand waar de brochure werd uitgedeeld. Hadas heeft op alle drie de stands gestaan en ze noemt het een geslaagde actie: ‘We hebben buiten-

JongJoods heeft ook een jongerencoördinator in dienst. Tot voor kort was dit David Gaillard, die naast de dagelijkse zaken ook een uitgebreid behoeftenonderzoek heeft uitgevoerd binnen jong Joods Nederland. Vanwege zijn nieuwe baan bij defensie kon hij helaas zijn taken voor JongJoods niet voortzetten en heeft hij de vlag doorgegeven aan Miriam Budwig, die sinds een paar maanden parttime voor de coöperatie werkt. ‘We zijn nog op zoek naar versterking van het team’, aldus David Mock. Inmiddels heerst er onder de leden van JongJoods steeds meer een teamgevoel, ondanks dat de verenigingen van elkaar verschillen in ondermeer de doelen die ze nastreven. Daar waar vroeger verschillende activiteiten met elkaar zouden moeten concurreren, wordt nu steeds vaker samengewerkt. Mooie voorbeelden hiervan zijn de kumzits van CiJo en Kaits en de barbecue van M&N, Jpig en IJar. ‘Waarom niet?!’, zeggen beiden in koor, ‘als het maar gezellig is!’. JongJoods is sinds september in de lucht met een fantastische website. Er is een agenda met overzicht van de vele verschillende activiteiten, een forum, leuke foto’s en meer. Kijk op www.jongjoods.nl of mail naar [email protected]. Via dit mailadres kan ook de brochure worden opgevraagd. Roos van den Berg

Joodse Jongerenorganisaties stellen zich voor...

Personal Assistant van Lou Reed EXLUSIEF

Lou Reed met Jet Vermaning, foto Maarten Brante voor Metro

Jet Vermaning, (24) (Maimonides Lyceum en tegenwoordig studerend voor haar Master Museumconservator) was drie dagen lang de personal assistant (PA) van Lou Reed. Lou Reed, 65 jaar, geboren in Brooklyn uit Joodse ouders als Lou Rabinowitz, speelde in de door Andy Warhol ontdekte band ‘the Velvet Underground’. Zijn bekendste nummers zijn ‘Walk on the wild side’ en ‘A perfect day’. Hij was in Nederland voor de fototentoonstelling ‘Lou Reed’s New York’ in de galerie ‘Serieuze Zaken Studioos’ van Rob Malasch en de opening van de Andy Warhol tentoonstelling in het Stedelijk Museum CS. De foto’s laten New York zien door de ogen van deze Rocklegende. Zo maakte hij bijvoorbeeld een foto van een helikopter boven New York die je als een stipje in de lucht ziet, het fascineert hem om zulke details op een foto terug te zien. Hij fotografeert nagenoeg geen mensen. ‘Via het Stedelijk Museum waar ik parttime werk werd mij gevraagd of ik dit wilde doen.

massages, en zorgde voor de koffie (het liefst Illy, maar gelukkig nam hij genoegen met Segafredo). Op een gegeven moment wilde hij een uitschuifbaar zwaard voor z’n Tai Chi. Of ik dat maar even wilde regelen... Dat is gelukt. Lou Reed is helemaal ‘into Zen’. Hij eet geen vet, koolhydraten en suiker, maar sojamelk en hij eet geen varkensvlees, al maakt hij op dit alles wel eens een uitzondering. In Amsterdam is hij al eerder geweest. Zijn favoriete restaurant is Lucius in de Spuistraat. Hij is gek op haring: ‘dat heb je niet in New York’. Hij ziet er altijd sportief en jeugdig uit en draagt kleding van ‘Alexander Macqueen’ en ‘Issey Miyake’. Beide ontwerpers kent hij waarschijnlijk persoonlijk, evenals Ralph Lauren. Voor hem zijn het geen grote namen maar eerder vrienden, die kleren ontwerpen die hij graag draagt. Op de tweede dag signeerde hij zijn fotoboeken. Daar word je gaar van! Ik kan me voorstellen dat je daardoor korzelig bent tegen de journalisten. Ze stellen steeds (dezelfde) vragen, over zijn muziek, Andy Warhol en the Velvet Underground, terwijl hij eigenlijk graag over zijn foto’s wil praten. Bij het interview met de Volkskrant is hij twee keer weggelopen. Als hij zegt: ‘this is my answer’ moet je niet nog verder vragen. Het was buitengewoon interessant om een paar dagen in deze ‘scene’ mee te lopen.’ Jolan Toff

Mifgash 6 December Hagay Hen in Concert in UFOT Amstelveen. Gelieve te reserveren via 06-520 143 00 of [email protected] Elke zaterdagavond Erev shirim ve-rekudim Israël Nostalgy. Vanaf 21.00 uur, live muziek en dj in Amsterdam-Centrum (passage C&A, 100 m. van de Dam). Informatie www.mifgash.nl

SKIJAR 2008 19 t/m 27 januari zal dè ski-reis voor jongeren plaatsvinden in Les Trois-Vallées. Informatie en aanmeldingen www.skijar.nl

JMW voor jou Als je meer wilt weten over wat JMW jou kan bieden bij eventuele problemen thuis, op school of tijdens je studie, kijk dan op www.joodswelzijn.nl of bel 020-577 65 77. Zo kun je bijvoorbeeld bij JMW terecht voor een persoonlijk gesprek.

Het is een hele aparte ervaring om drie dagen PA te zijn. Je moet je dienstbaar opstellen en initiatief nemen. Als Lou Reed zegt ‘dit lijkt me een leuke CD’, dan moet je aarzelen en zeggen ‘zal ik die even gaan kopen?’. Ik heb voor hem taxi’s geregeld, ontspannings11 Benjamin

Volwassenen en gezin Redactielid in de spotlights... het Opbouwwerk

Tzippy Harmsen- Seffy (53) is geboren in Israël uit ouders afkomstig uit Afghanistan. Ze studeerde Maatschappelijk Werk in Haifa. Sinds 23 jaar woont ze samen met haar Nederlandse man in Arnhem. Zij hebben 3 kinderen (Danna 18, Michalli 16 en Jos 14). Naast haar werk bij JMW geeft Tzippy Ivriet-lessen in Arnhem. Ze begon 8 jaar geleden bij JMW als opbouwwerker speciaal voor Israëli’s. Nu staat ze als redactielid van de Benjamin in de schijnwerpers.

Wat dat betreft ben ik het met Maxima eens. Mijn Joods/Israëlische

Wat doe je precies voor de Israëli’s in Nederland en wat wil je bereiken? ‘In mijn werk probeer ik een Israëlische kehila (gemeenschap) op te bouwen met de bedoeling om Israëli`s dicht bij hun Joodse/Israëlische identiteit te houden. Met hulp van Israëlische vrijwilligers organiseren we op integratie gerichte en identiteit versterkende activiteiten zoals: Jom Tsavta, Nederlandse les voor Israëli’s (gegeven door Joodse vrijwilligers), opa/oma project (Nederlandse grootouders koppelen aan Israëlische kleinkinderen), 50+ groep, Ima groep (voor jonge Israëlische moeders). Daarnaast ondersteun ik groepen die zelf activiteiten voor Israëli`s willen organiseren. Voor de Benjamin verzorg ik de twee onleesbare pagina’s (de Ivriet pagina`s...)’. Wat is je meest geslaagde project? ‘Een van mijn leukste projecten is Jom Tsavta. Op deze dag komen Israëli`s uit heel Nederland bij elkaar voor allerlei activiteiten. Er is een sjoek, workshops, een kinder-activiteit, muziek, dans, films en nog veel meer. Het is een stukje Israël in Nederland. Het is altijd erg gezellig: het trekt meer dan 300 Israëli’s! Jom-Tsavta (9 december) is een dag in Israëlische sfeer voor Israëli`s en hun families, maar natuurlijk is heel Joods Nederland van harte welkom’.

identiteit voel ik heel sterk. Zijn er leuke persoonlijke mixen ontstaan tussen de Nederlandse Joden en Israëli’s? ‘Liefde brengt veel Israëli`s naar Nederland. In mijn werk kom ik veel gemengde koppels tegen’.

12 Benjamin

Je woont al 23 jaar in Arnhem. Voel je je Nederlands of Israëlisch? Hoe is het om met vakantie in Israël te zijn? ‘Wat dat betreft ben ik het met Maxima eens. Mijn Joods/Israëlische identiteit voel ik heel sterk. Wat ik grappig vind is, dat ik me juist in Israël vernederlandst voel’. Komen er nog steeds Israëli’s naar Nederland en kan je spreken over ‘de Israëli’ of zijn er subgroepen te onderscheiden? ‘Er komen nog steeds Israëli’s naar Nederland en ze gaan ook terug. Nee, je kan niet praten over ‘de Israëli’, er zijn zoveel verschillende groepen zoals studenten, ‘high- tech wonders’, die hier een goede baan aangeboden krijgen, veel tandartsen, zakenmensen en mensen die hun Nederlandse partner volgen. De meeste zijn best tevreden en goed geïntegreerd’. Heb je een advies voor Israëli’s? ‘Als je toch al hier leeft doe het met plezier en tevredenheid en niet met de gedachte ‘als ik in Israël kon leven dan...’ Heeft u belangstelling om naar de dag van Israëli’s te komen? Jom Tsavta vindt plaats op zondag 9 december in Amsterdam, informatie 020-577 65 66. Interview door Marianne Fuchs

Workshop voor moeders

Gastcolumn

De kids van Roel Abrhaham

Levensvragen rond Chanoeka Ik kan me herinneren dat ik een paar jaar geleden met Chanoeka in sjoel Zwolle was. Ook een vertegenwoordiger van Thee Vhee Oohst (de plattelandszender) was present en duwde daar diverse extraverte maar ook de wat schuwere Chanoekianen een microfoon (met zo’n wollen bol als een skippybal erop) onder de snuit. Ook ik werd aangevallen door deze skippyfallus. ‘Wat betekent Sja Noeka voor u?’ Ik ken deze vrouw absoluut niet en ik ontken werkelijk alles! Wilde ik eigenlijk zeggen. Maar goed, u kent me onderhand, zo verlegen als een schoolmeisje en zo schuw als een veldmuis kon ik dat er natuurlijk niet uitgooien. Ik brabbelde dus iets over ledor wador en dat het toch zo leuk is voor de kiendjes. Ook vroeg de skippyfallus me of we een kersseboom hadden, thuis. Ah, het werd dus een programma over het winterklaar maken van de tuin. Grappig, dat ze dan naar sjoel komen! Sjoel zit altijd stampensvol met tuinmannen die dan praten over de beste methodes om de minheg te sjnoeien. Enfin, wel een liguster en een paardebloem, maar geen kersseboom. Vorig jaar sneeuwde het rond Chanoeka. Kunt u zich dat nog herinneren? Als er dit jaar sneeuw ligt eet ik mijn kipa op. Rond die tijd worstelden mijn 2 oudste jeledjes met grote kwesties. Ischa (toen nog 5 jaar)

was zijn muts kwijt en Rivka (net 4 jaar) wilde niet dood. Noe, ga d’r maar aan staan als papa. De muts viel mee. Na het plengen van een Rode Zee aan zilte tranen en vergeefse speurtochten kwam ‘s avonds een buurkind zowaar de muts brengen. Hij was door een antisemitische peuter onder een auto verstopt. Wie verstopt er nou de muts van mijn erfprinsje? Hij had die kinderen bijna niets aangedaan. Sneeuwpopje gesloopt of zo. Moest hij daarvoor zo gestraft worden? Nah ja, opgelost.

18 November organiseert de NIHS de interactieve workshop Loving our children / Setting limits and boundaries, over de relatie tussen ouders en kinderen. De voertaal is engels. Voor kinderopvang wordt gezorgd! Aanmelden 020-646 00 46 of [email protected]

De zielenroerselen van mijn kleine Ribi waren natuurlijk van een heel andere orde van grootte. Ze kwam er zelfs voor uit bed. Dat komt wel vaker voor, denkt u natuurlijk. Dat klopt, ongeveer elke avond. Dan zegt ze: ik wil je wat vragen! En dan volgt er wat onsamenhangends, enkel bedoeld om de hernieuwde gang ter bedstee zo lang mogelijk te rekken. Nu niet: ‘ik wil niet dood!’ Kind, je bent 4 jaar! Dat vond ze geen redelijk argument om de dood niet te hoeven vrezen. Ze zei unbeschrieje; ‘Straks ben ik 26 en ben ik dood en dat wil ik niet! ‘Mijn arme kippie! Jij wordt 120, emmes waar! En dan ben je blij dat je eindelijk dood mag! En de reactie van mijn hoogsensitieve miss Flevoland 2020: ‘dan ben ik de laatste en dat wil ik niet!’ Wat vertellen ze die kinderen tegenwoordig allemaal op school? Toen ik 4 was, vegeteerde ik nog praktisch op het niveau van een cavia, qua denkvermogen en levensvragen. Het leven was goed als er geen zand tussen mijn tenen zat en ik lekker ranja kon drinken. Met twee rietjes graag. Afijn, ik stopte mijn Assepoester weer lekker onder haar prinsessendekbed. ‘Ik wil niet dood’... Nebbisj. Gut jontef! Roel Abraham, accountmanager Nieuw Israëlietisch Weekblad.

13 Benjamin

Babyboomers Een bericht uit Israël... JMW Babyboomconferentie 14 oktober jl. Jij: vond je het moeilijk tussen al die vrouwen? Ik: nee hoor, ik ben dat wel gewend, mijn ouders hadden een kapsalon. Daarna begreep ik je verkeerd en reageerde negatief. Dat spijt me! Schrijf aub een berichtje naar JMW, onder nummer 496, met je adres en telefoonnummer. Dank!

Nu twee van onze medewerkers op de Babyboomconferentie van JMW een workshop gegeven hebben, willen wij vanaf het Elah centrum in Tel Aviv eens van ons laten horen. Elah is de zusterorganisatie van JMW in Israël en draagt al 28 jaar zorg voor Nederlanders daar. Dit is mede dankzij JMW, want zij is een belangrijk voorbeeld geweest bij het opzetten van ons vrijwilligerswerk. Niet alleen Nederlanders, maar ook andere bevolkingsgroepen in Israël plukken de vruchten van deze kennisoverdracht. De afgelopen jaren zijn we begonnen met het verlenen van diensten aan instellingen binnen de Israëlische gemeenschap. Daarmee hopen we in de toekomst de gesubsidieerde hulp aan Nederlanders mede te kunnen blijven financieren.

Sinds kort begeleiden we, in opdracht van het ministerie van ouderenzorg, bijvoorbeeld jongeren die vervangende dienstplicht doen (sjeroet leumi). Deze jongeren zullen oorlogsoverlevenden wekelijks bezoeken, gezelschap houden en helpen met zaken die niet door andere hulpverleners kunnen worden gedaan. Verder verzorgen we een opleiding voor vrijwilligers, in samenwerking met de Israëlische koepelorganisatie voor vrijwilligerswerk. Zij leren hoe ze oorlogsoverlevenden kunnen helpen uitzoeken of ze alle tegemoetkomingen krijgen waar ze recht op hebben. Beide projecten zijn bedoeld om de slechte leefomstandigheden van veel overlevenden, waarover de laatste tijd terecht veel is gepubliceerd, te verbeteren. Elah, Israël

Babyboomers anno 2007 ‘Zonnig en verfrissend’, zo kijk ik terug op de bijeenkomst voor babyboomers van 14 oktober jl. en dan heb ik het niet alleen over het weer! Als lid van de werkgroep die de conferentie voorbereidde, heb ik genoten van zowel de voorbereidingen (voorpret) als van de conferentie zelf. Van meet af aan was het voor mij als babyboomer ook allemaal op een bepaalde manier vertrouwd en vanzelfsprekend. Bij het kijken naar de film ‘s ochtends was er – naar mijn mening – sprake van een groot gevoel van saamhorigheid door veelal gedeelde herinneringen. Natuurlijk: er waren onderwerpen die gemist werden – we hadden er wel een dagvullende voorstelling van kunnen maken. Maar we vonden het belangrijker om ook aandacht te besteden aan de dingen waar we in de toekomst mee bezig willen zijn. De sfeer vond ik geweldig en hoewel de 14 Benjamin

wandelgang vrij smal was voor zoveel mensen, zag ik dat er desondanks plaats was voor talloze ontmoetingen en gesprekken, die trouwens ook voortgezet konden worden in beide restaurants en op het terras. Van de workshops kan ik alleen schrijven over die waar ik zelf bij was:

de ‘workshop zonder naam’, bedoeld voor onderwerpen waar conferentiegangers zelf mee kwamen en de workshop ‘wonen in de toekomst’. De eerste was samengesteld uit mensen die niet terecht konden of wilden bij een andere workshop en desondanks kwamen er op het terras toch nog enkele belangrijke onderwerpen ter tafel. De workshop wonen leek mij geslaagd en tot mijn grote plezier kwam er – heel babyboom – uiteindelijk een lijstje met 13 namen van mensen die verder willen met denken, praten en actie ondernemen. JMW zal dit van harte ondersteunen. Al met al beoordeel ik de conferentie als een mooi voorbeeld van een Babyboom-eigen-dag: heel individualistisch en dat met z’n allen samen. Eva de Baat

Babyboomconferentie, 2 maanden later 4. Babyboomer als grootouder Wat betekent deze nieuwe rol voor je? Heb je zelf een grootouder gehad als voorbeeld? Wordt er verwacht dat je een deel van de zorg voor je kleinkind(eren) op je neemt, terwijl je ouders ook een beroep op je doen? Misschien heb je daarnaast nog een baan. Hoe combineer je dit alles? Word je soms overvraagd? Durf je nee te zeggen of kom je dan in conflict met jezelf? Geniet je alleen maar of moet je ook grenzen stellen? Ben je misschien iets aan het inhalen? We horen hoe andere opa’s en oma’s er mee omgaan. Heb je de Babyboom dag gemist of kon je niet naar de workshop van je keuze? Je bent van harte welkom op de workshops! Datum: Tijd: Lokatie: Toegang:

Zondag 16 december 2007 13.30 - 17.00 uur JMW Amsterdam De Lairessestraat 145 € 7,50

Voor iedereen die zich babyboomer voelt… Aanmelden vóór 13 december, 12:00 uur via [email protected] of 020-577 65 77. Je kunt aan twee workshops deelnemen. Graag maximaal drie workshops opgeven, je kunt kiezen uit: 1. Wonen nu en later Een verzorgingshuis als ik oud ben? Nooit! Een woongroep? Of een serviceflat? Of een levensloopbestendig huis – whatever that may be…? Veel generatiegenoten vragen zich af en toe af hoe hun leven er uit zal zien en hoe ze het beste kunnen wonen als ze oud zijn. Wanneer moet je daarvoor dingen gaan regelen? In de workshop wonen nu en later wordt informatie gegeven over verschillende woonvormen en over de visie achter de

nieuwste fenomenen op dat gebied. Ons uitgangspunt: begin er in ieder geval nu al over te denken en te praten. Je kunt beter je (toekomstige) woning aanpassen aan je wensen, dan straks je wensen aanpassen aan je woning! 2. Oud worden in je uppie Veel mensen met een Joodse achtergrond zijn alleenstaand. Een aantal daarvan heeft geen kinderen en weinig familie. Wat betekent dit persoonlijk voor je en hoe zie je de toekomst? Nu zijn de babyboomers nog volop actief, maar hoe moet dat straks? In deze workshop gaan we dieper in op de mogelijkheden die je straks hebt, zoals het organiseren van je sociale contacten en voorzieningen. Wissel uit en doe nieuwe ideeën op. 3. Je zal maar Joods zijn! Voor veel Joodse babyboomers is de invloed van de oorlog nog voelbaar. Iedereen in deze workshop heeft een Joodse achtergrond; de een is er meer mee bezig (geweest) dan de ander. Voel je je wel eens buitengesloten? Hoe belangrijk is het Joods-zijn nu in je leven? Wat betekenen Israël, de Joodse cultuur en traditie voor jou? Maak samen de balans op en laat je inspireren.

5. Zingeving vanuit Joodse invalshoek Naarmate we ouder worden houden we ons meer bezig met de betekenis van ons leven. Het is vaak een periode van bezinning op wat geweest is. Hoe kijken we tegen de dingen die we meegemaakt hebben aan? Kun je daar een spirituele betekenis aan geven. Hoe hebben we tot nu toe geleefd en hoe kijken we daar tegen aan. Is het nog mogelijk nieuwe inspiratie voor de toekomst te vinden? Uit welke bron putten we om ons leven zin te geven? Wat biedt het Jodendom voor mogelijke antwoorden? Hierover gaan we in gesprek. 6. Mijn ouders; mijn zorg? De zorg voor ouders in hun laatste levensfase kan kinderen confronteren met complexe gevoelens en innerlijke conflicten. Eén van deze conflicten bestaat uit het feit dat men betrokken kan zijn bij het welzijn van de ouders en toch het gevoel heeft tekort te schieten. Deze workshop kan helpen dit ongewenste gevoel inzichtelijk en beleefbaar te maken, waardoor de spanningen in de relatie met de ouders kunnen verminderen. Ervaringen met ouders in de laatste levensfase kunnen door de deelnemers uitgewisseld worden.

15 Benjamin

Babyboomers Eddo Rosenthal in gesprek met Yael Schrijver tijdens de Babyboomconferentie van JMW

Wat is de belangrijkste gebeurtenis in je leven Eddo? ‘De Tweede Wereldoorlog.’ Dat is een negatieve bepaling. ’Ja. Voor mij ging het ook alleen om 4 mei. 5 Mei kreeg geen betekenis voor mij. Mijn beide ouders zijn de enige overlevenden van hun families. Er werd veel over de oorlog gesproken. Maar ik weet relatief weinig van wat zij hebben meegemaakt voor de oorlog. Daardoor hoorde ik pas toen ik 18 was, dat mijn vader eerder getrouwd was geweest’. Eddo zucht, ‘Je moet die oorlog een plek geven. Dat is vechten’.

Interview met... Eddo Rosenthal Hij is een van de vier panelleden van de babyboomconferentie, die werd gehouden jl. oktober in Amsterdam. De zaal zit vol met bruisende Joodse babyboomers. Babyboomers zijn de vele mensen die werden geboren tussen 1946 en 1964. Waarom zijn ze bruisend? Wellicht omdat zij het menselijk vuurwerk zijn dat de bevrijding viert. Bruisend omdat de waanzin van de oorlog voorbij was en het leven zegevierde. Wat is nu het bruisend Joodse aan deze babyboomers? Waarschijnlijk de intense betrokkenheid van de mensen in de zaal bij vragen over Joodse identiteit en Israël.

Ik luister naar Bach ,Vivaldi, Boudewijn de Groot, Bob Dylan en naar Israëlische liedjes.

16 Benjamin

De zon schijnt, het is lentewarm en de babyboomers genieten van het weer, hun samenzijn en de lunch: 14 kosjere gerechten van tonijnsalade tot Ben&Jerry’s ijsjes, koffie/thee en diverse sappen. Op het volle terras, aan een tafel met acht dames, zit Eddo. Galant sleept hij onmiddellijk een stoel voor mij aan. Ik heb de eerste vraag nog niet gesteld of er komen vrienden van vroeger op Eddo af. Herman en Rami van Rosj Pina en Maimonides. ‘Rami was de langste en ik de kleinste op school’, grapt Eddo. Ze vallen midden in jeugdherinneringen, wederzijdse kennissen en Jidisjkeit. Dan komt de ernst. Herman: ‘Er was geen opvang voor onze ouders na de oorlog’. Eddo: ‘We zijn de generatie die er niet had mogen zijn’. Rami: ‘Onze ouders zwegen’. Eddo: ’Op school zaten er kinderen bij je in de klas, van wie waarschijnlijk de grootouders in dezelfde treinen naar Sobibor en Auschwitz hebben gezeten. Daar dacht je later pas aan. Op school voelde je je veilig’.

Hoe voel jij je in Nederland? ‘Nederland is een warm bad. Hier ben ik als een vis in het water. Ik voel me hier thuis. Dat komt door de taal, de cultuur. Ja, het is natuurlijk meer dan dat. Ik ben hier opgegroeid in de veiligheid van Rosj Pina en daarna Maimonides. Daarna studeerde ik economie. Saaie studie. Ik heb nog mijn kandidaats gehaald. In 1968 werd ik voorzitter van de NZSO (Nederlandse zionistische studenten organisatie). In 1969 heb ik Kova Timbel, een Joods studentenblad opgericht. Daaromheen ontstond een beweging: de Kritische Zionisten Organisatie. Wij waren in conflict met het establishment van zionistische organisaties, want wij vonden dat er een Palestijnse staat moest komen. Destijds vond Golda Meir dat een belachelijk idee. Door die kritische zionisten kreeg ik belangstelling van radio/tv en kranten, omdat wij zo’n andere mening hadden. In 1971, ging ik met mijn toenmalige vrouw voor een half jaar naar Israël. Om wat inkomen te genereren, bood ik me aan bij diezelfde media om verslag te doen over Israël. Dat viel goed in Nederland. Ik kreeg mediawerk aangeboden en we konden ‘tijdelijk’ nog wat langer blijven. Schrijven vond ik zwaar werk. Ik schrijf niet makkelijk en doe alles wel 10 tot 20 keer over. Ik worstel eindeloos met mezelf. Dat komt voort uit faalangst. Ik ben ondertussen

ziel. Nu wel. Ik luister naar Bach ,Vivaldi, Boudewijn de Groot, Bob Dylan en naar Israëlische liedjes. Die zijn net als Franse chansons. Nee, Shlomo Artzi hou ik niet van. Wel van Noa, Judith Ravitz en Aya Korem en een geweldige popgroep uit Sderot. Even de naam kwijt. Ik kom er zo op.’

36 jaar ‘tijdelijk’ in Israël. Ik heb nooit Aliya gemaakt en ben nooit Israëli geworden.’ Wat heb jij met Jodendom? ‘Moeilijke vraag. Ik ben een Joodse Nederlander in Nederland en een Nederlandse Jood in Israël. Jodendom is voor mij geen religie, wel horen bij een volk. Ik hoor bij het Nederlandse en het Joodse volk. Dit gaat over identiteit. Ik vind dat verwarrend. Ik voel me geen Israëli. Ik woon in Israël, maar voel me daar als een persoon die aan de rand van de maatschappij staat. Ik ben een kind van gescheiden ouders. Dat gevecht gaat over ‘wie heeft gelijk?’ De schuldvraag. Als kind werd ik heen en weer geslingerd en moest ik een strijd voeren. Waar zit de waarheid? Wie is de oorzaak van dit conflict? Ieder heeft zijn verhaal. Wat voor de één bevrijding is, is voor de ander een bezetting. Dat zoeken naar de waarheid tussen de strijdenden heb ik vertaald naar mijn werk. Ik zit altijd in een tweespalt. Ze hebben allebei gelijk.’ Je lijkt op Woody Allen. Die had dat met zijn geliefden. ‘Ja, dat heb ik wel vaker gehoord. Steeds twijfelen, wikken en wegen. Ik had op dit babyboomcongres venijnige kritiek verwacht. Maar die was er niet. Mensen hier herkennen zich in mijn benadering. Waar ik moeite mee heb is dat ze in Israël zo weinig benul hebben van de tweede wereldoorlog.’ Positief Zeg eens iets positiefs over Israël! ‘Mooi weer. Ik ben een klimaatzionist.’ Je bent een opportunist. ‘Nee, ik ben geen opportunist.‘ Als het jou om het mooie weer gaat, kun je toch ook naar Italië gaan? ‘Nee, ik heb niks met Italië. Door mijn Joodse afkomst heb ik iets met Israël.’ Wat is dat iets? ‘Ik heb iets met het volk. Een Joodse staat hoeft er voor mij niet te zijn. Dat leidt tot discriminatie. In Israël worden

meer dan een miljoen Arabieren gediscrimineerd. En ook de Russische vaderjoden of Russen die geen Joden zijn. Dat kan niet goed gaan. Israël doet het niet goed.’ Israël opheffen? ‘Nee. Opheffen niet. Maar geen staat volgens de Joodse normen. Gewoon een normale staat voor Joden en iedereen.’ En het leger, afschaffen? ‘Nee, niet afschaffen. Dat niet.’ Wat dan? ‘Iedereen het leger in of vervangende dienstplicht.‘ Chanoeka ‘Goede herinneringen aan. Thuis vierden we een soort Sinterklaasfeest met veel cadeautjes. Ik vind de Jidisjkeit erom heen heel belangrijk. Gezellig met kinderen en kleinkinderen. Niets religieus. Ik weet niet of er een God bestaat. Ik ben een pessimist. Ja, toch iets. Ik was in Marken en zag in een toeristenwinkeltje een grote MenoratChanoeka. Ik dacht, die is vast van vermoorde Joden en heb hem toen gekocht. Die staat nu bij ons in Jeruzalem op de piano.’ Speel je piano? ‘Mijn moeder leerde me pianospelen. Ze was pianiste. Dat was een doffe ellende. Ze gaf steeds aan, hoe slecht ik het deed. Kritiek is alles wat ik hoorde. Maar ik moest. Dwang. Ik kreeg er geen liefde voor de muziek door. Ik kon ook niet naar muziek luisteren. Ik was veel te gejaagd. Ik had geen Sheket Nafshi. Geen rust in mijn

We waren aan het einde van ons gesprek, ik zei: ‘ Ik vind je als een puzzel, waarvan ik de puzzelstukjes niet goed bij elkaar kan krijgen. Ik moet me nog wat bezinnen’. We namen afscheid. Eddo kreeg alweer bezoek van twee charmante Wizodames. Later kreeg ik de naam van de popgroep: Knisiat Hasechel. De kerk van het verstand. Onderweg in mijn auto dacht ik na over de puzzel Eddo Rosenthal. Wel een land waar ook Joden terecht kunnen, maar geen Joodse staat. Ik snapte het niet. De hele wereld zat al vol met niet-Joodse staten waar Joden terechtkunnen. Nederland is ‘een warm bad’. Hij woont er niet. In Israël woont hij 36 jaar ‘tijdelijk’, Israëlisch staatsburger wil hij niet zijn. Niet te rijmen. De kerk van het verstand Ik dacht aan Knisiat Hasechel, aan Eddo’s positieve Chanoekaherinneringen en aan zijn Menorat-Chanoeka uit Marken. Chanoeka het symbool van het wonder waardoor er acht dagen licht in de tempel bleef. Toen drong het tot mij door. Eddo was, een echt ‘Mensch’. Zoals Freud zei: ‘Een vat vol tegenstrijdigheden’. Die, hoe wonderlijk het ook is, met al zijn kritiek en pessimisme, op zijn eigen ‘Woody Allen’achtige manier, wel van het Joodse volk houdt. Ook al woont dat volk in Israël. Hij woont er immers dag in dag uit tussen en draagt daarmee bij aan het voortbestaan van Israël. Dat is een vreugdevolle gedachte en een mooi cadeautje voor een goede Jom Tov voor Chanoeka. Yael Schrijver www.mycs.nl 17 Benjamin

75-Plussers Artikel 2 Fonds ‘update’ Artikel 2 Fonds ‘update’ Ongeloof, frustratie, verdriet en woede door afwijzingen Duitse vergoeding aan Nederlands-Joodse oorlogsgetroffenen Nederlands-Joodse organisaties in Nederland en Israël hebben op 8 november 2007 via de Duitse ambassades in Den Haag en Tel Aviv een petitie aangeboden aan de Duitse regering... Nederlands-Joodse oorlogsgetroffenen in Nederland en in Israël voelen zich door de Duitse Overheid onrechtvaardig behandeldt. In 2004 verschenen in de Nederlandse pers advertenties met de bekendmaking van het zogenaamde ‘Artikel 2 Fonds’. Dit Fonds is een uitvloeisel van de onderhandelingen die jaarlijks worden gevoerd tussen de Duitse Bondsregering en de Claims Conference. De oproep

stelde Joodse oorlogsgetroffenen met lage inkomens – onder een aantal voorwaarden – de mogelijkheid van een levenslange uitkering van € 270 per maand in het vooruitzicht als compensatie. 3.000 Nederlands-Joodse oorlogsgetroffenen in Nederland en Israël reageerden op deze bekendmaking. De gestelde vergoeding levert een belangrijke bijdrage bij het verlichten van de moeilijke financiële situatie waarin niet weinig van de overlevenden zich bevinden. Inmiddels is gebleken dat ruim 85 procent van de aanvragers is afgewezen op grond van het feit dat zij in de jaren ’60 een zogenaamde CADSU II-uitkering hebben ontvangen. Deze eenmalige uitkering was echter op geen enkele wijze vergelijkbaar in omvang (gemiddeld ca. € 1.415) en valt in het niet valt bij de levenslange uitkering van € 270 per maand die degenen die

destijds geen CADSU II-uitkering ontvingen nu krijgen uitgekeerd. Deze afwijzing heeft bij de Joodse oorlogsgetroffenen dan ook een reactie opgeroepen van ongeloof, frustratie, verdriet en woede. De ontstane situatie is voor de Nederlands-Joodse gemeenschap in Nederland en Israël onacceptabel. In de afgelopen jaren is op tal van manieren geprobeerd via reguliere wegen tot een oplossing te komen. Deze inspanningen hebben niet tot een resultaat geleid. Deze zaak kan echter geen verder uitstel velen. De groep oorlogsslachtoffers wordt immers snel kleiner. Voor de gehele tekst van de petitie verwijzen wij u graag naar www.joodswelzijn.nl Joods Maatschappelijk Werk (JMW), mede namens een grote groep van ondertekenaars van de petitie.

Nesjomelet Nesjomelet bestaat sinds jaar en dag en is niet meer weg te denken uit Joods Amsterdam. Elke maandag t/m donderdag kunnen Joodse 55+ers er met elkaar van een kosjer drie-gangen menu genieten (voor slechts € 9,–). Sari en Joop, vaste gastvrouw en -heer van de eettafel, serveren steevast om 17.00 uur de maaltijd in het gebouw van Beth Shalom in de Kastelenstraat, in Amsterdam Buitenveldert. Omdat het bezoekersaantal de laatste jaren wat terug liep, zijn een aantal initiatieven genomen om extra activiteiten te organiseren. Zo is er bijvoorbeeld elke laatste donderdagmiddag van de maand een film, met aansluitend het diner. Ook de feestdagen worden uitbundig gevierd. Daarnaast is er samenwerking ontstaan met de afdeling groepswerk van JMW. Op 6 december is er een Chanoeka 18 Benjamin

diner, misschien leuk om aan te schuiven?? Als u ook een keer langs wilt komen om een hapje mee te eten dan bent u natuurlijk van harte welkom. U moet zich dan uiterlijk dezelfde dag voor 12.00 uur opgeven via 020-577 65 88. Wilt u per post op de hoogte blijven van de feestdagen in Nesjomelet? Dan kunt u dit ook aanvragen via bovenstaand nummer.

Aanschuiven bij Nejomelet

‘Ik vind het een wonder dat ik elke dag genoeg te eten en drinken krijg’ - Samuël

Chanoekaviering mr L.E. Visserhuis Het is bijna weer zover, Chanoeka, het feest van het licht en van het grote wonder. Wij, vrijwilligers van JMW werkzaam in het mr L.E. Visserhuis, proberen elk jaar onze gasten weer een nieuw programma voor te zetten. Dit jaar hebben we besloten om het volgende te doen: we nodigen de bewoners en onze gasten uit om ’s middags om 15.30 uur aanwezig te zijn, waar wij altijd de koffie en thee serveren met heerlijke soefganiot. Om 16.15 uur worden de kaarsjes van de Chanoekia (kandelaar of lamp voorzien van acht oliepitjes of kaarsen plus een extra, negende, lichtpunt, de sjamasj of dienaar genaamd) aangestoken door de uitgenodigde rabbijn of één van de bewoners van het huis. In de recreatiezaal staat een grote tafel, gedekt met wit damast, waarop alle chanoekiot staan, dit keer gevuld met

8 nerot. Het is immers de laatste dag van het Chanoeka feest. Onze gasten van buiten vragen wij altijd ook hùn chanoekiot mee te brengen. De brandende chanoekia’s staan zo gezellig en stralen zoveel warmte en licht uit dat wij ons allen geestelijk hieraan zullen kunnen warmen. Natuurlijk zingen we daarna het Ma’oz Tsoer. Tot slot eten we overheerlijke soep om daarna nog te kunnen genieten van latkes. De soep en de latkes worden altijd door Arie bereid, de kok van het mr L.E. Visserhuis. Zo omstreeks 17.30 uur wordt dan deze bijeenkomst weer beëindigd en is deze ontmoeting tevens de laatste bijeenkomst van het jaar 2007. Onze Chanoeka-viering zal op 11 december plaatsvinden. Ik wens u allen alvast een chag sameach en nog veel goede jaren. Betty Braat

Gastcolumn Stom stom… Soms heb ik van die periodes in mijn leven waarin ik ernstig onhandig ben. Niet alleen breng ik dan meer tijd zoekend op de grond naar lenzen door dan dat ik zit, ook doe ik dan domme dingen. Erg dom. Wie verlaat er tegenwoordig niet huis en haard voorzien van gsm met lader, navigatie met lader, PDA’s, laptops e.d.? Ik heb mijn handen vol als ik de auto instap! En voordat ik wegrijd ben ik ook nog een poos bezig alles aan te sluiten! Maar je moet met je tijd meegaan toch? Als we op reis gaan verveel ik me onderweg als ik zelf niet achter het stuur zit. Daarom heb ik sinds kort een portable dvd-speler, zodat ik onderweg films kan kijken. Dit betekent wel dat mijn echtgenoot het hele eind alleen moet rijden, want eenmaal aan het kijken, stop ik niet meer. Ik kreeg een

nieuw navigatiesysteem. Aan mij zeer besteed. Ik had er al jaren een, gekregen toen mijn man me voor de zoveelste keer per telefoon naar mijn bestemming moest praten. Mijn privé-verkeersleider. Het oude systeem zat ingebouwd onder mijn stoel. Nog geen meter buiten de Benelux begon ze te jengelen dat ze de weg niet meer wist. Want dan moet er een nieuwe cd in. Viel mee te leven. Maar dan nu de nieuwe. Ik vertrouwde hem (of haar?) eerst niet, dus reed ik met beide navigatiesystemen aan. Stereosturen. Daar werd ik mesjogge van, want de een stuurde me naar rechts en de ander op dezelfde weg links. Strijd tussen de seksen, want de oude heeft een vrouwenstem en de nieuwe had ik ingesteld op een mannenstem. Mijn man moest daar erg om moest lachen want, ik citeer: ‘Je luistert wel naar hem maar niet naar mij?’. Al snel mocht de oude trouwe met pensioen en ik gebruikte alleen de nieuwe.

Tijdens de reis moet deze af en toe opgeladen worden. Ik deed dus, terwijl ik naar een film zat te kijken, een stekkertje dat uit de sigarettenoplader hing in de nieuwe tomtom. En dat was stomstom, dit was namelijk het stekkertje van de dvd-speler. En toen werd tomtom bombom. Hij ging acuut stinkend met de VUT en ik haalde de AOW-er weer tevoorschijn. En die doet het nog best. Wat heeft dit verhaal met Chanoeka te maken? Niets, maar het is in het kader van een gepensioneerd navigatiesysteem, een mooie gelegenheid om mijn lieve man bij deze een mooie nieuwe levensfase toe te wensen, nu hij met de VUT gaat. Een soort link tussen een nieuw navigatiesysteem en een gepensioneerde. De ouwetjes doen het namelijk nog best! Lea Pagrach-van Coeverden, eindredacteur Hakehillot, het magazine van het NIK 19 Benjamin

Regionale Bijeenkomsten

Flevoland Almere Diz’nkoffie iedere woensdag(!) vanaf 09.30 uur inloop koffie-ochtend in Parkwijk. 5 december Chanoeklaas. Neem de chanoekia mee, we steken aan 26 december en 2 januari geen koffie-ochtend in de kerstvakantie 23 januari Toe Bisjwat 19 maart verrassing met Poerim Informatie Betty Ilsar 036-844 76 86, Mieke Gaarenstroom 036-522 86 52

Friesland Heerenveen Sjemoe’ot 12 december Chanoekafeest 9 januari lezing door Stefan van der Poel 13 februari muziekochtend 26 maart Poeriem Informatie Gineke van Dam 0514-541 193, e-mail [email protected]

Sjmoes Inn (geen JMW activiteit) Iedere eerste en derde donderdag van de maand vanaf 10.30 uur Informatie 0575-542 315, 0317-424 746 of e-mail [email protected]

Groningen Club Sjalom (geen JMW activiteit) Informatie 050-527 25 73 of e-mail [email protected]

Noord-Brabant Den Bosch Bejachad 11 december Chanoeka bijeenkomst 11.00 tot 13.00 uur Programma 2008 nog niet bekend Informatie 073-521 48 05 Breda Finjan Koffie-ochtend 1 x per maand op woensdag gebouw NIG Breda vanaf 10.00 uur 9 januari, 13 februari bijeenkomsten Informatie 076-541 33 03

Gelderland

Noord-Holland

Apeldoorn Hamakor (geen JMW activiteit) Elke derde vrijdag van de maand, aanvang 10.00 uur. Informatie 055-5420 863

Alkmaar Chanah (geen JMW activiteit) Informatie 072-561 01 96, 0229-240 674 of 0255-511 652 of [email protected], [email protected], [email protected]

‘Jajem’ Joods Apeldoorn (geen JMW activiteit) Eens per maand ‘s avonds een (huiskamer)bijeenkomst rondom een Joods onderwerp of Joodse feestdag Informatie Tom Fürstenberg 06-2187 89 15, [email protected], www.joodsapeldoorn.nl Arnhem Joffie (geen JMW activiteit) Informatie 026-445 92 21

20 Benjamin

Amstelveen Koffie-inloop, iedere dinsdag vanaf 10.30 uur in ‘Open Hof’. Entree € 1,– Informatie 020-647 77 50 Amsterdam OrangeJews OrangeJews zal ook dit jaar weer een gezellige Rosh Hasjana borrel organiseren. Muziek, hapjes en samenzijn zijn sleutelwoorden! Informatie 020-577 65 86 Roos v.d. Berg, of [email protected]

Beth Simcha Diverse cursussen en activiteiten ma. t/m do. van 09.00 tot 16.30 uur Eettafel Nesjomelet ma. t/m do. open vanaf 15.00 uur aanvang eten 17.00 uur 6 december Chanoeka Diner, feestelijke avond met introducee. Bellen voor 6 december 12.00 uur Informatie 020-577 65 88, of [email protected] Haarlem Tsevet 1x per maand bijeenkomst op dinsdagavond aanvang 19.30 uur 11 december neem je chanoekia mee, muziekduo ‘Russian Roulette’ Programma 2008 nog niet bekend Informatie 023-526 22 81 Heiloo Tsafon 1x per maand op de woensdagavond, aanvang 20.00 uur 12 december lezing Zev ‘Bar en Reinier Bobbe ‘levenservaring in de breedste zin’ 16 januari, 13 februari, 26 maart, 23 april (Pesach) Informatie 072-533 03 34 ‘t Gooi Gooise Nesjomme 18 november lezing Ed van Thijn, aanvang 15.00 uur 6 december ‘Chanoeklaas’ koffie-inloop in De Koepel, Hilversum 17 januari huiskamerkoffie bij Willy van Biesen, Hilversum 21 februari koffie-inloop in de Koepel, Hilversum 20 maart huiskamerkoffie Alvast: 6 april Joods Filmfestival in het nieuwe filmhuis, Hilversum Informatie 035-541 47 50, 035-621 23 24, [email protected] of www.gooisenesjomme.nl

Noord-Oost Nederland Le Dor wa Dor 3 zondagen per jaar een thema-dag Informatie 0514-564 177, of [email protected]

Schmoezen (geen JMW activiteit) Iedere 2e woensdag van de maand in Buurtcentrum WDC Mariahoeve vanaf 19.00 uur Informatie 025-221 45 65 / 015-310 96 55, of [email protected]

gaat Pathé

Overijssel Zwolle Emoen huiskamerbijeenkomsten 13 december bij Henny, over haar kunstwerken 17 januari bij Josephine 21 februari, 20 maart, 17 april, 15 mei en 19 juni bijeenkomsten, plaats nog onbekend Informatie 06-5193 13 19, of [email protected]

Zuid-Holland Dordrecht Bené Dór (geen JMW activiteit) Informatie 078-651 19 18 Den Haag Mitzwe-Bar iedere 2e en 4e dinsdag van de maand in het mr L.E.Visserhuis vanaf 14.30 uur 11 december Chanoeka bijeenkomst, 15.30 uur, neem eigen chanoekia mee 8 & 22 januari en 12 & 26 februari bijeenkomsten in het nieuwe jaar Informatie 0172-430 628

Zuid-Limburg Maastricht Majo Informatie 06-4216 78 44, of [email protected]

Regionale bijeenkomsten Lees meer over regionale activiteiten van JMW onder ‘Actief in Mokum en de Mediene’ op pagina 34.

Cabaret Kwatsch Cabaret Kwatsch in het zuiden van het land! 17 februari treedt Cabaret Kwatsch op in Tilburg. Voor € 15,– heeft u een gezellige middag met lunch, cabaret en een kopje koffie met gebak! Informatie en opgave [email protected] of 020-577 65 66

Film met gesprek na en voor wie wil een kosjer diner Dinsdag 18 december 13.30 uur Filmmuseum, Vondelpark 3 in Amsterdam Houd je van een goede Joodse film? Om 17.00 uur gelegenheid voor kosjer drie-gangen diner in Nesjomelet. Kastelenstraat 88, Amsterdam Entree film : € 5,–, combi film en diner: € 12,50. Aanmelden (van te voren verplicht) [email protected] of 020-577 65 66

Opwarmertje

Rotterdam Koffie-ochtend iedere 3e woensdag van de maand gebouw NIG Rotterdam aanvang 10.00 uur 19 december lezing oud legerrabbijn Boosman 16 januari 1e bijeenkomst nieuwe jaar Informatie 0180-314 539 Ook dit jaar bent u weer van harte welkom bij Emoen Zwolle om samen Chanoeka te vieren. Hier een foto van Chanoeka 2007, om alvast in de stemming te komen...

21 Benjamin

Groepen en cursussen JMW Voor informatie over groepen en cursussen kunt u terecht bij Marianne Fuchs 020-577 65 77 [email protected] Opgave kan via de antwoordbon. Met uitzondering van de cursussen Joodse Cultuur en ‘Wie schrijft die blijft’, vindt vooraf een

Van je familie moet je het hebben of niet... - Drie gespreksbijeenkomsten over familierelaties Vrienden kies je, familie heb je. Familierelaties zijn relaties met een geschiedenis. De relaties binnen de familie zijn de meest eigene die we hebben en tegelijkertijd niet zelden de meest gecompliceerde. Soms blijkt het contact met de familie moeizaam te zijn, of zelfs tijdelijk verbroken. Pogingen om in gesprek te komen lopen vast, het lijkt wel of er een andere taal wordt gesproken. Bij JMW horen we deze verhalen regelmatig.

kennismakingsgesprek plaats. Tijdens deze bijeenkomsten kun je je verhaal kwijt en horen hoe anderen omgaan met hun ervaringen. Je kunt elkaar vertellen waar het misloopt, waar het stokt en door het uitwisselen van ervaringen kun je nieuwe mogelijkheden ontdekken om het gesprek aan te gaan of eventuele onmogelijkheden leren accepteren. Bij voldoende deelname worden deze drie bijeenkomsten overal in het land georganiseerd. Kosten € 15,– Wie schrijft die blijft Je wilde altijd al schrijven, maar je komt er niet toe. Onder begeleiding en met afgebakende opdrachten schrijven we over dingen die ons bezighouden. We lezen elkaar voor en krijgen reacties op onze teksten. Schrijftalent is niet nodig! Tien bijeenkomsten. Kosten € 50,–, folder op aanvraag Joods, maar Christelijk opgevoed Als je een Joodse achtergrond hebt, maar je bent Christelijk opgevoed, hoe hervind je dan de juiste balans? Welke gevolgen heeft het voor je familie? Hoe hebben anderen dit ervaren? Misschien trokken in het verleden beide kanten je en ben je nu op een ander spoor. In deze gespreksgroep wordt de invloed 22 Benjamin

van je achtergrond helder en kan je de keuze maken die bij je past. Vijf bijeenkomsten. Kosten: € 25,– Kind in de oorlog De oorlog ligt 60 jaar achter ons. Toch blijft bij de kinderen ‘van toen’ de oorlog als een soort cactus van binnen steken. Kennissen en soms ook goede vrienden kijken je vreemd aan als je probeert iets over je achtergrond te vertellen. Als je de oorlog als kind hebt meegemaakt kun je nu nog plotseling opkomende gevoelens van eenzaamheid en onveiligheid, of het gemis van dierbaren voelen. Is dit herkenbaar? In deze groep wissel je ervaringen uit en vind je ondersteuning. Twaalf bijeenkomsten, tweewekelijks. Kosten € 60,– Folder op aanvraag. Gespreksgroep na-oorlogse generatie Hoe kun je last hebben van de oorlog, als je deze niet zelf heb meegemaakt? Toch droom je er soms over. Je hebt vragen over de relatie met je ouders, over je Joods zijn, over het aangaan van intieme bindingen en nog veel meer. In deze groep kun je in gesprek met anderen tot nieuwe inzichten komen. Twaalf bijeenkomsten, tweewekelijks. Kosten € 60,– Folder op aanvraag. Cursus Joodse cultuur in één dag In het voorjaar zal er weer een cursus Joodse cultuur in één dag starten. Deze cursus is voor beginners en toegankelijk voor iedereen met een Joodse achtergrond en eventuele partners. Informatie Mirjam Samson 020-577 65 66 of [email protected]

‘Wat ik een wonder vind is: als er iets heel onwaarschijnlijks [email protected]

gebeurd’ - Avrum

i.s.m. Sinai Centrum Omgaan met dementie - Ondersteuningsgroep voor partners, familieleden en andere naastbetrokkenen bij dementerende ouderen Het is vaak heel moeilijk om te accepteren dat iemand, om wie je veel geeft, geestelijk aftakelt, zich niet meer verzorgt en bijna onherkenbaar verandert. Dit kan bij de naastbetrokkenen leiden tot gevoelens van machteloosheid en verdriet, angst voor de toekomst en schaamte tegenover de omgeving. De zorg voor een dementerende kan ook een grote psychische en fysieke belasting vormen, zodat je minder tijd hebt voor ontspanning en sociale contacten. Voor naastbetrokkenen van dementerende ouderen organiseert het preventieteam van JMW en Sinai Ambulant een ondersteuningsgroep met als doel: • Uitwisselen van ervaringen • Informatie krijgen over het proces van dementeren • Tips geven en krijgen voor het oplossen van praktische problemen Start dit najaar. Vijf Bijeenkomsten en één terugkombijeenkomst, tweewekelijks. Kosten € 30,– Informatie

en aanmelding Marianne Fuchs telefoon 020-577 65 77, [email protected], of José Weustink [email protected] Zin in vriendschap! - Cursus voor vrouwen boven de 55 jaar, Amsterdam Met een vriendin kun je lachen en huilen, kun je een intimiteit bespreken en afspraken maken, op stap gaan, een film zien. Een aantal vrouwen vraagt zich af waar ze zijn gebleven. Heb ik wel voldoende aandacht aan hen geschonken? Had ik het te druk met mijn werk, mijn gezin? Ben ik te kritisch geweest? In de ‘Vriendschapscursus’ kun je ontdekken wat vriendschap voor jou betekent. Ter sprake komt hoe je omgaat met conflicten en teleurstellingen in vriendschappen en hoe je nieuwe contacten legt. Twaalf bijeenkomsten van 2 uur. Kosten € 50,–. Informatie en aanmelding Marianne Fuchs 020-577 65 77, [email protected], of Marja Schraal 020-301 37 30, folder op aanvraag.

Deelnemer aan het woord Een deelnemer aan de schrijfgroep ‘Mozaiek van je leven’ schreef een stukje naar aanleiding van een herinnering over de Cuba crisis. Ik zit in de tuin op een prachtige zomerdag. Alles bloeit, kleurt, geurt, en twinkelt om mij heen. Mijn meisje, pas 6 weken oud ligt heerlijk in haar wagen te slapen. Ik luister naar de kleine draagbare radio naast me. Cuba crisis, Varkensbaai, raketbasis, oorlogsdreiging. Ik, net moeder, raak helemaal in paniek. Moet zij ook meemaken wat ik zo jong heb beleefd? En dan ineens die vreselijke gedachte:

had ik haar maar nooit gekregen. Ik schrik zo van mezelf dat ik overeind vlieg en als een bezetene het gras ga maaien, iets doen, wegvluchten van mijn eigen gedachte, van de wurgende angst. Het kleine babytje van toen is nu 44 jaar en heeft een zoon. In ons land is veel gebeurd in de tussenliggende jaren maar geen oorlog. God zij dank. De angst tijdens de Cuba crisis vergeet ik nooit. Bij elke brandhaard in de wereld denk ik aan de moeders daar en aan alles wat zij moeten doormaken. H van RS 23 Benjamin

Tsavta

Tsavton

December 2007, jaargang 10, nr. 41

24 Benjamin

25 Benjamin

Cultuur Regionale & Educatie Muziek Uilenburger Synagoge De Uilenburger Synagoge vormt ook dit jaar het podium voor een serie concerten georganiseerd door de Leo Smit Stichting. 10 december Tzigane van Ravel, door het Ensemble Les Quatre. 14 januari Olga Cerna met Stimmungsbilder van Schulhoff, aangevuld met nieuw werk van Mathieu Polk: Hakochadim. 11 februari muziek uit verschillende landen: Longa Nahawand, een avond met muziek van o.a. de Egyptenaar raid Abdel Gawad en de Iraniër Reza Vali. 10 maart Voyage au Printemps, gepresenteerd door de winnaars van de Leo Smit Workshops. Aanvang 20:15 uur. Informatie en abonnementen/kaarten 020-422 70 01, [email protected] of www.leosmit.nl Cultuur in de Delftse Synagoge 9 december zangeres Lija Hirsch, dominee Nico ter Linden, harpiste Gertru Pasveer en violist Peter de Leeuw. 20 januari rabbijn Wim van Dijk geeft zijn visie op de al duizende jaren bestaande relatie tussen het Jodendom en de Islam. Met ontroerende muzikale intermezzi door de rabbijn zelf. 17 februari The Jewish Music Band, originele Joodse volksmuziek uit alle windstreken. Met invloeden uit de Balkan en met ritmes uit de Spaanse volksmuziek. 16 maart Nikitov, Jiddische liederen en Klezmer Informatie www.synagogedelft.nl. Reserveringen 06-1899 16 56. Klezmer in Vredenburg Een serie Klezmerconcerten, tegelijk vrolijk en melancholiek, in Muziekcentrum Vredenburg in Utrecht: 19 januari Doinia Klezmer in Vredenburg Leeuwenbergh 26 Benjamin

28 februari Giora Feidman in Vredenburg Leidsche Rijn Aanvang 20.00 uur. Informatie en kaartverkoop 030-231 45 44 Klezmokum- Ancient and Newer Roots Klezmokum koppelt de van oorsprong Joodse muziek aan Jazz en (spontane) improvisaties met als resultaat verrassend eigentijdse muziek, die toch geheel binnen de originele sfeer blijft. 8 december 20.00 uur liberale Synagoge Amsterdam, Stadionweg 269 9 december 14.30 uur Synagoge Arnhem, Pastoorstraat 17a Extra: 1 januari nieuwjaarsconcert Synagoge Groningen. Informatie via www.uitburo.nl of www.burtongreene.com

Tentoonstellingen

Jaap en Ischa Meijer

Verzetsmuseum Amsterdam Wegens succes is de kindertentoonstelling De Ontdekking. Van strip tot werkelijkheid. verlengd tot en met 18 mei 2008. De tentoonstelling is bedoeld voor kinderen vanaf circa 10 jaar en hun begeleiders. Informatie over deze en andere tentoonstellingen 020-620 25 35, [email protected], www.verzetsmuseum.org

Fries Museum (i.s.m. Verzetsmuseum) Littekens zonder tijd, de tentoonstelling die t/m 27 januari te zien is, bestaat uit circa 20 bladen van gerenommeerde kunstenaars als Armando, Joe Tilson en Ed Kienholz. Het grafische werk gaat over de verwerking van hun oorlogstrauma’s, bijzondere werken die vorm geven aan persoonlijke herinneringen. Informatie 058-255 55 00, www.verzetsmuseum.org of www.friesmuseum.nl Kamp Vught Tot en met 10 januari de tentoonstelling Wie kan ik nog vertrouwen? Over de vervolging en het verzet van homoseksuele mannen en lesbische vrouwen onder de nazi’s en de Duitse bezetting. De tentoonstelling is gebaseerd op recent onderzoek en schetst met persoonlijke getuigenissen en uniek beeldmateriaal een beklemmend beeld van die tijd. Informatie telefoon 073-656 67 64, e-mail [email protected] of www.nmkampvught.nl

Wie kan ik nog vertrouwen?

Kamp Westerbork T/m eind september: Op weg naar het onbekende 15 juli 1942 - 3 januari 1945. Een tentoonstelling over de bijna honderd transporten vanuit Westerbork naar de kampen in Oost-Europa. Elk transport wordt genoemd. Het roestige treinbord, dat ooit aan de deportatietrein naar Auschwitz bevestigd was, is ook onderdeel van de tentoonstelling. Informatie telefoon 0593-592 600, www.kampwesterbork.nl of e-mail [email protected]

27 Benjamin

Cultuur Regionale & Educatie Rose Jakobs, de Roos die nooit bloeide De dagboeken van onderduikster Rose Jakobs uit 1942-1944 zijn te zien in het Markt 12 Museum in Aalten t/m 27 januari. Informatie 0543-471 797 of [email protected]

Voorstellingen Dancing on the Edge Tijdens dit eigentijdse dansfestival in december, zijn dansen uit het hele Midden-Oosten te zien. Het zal plaats vinden in Amsterdam, Rotterdam en Groningen. Informatie www.dancingontheedge.nl Film: The Grey Zone 27 november vertoont Nationaal Monument Kamp Vught The Grey Zone, in het kader van November Filmmaand. Kosten € 3,– per film, € 9,– voor een passe-partout. Informatie zie hierboven onder ‘Kamp Vught’.

Lezingen Verzetsmuseum Amsterdam Lezingenserie op de 3e dinsdag: Markante mensen in de Tweede Wereldoorlog. 18 december Marjan Schwegman over Reina Prinsen Geerligs, schrijfster en verzetsstrijdster 15 januari Evelien Gans over Jaap Meijer, historicus/schrijver, en Ischa Meijer, journalist/schrijver Aanvang lezingen 15.30 uur. Entree € 7,50 (incl. drankje). Reserveren verplicht via 020-620 25 35 of [email protected] Genootschap Nederland-Israël De afdeling Drechtsteden 11 februari Een zoektocht naar identiteit in de Israëlische kunst, door rabbijn drs. Edward van Voolen 28 Benjamin

10 maart Een dode taal tot leven gewekt, door dr. Hannah Neudecker De afdeling Leiden 23 januari Naoorlogs Joods Leiden, hoe het was en hoe het werd, door dhr. L. Levie 26 maart Het belang van de Joodse exegese voor het christendom, door drs. D. J. van der Sluis De afdeling Zaanstreek 20 januari Joodse politici: identificatie of afstand, door Ed van Tijn, aansluitend bespreking eigen boeken en signeren 17 februari Muziek van het Kol Chadash-koor Informatie over aanvangstijden en adressen van alle afdelingen van het GNI zie www.genootschap-nederlandisrael.nl of bel 0528-268 895 (secretariaat)

Herdenkingen Herdenkingsreis Mauthausen 15 t/m 19 Mei zal de jaarlijkse reis i.v.m. de herdenking van de bevrijding van KZ Mauthausen plaatsvinden. Informatie en deelname Stichting Vriendenkring Mauthausen, t.a.v. M. Ohringer, Borssenburgstraat 35 hs, 1078 VB, Amsterdam, 020-671 99 54 of [email protected]

Zojuist verschenen De Priesterzegen In De Priesterzegen van David Jonathans wordt de lezer meegenomen in de complexe wereld van de mannenliefde in Joods Amsterdam en Jeruzalem. Een gesloten wereld vol rituelen, broeiende liefdes en lusten, waarin drie mannen uiteenlopende keuzes maken in hun strijd met homoseksuele gevoelens en hun trouw aan Joodse religieuze tradities. Het boek is verkrijgbaar op www.gopher.nl en in de Nederlandse en Vlaamse boekhandel. Uitgeverij Gopher, ISBN 9789059741836

Joods Historisch Museum www.joodsmonument.nl onderdeel van het JHM Sinds 23 oktober is het Digitaal Monument voor de Joodse Gemeenschap in Nederland officieel worden overgedragen aan het Joods Historisch Museum. Het Digitaal Monument staat op de website www.joodsmonument.nl, ter nagedachtenis aan de Joodse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Alle personen die in Nederland als Jood zijn vervolgd en de bezettingstijd niet overleefden, hebben hierop een eigen persoonlijke pagina.

Joodse meesterwerken uit Moskou Tot en met 10 februari is de tentoonstelling Moderne meesterwerken uit Moskou te zien. Getoond wordt een unieke collectie schilderijen en tekeningen van vernieuwende Russisch-Joodse kunstenaars uit de periode 1910-1940. De expositie schetst het verhaal van de opkomst en ondergang van Joodse kunstenaars in de Sovjet-Unie ten tijde van Stalin. Informatie Joods Historisch Museum telefoon 020-531 03 10 of www.jhm.nl Robert Falk, Vrouw in rode jurk, 1918. Staats Tretjakov Galerie, Moskou

29 Benjamin

Op zoek Zoeklicht Verzoek Yad Vashem-onderscheiding voor Jean Michel Caubo Ik ben op zoek naar mensen die iets weten over Jean Michel Caubo, een in Parijs wonende Nederlander. Hij heeft van 1942 tot zijn arrestatie in 1944, een grote rol gespeeld voor de Dutch-Paris ontsnappingslijn naar Zwitserland en Spanje, die onder leiding stond van Jean Weidner. Caubo hielp honderden uit Nederland afkomstige vluchtelingen (voornamelijk Joden, maar ook in bezet gebied gestrande geallieerden) Gare du Nord uit en Parijs in. Hij en zijn gezin verschaften onderdak en voedsel voor de verdere reis richting de Zwitserse of

Spaanse grens in hun huis aan de Rue de Faubourg Poissonniere (9e Arrondissement). Hij kwam na zijn arrestatie om in het Duitse kamp Dautmergen. Een uitgebreide levensbeschrijving is te vinden op: www.caubo.com/index_bestanden/index 5.htm#tien Voor de aanvraag van een Yad Vashem-onderscheiding voor deze man is de getuigenis van een Joodse geredde of nabestaande noodzakelijk. Weet u uit eigen ervaring, of uit verhalen van anderen, iets over deze anonieme spoorwegman, of herkent u de foto? Dan zou ik daarover graag met u in contact komen. Maarten Eliasar, Van Eeghenstraat 137, 1071 GA Amsterdam of [email protected]

Tante Marianne Shalom, ik, Moshe (toen Maurits) Gokkes ben in 1936 in Groningen geboren. Eind oktober 1942 is de familie ondergedoken; mijn ouders in Giethoorn, ik onder de naam ‘Wim van de Hees’ in Leeuwarden en mijn jongere broer in Hoogeveen. Het contact tussen de verspreide familie werd door een zekere `tante Marianne’ onderhouden. Zij was actief in het verzet in het noorden. Zij woonde waarschijnlijk in of in de omstreken van Groningen. Haar achternaam is mij onbekend, maar zij vierde haar verjaardag op 27 juni. Als u enige informatie betreffende ‘tante Marianne’ hebt, doe dan a.u.b. de moeite het mij mede te delen. Bij voorbaat hartelijk bedankt! Moshe Gokkes, [email protected]

Gezocht: foto’s en oud-leden voetbalvereniging WV-HEDW Op 25 mei 2008 bestaat de Amsterdamse voetbalvereniging WVHEDW 100 jaar. Voor de oorlog bestond de vereniging uit voornamelijk Joodse leden. In mei zullen er dan ook vele activiteiten plaatsvinden. Zie www.wvhedw.nl Heeft u nog foto’s t.b.v. ‘het grote jubileumboek’? Stuur die s.v.p. naar onderstaand adres. Graag vermelden wie/wat er op de foto staat, waar deze genomen is en uw naam vermelden op de achterkant. Bent u oud-lid of kent u oud-leden? Geef ook dit s.v.p. op aan Joost van Elten, Leidsegracht 117, 1017 ND Amsterdam of [email protected]

naar een Nederlans-sprekende jongedame, bij voorkeur met een Joodse achtergrond of bekend met het Jodendom. Je hoeft niet gelovig of ‘observant’ te zijn. Deze positie zal ideaal zijn voor iemand die haar kennis van Engelse taal en cultuur wilt vergroten (we zullen een taalcursus betalen). De positie is voor 12 maanden, maar kan langer duren als je belangstelling hebt. We wonen in het centrum van London in Parsons Green/Fulham, naast Chelsea en Kensington; een buurt met veel transport- en uitgaansgmogelijkheden, parken en groen. We verwachten de normale au-pair/nanny werkzaamheden. Ben je geïnteresseerd? Neem dan contact op met Josephine of [email protected] of bel 0044-7979 086 520 en we kunnen het dan uitgebreid hebben over de job. Ik kijk ernaar uit om van je te horen!

Oproepen Gezocht: Russische gesprekspartner Wie in Apeldoorn of omgeving wil af en toe Russisch spreken met oude heer? Informatie Anneke Kopuit, 0570-517 502 of [email protected] Vrijwilligers gezocht T.b.v. vredeswerkers in Israël zoeken wij vrijwilligers. Het gaat om het aanbieden van een vakantie programma van twee weken in Europa/Amerika aan mensen die dagelijks in Israël met vredeswerk bezig zijn. 2 Weken om te ontspannen en even iets heel anders te doen, zoals creatieve en therapeutische activiteiten. Informatie [email protected] Ivriet cursus Wie heeft er voor mij ter overname een eenvoudige Ivriet cursus voor kinderen? Informatie [email protected]

30 Benjamin

Aupair gezocht Een Nederlands/Frans liberaal Joods gezin in Londen, zoekt per midden november of begin december een live-in au-pair. We hebben een zoon van 22 maanden: Daniel. Daniel begrijpt Engels, Nederlands en Frans. We zijn op zoek

Schadchen ‘Er is geen mens zo eenzaam als hij, die alleen zichzelf bemint!’

496 Zie Babyboomers pagina 14.

De Benjamin fungeert als doorgeefluik voor het maken van contacten tussen mensen. Schadchen, koppelen, is een oude Joodse gewoonte. Wil je gebruik maken van deze mogelijkheid, stuur dan je advertentie naar de redactie van de Benjamin. De tekst wordt anoniem geplaatst. Reacties op de advertenties kunnen worden gezonden naar JMW, redactie Benjamin, met op de envelop links boven het advertentienummer.

497 Ik ben op zoek naar een zusjes-vriendin. Het lijkt met leuk om in de weekenden samen leuke dingen te doen. Ik ben een (hetro) gevoelsmens met auto.

492 Israëliër, en Nederlander, 62 jaar, liberaal, goed milieu, eerlijk, zorgzaam, beschaafd en heel lang alleen. Zoekt lieve, eerlijke, charmante vrouw. Geen avontuur s.v.p. Brieven met telefoonnummer. 493 Vrouw 65+ zoekt vriend 70+ om samen te genieten van het leven. Amsterdam en omgeving. Brieven met telefoonnummer. 494 Ik ben weduwe (70) na een gelukkige relatie, mijn partner is 5 jaar geleden overleden en ik dacht ‘de koek is op’. Ik had er vrede mee en voelde me niet ongelukkig. Toch zou het leuk zijn iemand te vinden waarmee ik kan wandelen, musea bezoeken en lekker kan eten, absoluut geen relatie. 495 Maatje gezocht door vrouw, 60+, omgeving Den Haag, met vele interesses. Niet religieus. Niet rokend. Brieven graag met tel.nr. en/of emailadres.

U plaatste een Schadchen.. hoe liep het af? U plaatst een schadchen onder nummer, JMW stuurt u de reacties op uw oproep door. Hoe het afloopt blijft altijd onduidelijk. Daarom is een korte inventarisatie gehouden onder mensen die ooit een schadchen-advertentie plaatsten. Hieronder één van die verhalen: Samen Ik plaatste een oproep onder ‘Schadchen’. Ik zocht een vriendin in Amersfoort. Ik had de moed al bijna opgegeven, maar toen vond ik er een. Met haar spreek ik af als ik ergens heen wil gaan, bijvoorbeeld de Sjoel of naar Beth Medina. We bekijken wat er te doen is en gaan er altijd samen heen. We wonen vlak naast elkaar. Regelmatig spreken we elkaar op skype, telefoon via internet, we spreken elkaar dan over van alles en nog wat. We bezoeken gezamenlijk de markt op vrijdag. Valt er iets te regelen? We doen het samen. Zijn er Joodse feestdagen? We vieren het samen! Myra Wolffers

Vindt een geslaagde match

bij Jingles!

Jingle?

Kijk op www.joodswelzijn.nl

gaat Pathé

Film met gesprek na en voor wie wil een kosjer diner Dinsdag 18 december 13.30 uur Filmmuseum, Vondelpark 3 in Amsterdam Houd je van een goede Joodse film? Om 17.00 uur gelegenheid voor kosjer drie-gangen diner in Nesjomelet. Kastelenstraat 88, Amsterdam Entree film : € 5,–, combi film en diner: € 12,50. Aanmelden (van te voren verplicht) [email protected] of 020-577 65 66

31 Benjamin

Op zoek Zoektocht Benjamin’s next top-model De Benjamin zou de Benjamin niet zijn als er geen ‘echte Benjamins’ in ons blad stonden. Heeft u een foto van uw kleinkind die Benjamin heet? Heet je vriendje Benjamin en is hij fotogeniek? Of heb je een mooi zelfportret, Benjamin? Stuur je foto op naar JMW, De Lairessestraat 145-47, 1075 HJ, Amsterdam of [email protected]. Vermeld daarbij tevens de achternaam van Benjamin, zijn leeftijd en het jaar waarin de foto genomen is.

Mijn stiefoma Ciska overleed in oktober vorig jaar. Vlak voor het uitruimen van haar huis in Bussum, werd mijn moeder gewaarschuwd door een tante: ‘Er staat een bijzonder beeldje in dat huis, ooit heeft het toebehoord aan de Joodse bovenburen van Ciska. Vlak voor ze onderdoken hebben ze dat beeldje aan haar ouders in bewaring gegeven, maar er is nooit iemand teruggekeerd om het weer op te halen’. Het beeldje stond dus nog steeds in de woonkamer van mijn oma op de secretaire. Ik kom uit een gezellig en warm gezin, maar ik ben opgegroeid met veel verhalen over de oorlog, de hongerwinter en de angst. Ik vermoed dat mijn fascinatie voor het beeldje in het huis van mijn oma mede te maken had met die verhalen. Hoewel ik niet Joods ben opgevoed, speelde op de achtergrond wel het feit mee dat mijn overgrootmoeder van moeders kant Koos Moos heette. ‘Joodser’ kun je het niet snel bedenken. Mijn zussen en ik vonden het beeldje direct mooi, het echter beter bij de familie van de oorspronkelijke eigenaar thuishoren. Via internet kwam ik al snel achter de naam van de eigenaren: de familie Vleeschhouwer uit Utrecht. Helaas was deze familie inderdaad niet

teruggekeerd uit het concentratiekamp. Het laatste spoor leidde naar Eveline Woudhuijsen, een schoonzus. Zij overleed op 28 juni 1979 te Antwerpen. Ik ben gaan rondbellen, maar ook dat leverde niets op. Mijn laatste poging was het plaatsen van een oproep in het NIW en de Benjamin. Er kwam een reactie van een neef van Louis Vleeschouwer. Op mijn uitleg heb ik echter nooit meer iets gehoord. Een aantal maanden later ontving ik een email van de dochter van Eveline Woudhuijsen. Zij woont in België en hoorde over mijn oproep in de Benjamin. Na mijn eerste reactie, begaf mijn computer het en was ik al mijn emailverkeer kwijt. Ik zou het leuk vinden nog eens iets van haar te horen. Ik zou graag een verhaal met een meer spectaculair einde hebben verteld, maar wie weet wat er nog gebeurt. Na mijn zoektocht ben ik er eigenlijk van overtuigd dat het beeld komt waar het thuishoort, en wie weet is dat wel gewoon mijn buffetkast. Ik zal in elk geval zorgen dat, waar het ook naartoe gaat, het verhaal van zijn eigenaren meereist. Ine Hidding, [email protected]

Van: [email protected] Verzonden: woensdag 31 oktober 2007 7:16 Aan: [email protected] Onderwerp: [forum] Prikbord MessageEnabler Naam: Mark Wiskerke Bericht: Geachte heer/mevrouw, mijn naam is Mark Wiskerke en ik ben naar u verwezen door digitaal Joods monument. Ik verricht historisch onderzoek naar één de nazaten van het gezin van Isaac Ensel. Deze familie is in Auschwitz terecht gekomen en vermoord. Maar het feit wil dat er een dochter van dit gezin het drama heeft overleefd. Ik ben op zoek naar deze dochter, of nazaten van haar als die er zijn. Zij is of was getrouwd met een Witsenburg of Witzenburg. Haar famlie woonden in Vlaardingen voor zij zijn gedeporteerd. Ik hoop dat u mijn oproep wilt plaatsen. email: [email protected] 32 Benjamin

Gastcolumn Chez Chamesj Voeg twee parallelklassen samen, maak er één groep vijf van: 28 kinderen van gemiddeld acht jaar jong. Zet ze vijf dagen per week in een lokaaltje van pak ‘m beet 10 x 10 meter. Zet twee lieftallige juffen voor de klas, geef ze een paar keer per dag pauze en wat heb je dan: Oorlog! ‘Het ligt niet aan individuen in de klas, het ligt aan de dynamiek van de groep.’ Dat zegt de deskundige. Een hele geruststelling... Van een officiële analyse is het nog niet gekomen, maar feit is wel: er zijn blijkbaar onoplosbare problemen die leiden tot ruzies, agressie en onbegrip en dan moet er ook nog wat geleerd worden. Vermenigvuldig die twee parallelklassen even duizenden keren, plaats ze in een land waar het warm is en droog. Ik hoef zeker niet verder te gaan. U begrijpt waar ik heen wil. ‘Het is de groepsdynamiek die niet deugt’. Enfin, even terug naar AmsterdamBuitenveldert. Groep 5 leeft in onmin met elkaar. Wat te doen? 28 kinderen, 56 ouders, de leiding, de juffen, de deskundigen en de nodige bemoeials

en dus dito meningen en adviezen. ‘Opzouten met alle hondsbrutalen’, zegt de één. ‘Laat de kinderen vrij om te bloeien’, zegt de ander. Een ouder met leidinggevende functie in het bedrijfsleven laat er liever een managementmodule op los, weer een ander heeft het over psychopedagogische schema’s. Feit blijft dat de meesten van onze kinderen niet echt meer met plezier naar school gaan. Op sommige dagen komt ook onze jongste totaal verdwaasd uit school, want ook hij zit in die beruchte groep 5. Nou ben ik samen met een andere mamma klassenmoeder en die taak wordt bij ons op school zeer serieus genomen. Het komt er over het algemeen op neer dat je een rondje ouders belt om te vragen wie er tijd heeft om de klas naar Artis te brengen. Of dat je, als er een juf jarig is, de euro’s verzamelt en een leuk cadeautje koopt. Maar in de klas van onze jongste is er overduidelijk méér nodig. Tijdens een uurtje karateles van de kinderen zaten mijn collega klassenmoeder en ik te brainstormen

en kwamen wij op het idee om in de aula van de school voor één avond de deuren te openen van Chez Chamesj: een echt restaurant met tafeltjes en menukaarten en alles wat erbij komt kijken. Onze ‘probleemjongeren in de dop’, met schortjes aan in de bediening, de ouders aan tafel met de hele familie. Servetjes, kaarsjes, hotdog en spaghetti. Eén moeder heeft al aangeboden haar gitaar mee te nemen, een ander zorgt voor taart bij de koffie en weer een ander neemt de wijn voor haar rekening. De juffen zijn druk in de weer om samen met de kindjes placemats te maken en wij rennen van de Makro naar de Hanos. Ondertussen werkt de schoolleiding met alles mee. Het moet een bijzondere avond worden, die er nu al toe leidt dat de ‘groepsdynamiek’ -onder het genot van een hapje en een glaasje prik- enigszins hersteld gaat worden. We staan met z’n allen aan de vooravond van een grootste revolutie! De volgende keer volgt het verslag! Tamarah Gijrath, hoofdredactrice Joods Journaal

33 Benjamin

actief Mokum en Mediene

Smemoe’ot online www.smoezen.israel-online.nl 5 September jl. werd aan de leden van Sjemoe’ot, Friesland de nieuwe website gepresenteerd. Voor zover wij weten is dit de eerste groep binnen JMW met een eigen website! De website bestaat uit twee gedeelten. Het ‘openbare gedeelte’ bevat informatie over de bijeenkomsten (kalender), bijzondere links over Israël en het Jodendom en een evenementenpagina. Het ‘gedeelte alleen voor leden’, biedt de mogelijkheid na een bijeenkomst de foto’s en/of video’s die op een bijeenkomst worden gemaakt te bekijken. Ook kunnen leden via de website met elkaar van gedachten wisselen. Tips voor evenementen en links die betrekking hebben op Israël en/of het Jodendom zijn welkom, u kunt via de website (zie ‘contact’) mailen aan de webmaster.

Beit Ha’Chidush Met het project Ledor wador biedt BHC Joodse lessen aan voor alle kinderen van 6-13 jaar met een Joodse achtergrond. De lessen vinden tweemaal per maand plaats op zondagochtend. Individuele begeleiding voor kinderen die Bar/Bat Mitswa willen worden. Onder leiding van Clary Rooda, assistent-rabbijn i.o. van BHC, is er de mogelijkheid voor de ouders om tijdens de lessen gezamenlijk te lernen over de parasha van de week. Opgave en informatie Marcella Levie [email protected] of 020-624 15 23 of kijk op www.beithachidush.nl

Anette in actie

Israëlisch dansen in Zeist De Werkschuit in Zeist heeft een uitgebreid programma, waarin onder andere dansen uit de Joodse cultuur zijn opgenomen. Vanaf september Israëlisch dansen, om de 2 weken op zondagmiddag. In totaal 12 lessen. Annette en Avivit leren u elke les een nieuwe dans. Van dansen met een verhaal; uit het Hooglied, de Oriënt, de Chassidiem en het moderne Israël tot lijn-, kring- en parendansen en dynamische horas. 14.00 - 15.00 uur beginners, 15.00 - 16.30 uur gevorderden en 16.30 - 17.30 uur Israëlisch verzoekjesbal! Kosten: € 75,– (voor 12 middagen, halverwege instromen is mogelijk). Informatie www.werelddansfeest.nl of [email protected]

Prachtig!

Het Noorden ging op stap 5 September was het dan zover: de dag van de jaarlijkse uitstap voor de ontmoetingsgroepen van JMW in het noorden. Dit jaar naar: Amersfoort. Het programma begon met een ontvangst in het ontmoetingscentrum van de Joodse gemeente in het ‘Beth Mediena’, gelegen aan een smal steegje in het oude centrum van Amersfoort. Eenmaal in de buurt kon je gewoon op het geroezemoes afgaan, dan kwam je er eigenlijk vanzelf. Afstand vormde kennelijk voor niemand een beletsel om te komen. Er waren enthousiastelingen uit Ter Apel (Groningen!) bij en mensen uit Heiloo. Ook de Flevopolder was prima vertegenwoordigd. Ik vond het leuk om veel gezichten van de uitstap in 2006 weer terug te zien. Nadat ieder was voorzien van wat warms in de maag, staken wij de steeg over en werden we in sjoel ontvangen door de voorzitter van de Kille Amersfoort, de

Koffie en gezelligheid

34 Benjamin

heer Joosten. Het sobere sjoelgebouw was door de grote ramen, van binnen prettig en licht. Na een goed gedoseerde uiteenzetting over de geschiedenis, van zowel het gebouw als van de gemeente, blies Fred Senator voor ons op de ramshoorn. Hierna liepen we naar ons lunchadres, waar soep en de broodjes (die overigens rijkelijk belegd waren) op ons wachtten ...mmm! Onze kennismaking met Joods Amersfoort werd besloten met een rondvaart door de stad, begeleidt met uitleg over de interessante historie van Amersfoort. Zowel de lunch als de rondvaart bood ons de gelegenheid om met elkaar in gesprek te raken, wat toch één van de bedoelingen van deze dag was. Ik ben nu al benieuwd waar we volgend jaar naartoe gaan.. Tobias de Bruijn Twee ex-Nederlanders uit Israël te gast in de Mediene Mijn broer, die in Friesland woont, had al vaak tegen ons gezegd: ’Ga toch eens mee naar Sjemoe'ot, de contactdagen in Noord Nederland voor allen die zich Joods voelen. ‘Het is echt gezellig’,voegde ons schoonzusje er aan toe. Na wat aarzeling hadden we vorig jaar afgesproken om naar de bijeenkomst te gaan die in de Sukoth week zou plaatsvinden. Op een prachtige herfstdag reden we vroeg in de ochtend door het Friese polderlandschap op weg naar Terband, het kleine gehucht waar de groep van Smoe'oth altijd bijeenkomt. Toen wij op een landweggetje in Terband arriveerden, wees een halve kilometer geparkeerde auto's ons verder de weg naar een woonboerderij. Daar werden wij hartelijk ontvangen door het echtpaar dat eigenaar bleek te zijn van deze Gan Eden (Hof van Eden). Binnen enkele minuten zaten we in de Sukah, te midden van een grote groep mensen, met koffie en eigen gebakken

appeltaart. Er bleken meer dan veertig gasten op deze Sukoth bijeenkomst afgekomen te zijn, bijna allemaal vaste bezoekers van Sjemoe’ot. Kwantiteit zegt natuurlijk weinig over kwaliteit, maar kwaliteit was er, de lunch was overheerlijk, het programma uitstekend, maar vooral de sfeer was geweldig, gezellig, open, belangstellend. Het Opbouwwerk van JMW was op een heel natuurlijke manier aanwezig. Kortom: je voelde de nesjomme. Wij, gasten voor één keer, waren een beetje overdonderd: hoe hebben ze dit voor elkaar gekregen, kol hakawod, (alle eer). Ook dit jaar hadden we Terband weer ingepast in ons programma in Nederland. Na een fijne lange dag vol Joodse nesjomme, hebben wij afscheid genomen en tegen elkaar gezegd: ‘Bij gezond tot volgend Jaar’. Jaap en Marianna Cohen-Aandagt, Herzliya - Israël

gaat Pathé Film met gesprek na en aansluitend voor wie wil een kosjer diner Dinsdag 18 december 13.30 uur Filmmuseum, Vondelpark 3 in Amsterdam Met Sixty Six vertelt regisseur Weiland het ware verhaal rond zijn eigen bar-mitswe door de orgen de de 12-jarige Berry. Het is een hartverwarmende Joodse komedie met humor en emotie gefilmd in prachtige settings die de jaren ’60 eer aan doen. Sixty Six zit vol met mooi acteerwerk en emotionele momenten die worden afgewisseld met humoristische scènes, Jiddische woorden en archiefmateriaal. • Houd je van een goede Joodse film? • Vind je het leuk om deze in groepsverband te bekijken? • En om daarna met elkaar in gesprek te gaan en te eten? Om 17.00 uur is er gelegenheid voor een kosjer drie-gangen diner in Nesjomelet, Kastelenstraat 88, Amsterdam. Entree film: € 5,–, combi film en diner: € 12,50. Aanmelden (van te voren verplicht) [email protected] of 020-577 65 66

35 Benjamin

‘Ik vind het een wonder als ik een dubbele regenboog zie’ anoniem

Joods55-Plussers Algemeen Magen David Adom Nederland Magen David Adom Nederland, opgericht in 1981, is een stichting die zich inzet voor financiële en materiële steun aan de (medische) projecten van Magen David Adom in Israël. Het bestuur bestaat uit vijf enthousiaste (zowel Joodse als Christelijke!) vrijwilligers, die Israël en in het bijzonder MDA een warm hart toe dragen. In de afgelopen 26 jaar heeft MDA Nederland ruim € 7.000.000,00 kunnen bijdragen aan hulp in Israël. Deze hulp bestond o.a. uit het bouwen en renoveren van eerstehulpposten, telecommunicatie projecten, ambulances en diverse medische materialen. Dit alles zou niet gerealiseerd kunnen zijn zonder trouwe donateurs. Zij stellen MDA Nederland keer op keer in staat om MDA te helpen en te ondersteunen. Het grootste project is op dit moment het nieuwbouwproject MDA-post Netivot in de Negev, dat volledig tot stand zal komen dankzij Nederlandse

giften. De bouw van dit grote project zal nog dit jaar van start gaan. Ook wordt het ambulance-vrijwilligersprogramma (Yochai Porat z”l) gesteund. Jongeren van 18 jaar en ouder kunnen na een korte training vrijwilliger worden op één van de MDA ambulanceposten en mee te rijden op de ambulances. Tijdens de tweede Libanon oorlog, in de zomer 2006, werd vanuit Israël de (financiële) hulp van MDA Nederland ingeroepen. Hieraan is direct gehoor geven: MDA Israël ontving direct de nodige medische hulpmiddelen. Sinds vorig jaar is MDA eindelijk officieel erkend, tijdens de de 29ste Internationale Conferentie van het Internationale Rode Kruis 20-21 juni j.l. Hierdoor is de stichting een volwaardig lid van de IRC&RC-organisatie geworden. Drs. Marjan Sprecher-Israëls, arts en voorzitter MDA Nederland. Informatie [email protected] De eerste steenlegging

‘Een plan van onbeschrijfelijke grootheid’: aandacht voor de bezorgdheid van de moderne Joden. Eerder dit jaar verscheen van de hand van Mels Sluijser en Helen Goote een opmerkelijke roman over de relatie tussen een Joodse moeder en zoon, over de angst van de zoon voor datgene wat in zijn visie het Joodse volk bedreigt en de door hem bedachte oplossing hiervoor. Het verhaal speelt in het huidige Amsterdam. Het idee voor het verhaal kwam van Mels, die biochemicus en schilder is. Hij

36 Benjamin

schiep het verhaal rondom de personages van zoon Bram en zijn moeder Selma en de nasleep van de oorlog, hun relatie tot het Jodendom en de huidige ervaren dreiging voor de staat Israël. Mels’ partner Helen, journaliste en publiciste, deelt Mels’ interesse voor het Jodendom en Israël en had zich verdiept in het werk van de 19e eeuwse zionistische activist Leon Pinsker en vervolgens in de persoon en het werk van Theodor Herzl. Gezamenlijk werkten zij Mels’ oorspronkelijke idee uit en betrokken

Mediation bij JMW, echt iets nieuws! situatie, maar weten niet hoe zij in de ontstane situatie verandering kunnen brengen. Naarmate het conflict langer voortduurt wordt het zelf oplossen van dat conflict moeilijker. Een neutrale, vakbekwame bemiddelaar is dan een uitkomst.

Mediation is een manier van conflictoplossing. Onder begeleiding van een mediator wordt gewerkt aan een voor alle betrokkenen aanvaardbare uitkomst. Mediation is een nieuwe dienst van JMW. De drie bij het NMI geregistreerde mediators Esther van Stratum, Marc Grünfeld en Manja Pauka werken geheel volgens de NMI richtlijnen. Het Nederlands Mediation Instituut ‘NMI’ bewaakt en bevordert de kwaliteit van mediation in Nederland. Waarom mediation? • Sneller dan procedure met advocaat • Goedkoper; partijen delen samen de kosten van één mediator • Iedereen tevreden; het eindresultaat is een voor alle partijen aanvaardbare oplossing Mediation voor iedereen met een Joodse achtergrond JMW komt vaak in aanraking met mensen die een onderling probleem hebben. Zo komen in Joodse kringen en families veel conflicten voor die het gevolg zijn van verbroken relaties en/of niet nagekomen afspraken.

de inspiratie van Herzl’s werk bij het uiteindelijke verhaal. Al met al werd de totstandkoming van het boek een jarenlang proces van research, van samen praten en schrijven. Met het resultaat van hun arbeid, ‘Een plan van onbeschrijfelijke grootheid’, willen Mels en Helen een aanzet geven tot verdere discussie over het conflict in het Midden-Oosten. Daarbij hebben zij vooral geprobeerd een stem te geven aan de vele Joden die een permanente dreiging voelen van opkomend antisemitisme, de huidige anti Israël sfeer en de dreiging vanuit Iran. Ook

Echtscheidingen, maar ook conflicten tussen ouders en kinderen, broers en zussen en goede vrienden zijn aan de orde van de dag. Ook binnen Joodse organisaties treden regelmatig conflicten op. Een klein voorval groeit door misverstanden en wederzijds onbegrip vaak uit tot iets veel groters. Veel mensen lijden erg onder zo’n

hopen de schrijvers dat hun boek mensen zal inspireren om het werk van en over Theodor Herzl te gaan lezen. Helen en Mels zijn veel benaderd door lezers en het blijkt dat hun roman vooral gewaardeerd wordt door een jongere generatie. ‘De reacties op het boek zijn tot nu toe louter enthousiast en ontroerend’, vertelt Helen tot slot. Liesbeth de Vries.

Geheimhouding en werken aan de toekomst Alle partijen verplichten zich tot absolute geheimhouding en richten zich met mediation op de toekomst. Het gaat dus niet langer om het graven in het verleden maar juist om het samen onder leiding van de mediator werken aan de beste oplossing. Niet ieder geschil is geschikt voor mediation. De mediator bekijkt in een gesprek voor aanvang van de mediation samen met de partijen of mediation mogelijk is. De bereidheid van beide partijen om samen te werken aan een oplossing die voor beide partijen aanvaardbaar is vormt de basis voor een mediationtraject. Mediation-overeenkomst Mediation is niet kosteloos. Het in de mediation-overeenkomst opgenomen uurtarief bedraagt €180,–. Een eerste gesprek is altijd kosteloos en vrijblijvend. Eén van de voordelen van mediation is dat het snel werkt. Binnen drie à vier gesprekken een oplossing vinden voor het conflict is in veel van de gevallen mogelijk. Afspreken of meer weten Bel met één van de mediators voor meer informatie, of een vrijblijvend kennismakingsgesprek naar 020-577 68 66. Mailen kan ook naar [email protected]

37 Benjamin

BabbelBenjamin Tipje van de Joodse sluier Interview met... een lezer

zich bezighield met Joodse en Israëlische onderwerpen.

Een nieuwe rubriek. Elke Benjamin vragen wij een Benjamin abonnee om een tipje van de Joodse sluier op de lichten. Een sluier die bij het oplichten vertelt over de Joodse achtergrond en inzicht geeft in een ieders Jodendomsbeleving, zo deze er is. Ook wordt gevraagd naar een mening over de Benjamin.

Wat lees je graag en wat vind je minder interessant of sla je over? Er staan allerlei onderwerpen in die me interesseren, zoals het cursusaanbod, oproepen over familie en vrienden uit het verleden. De persoonlijke stukjes lees ik graag, maar ook de uitleg over de Joodse feestdagen met de mogelijkheid je op te geven voor een viering van een feestdag vind ik leuk. De rubriek cultuur en educatie heeft mooie illustraties, die ik graag bekijk. Babbel Benjamin vind ik minder. De Benjamin ziet er gewoon heel goed uit.

Louise van Tuijl ( 1939) werd geboren in Amsterdam. Ze deed jaren sociaal cultureel werk met vrouwen en nu doet ze vrijwilligers werk voor de Hortus, de vereniging voor vrijwillige levensbeëindiging en voor ouderen. Louise is sinds 2 jaar weduwe, heeft 3 kinderen, 3 kleinkinderen en woont in Amsterdam Hoe lang krijg je de Benjamin en hoe hoorde je van het bestaan van de Benjamin? Via een kennis ongeveer 7 jaar geleden. Daarvoor las ik Blanes, een tijdschrift dat

Modern Judaism

Je Joodse achtergrond? Dat zit erg ingewikkeld bij mij. Ik ben een kind van een ongehuwde moeder. Mijn Joodse vader bestond voor mij niet tot mijn 14de. Mijn moeder verneinde voor mij dat er een Joodse vader was die mij verwekt had. Toen ik mij bewust werd van mijn behoefte aan het terugvinden van mijn wortels heb ik lang gewerkt aan het zoeken er na. Ik ben bij

38 Benjamin

Wat betekent de Benjamin voor je en doe je er wat mee? Ik volg met veel plezier en emotie een schrijfgroep bij JMW. De Benjamin vind ik altijd prettig te lezen en het blad geeft mij informatie over mijn grote interesse in de Joodse wereld zonder dat ik iets verplicht ben te doen. Voor mij hoeft er niets aan te veranderen. Marianne Fuchs

Babbelen, bloggen en chatten Digitale theekransjes, online discussiepodia of gezellige chatrooms: op internet vindt men elkaar, maar waar te beginnen? Hieronder een aantal bijzondere sites voor Joods Nederland:

Hello Gd! Its’s David. Can you here me now?

Bloeme Evers op Joodse les gegaan en bezocht het Sjoeltje in Amsterdam West wel eens. Mijn moeder woonde in Amerika en op mijn vragen kreeg ik maar mondjesmaat antwoord. De echte kentering kwam toen ik via het Rijksarchief achter manuscripten kwam, waarin ik de erkenning van mijn vader voor mijn bestaan vond. Mijn laatste zoektocht eindigde bij de creche St. Hubertus tegenover de Hollandse Schouwburg waar ik als baby van een ongehuwde rooms katholieke moeder verbleef. Mijn vader is in 1964 overleden, maar ik heb nog wel een halfzus ontdekt, waar ik ook contact mee heb.

Websites www.jongjoods.nl de actuele site voor Joodse jongeren. Sinds kort in de ‘lucht’, zie ook onze jongerenpagina www.joodsmaatschappelijkwerk.nl de website van JMW, hierop vindt u het complete aanbod van al onze diensten en activiteiten. Laat er eens een berichtje achter op het prikbord! www.jeled.net spelletjes en puzzels

voor kinderen, informatie over onderwijs voor ouders. Blogs [email protected] de blog voor mensen die op een positieve manier met het Jodendom bezig willen zijn. Boordevol informatie over Joodse (feest)dagen en gebruiken. Tips voor deze rubriek zijn van harte welkom! Stuur ze aan [email protected] of laat een bericht achter op ons prikbord.

‘Ik zou het een wonder vinden als Guus Geluk geen geluk meer krijgt, maar Donald eindelijk wel!’

Channoekerst Een verhaal uit de Helmersstraat, ingezonden door Meijer de Wolf uit Spijkernisse. Hieronder een stuk uit dit bijzonder verhaal... 1939, Vlak voor kerst liepen de buurjongetjes Freddie en Alex aan de hand van Dora naar hun kleuterschool, de bewaarschool bij de Kruiskade in Rotterdam. Ze waren op weg naar de les van juffrouw De Wit. Het was een gezellig een rustige school, maar deze ging helaas gebukt onder bezuinigingen ten einde de school op te heffen. Ondanks dat het merendeel van de school bestond uit Joodse kinderen, was er ieder jaar een kerstfeest. Kerst was bijzonder en gezellig op de school, maar het zag er naar uit dat er dit jaar geen geld voor zou zijn. Dora, de moeder van Alex, besloot geld te gaan inzamelen onder de buurtbewoners en moeders van de kinderen. Iedereen gaf een heitje of een dubbeltje en één buurvrouw gaf zelfs de spar uit haar tuin ‘te leen’

om als kerstboom te dienen. Kerst brak aan: ‘In de speelkamer van de school dekten de juffrouw en haar assistent een grote tafel met een groot papieren laken met kerstkaboutertjes. Voor ieder kind kwam er op tafel één dejeunertje te staan, naast kerstmannetjes, krentenbrood en chocolade met een rode strik erom geknoopt. Natuurlijk ontbraken ook de kaarsjes niet. De kinderen verzamelden zich voor de deur van de speelkamer. Snel stak de assistente alle kaarsjes aan. Toen de kleuters met hun ouders binnenkwamen zagen ze de mooi gedekte tafel en ze werden er stil van. Hun ogen straalden. Iedereen was vrolijk en zong mee met de piano. Het was uiteindelijk een zeer geslaagd feest en iedereen was blij en gelukkig. Hier werd voor Joodse kinderen een Christelijk feest gevierd, betaald door Joodse ouders. Helaas was dit wel het laatste feest, het was immers 1939.’

39 Benjamin

Benjamin Servicepakket/JMW Antwoordnummer 47160 1070 WB Amsterdam

Benjamin Servicepakket 3

2

1

6

5

4

In je nopjes

9

8

7

0

#

*

aan de knopjes Hoe bedien ik de magnetron? Computer start niet, wat moet ik doen? SMS’en op mijn mobiel, hoe werkt dat? Met deze en andere vragen over apparaten in en om het huis kan Beth Simcha u helpen. Voor € 10,– per uur (voor Benjamin Servicepakketleden € 8,–) helpen wij u uit de brand en vertellen getrainde medewerkers hoe apparaten bediend worden. Het aanbod van In je nopjes aan de knopjes geldt alleen voor Amsterdam én omstreken!

Het Benjamin Servicepakket is een aantrekkelijk en uitgebreid pakket van zorg- en gemaksdiensten voor jong en oud. Voor slechts € 17,50 per jaar bent u lid. Samenwerkingspartner van JMW is Amstelring GezondheidService. Buiten het algemene pakket kunt u gebruik maken van een pakket van diensten, cursussen en ctiviteiten afgestemd op 50-plussers met een Joodse achtergrond (zie verder deze informatiefolder). Deelnemende bedrijven en instellingen worden voortdurend gecheckt op kwaliteit, service en prijsstelling. Bent u al lid van Amstelring GezondheidService, geen enkel probleem. Met behoud van opgebouwde rechten wordt het lidmaatschap eenvoudig omgezet naar dat van het Benjamin Servicepakket. Hierdoor kan naast het reguliere aanbod ook van het Joodse aanbod gebruik worden gemaakt.

Voordelen op een rijtje Abonnees van het Benjamin Servicepakket ontvangen kortingen op alle diensten, artikelen en cursussen uit het Servicepakket, de Thuiszorgwinkels van Amstelring en met name genoemde diensten van JMW. Het lidmaatschap kan u jaarlijks veel geld besparen. Verder ontvangt u, gratis driemaal per jaar het ledentijdschrift en éénmaal per jaar de ledenfolder van Amstelring. Het aanbod van het Benjamin Servicepakket wordt regelmatig uitgebreid en aangepast aan uw wensen. Meer weten bel 020-577 68 77, email [email protected] of kijk op www.joodswelzijn.nl Aanmelden kan ook direct door gebruikmaking van de antwoordbon.

Meer weten bel 020-577 65 88, van 9.00 tot 17.00 uur van maandag t/m donderdag.

40 Benjamin

Antwoordbon Benjamin Servicepakket Ik maak graag gebruik van het Benjamin Servicepakket

Betaling via acceptgiro € 17,50

Joodse achtergrond: Ja

Nee

Betaling via automatisch incasso € 16,50 Achternaam

Mevr. / Dhr.

Meisjesnaam

Voorletter(s)

Geboortedatum

Burgelijke staat ongehuwd / gehuwd / weduwe/weduwnaar / samenwonend

Naam partner

Mevr. / Dhr.

Voorletters

Geboortedatum

Straat + nummer

Postcode

Woonplaats Telefoonnummer

Telefoon mobiel

Bank/girorekening

E-mailadres

Datum

Handtekening

Alle velden zijn verplicht. Uw persoonlijke gegevens zullen conform de wet op de privacy worden behandeld.

3. KINDEREN

Onderstaand het overzicht van diensten, cursussen en producten die onderdeel uitmaken van het Benjamin Servicepakket. Let wel, uitsluitend diensten, cursussen en producten waar nu landelijk bij staat vermeld, hebben een landelijke dekking. Cursussen zonder vermelding landelijk, worden aangeboden in de regio Amsterdam, Amstelveen en Hoofddorp. Op alle cursussen van Crescas 15% korting voor leden van het Benjamin Servicepakket!

1. GEMAK • • • • • • • • • • •

Kapper aan huis Pruikenservice landelijk Audicien aan huis landelijk Opticien aan huis landelijk Tandprotheticus Pedicure Podoloog Schoenenservice landelijk Kleding aan huis landelijk Ondermode/lingerie Maaltijdservice landelijk

2. PRAKTISCH • • • • • • • • • •

Grote schoonmaak Wassen-Strijken-Stomen Klussendienst aan huis Tuinaanleg en onderhoud Hulp bij Administratie BoedelZorgDrager landelijk Mobiele telefonie landelijk BasicPhone landelijk Verhuisservice landelijk Computercursus aan huis landelijk

• • • • • • • • • •

Baby op Komst! Rondom Zwanger! Beide ouderscursus Zwangerschapsyoga ZwangerFit De kunst van borstvoeding Zwangerschapszwemmen Babymassage EHBO voor ouders van kleine kinderen EHBO voor ouders van kleine kinderen herhaling • Themabijeenkomsten speciaal voor peuterspeelzalen en kinderdagverblijven: Regels en grenzen, Gevoelens bij peuters, Peuters: lastige eters?!, Welterusten! Over slaapproblemen bij peuters • Slim Kids

• • • • •

Aquafitness Aqua Fysiofit Hydrofit Swimfit Reuma-oefenen in warm water

6. EXTRA VOORDEEL • Voordelige tijdschriftabonnementen landelijk • Zorgboeken en cd-roms landelijk • Diabetes-testmateriaal landelijk • Thuiszorgwinkels • Korting op materialen Nordic Walking • Verhalen van vroeger-krant landelijk • Korting op ziektekostenverzekeringen, doorlopende reisverzekeringen en uitvaartverzekeringen landelijk

7. JOODS 4. GEZOND • • • • • • • • • • • • • • •

Lekker in je vel Beter slapen Pakje Kans-Samen stoppen met roken Leven met diabetes Valpreventie Kennismaken met yoga Yoga voor gevorderden Geheugentraining Omgaan met dementie Hand en voet Zorgmassage Voetreflexzonetherapie Leren masseren Masseren niet verleren Stoelmassage Begeleiding bij Rouwverwerking na overlijden • GeZZond Check Reanimatie en AED

5. BEWEGING • • • • • • •

Diensten • Kosjere maaltijdservice landelijk • De keukens van Langerhuize Cursussen Beth Simcha 55+ ouderenwerk • ca. 15% korting op cursussen Ivriet, Engels, Jiddisj, tekenen, schilderen en Joodse geschiedenis (€ 105 voor 35 lessen). Voor abonnees € 90. • Gymnastiek en koor € 85 per jaar. Voor abonnees: € 72. • Dinsdagmiddag activiteiten en open atelier € 2,25 per keer. Voor abonnees € 2. • Dagtochten en bijzondere evenementen 10% korting voor abonnees. Deze prijzen worden per keer vastgesteld. • Nesjomelet: een maaltijd kost € 9. Voor abonnees € 8. • In je nopjes aan de knopjes € 10 per uur. Voor abonees € 8.

FysioFitness Nordic Walking PhysioFitWalking Sportief Wandelen Trimclub Slank en fit Aquarobic 41 Benjamin

JMW 60 jaar, still going strong de zorgcoördinator van Joods Nederland • Hulpverlening • Sociale & culturele activiteiten • Vrijwilligerswerk • Thuiszorg Jongeren

Babyboomers

Thuiszorg

Hulpverlening

Druk, drukker, drukst ook jouw ‘Personal Coach’ 020-5776577

n i a m e j n B

BESTEL DE

oordbon op tw n a e d ie z · RTAALBLAD lzijn.nl e w s d o o GRATIS KWA j . www

Uw enthousiaste reakties op ons bericht in de laatste Benjamin hebben er toe geleid dat wij u de volgende cruise willen aanbieden:

‘Muziekcruise op de Rijn’ • 5* cruiseschip de MS Amadeus Princess Amsterdam naar Basel. Excursies in Bonn, Mainz, Heidelberg en Strassbourg. Terugvlucht naar Amsterdam. • Vertrek 15 maart - retour 22 maart 2008. • Een beroemd ensemble verzorgt dagelijks voor u de mooiste muziek. Het repertoire varieert van 19e eeuwse barok tot dansmuziek. • Bij deelname van minimaal 20 personen verzorgen wij exclusief voor u een excursiepakket met Joods tintje (ipv bovenvermelde excursies). • Prijs, inclusief verblijf in buitenhut op basis van vol pension en terugvlucht naar Amsterdam. Haydndek: € 1.717 per persoon, toeslag 1 persoonshut: € 465,00 Straussdek: € 1.992 per persoon, toeslag 1 persoonshut: € 550,00 Bent u geinteresseerd in deze cruise? Neem contact met ons op: Telefoon 0297-580858 of mail [email protected]

Exclusief voor Benjamin Abonnees 10% korting op het gehele assortiment

bezoek onze website

www.joodswelzijn.nl JMW Bureaus Bureau Amsterdam Spreekuur maandag t/m vrijdag 9.30-12.00 uur en woensdagavond 18.30-20.30 uur 020-577 65 77 [email protected] Bureau Arnhem Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 026-445 12 89 [email protected]

Colofon De Benjamin wordt uitgegeven door JMW en verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 10.000 exemplaren. De Benjamin wordt op aanvraag gratis toegezonden. Het volgende nummer verschijnt ca. 3 April 2008. Redactie Tobias de Bruijn, Marianne Fuchs, Tzippy Harmsen (Tsavta), Esther Konstantinov, Michel Kotek (hoofdred.), Mireille Oei, Lizette Schoenmaker (secr.) en Jolan Toff.

Bureau Den Haag Spreekuur dinsdag 14.00-15.30 uur 070-355 56 72 [email protected]

Redactieadres JMW De Lairessestraat 145-147 1075 HJ Amsterdam tel 020-577 65 18 fax 020-577 65 00 tel 020-577 65 84 (administratie) E-mail: [email protected] www.joodswelzijn.nl

Bureau Eindhoven Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 040-243 45 45 [email protected]

Vormgeving Dickhoff Design, Amsterdam Drukwerk Hegadruk, Den Haag

Bureau Enschede Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 053-431 85 02 [email protected] Bureau Groningen Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 050-313 29 08 [email protected] Bureau Rotterdam Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 14.00-15.30 uur 010-466 86 66 [email protected] Website JMW www.joodswelzijn.nl Voor een volledig en actueel overzicht van de openingstijden, diensten en activiteiten!

Inleveren kopij De sluitingsdatum voor het inleveren van kopij voor het Pesach-nummer van de Benjamin is 29 januari 2008.

Antwoordbon 70 naam

voorletter (s)

voornaam

adres postcode

woonplaats

telefoon

e-mail

geboortedatum

nationaliteit

man/vrouw*

Ik heb wel/geen Joodse achtergrond* (*doorhalen wat niet van toepassing is) Ik wil deelnemen aan één van de volgende groepen die binnenkort starten: (hokje zwart maken wat wordt gewenst) Ik wil mij graag opgeven voor de ‘Avond van de poëzie Wie schrijft die blijft Gespreksgroep Joods maar Christelijk opgevoed Gespreksgroep kind in de oorlog Gespreksgroep na-oorlogse generatie Van je familie moet je het hebben - of niet... Joodse Cultuur

datum

handtekening

Ik wil meer informatie over Limmoed 2007 Ik wil mij opgeven voor het videoproject Ik krijg nog geen Benjamin, dus wil ik graag op de verzendlijst voor het gratis JMW-kwartaalblad met informatie over activiteiten op Joods gebied

Deze bon zenden naar: JMW – SLO De Lairessestraat 145-147 1075 HJ Amsterdam