B en W. nr. 14.0903 d.d. 14-10-2014 Onderwerp
Afhandeling motie M1 VOD – Leiden als goed doel
Besluiten:Behoudens advies van de commissie 1. bijgaande brief aan de raad inzake de afdoening van motie M1 VOD d.d. 7 november 2013 (VVD), met als belangrijkste besluitpunt: op de gemeentelijke website een extra pagina in te richten voor het onderwerp ‘goede doelen’ en hierbij de aandacht te vestigen op de mogelijkheid te schenken of na te laten aan Leidse en/of in Leiden opererende CBF/ANBI-instellingen, vast te stellen; 2. motie M1 VOD hiermee af te doen. Perssamenvatting: Bij motie M1 VOD, d.d. 7 november 2013 roept de VVD-fractie het college op om de stad Leiden als goed doel actief onder de aandacht van de bewoners te brengen en daarvoor een zelfstandig functionerend fonds op te richten. Dit blijkt binnen de gemeentelijke administratie, op wettelijke gronden niet mogelijk. Voor het oprichten van een zelfstandige stichting met dit doel wordt de opbrengst, afgezet tegen de te maken kosten, te gering geacht. Om evenwel gevolg te geven aan de intentie van motie M1 VOD zal op de gemeentelijke website een extra pagina ingericht worden voor het onderwerp ‘goede doelen’ en zal hierbij de aandacht gevestigd worden op de mogelijkheid te schenken of na te laten aan Leidse en/of in Leiden opererende CBF/ANBI-instellingen.
Retouradres: Postbus 9100, 2300 PC LEIDEN Aan de leden van de Gemeenteraad
Datum 14-10-2014 Ons kenmerk Z/14/116788 … Onderwerp Afhandeling motie M1 VOD – Leiden als goed doel
Gemeente Leiden Postadres Postbus 9100 2300 PC LEIDEN E-mail
[email protected] Website www.leiden.nl/bewonersbr ieven Contactpersoon Bert Kienjet Doorkiesnummer 516 5335
Geachte leden van de Gemeenteraad, I. Aanleiding Bij motie M1 VOD, d.d. 7 november 2013 roept de VVD-fractie ons college op om de stad Leiden als goed doel actief onder de aandacht van de bewoners te brengen en daarvoor een zelfstandig functionerend fonds op te richten. De motie vermeldt dat de gemeente reeds aan de wettelijke voorwaarden hiervoor voldoet. Voor de tekst van de motie zie de bijlage. In deze brief volgt een korte technische analyse van de mogelijkheid van dit initiatief. Een inhoudelijke afweging van de motie, inclusief beschrijving van integriteitsrisico’s, vermenging van publieke en private belangen etc., is in dit stadium (nog) niet aan de orde. II. Analyse Om een zelfstandig functionerend fonds voor goede doelen te kunnen zijn, en actief fondsen hiervoor te verwerven, moet de instelling een ANBI-status bezitten en CBF keurmerk hebben. Beide begrippen worden hieronder toegelicht. ANBI De gemeente is van zichzelf al een door de belastingdienst erkende 'Algemeen Nut Beogende Instelling' (ANBI). Een ANBI is een kerkelijke, gemeentelijke, liefdadige, culturele, wetenschappelijke of andere instelling die het algemeen belang dient. ANBIinstellingen hoeven bij schenkingen en/of nalatenschap geen successierecht of schenkingsrecht te betalen. Schenkingen aan ANBI-instellingen zijn aftrekbaar voor de inkomsten- of vennootschapsbelasting. Aan die voorwaarden wordt door de gemeente voldaan. CBF CBF staat voor Centraal Bureau Fondsenwerving – een onder auspiciën van de Raad voor Accreditatie opererende stichting die keurmerken voor fondsenwervende instellingen afgeeft. Met alleen een ANBI-status mag de gemeente wel schenkingen en/of erfenissen ontvangen, maar niet actief fondsen werven. Dus niet “de stad Leiden als Goed Doel actief onder de aandacht van de bewoners van deze stad brengen” (tekst motie). Als daarmee het houden van inzamelingsacties, openstellen van gironummers, het openbaar oproepen tot schenkingen, nalatenschappen etc. bedoeld wordt is daarvoor een CBF-keurmerk nodig. De vaststelling in de motie dat Leiden een CBF-keur heeft is niet juist. Leiden heeft geen CBFkeur. Een fondsenwervende instelling dient volgens het reglement CBF-keur een stichting of vereniging te zijn met volledige rechtsbevoegdheid. De gemeente is geen stichting of vereniging en kan dus zelf geen fondsenwervende instelling zijn, en ook geen CBF-keur krijgen, en dus ook niet actief fondsen voor het goede doel werven. Stichting Wèl kan de gemeente een fondsenwervende instelling, bij voorkeur een stichting, oprichten, doch dat moet wel passen in verbondenpartijenbeleid qua bestuur, benoeming en
verantwoording. Door specifieke invulling te geven aan de samenstelling van het bestuur en de benoeming van de bestuursleden dan wel raad van toezicht etc. kan de rechtspersoon dichterbij of verder weg van de gemeente worden geplaatst. De gemeentewet zegt hierover (art. 160, lid 2 en 3): 2. Het college besluit slechts tot de oprichting van en de deelneming in stichtingen, maatschappen, vennootschappen, verenigingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen, indien dat in het bijzonder aangewezen moet worden geacht voor de behartiging van het daarmee te dienen openbaar belang. Het besluit wordt niet genomen dan nadat de raad een ontwerp-besluit is toegezonden en in de gelegenheid is gesteld zijn wensen en bedenkingen ter kennis van het college te brengen. 3. Een besluit als bedoeld in het tweede lid behoeft de goedkeuring van gedeputeerde staten. De goedkeuring kan slechts worden onthouden wegens strijd met het recht of het algemeen belang. Naast provinciale goedkeuring moeten dan ook de ANBI-status opnieuw, en de CBF-keur alsnog worden aangevraagd. De fondsenwervende instelling dient voor het verkrijgen van een CBF-keur aan een groot aantal vereisten te voldoen, vastgelegd in het Reglement CBFkeur (http://www.cbf.nl//Uploaded_files/Zelf/Reglement-CBF-Keur-versie-19-uitgifte-juli2013.pdf). III. Opbrengst Het oprichten van een fondsenwervende stichting is dus een nogal omslachtige en kostbare procedure. Het loont alleen de moeite om een stichting op te richten en in stand te houden als de opbrengsten uit de fondsenwerving navenant zijn. Dat is te betwijfelen. De meeste gemeentelijke kostenplaatsen missen het sentiment om goedgeefsheid los te maken. Het verlangen van gemeentelijke tegenprestaties voor particuliere donaties is om redenen van integriteit en ‘goodgovernance’ niet aan de orde. Blijft alleen stadsliefde over als motief om geld te geven of te legateren. In de gemeente Amsterdam werd bij een vergelijkbaar initiatief de opbrengst voor de eerste jaren geraamd op ca. € 50.000 per jaar. Het initiatief is niet doorgegaan. De enige gemeentelijke instellingen aan wie regelmatig schenkingen en nalatenschappen worden gedaan zijn de Lakenhal en Erfgoed Leiden en Omstreken. Bijna altijd in natura (historische voorwerpen, documenten, kunstwerken etc.) en vergezeld van de plicht de voorwerpen te conserveren. Bij het al of niet aanvaarden van een dergelijke schenking of nalatenschap wordt zorgvuldig onderzocht of die conserveerplicht binnen de budgettaire mogelijkheden van Lakenhal en/of ELO past en of die opweegt tegen de waarde van het geschenk. Andere vormen van schenkingen zijn gekoppeld aan bepaalde doelen, investeringen die anders niet tot stand zouden zijn gekomen. Voorbeelden zijn in de Lakenhal de ‘Harteveltzaal’ (1890, schenking van fl. 10.000 voor een nieuwe schilderijenzaal ter nagedachtenis aan H.C. Hartevelt, Leids wethouder 1882-1885) en de ‘Papevleugel’ (in 1923 geopend na een schenking door de gebroeders Pape voor de bouw van de vleugel). IV. Besluit Als gemeentelijke organisatie een eigen fonds oprichten en actief middelen (in geld of natura) voor het goede doel Leiden werven is om wettelijke redenen niet mogelijk. Blijven als alternatieve scenario’s over: Een stichting oprichten met het werven van fondsen voor Leiden als goed doel als belangrijkste doelstelling; Al bestaande Leidsegoededoelenstichtingen mobiliseren en actief onder de aandacht van de bevolking brengen. Vanwege de omvangrijke opstartprocedure en de hierbij te verwachten aanzienlijke benodigde ambtelijke capaciteit, afgezet tegen de weinig rooskleurige opbrengstverwachting, wordt het eerste scenario niet gevolgd. Een extra PR-offensief om de bestaande fondsen en andere donatie-mogelijkheden onder de aandacht van de bevolking te brengen verdient wèl aanbeveling. Fondsen die bijvoorbeeld hiervoor in aanmerking komen zijn:
Cultuurfonds Leiden Stichting H.L. Druckerfonds Stichting Pape-Fonds Stichting Heilige Geest- of Arme wees- en Kinderhuis Leiden Landelijke fondsen die ook in Leiden opereren (Fonds 1818, Prins Bernardfonds, Jeugdsportfonds, NIVON etc. etc.) Er zal op de gemeentelijke website een extra pagina ingericht worden voor het onderwerp ‘goede doelen’. Hierbij zal de aandacht worden gevestigd op de mogelijkheid te schenken of na te laten aan Leidse en/of in Leiden opererende CBF/ANBI-instellingen. Daarnaast blijft het natuurlijk mogelijk om direct aan de gemeente Leiden en/of Leidse gemeentelijke instellingen (Lakenhal, ELO) schenkingen in geld of natura te doen of te legateren, inclusief de bijbehorende ANBI-voordelen. Burgerinitiatieven hiervoor moeten van geval tot geval bezien worden. Ook die mogelijkheid zal worden vermeld op de goededoelenpagina. Wij hopen u hiermee voorlopig voldoende te hebben geïnformeerd en beschouwen motie M1 VOD hiermee als afgedaan. Hoogachtend, Burgemeester en Wethouders van Leiden de Secretaris,
de Burgemeester,
Bijlage Motie VOD
Motie: M1
Onderwerp: Leiden als goed doel De Raad van de gemeente Leiden, bijeen in de vergadering van 5 en 7 november 2013, draagt het college op: Leiden actief te positioneren als een volwaardig goed doel in de vorm van een zelfstandig functionerend fonds ten bate van cultuur, kunst in de openbare ruimte en de kwaliteit van de openbare ruimte in Leiden met CBF keurmerk en ANBI status Dit fonds op te richten en; Na oprichting dit fonds actief onder de aandacht te brengen in de stad en bij stadspartners, waaronder onder andere notariskantoren Het fonds na twee jaar te evalueren op succes en meerwaarde. En gaat over tot de orde van de dag. Juliette Gilissen (VVD) TOELICHTING De gemeente Leiden pleit - mede als gevolg van noodzakelijke bezuinigingen - herhaaldelijk voor meer private initiatieven en het genereren van eigen inkomsten door culturele instellingen (sponsoring, crowdfunding, mecenaten). De VVD-fractie ziet de mogelijkheid om op een veel breder terrein dan alleen de culturele instellingen private initiatieven te ondersteunen en inkomsten te genereren. De VVD-fractie wil dat de gemeente hierin het initiatief neemt en een eigen goed doel begint: de stad Leiden als goed doel. De gemeente Leiden ontvangt zo nu en dan nalatenschappen of schenkingen (soms met voorwaarden voor besteding) die de gemeenten vervolgens voor een bepaald doel kan gebruiken. Dat men een schenking kan doen aan de gemeente kan doen is weinig bekend. (ook de Geefwet, die sinds januari 2012 van kracht is voor een periode van zes jaar en die de schenker aan goede doelen bepaalde fiscale voordelen biedt, is weinig bekend). Door de stad Leiden als Goed Doel actief onder de aandacht van de bewoners van deze stad te brengen, neemt het bewustzijn van deze mogelijkheid toe en wordt de kans van extra inkomsten groter. De oprichting van een zelfstandig functionerend fonds (of meerdere deelfondsen met verschillende bestedingsdoelen) en aansluiting bij bestaande fondsen die Leiden als doel hebben, is hierbij nodig om de besteding van deze inkomsten te structureren en in goede banen te leiden. In Amsterdam is een vergelijkbaar initiatief positief ontvangen en momenteel in uitvoering. De betrokkenheid van de Leidenaren bij hun stad is, zoals bekend, groot. Door Leiden herhaaldelijk en actief als goed doel onder de aandacht te brengen (via internet, brochures, informatie bij notarissen etc.) kan die betrokkenheid nog groter én concreter worden gemaakt. Dit kan door de schenker de mogelijkheid te bieden te kiezen op welk gebied zijn of haar schenking of nalatenschap wordt uitgegeven. Men kan denken aan uiteenlopende zaken: het plaatsen van een bankje in een park, het planten van bomen (singelpark), bijdrage aan het
verfraaien van een pleintje in een wijk, het opknappen of restauratie van een kunstwerk of monument in de stad etc. Hiertoe zouden deelfondsen in het leven geroepen kunnen worden. Belangrijke voorwaarde voor het welslagen van Leiden als goed doel is het hebben van een CBF keurmerk en ANBI status. Door de overvloed aan goede doelen is het belangrijk om betrouwbaarheid en continuïteit uit te stralen zodat schenkers weten dat hun geld goed terecht komt. Uitgangspunt van voorliggend initiatief is dat het de stad Leiden geld oplevert. Uitvoering van dit initiatief vraagt minimale uitvoeringskosten. De gemeente Leiden heeft al een CBF keurmerk en kent al een ANBI status.
