B ELGISCH VOEDINGSMAGAZINE VIOW L EEF E N E ETWIJ( S ) ZER. Koffiedossier. Zilver hydrosol tegen de nieuwe resistente bacteriën

LeefNu Leef Nu

®

L

E E F

E N

EETWIJ(S)ZER

Koffiedossier

Zilver hydrosol tegen de nieuwe resistente bacteriën

Bescherm je huid tegen de zon

Vriendschap sluiten met je emoties PUBLIMEDIA UBLIMEDIA: LEEFNU IS IS EEN EEN VIOW PUBLICATIE PUBLICATIE AFGIFTEKANTOOR FGIFTEKANTOOR ANTWERPEN NTWERPEN VERANTWOORDELIJKE ERANTWOORDELIJKE UITGEVER UITGEVER:

€3

WALTER ALTER O.M. FACHÉ ACHÉ, KERKSTRAAT ERKSTRAAT 101-103, 9270 LAARNE AARNE

B E LG I S C H

JAARGANG

2 - 2005

VOEDINGSMAGAZINE

20 N°

VIOW

®

T O O N A A N G E V E N D

I N

B

E L G I Ë

INFOBON - Augustus 2005 op te sturen naar het VIOW

Kerkstraat 101, 9270 Laarne. Fax 09/366 18 38

EM: Natuurlijk actief

Naam

.......................................................................................................................................................................

Adres

.......................................................................................................................................................................

Beroep ....................................................................Tel

EM-X is een uniek mengsel van bacteriën en gisten en is de basis voor een natuurlijk drankje met opvallende geneeskracht.

...................................................................................

Wenst informatie over firma: ............................................................................................................................................................................................

KORTING VOOR ORTHOTARIËRS, LEDEN VAN HET VIOW EM-X is een Japanse vinding met een buitengewoon sterke anti-oxidatieve werking. EM-X ondersteunt het lichaam en herstelt zijn natuurlijk vermogen. EM-X een bijzondere cocktail op basis van microorganismen neutraliseert schadelijke stoffen en versterkt het immuunsysteem. Het drankje heeft een wonderlijke werking bij allerlei problemen en kan ook preventief worden gebruikt. Boek & video zijn te verkrijgen (of te bestellen via website?) • Over de genezende kracht van anti-oxidanten uit Effectieve Micro-organismen (EM) door Shigeru Tanaka • Het effect van EM-X op de structuur van het menselijk bloed (video)

CREEER KUNST IN HUIS EN TUIN

‘EM, natuurlijk ACTIEF’, is een nieuw concept om te gebruiken in huis &tuin. Geen chemische toevoegingen meer. Laat de Effectieve Micro-organismen maar het werk verrichten: ze verhogen de natuurlijke weerstand van bodem, plant, mens en dier en dragen bij tot een aangenamere en gezondere leefomgeving voor de gebruiker. Er is een alternatief... gebruik ‘EM, natuurlijk ACTIEF !’ In november komen we terug!

Raadpleeg onze website voor meer info WWW.LIQUIDGREEN.BE

Deze lijst wordt continu uitgebreid. VIOW leden krijgen op vertoon van hun lidkaart 5% korting

Avalon restaurant Geldmunt 32 9000 Gent 09/224 37 24 [email protected]

Kooklessen Orthomoleculair in "De blauwe fleskens" Marlene Germis Aannemersstraat 134 9040 St-Amandsberg 09/238 30 25 [email protected]

Orthomoleculaire Gezondheidscursussen Bistro's VIOW Kerkstraat 101 9270 Laarne 09/369 06 42 [email protected]

Today Voor een gezonde dag Kortrijksesteenweg 32 Sint-Martens-Latem T 09/280 04 26 F 09/281 07 05

Orthomoleculaire Introductiedag

Zaterdagnamiddag 24 September 2005 van 14u tot 18u Voor wie? zowel pas afgestudeerde als ervaren artsen, apothekers, academici, paramedici, diëtisten, osteopaten, chiropractors, dierenartsen, tandartsen, landbouwingenieurs, nutritionisten, schoonheidsspecialisten, verplegend personeel, alle geïnteresseerden die zich willen bekwamen in de nutraceutica of orthomoleculaire voeding, kunnen voor de onderstaande cursussen informeren en inschrijven. Waar?

Congreszaal Larenhoeve Kerkstraat 101-103 B-9270 Laarne

Situering: E17 Antwerpen-Gent, afrit 11 Beervelde-Wetteren, richting Laarne rijden tot het einde, naar rechts richting Gent, 500 m verder links, de Kerkstraat aan de rechterzijde. Inlichtingen/Bestelling schriftelijke cursussen: Secretariaat VIOW, Kerkstraat 101, B-9270 Laarne. Tel: +32(0)9/369.06.42 / Fax:+32(0)9/366.18.38 E-mail: [email protected] / website: www.viow.be Inschrijvingsstrook: Opsturen, faxen of emailen naar VIOW, Kerkstraat 101, B-9270 Laarne. Ik zal gratis deelnemen aan de introductiedag op 24 september 2005 met ………… personen Naam, voornaam: .................................................................................................. Adres ........................................................................................................................ Tel:……………………… Fax:………………… E-mail: .....................................................

Weststraat 55|1 • B-8800 Roeselare • [email protected]

Beroep: .................................................................................................................... Handtekening/Datum: .........................................................................................

IN

Belgisch Voedingsmagazine VIOW Verschijnt 10 maal per jaar met concrete, nuttige dagelijkse voedingsadviezen en leeftips, voor mensen die bezorgd zijn voor hun eigen gezondheid of beroepsmatig met de voedingsproblematiek bezig zijn zoals natuur- en reformwinkels, gezondheidszorgwerkers, schoonheidspecialistes, sportcoaches, horecabedrijfsmensen, sportcentra, onderwijzend personeel, kortom voor iedereen die begaan is met de gezondheid. Met LEEFNU wil de redactie u als lezer grondig informeren over de laatste orthomoleculaire trends die uw leef- en eetwijze positief kunnen ondersteunen. De redactie brengt voor u artikelen samen over biologische voeding, voedingssupplementen, voedingsadviezen, fytotherapie, biologische kleding; lichaamsverzorging en woonomgeving, sporten zonder doping, toxische en ecologische problemen en kritische doorlichtingen van alles wat met gezondheid en ziekte te maken heeft.

REDACTIE UITGEVER Publimedia Orthos Instituut VIOW Walter OM Faché, Hoofdredacteur Eric Ost, Eindredacteur Kernredactie Walter OM Faché Orth. Bioch. Dirk Bogaert, Med. Journalist Geert Vergote, Dr. Apr. Sofie Noppe, Lic. Biom. Wet. Jozef Poppe, Prof. Dr. Ir. Karine Vandepitte

DIT NUMMER De artikels worden onderbouwd met bruikbare orthoceutische producten, die onderzocht en goedgekeurd werden door de orthoceuticaraad van het VIOW.

■ REDACTIONEEL 1. Zieke gezondheidsuitgaven pag orthomoleculair ‘behandelen’ • Zieke gezondheidsuitgaven orthomoleculair behandelen is de enige uitweg! • 1 à 2 visoliecapsules doen de gezondheidskosten in Europa met 6 miljard per jaar dalen • De Omega-3 besparingen • Chroom en biotine reduceren niet alleen aanzienlijk de kosten bij diabetespatiënten maar verbeteren significant de levenskwaliteit

4

■ DOSSIER VOEDING 2. Het grote koffiedossier • Is koffie goed of slecht voor u?

■ ADVIESHOEKJE VAN WALTER FACHE

Secretariaat/Publiciteit

■ LIFESTYLE VAKANTIE

Yannick Dubrulle, Karine Vandepitte Larenhoeve, Kerkstraat 101-103, 9270 Laarne. Tel 0032/(0)9/3690642 Fax 0032(0)9/3661838 E-mail: [email protected] Website: www.viow.be

5. Bescherm je huid tegen de zon • Gloeiende herinneringen aan de vakantie… • Zonnige tips VIOW

Hoe abonneren?

7. Vriendschap sluiten met je emoties

Prijs per nummer: € 3,5 Promotie: abonnementen LEEFNU en ORTHOFYTO: samen € 55 i.p.v. € 60

©Copyright 2005 Noch de uitgever, noch de redactie is aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van vermeende adviezen of eventuele onjuistheden, en/ of onvolledigheden in deze uitgave. ISSN-nummer: 1379-8383

11

pag

13

pag

15

pag

19

■ MEDISCH OP VAKANTIE

Walter OM Faché Drukkerij Bruyneel nv

Betaling geldt als enige abonnering. Storting van € 30 op rek nr. Fortis 290-0308228-80 voor België en voor Nederland storting van € 33 op rek nr. Fortis IBAN BE 882900307607/41 BIC code GEBABEBB

7

pag

3. Geniet van een gezond kopje koffie 4. Zilver hydrosol tegen de nieuwe resistente bacteriën • Handig op vakantie

Vormgeving, productie en druk

pag

■ PSYCHO-SPRITUEEL WERK Een gids achter de schermen van gezondheid, ziekte, voedselschandalen, toxiciteit in onze voeding, met concrete nuttige en dagelijkse voedingsadviezen. Een maandblad voor kritische en gezondheidsbewuste mensen.

Bezoek onze website voor het laatste nieuws

www.viow.be Abonneer u onmiddellijk en geniet van onze promotieprijs aan ¤ 55 voor Orthofyto en Leefnu

REDACTIONEEL

redactioneel

ZIEKE GEZONDHEIDSUITGAVEN ORTHOMOLECULAIR ‘BEHANDELEN’ WALTER OM FACHÉ

H

et rapport dat onlangs on-line werd gepubliceerd door de studiecommissie “Vergrijzing” (zie www.plan.be) is duidelijk. Niet de toenemende pensioenuitgaven zijn het grootste probleem voor onze samenleving, wél de gezondheidskosten.

DE

ONBETWISTBARE WAARDE VAN ESSENTIËLE VETZUREN !

Er bestaan er op dit ogenblik 427 studies die de positieve invloed van omega-3 vetzuren nagaan op zieke en gezonde mensen.

ZIEKE GEZONDHEIDS-

Enkele recente voorbeelden!

CULAIR BEHANDELEN IS

1. Omega-3 vetzuren voorkomen hartziekten, de voornaamste doodsoorzaak van mensen in België Referentie: Banning M. The role of omega-3-fatty acids in the prevention of cardiac events. Br J Nurs. 2005 May 1225; 14(9):503-8

DE ENIGE UITWEG !

UITGAVEN ORTHOMOLE-

De regering Verhofstadt II besliste voor 2004 een stijging van 4,5 procent toe te staan in de gezondheids uitgaven. Vorig jaar werd echter afgesloten met een kostenvermeerdering van 10 procent! Het gevolg van die zorgwekkende toename betekent volgens de studiecommissie dat de Belgische samenleving nu al het budget gezondheidszorg spendeert dat voor 2010 was gepland.

2. Omega-3 vetzuren maken mensen met psychische problemen minder agressief Referentie: Peet M, Stokes C. Omega-3 Fatty acids in the treatment of psychiatric disorders. Drugs. 2005;65(8):1051-9.

Kan vis onze gezondheidsfactuur gunstig beïnvloeden

3. Omega-3 vetzuren voorkomen allergische ziekten bij kinderen indien de moeder gebruik maakt van die essentiële vetzuren tijdens haar zwangerschap. Referentie: Dunstan JA, Prescott SL. Does fish oil supplementation in pregnancy reduce the risk of allergic disease in infants? Curr Opin Allergy Clin Immunol. 2005 Jun; 5(3):215-21

O N Z E

De concrete jaarcijfers van 2003 en 2004 tonen echter aan dat er een enorme kloof

bestaat tussen de planning en de realiteit. Volgens die cijfers worden de overheidsuitgaven gezondheidszorg onbetaalbaar. De federale regering beweert het tij nog te kunnen keren door voor een hogere economische groei en een hogere activiteitsgraad te zorgen.

4 B E Z O E K

De commissie besluit haar studie met de opmerking dat de jaarlijkse stijging in de gezondheidszorg moet beperkt blijven tot 2,8 à 3 procent. Slechts onder die voorwaarden blijven de kosten betaalbaar.

Gegevens van de Europese Centrale Bank en de recente mislukking van het financieel Europees meerjarenplan 2007-2013 beïnvloeden de verhoopte groeiprognoses sterk negatief. Werkgevers van hun kant blijven vijftigplussers bedanken voor hun diensten. Dat komt omdat ze te duur zijn, weinig flexibel fungeren en meer ziek zijn dan hun goedkopere jonge collega’s.

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

REDACTIONEEL Kortom ook de regering lijkt haar goedbedoelde plannen zwaar te overschatten waardoor er geen sprake kan zijn van een betere betaalbaarheid van de gezondheidszorg. Misschien kunnen de zieke gezondheidsuitgaven door de Belgische beleidsmensen op een andere manier ‘behandeld’ worden. In de Verenigde Staten van Amerika kent men anno 2005 precies hetzelfde probleem. Twee studiecentra hebben er de impact van voedingssupplementen berekend op de totale economische kostprijs van een aantal ziektebeelden. De resultaten van die economische berekeningen zijn aanbevolen lectuur voor Vlaamse beleidsmakers met een visie op de toekomst.

1 à 2 visoliecapsules doen de gezondheidskosten in Europa met 6 miljard per jaar dalen Vis kan onze gezondheidsfactuur gunstig beïnvloeden? Uit het Lipgene onderzoek (http://www. lipgene.tcd.ie/), dat mee werd gefinancierd door de Europese Gemeenschap, blijkt dat indien slechts 20 procent van de Europese burgers één tot twee visoliecapsules per dag zouden innemen de gezondheidskosten van de EU lidstaten met zes miljard euro per jaar zouden dalen. Omega-3 vetzuren zijn immers geschikt om mee de obesitasepidemie te bestrijden, alsook alle daaraan verbonden ziektebeelden. Hoogwaardige EPA en DHA visoliesupplementen kunnen, volgens de onderzoekers van het Lipgene project, de kosten die ontstaan door het metabolische syndroom (de belangrijkste oorzaak van zwaarlijvigheid) met één derde laten dalen. Visoliesupplementen zorgen immers voor een beter bloedvetprofiel, waardoor het koolhydraat en vetmetabolisme een optimale balans bereiken.. Zonder tussenkomst van de Europese Gemeenschap zal minder dan 3 procent van de bevolking Omega-3 supplementen gebruiken. “Het blijft in dat geval een nichemarkt voor gezondheidsbewuste mensen”, zegt Dr. James Fry, die deel uitmaakt van het Lipgene project. Met Europese steun kunnen we een veel grotere groep mensen gezonder maken. Wanneer zullen de Belgische politici de voedingssignalen van het VIOW eindelijk willen ontvangen en er dankbaar gebruik van maken om hun adepten gezonder te maken? Misschien zullen meer mensen geïnteresseerd geraken in politiek! Of luisteren deze politici liever naar professoren zoals Professor De Schrijver, specialist voedingsleer aan de Katholieke Universiteit Leuven, die integendeel waarschuwt voor een overconsumptie aan Omega-3. Er is Omegabrood en kaas en er zijn Omega-eieren en Omega-3 kunstboter. De voedingsindustrie heeft commercieel de weg naar de omega-3 vetzuren gevonden! Omega-3 vetzuren of andere functionele voedingsstoffen in voedingsmiddelen verrijken is helaas niet de juiste oplossing. De consument kan moeilijk nog vaststellen hoeveel hij of zij consumeert per dag. Het zou veel normaler en natuurlijker zijn om de bronnen van deze omega-vetzuren op te zoeken en deze voedingsmiddelen regelmatiger te eten.

De Omega-3 besparingen In de voedingsdriehoek Faché en de begeleidingsmonografie vind je alle bronnen van omega-vetzuren: lijnzaad, walnoten, zaden, kiemen, postelein, waterkers, algen en natuurlijk heel het visgamma en de zeedieren. Via orthomoleculaire bloedanalysen kan je dan nagaan of het vetprofiel optimaal is en kan je eventueel extra ALA, EPA en DHA als voedingsaanvulling bijnemen. Er is trouwens bitter weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de effecten van omega-3 vetzuur verrijking in de voeding. De industriële bewerking (verhitting, toevoegen van additieven, extracties) van deze verrijkte producten zullen nooit de kwaliteit van natuurlijk bevattende essentiële vetzuren kunnen evenaren en bovendien de optimale hoeveelheid niet kunnen bieden zoals professor De Schrijver beweert. De hoeveelheden omega-3 vetzuur toevoeging in deze functional foods zijn belachelijk weinig om een orthomoleculair resultaat te verkrijgen. Daarom zijn optimaal gedoseerde visoliesupplementen de beste garantie om dagelijks over voldoende essentiële vetzuren te kunnen beschikken.

LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

B E Z O E K

O N Z E

4. Omega-3 verbetert de status van hartpatiënten Referentie: Schmidt EB. Marine n-3 polyunsaturated fatty acids and coronary heart disease. Background and status Ugeskr Laeger. 2005 May 2; 167(18):1940-2 5. Omega-3 verbetert de overlevingskansen van kankerpatiënten die een chirurgische ingreep moeten ondergaan Referentie: Nakamura K, Kariyazono H, Komokata T, Hamada N, Sakata R, Yamada K. Influence of preoperative administration of omega-3 fatty acid-enriched supplement on inflammatory and immune responses in patients undergoing major surgery for cancer. Nutrition. 2005 Jun; 21(6):639-49. 6. Omega-3 vetzuren helpen kinderen met ADHD en dyslexie evengoed als stimulantia Referentie: Richardson AJ, Montgomery P. The OxfordDurham study: a randomized, controlled trial of dietary supplementation with fatty acids in children with developmental coordination disorder. Pediatrics. 2005 May; 115(5):1360-6 EPA: eicosapentaeenzuur is een poly-onverzadigd essentieel vetzuur, dat onvoldoende wordt aangemaakt uit alfalinoleenzuur of lijnzaadolie. DHA: docosa-hexaeenzuur is eveneens een polyonverzadigd essentieel vetzuur, dat onvoldoende wordt aangemaakt uit EPA. Opgelet! Grote hoeveelheden onverzadigde vetzuur werken ook bloedverdunnend wat problemen kan opleveren voor mensen die na een hartinfarct bloedverdunnende medicijnen moeten nemen.

W E B S I T E

:

5

W W W

.

V I O W

.

B E

DOSSIER VOEDING Let wel op dat je visoliesupplementen van degelijke producenten van inneemt. Op de verpakking van deze supplementen worden steeds de exacte hoeveelheden meegedeeld die per dag mogen gebruikt worden. Consumenten kunnen zich dan precies aan die doseringen houden voor een optimaal resultaat of het voorschrift van de arts volgen.

HET BELANG VAN CHROOM IN DE BEHANDELING VAN DIABETES, HOGE BLOEDDRUK EN HART- EN VAATAANDOENINGEN

Chroom en biotine reduceren niet alleen aanzienlijke de kosten bij diabetespatiënten maar verbeteren significant de levenskwaliteit

REFERENTIES: 1. Preuss HG, Bagchi D, Bagchi M, Rao CVS, Satyanarayana S and Dey DK, Efficacy of a Novel, Natural Extract of (–) Hydroxycitric Acid(HCA-SX) and a Combination of HCA-SX, Niacin-Bound Chromium and Gymnema sylvestre Extract in Weight Management in Human Volunteers: A Pilot Study, Nutrition Research, 24:45-58, 2004.

De resultaten van een economische analyse, uitgevoerd door de Thomas Jefferson Universiteit in de Verenigde Staten van Amerika tonen aan dat mensen met ouderdomsdiabetes tot 729 euro kunnen besparen op jaarbasis door gebruik te maken van een supplement dat chroom en biotine bevat. Beide stoffen zorgen voor een aanzienlijke vermindering van de bloedsuikerwaarden. Bovendien verbeteren ze de levenskwaliteit. Een combinatie van chroom en biotine levert jaarlijks een besparing van 1458 euro op in de gezondheidsuitgaven als de diabetespatiënt tegelijkertijd ook hartlijder is.

2. Preuss HG, Bagchi D, Bagchi M, Rao CVS, Dey DK and Satyanarayana S, Effects of a Natural Extract of (–)Hydroxycitric Acid(HCA-SX) and a Combination of HCA-SX plus Niacin-Bound Chromium and Gymnema sylvestre Extract on Weight Loss, Diabetes, Obesity and Metabolism, 6:171180, 2004.

Chroom en biotine besparen 2187 euro per jaar indien de gebruiker suikerziekte heeft, hartproblemen ondervindt en te hoge bloeddrukwaarden laat noteren.

Chroom en biotine verbeteren het bloedsuikerniveau binnen de 4 weken

De drie genoemde ziektebeelden komen zowel in de Verenigde Staten van Amerika, als bij ons, steeds meer samen voor. Dokter David B. Nash van het Jefferson Medical College schrijft in het besluit van zijn studie: “Gezien de chronische aard van diabetes en aanverwante gezondheidsklachten, alsook de epidemiologische proporties die deze pathologiën aannemen in onze Westerse wereld, is het belangrijk om de meest efficiënte maatregelen te nemen om de levenskwaliteit van de mensen te verbeteren en de kosten voor gezondheidszorgen enigszins trachten te beperken. De combinatie chroom-biotine verbetert volgens onze studie het bloedsuikerniveau binnen de dertig dagen. De behandeling met chroom en biotine is zoals al aangegeven goedkoper dan met klassieke andere middelen en veroorzaakt bovendien geen nevenverschijnselen bij de diabetici.”

3. Ohia SE, Opere CA, LeDay AM, Bagchi M, Bagchi D, Stohs SJ, Safety and Mechanism of Appetite Suppression by a Novel Hydroxycitric Acid Extract (HCA-SX), Molecular and Cellular Biochemistry, 238:89-103, 2002.

Chroom van Pharma Nord

Voedingssupplementen verhogen de levenskwaliteit en zijn kostenbesparend Biotine van 1 mg is te verkrijgen van Countrylife en wordt verdeeld door de firma Similia.

6 B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

De Omega-3 case studie en de voordelen die chroom en biotine bieden bij de behandeling van suikerziekte zijn slechts twee voorbeelden, welke positieve invloed hoogwaardige voedingssupplementen kunnen hebben op de levenskwaliteit van mensen én hoe ze ieder jaar opnieuw kunnen bijdragen tot een meer betaalbaar gezondheidsbudget. :

W W W

.

V I O W

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

DOSSIER VOEDING

HET GROTE KOFFIEDOSSIER IS KOFFIE GOED OF SLECHT VOOR U? WALTER FACHÉ EN DIRK BOGAERT -

Matig koffiegebruik verhoogt het concentratievermogen gemiddeld met 15%

E

en geurende, stimulerende koffie behoort voor vele mensen tot de alledaagse, kleine geluksbrengers. Het subjectieve gevoel dat koffie een weldaad is, wordt door vele wetenschappelijke studies bevestigd. Toch zijn er ook enkele negatieve kantjes aan de drank van de geurende gebrande koffiebonen. Bovendien is er heel wat tegenstrijdige literatuur over koffie gepubliceerd. Lees verder over onze koffiecultuur…

WANNEER

TREDEN ONGEWENSTE NEVENEFFECTEN OP?

ENKELE KERNFEITEN OVER KOFFIE! Cafeïne, de belangrijkste werkzame stof in koffie, vormt in normale hoeveelheden voor de gezonde mens totaal geen bezwaar. De woorden, normale hoeveelheden en gezonde mens, zijn in deze zin zéér belangrijk! In de rechtse kolom maken wij dit duidelijk. Wie graag koffie drinkt, hoeft zich geen zorgen te maken over zijn cholesterolgehalte. De consumptie van gefilterde koffie (dat wordt door vele studies bewezen) blijft zonder invloed op de waarden van de bloedvetten. In de koffieboon zitten wel stoffen die een cholesterolverhogende werking hebben. Nu is het afhankelijk van de wijze van koffiezetten in welke mate deze stoffen in koffie voorkomen. Van de in bij ons gedronken koffie zal filter- en oploskoffie geen nadelige invloed kunnen hebben op het cholesterolgehalte maar Turkse, cafetière- en espressokoffie wel. (Voeding, 1996) Blijkbaar kunnen bepaalde inhoudstoffen van de koffie beschermen tegen kanker. Zo lijkt chlorogeenzuur in koffie een beschermende factor te zijn tegen kanker van de dikke darm en de lever. Andere bestanddelen van koffie hebben een antimutageen effect. Dat wil zeggen dat ze gezonde cellen beschermen tegen de omvorming tot kankercellen. Anthocyanen stimuleren de celademhaling en pycnogenolen (OPC) en dimethylsulfoxide (DMSO) zijn sterke antioxidanten, vooral voor de heel agressieve hydroxylradicalen. Koffie kan een hulp bij de vertering zijn. Bij vele mensen werkt het ochtendlijke kopje koffie door de stimulerende werking van de cafeïne en enkele stoffen van de koffiebranding als een ‘wakkermaker’ voor de darm. Koffie of espresso na een weelderige maaltijd stimuleren de productie van maagzuur en galsecreties en helpen daardoor het verteringsproces. Een copieuze maaltijd wordt niet voor niets al decennia lang afgesloten met een kopje zuivere koffie (liefst zonder melk, suiker of alcohol). Een paar kopjes koffie dagelijks bevorderen het calorieverbruik van ons lichaam, zonder dat het zelf calorieën moet leveren. Deze eigenschap van cafeïne kan bij mensen met overgewicht nuttig zijn tijdens hun dieet. Cafeïne helpt ook om een laag gewicht na een succesvol dieet op peil te houden. LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

B E Z O E K

O N Z E

80 tot 300 milligram cafeïne (drie tot vier kopjes koffie verdeeld over de ochtend en tot 16u in de namiddag) verhoogt het concentratievermogen met gemiddeld 15%. Vanaf 500 milligram cafeïne per dag (6 kopjes koffie) worden veel mensen zenuwachtig. Ze krijgen af te rekenen met slaapproblemen en bevende handen. Het concentratievermogen vermindert. Ongewenste neveneffecten kunnen optreden bij een cafeïneconcentratie in het lichaam die schommelt tussen 8 tot 15 milligram per kilogram lichaamsgewicht. Voor iemand die 60 kilogram weegt komt dit overeen met 6 kopjes koffie. Voor iemand die 80 kilogram weegt komt dit overeen met 7 kopjes koffie. Voor iemand die 100 kilogram weegt komt dit overeen met 9 kopjes koffie Chlorogeenzuur is een zeer actief bestanddeel van koffie, dat een sterke antioxidant werking heeft in de darmen. Daarmee zou het beschermend kunnen werken tegen darmontstekingen en darmkanker.

W E B S I T E

:

7

W W W

.

V I O W

.

B E

DOSSIER VOEDING Koffie kan het sportieve vermogen verbeteren. Cafeïne activeert de vetverbranding in het lichaam en kan er op deze manier toe bijdragen dat er voldoende energie vrijkomt tijdens de sportprestatie. Bovendien verhoogt de cafeïne de bloedspiegel van bepaalde hormonen - catecholamine bijvoorbeeld, waartoe de adrenaline behoort - en bevordert de spierspanning, meer bepaald het contractievermogen van de spieren.

HOE LANG BLIJFT HET KOFFIE-EFFECT IN MIJN LIJF? De halfwaardetijd van cafeïne, ook wel halveringstijd genoemd, is de tijd die benodigd is om van de oorspronkelijke concentratie cafeïne nog precies de helft over te hebben Bij volwassenen schommelt die tijd tussen 3 tot 5 uur. Bij zwangere vrouwen bedraagt die periode 7,5 tot 12,5 uur. Bij baby’s varieert dit tussen 36 en 144 uur

Koffie bevat een aantal levensnoodzakelijke bestanddelen en kan bijdragen in de voorziening aan minerale stoffen en spoorelementen zoals ijzer, kalium, magnesium en mangaan.

Behoor ik tot een normale koffiegebruiker? Een kopje filterkoffie bevat gemiddeld 80 mg cafeïne. Wie bijvoorbeeld vier tot vijf koppen per dag drinkt, hoeft zich geen zorgen te maken over de eventueel schadelijke gevolgen van de cafeïne. In tegendeel cafeïne stimuleert, verdrijft vermoeidheid en bevordert het prestatievermogen. Natuurlijk geldt ook voor cafeïne dat te veel van het goede schadelijk kan zijn. Een vaste waarde voor de grenzen waarbuiten cafeïne het welzijn kan beïnvloeden, bestaat er niet. De reactie op de werkzame stof is onderhevig aan sterke schommelingen: er zijn mensen die grote hoeveelheden cafeïne probleemloos kunnen verdragen. Anderen reageren al op relatieve kleine hoeveelheden. Koffiedrinkers moeten er dan ook altijd zelf op letten hoeveel koffie hun lichaam goed doet. En vergeet daarbij niet dat koffie verslavend werkt, zodat je almaar meer nodig hebt en kan verdragen. Een discipline met koffie en trouwens met de meeste voedingsstoffen is zeer aan te raden!

Tip Zorg aldus voor je gaat slapen dat de koffie uitwerking sterk is gedaald, anders doe je geen oog dicht! Experimenteer hoelang het koffie-effect zich laat voelen bij jou. Heel veel slaapproblemen zijn afhankelijk van te laat koffie te drinken of te veel koffie drinken.

Tolerantie voor koffie De reden voor de uiteenlopende tolerantie van cafeïne zien wetenschappers in het feit dat ieder mens over een verschillende biochemische ‘identiteit’ beschikt. Je zou het ook genetische aanleg kunnen noemen. Ook het lichaamsgewicht speelt een rol. Bij grote en zware mensen laat één kop koffie de cafeïnespiegel alleen al op basis van de grotere massa veel zwakker stijgen dan bij kleinere en lichtere mannen en vrouwen.

Catecholamine Bij fysieke activiteiten, in het bijzonder training van het uithoudingsvermogen, en bij het gebruik van koffie worden extra hormonen in het lichaam aangemaakt, nl catecholamines, zoals noradrenaline, serotonine en bèta-endorfine. Deze gelukshormonen helpen tegen negatieve stemmingen en zelfs depressies omdat zij in versterkte mate worden aangemaakt. Een gevoel van diepgaande ontspanning maakt zich meester van de beoefenaar en koffiedrinker.

Koffie maakt je in 20 minuten tijd méér geconcentreerd! Cafeïne doet de intellectuele capaciteiten op zich niet toenemen, maar versnelt de snelheid waarmee ons brein werkt: het denken verloopt sneller.

Koffie als stemmingsverbeteraar

Serotonine wordt in het lichaam aangemaakt uit tryptofaan en zorgt ervoor dat wij ons goed voelen in ons vel, is verantwoordelijk voor de ingebouwde biologische klok.

8 B E Z O E K

O N Z E

Koffie is een ideale stemmingsverbeteraar W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

De werking van koffie als ‘stemmings-verbeteraar’ is biochemisch te verklaren. Zoals Japanse wetenschappers vastgesteld hebben, verhoogt de cafeïne eerst de afscheiding van insuline uit de alvleesklier. Dit leidt op zijn beurt weer tot een stijging van het serotoninegehalte in onze hersenen. Serotonine is een hormoon van het eigen lichaam dat het welbehagen uitlokt. Het is de stof van de levenslust. Als de serotoninespiegel daalt, neemt de neiging tot een depressieve stemming toe. Via dit mechanisme werkt koffie gelijkaardig als suiker of chocolade als stemmingmaker.

LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

DOSSIER VOEDING Meer stress, meer koffie, minder slaap

WAAROM

Onderzoeken tonen aan dat koffie het inslapen kan vertragen. Gevoelige mensen slapen bovendien onrustiger, minder diep en minder lang na het drinken van koffie. Hij kan daardoor de remslaap wezenlijk beïnvloeden die een mens bij een sterke beroepsmatige stress juist zo nodig heeft. Maar deze stressmensen drinken zoals bekend juist de meeste koffie! Studies wijzen uit dat slaapstoornissen in verband met de koffieconsumptie vooral optreden bij mensen met een langzame cafeïnestofwisseling. Gevoelige personen mogen dus in de tijdspanne voor het naar bed gaan geen koffie of cola drinken of hoogstens één kopje cafeïnevrije koffie. Vaak behoren personen die gevoelig zijn voor koffie tot het hypergevoelige mensentype dat ook met slaapmoeilijkheden reageert op geluiden, lawaai en stress.

Waarom kunnen sommige mensen ’s avonds voor het slapen gaan nog koffie drinken en toch goed slapen? Dat kan de volgende oorzaak hebben. Door de cafeïne kan onder omstandigheden een depressieve stemming, een aanwezige daling van de bloeddruk of een andere storing van de bloedsomloop voor korte tijd opgeheven worden waardoor het inslapen vergemakkelijkt wordt. Vóór de eigenlijke stimuleringsfase van koffie vindt eerst een kortdurende vermoeiingsfase plaats. Is deze duidelijker dan normaal, dan kan natuurlijk het inslapen vergemakkelijkt worden. Desalniettemin is koffie allesbehalve een ideaal slaapmiddel voor deze mensen. Wie goed kan slapen na nog koffie gedronken te hebben gaat er zelfs prat op, niettegenstaande hij of zij een belangrijk signaal krijgt dat er iets mis loopt met zijn of haar gezondheid! Laat het aldus niet zover komen en onderzoek samen met een orthomoleculaire arts wat de oorzaken kunnen zijn. Zie ook verder het advieshoekje van Walter Faché.

Neem de beste kwaliteit van koffie De kwaliteit van koffie hangt af van vele factoren. Koffie te sterk of op een verkeerde manier gebrand, bewerkt met chemische producten om de bonen een mooie glans te geven, de wijze van oogsten, methode van ontbolstering van de koffievrucht, het maalproces bepalen allemaal de kwaliteit van je kopje koffie. De verteerbaarheid van koffie hangt af van de hoeveelheid vetten en zuren die zich tijdens het branden van de koffie ontwikkelen. Om de verteerbaarheid te verhogen moeten deze bepaalde vetten en zuren verwijderd worden. Dit gebeurt door de koffie te behandelen met stoom of oplosmiddelen. In deze verzachte koffies blijft de cafeïne evenwel integraal aanwezig. Elke koffiesoort heeft zijn eigen smaak, aroma en cafeïnegehalte. Koffie wordt meestal van twee variëteiten gemaakt, namelijk de Coffea arabica de oudste en bekendste soort die ongeveer 75% van de wereldproductie heeft, en de Coffea robusta. Het is door de bewerking van de groene zaden van de koffiestruik dat er verschillende kwaliteiten ontstaan! De Arabische koffie heeft een mildere, fijne en geparfumeerde smaak. De boon behoort tot de populairste soorten en bevat slechts 1% cafeïne tegenover de Robusta koffie die 2% cafeïne bevat. Deze laatste is dan ook de goedkoopste koffie. Koffie wordt veel gebruikt in suikerwaren, gebak, desserts, glazuur, roomijs en ijskoffie. Als u koffie in een recept verwerkt, kunt u hem het beste zo sterk mogelijk zetten. Neem in dit geval de helft van de normale hoeveelheid water. Koffie wordt ook als smaakmaker voor diverse likeuren gebruikt.

LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

B E Z O E K

O N Z E

TIJDENS DE AVONDUREN GÉÉN KOFFIE DRINKEN?

Als het donker wordt maken we in de hersenen een hormoon aan, genaamd melatonine. Dit hormoon zorgt ervoor dat we makkelijker inslapen, dieper slapen, ‘s nachts beter herstellen en daardoor ‘s ochtends fitter wakker worden. Ook stimuleert melatonine het immuunsysteem (er zijn vele aanwijzingen dat het preventief beschermt tegen kanker) en is het een zeer goede antioxidant voor ons zenuwstelsel. Gedurende de nacht worden de witte bloedlichaampjes opgeladen en versterkt in hun aanvalskracht tegen kankercellen. De aanmaak van melatonine wordt echter verstoord door het drinken van koffie, echte thee of cola door de aanwezigheid van cafeïne. ‘s Avonds koffie drinken is dus ten strengste af te raden. Kan koffie dodelijk zijn? Cafeïne is dodelijk bij een dagdosis die schommelt tussen 5 en 30 gram (= 58 tot 352 kopjes koffie op één dag). Niemand is echter in staat dergelijke hoeveelheden in 24 uur tijd te drinken.

W E B S I T E

:

9

W W W

.

V I O W

.

B E

DOSSIER VOEDING De negatieve kantjes van koffie

WAAROM WERKT KOFFIE HET BESTE TIJDENS DE OCHTENDUREN?

De kans op het ontstaan van botontkalking vergroot bij regelmatig te veel koffie te drinken. Dit komt omdat bestanddelen van koffie zich binden met calcium. Op deze wijze blokkeert koffie de opname van dit mineraal in ons lichaam. Veel mensen klagen over maagzuurklachten nadat ze koffie hebben gedronken. Gevoelige mensen mogen koffie nooit op een lege maag drinken, slechts dan kan de zwarte energiedrank voor zure oprispingen zorgen. Risico op gewrichtsreuma verdubbelt bij normale koffiegebruikers (4 kopjes per dag) in vergelijking bij mensen die nooit koffie drinken. Opletten met koffie tijdens de zwangerschap. Aanstaande moeders die koffie drinken kunnen problemen krijgen tijdens de zwangerschapsperiode. Kinderen worden door het gebruik van koffie soms te vroeg geboren of er treden gezondheidscomplicaties op vlak na de geboorte. Jonge moeders die hun baby borstvoeding geven moeten ook opletten en hun koffiegebruik beperken. Ongeboren kinderen en baby’s beschikken nog niet over een enzym dat in staat is om cafeïne af te breken.

Udo Pollmer, een wetenschapper die zich bezighoudt met het onderzoek van levensmiddelen, beschrijft waarom de vermoeide mens in het bijzonder ‘s morgens de opmonterende werking van koffie zoekt: “De afbraak van serotonine in het lichaam begint als het daglicht vermindert. Bij de meeste mensen daalt de stemming met het invallen van de schemering en bereikt in de ochtenduren een dieptepunt.” Dan verricht een kopje koffie wonderen.

Koffie verhoogt homocysteïne , een risicoparameter voor hart- en bloedvaatziekten, reuma, diabetes. Heel wat onderzoeken tonen aan dat het drinken van koffie de homocysteïnespiegel in het bloed kan doen verhogen. Er is een significant verband tussen een verhoogd homocysteïne en hart- en bloedvaatziekten. De consumptie van koffie speelt aldus een belangrijke rol in de risico’s voor talrijke degeneratieziekten. Homocysteïne is steeds aanwezig in het bloedserum en kan gemeten worden. Homocysteïne wordt in het lichaam aangemaakt uit het essentieel aminozuur methionine. Deze pathway is een essentiële metabole route om talrijke onmisbare stofjes te maken die levensnoodzakelijk zijn: choline, carnitine, adrenaline, melatonine,… Vandaar dat wij ten stelligste adviseren om veel minder koffie te drinken en rekening te houden met de talrijke adviezen van Walter Faché verder in dit artikel.

Koffie met of zonder cholesterol hangt af van de bereidingswijzen van koffiezetten Er wordt een cholesterolverhogend effect vastgesteld, specifiek voor de cosumptie van gekookte koffie. Dit effect is niet gebonden met cafeïne, maar bleek veroorzaakt te worden door relatief hoge concentraties diterpenen in de koffie. Deze diterpenen, cafestol en kahweol, worden onschadelijk gemaakt door het gebruik van papieren filters. Bij ons wordt koffie meestal gezet met een koffiefilter. Die koffie bevat dan weinig cholesterolverhogende stoffen, omdat het papieren filter de koffievetten en de diterpenen tegenhoudt. Zij blijven achter in het filtreerpapier! Daarentegen het gebruik van koffiezakken, espresso en cafetière houdt deze schadelijke stoffen niet tegen en zal het bakje troost je nog dieper in de ellende duwen.

Vrouwen doen er goed aan om koffie te drinken met sojamelk, die een fyto-oestrogene werking bezit om botontkalking tegen te gaan.

Maak aldus een keuze om elke dag een gezondere koffie te zetten tussen:

Kahweo en cafestol in koffie verhogen je cholesterol

Cafetière-koffie Kookkoffie, ook wel cafetière-koffie genoemd, bevat veel cholesterolverhogende stoffen. Voor cafetièrekoffie wordt gebruik gemaakt van een metalen filter, dat naar beneden gedrukt wordt. Deze filters houden het vet niet tegen, waardoor de cholesterolverhogende stoffen in de koffie terecht komen.

De koffievetten in de gebrande bonen bevatten de componenten kahweol en cafestol. Bij kookkoffies en cafetières veroorzaken deze stoffen een lichte stijging van het cholesterolgehalte. Bij filterkoffie worden de stoffen door de filter tegengehouden en komen ze niet in het filtraat terecht.

10 B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

Senseo Bij koffiezetten in een Senseo apparaat wordt niet veel druk opgebouwd en daardoor belanden weinig cholesterolverhogende stoffen in de koffie. Het grootste deel blijft bovendien achter in de papieren filter. Turkse koffie Turkse koffie bevat hoge concentraties aan cafestol en kahweol en is dus ook cholesterolverhogend.

:

W W W

.

V I O W

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

ADVIESHOEKJE VAN WALTER FACHE

Advieshoekje van Walter Faché GENIET VAN EEN GEZOND KOPJE KOFFIE 1.

Iedere kop koffie of zwarte thee moet onmiddellijk met een dubbele hoeveelheid water geneutraliseerd worden om uitdroging te voorkomen. Drink aldus minstens 1 glas water bij elk koffietje. 2. Een paar tassen koffie per dag is zeker niet schadelijk maar meer zal zeker allerlei problemen geven (zenuwen, slapeloosheid, lever, maag, hart, …). Met 5 à 10 tassen koffie per dag begint de verslaving aan koffie! Wanneer gedurende jaren veel koffie wordt geconsumeerd (verslaving), worden de bijnieren te veel uitgeput. Zij moeten meer en meer stresshormonen (adrenaline) aanmaken en raken op de duur overwerkt. Dit kan resulteren in overgewicht, toename van mentale verstoringen, geheugen en concentratie vermindering en tenslotte het burnout syndroom. 3. Consumeer slechts biologische koffie. Ecocert, een certificeringorganisatie dat door het Belgisch Ministerie van Landbouw is erkend als controle-instantie, garandeert de biologische productiemethode op de plantages en bij de fabrikant Koffie Kàn. Koffie Kàn is een Belgisch familiebedrijf te Wenduine en roostert en verwerkt per dag meer dan 500 kg koffie. 4. Beperk drastisch cafeïne in koffie, thee, cacao, cola, chocolade. Cafeïne oefent op het organisme sterke biochemische en fysiologische veranderingen uit, die tot zware negatieve gevolgen kunnen leiden. ◊ Brengt het maagzuur uit zijn evenwicht. ◊ Activeert het orthosympatisch zenuwstelsel. ◊ Verhoogt het ademhalingsritme, maar vermindert de diepte van de ademhaling. ◊ Versnelt het hartritme (hartritmestoornissen, bloeddrukverhoging). ◊ Verhoogt het suikergehalte in het bloed waardoor insuline stijgt. ◊ Pleegt roofbouw op mineralen en vitaminen: Fe tekort leidt tot marginale anemie, moeheid Ca tekort leidt tot hypocalcemie en osteoporose Vit C tekort leidt tot risicoverhoging van infecties, daling immuniteit, hart- en bloedvaat problemen, daling collageensynthese en aanmaak van carnitine (transporteur van vetten). 5. Beperk drastisch de koffie als je er mooi wil blijven uitzien. Let dus op je collageen! In koffie zit heel wat residuen van benzeen door de extractieprocessen tijdens het maken van koffie, die niet gemakkelijk door het lichaam kunnen verwijderd worden. Benzeen moet door de lever geëlimineerd worden met behulp van het aminozuur glycine. Maar glycine hebben we ook nodig voor de aanmaak en herstel van ons collageen, dat echter de hoogste hoeveelheid eiwit is in ons lichaam: in bindweefsel van de huid, kraakbeen, oogweefsel, bloedvaatwand, … Bij een tekort aan glycine zien wij de huid zijn stevigheid verliezen en rimpels en uitzakkingen vertonen. 6. Advies aan koffieverslaafden a. Koffie beperken tot 1 à 2 kopjes per dag. b. Kies een goede koffie: 100% Arabische koffie, Koffie-Kàn, Oxfamkoffie, … (deze bevatten minder cafeïne en koffiezuren door een beter brandingsproces) c. Vermijd decafeïne koffie (meer benzeenresten en andere extractie residuen). d. Plastiek filters zijn schadelijk, zij bevatten dioxineresiduen. e. Drink koffie niet te heet. f. Nooit suiker in koffie gebruiken: voeg een theelepel echte cacao toe bij de bereiding om de “suikerverslaafden” te bevredigen! g. Neem een extra vitamine B-complex en glycemic factors van Countrylife-Similia 7. Alternatief voor koffie en zwarte thee. Koffie mengen met surrogaatkoffie (granenkoffie) en langzaam overschakelen tot je de smaak van granenkoffie te pakken krijgt. Koffie afkikken is van lange adem! Afwisselen met kruidenthee’s, groene thee is een zéér goede antioxidant. Maak af en toe meer slappe koffie, maar versterk de smaak door er een zaaddoosje kardamon, een theelepel cacaopoeder, een heel klein snuifje gemberpoeder, amandelmelk of een andere creatie aan toe te voegen. Probeer vruchtenkoffie maar maak in het begin deze koffie niet te sterk en probeer verschillende merken. LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

B E Z O E K

O N Z E

KOFFIE ONTNUCHTERT NIET SNELLER! Er wordt bij de jeugd enorm gedronken…tot de ontnuchtering komt om naar huis te rijden met de auto. Ofwel sturen onder invloed en maar hopen op…, ofwel ontnuchteren. De vraag is echter hoe? Over het algemeen denkt men zich vol te gieten met straffe koffie om te kunnen rijden. De grote misvatting is dat men zich nuchter waant, doch deze indruk is volkomen vals. Door de cafeïne in de koffie wordt de alcohol in het bloed nog verhoogd en verhindert zelfs dat die snel wordt afgebroken. Een bloedproef door de rijkswacht zal dat trouwens bevestigen! Ondanks de koffie loopt men evenzeer, misschien zelfs nog meer kans op proces-verbaal of een ongeluk. Het reactievermogen van de chauffeur wordt door koffie evenmin gunstig beïnvloed. Hij krijgt alleen de indruk dat hij nuchter is geworden! Drink liever een warme kruidenthee zoals rozebottel of linde met een paar flinke theelepels honing. Door de suiker in het bloed wordt de alcohol vlugger verbrand en zal men sneller nuchter worden. Best is natuurlijk op tijd te stoppen of helemaal geen alcohol te drinken of voor een Bob te zorgen. Opgelet vrouwen! Een behoorlijk onplezierige bijwerking van koffieconsumptie is het verzwakken van de blaasmusculatuur die verantwoordelijk is voor het ledigen van de blaas. Uit twee onderzoeken bleek dat hoe meer cafeïne wordt ingenomen (tussen 100 en 400 mg per dag), hoe groter de kans is dat jonge vrouwen last krijgen van incontinentie.

11

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

ADVIESHOEKJE VAN WALTER FACHE 8. Gebruik zwarte koffie zonder melk en suiker. Zwarte koffie bevat geen calorieën omdat de koolhydraten, eiwitten en vetten in het filter achterblijven. 9. Om koffie lang te kunnen bewaren, moeten lucht en vocht zoveel mogelijk vermeden worden. Zowel zuurstof als vocht zorgen er immers voor dat het aroma van koffie verloren gaat. Bewaar koffie steeds op een koele, droge opbergplaats. 10. De beste oploskoffie met de minste verliezen aan aroma- en smaakstoffen wordt gemaakt via het vriesdroogprocedé (lyofiliseren genoemd). 11. Het gebruik van koffie is niet aan te bevelen bij alle nerveuze patiënten en maagstoornissen, waarbij een verhoogde maagzuurproductie als gevolg van het branden van de koffie, ongewenst is. Decafeïne koffie bevat vaak meer koffiezuren door het decafeïneringsproces! Ook lijders aan galkwalen en reumapatiënten zouden koffie moeten vermijden. Koffie moet in het bijzonder worden afgeraden bij vegetatieve dystonie patiënten. Deze zijn buitengewoon gevoelig voor prikkels, die door koffie nog verhogen. Dan treden prikkelingsverschijnselen op in de maag en de galblaas, meer hartkloppingen, uitbreken van zweet, vochtige handen, tekort aan concentratievermogen en een sterke innerlijke onrust. Vaak worden dan kalmeringsmiddelen geslikt zonder naar de eigenlijke oorzaak van de kwaal te zoeken! 12. Vergeet niet dat koffie een genotmiddel is, waarvan je met mate moet genieten. De cafeïne in de koffie is exact genomen een drug. Toxische werkingen treden op vanaf een dosis van 0,5 tot 1 gram cafeïne. Dat komt overeen met ongeveer 5 tot 7 koppen koffie en is natuurlijk afhankelijk van de sterkte van de koffie. In een kop sterke koffie zit 0,1 à 0,2 gram cafeïne, in een kop slappe koffie zit ongeveer 0,05 à 0,1 gram. In een kop cafeïnevrije koffie moet men rekening houden met 0,015 à 0,035 gram cafeïne. 13. Cafeïne bevindt zich ook in coladranken, thee, chocolade en sommige medicijnen. Als je deze allemaal tegelijkertijd inneemt gedurende de dag, kan je al gauw de toxische grens bereiken. Vooral kinderen en workaholics drinken flessen cola! 14. Kies goede koffievervangers zoals granenkoffie en kruidenthees. Wij zijn ons allemaal bewust van de nevenwerkingen van overmatig gebruik van koffie, waaronder een versnelde hartslag, een overmatige zuurproductie in de maag, slaapstoornissen, hoofdpijn, … Lima heeft sinds 1957 reeds een surrogaatkoffie van gebrande biologische granen en cichorei. Ze lijken sterk op koffie door de kleur, een lekkere aroma, en ze kunnen op dezelfde wijze gemaakt worden als koffie. Het grote verschil is: geen nervositeit, geen slapeloosheid en het stimuleert nog de spijsvertering. 15. Als je ziek bent, drink dan helemaal geen koffie. 16. Indien je regelmatig en langdurig geconstipeerd bent heeft koffie de eigenschap de darmbeweging in gang te zetten en kan een bijdrage leveren aan het voorkomen van darmkanker. 17. De beste koffie wordt nog steeds bereid uit versgemalen bonen. De koffiebonen moeten langzaam en regelmatig gebroken worden en de celstructuren worden dan maximaal verstoord. Bij de duurdere koffiemolens worden de bonen gemalen tussen twee molensteentjes of een konisch gekartelde vijzel. Huishoudmolens met vlijmscherpe mesjes zijn de goedkoopste, maar zeker niet de beste. De koffie wordt teveel in stukjes gehakt zonder de celstructuren voldoende te verstoren. De motor loopt eveneens snel warm, waardoor veel aromastoffen verloren gaan. 18. Decafeïneren is allerminst een eenvoudige bewerking, die in de meeste gevallen schadelijke residuen achterlaat. De organische extracties zijn niet aan te raden. Kies voor de minst schadelijke methode, nl. de superkritische extractie, waarbij de cafeïne in de bonen wordt opgelost in het superkritisch koolstofdioxide. Er blijven geen residuen over bij deze extractiemethode. Een derde van de verkochte decafeïne koffie wordt reeds geëxtraheerd met koolsofdioxide. Maar je weet nooit welke cafeïnevrije koffie het minst residuen bevat, daarom drinkt jouw hoofdredacteur nooit decafeïne koffie; liever een goede echte Arabische koffie dan of een lekker kopje koffie-kan! 18. Vrouwen die dagelijks een degelijk calcium- en magnesiumpreparaat gebruiken (1200/800 milligram) hebben bij een normale koffieconsumptie (niet meer dan 4 kopjes per dag) géén verhoogd risico op osteoporose.

HOE KICK JE AF VAN KOFFIE? Als je een groot koffiedrinker bent, ontwen je best geleidelijk. Je organisme is er op gesteld en bruusk stoppen met koffie drinken leidt soms tot een aantal ontwenningsverschijnselen: duizeligheid, hoofdpijn, flauwte,… Kick van koffie af in stappen. ➤Drink elke dag minder kopjes en zet je koffie ook minder sterk. ➤Vervang na een tijdje een deel van de koffie in de filter door een surrogaatkoffie. Je merkt nauwelijks enig smaakverschil! ➤Verhoog vervolgens geleidelijk het surrogaatgehalte. ➤Vervang één of meer van je koffiepauzes door een surrogaat of vruchtenkoffie of maak er een kruidentheepauze van. ➤Bewaar je echt kopje koffie voor een speciale gelegenheid en geniet er ten volle van. ➤Goede biologische echte koffiemerken zijn van: Max Havelaar, Oxfam, Marvelo, Koffie Kàn, Rombouts, Simon Lévelt. ➤Neem een extra mulimineraal van de firma Similia, Energetica Natura. ➤’s morgens een B-complex van Similia of Energetica Natura ➤Een warm aromatisch koffietje op elk uur van de dag kan met de yannoh koffie van Lima!

Yannoh koffie van Lima

Andere surrogaatkoffies zijn: Bambu, Pacha

12 B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

MEDISCH OP VAKANTIE

ZILVER HYDROSOL TEGEN DE NIEUWE RESISTENTE BACTERIËN HANDIG OP VAKANTIE DOOR

RACHAEL BASELEY

H

et is weer de tijd van het jaar dat we onze vakantie plannen of nemen met familie en vrienden. Of je nu reist, kampeert of deelneemt aan buitenactiviteiten, zorg zeker dat je een flesje zilver hydrosol meeneemt, waar je ook gaat. Geloof me, je zult er geen spijt van hebben. Er is een eindeloze lijst van toepassingen voor zilver. En vooral zilverhydrosol is het enige antwoord op bacterieresistente vormen te neutraliseren.

TEGEN BACTERIËLE, VIRALE EN SCHIMMELINFECTIES Een tijd geleden vertelde een natuurexpert nog dat hij de zilverspray gebruikte op zijn huid nadat hij werd gestoken door een wesp. ‘Zilverhydrosol, tezamen met een anti-histaminicum, zorgde ervoor dat ik geen infectie opliep, verminderde de zwelling en versnelde de wondheling’, vertelde de expert ons. Volgens uitgebreide studies werd aangetoond dat zilver effectief werkt tegen bacteriële, virale en schimmelinfecties. Dit is mogelijk doordat zilver onnavolgbare anti-ontstekings-, regenererende en ontsmettende eigenschappen heeft. Laat ons eens kijken naar enkele situaties waarin we dit product op medisch verantwoorde manier kunnen gebruiken in kleine eerstehulp situaties die we allemaal kunnen meemaken één van de komende zomerweken.

WAT IS ZILVERHYDROSOL? Colloïdaal zilver werd voor het eerst onderzocht in 1839. Het is Carl Nageli die 54 jaar later het effect van zilver demonstreerde met extreem lage concentraties zilverionen. In tegenstelling tot de dodelijke eigenschappen van zware metaalzouten van zilver, zijn pure zilverionen in lage concentraties extreem veilig en toch efficiënt. De fysicus en expert van colloïdaal zilver A Goetz, benadrukt dat zilver enkel actief is en zijn positieve werking kan uitoefenen als het ontkoppeld is van elke binding en los van zijn gebonden toestand in andere moleculen voorkomt. Wanneer zilver bijvoorbeeld gebonden is aan eiwitten heeft men er veel meer van nodig om resultaten te boeken. Dit houdt echter ook risico’s in, meerbepaald een grotere kans op overload (overbelasting) in het lichaam. “Sovereign Silver” is het resultaat van een technologische doorbraak die zorgt voor een stabiele zilveroplossing die enkel bestaat uit ontkoppelde deeltjes. Dit is zichtbaar in onderstaande foto.

EERSTEHULP SITUATIES Kamperen zonder problemen Je hebt je favoriete kampeerplaats uitgekozen of je bent een nieuwe aan het zoeken. Net als een topscout ben je voorbereid op elke situatie. Je hebt je eerstehulpkit meegenomen om het hoofd te bieden aan elk eventueel ongeluk( je). Wat gebeurt er als iemand uit jouw groep zich snijdt? Je volgt de standaard eerstehulp-procedures. Daarnaast spuit je ook wat zilver hydrosol op de wonde en herhaalt dit 4 maal per dag. Voor brandwonden, door kachel, barbecue of kampvuur volg je dezelfde procedure om te helpen. Daarnaast kan zilver ook worden gebruikt als waterreinigingsmiddel. Gebruik twee soeplepels silver hydrosol per 5 liter water naast de gebruikelijke waterbehandeling. Reizen zonder virussen, bacteriën en schimmels Wanneer je op een vlucht stapt vol met medereizigers wordt je blootgesteld aan allerhande virussen (verkoudheid en griep). Een zilver hydrosol kan zeer effectief zijn om je hiertegen te beschermen. Voor, tijdens en na de vlucht neem je simpelweg één koffielepel onder de tong en je houdt de vloeistof 30 seconden vast alvorens door te slikken. Een alternatief is de zilver hydrosol in de neus spuiten terwijl je inhaleert, vijf keer spuiten per neusgat. Het is ook werkzaam tegen voedselvergiftiging of reisdiarree wanneer het gebruikt wordt samen met reguliere standaard medische behandeling. Je kan elk uur een koffielepel (tot een soeplepel) innemen op een lege maag tot de symptomen verdwijnen. Als je bestemming een ontwikkelingsland is gebruik het zilver dan voor waterzuivering, naast de standaard behandeling.

LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

B E Z O E K

O N Z E

13

Transmissie Electronen Microscopie (TEM) bevestigt de extreem fijne zilverionen dispersie

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

MEDISCH OP VAKANTIE Spectaculaire wondheling De meest voorkomende bacterie in huidinfecties, Pseudomonas aeruginosa, kan door colloïdaal zilver geïnhibeerd worden op een niveau dat significant lagere waarden laat zien dan antibiotica. In de Ayurvedische geneeskunde wordt zilver reeds lange tijd gebruikt om het lichaam te reinigen en te versterken. Zilver is ook welbekend in de Chinese geneeskunde voor zijn opmerkelijke werking ter bescherming van het lichaam tegen infecties en ziektes.

NATUURLIJK ANTIBIOTICA Zilver wordt beschouwd als een van de meest universele antibiotische stoffen die we kennen. Een klassiek antibiotica doot misschien een half dozijn verschillende ziekteverwekkers, zilver daarentegen is dodelijk voor 650 verschillende soorten microorganismen. Zilver inactiveert vrijwel alle gekende bacteriên en extracellulaire virussen.

Strand zonder zonnebrand Misschien wil je wel liever op het strand vertoeven deze zomer. Of je nu surft, zwemt, sport of eenvoudigweg zonnebaadt, we kennen allemaal het belang van zonnebescherming. Als je toch zonnebrand hebt opgelopen neem dan snel je zilverhydrosol. Bij zonnebrand spuit je het 4 maal per dag op de verbrande huid. Voor een optimale werking kan je ook een gel gebruiken waaraan Aloë Vera werd toegevoegd. Breng deze gel dan enkele keren per dag aan op de verbrande huid. Men gebruikt trouwens vandaag zilver sulfadiazine in brandwondcentra om bacteriën te doden!

KIES HET JUISTE PRODUCT Wees voorzichtig als je je product kiest. In dit geval zijn niet alle merken hetzelfde. Kies een preparaat waarvoor documentatie beschikbaar is van het producerende bedrijf. Foto’s zijn een ideale manier om aan te tonen dat de zilverdeeltjes minuscuul zijn en evenredig verdeeld in de oplossing. De formule voor particulier gebruik zou ongeveer 10 deeltjes per miljoen (ppm = parts per million) zilver mogen bevatten samen met ultrapuur water. Gelukkig hebben we een bedrijf gevonden dat deze formule heeft gemaakt. NaturalImmunogenics heeft Sovereign Silver™ gecreëerd, een geteste en veel gebruikte formule waarover veel informatie beschikbaar is. Ik raad je aan meer te leren over dit product en vergeet niet om op je volgende vakantie of uitstap de zilver hydrosol mee te nemen.

HOE ZILVER HYDROSOL GEBRUIKEN OP VAKANTIE Voor, tijdens en na de vlucht neem je één koffielepel onder de tong en je houdt de vloeistof 30 seconden vast alvorens door te slikken. Een alternatief is de zilver hydrosol in de neus spuiten terwijl je inhaleert, vijf keer spuiten per neusgat. Neem bij voedselvergiftiging of reisdiarree elk uur een koffielepel (tot een soeplepel) in op een lege maag tot de symptomen verdwijnen. Hoogste kwaliteit Spuit bij snij-, brand- en schaafwonden en ook infecties het zilver hydrosol op de huid en herhaal 4 maal per dag. Om het drinkwater te reinigen voeg twee soeplepels zilver hydrosol toe aan 5 liter water.

Sovereign Silver bevat tot 99,99% deeltjes die kleiner zijn dan 0,0006 tot 0,0002 micron. Dit zijn de kleinste deeltjes in een zilveroplossing op de markt. De meeste zilveroplossingen hebben deeltjes van 10 tot 0,001 micron!

Spuit op de door zonnebrand verbrande huid het zilver hydrosol en herhaal 4 maal per dag. Voor een optimale werking kan je ook een gel gebruiken waaraan Aloë Vera werd toegevoegd. Breng deze gel dan enkele keren per dag aan op de verbrande huid.

TIP Koop enkel zilverpreparaten van de hoogste kwaliteit

Beschikbaarheid: Sovereign Silver ™ is beschikbaar via Energetica Natura, uw natuurwinkel of uw apotheek. Voor meer informatie bel 037890959.

14 B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

Medisch goedgekeurde zilverproducten worden dagelijks gebruikt in ziekenhuizen en gezondheidscentra. Voor thuisgebruik ben je best selectief en voorzichtig. Zorg dat je kiest voor een 10 ppm preparaat dat enkel bestaat uit ultrapuur water en zilver en dat de deeltjes zo klein als mogelijk zijn. Kijk uit naar beschikbare informatie (fotografisch bewijs, zie foto op vorige pagina).

:

W W W

.

V I O W

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

LIFESTYLE VAKANTIE

BESCHERM JE HUID TEGEN DE ZON GLOEIENDE HERINNERINGEN AAN DE VAKANTIE… DR. APR. GEERT VERGOTE

R

eizen is een ontspannende bezigheid en iedereen doet het op zijn eigen manier. Sommigen willen een actieve vakantie, anderen houden meer van luieren op het strand. Hoe u de vakantie ook doorbrengt, het is leuk als u zorgeloos kunt genieten. De meeste onder ons zijn op zoek naar zonnige oorden. Gelijk hebben ze want genieten van de zon heeft een ontspannen gevoel. Ondertussen wordt ook de aanmaak van vitamine D gestimuleerd. Wie nu denkt dat we niet genoeg kunnen zonnebaden heeft het verkeerd voor. De zon is een goede vriend maar we moeten haar niet te vaak opzoeken.

BLEEK WAS HET VROEGER, NU MOET HET BRUIN ZIJN Vroeger was een melkwitte huid synoniem voor een mooie huid, vandaag streven we naar een bruin tintje. Het symbool van een goed en gezond leven maar zo stellen we onze huid ook vaker bloot aan de zon. Helaas bevatten zonnestralen schadelijke UV-stralen die op lange termijn onze huid ernstige schade kunnen berokkenen. De meeste mensen zijn ervan overtuigd dat alleen echte “zonnekloppers” gevaar lopen en dat tuinieren of sporten in de zon geen kwaad kan. Dit is verkeerd, want elke activiteit (tuinieren, sporten,…) zonder bescherming tegen de zon is gevaarlijk. Een stralende zon, een verfrissende wind,… het is verleidelijk, maar onbeschermd zonnen is niet gezond. Spijtig genoeg moeten deze mensen soms op de blaren zitten.

HET 3 PUNTEN BESCHERMINGSPLAN VAN HET

VIOW 1. vermijd intensief zonnen 2. verrijk je dieet met vitamines, oliën en antioxidanten 3. volg een effectieve huidverzorgingsroutine Uitvoerige uitleg daarover vind je in de monografie Bistro 6 Deel 1 van het VIOW. Op 4 oktober 2005 begint een reeks voordrachten voor de leek: “Leren omgaan met uw lichaamsschoonheid” Info VIOW T 09/3690642

GEBRUIK STEEDS EEN ZONNEPRODUCT DAT PAST BIJ UW HUIDTYPE (WEERGEGEVEN VOLGENS DE EUROPESE BESCHERMINGSFACTOREN):

• gemakkelijk bruinen + een matte huid : beschermingsfactor 6-12 (gemiddelde bescherming) • bruinen nadat in het begin enkele rode vlekken verschenen: beschermingsfactor 20 (sterke bescherming) • moeilijk bruinen + snel rood worden van de huid: beschermingsfactor hoger dan 20 (25, 50 of 60, de zogenaamde sunblockers) • bij kinderen moet u er van uitgaan dat ze een huidtype hebben dat niet bruint: gebruik dan een beschermingsfactor 30 of bij hoger gevoelige huid bij voorkeur hypo-allergene producten.

Onbeschermd zonnen is gevaarlijk. Alleen wanneer we onze huid regelmatig insmeren kunnen we de schadelijke invloeden van het zonlicht voorkomen. LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

B E Z O E K

O N Z E

15

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

LIFESTYLE VAKANTIE SCHADELIJKE UV-STRALEN

ZONNIGE TIPS VIOW

De zon produceert verschillende soorten straling waarvan ultraviolette of UV straling er één van is. Er bestaan drie types UV-licht: UV-A, UV-B en UV-C. Van UV-C stralen hebben we weinig last want deze worden tegengehouden in de atmosfeer door de ozonlaag zodat alleen UV-A en UV-B de aarde bereiken. De hoeveelheid UV-licht waarmee we in contact komen is van verschillende factoren afhankelijk zoals: • het seizoen (in de winter bereiken minder UV-stralen de aarde dan in de zomer) • het uur van de dag • de hoogte (20% meer UV-B op 1500 m boven de zeespiegel) • de weerkaatsing op het aardoppervlak (85% weerkaatsing door sneeuw, 17% door zand, 5% door water en 3% door gras),…

• Ten minste 15 à 30 minuten vóór het zonnen alle lichaamsdelen insmeren die worden blootgesteld aan de zon. Vergeet vooral niet de kwetsbare zones (oren, neus, lippen, rugkant van voeten en handen, halsuitsnijding (ook bij de heren!), schedel van kaalhoofdigen, okselholten en geslachtsdelen bij kinderen of als u aan naturisme doet. • Smeer uw huid om de twee uur in zolang u in de zon blijft, zelfs op het einde van de dag. • Bij zwemmen, wind en overmatig zweten wordt de crème sneller van de huid verwijderd, zodat u die ook vaker opnieuw moet aanbrengen. • In de bergen moeten blootgestelde zones om het uur ingesmeerd worden (winter en zomer). • Vermijd de zon tussen 11u en 15u want dan is de UV straling het schadelijkst! • Wen je regelmatig aan een beetje zon. Blootstelling aan UV straling verhoogt de melaninespiegels en maken de huid donkerder en beschermt ze beter. • Foliumzuur of vit B9 en de carotenoïden (vooral bètacaroteen) beschermen zeer goed de huid tegen UV straling en voorkomen te snel rood worden en verbranding van de huid. • Para-aminobenzoëzuur of PABA is de beste zonbeschermer. Deze stof zit dan ook in zonbeschermende producten. Je kan dit stofje extra innemen voor het zonnen.

BLEKE

Onze huid bevat cellen die de huidskleur bepalen, het zijn de huidskleurcellen. Andere namen voor deze cellen zijn pigmentcellen of melanocyten. Een aantal factoren zoals de hoeveelheid huidkleurstof (melanine) en de verdeling van deze huidkleurstof in de opperhuid bepalen onze huidskleur.

Niet iedereen bezit een bruine huidskleur. Personen met een wittere huid zijn het gevoeligst voor de negatieve effecten van de zon.

Personen met een wittere huid zijn het gevoeligst voor de negatieve effecten van de zon BEPAAL

B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

UW FOTOTYPE

Zonlicht stimuleert de aanmaak van huidkleurstof door de pigmentcellen. Na een tijdje verschijnt dan de zo gegeerde bruine huidskleur. Het ontstaan van een donkerder huidskleur is een beschermingsreactie van het lichaam want een bruinere huid is beter beschermd tegen de schadelijke invloeden van zonnestralen. Maar niet iedereen bruint in dezelfde mate. Hoe uw huid reageert op zonlicht wordt bepaald door uw fototype of huidtype. Er bestaan zes verschillende huidtypes. Hebt u een wittere huid dan behoort u tot deze groep van personen die het gevoeligst zijn voor de negatieve effecten van de zon. Personen met weinig huidskleurstof (fototype I en II) lopen het hoogste risico op huidbeschadiging door de zon.

Product-info van het VIOW • Countrylife-Similia heeft een dosis van 500mg PABA • Bio-Carotene Pharma Nord • Spirulina Boone Naturals

16

OF DONKERE HUID

Fototype Fototype Fototype Fototype

personen die nooit bruin worden, alleen rood (roodharigen) personen die altijd rood worden maar daarna toch kunnen bruinen personen die altijd bruinen maar soms eerst lichtrood worden personen die altijd bruinen en nooit rood worden (Zuiderlingen: Italianen, Spanjaarden,…) Fototype V personen die gepigmenteerd zijn (Indianen,…) Fototype VI personen die sterk gepigmenteerd zijn (Negers)

:

W W W

.

V I O W

I II III IV

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

LIFESTYLE VAKANTIE BAKKEN EN BRADEN

MAATREGELEN VIOW TEGEN

Bent u een echte zonneklopper. Bescherm dan uw huid voldoende want de huid onbeschermd blootstellen aan de zon kan pijnlijke gevolgen hebben. UV-stralen hebben weinig moeite om een niet beschermde huid binnen te dringen. Wie té lang van de zon geniet zonder de nodige voorzorgsmaatregelen begint te blozen! Zonnebrand of erytheem zijn het gevolg op korte termijn. Bovendien versnelt een verslaving aan de zon het verouderingsproces van de huid en neemt de kans op het ontstaan van huidkanker toe. De ernst van de zonnebrand is afhankelijk van de duur van de blootstelling, het huidtype en het seizoen. Meestal beperken de gevolgen zich tot een lichte roodheid van de huid maar bij erge verbranding ontstaan blaren en symptomen zoals koorts, misselijkheid, uitdroging. Chronische blootstelling aan zonlicht (echte zonnekloppers) doet de huid sneller verouderen en verhoogt het risico op vorming van huidkanker.

Onbeschermd zonnen is schadelijk voor de huid. Roodheid is het eerste signaal dat u té lang van de zon hebt genoten.

GEZOND ZONNEN Door het gebruik van zonneproducten kunnen we onze huid beschermen tegen de schadelijke effecten van zonlicht. Daarnaast bieden een pet of een hoed bescherming voor het hoofd, het gezicht en de oren. Volledige afscherming van het zonlicht is gewenst voor huidtypes die geen zon verdragen, kleine kinderen of personen die overgevoelig (allergisch) reageren op zonlicht. Iedereen is overtuigd van het belang van een zonneproduct maar denk eraan dat een verkeerd gebruik van om het even welk zonnebeschermingsmiddel geen bescherming biedt! Alleen wanneer we onze huid regelmatig insmeren en een voldoende hoeveelheid aanbrengen kunnen we de schadelijke invloeden van het zonlicht voorkomen.

LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

B E Z O E K

O N Z E

ZONNEBRAND

a. Vermijd zonnebrand: blootstelling aan UV-straling verhoogt de melaninespiegels en maken de huid donkerder om ze te beschermen. Maar de huidtextuur verslechtert, het elastisch bindweefsel verslapt en bevordert vroegtijdige rimpels. b. Para-aminobenzoëzuur of PABA is de beste zonbeschermer. Het is een verbinding van foliumzuur of vit B9. Met PABA kunnen gevoelige personen langer in de zon blijven. Voor een optimale bescherming: - 45 min. vooraf instrijken - elke 2 uur opnieuw instrijken - na zwemmen of douchen opnieuw insmeren PABA verzacht de zonnebrandpijn, remt de rimpelvorming, voorkomt een droge huid en corrigeert de depigmentatie (vitiligo). c. De sleutel voor een effectieve zonnecrème bescherming is elk uur opnieuw insmeren. d. Gebruik voor je gevoelige lippen vitamine E crème of een lipbalsem. e. Vóór je gaat zonnen: smeer je huid in met MSM crème (goede merken zijn deze van Similia en Ojibwa). Na het zonnen steeds de verbrande plekken insmeren met MSM crème. f. Inwendig zijn de carotenoïden, vit. C, vit. E, foliumzuur en taurine noodzakelijk om de huid te beschermen tegen de vrije radicalen en ter voorkoming van huidkanker. g. Activeer de melanineproductie in de huid door: - 5 maal onder de zonnebank voor de zomer - Vit E complex in te nemen - Carotenoïden in te nemen h. Bij verbrande huid insmeren met MSM crème, aloé-vera-gel, symfytumzalf.

17

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

LIFESTYLE VAKANTIE WEET

WAT U SMEERT

• Tegenwoordig bevatten zonneproducten een filter tegen UV-A en UV-B licht. Hoeveel het product uw huid beschermt tegen de schadelijke stralen van de zon wordt weergegeven met een getal, de protectiefactor (PF of SPF wat staat voor sun protection factor). Hoe kleiner dit getal hoe minder uw huid beschermd is. Verdraagt uw huid geen zonlicht kies dan voor een volledige afscherming van de zon. Gebruik steeds een volledige zonafscherming (sunblocker) bij kleine kinderen en personen die allergisch reageren op zonlicht. De eerste dagen gebruikt u best een zonneproduct met een hoge beschermingsfactor, als uw huid een bruine kleur vertoont, kan u overschakelen op een crème met een lagere beschermingsfactor.

Gebruik steeds een zonnebeschermingsproduct dat aangepast is aan uw huidtype. Hoe hoger de zonnebeschermingsfactor (zie verpakking) hoe beter de huid beschermd is tegen de zon.

Gezondheidsbistro deel 6 Gezond van binnen, van buiten mooi LICHAAMSSCHOONHEID De huid als barometer van je gezondheid. Hoe je huid orthomoleculair verzorgen en huidproblemen voorkomen en behandelen Vijf avonden van 19u tot 22u of vijf namiddagen van 14u tot 17u 1. 2. 3. 4. 5.

Natuurlijke huidverzorging Een mooie huid door collageen aanmaak. Welke cosmetica producten gebruiken voor de huid? Huiddrainages, maskers, lymfedrainage, hydro-fytotherapie, sapkuren. Huidproblemen en ziekten voorkomen en orthomoleculair behandelen.

Waar?

Congreszaal Larenhoeve Kerkstraat 101-103, B-9270 Laarne

18 Bijdrage

4 okt 2005 11 okt 2005 18 okt 2005 25 okt 2005 15 nov 2005

30 euro per avond of 120 euro voor de volledige reeks van 5 avonden. Met opleidingscheques Vlaamse Regering kost deze opleiding 50% minder! Info: www.opleidingscheques.be Gepensioneerden en huisvrouwen kunnen niet genieten van deze reductie en betalen 25 euro/avond en 100 euro/5 avonden.

Reservatie is noodzakelijk: Tel. 09/369 06 42 of Fax 09/366 18 38 of e-mail: [email protected]

B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

PSYCHO-SPIRITUEEL WERK IN EEN REEKS ARTIKELS WIL DOUWE NUTTERTS, EEN SPECIALIST IN INTERN WERK, DE LEZERS DIEPER LATEN KIJKEN IN ZICHZELF EN LEREN HOE JE DOOR BIJ JE PROBLEMEN TE BLIJVEN STILSTAAN, LANGZAAM EEN TRANSFORMATIE ZAL VOELEN IN UW ERVARING

VRIENDSCHAP SLUITEN MET JE EMOTIES

DOUWE NUTTERTS

ONZE

RELATIE MET ONZE GEVOELENS EN EMOTIES.

VRIJHEID.

In onze westerse cultuur hebben we emoties doorheen de tijd behandeld als een alterniteit, iets wat vreemd is aan onszelf. Plato aanzag ‘passie’ als iets wat behoorde tot onze lagere natuur. Freud benoemde onze instinctieve natuur als ‘es’ een ‘het’. Door emoties te zien als iets wat vreemd is aan onszelf, zijn we van onszelf vervreemd en is het moeilijk om vriendschap te sluiten met onze emoties en deze te accepteren als een integraal deel van onszelf. Deze emotionele vervreemding heeft ertoe geleid dat we onze emoties eruit gooien of dat we onze emoties onderdrukken, maar in beide gevallen zijn we er niet echt mee aanwezig. Het ‘plezier principe’ een concept uit het werk van Freud stelt dat we plezierige gevoelens opzoeken en onplezierige gevoelens afwijzen. De boeddhistische psychologie geeft echter aan dat er een derde weg is die niet gebaseerd is op het plezier principe. In plaats van het grijpen naar het plezierige en het onplezierige weg te duwen, kunnen we leren om aanwezig te blijven bij onze gevoelens. • De vraag is echter wat dit aanwezig zijn met een gevoel nu precies inhoudt en hoe het aanwezig zijn met onze gevoelens leidt tot emotionele vrijheid. De boeddha onderwees dat je bewust dient te worden van het gehele scala van gevoelens terwijl deze oprijzen in je ervaring. Het doet er niet toe of deze gevoelens plezierig, neutraal of onaangenaam zijn. De klemtoon ligt op het accepteren van deze gevoelens. Acceptatie dien je hier niet op te vatten als een ‘instemmen met’ waarbij je jezelf verliest in het gevoel. Acceptatie is een ‘erkennen van wat er is’ waarbij je ruimte schept voor het gevoel en contact maakt met de emotie zoals ze is. Door bewust te worden van het gehele scala van gevoelens en de gevoelens als gevoelens te ervaren kun je vrede vinden te midden van deze gevoelens en vrij worden in het ervaren van je gevoelens. LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

B E Z O E K

Wat betekent psychospiritueel werk? Is een ZIJNS-benadering of ZIJNS-psychologie. Het is de integratie van een spirituele en psychologische benadering. Psycho-spiritueel is gefundeerd op een theoretisch kader en heeft een praktische werkmethodiek.

Transcendentie

Een belangrijke vraag voor westerlingen is “hoe kun je jouw emoties en je emotionele leven begrijpen vanuit een psycho-spirituele oriëntatie?” Met andere woorden: hoe kun je op een directe manier met je emoties in relatie staan en ze accepteren als een deel van jezelf zodat je er vriendschap mee kunt sluiten? Het lijkt bijzonder moeilijk te zijn voor ons westerlingen om onbevreesd te zijn voor onze emoties zodat we “in het vuur kunnen zitten” zoals de procesgeoriënteerde therapeut Arnold Mindell het zo mooi verwoord. Zijn we in staat om dieper af te dalen in onze gevoelens, er naar toe te gaan en er van aangezicht tot aangezicht mee te treden zodat we ze kunnen zien voor wat ze zijn? Probeer eens niet voortdurend in de zelfde emotionele kringetjes te draaien maar jezelf de ruimte geven om te voelen wat je voelt in plaats van voortdurend te willen reageren op hetgeen je voelt, het te beoordelen en te veroordelen, het te manipuleren of het weg te duwen. Wordt dan bewust in hoeverre dit je in staat zal stellen om emotionele onbevreesdheid te ontwikkelen? Emotionele onbevreesdheid leidt tot een groter vertrouwen, dat ons in staat stelt de rechtstreekse confrontatie met alle (plezierige en onplezierige) levenssituaties aan te gaan.

EMOTIONELE

Douwe Nutterts is opgeleid door het Instituut voor Intuïtieve Ontwikkeling in energiewerk en intuïtief werken.

O N Z E

Zelf-transcendentie is de drijfveer in jezelf om jezelf te overstijgen en voorbij jezelf te gaan. Het gevaar hierbij is dat de transcendentie verwordt tot repressie, waardoor het zelf en de drijfveren van het zelf verdrongen of ontkend worden.

Emotionele vrijheid Emotionele vrijheid is het vermogen om je gevoelens te voelen, ermee samen te vloeien en ze te worden en te laten doen wat ze doen zonder je gevoelens te onderdrukken of uit te drukken. Je tracht niet van het gevoel af te geraken maar je hebt de vrijheid om een gevoel te voelen en het niet te voelen. Nisargadatta Maharaj zijn uitspraak drukt dit principe als volgt uit: Je kunt niets loslaten totdat je weet wat het is.

Tantrisme In het Tibetaanse boeddhisme noemt men de derde stroming of de tantrische stroming Vajrayana. Vajrayana richt zich op het onmiddellijke, radikale vertrouwen in de open, onvernietigbare natuur van je ervaring. De beoefenaar verbindt zich met de situatie zoals deze is, zonder een ander referentiepunt te hebben dan de realiteit zelf.

19

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

PSYCHO-SPIRITUEEL WERK • Emotionele vrijheid wordt door spirituele tradities op twee manieren ingevuld. Sommige spirituele tradities benoemen het overstijgen van je gevoelens, waarbij je niet langer beroerd wordt door je gevoelens, emotionele vrijheid. Transcendentie van je gevoelens is hier het ideaal. We vinden dit vooral terug bij die tradities die de verzaking van de wereld centraal stellen. Andere spirituele tradities zoals bijvoorbeeld het tantrisme in zijn verschillende vormen zien emotionele vrijheid als het transformeren van de gevoelens. Deze tradities leggen de klemtoon om het in de wereld zijn maar niet van de wereld zijn. Emotionele vrijheid betekent hier dat je de vrijheid hebt om een gevoel te ervaren en de vrijheid hebt om het gevoel niet te ervaren. De klemtoon ligt niet op de aanwezigheid of afwezigheid van het gevoel zelf maar wel op je vermogen om een gevoel in zijn totaliteit te ervaren en er gelijktijdig afstand van te kunnen nemen.

Taoisme Een belangrijke Chinese stroming die het contemplatieve aspect van het leven vertegenwoordigt. Het taoisme is gesticht door Lao Tse en het contact met de natuur en een ascetische levenswijze staan hierin centraal.

Boeddhisme

De leer ontwikkelt door de boeddha. ET ONTWAAKTE HART De Vier Waarheden; het leven bestaat uit Psycho-spiritueel werk combineert spiritueel werk en het werken met emoties ontevredenheid of lijden, en het lichaam. De klemtoon ligt niet zozeer op het veranderen van je gevoelens deze ontevredenheid maar op het aanwezig leren zijn met je gevoelens. Het aanwezig zijn met je wordt veroorzaakt door gevoelens is het aanwezig zijn met wat er echt is. Zonder het vermogen om gehechtheid of begeerte, er is een manier om aanwezig te zijn met je eigen gevoelens, geven we de anderen de schuld van de ontevredenheid of hetgeen we ervaren. Het aanwezig te zijn met je gevoelens stelt je in staat dit lijden op te heffen om te buigen voor “ de tienduizend vreugdes en de tienduizend smarten” en de uitweg uit het uit het Taoisme. Of om zoals de Tibetanen zeggen “thee te drinken met je lijden is het Achtvoudige demonen” een metafoor voor het vrede sluiten met de realiteit van wat er is pad. Dit pad bestaat in je emotionele wereld. Gevoelens en emoties zijn natuurlijke aspecten van uit: het juiste begrip, May I LEARN to look je hart. Veelal worden we beroerd door onze emoties en lijken we er weinig juiste gedachten, juist at MYSELF with the EYES of controle op te kunnen uitoefenen, waardoor we de tendens ontwikkelen om spreken, juist handelen, UNDERSTANDING and LOVE ze te zien als een bedreiging, iets vervelends of iets verwarrends. juist leven (werken), juiste inspanning, juist Emotionele vrijheid hangt samen met het ontwikkelen van wat sommige tradities het ontwaakte hart bewustzijn en juiste concentratie. noemen. In de Boeddhistische psychologie worden de geest en het hart aangeduid door hetzelfde woord “citta” wat je kunt vertalen als hart-geest. Je hart-geest bevat gevoelens, emoties, gedachten, reacties, Onderscheidt de je temperament en het gewaar zijn van wat er leeft in je hart-geest. Het woord hart verwijst in dit gelaagdheid in jezelf artikel dus naar de hart-geest. Het ontwaakte hart is niet een onberoerbaar hart. Het ontwaakte hart is een hart dat vrij is om het gehele scala van gevoelens te ervaren. Onze gevoelswereld of het De boeddhistische leraar Ajahn Chah zegt: “Tranen zijn een deel van meditatie. Als je niet diep spectrum aan gevoelens en geweend hebt, ben je nog niet begonnen om te mediteren.” De tibetaanse leraar Chogyam Trungpa sensaties zegt: “ Een heel hart is een gebroken hart.”

H

primaire

HET EMOTIONELE SPECTRUM

en secundaire gevoelens

Onze gevoelswereld beslaat een heel spectrum aan gevoelens en sensaties. We zullen dit spectrum beschrijven door gebruik te maken van een diepte metafoor, waarbij we dieper afdalen in onze ervaring en via de emotionele ervaring afdalen in de diepere Zijns-dimensie of Essentie dimensie. Aan de oppervlakte bevinden zich de secundaire emoties. Deze secundaire emoties zijn de reactie op onze primaire gevoelens. Veelal maken we geen onderscheid in onze ervaring tussen beide de primaire en secundaire gevoelens. Het onderscheid tussen beide ervaringen is echter zeer centraal in het werken met gevoelens. Wat is nu precies het verschil tussen beide? Veelal benoemen we gevoelens als plezierig of onplezierig, positief of negatief. Dit zijn evaluaties van onze gevoelens, doch niet de primaire gevoelens zelf. Of we reageren op een bepaald gevoel: bijvoorbeeld we hebben angst voor onze angst of we houden van onze vreugde of we schamen ons voor onze opwinding. De evaluatie van onze gevoelens en de reactie op onze gevoelens zijn de secundaire emoties. Deze secundaire emoties zijn veelal de elementen die we het meeste opmerken en die een deel zijn van het voortdurende verhaal wat we aan onszelf vertellen. Door contact te maken met de primaire gevoelens dalen we als het ware af onder de verhalenlijn. Bert Hellinger, de grondlegger van de familieopstellingen, zegt in zijn therapeutische werk dat een primair gevoel een reactie is op de situatie zelf zonder dat je reageert op dit gevoel.

de reactie zelf reactie en gevoelde ervaring evaluatie op

afdalen in onze ervaring

20 de emotionele ervaring

diepere Zijns-dimensie of Essentie dimensie.

B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

.

:

W W W

.

V I O W

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

PSYCHO-SPIRITUEEL WERK Onder het primaire gevoel bevindt zich echter de laag van de gevoelde ervaring. De term ‘de gevoelde ervaring’ komt uit het werk van Eugene Gendlin, een hoogleraar in de psychologie. De gevoelde ervaring is omvattender en dieper dan je primaire gevoel. Het is het gevoel van het geheel, waarbij je niet je vastpint op de details. Om het geheel te ervaren hoef je niet alle bijzonderheden van het gevoel te kennen, het gaat juist om het geheel zonder de details. Je kunt contact maken met de gevoelde ervaring die aan de basis ligt van een gevoel door na te gaan hoe de totale situatie je beïnvloedt. Veelal is de gevoelde ervaring initieel vaag maar door er contact mee te maken wordt deze duidelijker. In het voorbeeld van de kwaadheid, kan de gevoelde ervaring er één zijn van hitte en een algeheel gevoel van levendigheid en warmte die je aanzet om te handelen. Onder de gevoelde ervaring ligt nog een diepere laag die je kunt omschrijven als ‘essentie’ of ‘zijnslaag’ of ‘primaire levendigheid’ In de boeddhistische psychologie wordt deze laag benoemd als je boeddha natuur of oorspronkelijke natuur. Het is de ervaring van je primaire levendigheid dat je kunt ervaren als een vitaliteit die zich onder de pieken en dalen van je dagelijkse leven bevindt. Het is een ZIJNS toestand die bepaalde kenmerken heeft. In het voorbeeld van woede kan deze ZIJNS staat een staat zijn van sterkte of dynamisme die een gevoel van expansie en levendigheid oproept. Een Essentiële staat of ZIJNS staat is niet enkel een stille staat maar kan evengoed een heel vurige, dynamische toestand zijn.

Voorbeeld: Als iemand iets zegt of doet wat je kwaad maakt is woede het primaire gevoel. Als je reageert op je woede door deze te spiritualiseren of te rationaliseren voel je misschien je gespannen of onrustig en dit is de secundaire emotie.

Het onderscheiden van deze gelaagdheid in jezelf en het contacteren van de diepere lagen van je ervaring vraagt werk en oefening. Een theoretische uiteenzetting reikt een kader aan voor actief onderzoek, maar theoretische kennis kan nooit een substituut zijn voor ervaring en ervarings kennis.

DEZE DRIE UITSPRAKEN VAN Chogyam Trungpa: “Het is het open en gevoelige hart dat het vermogen heeft om de wereld te transformeren.” Sri Nisargadatta: “De conceptuele geest schept de kloof en het hart overbrugt deze” Rainer Maria Rilke: “Ik wil ontvouwen. Ik wil nergens opgevouwen blijven, omdat daar waar ik opgevouwen ben ik onwaarachtig ben.”

VERTOLKEN HET SLUITEN VAN DE VRIENDSCHAP MET JE EMOTIES Indien je meer over dit onderwerp wil te weten komen, kan je onderstaande belangrijke werken consulteren of een afspraak maken met Douwe Nutterts. Hij zal u leren vriendschap te sluiten met je emoties in zijn groepsworkshoppen of via een individuele persoonlijke training. Bronnen 1. Contemplatieve psychologie. Han F. de Wit. Uitgeverij Agora. 1987 2. After the Ecstacy, the Laundry. Jack Kornfield. Uitgeverij Random House. 2000 3. Toward a Psychology of Awakening. John Welwood. Uitgeverij Shambhala. 2000 4. Focussen gevoel en je lijf. Eugene Gendlin. Uitgeverij De Toorts 1981 5. Love’s Hidden Symmetry. Bert Hellinger. Uitgeverij Zeig, Trucker & Co 1998 6. Essence A.H. Almaas Uitgeverij Samuel Weiser, Inc. 1986 7. Shambhala, The Sacred Path of the Warrior Chogyam Trungpa, Uitgeverij Shambhala 1984

LEEFNU

J A A R G A N G

2 - N°20

B E Z O E K

O N Z E

Douwe Nutterts geeft jaartrainingen in Psycho-spiritueel werk. Deze training begint op dinsdag 13 september 2005 ’s avonds om 19.30u. Je kan contact opnemen met Douwe Nutterts via tel: 09/223.57.54 of via e-mail: [email protected]

21

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

Energetica Natura Afrikaweg 14, 4561 PA Hulst, Nederland België: 03 789 09 59 Nederland: 0114 32 14 61 [email protected] www.energeticanatura.com

Energetica Natura Bezoek de website of stuur informatiebon naar het VIOW

Agriton

Weststraat 55/1 - 8800 Roeselare 051/72 77 73 www.agriton.be - [email protected]

Archibo Biologica

Prins Boudewijnlaan 32 - 2610 Wilrijk 03/49 39 00 [email protected] www.archibo-biologica.com

V

Pharma Nord

Minervastr. 14 - 1930 Zaventem 02/720 51 20

Similia nv

Deuzeldlaan, 94-36 2900 Schoten Tel: 03/641 81 00 - Fax: 03/641 81 10

O E D I N G S I N S T I T U U T

LeefNu Leef Nu

®

L

Biovita nv-sa

Boone Nutriceuticals & Cosmetics

Energetica Natura

Mannavita

Minami Nutrition sa-nv

Ojibwa

I.Z. Ieperleekanaal Noord, Oostkaai 6 - B-8900 Ieper [email protected] Tel: 057/20 06 75 - Fax: 057/21 76 26 Industriepark Ravenshout, Zone 6 Essenschotstraat 1 - Tessenderlo 3980 013/66 78 09-67 55 59 [email protected] www.softhealth.be Afrikaweg 14, 4561 PA Hulst, Nederland België: 03 789 09 59 Nederland: 0114 32 14 61 [email protected] www.energeticanatura.com

E E F

E N

EETWIJ(S)ZER

Gezond met waterkers

Donkere chocolade een magisch voedingsmiddel

Voedings- en leeftips bij studeren

Franse Paradox PUBLIMEDIA: LEEFNU IS EEN VIOW PUBLICATIE AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN VERANTWOORDELIJKE UITGEVER:

€3

WALTER O.M. FACHÉ, KERKSTRAAT 101-103, 9270 LAARNE

B E LG I S C H

JAARGANG

2 - 2005

VOEDINGSMAGAZINE

Bootdijkstraat 68 - 9220 Moerzeke 052/48 43 00

N°

VIOW

®

VIOW

Breng een abonnement aan

voor 10 nummers € 30

Ik breng een abonnement op LEEFNU aan VOOR

Naam

......................................................................................................................................

Adres

......................................................................................................................................

Tel

......................................................................................................................................

E-mail

......................................................................................................................................

Datum

.....................................................................................................................................

VAN

Naam

......................................................................................................................................

en krijg GRATIS e lijk schrifte r t bis o

Adres

......................................................................................................................................

Tel

......................................................................................................................................

E-mail

......................................................................................................................................

Datum

.....................................................................................................................................

Zuidstraat 10 B 1 - Wevelgem 8560 056/43 98 51/50 [email protected] www.mannavita.be University Business Centre Antwerp Drie Eikenstraat 661 - B-2650 Edegem www.mor-EPA.com - www.wyckmans.org [email protected]

18

INSCHRIJVINGSSTROOK

Orthoceutica Firma’s

Huidproblemen ? Zarqa Dode Zeezout brengt je huid in balans Jaarlijks bezoeken duizenden mensen de Dode Zee om de heilzame, rustgevende, herstellende en vitaliserende werking te ervaren.

Wat doet een Dode Zee Zoutbad ? • • • •

stimuleert de stofwisseling, de doorbloeding; voert afvalstoffen af; ontspant bij lichamelijke en/of geestelijke inspanning; helpt bij stijve spieren en gewrichten.

with minerals from the dead sea

Voor meer informatie: [email protected] - Biovita NV - Oostkaai 60, 8900 Ieper Verkrijgbaar bij de betere natuurwinkel, Bio Shop, Bio Planet of Essenza

Voor een optimale intestinale flora Simfidus Brengt evenwicht tussen gunstige en ongunstige intestinale bacterien in de darmen. Verhoogt de weerstand. Heeft een unieke samenstelling van 4 verschillende lactobacillen. Werkt regulerend bij gebruik van antibiotica.

Simfidus van Similia is vrij te verkrijgen bij uw apotheek in verpakkingen van 60 capsules. Aanbevolen hoeveelheid 2 à 3 capsules per dag

De beste levensverzekering voor het behoud van een gezond hart HOOGSTE DOSERING, ÉÉN VISOLIECAPSULE PER DAG

Hoogst in zuiverheid dankzij de superkritische vloeistofextractie met CO2 (1) Hoogst in omega-3, 90% = minimum 900 mg omega-3 per capsule waarvan 82% EPA/DHA Beschermd door 2.5 mg tocoferolen als antioxidans Aangename sinaasappelsmaak Capsules uit visgelatine Unieke prijs/kwaliteit

PluShinzO -3 Gunstig voor hart en bloedsomloop Welke investering is er beter voor hart en bloedvaten dan de zuiverste diepzeevisolie? In navolging van het advies van de wereldgezondheidsorganisatie om meer visolie te consumeren, volstaat het om dagelijks slechts 1 capsule PluShinzO-3 in te nemen. PluShinzO-3 bevat hooggezuiverde EPA en DHA uit diepzeevisolie.

PluShinzO -3 - Anti-Aging Complex Goed voor het hart, zuivere bloedvaten én een optimale beheersing van triglyceriden, cholesterol en homocysteïne PluShinz O-3 Anti-Aging Complex is geïnspireerd op het Japans en mediterraan dieet. Hooggedoseerde EPA en DHA uit de zuiverste diepzeevisolie beschermen hart en bloedvaten met 1 capsule per dag. PluShinzO-3 Anti-Aging Complex is rijkelijk aangevuld met antioxidanten. Co-enzym Q10, foliumzuur en vitamine E (α,β,γ-tocotriënolen) houden cellen en weefsels gezond. Verder onderhouden knoflook en policosanol de cholesterolPluShinzO -3

PluShinzO -3 Anti-Aging Complex

1000 mg capsule Omega-3 90% 400mg EPA + 420mg DHA (ethylesters) 30 capsules CNK: 2205-722

1255mg Antioxidant Complex 850mg Omega-3 90% 40% EPA + 42% DHA (ethylesters) 30 capsules CNK: 2205-730

spiegel, resveratrol uit wijn is gunstig voor de bloeddruk, pycnogenol houdt de bloedvaten zuiver en foliumzuur is uitstekend voor het homocysteïnegehalte.

MINAMI NUTRITION O M E G A - 3

T H E R A P Y

Partner van de Belgische Cardiologische Liga (1) Per batch kunnen alle analyseresultaten (zware metalen, PCB’s, dioxines, organochloorpesticiden) op eenvoudig verzoek bekomen worden.

Meer info? Bel Minami Nutrition NV: +32(0)3 458 79 54 of surf naar www.PluShinzo.com - verdeeld in de Benelux door OCE BIO 03/366 21 21 en verkrijgbaar in de apotheek.