B A N D J E N! D’R TUSSE
T h u i s
b o m e n
o v e r
De lente komt!!!
Er kan dus weer gezeild gaan worden! En aanstaand vrijdag kan er al geboomd worden! Op onze eigen, vertrouwde, Gudsekop met nieuw buikje. De voorspellingen zeggen dat de lente d’r aan zit te komen dus dat komt mooi uit. Neem allemaal je Gudsekop t-shirt mee zodat het boomvocht je niet tot last is en er optimaal gestreden kan worden om de grote “Gouden Hak troffee”. Tot vrijdag! Bregje P.S. Deadline volgende Bandje: 01.06.04
van de voorzitter
Al weer een jaar voorbij. 2004. Een jaar met veel spannende dingen en dus veel uitdagingen. Het begin verloopt gelukkig allemaal zeer voorspoedig: De Gudsekop drijft weer: op een nieuw vlak!! En het ziet er schitterend uit. De roef wordt ingetimmerd en ook daar hebben we het volste vertrouwen in. De wintervergadering was niet heel erg druk bezocht, maar wel erg gezellig en nuttig. De grootste donateur bleek Bertjan te zijn. Hij gaat een weekend lekker varen naar eigen invulling op de Gudsekop. Meer hierover verderop in het Bandje. Het lijkt erop dat de statutenwijzigingen eindelijk klaar zijn (met dank aan Eric!) en de nieuwe bestuursleden zijn alweer druk aan het werk (gezet...).
1
d e
G u d s e k o p
Aanstaande vrijdag zijn de festiviteiten rond de tewaterlating. Het zou toch wel erg leuk zijn als we samen met Ed Nijpels en misschien wat pers/ PR-mensen een mooi plaatje van de Gudsekop aan de rest van Nederland kunnen laten zien. Popma verheugt zich er in ieder geval bijzonder op en loopt al bijna naast z’n schoenen van trots. Hij gaat het buiten om lakwerk dan ook binnen in een verwarmde loods schilderen, zodat de Gudsekop nog meer glimt! De eerste opgaven voor het nieuwe seizoen zijn al binnen. In april zal de titel van de Mattenschippersrace verdedigd moeten worden. Er komt een themaweekend en er zijn de nodige trainingen. Natuurlijk zijn er wat weken in de zomer gepland en is er weer eens een Bikkelweekend voor de ‘echte’ bikkels. De bedoeling is met 2 schippers en 2 maten (en de rest natuurlijk) van vrijdagavond tot zondag eind van de middag non-stop te varen. Het slotweekend mag je echt niet missen! De eerste plannen daarvoor liggen al op de plank. Er staan zo’n 95 vaardagen voor het komende seizoen gepland. Alsof het niks is. Laten we met z’n allen ervoor zorgen dat er veel gevaren wordt met ons ‘nieuwe’ schip!! Jantien
De Tewaterlating
De Gudsekop gaat met nieuw vlak en nieuw betimmerde roef terug het water in. Deze mijlpaal in de geschiedenis van de Gudsekop gaan we vieren! We nodigen je daarom van harte uit voor de tewaterlating op vrijdag 19 maart aanstaande.
maart 2004, jaargang 10, no. 1 Vanaf 15.00 uur ben je welkom op Scheepswerf Popma in Oppenhuizen (bij Sneek). Hier verricht Ed Nijpels, commissaris van de koningin in Friesland, de officiële tewaterlating. Verder zorgen we voor lekkere hapjes, drank en een echt shantykoor! Na de tewaterlating vindt de eerste wedstrijd van het jaar plaats. De echte boomfanaten gaan dan strijden om de “Goudenhaktrofee 2004”. Inschrijven voor deze wedstrijd kan op de dag zelf. Laat ons in verband met de catering weten of, en met hoeveel personen je komt. Dit kun je doen door een mailtje te sturen naar
[email protected] We hopen op een massale opkomst! Leon
De Algemene Ledenvergadering
Zaterdag 17 januari is de aftrap voor dit jaar Gudsekoppen weer geven. Vanaf 3 uur was iedereen welkom in Café Averechts in Utrecht. Het was weer snel erg gezellig, hoewel er minder mensen waren dan vorig jaar. Na wat bij gekletst te hebben begon het officiële gedeelte. Jantien opende de vergadering en vertelde dat het met de Gudsekop het afgelopen jaar goed is gegaan. De belangstelling voor het schip is op peil en we hebben een financiële injectie gekregen van de Stichting Iets voor Niets. Hiermee is het nieuwe vlak betaald zodat we financieel gezond blijven. Verder bedankte ze Eric Berghuis voor de jarenlange inzet als penningmeester. Eric heeft het stokje overgegeven aan Taco Vree. Martijn vertelde daarna met veel verve hoe de operatie aan de Gudsekop verloopt. Door de bank genomen verloopt alles volgens plan. De timmerman is gekozen voor het intimmeren van de roef, maar de laatste details van het ontwerp moeten nog op papier gezet worden. Martijn kondigde aan dat komend jaar zijn laatste jaar in
het bestuur zal zijn. Mensen die belangstelling hebben om deze taak over te nemen kunnen dit aan Jantien of Martijn laten weten. Annemarieke gaf een toelichting op het verloop van de opleidingen. Er is afgelopen jaar minder getraind dan gepland door gebrek aan deelnemers. Maar het aantal nieuwe maten en schippers is op peil. Wel merkt ze dat het schipper en maten bestand aan het vergrijzen is en er wordt gekeken of hier verandering in aan te brengen is. Verder wordt er bij de tewaterlating van de Gudsekop een bespreking met de trainingsschippers georganiseerd. Hierin wordt o.a. het trainen geëvalueerd en gekeken wat er verbeterd kan worden. Leon, verantwoordelijk voor de PR, is trots op het nieuwe jasje van de website. Dat er nieuwe T-shirts zijn met langen mouwen wilde hij niet zeggen (maar ze zijn er wel). Komend jaar gaat hij o.a. aan de gang met het verjongen van het schippers en maten bestand. Katherine Kolff is recent aan het bestuur toegevoegd als vliegende kiep. Daar is al dankbaar gebruik van gemaakt. Vorig jaar was er een prijsvraag uitgeschreven. Degene die het meeste geld bij elkaar haalde voor het vervangen van het vlak, zou de Gudsekop voor een weekend krijgen. De echte winnaars zagen van de prijs af waarna er twee anderen voor in aanmerking kwamen die samen op de tweede plaats stonden. De prijs is na een loting naar Bertjan van den Berg gegaan. Van harte Bertjan. Als laatste werd er wat geronseld voor het organiseren van het slotfeest, waarvoor inmiddels al de eerste afspraken zijn gemaakt. Na het formele deel van de vergadering is het bijkletsen weer opgepakt. Martijn heeft met enkele liefhebbers de puntjes op de i gezet voor de nieuwe indeling van de roef. Het gehele roefje is doorgelopen en er zijn vele knopen doorgehakt. Deze verdwenen in de Palm van Martijn zodat de timmerman van de juiste informatie kon worden voorzien. Als basis is de oude
2
maart 2004, jaargang 10, no. 1 indeling gebleven. Er is vooral geoptimaliseerd wat be-treft schoonmaken, hygiëne, (stahoogte) en comfort. Op bijna alle punten werd overeenstemming bereikt. Een mooie afronding van alle discussies die er in de loop van afgelopen jaar gehouden zijn. Het eten smaakte als vanouds weer voortreffelijk door Marianne’s kookkunsten. Tijdens het eten horen IJsbrand en ik allerlei discussies voorbij komen die al jaren gevoerd worden. Zoals; wat is het onderscheidend vermogen van de Gudsekop; waar halen we nieuwe maten vandaan; hoe bereiken we onze doelgroep en wat is die. Het lijkt alsof er niets verandert. Maar dat is niet helemaal zo. Over vier jaar is de Gudsekop 100 jaar oud. Ze is dan een dame op leeftijd. Niet meer volledig in oude staat maar zeker goed onderhouden. Er zijn maar weinig schepen van haar leeftijd nog zo origineel. Daar kunnen we gepast trots op zijn. Die honderdste verjaardag is zeker een feest waard. En misschien wordt het zo langzamerhand wel tijd om eens te kijken wie dat wil organiseren… Diederik
Paastraining
Er is nog plaats vrij op de Paastraining! Dit geldt zelfs voor de trainingsschippers. Meldt je aan, de Hemelvaarttraining is al vol. Dus grijp je kans Bel: (red: telefoonnummers verborgen) of mail naar
[email protected] Groeten, Annemarieke Ken je die heerlijke maaltijden van de Gudsekop-vergaderingen? Die kan je ook voor je eigen feestje bestellen! En wel bij Marianne’s cateringbedrijfje ARTICHOQUE Bel met Marianne van Kaam (red: telefoonnummer verborgen)
3
Het pinnetje
Normaal is de winter een relatief rustige periode voor het onderhoud, maar dat is dit jaar anders. Herre Popma heeft inmiddels de laatste hand gelegd aan het nieuwe staalwerk onder de waterlijn van de Gudsekop. De werkzaamheden zijn goed verlopen, en het ziet er prachtig uit. Heel veel laswerk en toch lijkt de Gudsekop weer heel erg op hoe zij eruit zag voordat de winter begon. De maand februari heeft in het teken gestaan van het intimmeren van de roef. In maart zijn vervolgens de vrijwilligers weer aan de beurt, om allerhanden klussen op te pakken (behandelen vlak, timmeren ruim, kot enz). Heb je je nog niet opgegeven en lijkt het je leuk een weekend in maart mee te helpen, bel of mail dan snel. Martijn
EFFE VOORSTELLEN 1. Je naam, beroep/studie, bijnaam en emailadres Katherine Kolff. Studie: post-doc opleiding als kunstrestaurator en onderzoeker van historische interieurs en dan met name plafondschilderingen en muurschilderingen op hout of steen (minder vaak op doek). Ik ben op dit moment met mijn afstudeerscriptie bezig over het onderzoek naar, en de restauratie van de decoratieve interieurschilderingen (muurschilderingen) van rond 1885 in het Rijksmuseum te Amsterdam. Ik heb hiervoor Kunstgeschiedenis in Utrecht ge-studeerd met als specialisatie Bouwkunst en als afstudeeronderwerp de restauratie van het beschilderde interieur van een 19de eeuwse kerk in Utrecht. Mijn e-mail is: (red: e-mailadres verborgen). 2. Beschrijf je zeilcarriere Ik ben geloof ik vier jaar lid geweest van de Zeeverkenners in Zeeland (Middelburg) en heb op het Veerse Meer leren zeilen op een Lelieflat.
maart 2004, jaargang 10, no. 1 Ik zeil heel af en toe op een Valkje met vrienden en zeil sinds vier jaar met de Gudsekop. Dit laatste bevalt mij het beste, qua boot en qua gezelligheid! 3. Op welke manier ben je met de Gudsekop in aanraking gekomen? Via Marianne Potting uit Maastricht (daar zit mijn opleiding). Zij vroeg me een keer op een weekend mee. 4. In welke hoedanigheid ben je actief betrokken bij de Gudsekop? Ik ben sinds oktober 2003 algemeen bestuurslid en help met de organisatie van bijvoorbeeld de tewaterlating van de Gudsekop in maart 2004. Verder zeil ik gemiddeld 1 tot 2 keer per jaar en ben van plan ook ooit een training te gaan varen. 5. Beschrijf waarom juist jij zo goed past bij de Gudsekop. Doe mij maar zeilen op de Gudsekop. Je moet er wat voor doen maar dat is juist de lol en maakt het spannend! 6. Waar leg je het liefst aan om te gaan lunchen en waarom? Wanneer er goeie boodschappen zijn gedaan vind ik het meestal het leukste om ergens midden in de natuur aan te leggen en niet bij een dorpje. Waarom? Tja Friesland en het water, de wind en de zon…dat is gewoon heerlijk. 7. Wat ervaar jij als het ultimum tijdens een week(-end) varen met de Gudsekop? Met een gezellige groep relaxte mensen de Turfroute zonder wind of met tegenwind varen. Dat was uniek, moeten we nog eens doen! 8. In welk gebied zou jij met de Gudsekop wel eens willen zeilen? Bij de Waddeneilanden, of kan dat niet? Dat lijkt me heel mooi en spannend met de Gudsekop vooral vanwege de uitgestrektheid van het gebied en het open water.
9. Met wie zou jij wel eens tosti’s in het roefje willen maken om 2 uur ‘s nachts? Met Michael! (!!! - red.) 10. Wat is de grootste blooper die je meegemaakt hebt op de Gudsekop? Waar wellicht meer mensen last van hebben…ik ben een van die zeilers die niet erg dol op de emmer is. Dus wacht ik meestal tot we aanleggen en ik ergens wild kan plassen. Soms duurt het echter lang voordat er wordt aangelegd… toen ook. Eindelijk vast aan land zie ik een grote open grasvlakte voor me, weinig privacy maar altijd beter dan de emmer. Twee doken links en rechts het riet in dus ik besloot om rechtdoor te gaan om toch nog iets privé te kunnen plassen. Ik in de haast helemaal niet gehoord dat iedereen me terugriep…Plotseling hoorde ik ze wel en op hetzelfde moment zag ik een als water golvend grasland om me heen. Had nog nooit van een drijvend eiland gehoord…en dat je daar maar beter niet overheen kunt lopen. Toen ik stopte met rennen, me omdraaide en terugliep, zakte ik bij iedere stap half dóór het eiland. Ik probeerde zo soepel mogelijk te lopen alsof er niets aan de hand was, wat natuurlijk niet lukte. Hilarisch voor alle toeschouwers die veilig vanaf de boot toekeken. Uiteindelijk terug bij de boot dus ook maar in het riet gedoken. Katherine
Downloaden!
Vanaf februari a.s. is de website van de Gudsekop uitgebreid met een downloadpagina. Op deze pagina staan verschillende documenten waar veel vraag naar is. Zo wordt het voor Gudsekoppers in het buitenland mogelijk om het ‘bandje’ te lezen en kan iedereen het bureaublad van zijn of haar computer voorzien van Gudsekopwallpaper. Neem een kijkje op de site! Léon
4
maart 2004, jaargang 10, no. 1
Het Pannetje
Witlofstamp met gerookte zalm (12 personen) 4, 5 kilo kruimige aardappels verse dille 1,5 kg witlof 6 eetlepels boter 3 bekertjes crème fraîche 800 gr gerookte zalmblokjes of zalmsnippers peper 3 bosjes bosuitjes Eerst maar eens aardappels schillen, in stukken snijden en in afgedekte pan in ong. 20 min gaar koken. Intussen dille knippen, witlof en bosuitjes schoonmaken en in ringen snijden. In wok/koekenpan boter verhitten en witlof al omscheppend beetgaar bakken. Bosuitjes ook even meebakken. Aardappels afgieten, deel van kookvocht opvangen. Aardappels in pan met crème fraîche en evt. wat kookvocht tot smeuïge puree stampen. Witlof, zalm en dille erdoor mengen. Stamppot op smaak brengen met zout en peper en nog even verwarmen. Eet smakelijk! Yvette
Winterzeilen IN NEDERLAND
Elke dag rijd ik om naar mijn werk te komen over de Ketelbrug en elke dag ook weer terug. Elke keer als ik daar ben kijk ik uit over het water, kijk ik hoe de wind staat, hoe hoog golven er uit zien en of ik zeilbootjes zie en droom ik een beetje weg. Als de dagen korter worden, als de temperatuur naar beneden gaat, als de kans op minder goed weer groter wordt, dan neemt het aantal bootjes zienderogen af. En als je dan in november een zeilboot ziet varen, vorm je snel een beeld van de mensen aan boord, bikkels, echte zeilers, stoere mannen en vrouwen die warm en droog gekleed aan het roer zitten op weg naar …. waarheen?
5
Dit jaar lag de 9.10m Lemsteraak, de “Jonge Jannetje”, van pa eind oktober nog bij ons voor de deur in Friesland. Veel van onze vakantiedagen waren opgegaan aan klussen en we moesten en zouden nog even met z’n tweeën er op uit. De boot ligt er toch dus waarom niet een paar dagen varen. Wat hebben we nodig? Warme kleren, een warm bed en lekker eten waar je warm van kan worden. Dat kunnen we allemaal meenemen, dus… Maar komen we hier wel weg? De almanak leert ons dat we op zaterdag op verzoek door Echternerbrug en Follega kunnen komen, maar dan moet je wel de dag van tevoren het aanvragen. Dat kunnen we doen en dan moet je wel, dan kan je niet meer terugkrabbelen, dan gaan we varen. Dus ben je ineens zaterdagmiddag onderweg. Met z’n tweeën, met de hond en met eten en drinken voor lange tijd aan boord. Hebben we een plan? Ja, we moeten maandag aan het einde van de dag in Vollenhove zijn. Jantien moet daar even 2 uur werken. We kunnen dat in afstand en tijd makkelijk halen en omdat we met de boot daar voor de deur kunnen liggen is het geen verstoring van de vakantie. Het IJsselmeer ziet er op zondag verre van verlaten uit. Eigenlijk zijn er wel veel zeilen te zien. Het is dan ook prachtig weer, de zon schijnt, er staat een matige zuidoosten wind, het is wel wat fris, maar het is lekker. Meer mensen hebben bedacht hiervan te gaan genieten. Langs de hoge wal van de Noordoostpolder zeilen we richting Urk. De routine is vanaf het losgooien van de wal meteen weer bij ons terug. De ene stuurt, de andere loopt wat heen en weer om de zeilen goed te zetten, de boot op orde te brengen en voor eten en drinken te zorgen. We proberen te bepalen waar we zijn, maar dat wordt wat bemoeilijkt door een GPS die zegt geen satellieten te zien en het ontbreken van de kaart van het IJsselmeer. Waar ligt die ook al weer? Geen nood, de kaart van Overijssel (uit 1983) laat net het belangrijke deel van het hoekje bij Urk zien en voor de rest kennen we de weg
maart 2004, jaargang 10, no. 1 wel, maar verstandig is het niet. Waarom doet die GPS het niet? En dan dwalen onze gedachten toch even af naar november 2 jaar geleden. Toen zaten we ook met z’n tweeën op een zeilboot, maar toen waren de omstandigheden geheel anders. Toen hadden we een 31 ft zeiljacht gehuurd op Martinique, toen was het boven de 25 graden, toen zwommen we naar het anker om te kijken of het goed lag, toen konden we buiten in de kuip onder de sterren slapen, toen gingen we met de dingy naar de kant om bij de ondergaande zon …. toen was het anders, maar nu is het ook mooi. Nu varen we op de motor het Ketelmeer op richting Kampen, nu geeft de ondergaande zon ook een aparte verlichting. Nu hebben we het probleem dat de nieuwe brug voor Kampen niet op de kaart (uit 1983) staat, gekker nog, hij staat ook niet in de Almanak van dit jaar. Zouden we er onder door passen? We meren af bij de sluis van het Ganzendiep. Snel buiten alles nachtklaarmaken, terwijl de kachel bezig is de kajuit al wat op te warmen. Beike, onze “boerderij-hond” die zich ook prima aanpast en nu een echte boot-hond is, mag eindelijk weer op de kant en zij geniet op haar manier van deze vrijheid. We hebben een mooi plekje gevonden. De maan komt op, achter ons de prachtig verlichte skyline van Kampen en aan boord lekker warm, eten drinken, lezen en spelletjes doen. Wat hebben we nog meer nodig? De sluis van het Ganzendiep heeft beperkte draaitijden. ‘s Morgens van 0800 tot 0830 en ‘s middag een half uur, dus we zijn vroeg wakker, draaien de mast naar beneden en worden het Ganzendiep op geschut. Daar kan de mast weer omhoog en zeilen we met een rustig windje tussen arken en huisjes door. Wat een genot. Hier zijn we nog nooit geweest en kijken onze ogen uit. Nederland in november is ook heel mooi, zelf om 10.00uur. Bij het Zwarte Water aangekomen kunnen we
nog net het Scheepvaartgat bezeilen en komen zo op het Meppelerdiep. Waar gaan we nu heen? We hebben voldoende tijd en zeilen we wat heen en weer op het Zwarte Water en kruisen aan het einde van de middag de vaargeul naar Vollenhove op. In de haven liggen een paar bootjes, maar die worden permanent bewoond. We zijn de enige passant en de havenmeester biedt zijn excuses aan, want gisteren heeft hij alle voorzieningen afgesloten. Geen water, geen douches dus ook geen liggeld. We hebben ondertussen besloten om niet via dezelfde weg terug te varen naar Lemmer, maar we gaan dwars door de Noordoostpolder via Urk. Met een zuidoosten wind moeten we ook nog stukken kunnen zeilen. Hoewel de sluiswachter daar de volgende ochtend andere ideeën over heeft. “Zeilen? Op het kanaal?” Maar het kan echt. Het eerste stuk gaat rustig door het Voorsterbos, daarna varen we met wat meer wind tussen akkerlanden door. Telkens ziet de wereld er anders uit. Hoewel het vandaag een grauwe dag is genieten we wederom. Bij Marknesse worden we meteen geschut. Daar zit dus iemand de hele dag te wachten op …. hoeveel boten zullen er vandaag langskomen? Zijn wij de eerste? Tussen Marknesse en Emmeloord komt ons zowaar een boot tegemoet. Het is maar een vrachtvaarder. We zijn niet de enige, maar zou dat meteen de laatste boot van vandaag zijn? We verbazen ons over het feit dat in de hele Noordoostpolder 5 dagen in de week bruggen draaien en sluizen schutten, terwijl in Friesland zo’n beetje elke brug pas op verzoek werkt. Je verwacht dat in Friesland meer boten langer zouden willen doorvaren. Onderweg lijken we wel een attractie, mensen in tuinen onderbreken hun werk en kijken op en fietsende kinderen roepen ons toe, iets over Sinterklaas en te vroeg. Bij Emmeloord moet de mast even naar beneden voor de snelweg, daarna kunnen we door de stad heen zeilen. Elke brug gaat tijdig omhoog, ja, ze hebben toch niets anders te doen.
6
maart 2004, jaargang 10, no. 1 Urk is anders. Urk gonst van de bedrijvigheid. We komen tijdens het spitsuur aan en na de rust van de polder is het even wennen. Het begint al donker te worden. De mast moet nog een keer naar beneden voor de balk bij de sluis, maar voor we aan de kade liggen staat deze weer en kunnen we ons binnen opwarmen. We hebben ondertussen een klein technisch pro-bleempje, de waterpomp draait wel, maar geeft geen water. Wat is dat nou weer? De oplossing blijft uit, dus dan maar wat water halen in flessen en thermoskannen bij een van de restaurants op de kant. Urk is anders. In Urk rijden de hele tijd auto’s over de kade. Het lijkt Zandvoort wel. Woensdag is onze laatste dag. Vanmiddag willen we in Lemmer zijn. Het laatste stuk zeilen van het jaar. Dan gaat de boot weer op de kant. Dus moeten we extra genieten. Dat is niet zo moei-lijk. Het is weer een zonnige dag, nog steeds zuidoosten wind, Lemmer is bezeild en we hebben de gebroken antennekabel van de GPS gerepareerd. We varen het IJsselmeer op en zijn nu wel de enige zeilers op het water, nu zijn wij de bikkels, de stoere man en vrouw die warm aangekleed aan het roer zitten op weg naar … de winterstalling. Norbert en Jantien
BON VOOR HET BANdje Wil je op de hoogte gehouden worden van alles wat met de Gudsekop te maken heeft en wil je het Bandje ontvangen? Dat kan! Ken je iemand die het Bandje moet ontvangen? Geef het door! Wil je het Bandje niet meer ontvangen? We stellen het op prijs als je dat meldt. Vul deze bon in en stuur hem naar: Stichting de Gudsekop, (red: adres verborgen) Je mag ook mailen naar:
[email protected] o.v.v. ‘Bandje’ Naam: .......................................................................................................... Adres: .......................................................................................................... Postcode: .......................................................................................................... Plaats: .......................................................................................................... Telefoon: .......................................................................................................... Mobiel: .......................................................................................................... E-mail: .......................................................................................................... Opmerkingen: ..........................................................................................................
Colofon Bandje d’r Tussen is een uitgave van Stichting de Gudsekop en verschijnt 4 keer per jaar in een oplage van 200 stuks. Redactie: Bregje Hamelynck, Diederik Schuuring Wil je informatie over deze uitgave of wil je kopij insturen? Bel of mail naar: Bregje Hamelynck, (red: adres en telefoonnummer verborgen),
[email protected] Adreswijziging? Michael Müller, (red: adres verborgen) of mail naar
[email protected] Wordt s.v.p. donateur van de Gudsekop! Gironummer 8083560, Stichting de Gudsekop, o.v.v. Donateur Bezoek de Gudsekop website: http://www.gudsekop.nl
7
r n uu va 00 ng . 5 i . 1 at .S l A r g te a a d ij ew !!! r v e t op d m ek o s r K a ud a G n e d