N I E UW S B R I E F V O O R A RT S E N E N T H E R A P E UT E N
Ayurveda-preparaat Duranim ondersteunt het immuunsysteem In de moderne geneeskunde worden vele ziekten toegeschreven aan ontstekingen en infecties. Als primaire oorzaak gelden exogene factoren zoals, bacteriën, virussen, gisten en schimmels. Deze exogene factoren worden in het algemeen als een objectief gevaar gezien voor iedereen die ermee in aanraking komt. De gevolgen van contact met dergelijke ziekteverwekkers kunnen variëren van ernstig tot relatief onschuldig, afhankelijk van de ziekteverwekker. Iedereen krijgt in zijn of haar leven met ontstekingen en infectieziekten te maken. Een goed voorbeeld is de griep – een virusinfectie. Toch wordt niet iedereen die met het virus in aanraking komt ook daadwerkelijk ziek. Hoe komt dat? Ayurveda geeft in haar benadering van infectieziekten meer gewicht aan de rol van het afweersysteem. Ayurveda gaat uit van het lichaam als mogelijke voedingsbodem voor exogene factoren die infecties kunnen veroorzaken. Indien er geen voedingsbodem voor een ziekteverwekker is, gaat een mogelijke infectie aan iemand voorbij en wordt die persoon niet ziek. Wanneer iemand wel ziek wordt, besteedt men in ayurveda veel aandacht aan het verbeteren van de weerstand. Op deze wijze verdwijnt
Pinctada margaritifera (pareloester): ontgiftend, bloedzuiverend en pitta-verlagend.
l Versterking van de natuurlijke verdedigingsbarrière l de voedingsbodem voor de factoren die de ontsteking of infectie veroorzaakt hebben. Daarnaast beschikt ayurveda over tal van gerichte – natuurlijke – geneesmiddelen die ook direct tegen de ziekteverwekker kunnen worden ingezet. DE ALLOPATISCHE BENADERING Allopathie richt zich bij de bestrijding van infecties op dat wat als ziekteverwekker gezien wordt. Hoewel er in zekere mate ook sprake is van een preventieve behandeling – voornamelijk bestaande uit het vermijden van contact met de mogelijke ziekteverwekker – ligt de nadruk verder vooral op het vernietigen van de ziekteverwekker. Daarvoor worden, afhankelijk van de aandoening, antiparasitaire, antivirale of antibacteriële medicijnen gebruikt. Een aantal van deze medicijnen worden samengevat onder de noemer ‘antibiotica’. ‘Anti’ betekent ‘tegen’ en ‘bio’ betekent ‘leven’: de betreffende middelen doden de ziekteverwekkers. Ze vernietigen daarbij vaak ook een aantal nuttige cellen en bacteriën in het lichaam (in de darmen bevinden zich immers talrijke voor het lichaam en de spijsvertering nuttige bacteriën). De bijwerkingen van dergelijke middelen kunnen daardoor vrij sterk en drastisch zijn. Voorbeelden zijn een verstoorde darmflora en afscheiding van de darmwand, alsmede aantasting van het immuunsysteem. De behandeling kan daarmee een nieuwe oorzaak van dezelfde of van een andere, nieuwe ziekte worden. Desalniettemin kunnen antibiotica een - soms levensreddende - optie zijn in het geval van ernstige en acute, levensbedreigende infecties, zoals acute longontsteking, pancreatitis, myocarditis en peritonitis. In dergelijke gevallen is een SPECTRUM 1
sterk en snelwerkend medicijn een absolute noodzaak en antibiotica zijn in dat geval het aangewezen middel. DE AYURVEDISCHE BENADERING Bacteriën, virussen en ander ziekteverwekkers worden in ayurveda niet als de algehele en enige oorzaak van ontstekingen en infectieziekten gezien. Deze visie heeft zijn weerslag op ayurvedische behandeling van dergelijke aandoeningen. Er wordt uitgegaan van grofweg twee groepen ontstekingen/infecties: 1) veroorzaakt door een verstoring van het interne milieu, waardoor andere onschadelijke of nauwelijks schadelijke organismen het lichaam als een voedingsbodem kunnen gaan gebruiken (nija), en 2) veroorzaakt door zeer krachtige microorganismen die van buitenaf een aanval op het lichaamssysteem doen (agantu) en het interne lichaamsmilieu verstoren. In het eerste geval is er sprake van een primaire verstoring van de dosha’s (vata, pitta en kapha), in het tweede geval is er sprake van een secundaire verstoring. Bij een primaire verstoring dient er volgens de ayurvedische zienswijze met name op dosha-niveau geïntervenieerd te worden. Bij een secundaire verstoring is het afhankelijk van de ziekteverwekker en de teweeggebrachte verstoring enerzijds en de algemene constitutie en conditie van de patiënt anderzijds hoe de behandeling eruit zal zien. Hier geldt dat ook relatief gezonde personen door de specifieke en uitzonderlijke kracht van een ziekteverwekker ziek kunnen worden, alhoewel in dat geval de veerkracht van die relatief gezonde personen groter zal zijn dan die van relatief ongezonde personen. In de praktijk zijn veel ziekten in feite een combinatie van beiden: een verzwakking van het interne milieu door een uit balans raken van de dosha’s, en dit verzwakte interne milieu (deha desha) vormt een voeDe in deze nieuwbrief opgenomen informatie is uitsluitend bestemd voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg.
BESCHRIJVING VAN DE BESTANDDELEN VAN DURANIM VOLGENS DRAVYAGUNA, DE AYURVEDISCHE FARMACOLOGIE
Hemidesmus indicus Hemidesmus indicus werkt bloedzuiverend en is, ondanks de voornamelijk verkoelende eigenschappen en smaken, uitstekend voor het stimuleren van Agni (verteringssappen in het maagdarmkanaal en in de rest van het lichaam, zoals enzymen). Familie Sanskriet Gebruikte plantendelen Werking op de dosha’s Andere werkingen
Periplocaceae Anantamoola, Shariva wortel tridosha samak (reguleert alle drie dosha’s) deepana (stimuleert Agni), amapachan (vernietigt Ama), Rakta Sodhak (reinigt bloed) Rasa (smaak) madhura (zoet), tikta (bitter) Guna (eigenschappen) guru (zwaar), snigdha (olieachtig) Vipaka (eigenschap na vertering) madhura (zoet) Virya (potentiële energie) sheeta (verkoelend) Werkingen Bloedzuiverend, alteratief, tonicum, demulcens, diaforetisch, diureticum, antireumatisch.
Albizia lebbeck Albizia lebbeck heeft opmerkelijk werkzame bloedreinigende, ontstekingsremmende en tonische eigenschappen en vermindert alle drie dosha’s. Ten aanzien van de spijsvertering werkt Albizia lebbeck ontstekingsremmend. Tevens is de plant werkzaam bij bronchitis en moeilijk te behandelen tandvleesontstekingen. Vanwege de bloedreinigende en anti-allergische effecten is de plant het aangewezen middel bij de behandeling van diverse vormen van allergie. Familie Sanskriet Gebruikte plantendelen Werking op de dosha’s Andere werkingen Rasa (smaak)
Mimosaceae Shirish bast, bladeren, bloemen, gehele plant reguleert en vermindert alle drie dosha’s vishanashaana (neutraliseert gifstoffen) madhura (zoet), tikta (bitter), kashaya (adstringent) laghu (licht), ruksha (droog), tikshna
Guna (eigenschappen) (scherp,snel) Vipaka (eigenschap na vertering) katu (scherp) Virya (potentiële energie) sheeta (verkoelend)
Werkingen Alteratief, antitumor, antiprotozoa, hypoglykemisch, ontstekingsremmend, antiparasitair, wormafdrijvend.
Moringa pterygosperma Moringa pterygosperma is een breedwerkende stimulans die door het activeren van Agni de actieve immuniteit verbetert. De plant is zeer rijk aan vitamine C. Alle plantendelen worden gebruikt en wel voor zeer uiteenlopende aandoeningen. Een van de werkingen van de plant is het verbranden en vernietigen van Ama – toxische substanties, zowel in het maagdarmkanaal als in lymfe, bloed en de diepere lichaamsweefsels. Familie Sanskriet Gebruikte plantendelen
Moringaceae Shigru, Sobhanjana bast, wortels, vruchten, bloemen, bladeren, zaden en gom Werking op de dosha’s vatakaphahara (vermindert vata en kapha) Andere werkingen deepana (stimuleert Agni), amapacana (vernietigt Ama), krimighan (vernietigt parasieten/microben) Rasa (smaak) katu (scherp), tikta (bitter) Guna (eigenschappen) laghu (licht), ruksha (droog), tikskna (scherp/snel) Vipaka (eigenschap na vertering) katu (scherp) Virya (potentiële energie) ushna (verwarmend) Werkingen Stimulans, antibacterieel, antiviraal, antitumor, diureticum, tonicum, ontstekingsremmend, pijnstillend, wormafdrijvend, antireumatisch. Contra-indicaties: Zwangerschap, rakta pitta (bloedingen/bloedziekten).
Berberis aristata Berberis aristata (Daruharidra) heeft eigenschappen die overeenkomen met die van geelwortel (Haldi). De medicinale werking richt zich in het bijzonder op ogen, oren en mond. Familie
Sanskriet Gebruikte plantendelen Werking op de dosha’s Andere werkingen gend) Rasa (smaak) Guna (eigenschappen) Vipaka (eigenschap na vertering) Virya (potentiële energie)
Daruharidra vrucht, bast van de wortel, stam kaphapittahara (vermindert kapha en pitta) rakta sodhak (reinigt bloed), deepana (stimuleert Agni), shodhni (reinikatu (scherp/heet), tikta (bitter) ruksha (droog) katu (scherp) ushna (verwarmend)
Werkingen Antibacterieel, bloedzuiverend, alteratief, antipyretisch, tonicum, hypoglykemisch, antitumor, ontstekingsremmend, koortswerend.
Phyllanthus niruri Phyllantus niruri heeft als bitter tonicum een bijzondere affiniteit met de lever en werkt positief bij leverontstekingen. De plant werkt vooral op een teveel aan Pitta en Kapha in de lever en in het bloed, hetgeen een zuiverende werking op het bloed heeft. Phyllantus niruri heeft ook een zekere affiniteit met de urinewegen en werkt positief bij urogenitale aandoeningen. Het medicinale bereik van deze plant omvat ook huidaandoeningen, zoals ontstekingen. Familie Sanskriet Gebruikte plantendelen Werking op de dosha’s kapha) Andere werkingen dert Rasa (smaak) hura (zoet) Guna (eigenschappen) Vipaka (eigenschap na vertering) Virya (potentiële energie)
Euphorbiaceae Bhumiamalaki gehele plant, bladeren, wortel pittakaphahara (vermindert pitta
en
deepana (stimuleert Agni), pachana (verminAma), rakta shodha (reinigt het bloed) tikta (bitter), kashaya (astringent), madlaghu (licht), ruksha (droog) madhura (zoet) sheeta (verkoelend)
Werkingen Diuretisch, astringent, verkoelend, laxerend, bitter tonicum, antischimmel, antitumor, hypoglykemisch, antihepatitis. Contra-indicatie: Extreem hoge vata.
Azadirachta indica Azadirachta indica ofwel Neem kent vele toepassingen, van insecticide tot geneesmiddel. De takjes worden in India gebruikt om de tanden mee te poetsen en de mond en tandvlees te beschermen voor infecties. Neem heeft sterke antibacteriele, antivirale en antiseptische eigenschappen. Het is een extreem bittere plant en de meeste mensen ervaren de smaak ervan als onaangenaam. Neem – en in het bijzonder Neemolie – heeft een sterke affiniteit met de huid en is bijzonder effectief bij tal van huidklachten, waaronder huidinfecties. Familie Sanskriet Gebruikte plantendelen
Meliaceae Arishta, Nimba bast van de wortel, jonge vruchten, zaden, bladeren, bloemen, boom, bast, gom Werking op de dosha’s pittakaphahara (vermindert pitta en kapha) Andere werkingen rakta shodhaka (reinigt het bloed), amapachan (vernietigt Ama), krimighan (vernietigt parasieten/microben) Rasa (smaak) tikta (bitter), kashaya (adstringent), Guna (eigenschappen) laghu (licht), ruksha (droog) Vipaka (eigenschap na vertering) katu (scherp) Virya (potentiële energie) sheeta (verkoelend) Werkingen Antihelmintisch, antiseptisch, bitter tonicum, diureticum, koortsverlagend, antischimmel, antibacterieel, antiviraal, antitumor.
Bewerkte parel Parel is een bijzonder verkoelend middel dat alleen of in een preparaat kan worden toegepast, met name om een verhoogde Pitta te kalmeren. De parel staat in energetische verbinding met water en de maan, beide verkoelende factoren. Pitta staat in verbinding met vuur en de zon, verhittende factoren. Familie Sanskriet Gebruikte delen Werking op de dosha’s
Berberidaceae
SPECTRUM 2
Pinctada margaritifera Mauktika, Mukta oesterschelp vermindert pitta
dingsbodem voor ziekteverwekkers die vaak van buitenaf komen. Op dit kruispunt van theorieën ontmoeten de moderne medische en de ayurvedische zienswijze elkaar. AGNI: DE VERDEDIGINGSLINIE Het belangrijkste instrument van het lichaam bij het uitschakelen van zogenaamde ‘schadelijke’ ziekteverwekkers – is agni, nauw verbonden met tejas, het vuurprincipe in het lichaam. Niet voor niets wordt interne geneeskunde in ayurveda aangeduid met de term kaya chikitsa: ‘Kaya’ is een ander woord voor agni en het reguleren daarvan is een van de belangrijkste instrumenten die een ayurvedisch werkende therapeut in handen heeft, met name wat betreft infecties. Volgens ayurveda is agni nauw verbonden met de zon – surya. Zowel agni als surya representeren niet alleen hitte en verbranding maar ook een zekere orde. Opvallend is dat aan de ochtendstralen van de zon (ultraviolet en infrarood licht) een antibacteriële en antivirale werking wordt toegeschreven. Dit is een van de redenen waarom in vastu – de op de Veda’s gebaseerde wetenschap van architectuur, welzijn en gezondheid – veel nadruk wordt gelegd op het belang van een open ‘oosten’ in een huis of woning. Wanneer de morgenzonnestralen overvloedig een woning in kunnen stromen, heeft dit volgens vastu een sterk positief effect op de gezondheid van de bewoners van die woning. PRANA, TEJAS EN OJAS Agni en tejas zijn vergelijkbaar met de actieve verdedigingslinie van het afweersysteem. Het – meer passieve - fundament van
Azadirachta indica (Neem): traditioneel toegepast bij infecties
“Ziekte is het uit balans zijn van de dosha’s. Gezondheid duidt op balans. Ziekte kan in twee klassen worden onderverdeeld: ontstaan door interne of externe factoren.” (Vagbhata, 200 v.Chr.)
het afweersysteem is ojas, hetgeen voor een goed uithoudingsvermogen van de afweer zorgt. Prana is de besturende intelligentie van het hele systeem, inclusief de afweer. Ter preventie van ernstige ziekten – inclusief infecties – dienen prana, agni/tejas en ojas sterk en in een goede verhouding met elkaar te zijn. In een all-round ayurvedische behandeling dient dit aspect altijd tot uiting te komen. Met name ondersteuning van agni – de actieve verdedigingslinie in een lichaam – verdient bij (mogelijke) ontstekingen en infectieziekten extra aandacht. Een optimale samenwerking van ojas, tejas en prana leidt tot een optimale bala, ofwel immunologische veerkracht of weerstandsvermogen. Bala wordt in Ayurveda ook wel aangeduid met de term vyadi kshamatva (immuniteit). Twee andere aspecten spelen daarbij ook nog een rol: • Vyadhi utpada pratibandhakatva, ofwel het vermogen om in oorsprong een dreigende ziekte te weerstaan, en: • Vyadhibala nirodhakatva, ofwel het vermogen of de capaciteit om van een ziekte te herstellen. DE DRIE DOSHA’S EN AGNI Prana, agni en tejas, en ojas zijn de verfijnde eindproducten van respectievelijk vata, pitta en kapha – de drie fysiologische krachten ofwel dosha’s in het lichaam. Deze drie dosha’s zijn ieder op zich uit twee elementen opgebouwd en zijn een uiting van de dynamische interactie van diezelfde elementen. Iedereen wordt normaal gesproken geboren met een natuurlijke en perfecte balans en verhouding van de drie dosha’s vata, pitta en kapha. Deze natuurlijke balans wordt wel prakruti genoemd en is verschillend van persoon tot persoon. Wanneer de dosha’s in hun natuurlijke balans zijn, kan agni goed functioneren en ontstaat er binnen het lichaamsmilieu geen voedingsbodem voor mogelijke ziekteverwekkers. VIKRUTI: VERSTORING VAN DE BALANS Een verstoring in de natuurlijke balans van de dosha’s kan agni in het lichaam aanSPECTRUM 3
tasten en een aangetaste agni kan tot een verdere verstoring van de dosha’s leiden. Twee maatregelen die derhalve binnen een ayurvedische benadering en behandeling van ontstekingen en infectieziekten niet mogen ontbreken zijn: 1 Zorg dat de dosha’s weer in hun natuurlijke balans komen. 2 Zorg dat de agni in het lichaam versterkt of gereguleerd wordt. VERSTOORDE DOSHA’S, AGNI EN AMA Wanneer de dosha’s verstoord zijn en agni zwak is, kan dit leiden tot onverteerde voeding en andere toxische substanties in het lichaam, hetgeen in ayurveda met de term ama aangeduid wordt. Deze substanties kunnen een ideale voedingsbodem voor mogelijke ziekteverwekkers vormen. In geval van zeer infectieve of toxische ama wordt in ayurveda de term amavisha gebruikt (‘visha’ betekent ‘gif’). Er zijn verscheidene ayurvedische remedies die agni versterken en deze helpen eveneens bij het verbranden van ama. Kruiden met deze eigenschappen
DURANIM Samenstelling: Inhoud per tablet: Hemidesmus indicus 50 mg, Albizia lebbeck 50 mg, Moringa oleifera 50 mg, Berberis aristata 50 mg, Phyllanthus niruri 50 mg, gecalcineerd parelpoeder 100 mg. Bewerkt in een extract van Azadirachta indica, Phyllanthus niruri, Berberis aristata, Hemidesmus indicus. Werkingen: Modern farmacologisch Duranim heeft een bloedreinigende, antimicrobe en antiparasitaire werking. Het is bovendien ontstekingswerend en heeft antibiotische, antiseptische en verkoelende effecten. Ayurvedisch farmacologisch Verwijdert pitta uit de rasa-rakta dhatu (het lymfe/plasma/bloedweefsel, inclusief de huid), vermindert pitta in de prana vaha srotas (de ademwegen, inclusief KNO-gebied), in de anna en purisha vaha srotas (het maagdarmkanaal en de dikke darm), en in de ambu vaha srotas (urinewegen, inclusief de nieren). Indicaties: Algemeen Infecties, als ondersteuning bij een (reguliere) antibiotica-behandeling, als ondersteuning bij chemotherapie, als ondersteuning bij het verminderen van de bijwerkingen van met name steroïden. Specifiek Sinusitis, acné vulgaris, hyperpigmentatie, infecties aan de ademwegen, pneumonitis, laryngitis, faryngitis, rhinitis, gingivitis, otitis media, gastritis, enteritis, colitis, irritable bowel syndrome, cholecystitis, prostatitis, cystitis, nefritis. Dosering en gebruik: 3 maal daags 1 tablet met water innemen, tenzij anders voorgeschreven. Contra-indicatie: Geen.
ANTI-INFECTIEVE WERKINGEN • deepana agni-stimulans • (ama) pachana verteert ama • rakta shodhana bloedzuiverend • vishanaashana ontgiftend • krumighan anti-bacterieel • pittahara pitta-verlagend • sheeta virya verkoelend • guna laghu en ruksha licht en droog
worden in ayurveda aangeduid met: • Deepan – datgene dat Agni aanwakkert en sterker maakt • Amapachan – datgene dat Ama verbrandt • Vishanaashana – datgene dat gif neutraliseert of vernietigt. PITTA EN ONTSTEKING OF INFECTIE De natuurlijke reactie of overreactie van het lichaam – teneinde ama en (met ama vermengde) ziekteverwekkers te verbranden – is een algemene of lokale verhoging van de lichaamstemperatuur, ook wel aangeduid met de term ontsteking. Een ontsteking is met name op grond van de kwaliteit ‘heet’ nauw met pitta verbonden. Bijkomende maatregelen die bij een behandeling van ontstekingen en infecties derhalve vaak eveneens een rol dienen te spelen zijn:
3 Zorg ervoor dat ama – toxische substantie die ontstaat door een niet afdoend functionerende agni – uit het lichaam verwijderd wordt. 4 Zorg ervoor dat in geval van een door de infectie sterk verhoogde pitta (-itis duidt op ontsteking en dus op een verhoogde pitta) er een goede anti-pitta factor in de behandeling wordt opgenomen. Hier zijn met name kruiden met de ayurvedische kwalificatie sheeta – verkoelend – van belang. VAN ONTSTEKING TOT INFECTIE Wanneer pitta een ontsteking veroorzaakt, worden door de blokkade of stagnatie die pitta veroorzaakt, ook de andere twee dosha’s bij de ontsteking betrokken. Wanneer vata lokaal uit balans raakt en toeneemt, of door pitta geblokkeerd wordt, veroorzaakt vata pijn. Pijn duidt altijd op een overmaat aan vata. De stagnatie van pitta kan bovendien leiden tot een toename van shleshmaka kapha, die onder invloed van pitta ‘bederft’ en puya – ofwel een ontsteking/infectie met pusvorming – wordt. Dit laatste verschijnsel kunnen we in westerse termen omschrijven als een situatie waarin kapha en pitta samen de voedingsbodem vormen voor micro-organismen en de neutrale ontsteking daarmee overgaat in een infectie waarbij externe ziekteverwekkers zoals bacteriën betrokken zijn. Verhoogde pitta, infecties, ziekteverwekkers en bloed zijn nauw met elkaar verbonden. (advertentie)
SPECTRUM 4
Bestrijding van infecties vraagt daarom meestal om bloedzuiverende kruiden. De eigenschap van bepaalde kruiden om bloed te reinigen wordt in ayurveda aangeduid met de term rakta shodhana. PITTA EN AGNI BIJ INFECTIES Uit bovenstaande blijkt dat agni gestimuleerd en pitta verminderd dient te worden. Agni en pitta zijn door het element vuur nauw met elkaar verbonden en toch zijn zij verschillend. Pitta is een fysiologisch-dynamische substantie in het lichaam die kwantitatief en kwalitatief uit balans kan raken en dan problemen kan veroorzaken, zeker wanneer er sprake is van sterk pitta-verhogende ziekteverwekkers. Agni is een energetisch principe dat niet alleen voor transformatie en verbranding zorgt, maar tevens staat voor de natuurlijke intelligentie en balans van het lichaam. In die hoedanigheid kan agni nooit teveel of te sterk zijn: het is ofwel optimaal ofwel verminderd in haar vermogen. Ayurveda kent een aantal complexmiddelen die zowel pitta doen veminderen als agni in evenwicht brengen. Deze middelen zijn gericht op het stimuleren van agni – deels om ama beter te kunnen verbranden – en het verminderen en in balans brengen van pitta, met name haar kwaliteiten heet, verspreidend en vloeibaar. Bij de keuze van kruiden wordt gekeken naar: • de veerya (potentiële energie): bij voorkeur
sheeta – verkoelend, teneinde pitta te reduceren. • de guna’s (eigenschappen): - laghu (licht), teneinde agni te stimuleren en ama te verminderen; - ruksha (droog) teneinde agni te stimuleren. EFFECTIEVE PREPARATEN Ayurveda kent verschillende preparaten die zeer effectief zijn bij het bestrijden van infecties. Een goed voorbeeld van een dergelijke preparaat is Duranim. Dit middel bevat kruiden die helpen pitta in evenwicht te brengen (sheeta virya, guna laghu en ruksha), agni te stimuleren (deepana) en ama te verbranden (ama pachana), en daarnaast het bloed te zuiveren (rakta shodhana). Bovendien zijn een aantal van de kruiden specifiek gericht op het bestrijden van infecties. Deze combinatie van werkingen maakt Duranim tot een breed-spectrum anti-infectiemiddel. HEMIDESMUS INDICUS Een van de hoofdbestanddelen is Hemidesmus indicus. Deze plant verenigt werkingen die belangrijk zijn bij het bestrijden van ontstekingen en infecties. De werking is verkoelend en dit zorgt voor het reduceren van pitta, met name wat betreft de verhittende eigenschap daarvan, hetgeen bij het bestrijden van een infectie van belang is. De plant zorgt tevens voor het stimuleren van agni. Agni zorgt voor de actieve verdedigingsbarrière in het lichaam tegen ziekteverwekkers. Verder draagt de plant bij aan de vernietiging van ama, de toxische stoffen die het gevolg kunnen zijn van een niet afdoende agni en die de voedingsbodem en manifestatie kunnen zijn van bacteriën en virussen. Hemidesmus indicus heeft een specifieke affiniteit met het bloed en draagt bij aan de reiniging ervan, met name wat betreft een verstoorde pitta dosha in het bloed. Verstoorde pitta dosha in het bloed kan bijdragen aan huidinfecties, acné en pigmentatiestoornissen. Als rasayana (versterkend tonicum) levert de plant ook een bijdrage aan het opbouwen of onderhouden van een goed immuunsysteem. AZADIRACHTA INDICA Azadirachta indica ofwel Neem is een effectieve ontgiftende plant, die in India al eeuwenlang voor ontstekingen en infecties gebruikt wordt. De bittere bestanddelen in deze plant (o.a. Nimbin en Azadarichtin) zijn verantwoordelijk voor ziekteresistentie in het algemeen en antischimmel-, antibacteriële, antivirale, antiparasitaire en antimalariawerkingen in het bijzonder. Neem wordt
traditioneel gebruikt bij allerlei infecties en vergiftigingssituaties als gevolg van o.a. virussen, met name wat betreft de lever, de mondholte en de huid. Neem is goed bij diabetes, een conditie die – door een hoog suikergehalte, hetgeen een ideale voedingsbodem voor bacteriën vormt – veelvuldig tot infecties leidt. Vanuit Ayurvedisch perspectief is Neem tikta (bitter, en dus ontgiftend), ruksha (droog, en dus anti-inflammatoir) en sheeta (koud, en dus anti-pitta). Met name de droge en sterk ontgiftende eigenschappen van Neem dragen bij aan de positieve werking bij ontstekingen, infecties en toxische condities. MORINGA PTERYGOSPERMA Moringa pterygosperma bevat een actief bestanddeel – pterygospermine – dat verantwoordelijk is voor het verhinderen van de groei en expansie van een groot aantal bacteriën, virussen en schimmels. Vanuit ayurvedisch perspectief is deze plant met name geschikt voor het stimuleren van agni (deepana) en het afbreken van toxische substanties (ama pachana). De kwaliteit tikshna (scherp, snel, diep penetrerend) zorgt voor een diep effect, ook op de dieper gelegen of moeilijk doordringbare lichaamsweefsels, zoals bijvoorbeeld de gewrichten of in geval van tumoren of kanker. Moringa pterygosperma verhoogt pitta, maar de bittere smaak (tikta) zorgt tevens voor een verkoelend element. In de Duranim-formule bevinden zich verder voornamelijk verkoelende kruiden. Het hoge gehalte aan vitamine C in deze plant zorgt voor een extra ondersteuning van een hard werkend immuunsysteem bij een infectie of ontsteking. BERBERIS ARISTATA Een ander licht verwarmend kruid in Duranim is Berberis aristata ofwel Daruharidra, wat betreft vele eigenschappen gelijk aan turmeric of geelwortel (Haldi). Berberis aristata vermindert, ondanks zijn licht verwarmende werking, de pitta dosha, waarschijnlijk deels door de bittere smaak (tikta, hetgeen verkoelend werkt). De plant heeft een sterk antiseptische werking. Het actieve bestanddeel berberine heeft een sterk ondersteunende en ontgiftende werking op de lever. De ontstekingsremmende werking van de plant richt zich op het spijsverteringskanaal, en op de mond, ogen en oren. PHYLLANTHUS NIRURI Phyllantus niruri heeft – net als Berberis aristata - een sterke werking op de lever en daarmee ook op de algehele reiniging van SPECTRUM 5
AGNI EN AMA IN PHARMACOLOGISCHE TERMEN In moderne farmacologische termen kunnen middelen die agni versterken en reguleren en/of ama vernietigen, pitta reduceren en giftige substanties neutraliseren, aangeduid worden met termen die de specifieke acties van bepaalde substanties omschrijven. In het onderstaande overzicht volgen een aantal voorbeelden hiervan, met name van termen die betrekking hebben op situaties waarin sprake is van infecties. - stimulans - antipyretisch - ontstekingsremmend - koortswerend - verkoelend
- antiseptisch - bloedzuiverend - antimicrobe - antibacterieel - antiviraal
versterkt en reguleert agni reduceert pitta reduceert pitta en reguleert agni reduceert pitta reduceert pitta in sterke mate, met name wat betreft ushna guna – verhittende eigenschap neutraliseert en verbrandt ama en visha neutraliseert en verbrandt ama neutraliseert en verbrandt ama neutraliseert en verbrandt ama neutraliseert en verbrandt ama
het bloed. De plant reduceert pitta en is verkoelend op grond van zijn drie smaken: zoet, bitter en astringent. Niruri is aangewezen bij ontstekingen als gevolg van een zwakke lever, hetgeen veel voorkomt bij immunologische aandoeningen zoals chronische vermoeidheid of M.E.
PARELMOERPOEDER Parelmoerpoeder heeft twee belangrijke eigenschappen die van belang zijn voor de bestrijding van ontstekingen en infecties. In de eerste plaats is het sterk verkoelend en reduceert het daarmee pitta. Ten tweede heeft het de eigenschap gifstoffen te neutraliseren, wat een positief effect heeft op ama- en visha-condities. ALBIZIA LEBBECK Albizia lebbeck geldt als een der beste planten voor het ontgiften van het lichaam. De plant heeft opmerkelijk werkzame bloedreinigende, ontstekingsremmende en tonische eigenschappen en vermindert alle drie dosha’s. Albizia lebbeck werkt met name goed bij ontstekingen en infecties in het spijsverteringskanaal, in de ademwegen en in de mondholte.
De wonderbare werking van Neem-olie Al eeuwenlang wordt Neem in India gebruikt als geneesmiddel en remedie bij tal van klachten en ziekten. Het is in feite een van de meest toegepaste medicinale planten in de traditionele Indiase farmacopee. De Neem-boom is een vrij grote, altijd groene boom en heeft haar oorsprong in India en substropisch Azië. Door haar populariteit als geneesmiddel en natuurlijke insecticide wordt de Neem-boom nu ook op grote schaal aangeplant en gebruikt in Afrika, het MiddenOosten, Mexico, Midden-Amerika, Hawaii en Florida. NEEM IN AYURVEDISCHE CONTEXT De bladeren van de Neem-boom zijn zeer bitter en hebben een verkoelende werking. In ayurvedische context worden zij gebruikt teneinde pitta en kapha te verminderen. Aangezien het een van de beste bloedzuiverende middelen is, kan Neem worden ingezet bij bijna ieder probleem waarbij sprake is van verhoogde pitta – met name in connectie met rakta dhatu (bloed). Rakta dhatu, pitta-dosha en de huid zijn nauw met elkaar verbonden. De genoemde eigenschappen en werkingen
NEEM TAILA In ayurveda is Neem of Nimba een belangrijk huidtherapeuticum. De anti-bacteriële eigenschappen zijn uitvoerig onderzocht. Daarnaast is Neem pijnstillend, ontstekingsremmend en wondhelend. Uit opgravingen in de stad Mohendjodaro in de deelstaat Sindh is gebleken dat Neem reeds in de Induscultuur (3000 jaar voor onze jaartelling) bekend was. Samenstelling: Azadirachta indica Jasminum officinale Glycyrrhiza glabra Rubia cordifolia Sesamum indicum
vrucht en zaden blad wortel wortel olie
Werkingen: Wondhelend, ontstekingsremmend, antibacterieel, desinfecterend. Indicaties: Huidklachten zoals schimmelinfecties, bacteriële en virale infecties. Lokale infecties, wonden en zweren. Veroudering van de huid. Milde zonnebrand. Verkleuring van de huid. Dosering en gebruik: De fles tot circa 40 °C verwarmen in warm water. Goed schudden. Plaatselijk aanbrengen. Contra-indicatie: Geen.
l De kracht van een eeuwenoud ayurvedisch recept l zijn ook terug te vinden in bast, vruchten en zaden van de Neem-boom.
recepten is samengesteld uit de volgende ingrediënten: · Azadirachta indica (Neem-vruchten en -zaden) · Jasminum officinale (bladeren) - Jasmijn · Glycyrrhiza glabra (wortels) - Zoethout · Rubia cordifolia (wortels) - Manjistha · Sesamolie (zaden) - Tila
AYURVEDISCH FARMACOLOGISCH PROFIEL
NEEM EN DE HUID; INTERN GEBRUIK Neem heeft een bijzondere affiniteit met de huid en werkt op de huid o.a. via pitta en het bloed. Het kan zowel innerlijk als uiterlijk worden gebruikt bij tal van huidklachten alsmede als algemeen tonicum voor de huid. Intern toegepast verwijdert Neem een teveel aan pitta uit het bloed; overmatige pitta in het bloed is vaak de hoofdoorzaak van huidinfecties zoals urticaria, eczeem, herpes, ringworm, leucoderma en acné.
Familie Sanskriet
NEEM EN DE HUID; EXTERN GEBRUIK Extern aangewend – als olie of poeder – kan Neem bijdragen aan het bestrijden van lokale infecties en andere aandoeningen van de huid, aan het verjongen van de huid in het algemeen, en – als beschermingsfactor – bij het tegengaan van zonnebrand. Neem-olie is ook zeer effectief bij wonden en zweren, onder meer op grond van haar sterke antibacteriële, desinfecterende werking. Neemolie weert bovendien muggen en andere vliegende insecten af. Pure Neem-olie is vrij sterk in haar werking en kan vata uit balans brengen. Pure Neem-olie heeft een zeer eigen geur die niet door iedereen als aangenaam wordt ervaren. Om die redenen wordt Neem-olie meestal met andere oliën vermengd, hetgeen de mogelijk te sterke werking en de geur van Neem-olie neutraliseert. Ook wordt door de toevoeging van andere oliën het werkingsspectrum van het eindproduct uitgebreid. Bij toepassing op een vette huid verdient het de voorkeur in plaats van Neem-olie een pasta van Neempoeder en water te gebruiken.
Rasa (smaak) tikta (bitter), kashaya (adstringent),
EEN BEPROEFD NEEM-OLIE RECEPT Eeuwenoude kennis en ervaring heeft geleid tot verschillende recepturen waarin Neem-olie een hoofdrol speelt. Een van die SPECTRUM 6
Meliaceae Arishta, Nimba
Gebruikte plantendelen bast van de wortel, jonge vruchten, zaden, bladeren, bloemen, boom, bast, gom Werking op de dosha’s pittakaphahara (vermindert pitta en kapha) Andere werkingen rakta shodhaka (reinigt het bloed), amapachan (vernietigt Ama), krimighan (vernietigt parasieten/microben)
Guna (eigenschappen) laghu (licht), ruksha (droog) Vipaka (eigenschap na vertering) katu (scherp) Virya (potentiële energie) sheeta (verkoelend)
Sesamolie is onder meer op grond van de diep penetrerende kwaliteit ervan een uitstekende basis- of combinatie-olie. Het woord dat in ayurveda voor olie wordt gebruikt – Taila – is afgeleid van het het Sanskriet woord voor sesamzaad – Tila. Jasmijnolie is een uitstekend huidtonicum; het werkt verkoelend en is effectief bij zweertjes, cysten en andere vergelijkbare huidaandoeningen. Het geeft de huid een stralende glans en verwijdert verkleuringen van de huid. De olie van zoethoutwortel heeft een verkoelende en verzachtende werking. Zoethout bevat natuurlijke hydrocortison, effectief bij huidonstekingen. Manjistha-olie heeft een bloedcirculatiebevorderende werking op de huid en is een huidtonicum. Het reduceert
Guduchi - versterkt het afweersysteem Tinospora cordifolia, Guduchi, is een klimplant van de Maanzaadfamilie (Menispermaceae) die veel voorkomt op bomen in tropische gebieden van India, Birma en Ceylon. Van de plant worden alle delen medicinaal gebruikt. De stengel is opgenomen in de Ayurvedische Farmacopee. De stengel heeft een hoger alkaloïde-gehalte dan de andere plantendelen. Qua werking is Guduchi te vergelijken met Berberis en Canadese geelwortel. Het is een bron van berberine en andere alkaloïden met breed werkende antimicrobiële en immunostimulerende effecten. Sinds onheuglijke tijden wordt Tinospora cordifolia in de traditionele ayurvedische geneeskunde gebruikt. Sushruta, auteur van een der eerste ayurvedische leerboeken van ca. 1000 v. Chr., vermeldt deze plant als middel bij huidziekten, koorts en dyspnoe. Andere werken vermelden de werkzaamheid bij geelzucht en artritis. Voorheen werd deze plant door Europese artsen in India gebruikt als febrifugum en diureticum. Een andere naam voor Guduchi is Amrita. Amrita betekent ambrosia, of de bron van jeugdigheid. Deze geneeskrachtige plant heeft dan ook een buitengewoon groot regeneratiepotentieel. Deze plant wordt toegepast bij huidziekten en veel ontstekingsziekten zoals reuma, jicht, hepatitis en bij voedselallergie. IMMUNOMODULATOR Een van de meest markante eigenschappen van Guduchi is de sterke immuniteitsverhogende werking. Dit is de reden waarom deze plant vandaag de dag vooral beschouwd wordt als een veelbelovende immuno-modulator. Onderzoek heeft aangetoond dat
Guduchi de activiteit van de macrofagen vergroot. Tinospora cordifolia stimuleert de fagocytische functies. Ontdekt is dat cordioside, cordiofolioside-A en cordiol de macrofagen stimuleren. Naarmate de blootstelling aan deze glycosiden langer was des te actiever de macrofagen werden. Zoals ook van enkele andere plantaardige immunomoduloren is aangetoond heeft Guduchi de eigenschap om de weerstand te normaliseren. Dit verschijnsel treedt op onafhankelijk van het feit of het immuunsysteem over- of onderactiviteit vertoond. Dit is een opmerkelijke eigenschap van plantaardige middelen en getuigd van hun vermogen evenwicht te brengen. Guduchi normaliseert de fagocytose onafhankelijk van de richting van de verstoring. Als er een overmatige activiteit van de macrofagen aanwezig is dan vermindert de plant deze, bij deficiëntie vindt er versterking plaats (murine model). HEPATOPROTECTIEF Het immuniteitsverhogende vermogen ligt tevens ten grondslag aan de leverbeschermende eigenschapen. In een onderzoek bij patiënten met lever- en immuundysfuncties bleek dat bij de groep die behandeld werd met Guduchi geen infecties voorkwamen. Dit in tegenstelling tot de onderzochten in de controlegroep, die niet behandeld werden met Guduchi. Bij 50% van hen traden postchirurgische infecties op. ONTSTEKINGSREMMEND De ontstekingsremmende en koortswerende werkingen van Guduchi zijn grondig onderzocht en vertonen overeenkomsten met niet-Cortison-bevattende (niet-steroïdale) middelen. Guduchi ontspant de gladde spieren van de ingewanden en de baarmoeder, remt de samentrekkende werking van histaminen en bepaalde neuro-transmitters (acetyleencholine). VEILIGHEID Toxicologische studies tonen aan dat er geen noemenswaardige bijverschijnselen optreden bij gebruik van Tinospora cordifolia. De hoogste orale dosering was hierbij 1.6 g/kg. In zowel acute als subacute toxiditeitsonderzoeken bleek Tinospora cordifolia veilig. Bij de voorgeschreven dosering wordt Tinospora SPECTRUM 7
TOEPASSINGEN VAN GUDUCHI IN AYURVEDA Algemeen Werking: bloedreinigend, verjongend, afweerverhogend, antiseptisch, tonicum voor het vetweefsel. Indicaties: artritis, jicht. Guduchi wordt beschouwd als een verjongend middel. Het vertraagt het verouderingsproces dankzij zijn tonificerende, bloedreinigende, afweerversterkende eigenschappen. De assimilerende werking op alle lichaamsweefsels ondersteunt anabolische processen en vermindert degeneratieve veranderingen. De immunomodulaire effecten en het vergroten van de vitale capaciteit is te danken aan een vermeerdering van het aantal witte en rode bloedcellen. Dit versterkt het afweersysteem en het zuurstoftransport via het hemoglobine. Guduchi vermeerdert bloedserumeiwitten en met name immunoglobulinen. Deze stoffen, die na contact met een antigeen worden geproduceerd, zijn als antistoffen in het bloed, de weefselvloeistoffen en op de slijmvliezen aanwezig. Guduchi vergroot de killer-activiteit van de macrofagen, de immuuncellen die verantwoordelijk zijn voor het onschadelijk maken van schadelijke micro-organismen en vreemde materie zoals bacteriën, virusdeeltjes, dode cellen, schadelijke macromoleculen en immuuncomplexen. Spijsvertering Werking: dorststillend, anti-emetisch, stomachisch, digestief, carminatief, choleretisch, lever- en milttonisch, anthelmintisch, ontzurend. Indicaties: dorst, braken, koliek, winderigheid, gal-, lever- en miltstoornissen, geelzucht, chronische diarree, wormen, maagzuur. Guduchi versterkt het spijsverteringsvermogen. De digestieve effecten van de plant bevorderen de afbraak van stofwisselingsslakken. Guduchi vermindert een overmatige secretie van maagzuur en heeft daarom bij maagzweren en een geïrriteerde maag een beschermende werking. De levertonificerende eigenschappen zijn onderzocht. Gebleken is dat Guduchi werkzaam is als middel om fibrose te voorkomen en dat deze plant regeneratie van de leverweefsels stimuleert. Afweersysteem Werking: antipyretisch Indicaties: chronische koorts, malaria, griep. Van oudsher wordt de plant bij de behandeling van malariakoorts ingezet. Huid Werking: huidtherapeutisch. Indicaties: wondroos, syfilis. Guduchi gaat veroudering van de huid tegen en kent toepassing bij schimmelinfecties van de huid, wondroos en urticaria. Samen met Neem wordt de plant gebruikt bij de behandeling van acne vulgaris, huiduitslag, doorliggen, psoriasis, karbonkels, schilfering van de huid en wratten. Samen met Tulsi (Ocimum sanctum) kan Guduchi worden gebruikt bij herpes simplex en herpes zoster.
Productinformatie De volgende nieuwe producten zijn vanaf 15 september opgenomen in ons programma:
Avirayur HPA Een krachtige antioxidant voor de lever. Avirayur HPA heeft ontstekingswerende eigenschappen en daarom ook worden toegepast bij virale hepatitis. De lever is gevoelig voor de accumulatie van toxinen. Dankzij de ontgiftende eigenschappen van een aantal kruiden kan de formule preventief worden toegepast. Alle ingrediënten zijn bittertonica die de lever ondersteunen en helpen bij de eliminatie van toxinen en vetten. Het middel wordt met succes toegepast bij spijsverteringsstoornissen, virale en parasitaire infecties van het bloed en schimmelinfecties. Indicaties: infectieve hepatitis, parasitaire hepatitis, virale hepatis B, C, E, amoebenhepatitis, levercirrose, chronische leverzwakte, leverabces, leververgroting, splenomegalie, parasieten in het bloed, herpes, chronische hyperaciditeit, verlies van eetlust, chronisch vermoeidheid. Dosering: 2 maal daags 2 tabletten. Een verpakking bevat 100 tabletten.
Karela
Nieuwsbrief voor artsen en therapeuten. Holisan Spectrum is een uitgave van Holisan BV. De in deze nieuwbrief opgenomen informatie is uitsluitend bedoeld voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg. Deze nieuwsbrief is met grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Niettemin stelt Holisan BV zich niet aansprakelijk voor eventuele schade, voortvloeiend uit eventuele onjuistheden of onvolledigheden.
Karela (Momordica charantia) is een bittere vrucht die helpt de bloedsuikerspiegel te verlagen. Bij voortgezet gebruik verlaagt Karela het suikergehalte in het bloed en de urine significant. Karela-extracten worden van oudsher in de natuurgeneeskunde gebruikt vanwege hun zuiverende eigenschappen. Karela zuivert het bloed, activeert milt en lever en is goed inzetbaar bij diabetes. Het middel is laxerend, ontstekingswerend, bevordert eetlust en spijsvertering en gaat winderigheid tegen. Indicaties: hyperglykemie, diabetes. Dosering 1 capsule, 2 maal per dag. Een verpakking bevat 60 vegetarische capsules.
Manjistha Manjistha (Rubia cordifolia) groeit in heel India tot op een hoogte van 3750 meter. Rubia cordifolia staat bekend als een van de krachtigste bloedreinigende planten en wordt daarom als hoofdingrediënt verwerkt in het befaamde ayurvedische bloedreinigende preparaat Rog Nashak. Rubia cordifolia wordt vaak gebruikt bij verkleuring van de huid, zoals bij levervlekken en vitiligo.
Holisan Health Products Postbus 242 8200 AE Lelystad Nederland Tel: 0320-251313 Fax: 0320-255805 e-mail:
[email protected]
Indicaties: Verontreinigd bloed (virussen, bacteriën, parasieten, schimmels); huidaandoeningen t.g.v. exogene, endogene toxinen of stofwisselingsprodukten van micro-organismen. Dosering: 1 capsule, 2 maal per dag. Een verpakking bevat 60 vegetarische capsules.
Copyright © 2002
Nieuwe verpakkingen kruidenoliën Alle kruidenoliën in het programma zijn nu ook leverbaar in verpakkingen van 250 ml. Vanaf 4 x 250 ml geldt een korting van 30% per fles.
Prijswijzigingen Diverse invloeden bepalen de prijsontwikkeling van ayurveda-producten. Belangrijkste factoren zijn de dollarkoers en de kosten van kruiden. Bij deze uitgave van Spectrum vindt u onze nieuwe
SPECTRUM 8
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd door middel van druk, fotocopie, microfilm of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
