Pensioenblad voor het vliegend personeel van KLM | Jaargang 10 | Februari 2011
Asset liability management Mark Burbach licht toe waar hij aan werkt als Chief Investment Officer
Een-op-een Een deelnemer in gesprek met een bestuurslid
Meer inzicht in uw pensioen Blue Sky Eagle Fund in de pensioenplanner
focus februari 2011
1
actueel
Deze keer in focus...
Meer weten: www.klmvliegendfonds.nl/nieuws
Bestuur Pensioenfonds Vliegend personeel KLM
04 Een-op-Een
Een Attestatie de Vita is een bewijs van in leven zijn. Het pensioenfonds vraagt pensioengerechtigden die
Leden
in het buitenland wonen om jaarlijks een bewijs van in
Jeroen van Breukelen,
leven zijn toe te sturen. Dat is een officiële verklaring
Focus nieuwe stijl
Dick Dees (voorzitter),
afgestempeld door een bevoegde autoriteit, bijvoorbeeld
Deze Focus is de eerste
een notaris of een Nederlandse ambassade.
Focus in de vernieuwde
Het pensioenfonds heeft dit nodig om te kunnen beoor
huisstijl van het pensioen
Miriam Kartman,
delen of u nog in leven bent en het pensioen nog altijd
fonds. We zijn erg benieuwd
Bert Gerritsma,
Een deelnemer in gesprek met bestuurslid
Attestatie de Vita
Paul Griffioen (vicevoorz itter),
07 Meer inzicht in uw pensioen
Arend de Jong (vicevoorzitter), Lou van Munster,
goed wordt uitgekeerd. Op deze manier wordt fraude voor
wat u van de nieuwe Focus
Bert Oudshoorn,
komen. Als u in Nederland woont is een bewijs van in leven
vindt. U kunt ons dat laten
Harm van de Pol (plv.),
zijn niet nodig. Het pensioenfonds ontvangt deze gegevens
weten via communicatie@
dan via de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA).
blueskygroup.nl. In 2011
of pensioenuitkering
12
asset liability management
Mark Burbach licht toe waar hij aan werkt als
Chief Investment Officer
14
Grote veranderingen
Wat staat ons te wachten met betrekking tot
het pensioenstelsel de komende kabinetsperiode
12
04
12
Eind november vond een Pensioen In Zicht bijeenkomst plaats voor vliegers die binnen afzienbare tijd met pen sioen zullen gaan. Ik was uitgenodigd om de aftrap te doen. Op die dag stonden de kranten opnieuw vol met pensioen nieuws. Meest slecht nieuws. Ik heb benadrukt dat al die berichten niet over het ‘Vliegend Fonds’ gingen. Hoe staat het er aan het begin van 2011 voor met uw pensioenfonds? Het korte antwoord is: goed. Per 1 januari heeft uw pensioenfonds de pensioenen vol ledig kunnen indexeren. Dat is een teken van de soliditeit van het fonds. Op korte termijn dus geen reden tot zorgen. Op het moment van schrijven bedraagt de dekkingsgraad ca. 130%. Dus voor elke € 1,- pensioenverplichtingen heeft het fonds ruim € 1,30 aan bezittingen. Ruim voordat de financiële crisis begon was dat nog ergens tussen € 1,50 en € 2,-. Hoe heeft het kunnen gebeuren dat het fonds er nu toch iets minder goed voor staat dan een paar jaar geleden? Aan het eind van 2010 bedroeg het belegde vermogen van het fonds bijna € 6 miljard. Dat is een hoger bedrag dan ooit. Hoewel er veel geschreven wordt dat het met de beleggingen van pensioenfondsen niet goed zit, ligt het daar dus niet aan. Hoe zit het dan wel? Er zijn twee verklaringen. De eerste verklaring zit in de waarde van de verplichtingen van het fonds. Hoewel de pensioentoezeggingen voor de toekomst niet hoger zijn geworden, moet het fonds er wel meer reserves voor aan houden. Het fonds moet uitgaan van de veronderstelling dat het niet meer verdient dan de rente op langlopende staatsobligaties. Is de rente laag, zoals nu, dan moet het fonds meer in kas hebben, dan wanneer de rente hoog zou zijn. Het gaat hier vooral om een rekenregel, maar niet om echte kosten voor het fonds. De tweede verklaring is wel een serieuze. Het goede nieuws is dat wij gemiddeld steeds langer gaan leven. Op basis van nieuwe inzichten heeft het fonds sinds 2006 18%-punt aan de voorziening pensioenverplichtingen moeten toevoegen. Dat betekende een stevig beroep op de aanwezige reserves. Het is de bedoeling om in de komende jaren de reserves op een hoger niveau te brengen. Dat zal voor een belangrijk deel moeten gebeuren door de verwachte beleggingsop brengsten. De toekomst is vol onzekerheden en er komt ongetwijfeld na verloop van tijd weer een nieuwe crisis. Ook dan willen we daar goed op voorbereid zijn. Toine van der Stee , directeur pensioenfonds Vliegend Personeel KLM
wordt de nieuwe huisstijl
I www.klmvliegendfonds.nl E Pensioenservice@
Nieuwe procedure
gefaseerd doorgevoerd in de
klmvliegendfonds.nl
Vanaf 2011 wordt er niet meer om een Attestatie de Vita
andere communicatiemid
T (020) 426 62 20
gevraagd als u als pensioengerechtigde de leeftijd van 65
delen van het pensioen
jaar heeft bereikt. Dan ontvangt het pensioenfonds het
fonds.
F (020) 426 63 85
bewijs van in leven zijn via de Sociale Verzekeringsbank. colofon
Vanaf 65 jaar wordt het bewijs van in leven zijn namelijk
Focus verschijnt driemaal
ook door de Sociale Verzekeringsbank uitgevraagd in ver
per jaar en wordt verstuurd
band met de AOW-uitkering die u dan ontvangt.
aan deelnemers en gepens ioneerden van het Pensioenfonds Vliegend personeel KLM.
Pensioen In Zicht dag
Redactie
Op 13 april 2011 vindt de volgende Pensioen In Zicht dag plaats.
Monique van Dulken, Houda
Op deze dag wordt u geïnformeerd over wat er komt kijken bij uw
Stitou, Ike Veenendaal, Astrid
pensionering. Denkt u hierbij aan IPB, levensloop en de pensioen
Visser, Erik Voorhoeve
regeling. Uiteraard is er voldoende gelegenheid tot het stellen van vragen en ook uw partner is van harte welkom.
Redactieadres
Deze dag is bedoeld voor deelnemers die bijna met pensioen gaan.
Redactie Focus, Postbus 123,
Deelnemers die ongeveer een jaar voor hun pensioendatum zitten
1180 AC Amstelveen, E
[email protected]
ontvangen daarom een uitnodiging van het pensioenfonds. Omdat u als deelnemer slechts één keer een PIZ-bijeenkomst kunt bijwonen, is het aan te raden dit ongeveer één jaar voor uw
Teksten Blue Sky Group B.V., Amstelveen,
pensioendatum te doen. Voor de PIZ-bijeenkomst van 13 april kunt u zich tot uiterlijk 15 maart opgeven via
[email protected].
Lamar communicatie, Amsterdam Art direction, ontwerp en opmaak
Dekkingsgraad vliegend fonds eind december 2010
Frissewind_visuele
200%
communicatie, Amsterdam
180%
Fotografie Reinier Gerritsen,
160%
Don Wijns
140%
Illustratie Bart Sparnaaij, Berlijn Druk Drukkerij Aeroprint, Ouderkerk aan de Amstel
De nominale dekkingsgraad, de verhouding tussen de nominale verplichtingen van het fonds en het vermogen, bedraagt eind december 2010: 134,5%. Dit is een stijging ten opzichte van het vorige
120%
kwartaal, die vooral te danken is aan de stijging
100% dec 10
Toelichting op de wijzigingen voor uw pensioen
mrt 10
jun 09
Hans Tettero
sep 08
08 Alle wijzigingen in kaart
Hoe staan we er voor?
dec 07
Blue Sky Eagle Fund in de pensioenplanner
mrt 07
van de rente. Volgens wettelijke richtlijnen moeten pensioen fondsen bepaalde buffers aanhouden. De ver
nominale dekkingsgraad
eiste dekkingsgraad voor dit fonds is momenteel
vereiste dekkingsgraad
118,1%. Het minimaal vereist vermogen is 105%.
(inclusief vereiste reserves)
In de grafiek kunt u zien hoe de dekkingsgraad zich
vereiste minimum dekkingsgraad
de afgelopen jaren heeft ontwikkeld.
focus februari 2011
3
INTERACTIE
dnb en aFm communicatie visitatiecommissie
Lou van Munster
Niels Bredewoud
Lou van Munster heeft bijna 36 jaar voor het ‘Blauwe dak’ gevlogen: ‘Naast mijn werk als vlieger heb ik me altijd ingezet voor de vakvereniging VNV. Toen het mogelijk werd voor gepensioneerden om zitting te nemen in het pensioenfondsbestuur, ben ik gevraagd. En sinds 2007 ben ik bestuurs lid van het vliegend fonds. Pensioen is een boeiende, maar ook ingewikkelde materie en als bestuurslid heb ik het er flink druk mee.’
Na twee jaar Transavia stapte Niels Bredewoud drie jaar geleden over naar KLM. ‘Ik ben begonnen als co-piloot op de Fokker 50’, zegt hij. ‘Inmiddels ben ik Second Officer op de Boeing 777. Hoewel ik nog jong ben, vind ik het wel interessant om te weten hoe mijn pensioen geregeld is. Ik heb nu een bepaalde kwaliteit van leven opgebouwd en als ik stop met vliegen, wil ik wel lekker verder kunnen blijven leven.’
Deelnemer in gesprek met bestuurslid
Een-op-een Er wordt veel over pensioen gezegd en geschreven op tv, radio en in de krant. Maar vaak roepen al die berichten alleen maar méér vragen op. Niels Bredewoud is Second Officer op de Boeing 777 en zette een aantal vragen omtrent zijn pensioen op papier. Als gepensioneerd vlieger en bestuurslid van het vliegend fonds is Lou van Munster de aangewezen persoon om Niels’ vragen te beantwoorden.
NB: Wat doet het pensioenfonds zoal
renproject georganiseerd waarbij we tien
del, het beleggingsbeleid en de interne
om jonge vliegers te interesseren voor
jonge vliegers bij elkaar hebben gebracht
beheersing. Voordat ik werd aangesteld
en te betrekken bij pensioenzaken?
en volledig hebben bijgepraat over pen
als bestuurslid, ben ik helemaal bin
LvM: ‘Naast bestuurslid houd ik mij
sioen. Vervolgens hebben zij de koppen
nenstebuiten gekeerd door DNB. Er werd
actief bezig met de communicatie omdat
bij elkaar gestoken en een aantal ideeën
heel streng gekeken of ik wel voldoende
ik lid ben van de communicatiecommis
geopperd over hoe de communicatie
kwalificaties had. Ten tweede staat in
sie. Zoals je misschien weet staan wij
beter kan. Een van de dingen die daaruit
de Pensioenwet dat er intern toezicht
als pensioenfonds onder toezicht van
voortkwamen, is een informatiestand in
moet zijn. Daarvoor hebben wij een
De Nederlandsche Bank (DNB) en de
het Bemanningscentrum. Zodra iedereen
visitatiecommissie ingesteld die toezicht
Autoriteit Financiële Markten (AFM). Met
zijn Uniform Pensioenoverzicht (UPO)
houdt op alle drie de KLM-fondsen. Voor
name de AFM houdt scherp in de gaten
heeft ontvangen, wordt op de luchthaven
deze commissie hebben we drie externe
hoe wij met onze deelnemers commu
een informatiestand neergezet waar
deskundigen aangetrokken. De bevin
niceren. Om deelnemers zo goed moge
vliegers direct antwoord kunnen krijgen
dingen die zij doen worden opgenomen
lijk te infomeren, hebben we onlangs
op eventuele vragen. Verder was een idee
in ons jaarverslag. Verder hebben we
de website geüpdate. Op de site staat
om al in het introductieprogramma van
nog een verantwoordingsorgaan, waarin
een koppeling naar de pensioenplanner
jonge vliegers aandacht te besteden aan
twee afgevaardigden zitten namens KLM,
waarmee deelnemers inzicht kunnen
de pensioenregeling. Daarover zullen we
twee namens de actieve deelnemers en
krijgen in hun pensioen. Daarnaast is
nog praten met KLM.’
twee namens de gepensioneerden. Als
het belangrijk dat mensen, zodra ze in
4
bestuur zitten wij twee keer per jaar aan
dienst komen, goed geïnformeerd worden
NB: Hoe is het toezicht op het pen
tafel met dit verantwoordingsorgaan en
over hun pensioenregeling. Daarom zijn
sioenfonds verder eigenlijk geregeld?
dan nemen we de lopende zaken door en
we nu bezig met een nieuwe ‘In dienst’-
LvM: ‘Er zijn meerdere vormen van zowel
lichten wij het gevoerde beleid toe. Tot
brochure. Dit zijn allemaal belangrijk
extern als intern toezicht. Allereerst het
slot is er een deelnemersraad die bestaat
middelen, maar daarnaast hanteren we
externe toezicht van de eerder genoemde
uit actieve deelnemers en pensioen
nog een aantal onconventionele mid
DNB en AFM. Die houden alles in de
gerechtigden. Wanneer wij als bestuur
delen. Zo hebben we onlangs een jonge
gaten: de hele financiële handel en wan
bepaalde beslissingen moeten nemen, focus februari 2011
5
valutarisico’s
INTERACTIE
maandelijkse inleg extra storting
beleggingsrisico’s
inzien
tegenpartijrisico’s
Meer inzicht in uw pensioen zoals vastgelegd in de Pensioenwet,
overbruggingspensioen, een prepensioen
hebben wij deze opties kunnen cashen
moeten we dat eerst afstemmen met de
regeling. Sinds 2006 is het in Nederland
en dat heeft ons veel geld opgeleverd.
deelnemersraad.’
echter niet meer mogelijk om fiscaal
Natuurlijk hebben we het aandelenrisico
gefaciliteerd prepensioen op te bouwen.
meteen opnieuw afgedekt. Verder is het
Tegenwoordig kan het gat overbrugd
belangrijk om de risico’s te spreiden en
ten en de vergrijzing is de overheid
worden via een levensloopregeling, bij
waar nodig af te dekken. Denk bijvoor
druk bezig met het snijden in sociale
voorbeeld via het Blue Sky Eagle Fund.’
beeld aan valutarisico’s. Vanwege het
NB: Als gevolg van oplopende kos-
voorzieningen als de AOW. Zullen volgende generaties een vergelijk-
spreiden van beleggingen zitten wij niet
Blue Sky Eagle Fund in de pensioenplanner Sinds december 2010 is het mogelijk om via de pensioenplanner op www.klmvliegendfonds.nl inzicht te krijgen in de bedragen die u opbouwt in de levensloopregeling van Blue Sky Eagle Fund. Om u een zo goed mogelijk beeld te geven van uw inkomen na pensionering combineert de pensioenplanner uw inkomen uit pensioen, de AOW en de levensloop. De levensloopregeling kunt u namelijk gebruiken als aanvulling op uw pensioen.
NB: Welk voordeel heeft het Eagle
alleen in de eurozone, maar opereren wij
baar pensioen kunnen genieten als
Fund boven andere regelingen?
wereldwijd. We hebben daarom belangen
degenen die nu met pensioen gaan?
LvM: ‘Er zijn inderdaad veel verzeke
in alle belangrijke valuta zoals de dollar,
LvM: ‘De AOW is geregeld vanuit de over
ringsmaatschappijen en banken die een
het pond en de yen. Een ander belangrijk
heid en werkt volgens het zogenaamde
levensloopregeling hebben. Het voordeel
risico dat afgedekt moet zijn, zeker de
omslagsysteem. Dat betekent dat het
van het Eagle Fund is dat het optimaal
laatste jaren, is het tegenpartijrisico.
Mogelijke keuzes
geld voor de AOW jaarlijks opgebracht
aansluit bij jouw pensioenregeling. Verder
Die APO’s waar ik het over had, worden
In de pensioenplanner vindt u informatie over uw
wordt door de werkende bevolking. Dus
ben je veel minder kwijt aan kosten.
afgesloten bij grote zakenbanken. We
beleggingsaccount en beleggingssaldo. Er worden
wanneer het aantal werkende mensen
Ik ben soms heel verbaasd als ik hoor
hebben gezien dat Lehmann Brothers
verschillende keuzemogelijkheden getoond. Zo kunt
daalt als gevolg van de vergrijzing, moe
hoeveel risicopremie en administratie
op de fles ging, dus ook daar moet je je
u bijvoorbeeld laten berekenen wat er gebeurt als u
ten steeds minder mensen gaan betalen
kosten betaald moeten worden voor
risico’s spreiden. Verder bestaat onze
uw maandelijkse inleg verandert, als u kiest voor een
voor steeds meer mensen die het het
een levensloopregeling bij een verzeke
portefeuille, in vergelijking met andere
jaarlijkse extra storting of als u een ander risico
geld ontvangen. Dat is een kaars die aan
ringmaatschappij. Bij banken is dat iets
fondsen, voor een groot deel uit de rela
scenario kiest (zie de afbeeldingen op deze pagina’s).
twee kanten brandt! Vandaar dat er nu
minder, maar je bent echt het meest
tief veilige (staats-)obligaties.’
Met de planner kunt u geen keuzes vastleggen.
een politiek discussie gaande is over het
voordelig uit bij het Eagle Fund.’
verhogen van de AOW-leeftijd. Pensioen
Als u iets wilt wijzigen in uw levensloopregeling
Niels Bredewoud ‘Als ik stop met vliegen, wil ik wel lekker verder kunnen blijven leven’
kunt u een wijzigingsformulier downloaden via
is echter een heel ander verhaal omdat
NB: Is er een bepaalde leeftijd
het werkt volgens het kapitaaldekkings
waarop geadviseerd wordt om te
systeem. In dit systeem betaal je groten
beginnen met het storten van je
deels voor je eigen oude dag. Een klein
aanvullende pensioenbijdrage?
deel wordt bij ons nog gestort in een
LvM: ‘Over het algemeen geldt: hoe lan
NB: Je leest tegenwoordig dat er
invaliditeitspensioen. Maar in principe
ger hoe beter. Ik snap echter wel dat veel
bij andere fondsen geld bijgestort
Veelgestelde vraag
geldt: wat jij erin stort, haal je er straks
jonge vliegers de prioriteit geven aan het
moet worden. Puur hypothetisch zou
Ik ga volgend jaar met pensioen. Is het
voor jezelf uit. Wel heeft de ontwikke
aflossen van hun studieschuld en hypo
ik willen weten wie daarvoor moet
ling dat mensen steeds langer leven ook
theek, en een beetje lekker leven. Maar
opdraaien als dat bij ons fonds het
regeling bij het pensioen te storten of kan ik
invloed op het pensioenfonds. Pensioen
puur bekeken vanuit pensioenoverwegin
geval zou zijn?
de uitkering van levensloop gebruiken voor
moet langer worden uitgekeerd en het
gen is het verstandig om zo snel mogelijk
LvM: ‘Daar is bij ons inderdaad geen
verlof voordat ik mijn pensioen ontvang zon-
pensioenfonds moet daarvoor extra geld
te beginnen. Het heeft natuurlijk ook te
sprake van, maar als het zou moeten,
der dat dit bedrag in een keer wordt belast?
reserveren.’
maken met je persoonlijke situatie. De
dan is dat vastgelegd in de uitvoerings
Verlofopname direct voorafgaand aan pensionering is
www.blueskyeaglefund.nl. Er kan één keer per jaar een wijziging van de hoogte van de inleg worden doorgegeven.
zinvol het bedrag van de levensloop
noodzaak om meteen te beginnen, is
overeenkomst. De financieringsafspraken
mogelijk. Dat moet u zelf met uw werkgever afspreken.
Lou van Munster ‘Het pensioen is een boeiende, maar ook ingewikkelde materie’
hoger voor een vlieger die eerst een paar
in deze overeenkomst komen tot stand
Bij verlofopname is sprake van een periodieke (maan
jaar bij de luchtmacht heeft gezeten
door overleg tussen KLM en de vakver
delijkse) uitkering. Dit in tegenstelling tot uitkering op
dan voor iemand die als jonge twintiger
eniging VNV. In de overeenkomst wordt
het moment van pensionering, dan krijgt u een bedrag
begint bij KLM.’
bepaald welk percentage van de jaar
ineens. Het is niet mogelijk om het bedrag van de
lijkse premie betaald moet worden door
levensloopregeling bij het pensioen te storten.
NB: Als de pensioenleeftijd verhoogd
NB: Hoe kan het dat ons fonds er ten
KLM en welk percentage door de actieve
wordt naar 66 of 67 jaar, wat bete-
opzichte van andere fondsen zo goed
deelnemers. De hoogte van de premie
kent dat voor ons?
voorstaat?
wordt elk jaar van tevoren ingeschat en
Meer weten?
LvM: ‘Op het moment dat de overheid de
LvM: ‘Ons fonds staat er inderdaad heel
achteraf herberekend. Vervolgens is vast
De pensioenplanner is bereikbaar via
pensioensleeftijd verhoogt, ontstaat er
goed voor. Ondanks de lage rente is onze
gelegd wie opdraait voor een eventueel
www.klmvliegendfonds.nl
inderdaad een gat. Als vliegers mogen wij
dekkingsgraad prima. Dat is mede te
tekort. In ons geval is dat KLM. Maar dat
vanaf 56 jaar met pensioen. Dat bete
danken aan het feit dat wij de afgelopen
is elke keer weer onderwerp van gesprek
Voor meer informatie over Blue Sky Eagle Fund
kent dat we straks een jaar of 10 moeten
jaren de risico’s voor dalende beurskoer
bij het verlengen van de overeenkomst.
kunt u terecht op de website
overbruggen totdat we AOW ontvangen.
zen hebben afgedekt met zogenaamde
Gelukkig is het bij ons momenteel niet
www.blueskyeaglefund.nl.
In mijn tijd werd dat overbrugd met een
average price options (APO’s). Onlangs
aan de orde.’
6
Informatie op de website over uw eigen beleggingsaccount betreffende maandelijkse inleg, extra stortingen en nog meer. Wijzigingen kunt uw doorvoeren met een wijzigingsformulier.
focus februari 2011
7
facts
Pensioenbetaaldata 2011 Uw pensioen ontvangt u in 2011 op onderstaande data op uw bank- of girorekening.
Toelichting op de wijzigingen voor uw pensioen of pensioenuitkering
Pensioenbedragen en percentages 2011 Als u een pensioenuitkering ontvangt van Stichting Pensioenfonds Vliegend personeel KLM, zult u zien dat er in vergelijking met 2010 het een en ander is gewijzigd. Deze wijzigingen komen vanuit het pensioenfonds, de overheid en de belastingdienst en kunnen van invloed zijn op pensioen- en uitkeringsbedragen. In dit artikel geven wij u een toelichting op de wijzigingen die per 1 januari 2011 voor uw pensioen of pensioenuitkering gelden. Ook vindt u hier de betaaldata van uw pensioen in 2011.
Veranderingen vanuit
de grens van 2,5%. Voor het deel dat de
uw pensioenfonds
loonindex meer bedraagt dan 2,5% geldt
Januari
28 januari 2011
Februari
25 februari 2011
Maart
30 maart 2011
April
28 april 2011
Mei
30 mei 2011
Juni
29 juni 2011
Juli
28 juli 2011
Augustus
30 augustus 2011
September
29 september 2011
Oktober
28 oktober 2011
November
29 november 2011
December
22 december 2011
bovenvermelde voorwaardelijkheid. Indexatie Uw pensioenfonds probeert ieder jaar uw
Aanvullende verzekeringen
pensioen te verhogen met de loonontwik
De aanvullende verzekering op grond
keling. Uw pensioen is dit jaar met 0,7%
van de vrijwillige regeling pensioensparen
verhoogd. Uw pensioenfonds heeft uw
wordt op dezelfde manier en onder
pensioen de afgelopen drie jaar als
dezelfde voorwaarden verhoogd
volgt verhoogd:
als uw reguliere pensioenaanspraken.
• over het jaar 2009 per 1 januari 2010
De verhoging per 1 januari 2011
met 2,5%.
bedraagt derhalve 0,7%.
• over het jaar 2008 per 1 januari 2009 met 3,6%.
• over het jaar 2007 per 1 januari 2008 met 2,0%.
De aanvullende verzekeringen die uit een collectieve waardeoverdracht (onder andere uit de Cabinefondsperiode) of nog herkenbaar uit individuele waardeover
Uw pensioenfonds betaalt de toekom
dracht zijn ontstaan, zijn aangepast met
stige verhogingen van uw pensioen uit
1,1%. Deze aanpassing is het verschil
beleggingsrendement. U hebt door deze
tussen het gewogen gemiddelde totaal
verhoging en de verwachting voor de
rendement op de beleggingen van uw
komende jaren niet meteen ook recht
pensioenfonds in de afgelopen tien jaar
op verhogingen in de toekomst. Dit heet
en een rekenrente van 4%. Voor degenen
voorwaardelijke indexatie.
die jonger zijn dan 65 jaar, zijn deze verzekeringen naast genoemde 1,1% ook
8
Een uitzondering op de voorwaardelijke
nog verhoogd met 2,5% ingebouwde
aanpassing van de pensioenaanspraken,
inflatiedekking. In totaal dus met 3,6%.
vormt de aanpassing van de pensioen
Aanvullend verzekerde Invaliditeitspen
aanspraken die ontleend zijn aan het
sioenen worden op een andere manier
deelnemerschap vanaf 1 januari 1968
geïndexeerd, namelijk op basis van
tot 1 januari 2007. Voor deze pensioen
de sinds 1 januari 2010 opgetreden
aanspraken geldt, tot de leeftijd van 65
verhoging(en) van de maandpensioen
jaar, dat de jaarlijkse verhoging tenmin
grondslag.
ste gelijk is aan het loonindexcijfer tot
focus februari 2011
9
Wijzigingen vanuit de overheid
pensioenuitkering. Als u jonger bent dan
Nominale premie zorgverzekering
Veranderingen bij
Inhoudingen en heffingskortingen
ouderenkorting. Heeft u geen uitkering
65 jaar, betaalt u hiervoor 5,65% over
De nominale vaste premie moet u zelf
de belastingsdienst
Voordat de belastingdienst uw belasting
van SVB of UWV dan kunnen de voor u
AOW-bedragen per 1 januari 2011
uw pensioenuitkering. Bent u 65 jaar of
betalen aan uw zorgverzekeraar. Uw
en premie berekent, past zij heffings
van toepassing zijnde heffingskortin
De AOW-bedragen zijn per 1 januari 2011
ouder, dan betaalt u over uw AOW 7,75%
verzekeraar heeft u laten weten om welk
De belastingtarieven per
kortingen toe. Of u hiervoor in aanmer
gen worden verwerkt op uw pensioen.
gewijzigd. In tabel 1 ziet u de AOW-
en over uw pensioenuitkering 5,65%.
bedrag het precies gaat. Als u verzekerd
1 januari 2011
king komt hangt af van uw persoonlijke
Een en ander is afhankelijk van hoe u
uitkering die voor u geldt, afhankelijk van
Het maximale inkomen waarover de
bent bij één van de twee collectieve
Voor 2011 zijn de belastingtarieven
situatie.
de Loonbelastingverklaring voor het
uw persoonlijke situatie. De in de tabellen
bijdrage wordt berekend, bedraagt
zorgverzekeraars waarmee KLM afspra
aangepast. Aan de hand van deze nieuwe
genoemde bedragen zijn bruto per maand.
€ 33.427,- per jaar. Als u meerdere pen
ken heeft gemaakt, hebt u recht op een
tarieven berekenen wij de bedragen die
Inhoudingen in 2011
heffingskortingen is inkomensafhankelijk.
U ontvangt in mei uw vakantie-uitkering.
sioenen of uitkeringen ontvangt, is het
korting op de premie. Deze korting is al
we op uw pensioenuitkering inhouden.
Het kan zijn dat er in 2011 te weinig
Voor meer informatie zie www.belastingdienst.nl.
Pensioenfonds heeft ingevuld. Een aantal
mogelijk dat over het hogere inkomen
verwerkt in de aanbieding, die u van deze
Al uw inkomsten worden belast in Box
belasting en premies op uw inkomen
Anw-bedragen per 1 januari 2011
dan het genoemde maximumbedrag,
zorgverzekeraar hebt ontvangen.
1. Het gaat dan bijvoorbeeld om uw
wordt ingehouden. Dat is het geval
De bedragen van de Anw-uitkering zijn
de bijdrage wordt ingehouden. U krijgt
Wij adviseren u dit te controleren. Als u
pensioen van KLM, uw AOW-uitkering,
als uw totale inkomen meer is dan
per 1 januari 2011 gewijzigd. Anw staat
het teveel ingehouden bedrag van de
geen collectieve korting ontvangt, kunt u
uw WAO-uitkering en eventuele lijfrente-
€ 18.628,- maar elke uitkering apart
voor: Algemene nabestaandenwet. In
Belastingdienst terug in het jaar vol
contact opnemen met de zorgverzekeraar.
uitkeringen. Het belastingtarief in Box
binnen de eerste schijf valt. Dat komt
tabel 2 ziet u de Anw-uitkering die voor
gend op de inhouding. Zo weet u of u in
1 is opgebouwd uit vier schijven. Hoe
mogelijk omdat u uw inkomsten van ver
u geldt, afhankelijk van uw persoonlijke
2011 teveel betaalt: tel de bedragen op
Zorgtoeslag
hoger uw inkomen is, hoe meer belasting
schillende uitkeringsinstanties ontvangt,
situatie. De in de tabel genoemde bedra
de jaaropgaven van de SVB en Blue Sky
Mogelijk kunt u een tegemoetkoming
u naar verhouding betaalt. Bent u ouder
zoals de SVB of UWV. Die instanties
gen zijn bruto per maand. U ontvangt in
Group en eventuele andere jaaropgaven
in de nominale premie krijgen: de zorg
dan 65 jaar? Dan betaalt u in de eerste
zijn verplicht belasting en premies in te
mei uw vakantie-uitkering.
bij elkaar op. Is uw persoonlijk inkomen
toeslag. Komt u in aanmerking voor de
en tweede schijf minder belasting dan
houden zonder rekening te houden met
in 2011 meer dan € 33.427,- dan kunt u
zorgtoeslag, dan heeft u hiervoor in het
mensen die jonger zijn dan 65 jaar.
andere inkomsten.
Inkomensafhankelijke bijdrage
waarschijnlijk een deel van de bijdrage
verleden van de Belastingdienst/Toeslagen
Box 1 kent in 2011 de volgende hef
voor uw ziektekostenverzekering
zorgverzekering terugkrijgen. De Belas
een aanvraagformulier ontvangen.
fing voor inkomstenbelasting en premie
De heffingskortingen
Iedereen betaalt voor de zorgverzekering
tingdienst informeert u daarover.
Als u hiervoor in aanmerking denkt
volksverzekeringen. Zie tabel 3.
Afhankelijk van uw persoonlijke situatie
te komen en u hebt dit formulier niet
Bent u geboren in 1946? Dan gelden er
komt u in aanmerking voor bepaalde hef
een inkomensafhankelijke bijdrage en een nominale vaste premie. De nominale
WAO/WIA-uitkering
ontvangen, dan kunt u het beste con
andere grensbedragen voor u. Kijk voor
fingskortingen. De uitkeringsinstanties
vaste premie moet u zelf betalen aan
De WAO/WIA-uitkering is aangepast aan
tact opnemen met de Belastingtelefoon:
meer informatie op www.belastingdienst.nl.
hebben met elkaar afgesproken dat de
uw zorgverzekeraar. De inkomensaf
de gemiddelde loonontwikkeling van de
0800-0543 of via www.toeslagen.nl.
Let op! Deze tarieven gelden voor het jaar
SVB en UWV de algemene heffingskortin
hankelijke bijdrage houden wij in op uw
cao-lonen (0,59%).
2011. Voor het invullen van uw belasting
gen toepassen op uw AOW of Anw. Bij de
biljet over het jaar 2010 kunt u deze
AOW houdt de SVB ook nog rekening met
gegevens niet gebruiken.
de ouderenkorting en de alleenstaande
Tabel 1 AOW-bedragen U bent alleenstaand Als dit uw situatie is
ontvangt u dit bedrag aan AOW en vakantie-uitkering
U heeft geen kinderen
€ 1.067,47 + € 58,62 vakantie-uitkering
U heeft kinderen jonger dan 18 jaar
€ 1.345,36 + € 75,35 vakantie-uitkering
U heeft kinderen ouder dan 18 jaar
€ 1.067,47 + € 58,62 vakantie-uitkering
U bent getrouwd of woont samen en ontvangt AOW vanaf de periode vóór 1 februari 1994 Als dit uw situatie is
ontvangt u dit bedrag aan AOW en vakantie-uitkering
Uw partner is jonger dan 65 jaar
€ 1.067,47 + € 58,62 vakantie-uitkering,
met een mogelijke toeslag van maximaal € 386,64 + € 25,12 vakantie-uitkering.
Uw partner is 65 jaar of ouder
€ 743,60 + € 41,87 vakantie-uitkering
Tabel 3 belastingtarieven Voor personen ouder dan 65 jaar
Voor personen jonger dan 65 jaar
t/m € 18.628: 15,10% belasting en premies
t/m € 18.628: 33% belasting en premies
vanaf € 18.629 t/m € 33.485 : 24,05% belasting en premies
vanaf € 18.629 t/m € 33.436: 41,95% belasting en premies
vanaf € 33.486 t/m € 55.694 : 42% belasting, geen premies
vanaf € 33.437 t/m € 55.694: 42% belasting en premies
vanaf € 55.695 en hoger : 52% belasting, geen premies
vanaf € 55.695 en hoger: 52% belasting, geen premies
U bent getrouwd of woont samen en ontvangt AOW vanaf 1 februari 1994 of later Als dit uw situatie is
ontvangt u dit bedrag aan AOW en vakantie-uitkering
Uw partner is jonger dan 65 jaar
€ 743,60 + € 41,87 vakantie-uitkering,
met een mogelijke toeslag van maximaal € 710,51 + € 41,87 vakantie-uitkering.
Uw partner is 65 jaar of ouder
€ 743,60 + € 41,87 vakantie-uitkering
Tabel 2 AnW-bedragen Als dit uw situatie is
ontvangt u dit bedrag aan Anw-uitkering en vakantie-uitkering
U heeft geen kinderen
€ 1.113,49 + € 70,17 vakantie-uitkering
U heeft kinderen jonger dan 18 jaar
€ 1.363,34 + € 90,21 vakantie-uitkering
10
focus februari 2011
11
know-how
ALM-studies
beleggingsbeleid
toekomstscenario’s
Mark Burbach, Chief Investment Officer bij Blue Sky Group
Asset Liability Management beleggen is vooruitzien In de berichtgeving over pensioenen duikt regelmatig de term Asset Liability Management, of kortweg, ALM op. Door ALM-studies proberen pensioenfondsen inzicht te verkrijgen in toekomstige economische scenario’s en de gevolgen daarvan voor de balans. Mark Burbach, Hoofd Beleggingen van Blue Sky Group en beleggingsadviseur van het bestuur, licht toe.
Dat wordt vervolgens meegenomen in de formulering van het beleggings
‘Het is niet onverstandig om de winsten wat sneller af te romen en een dynamischer beleid te voeren’
beleid. ALM-studies zijn behulpzaam om de gevolgen van verschillende economische scenario’s inzichtelijk te maken.’ Wat brengt 2011? ‘De drie pensioenfondsen van KLM hebben ultimo 2010 allemaal een dek kingsgraad van boven de 120%. Voor het Vliegend fonds is dat zelfs 134,5%.
‘Asset Liability Management heeft te
Wat betreft 2011 ben ik gematigd
maken met de beide zijden van de balans
optimistisch voor de macro-econo
van het pensioenfonds’, begint Burbach.
mische verwachtingen. Tegenover de
‘Aan de activazijde (asset) staat de
problemen met de overheidsfinan
waarde van de beleggingen, oftewel
cieringen van de landen rondom de
de bezittingen. Aan de passivazijde
Middellandse Zee staan de goede
(liability) staan de opgebouwde pensioen
resultaten van Duitsland. Van oudsher
aanspraken van alle deelnemers van
is Duitsland altijd de motor van Europa
het fonds, oftewel de verplichtingen.
schokken kunnen opvangen en over
eenvoudig. Enerzijds moeten er bepaalde
gebleken, met in zijn kielzog Neder
Elk pensioenfonds heeft de ambitie om
voldoende buffers in de beleggingspor
risico’s genomen worden om de kwali
land. Azië en de opkomende markten
de pensioenaanspraken van haar deel
tefeuille beschikken. In tijden van econo
teit van de pensioenregeling op langere
blijven groeien terwijl Noord-Amerika
nemers te indexeren. Om deze ambitie te
mische onzekerheid, zoals we de laatste
termijn te behouden. Anderzijds moet
wel eens een sneller kan herstellen dan
verwezenlijken wordt onder meer gebruik
jaren hebben gezien, zullen pensioen
er voor gewaakt worden dat de risico’s
tot nu toe aangenomen. De omstan
gemaakt van ALM-studies. Aan de hand
fondsen over het algemeen wat minder
niet te groot worden of cumuleren zodat
digheden blijven fragiel, nieuwe proble
van de bestaande pensioenregeling,
risico kunnen nemen in hun beleggings
tussentijds een te lage dekkingsgraad
men kunnen een grote impact hebben.
het premiebeleid en verwachte macro-
portefeuille. Dat dat niet altijd goed gaat
ontstaat en dan niet voldoende indexatie
De gevoeligheid van de verwachte
economische ontwikkelingen scheppen
hebben we de laatste tijd kunnen zien.
kan plaatsvinden. Met de ALM-studies
rendementen is dan ook groot. Daarom
we kaders waarbinnen we op middellange
Een aantal pensioenfondsen zijn nu in het
is het mogelijk inschattingen omtrent
denk ik dat het niet onverstandig is om
en lange termijn met onze beleggingen
afgesproken met de deelnemers en de
Economische scenario’s
nieuws omdat zij met hun dekkingsgraad
de houdbaarheid van het geldende
de winsten wat sneller dan gebruikelijk
opereren. Het aldus geformuleerde beleg
werkgever. Verder gebruiken de actuari
‘Als door bijvoorbeeld een aanpassing
onder de 100% zijn geraakt.’
beleggingsbeleid te maken en tevens de
af te romen en een dynamischer beleid
gingsbeleid heeft als doel om de beleg
ële modellen bijvoorbeeld de gemiddelde
van de actuariële overlevingstafels de
gevolgen van een eventueel benodigde
te voeren. We kijken verder ook naar
gingsportefeuille aan de activazijde zo te
verwachte levensduur van de deelnemers.
verplichtingen toenemen, kan dat voor
Extra moeilijkheid
bijsturing inzichtelijk te maken. Een voor
nieuwe mogelijkheden om rendement
positioneren dat deze tenminste gelijke
Inmiddels is duidelijk dat we in Nederland
de activazijde van de balans gevolgen
‘De problemen waarin sommige pensioen
beeld vanuit de praktijk is de invoering
te behalen. Bijvoorbeeld naar private
tred houdt met de verplichtingen aan de
met z’n allen gemiddeld een stuk ouder
hebben. Met behulp van ALM-studies
fondsen nu verkeren zijn voor een groot
van het Financieel Toetsingskader door de
equity: een interessante markt waar
passivazijde.’
worden. Als de gemiddelde levensver
wordt bekeken of het beleggingsbeleid
deel terug te voeren op het beleggingsbe
DNB enkele jaren geleden. Verplichtingen
goede rendementen te behalen zijn.
wachting van Nederlanders stijgt, kan
nog voldoet in diverse economische
leid van die pensioenfondsen. Het heeft
dienen vanaf dat moment tegen de actu
We zijn dan ook bezig met een advies
Nederlanders worden ouder
dit grote financiële gevolgen hebben voor
scenario’s. Over een lange periode moet
allemaal te maken met de hoeveelheid
ele marktrentes te worden gewaardeerd.
daarover aan het bestuur. We zouden
‘Binnen een ALM-studie zijn tal van varia
pensioenfondsen. Er moet immers langer
je als pensioenfonds bestand zijn tegen
risico die je neemt op basis van de eco
Daarmee ontstond een zekere volatiliteit
daar onder meer kunnen profiteren
balen waarmee rekening gehouden moet
pensioen betaald worden en dat betekent
grote economische schokken. De recente
nomische inschattingen. Soms pakt dat
in de waarde van de verplichten en dat
van het feit dat een aantal fondsen
worden. Allereerst zijn er de pensioen
dus een verzwaring van de pensioenver
wereldwijde crisis is daar een voorbeeld
niet uit zoals verwacht. Het vaststellen
heeft ook consequenties voor de volatili
vanwege hun problemen niet meer aan
regeling en het premiebeleid zoals die zijn
plichtingen.’
van. Pensioenfondsen moeten dit soort
van het te voeren beleid is dan ook niet
teit van de dekkingsgraad.
het speelbord plaatsneemt.’
12
focus februari 2011
13
stijgende levensverwachting uitkeringsovereenkomst verhogen aow-leeftijd
Grote veranderingen in pensioenstelsel op komst
perspectief
verandering verandering verandering RISICO VERSCHUIVEN VAN PENSIOENFONDS NAAR DEELNEMER?
AOW-LEEFTIJD KOPPELEN AAN LEVENSVERWACHTING?
AOW-UITKERING KOPPELEN AAN LOONONTWIKKELING?
Als gevolg van de economische crisis, de lage rentestand en de stijgende levensverwachting van de gemiddelde Nederlander is een aantal pensioenfondsen in de problemen geraakt. Deze ontwikkelingen hebben het besef aangewakkerd dat er aanpassingen moeten komen in het huidige pensioensysteem. In het regeerakkoord van Rutte I is opgenomen dat de AOW-leeftijd in 2020 verhoogd wordt naar 66 jaar. Verder hebben de sociale partners in de Stichting van de Arbeid een pensioenakkoord gesloten met daarin een aantal aanpassingen. Het wachten is nu op hoe het kabinet op deze plannen zal reageren.
PENSIOENREKENLEEFtIJD KOPPELEN AAN DE AOW-LEEFTIJD?
Voormalig minister van Sociale Zaken
sioen geen absolute zekerheid meer zal
AOW-leeftijd mee te laten bewegen met
pijler zal de franchise van aanvullende
neer zij willen stoppen met werken. Wie
Donner was in het vorige kabinet al druk
zijn voor de deelnemers.
de levensverwachting. Dat wil zeggen dat
pensioenregelingen ook gekoppeld wor
eerder stopt met werken, zal het moeten
wanneer de levensverwachting met één
den aan de ontwikkeling van de lonen.
doen met een lagere pensioenuitkering,
bezig met het verhogen van de AOWleeftijd. Tijdens zijn bewind hebben
Hoe zat het ook alweer?
jaar stijgt, de AOW ook een jaar later zal
een aantal commissies zich gebogen
Het inkomen na pensionering in Nederland
ingaan. De AOW-leeftijd zal periodiek,
Werkgeverspensioen
juist extra rechten opbouwen. Door het
over verschillende pensioendossiers. De
is gebaseerd op drie pijlers. De eerste
op vooraf vastgestelde peildata, worden
Ten aanzien van die tweede pijler stelt
pensioen flexibel te maken, verschuift
commissie Don keek naar de hoogte van
pijler is de AOW, het basispensioen van
aangepast aan de gemiddelde levensver
het pensioenakkoord verder dat het werk
het risico van het pensioenfonds naar
pensioenpremies, de commissie Frijns
de staat. De tweede pijler is het pensi
wachting vanaf 65 jaar.
geverspensioen flexibeler moet worden.
de deelnemer omdat er nooit méér opge
naar het beleggingsbeleid en de com
oen dat wordt opgebouwd via een baan
Een wijziging van de AOW-leeftijd wordt
Momenteel is het pensioen dat een werk
bouwd wordt dan werkelijk is opgebouwd
missie Goudswaard nam de toekomst
en wordt betaald door de werkgevers en
tien jaar van tevoren aangekondigd en
nemer opbouwt gegarandeerd en ligt het
met de ingelegde premie.
bestendigheid van het huidige stelsel
werknemers samen. De pijlers AOW en
vindt om de vijf jaar plaats. Om het
risico tijdens de opbouwperiode bij het
onder de loep. Vooral de bevindingen van
werkgeverspensioen zijn van oudsher
mogelijke inkomensverschil door de ver
pensioenfonds en de werkgever. Om dit
Vinger aan de pols
de laatstgenoemde commissie liegen
goed op elkaar afgestemd. De derde pijler
hoogde AOW-leeftijd te egaliseren heeft
pensioen te garanderen zijn de premies
Het kabinet moet nog een besluit nemen
er niet om. Goudswaard komt tot de
kan bestaan uit allerlei soorten financiële
uw pensioenregeling de mogelijkheid
sinds 2000 met 50% verhoogd. Een
over bovengenoemde zaken, maar dat er
conclusie dat het pensioenstelsel herzien
aanvullingen die mensen zelf treffen.
om de hoogte van de pensioenuitkering
verdere verhoging van deze omvang kan
wezenlijke veranderingen in het pensioen
moet worden om het in de toekomst
Dat kan bijvoorbeeld via een levensver
op twee momenten aan te passen. Dit
voorkomen worden door pensioen meer
stelsel worden doorgevoerd lijkt onver
betaalbaar te houden. Nu nog is wettelijk
zekering of een lijfrenteverzekering. Ook
wordt ook wel de hoog-laagconstructie
afhankelijk te maken van de behaalde
mijdelijk. Wat de veranderingen betekenen
vastgelegd in de zogenaamde uitkerings
de levensloopregeling, zoals van Blue Sky
genoemd.
beleggingsresultaten.
voor het Pensioenfonds Vliegend Personeel
overeenkomst, dat de hoogte van het
Eagle Fund, is hier een voorbeeld van.
terwijl degenen die langer doorwerken
KLM hangt onder andere af van de afspra AOW-uitkering
Risico voor de deelnemer
ken die er in het arbeidvoorwaardelijke
bare situatie volgens Goudswaard. De
AOW-leeftijd
De sociale partners stellen voor om met
Het feit dat we steeds ouder worden in
overleg worden gemaakt. Deelnemers aan
voorstellen in het pensioenakkoord stu
In het regeerakkoord is een aantal zaken
ingang van 2011 de AOW-uitkering te
Nederland moet worden opgelost door
pensioenfondsen doen er verstandig aan
ren dan ook aan op een situatie waarin
opgenomen over de eerste pijler, de AOW.
koppelen aan de ontwikkeling van de
de pensioenrekenleeftijd te koppelen aan
om zich goed te informeren over hun
pensioenregelingen worden omgezet
In eerste instantie wil men de AOW-
verdiende lonen. Dit zal een forse kosten
de AOW-leeftijd, die straks dus samen
pensioen. Ook al zou de impact van de
van een uitkeringsovereenkomst naar
leeftijd verhogen naar 66 jaar in 2020.
stijging betekenen die budgettair opge
hangt met de stijgende levensverwach
te nemen maatregelen groot kunnen zijn,
een premieovereenkomst. Dat betekent
Verder zegt het kabinet een voorstel te
vangen moet worden door beperkingen
ting. Binnen de wettelijke grenzen en
samen sparen voor pensioen zal veruit
dat de fondsen en de werkgevers minder
willen doen ‘in lijn met het pensioenak
van de fiscale ouderenkortingen en de
de grenzen die het pensioenfonds stelt,
de beste en meest voordelige oplossing
risico lopen en de hoogte van het pen
koord van de sociale partners’ om de
AOW-tegemoetkomingen. In de tweede
kunnen werknemers zelf bepalen wan
blijven.
pensioen gegarandeerd is. Een onhoud
14
WERKGEVeRSPENSIOEN AFHANKELIJK VAN BELEGGINgSRESULTATEN?
focus februari 2011
15
www.klmvliegendfonds.nl
