omslag:Layout 1
22/2/10
12:38
Page 1
A
de Appel arts centre
Exhibition:
de Appel Boys’ School Eerste Jacob van Campenstraat 59 Amsterdam Correspondence: PO Box 10764 1001 ET Amsterdam Office: Damrak 70 Amsterdam t +3120 6255651 f +3120 6225215 e
[email protected] www.deappel.nl
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 10
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 1
A
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 2
de Appel arts centre Amsterdam
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 3
Inhoud “A is for Appel”
4
35 jaar de Appel
6
Waar was de Appel?
7
Waar is de Appel nu?
8
Wat doet de Appel?
13
Tentoonstellingen
15
Performances
22
de Appel on the side
29
Curatorial Programme
34
Allianties
38
Bibliotheek & Archief
39
Publicaties
40
De toekomst
43
de Appel club
44
‘Beschermvrouwen van de Appel’
45
De huisstijl
46
Bezoek
47
Team
48
“A is for Appel”
3
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 4
“A is for Appel” Het domein beeldende kunst is breed, uitgestrekt en gastvrij. Het is een veld dat onderdak biedt aan praktijken, methodes en ideeën uit verschillende disciplines, kennisgebieden en sectoren van de samenleving. Een domein dat steeds uitdeint en muteert. Een instituut dat zich wijdt aan dit onrustige veld dat continu in beweging is, moet veranderbaar en flexibel zijn, gulzig in haar interesses en genereus in het delen van haar kennis. Dat is de Appel.
4
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 5
de Appel functioneert als een internationaal georiënteerd kunstencentrum in Amsterdam. We zijn een podium voor onderzoek en presentatie van hedendaagse beeldende kunst door middel van tentoonstellingen, publicaties en begeleidende discursieve activiteiten. Daarnaast functioneren wij als een supradisciplinair platform voor de productie van performances door beeldend kunstenaars en andere makers afkomstig uit dans of theater. de Appel is geen museum, want er wordt geen kunst verzameld of actief beheerd, en is ook geen galerie met een commercieel oogmerk. de Appel presenteert hedendaagse kunst in al haar verschijningsvormen en stelt zich, naar een motto ontleend aan Daniel Birnbaum (directeur Städelschule in Frankfurt), voor een duidelijke en eenduidige missie:
‘A good institution shows good art’ Sinds 1994 is de Appel ook een centrum voor talentontwikkeling, middels het acht maanden-durende Curatorial Programme waarin jonge tentoonstellingsmakers uit alle werelddelen vaardigheden en ervaringen aangeboden krijgen die zij als voedingsbron kunnen gebruiken voor de ontwikkeling van hun verdere professionele carrière.
“A is for Appel”
5
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 6
35 jaar de Appel In 2010 bestaat de Appel 35 jaar. En is daarmee één van de langst bestaande non-profit hedendaagse kunstinstellingen in Nederland. In 1975 opgericht op initiatief van Wies Smals, is de Appel onder haar bevlogen leiding uitgegroeid tot een gerenommeerd centrum voor performance, installatie- en videokunst – media die toen nog in de kinderschoenen stonden. Onder het directeurschap van de daadkrachtige Saskia Bos (sinds 1984) werd het een centrum van internationale allure en werd het promoten van jong artistiek talent een specifieke focus. Huidig directeur Ann Demeester voegt hier sinds 2006 een programmering op het scherpst van de snede en een streven naar transparantie en toegankelijkheid aan toe. Eigengereidheid en ongebruikelijkheid op grond van de fundamenten van de lange voorgeschiedenis zijn daarbij centrale ambities. Binnen de Nederlandse culturele sector geldt de Appel als een toonaangevend centrum voor hedendaagse beeldende kunst, verwant aan zusterinstituten als Witte de With in Rotterdam en BAK in Utrecht. Op internationaal niveau is de Appel een ‘eyecatcher’ en dient het, van Tokyo via New York tot Sao Paulo, als ijkpunt voor het vaststellen van relevante tendensen in de hedendaagse kunst en ‘curatorial practice’.
6
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 7
Waar was de Appel? Hoewel de metafoor van de Appel als de Bijbelse verboden vrucht der kennis tot de verbeelding spreekt – een verwijzing naar het onbekende en het geheimzinnige, verleiding en verzoeking, dat wat nog ontgonnen en verkend moet worden, wat verlokkelijk én gevaarlijk is – is de oorsprong van de naam van het instituut enigszins prozaïscher. De allereerste uitvalsbasis van de Appel was vanaf 1975 een diep smal pakhuis aan de Brouwersgracht, dat de Amsterdamse koopman Hendrik Claesz Appel rond 1650 had laten bouwen. Hij noemde zijn pakhuis ‘de Appel’. Na dit verblijf in de Jordaan, werd met de huisvesting aan het Prinseneiland 7 in 1984 de ‘white cube’ geïntroduceerd. Vanaf 1993/94 tot en met 2008 kon de Appel zich op de plechtstatige Nieuwe Spiegelstraat 10 als een gevestigd instituut manifesteren. Tijdelijk ‘thuisloos’ verschoof het accent in 2009, onder de naam “The Future Will Last Longer Than The Past”, van object en beeld naar tekst, (gesproken) woord en gebaar, en werd uitgeweken naar een aantal externe locaties zoals theater Frascati, de Stadsschouwburg, de Westergasfabriek en de Tolhuistuin.
“A is for Appel”
7
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 8
Waar is de Appel nu? Sinds februari 2010 is de Eerste Jacob van Campenstraat 59 in de Amsterdamse stadsbuurt De Pijp de nieuwe publieksruimte: de Appel Jongensschool. Het pand is aan het einde van de negentiende eeuw gebouwd als een openbare basisschool ‘3e klasse’ voor jongens, in het destijds in hoog tempo ontluikende stadsdeel annex de arbeiderswijk De Pijp. Nadien heeft het verschillende functies gekend; van musicologische bibliotheek tot vakschool voor vroedvrouwen en atelierruimtes. Door het historische karakter en de centrale ligging in een markante en levendige omgeving, op een steenworp afstand van het Museumplein en de Ateliers, is de voormalige jongensschool een uitgelezen tentoonstellingslocatie.
8
9
A Boys’ School
de Appel Jongensschool / Boys’ School, Eerste Jacob van Campenstraat 59
11
Diverse uitnodigingen / various invitations
12
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 9
Wat doet de Appel ? ‘Kunst mag dan niet zo onontbeerlijk zijn als water en brood. Het is wel even essentieel als groenten en fruit.’
Ann Demeester
De activiteiten van de Appel kunnen grofweg worden verdeeld in een voedingrijk hoofdgerecht - de tentoonstellingen, performances en het Curatorial Programme de Appel on the side’, het gevarieerde bijge- en ‘d recht dat bestaat uit discursieve activiteiten, evenementen, publicaties en informances. de Appel streeft naar een programmering die zowel het oog en de emoties als het denkvermogen van haar bezoekers bespeelt. Verrassende visuele stimuli staan naast intellectuele uitdagingen. Tentoonstellingen en performances kan men genietend ondergaan of bespiegelend beschouwen. Lezingen en debatten zetten de bezoeker aan tot meer ‘afstandelijk’ kritisch analyseren.
“A is for Appel”
13
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 10
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 11
Tentoonstellingen de Appel organiseert jaarlijks een zestal solo- of groepstentoonstellingen van kunstenaars uit binnen- en buitenland, die worden samengesteld door de directeur van de Appel of in samenwerking met uitgenodigde gastcuratoren of nationale en internationale tentoonstellingspartners ontstaan. Solopresentaties staan naast groepstentoonstellingen waarin bepaalde thema’s onder de loep worden genomen. Daarnaast realiseren de participanten van het Curatorial Programme jaarlijks zelfstandig een ongebruikelijk tentoonstellingsproject. In de programmering van de Appel wordt geen enkele
discipline of medium geschuwd: van schilderkunst tot installatie, van film tot tekening, van tekst tot sculptuur, van ‘spoken word’ tot grafiek. Soms worden meer gevestigde kunstenaars gepresenteerd, die nog niet hebben geleden aan ‘over-exposure’, dan weer staat het voor het voetlicht brengen van een nieuwkomer voorop, zoals in 2010 Valérie Mannaerts en Emily Wardill en in 2011 Mika Rottenberg hun eerste solotentoonstellingen in Nederland hebben. Het uitgangspunt van het programma is de notie van de kunstenaar als ‘prime mover’, een ‘main creative agent’. Dit betekent dat de kunstenaars en hun oeuvres centraal staan. Getoonde kunstenaars hebben een eigenzinnig ‘idiolect’ of ‘persolect’, een term die verwijst naar een persoonlijk dialect of handschrift waarmee kunstenaars proberen de wereld vanuit hun hoogst eigen taal en persoonlijke iconografie te verklaren. Een eenduidige formele verwantschap is er niet: de pluriformiteit regeert. Een overkoepelend kenmerk is dat de getoonde kunst aandacht vraagt voor dat wat niet meteen gedefiniëerd en begrepen kan worden.
“A is for Appel”
15
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 12
Een voorbeeld van een kunstenaar met een duidelijk ‘persolect’ is de Duitser Jonathan Meese, wiens werk in 2007 te zien was in de vorm van een solotentoonstelling in de Appel. Zijn oeuvre laat zich lezen als een grillig universum gevuld met obsessies en bizarre fantasieën: beeldende kunst met een groot (expressionistisch) gebaar. Vanuit een vergelijkbaar ‘persolect’, maar met een conceptuele invalshoek en een veel ingetogener resultaat en vormentaal, vertelde de Armeens/Franse kunstenaar Melik Ohanian op zijn tentoonstelling “Somewhere in Time” (2006) poëtische verhalen die zowel relateren aan politiekmaatschappelijke fenomenen als aan zijn eigen autobiografie. In 2011 presenteert Sven Augustijnen in de Appel een volstrekt eigenzinnige kijk op de ontwikkeling van het Marxisme en de (Belgische) koloniale geschiedenis door werk waarin fictie en feit, leugen en waarheid, op een ongebruikelijke manier met elkaar vermengd worden. Een tentoonstelling in de Appel heeft meer dan eens een impuls gegeven aan een glansrijke internationale carrière, zoals bij de eerste grote monografische tentoonstelling in 2001 van de Albanees/Franse kunstenaar Anri Sala en de solotentoonstelling in 2003 van de Finse kunstenares Eija-Liisa Ahtila. Meer recent werd ook werk getoond van kunstenaars die al langer werkzaam zijn en in de Appel een nieuw experiment aangaan, zoals schilder Michaël Borremans die in 2007 de wereldwijde première van zijn filmische werk in de Appel presenteerde. De nog niet zo bekende Amerikaanse kunstenaar Richard Hawkins had zijn eerste grote retrospectieve in 2008 in de Appel, hetgeen hem internationaal op de kaart heeft gezet. In 2010 toont een totaalinstallatie van het Noorse ‘enfant terrible’ Bjarne Melgaard hoe
16
Jonathan Meese "Jonathan Rockford (Don't call me back, please)", 2007
17
Richard Walker, “I’ll be lost when I find you”, 2006 (filmstill). Uit/ from “To Burn Oneself with Oneself:
the Romantic Damage Show”, 2008
19
Richard Hawkins, “Of Two Minds Simultaneously”, 2007/2008, “Bordello on rue St. Lazare”, 2007
20
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 13
een kunstenaar die zich de voorbije jaren heeft toegelegd op het exploreren van undergroundculturen en grensgebieden als Black Metal en Sado-Masochisme de eeuwenoude historieschilderkunst op een volstrekt eigenzinnige manier interpreteert. Vanuit een belangstelling voor specifieke en individuele kunstenaarspraktijken wordt ook gezocht naar overkoepelende thema’s voor groepstentoonstellingen. Zo stond in 2008 de recente opleving van romantische noties in de hedendaagse kunst centraal in “To Burn Oneself with Oneself: the Romantic Damage Show”. Meer recent accentueerde de reizende groepstentoonstelling “For the blind man in the dark room looking for the black cat that isn’t there”, aan de hand van werk van meer dan twintig kunstenaars, speculatie als een vorm van kennis en legde de nadruk op nieuwsgierigheid als een belangrijk gegeven in het benaderen van hedendaagse kunst. de Appel treedt vaak buiten haar oevers met locatieprojecten op diverse plekken in Amsterdam en besteedt aandacht aan het activeren van haar eigen geschiedenis door middel van archiefpresentaties, die een uniek institutioneel inzicht geven in de ontwikkeling van de hedendaagse kunst sinds de jaren zeventig.
de Appel wil daarenboven meer zijn dan een ‘parkeergarage voor kunstwerken’ en richt zich ook op de productie en coproductie van werken. Zo was de Appel in 2006 mede verantwoordelijk voor de realisatie van de film “Zoo” van de Finse kunstenaar Salla Tykkä en, meer recentelijk, coproduceerde de Appel in 2009 de performance en film “BAND” van Adam Pendleton en de nieuwe film “ Game Keepers Without Game” van de Britse Emily Wardill.
“A is for Appel”
21
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 14
Performance de Appel is opgericht als centrum voor performance kunst, een medium dat in de jaren ’70, nog weinig institutionele erkenning kreeg. Het werd daarmee in West-Europa het belangrijkste centrum voor deze ontluikende discipline. Een performance was aanvankelijk een eenmalig onherhaalbaar live moment waarin (het lichaam van) de performer, die doorgaans eveneens de auteur van het werk was, centraal stond. Legendarische kunstenaars als Marina Abramovic, Laurie Anderson, Chris Burden, Vito Acconci, James Lee Byars, Wim T. Schippers, Dan Graham en Carolee Schneemann waren met performances te zien in de Appel. Vanuit haar ontstaansgeschiedenis heeft de Appel dus een directe link met performance kunst, een praktijk die tegenwoordig veel raakvlakken heeft met nieuwe ontwikkelingen in theater en conceptuele dans. Ook vandaag zien veel kunstenaars performances of live acties als een integraal deel van hun oeuvre.
22
Wim T. Schippers “An evening with Jaques Plafond”, 1978
23
Jimmy Robert & Ian White “Marriage à la Mode et Cor Anglais”, 2008, in Frascati
25
Orla Barry “The Scavenger’s Daughters”, 2009, in Frascati WG
26
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 15
Sinds 2006 produceert en presenteert de Appel, onder de noemer ‘Situations’, met regelmatige intervallen performances van uiteenlopende makers – van beeldend kunstenaars tot choreografen en schrijvers – die de notie van het ‘live moment’ onderzoeken. Dat kan resulteren in een theaterstuk zoals Orla Barry en Arnoud Holleman deden, of een ‘musical’ zoals het collectief My Barbarian demonstreerde of een ‘dansvoorstelling’ zoals Jimmy Robert en Ian White in 2008 realiseerden. De totstandkoming van nieuw werk – in samenwerking met partners als theater Frascati en het collectief If I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Part Of Your Revolution gaan hand in hand met presentaties die inzoomen op de geschiedenis van performance en de link met de historische ontwikkeling van het feminisme.
“A is for Appel”
27
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 16
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 17
de Appel on the side
debatten, evenementen, lezingen en Informances Naast het tonen van beeldende kunst, levert de Appel een voortdurende bijdrage aan het debat en de theorievorming rondom de hedendaagse kunst. de Appel organiseert daartoe direct aan het programma gerelateerde didactische activiteiten, zoals de uitgave van tekstboekjes, het organiseren van rondleidingen, debatavonden, kunstenaarsgesprekken, de Zondagsschool en Informances. Sinds 2010 organiseert de Appel tijdens elke finissage ‘de Zondagsschool’, waarbij onder begeleiding van een specialist een werk uit de tentoonstelling aan 'close reading' wordt onderworpen. Daarmee wordt op bescheiden niveau geprobeerd om een bijdrage te leveren aan ‘visuele alfabetisering’, door samen met bezoekers goed te kijken en de gelaagdheid van hedendaagse kunst te ontdekken.
“A is for Appel”
29
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 18
De term ‘Informance’ is een neologisme, samengesteld uit de woorden informatie, performance en informeel en verwijst naar ‘thinking through doing’. de Appel hanteert de term om aan te geven dat de dagvullende conferenties die zij organiseert weliswaar diepgravend zijn, maar geen academische pretenties hebben, en refereert daarmee eveneens aan het performatieve karakter van een lezing, voordracht of een debat. Zo is bijvoorbeeld in 2008 het thema ‘neo-romantiek’ uitgebreid besproken tijdens de Informance "Consumed by Fire: de Romantische Kunstenaar Nu". De Informance “The Manifold (after) lives of performance” in 2009 heeft een bijdrage geleverd aan de kennisvorming omtrent de vele huidige manieren waarop performances ‘na de daad’ gedocumenteerd worden. In samenwerking met Witte de With en M HKA organiseert de Appel in 2010 een conferentie in Brussel, waarbij gekeken wordt naar de polarisering tussen het hedendaagse kunstinstituut als presentatiecentrum enerzijds en als ‘public intellectual’ anderzijds.
30
“The manifold (after) lives of performance”, 2009, i.s.m. /i.c.w. STUK Kunstencentrum
31
The Old Brand New “New Virtuosity”, 2009, met/with Luc Tuymans
32
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 19
Ook organiseert de Appel, los van de eigen tentoonstellingsprogrammering, interdisciplinaire lezingenreeksen met overkoepelende culturele thema’s op externe locaties. In de Stadsschouwburg vond in 2009 de lezingenreeks The Old Brand New plaats rondom de vraag: ‘Kan nieuw nog, hoe nieuw is neo en hoe vernieuwend is retro in de hedendaagse kunst en cultuur?’ Samen met het Lectoraat Kunstpraktijk en Artistieke Ontwikkeling aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, Studium Generale van de Gerrit Rietveld Academie, DAI /Master Programme / ArtEZ Institute of the Arts, LISA, If I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Part Of Your Revolution, zijn sprekers als Luc Tuymans, Joep van Lieshout, Tim Etchells, Boris Charmatz en Dominique Gonzalez-Foerster uitgenodigd om in te gaan op het begrip ‘nieuw’ in de kunst.
“A is for Appel”
33
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 20
Curatorial Programme Sinds 1994 biedt de Appel het internationaal gerenommeerde Curatorial Programme aan, waarin zes opkomende curatoren/tentoonstellingsmakers uit diverse werelddelen vaardigheden aangeleerd en ervaringen aangeboden krijgen die zij als voedingsbron kunnen gebruiken in de ontwikkeling van hun verdere professionele carrière. de Appel beschikt over het netwerk en de reputatie om de cursisten uitgebreid kennis te laten maken met alle aspecten van het realiseren van een tentoonstelling en aanverwante activiteiten, en zo te functioneren als een centrum voor talentontwikkeling. Het compacte programma omvat theoretische seminars, workshops, atelierbezoeken, ‘field trips’, opdrachten en leerzame confrontaties met professionals uit het veld. Sinds 2006 heeft het programma een nadrukkelijke focus op ‘context-responsive curating’ en kunst in de publieke ruimte, waarbij curatoren gevraagd wordt uit de ‘white cube’ van het instituut te stappen en een project buiten de tentoonstellingsmuren op te zetten. De projecten in Bijlmermeer (“THE GO BETWEEN” 2006/ 2007), het Utrechtse Leidsche Rijn (“Master Humphrey’s Clock” 2007/2008) en Amsterdam Noord (“Weak Signals, Wild Cards” 2008/2009) lieten elk zien hoe de participanten met hun off-site projecten worden uitgedaagd in te gaan op de specifieke socio-economische en culturele kenmerken van een bepaalde plek.
34
Daragh Reeves, “A Film” screening, 2007 uit/from “THE GO BETWEEN”, 2007,
35
Poster voor/for “Weak Signals, Wild Cards”, 2009, (design: Julie Peeters & Joris Kritis)
36
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 21
De participanten worden begeleid door een team van tutoren bestaande uit kunstenaars, curatoren en andere mensen uit het culturele werkveld. Het huidige team bestaat uit: Liesbeth Bik, Ann Demeester, Charles Esche, Elena Filopovic, Annie Fletcher, Dieter Roelstraete, Henk Slager, Lisette Smits en Jan Verwoert. Dit team wordt aangevuld met gastlessen door (inter-) nationale professionals, zoals Gerardo Mosquera, Nina Möntmann, Jacques Rancière, Jan Hoet, Kasper König, Teresa Gleadowe, Paul O'Neill, Rudi Fuchs en Seth Siegelaub. de Appel is er trots op dat haar Curatorial Programme vruchten afwerpt. Onder de voormalige deelnemers vinden we onder meer Adam Szymczyk (directeur Kunsthalle Basel), Mai Abu El Dahab (directeur Objectif Antwerpen), Tobias Berger (directeur Nam June Paik Centre Seoul), Tessa Giblin (directeur Project Arts Centre Dublin) en Phillip van den Bossche (mu.zee Oostende).
“A is for Appel”
37
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 22
Allianties de Appel heeft diverse allianties met instellingen in binnen- en buitenland, en onderstreept hiermee het belang van productieve ‘bondgenootschappen’. Occasionele samenwerkingsverbanden worden aangevuld per project met vaste partnerships met onder meer de Stichting Kunst en Openbare Ruimte (SKOR) die een inhoudelijke bijdrage levert aan het Curatorial Programme, theater Frascati waarmee de Appel gezamenlijk performances programmeert, de Universiteit van Amsterdam alwaar de Appel een jaarlijks seminar orga-niseert in ‘History of exhibition making and contemporary curatorial practice’ en collega-instelling Witte de With en het Fonds BKVB waarmee de Appel samen de tweejaarlijkse Prijs voor de Jonge Kunstkritiek uitschrijft.
38
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 23
Bibliotheek en archief Vanaf de opening in 1975 heeft de Appel een researchen referentiebibliotheek bijgehouden. De collectie met circa 12000 titels is sterk verbonden aan de geschiedenis van de Appel, de kunstenaars die er hebben geëxposeerd en het Curatorial Programme. Het archief van de Appel weerspiegelt haar bewogen geschiedenis en bevat naast documenten ook oorspronkelijke werk van kunstenaars als James Lee Byars en Ben d’Armagnac. Bibliotheek en archief worden bijvoorbeeld graag gebruikt door studenten Kunstgeschiedenis, onderzoekers en zowel buitenlandse als binnenlandse curatoren. Vanwege de beperkte ruimte is de bibliotheek momenteel niet open voor publiek, maar wel zijn de boeken op afspraak raadpleegbaar. Voor specifieke onderzoek betreffend de Appel kunt u contact opnemen met
[email protected]
“A is for Appel”
39
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 24
Publicaties Een presentatieruimte als de Appel houdt zich in essentie bezig met het produceren van tijdelijke events en beschikt niet over een collectie aan objecten. Mede daarom kiest de Appel er voor om uit de eigen activiteiten tastbare en houdbare producten te destilleren in de vorm van publicaties. De publicaties – waarvan een gedeelte wordt uitgebracht in coproductie met uitgevers als Hatje Cantz en Walther König en collegainstellingen als Kunsthalle Zürich en het MOMA NY – spelen daarenboven een grote rol in het vasthouden en verder uitbouwen van de internationale bekendheid van
de Appel. Het aanbod tot op heden rangeert van het unieke kunstenaarsboek “The Road not Taken” van Job Koelewijn tot de nu al uitverkochte monografieën van Andreas Gursky en Katharina Grosse, en de twee omvangrijke naslagewerken (2005 en 2007) waarin de gehele geschiedenis van de Appel wordt gedocumenteerd. Er zijn globaal drie type boeken te onderscheiden: In kunstenaarsboeken en monografieën wordt het werk van uitzonderlijke kunstenaars belicht die eerder in
de Appel tentoonstelden of binnenkort een presentatie
hebben. Ten tweede richten wij ons met essaybundels, waarin dieper wordt ingegaan op bepaalde kunsttheoretische of kunsthistorische tendensen of aspecten van ‘curatorial practice’, op een gespecialiseerd publiek. Tot slot publiceert de Appel een aantal keer per jaar de periodiek ‘The Shadowfiles’ waarin ongekende aspecten van haar activiteiten worden toegelicht en het Engelstalig journal F.R.DAVID, dat zich richt op de status van taal, schrijven en tekst in de hedendaagse kunstpraktijk.Alle publicaties van de Appel zijn te bestellen via
[email protected]. 40
Diverse publicaties / various publications
41
de Appel Zeemanshoop/Seaman's Hope, Prins Hendrikkade 142
42
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 25
De toekomst Gedurende 2010 en 2011 wordt de Appel Jongensschool als tentoonstellingsruimte gebruikt, maar in 2012 zal de
Appel zich permanent vestigen aan de Prins Hendrikkade 142 in Amsterdam, in een pand dat traditioneel de Zeemanshoop wordt genoemd. Het gebouw is in de vroege achttiende eeuw gebouwd als een vorstelijk grachtenpand aan ‘t IJ – destijds het centrum van de internationale handel, door de tabakspinder Agges Scholten. De huidige roepnaam ontleent het gebouw aan het Koninklijk College Zeemanshoop, een soort vakbond ‘avant la lettre’ voor zeelieden, die er in de negentiende eeuw bivakkeerde. Hierna functioneerde het lang als een school, was het de thuisbasis van een jeugdafdeling van de SDAP, één van de eerste poppodia van Amsterdam (het roemruchte Fantasio), pionierend meditatiecentrum De Kosmos en meest recent tot aan 2008 het Nationaal Pop Instituut. Deze luisterrijke geschiedenis, maar natuurlijk vooral het huidige karakter maken de locatie tot de gedroomde definitieve huisvesting. Verscholen achter een typisch Amsterdams classicistische gevel, herbergt het gebouw een eigenzinnige architectuur met ruimtelijk zeer uiteenlopende tentoonstellingszalen en riante gelegenheid om de bibliotheek, de boekwinkel, kantoren, en het Curatorial Programme te huisvesten. Bovendien heeft het pand meer vierkante meters en een eenvoudig bereikbare ligging, vlakbij het Centraal Station. In samenwerking met de Gemeente Amsterdam ondergaat de Zeemanshoop momenteel een renovatieproces. Architectenbureau ‘denieuwegeneratie’ heeft in samenwerking met ADP opdracht gekregen om hier uitvoering aan te geven, een uitmuntende combinatie van enthousiasme en expertise.
“A is for Appel”
43
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 26
de Appel club Op dit moment bevindt de Appel zich op een scharnierpunt in haar bestaan. Na een lange zoektocht naar een nieuw onderkomen, gaat met de Appel Jongensschool en de toekomstige huisvesting aan de Prins Hendrikkade in 2012 een vurige wens in vervulling die nu moet worden geconsolideerd. de Appel werft hiertoe onmisbare bijdragen van de landelijke en gemeentelijke overheid, particuliere fondsen en van een aantal ‘beschermvrouwen’, maar heeft om dit proces te voltooien ook uw (financiële) ondersteuning (brood)nodig. U kan een bijdrage leveren door lid te worden van ‘de Appel club’. Op die manier bouwt u ,onder het motto ‘vele handen maken licht werk’ actief mee aan de ‘stenen’ toekomst van de Appel en aan de verdere ontwikkeling van de programmering. Echter, de Appel club is meer dan dat. de Appel club is opgericht vanuit de gedachte dat een persoonlijke band tussen een vaste kern bezoekers en de Appel zowel vanuit het instituut gezien als vanuit het perspectief van onze trouwe bezoekers, stimulerend kan werken. Als lid geniet u een groot aantal privileges, zoals ondermeer een exclusieve uitnodiging voor de previews, speciale rondleidingen en korting bij aanschaf van onze publicaties. Gedetailleerde informatie over de speciale clubformule met lidmaatschapkaart, vindt u op onze website onder het kopje info. U wordt vriend middels het invullen van de antwoordkaart bij de receptie of door een mail te sturen naar
[email protected].
44
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 27
Mecenaatskring Beschermvrouwen van de Appel de Appel kent een in de nationale en internationale kunstwereld haast unieke opeenvolging van drie vrouwelijke directeuren, en heeft daarmee een geschiedenis die met recht vrouwelijk kan worden genoemd. Door de jaren heen is er een voortdurende interesse in het erfgoed van het feminisme geweest en mede daarom is er in 2008 eigenstandig een wervingsprogramma rondom ‘vrouwelijk mecenaat’ ontwikkeld. de Appel omringt zich met een selecte schare ‘beschermvrouwen’: topvrouwen uit het bedrijfsleven, de politiek, de media en de kunstwereld, die zijn uitgenodigd deel te nemen aan dit specifieke mecenaatsprogramma en worden gestimuleerd om nieuwe kandidaten aan te dragen. Voor deze focus is gekozen omdat we denken dat er een wederzijds versterkend effect kan uitgaan van de koppeling tussen het ‘feminien-feministische’ potentieel van de Appel en het – tot nu te weinig zichtbare – aanwezigheid van ‘vrouwelijke sturende krachten’ in zakelijke, politieke en bestuurlijke functies. de Appel biedt de participanten tegen een financiële bijdrage een netwerk van gelijkgestemde succesvolle vrouwen en een aantrekkelijk samenspel van bijzondere voordelen en activiteiten. Meer informatie via
[email protected]
“A is for Appel”
45
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 28
De huisstijl Het logo van de Appel – een rode appel – bevat een expliciete referentie naar het allereerste logo uit 1975 en staat op deze manier voor de continuïteit tussen verleden en heden. Het logo is afgeleid van een ‘kleuterappel’ die in de jaren zeventig werd ontworpen door een anonieme Spaanse ontwerper voor een kinderkleurboek. In die zin verwijst de appel – gekoppeld aan een hoofdletter A – naar een begrip als visuele alfabetisering. de Appel wil er met en door haar (tentoonstellings)programma voor zorgen dat bezoekers beelden leren lezen met hetzelfde gemak waarmee teksten worden geïnterpreteerd. Will Holder, tevens kunstenaar, schrijver en editor van F.R.DAVID, is de ontwerper van de huisstijl van de Appel.
46
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 29
Bezoek de Appel Jongensschool Eerste Jacob van Campenstraat 59, (hoek Ferdinand Bolstraat), Amsterdam tram 1, 4, 16 of 24 halte Stadhouderskade Openingstijden: dinsdag t/m zondag 11.00 – 18.00 Check voor actuele en toekomstige programmering de website en/of schrijf u in op de nieuwsbrief. www.deappel.nl
Toegangsprijzen Toegangsprijs
EU 7.00
CJP
EU 3.50
Museumjaarkaart
gratis
Pers
gratis
ICOM
gratis
I Amsterdam card
gratis (vanaf 2011)
Tot 18 jaar
gratis
“A is for Appel”
47
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 30
Team Ann Demeester algemeen en artistiek directeur Renée Jongejan zakelijk leider Tony Hofman/Sara Carels coördinatie tentoonstellingen/ evenementen en projectleiding huisvesting Hiske Zomer pers en pr Edna van Duyn publicaties Danila Cahen & Hendrik Folkerts coördinatie Curatorial Programme Nell Donkers bibliotheek en archief Rogier Taminiau archief en fotografie Yvonne Grootenboer kantoorzaken en productie algemeen Marina Fränkel distributie publicaties Gerbrand Korevaar copywriting Anna Andersson receptie
Bestuur de Appel arts centre Rick van der Ploeg (hoogleraar economie, Oxford) Joep van Lieshout (beeldend kunstenaar) Tati K. Freeke-Suwarganda (zelfstandig consultant manager) Hendrik Driessen (directeur De Pont, Tilburg) Suzanne Oxenaar (artistiek directeur Lloyd Hotel, Amsterdam) Madeleine de Cock Buning (directeur CIER, commissaris bij Commissariaat voor de Media)
48
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 31
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 32
Colofon Uitgever : de Appel arts centre jaar van uitgave: 2010 oplage: 1000 fotografie: Cassander Eeftinck-Schattenkerk (pps10, 17, 18, 20, 26, 32, 35, 42); Thijs Schouten (p23); Tony Hofman (p31); Anu Vahtra (p35); Rogier Taminiau (p36) vertaler: Tony Langham drukker: Tuijtel ontwerp: Will Holder tekst: Else Siemerink, Ann Demeester, Gebrand Korevaar, Hiske Zomer Correspondentieadres:
Kantooradres:
de Appel arts centre
Damrak 70
Postbus 10764
t 020 6255651
1001 ET Amsterdam
f 020 6225215
www.deappel.nl
e
[email protected]
de Appel wordt als presentatie-instelling financieel ondersteund door het Ministerie van OCW en de Gemeente Amsterdam. In 2010 wordt de Appel op projectbasis ondersteund door de Mondriaanstichting, het Ministerie van Cultuur van de Vlaams gemeenschap, OCA Office for Contemporary Art Norway en het Amsterdams Fonds voor de Kunst. AFKlogo_bw_300dpi.jpg 1063 ! 354 pixels
27-1-10 10:34
bookletNL:Layout 1
22/2/10
12:42
Page 10
omslag:Layout 1
22/2/10
12:39
Page 2
A
de Appel arts centre
Tentoonstelling:
de Appel Jongensschool Eerste Jacob van Campenstraat 59 Amsterdam Correspondentie: Postbus 10764 1001 ET Amsterdam Kantoor: Damrak 70 Amsterdam t +3120 6255651 f +3120 6225215 e
[email protected] www.deappel.nl
