Artikel Europakunde
Carla van der Poel 20 juni 2007 Susanne de Jong Communicatie 2A
Toetreding Turkije tot de EU Wat moet er allemaal voor gebeuren? Sinds 3 oktober 2005 zijn Turkije en de EU de onderhandelingen over het lidmaatschap begonnen. Sindsdien is het een slepend proces. Door het conflict tussen Turkije en Griekenland over Cyprus verlopen de onderhandelingen erg traag. Turkije weigert zich aan het douaneverdrag te houden waardoor de onderhandelingen gedurende een lange tijd zijn uitgesteld. Sinds 12 juni heeft de EU besloten de onderhandelingen weer te vervolgen. De vraag is alleen, ‘Hoelang gaat dit duren?’ Om de onderhandelingen door te laten gaan moet Turkije namelijk voor eind 2007 het douaneverdrag met Cyprus ratificeren.1 Waarom is het ratificeren van dit verdrag zo’n probleem voor Turkije? Aan welke criteria moeten ze nog meer voldoen om toe te treden en willen de EUlidstaten Turkije er überhaupt wel bij hebben?
Cyprus Cyprus ligt in het oosten van de Middellandse zee. In 1974 hebben de Turken een invasie gedaan en sindsdien is het eiland opgesplitst in een Turks en een Grieks gedeelte. De reden voor deze invasie was, dat de Grieken streefden naar een eenmaking van Cyprus met Griekenland. Dit werd door de Turken als een bedreiging gezien. Sinds 1983 verklaarde zij het Turkse gedeelte van Cyprus als onafhankelijk onder de naam Turkse Republiek NoordCyprus. De Republiek wordt door geen enkel ander land erkend, behalve door Turkije zelf. De Turken daarentegen weigeren het Griekse gedeelte van Cyprus te erkennen. In samenwerking met de NAVO zijn tal van vredesverdragen opgesteld. Turkije heeft deze vaak niet geaccepteerd. Het laatste vredesverdrag in het voorjaar van 2004, werd echter wel geaccepteerd door Turkije, maar deze keer ging Griekenland niet akkoord. Om te voldoen aan de voorwaarden om toe te treden tot de EU heeft Turkije op 29 juli 2005 een verdrag betreffende de douane-unie met de EU ondertekend. Dit verdrag houdt in dat producten van het ene naar het andere land kunnen worden gebracht, zonder dat hierover douanerechten moet worden betaald, ook al kwam het aanvankelijk uit een derde land.2 Omdat het Griekse gedeelte van Cyprus niet akkoord is gegaan met het vredesverdrag in 2004 van de NAVO, weigert Turkije zich aan het douaneverdrag te houden. De Turkse minister van economie, Ali Babacan heeft zelfs publiekelijk zijn twijfels geuit over de bedoelingen van de Grieken. “Is Grieks-Cyprus echt bereid een oplossing te vinden of zijn ze wel gelukkig met het continueren van de situatie waarin zij lid zijn van de EU. Willen ze de privileges en de macht wel delen?” 3
Criteria voor toetreding De Europese Raad van Kopenhagen heeft in 1993 bepaalde criteria ontwikkeld waaraan een land, dat toe wilt treden tot de EU, moet voldoen. Zo geldt er een politiek en economisch criterium en het criterium van het acquis communautaire (gemeenschaprecht). De Europese
1
http://www.nu.nl http://financieel.infonu.nl 3 http://www.nu.nl 2
Raad opent de onderhandelingen voor een land pas als er aan de politieke criteria is voldaan.4 Zowel Turkije als de Europese Unie zijn zich ervan bewust dat het toetredingsproces een langdurig proces is. Turkije ligt namelijk nog ver verwijderd van het halen van de toetredingscriteria. Dit proces wordt geremd door verschillende tegenkrachten binnen Turkije. Vooral het nationale bestuursapparaat, het justitieel apparaat en het leger verzetten zich tegen de hervormingen. Ook de Turkse bevolking is nog niet zo Europees gezind als de Turkse politieke leiders.5
Tegenstand binnen de EU Binnen Europa zijn veel verschillende meningen over de toetreding van Turkije te vinden. Zo zijn er veel Europeanen die vinden dat de opnamecapaciteit van de EU beperkt is. De EU telt nu 27 landen. De bestuurlijke inrichting van de EU is sinds 1967, toen het samenwerkingsverband nog maar zes landen telde, nauwelijks gewijzigd.6 Tegenstanders voor uitbreiding van de EU vinden, dat eerst orde op zaken gesteld moet worden in de huidige EU voordat het samenwerkingsverband nog groter wordt.7 Tegenstanders zijn ook van mening dat de toetreding van Turkije de EU teveel geld gaat kosten. Ook al groeit de Turkse economie, het blijft toch een relatief arm land. Uit cijfers van 2005 is gebleken dat de Turkse bevolking zo’n 30 procent onder het Europese gemiddelde verdient. Wanneer een economisch zwakker land zoals Turkije, toetreedt tot de EU, zal dit gepaard gaan met forse investeringen en subsidies. Nu al gaat een derde van de uitgave van de EU als steun naar minder welvarende regio’s binnen de EU. Met Turkije zullen daar nog meer regio’s bijkomen. Een derde tegenargument is dat men bang is, dat doordat de grenzen met Europa open zullen gaan, veel Turkse arbeiders in andere landen werk gaan zoeken. De Europese arbeidsmarkt zal hierdoor sterk onder druk komen te staan. Volgens onderzoek van het Centraal Planbureau zullen er circa 2,7 miljoen Turken naar immigreren naar Europa. Wat voor een stijging van het Europese BBP (bruto binnenlands product) zal zorgen, maar voor een daling van het Turkse BBP.8 Binnen de EU gelden op dit moment veel christelijke normen en waarden. Dit komt omdat deze in de West-Europese samenleving historisch geworteld zijn. Turkije, een overwegend Islamitisch land zal een bedreiging zijn voor deze christelijke normen en waarden. Tevens vraagt men zich af of de islam wel samen kan gaan met democratie, mensenrechten en de scheiding van religie en staat. Volgens tegenstanders is Turkije geen westers land. Dit vinden zij omdat het land een islamitische verklaring heeft waarin de Koran expliciet als een ‘hogere’ norm wordt beschouwd dan de regels van de EU. Tot slot vinden de tegenstanders dat de toetreding van de EU tegen de grondbeginselen van de Unie in gaat. Bescherming van mensenrechten en vrije meningsuiting behoren tot de belangrijkste uitgangspunten van de EU. De regels hiervoor staan vastgelegd in het EVRM (Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens). Turkije weigert in sommige opzichten het EVRM te respecteren. Zo worden etnische en religieuze minderheden, zoals de Koerden, Armeniërs en de Alevi-moslims, in Turkije nog steeds gediscrimineerd.9 In 2006 is Turkije het vaakst veroordeeld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in
4
http://europa.eu http://www.europa-nu.nl 6 http://www.europa-nu.nl 7 http://www.economisc.com 8 http://www.cpb.nl 9 http://www.wikipedia.nl 5
Staatsburg. In totaal zijn er 312 vonnissen tegen het land gewezen waarbij een schending van de mensenrechten is vastgesteld.10 Nederlanders staan ook niet positief tegenover de toetreding van Turkije. Zo blijkt uit een onderzoek via internet dat het kabinet heeft laten voeren dat het merendeel van de Nederlandse bevolking (69%) vind dat Europa niet uitgebreid mag worden met Turkije.11
Voorstanders binnen Europa Natuurlijk zijn er ook veel mensen te vinden die wel willen dat Turkije een EU-lid wordt. Volgens Dick Koopman, voormalig Hoogleraar Turkse taal en cultuur aan de Universiteit van Leiden, zijn er al veel Nederlandse bedrijven gevestigd in Turkije. Zij zien, door de goedkope arbeidskrachten en de snel groeiende markt, veel mogelijkheden om te profiteren van de toetreding van Turkije bij de EU. Turkije zal niet alleen op economisch oogpunt gunstig zijn voor de EU. Zo kan Turkije als relatief modern islamitisch land binnen het Midden-Oosten een voortrekkersrol vervullen. Het zou aan kunnen tonen dat de EU niet per se anti-islamitisch is en er kan daardoor een brug gevormd worden tussen de EU en het Midden-Oosten. Voorstanders zijn bang dat Turkije, bij weigering tot de EU, wel eens af kan keren van Europa en de NAVO. Volgens Dick Koopman hebben Turken altijd het gevoel gehad dat ze er alleen voor staan. “Momenteel heerst er in Turkije al een nationale teleurstelling voor Europa doordat veel mensen vinden dat er alleen maar tegen hen gewerkt wordt. Als Europa zich ook nog eens terug trekt zal de gedachte van ‘er alleen voorstaan’ alleen maar versterkt worden. Dit kan ertoe leiden dat Turkije zich zal ontwikkelen als islamitisch of zelfs islamitisch-fundamentalistisch land”, aldus Dick Koopman. Ondanks de vele voor- en tegenargumenten zijn de onderhandelingen met Turkije en de EU, op 35 politieke gebieden, weer in volle gang.12 Toch blijft het proces zeer traag. Beide partijen maken duidelijk dat naar verwachting Turkije pas over 10 à 15 jaar een volledig EUlid zal zijn. Allereerst moet Turkije voor het einde van dit jaar weer boten en vliegtuigen uit Cyprus toelaten. Mocht dit niet gebeuren dan zullen er sancties aan de onderhandelingen verbonden zijn. Waar men in ieder geval niet voor hoeft te vrezen is, dat Turkije bij toetreding, niet voldoet aan de politieke en economische criteria of het criterium van het acquis communautaire, want aan deze criteria moet elk EU-lid voldoen. 13 Maar kan Turkije wel aan deze criteria voldoen? Dat is de grote vraag. Er zullen in het land in ieder geval nog heel wat hervormingen plaats moeten vinden wil het een EU-lid worden en met deze hervormingen zullen heel wat tegenargumenten, zoals het niet respecteren van het EVRM, verdwijnen. Laten we hopen, dat wanneer het zover is, het grootste gedeelte van Europa er ook helemaal achterstaat.
10
http://www.nu.nl http://www.nu.nl 12 http://news.bbc.co.uk 13 http://www.economist.com 11
Literatuurlijst Elektronische bronnen: • ANP. EU akkoord over begin onderhandelingen Turkije. (Geraadpleegd op 12 juni 2007) (www.nu.nl) • Guggenheimer. Douane-unie of vrijhandelszone? (Geraadpleegd op 15 juni 2007) (www.financieel.infonu.nl) • ANP. Turkije wil in 2014 klaar zijn voor EU. (Geraadpleegd op 14 juni 2007) (www.nu.nl) • Europese Gemeenschappen. Toetredingscriteria. (criteria van Kopenhagen). (Geraadpleegd op 12 juni 2007) (http://europa.eu/scadplus/glossary/accession_criteria_copenhague_nl.htm • Bureau van het Europees Parlement & Parlementair Documentatie Centrum. Toetreding Turkije tot de Europese Unie. (Geraadpleegd op 14 juni 2007) (http://www.europa-nu.nl/9353000/1/j9vvh6nf08temv0/vh9hce2h6wda) • ANP. Meerderheid tegen uitbreiding EU. (Geraadpleegd op 10 juni 2007) (www.nu.nl) • Lejour, A., Mooij. R. de. & Capel, C. Assessing the economic implications of the Turkish accession to the EU. (Geraadpleegd op 17 juni 2007) (http://www.cpb.nl/nl/pub/cpbreeksen/document/56/doc56.pdf) • ANP. Turkije meest veroordeeld door Hof voor Mensenrechten. (Geraadpleegd op 12 juni 2007) (www.nu.nl) • Eurlings, C. Turkije & Europese Unie: Willen we ze er wel bij? (Geraadpleegd op 14 juni 2007) (http://www.europa-nu.nl/9353000/1/j9vvh6nf08temv0/vhfmozugfpzb) • Wikipedia. Turkije en de Europese Unie. (Geraadpleegd op 14 juni 2007) (http://nl.wikipedia.org/wiki/Turkije_en_de_Europese_Unie)
Internationale elektronische bronnen: • BBC. EU resumes Turkey accession talks. (Geraadpleegd op 10 juni 2007) (http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6503869.stm) • The Economisc. Enlargement troubles (Geraadpleegd op 11 juni 2007) (http://www.economist.com/displaystory.cfm?story_id=8408622) • Bilefsky, D. Turkey voices frustration at being snubbed by the EU. (Geraadpleegd op 13 juni 2007) (http://www.iht.com/articles/2007/06/08/frontpage/ankara.php) • Greenway, H. D. S. The politics of Turkey. (Geraadpleegd op 12 juni 2007) (http://www.iht.com/articles/2007/05/24/opinion/edgreenway.php) • EurActiv.com PLC. EU-Turkey relations. (Geraadpleegd op 10 juni 2007) (http://www.euractiv.com/en/enlargement/eu-turkey-relations/article-129678)
