Arbo. wat kost dat? Hoera! wie is Aansprakelijk bij ongevallen? hulpmiddel bij zagen. Machines doen het zware werk. Vakblad over arbeidsomstandigheden

lente 2012

Vakblad over arbeidsomstandigheden

Arbo

wat kost dat? wie is Aansprakelijk bij ongevallen?

Hoera!

Machines doen het zware werk

Test

hulpmiddel bij zagen

Wat? De restauratie van de Elleboogkerk in Amersfoort. De kerk werd in 2007 door brand verwoest. Daarmee ging ook het Armando Museum verloren.

‘Toen we hier aankwamen stonden alleen de muren nog overeind. Deze worden nu gerestaureerd. In de werkplaats bouwen we een authentieke houten toren. Ondertussen is de betonvloer gestort en plaatsen we een houten kap. In de kerkramen komen nieuwe bronzen brugstaven. Een enorme koepel zorgt voor het nodige licht. Een mooi project, in oktober kan het resultaat worden bewonderd!’ Wie? Gejo Bensink (55),. uitvoerder bij Norel Bouwgroep. uit Epe.

2

→ mijn project

lente 2012

magazine

22

Machines Gelukkig… machines maken het werk een stuk lichter. Vakblad over. arbeidsomstandigheden.

14

25

Aansprakelijkheid

Zaaghulp

Wie draait op voor de kosten van een arbeidsongeval?

Nieuw hulpmiddel getest.

Informatie Met dit blad informeert Arbouw werkgevers en werknemers over de arbeidsomstandigheden in de bouwnijverheid. Wil je meer over dit onderwerp lezen, neem dan een kijkje op www.arbouw.nl. Hier vind je zeer uitgebreide informatie over arborisico’s en maatregelen. Ook kun je er brochures bestellen of downloaden. Met specifieke vragen kun je elke werkdag van negen tot vijf terecht bij de Arbouw Infolijn. Bel 0341-466222 of mail naar: [email protected]

en verder 4 Kort 11 Mijn lijf 12 Panel 17 Lichter werk(t) 21 Werkvloer 26 Arboweetjes 28 Hoe? Zo! 31 Stelling 32 Sterk verhaal

inhoud ←

3

6 thema:

WAT KOST ARBO? Pff! Wat kost dat wel niet, al die maatregelen voor een gezonde en veilige werkplek? En wat levert het op? Onderzoekers bogen zich over deze vraag. Wat blijkt? Wie slim investeert, verdient zijn geld dubbel en dwars terug!

ARBOUW MAGAZINE • lente 2012

Nanotechnologie gevaarlijk?

Willy Wortels gezocht!

4

Ben jij een echte uitvinder? Heb je een hulpmiddel bedacht om jouw werk gezonder en/of veiliger te maken en wil je dit graag bij een groot publiek bekend maken? Stuur dan vóór 15 april een e-mail met uitleg en het liefst ook een foto naar: [email protected]. Binnenkort plaatst Arbouw de → kort beste uitvindingen in dit blad!

Met nanotechnologie, de toevoeging van nanodeeltjes aan producten, worden deze extra sterk, slijtvast of zelfreinigend. Maar de nanodeeltjes zijn minuscuul klein en eenmaal ingeademd, zijn ze mogelijk schadelijk voor de gezondheid. Uit onderzoek van Arbouw blijkt echter dat nog maar weinig bouwmaterialen nanodeeltjes bevatten. De technologie beperkt zich tot bepaalde soorten cement en beton, parketlakken en glascoatings. Nanodeeltjes komen vooral vrij bij het storten van poeders. Bij schuren of slijpen is er geen extra blootstelling. Het als meest risicovol beschouwde koolstofnanobuisje wordt zover bekend niet toegepast in bouwmaterialen. Omdat nog weinig bekend is over de gezondheids risico’s van nanodeeltjes, moeten bedrijven in elk geval stofbeperkende maatregelen nemen. In de toekomst moeten leveranciers hun afnemers informeren over de aanwezigheid van deze deeltjes in hun producten.

Vind ik leuk! Wil je op de hoogte blijven van al het nieuws over gezond en veilig werken in de bouw? Volg Arbouw dan op Facebook. Je vindt er alles over nieuwe weten regelgeving, de producten van Arbouw en leuke acties. Daarnaast kun je Arbouw heel gemakkelijk vragen stellen. Je kunt je mening kwijt en ervaringen delen met vakgenoten.

Onveilig asbest verwijderen harder aangepakt Bedrijven die asbest verwijderen moeten gecertificeerd zijn. Maar ondanks deze verplichting wordt nog niet erg veilig gewerkt. Dat blijkt uit controles door de Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie). De inspecteurs troffen bijvoorbeeld asbest aan dat niet goed was verpakt. Ook werd asbest niet altijd meteen afgevoerd. De situatie was vooral zorgwekkend bij bedrijven die al eerder in de fout zijn gegaan. De Inspectie SZW verhoogt daarom het toezicht. Ook de bedrijven die zonder certificaat asbest verwijderen, zullen harder worden aangepakt. De boete gaat omhoog van 1800 naar 3600 euro. ARBOUW MAGAZINE • lente 2012

Ga naar www.facebook.com/stichtingarbouw. Klik op de bekende vind ik leuk-knop om Arbouw te volgen. Nog geen Facebook-account aangemaakt? Geen probleem, via de genoemde link kun je de berichten en foto’s gewoon bekijken.

Onbetaalbaar ‘Wat kost dat precies, zo’n vacuümheffer?’ Kortgeleden raakte ik op een beurs in gesprek met een leverancier. Ik was onder de indruk van de praktische apparaten met hun veilige, dubbele zuigers. ‘De rug van de werknemer is onbetaalbaar’, antwoordde hij.

Nog dit jaar worden de

Hoewel de leverancier er natuurlijk was om zo veel mogelijk hulpmiddelen aan de man te brengen, kon ik hier geen speld tussen krijgen. Dat wilde ik ook niet. Arbouw staat namelijk pal achter de mechanisatie in de bouw. Dit neemt werknemers veel zware taken uit handen. Zo houden zij hun werk langer vol.

tilnormen voor iedereen op de bouwplaats gelijk.

Ongelijkheid zzp’er/werknemer verdwijnt Zelfstandigen moeten zich op bouwplaatsen gaan houden aan dezelfde arboregels als werknemers, bijvoorbeeld ten aanzien van het tillen. Inspecteurs zullen de zzp’ers op dezelfde wijze benaderen, hierbij uitgaande van de arbo catalogi voor de bouw. Dit heeft het kabinet besloten. Het volgt hiermee het advies van de Sociaal-Economische Raad (SER) over zelfstandigen en arbeidsomstandigheden. De wijziging treedt eind 2012 in werking.

Toch worden hulpmiddelen lang niet overal ingezet. De benodigde investering is groot. In deze moeilijke tijd houden veel ondernemers de hand op de knip.

column ←

5

Maar investeren in de arbeidsomstandigheden kan ook veel geld opleveren. Niet alleen verzuimen gezonde werknemers minder vaak. Ze voelen zich ook beter en zijn daardoor productiever. Bovendien zorgt een opgepoetst machinepark voor een professionele uitstraling. Dat is weer goed voor de orderportefeuille en de aantrekkelijkheid van het bedrijf voor nieuw personeel. In het thema-artikel vanaf pagina 6 leest u meer over het onderwerp. Laat ik het voor dit moment samenvatten zoals de leverancier het zo treffend zei. De gezondheid van werknemers is onbetaalbaar. En zo is het. Jan Warning, directeur Arbouw

Lees meer over dit onderwerp op www.arbouw.nl bij ‘Actueel’.

[email protected]


6

→ thema

Pff! Wat kost dat wel niet, al die maatregelen voor een gezonde en veilige werkplek? En wat levert het op? Onderzoekers bogen zich over deze vraag. Wat blijkt? Wie slim investeert, verdient zijn geld dubbel en dwars terug.


pf

7

pff! ARBOUW MAGAZINE • lente 2012

Aan het Damrak in Amsterdam staat het voormalige Bureau voor Handels inlichtingen uit de achttiende eeuw. Het is nu een café, maar de antieke tekst op de gevel is nog altijd actueel: ‘De cost gaet voor de baet uyt’. Met andere woorden: wie wat wil verdienen, zal eerst moeten investeren.

8

Dat geldt ook voor de arbeidsomstan digheden. Bedrijven die hun personeel aan de slag willen houden en productiever willen laten werken, zullen eerst moeten zorgen voor belangrijke zaken als scholing, goede kleding, persoonlijke beschermingsmiddelen en een veilige werkplek. Dit kost geld, maar hier staan de nodige opbrengsten tegenover.

Positieve effecten Hoe groot die opbrengsten zijn, is moeilijk vast te stellen. Maar er zijn aanwijzingen dat goede arbeids omstandigheden zich méér dan eens terugbetalen. Dit blijkt onder andere uit onderzoek van de International Social Security Association (ISSA) uit 2011. De onderzoekers doen geen cijfermatige conclusies, maar baseren zich op interviews met zo’n driehonderd bedrijfseigenaren en arbo-experts

van bedrijven in alle delen van de wereld. De helft van deze ervarings deskundigen is ervan overtuigd dat extra bestedingen voor de arbeidsomstandigheden zich op termijn terugverdienen. De respondenten noemen verschillende positieve effecten. In de eerste plaats denken zij een belangrijke bijdrage te leveren aan het voor kómen van ongevallen. Het merendeel denkt dat de motivatie bij het personeel groter is als de arbeidsomstandigheden goed zijn. Zij noemen positieve effecten op het productie- en logistieke proces, aangezien slechte arbeidsomstandigheden het proces kunnen verstoren en goede arbeidsomstandigheden het proces kunnen versoepelen. De respondenten zien ook positieve effecten op de bedrijfscultuur, het imago van het bedrijf en het bewustzijn van de arborisico’s. Minder effect is er op de kwaliteit van het product en de klanttevredenheid.

Kosten van ongevallen Vandaag de dag is ook een oud Brits spreekwoord nog actueel. ‘Penny wise and pound foolish’. Oftewel: wie een dubbeltje wil besparen, kan wel eens het tienvoudige kwijt zijn.

‘De schilders zijn blij als er voldoende aan dacht is voor hun welzijn. Zijn de arbeidsomstan digheden goed, dan worden de mensen vanzelf productief.’ Remco Veenstra, teamleider Van der Werf Schilders, Hazerswoude-dorp


Meer veiligheid betekent gemotiveerder personeel en minder oponthoud Zo kunnen de kosten van een arbeidsongeval hoog oplopen. Deze kosten zijn vaak veel hoger dan de investering die nodig was om het ongeval te voorkomen. Hierbij gaat het niet alleen om de verzuimkosten. Bij een ongeval hangt het bedrijf ook een hoge boete en een claim van de werknemer boven het hoofd. Dit is een niet te onderschatten gevaar. Er zijn in Nederland jaarlijks ongeveer 228.000 beroepsziekten en arbeidsongevallen met letsel en minimaal één dag verzuim, becijferde het Hugo Sinzheimer Instituut (Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit van Amsterdam). Jaarlijks hebben minimaal 21.000 van deze werknemers een potentiële schadeclaim. 4.600 schadeclaims worden ingediend en naar schatting 3.700 gehonoreerd. >>

‘Alles rond het mechanisch straten moet je goed organiseren: de techniek, de logistiek, de opleidingen. Pas dan levert machinaal werken per saldo op.’ Touissaint Nota, directeur Nota straatmakers, Sneek

Reken maar! De werkplek beveiligen

Gezond werken

arbobeleid uitvoeren

Een veilige werkplek, dat kost de nodige investeringen. Het stopt niet bij het aanbrengen van de randbeveiliging. Er zijn meer risico’s om weg te nemen, zoals instortings gevaar, beknellingsgevaar, snijden, verstappen, struikelen en elektrocutie. Daarnaast moeten gereedschap en materieel tijdig zijn gekeurd. De werkgever dient toezicht te houden om ervoor te zorgen dat de veiligheidsmaatregelen in de praktijk worden toegepast. Dat kost niet alleen geld, maar ook tijd …

Er is veel nodig om werk nemers gezond aan de slag te houden. Zo kunnen machines de fysieke belasting fors verminderen. Maar deze zijn duur in de aanschaf, te meer daar de FARBO-subsidieregeling in 2008 is afgeschaft. Daarnaast zijn er uitgaven voor kleding en persoon lijke beschermingsmiddelen. Wanneer in materiaal moet worden geboord of gezaagd, moet stofbeperkende apparatuur worden toegepast. Bedrijven die hun personeel graag fit houden, zorgen voor fruit in de bouwketen en betalen natuurlijk het sportschoolabonnement.

Voor de uitvoering van het arbobeleid moet veel worden geregeld. Door de arbocoördinator en preventiemedewerker, maar ook door de uitvoerder. Op de bouwplaats is het vooral zijn (of haar) taak om de neuzen dezelfde kant op te krijgen. Zoals met toolboxmeetings en start gesprekken met onderaannemers. De uitvoerder zorgt voor het nodige toezicht en maakt zich hard voor een opgeruimde, goed begaanbare bouwplaats. Dit kost véél tijd. En tijd is geld.

Een veilige bouwplaats kan veel geld bespáren. Want is de werkomgeving veilig, dan neemt de kans op arbeidsongevallen af. En dus ook de vele kosten die samenhangen met een arbeidsongeval. Zoals de boete van de inspecteur en de mogelijke schadeclaim van het slachtoffer. Daarnaast kunnen de loonkosten na een ongeval hoog oplopen. In de praktijk wordt zo’n 40% van de WIA-aanvragen afgewezen. Hierdoor hangt de werk gever een derde jaar loondoorbetaling boven het hoofd. Zorgen voor een veilige bouwplaats voorkomt veel ellende.

Gezond werken loont. Want hoe lichter, schoner en stiller het werk, hoe lager het aantal fysieke klachten bij werknemers, zoals rugpijn, stof longen en gehoorschade. Met passende maatregelen kan het bedrijf dit soort klachten voorkomen. Dat kan in de praktijk een forse afname van het verzuim betekenen. In de afgelopen decennia is het gemiddelde verzuim in de bouw met enkele procenten gedaald. Dat is dus pure winst.

Hoe beter het op de bouw plaats voor elkaar is, hoe soepeler de processen lopen. Dankzij het regelwerk zijn er minder incidenten en is er dus ook minder oponthoud. Dat scheelt zeeën van tijd. Door de herhaalde aandacht voor hun arbeidsomstandigheden, zijn werknemers zich bovendien beter bewust van de mogelijke risico’s van hun werk. De maatregelen worden beter toegepast en nageleefd. Het personeel werkt gezonder en veiliger, wat goed is voor het welzijn. En werknemers die zich goed voelen, functioneren op hun best.


9

besparing op de

taalt in een lager verzuim. Belang rijke voorwaarde is wel dat straatmakers de machines bij toerbeurt bedienen. Daarnaast moeten de machines ruim honderd werkdagen worden ingezet en moet een behoorlijke gemiddelde dagproductie worden gehaald.

verzuimkosten

Gezonde leefstijl

Investeren in lichter werk leidt indirect tot een

Dalend verzuim

10

Ook op het gebied van de fysieke belasting kan winst worden behaald. Begin deze eeuw deed Arbouw onderzoek naar de effecten van de fysieke belasting op bijvoorbeeld de verzuimkosten. Bedrijven die ervoor zorgen dat werknemers minder zwaar hoeven te tillen, blijken hierop te besparen. De verzuimkosten bij metselaars, straatmakers en timmerlieden zijn zo’n tien procent lager als ook de tilbelasting met datzelfde percentage daalt. Verlichten van het werk lukt vaak met eenvoudige maatregelen, zoals het afwisselen van de taken, het rouleren van werknemers tussen projecten en het toepassen van lichtere materialen. Door Arbouw werd bij vloerenleggers en hun opperlieden onderzocht wat de besparing is als zij met machines werken. Er is een voordeel op de loonkosten, aangezien de productiviteit toeneemt tot 40%, tegen een investering van zo’n 20% per vierkante meter voor de vrachtwagen, vul machine en silo. Daarnaast melden zij duidelijk minder fysieke klachten als het werk wordt gemechaniseerd. Ook bestratingsbedrijven die machinaal werken zijn per saldo goedkoper uit. Machinaal vlijen is tot 10% goedkoper dan handmatig vlijen. Hoewel het lang duurt, verdient de investering in het materieel zich op termijn terug. Bovendien neemt de fysieke belasting af, wat zich meestal verARBOUW MAGAZINE • lente 2012

Uit een onderzoek van Arbouw in 2009 blijkt dat ook de investering in een gezonde leefstijl loont. Als in de

bedrijfstak als geheel bijvoorbeeld zaken als overgewicht, hart- en vaatziekten en stress worden aangepakt, neemt het werkvermogen bij het personeel toe. Een beter werkver mogen leidt tot betere prestaties en minder ziekteverzuim. In Nederlands onderzoek uit 2005 gaf 17% van de bouwvakkers aan minder productief te zijn als gevolg van gezondheidsproblemen. Dit leidde tot een productieverlies van circa anderhalf uur per persoon per dag.

Besparingstips • Samen sta je sterk. Maak daarom gebruik van de kortingen die organisaties voor hun leden bedingen bij leveranciers. Zo krijgen leden van Bouwend Nederland korting op de aanschaf van kleding. Meer informatie: www.bouwendnederland.nl bij ‘Ledenvoordelen’. • Bestel de producten van Arbouw. De meeste producten zijn gratis te downloaden van www.arbouw.nl. Gratis is ook het bijwonen van presentaties van Arbouw. Zo namen al veel werkgevers deel aan de instructiebijeenkomsten rondom het werken met de RI&E MKB Bouwnijverheid. Het door een gespecialiseerd bureau laten schrijven van de risico-inventa risatie kost enkele honderden euro’s, maar gebruik van dit Arbouw-instrument is gratis. • Werken met de Veilig heidsindex Bouw is om veel redenen een aanrader. Personeel checkt bij toerbeurt de bouwplaats en turft alle goede en minder goede uitvoeringen van de arbo maatregelen. Gebruik van het systeem is gratis. Bovendien krijgen de eerste honderd aanvragers begeleiding van een deskundige ter waarde van duizend euro cadeau! Ga voor aanmelden naar www.veiligheidsindexbouw.nl

“

“

Het regelwerk vraagt mentaal veel van je

”

11

mijn lijf ←

Jan Beijer (54), coördinator-infra uit Huissen

‘Jarenlang heb ik last gehad van mijn rug. Tegenwoordig coördineer ik het werk, dat is fysiek minder zwaar. Nu nog van het roken af zien te komen. Een jaar geleden ben ik medisch gekeurd. Toen heb ik de afspraak gemaakt om na de bouwvak te stoppen. Sindsdien belt de arts me elke maand om de situatie te bespreken. Dat is een goede stok achter de deur. Het is ook best fijn om erover te praten, tot nu toe overigens met bescheiden succes. Want helemaal gestopt ben ik nog niet. Het regelwerk vraagt mentaal veel van je, een sigaret is dan snel gepakt. Wel ben ik fors gaan minderen. Rookte ik vroeger twee pakjes per dag, nu is dat nog maar een pakje per week. Dat noem ik een hele vooruitgang!’


Mag dit? Zoek het op in de arbocatalogi.

Tijdens een presentatie van Arbouw laten bezoekers hun longinhoud testen.

12

→ panel

1

Wat is de status van de arbo catalogi? Om zeker te onthouden Werkgever Sinds kort is het mogelijk om informatie te zoeken via specifieke bouwta ken. Bedrijven kunnen zo hun bouwproces nog veiliger inrichten. Werknemer Er zijn verschillende arbo catalogi, één voor elke sector of branche. De catalogi staan op internet waar je met een paar muisklikken vindt wat je zoekt.


Mariëlle van Dijk, medewerker Bedrijfstakondersteuning Arbouw

‘Overzichtelijk samengevat, zeer volledig en gemakkelijk in het gebruik, zo laten de arbocatalogi zich het beste omschrijven. Voor álle knelpunten in de dagelijkse bouwpraktijk, zoals valgevaar, lawaai en zwaar werk, is wel een oplossing voorhanden. Werk je conform de aanbevelingen uit de catalogus voor jouw branche, dan voldoe je aan de wet. Zijn de catalogi dus hetzelfde als de wet? Nee, dat niet. Ze zijn een praktische invulling daarvan. In de Arbo wet heeft de overheid namelijk alleen doelen gesteld. De catalogi geven aan hoé deze doelen kunnen worden bereikt. Werkgevers mogen andere maatregelen nemen, als hiermee maar hetzelfde arbo niveau wordt bereikt. Want met minder nemen de inspecteurs geen genoegen.’ Kijk voor alle catalogi op www. arbocatalogi-bouwnijverheid.nl.

2 Kan Arbouw ons voorlichting komen geven? Om zeker te onthouden Werkgever Arbouw geeft geen voorlichting aan individuele bedrijven of werknemers. Wel verzorgt Arbouw presentaties voor clusters van bedrijven. Werknemer Niet in de gelegenheid om naar een bijeenkomst te gaan? Breng dan een bezoek aan www.arbouw.nl. Hier vind je een schat aan informatie over gezond en veilig werken.

Als lasten zwaarder zijn dan 25 kilo, moeten ze met hulpmiddelen worden verplaatst.

Peter Buijs, projectmanager Arbouw

‘Arbouw geeft al jaren presentaties over de arbeidsomstandigheden. In 2011 ging het om zo’n honderd bijeenkomsten over belangrijke onderwerpen als lawaai, gevaarlijke stoffen en de arbocatalogi. We geven daarnaast trainingen in het gebruik van de producten van Arbouw, zoals de RI&E MKB Bouwnijverheid. We organiseren deze bijeenkomsten niet zelf. Dat doen de organisaties van werkgevers en werknemers. Zij nodigen hun leden uit en geven Arbouw de gelegenheid een deel van de middag of avond in te vullen. Bij individuele bedrijven of werknemers komen wij dus in principe niet. Een ieder heeft immers de mogelijkheid om aan te haken bij een van de bijeenkomsten in het land. Doe dit vooral! Je komt in contact met vakgenoten en leert weer eens iets over gezond en veilig werken. Een mooie combinatie!’

3

13 Mario Witlox, hoofd Bedrijfstakondersteuning Arbouw

Hoe zwaar mag de werknemer tillen?

Om zeker te onthouden Werkgever Eind dit jaar worden de arboregels voor werknemers en zelfstandigen gelijk, dus ook de tilnormen. Zie ook www.arbouw.nl bij ‘Actueel’. Werknemer Op de website van Arbouw vind je meer informatie over het onderwerp. En bekijk ook het filmpje over lichamelijke belasting op www.arbouw.tv

‘Het maximale gewicht dat één persoon met de hand mag tillen is 25 kilo. Met twee man is dit 50 kilo, mits de omstandigheden gunstig zijn om de lasten goed te kunnen dragen. Zwaar tillen kan vaak worden voorkomen door een goede voorbereiding en op de juiste momenten mechanisch te opperen, bijvoorbeeld met behulp van een verreiker. Past men hulpmiddelen toe, dan wordt hierdoor de kans op rugklachten een stuk kleiner. Overigens gaat het hierbij niet alleen om het gewicht van de lasten. Ook repeterend werk of werken in ongunstige houdingen kunnen leiden tot fysieke klachten. Werk daarom niet boven schouderhoogte, maar pas de hoogte aan door bijvoorbeeld een trapje, bordes of steiger te gebruiken. Voorkom tocht op je spieren en neem ook ’s avonds en in het weekend voldoende rust.’

Ook een vraag? Bel of mail de Arbouw Infolijn. Hier kunnen werkgevers en werknemers elke werkdag van negen tot vijf terecht. Bel 0341-466222 of mail naar [email protected]


14

Werkgevers moeten zorgen voor een gezonde en veilige werkomgeving. Maar ook het gedrag van de werknemer speelt een rol bij het voorkómen van letsel.


Wie is aansprakelijk? Bij arbeidsongevallen wijzen de partijen meestal naar elkaar. Maar wie is écht aansprakelijk voor de schade?

juridisch ←

Neem het voorbeeld van een dakdekker die tijdens zijn werk ten val komt en arbeidsongeschikt raakt. Hij krijgt niet alleen een uitkering en de ziektekosten vergoed door de zorgverzekeraar. Hij kan ook zijn werkgever aansprakelijk stellen voor de geleden schade. Deze claim wordt in veel gevallen gehonoreerd en kan hoog oplopen. Het bedrag is afhankelijk van de aard van het letsel en de leeftijd van het slachtoffer. Hoe verder weg van zijn

Beroepsziekten Ook bij beroepsziekten kan de werk nemer zijn werkgever aansprakelijk stellen. Echter, veel beroepsziekten openbaren zich pas na (tientallen) jaren. Na die tijd is het moeilijk vast te stellen wat precies de oorzaak is geweest. Ook kan het recht op schadevergoeding zijn verjaard, of heeft het slachtoffer niet de puf om een jarenlang juridisch getouwtrek te beginnen. Organisaties als het Instituut Asbestslachtoffers en Bureau Beroepsziekten bemiddelen voor de slachtoffers.

pensioen, hoe groter het verlies aan inkomen. En hoe hoger dus ook de schadevergoeding. Bij het al dan niet toekennen van schadevergoeding is feitelijk maar één aspect van belang: de zorgplicht. ‘Dit houdt in dat de werkgever zorgt voor een gezonde en veilige werkomgeving en voldoende toezicht op het naleven van de veiligheidsmaatregelen’, zegt Sophie WierengaHeintz, letselschade-advocaat van Kneppelhout & Korthals Advocaten. Zij hield in 2011 een aantal presentaties voor leden van Bouwend Nederland. De boodschap was duidelijk: is er sprake van een gezagsrelatie en wordt de Arbowet overtreden met als gevolg een arbeidsongeval, dan gaat de rechter er meestal vanuit dat ook de zorgplicht is geschonden.

15

ewoon werknemer’, zegt Marga g Zuurbier van de Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie). ‘Zij werken op bouwplaatsen onder het directe gezag van hun opdrachtgever. Echt zelfstandig ben je pas als deze gezagsrelatie ontbreekt, je niet op basis van een arbeidsovereenkomst werkt en financieel aansprakelijk bent voor schade als iets mis

Boem is ho! Het ministerie van SZW liet uitzoeken wat in Nederland de meest voorkomende oorzaak is van letselschade. Dit is verstappen, uitglijden en struikelen. 70 procent van de slacht offers ontving schadevergoeding.

Zelfstandigen Hoe vervelend ook, heeft de werk gever deze zorgplicht bijna altijd. Richting het eigen personeel, maar ook naar leerlingen, stagiairs, uitzendkrachten en ingeleend per soneel. Daar horen de zelfstandigen dus ook bij. De term zelfstandig is in dit geval misleidend. ‘De meeste zzp’ers zijn voor de wet namelijk

Laat maar zitten In Nederland hebben jaarlijks circa 21.000 werknemers een potentiële schadeclaim vanwege letsel. Dit blijkt uit onderzoek van de Univer siteit van Amsterdam. Naar schatting worden slechts 4.600 claims ingediend en 3.700 gehonoreerd. ARBOUW MAGAZINE • lente 2012

gaat. In de praktijk wordt maar tien procent van de zelfstandigen daadwerkelijk als zodanig beschouwd.’

Roekeloos of niet?

16

Komen werkgevers dan nooit onder een schadeclaim uit? Ja, toch wel, maar het is niet eenvoudig. Hét criterium is het gedrag van het slachtoffer op het moment van het ongeval. Is dit bewust roekeloos geweest, dan gaat de werkgever vrijuit. Maar bewuste roekeloosheid wordt in de praktijk niet snel aan genomen, blijkt uit zaken waarin de Hoge Raad uitspraak deed. De Raad lichtte dit als volgt toe: ‘Van bewuste roekeloosheid is pas sprake als voor de betrokkene het roekeloze van zijn

Bewuste roekeloosheid bij de werknemer, alleen dan gaat de werkgever vrijuit gedrag zondermeer duidelijk moet zijn geweest.’ Met andere woorden: de werknemer moet zich daadwerkelijk bewust zijn geweest van het gevaar waaraan hij zich door dat gedrag blootstelde. Een bekende rechterlijke uitspraak is het zogenaamde ‘dakdekkers-arrest’ van de Hoge Raad uit 1996. De aanleiding is een val van een dakdekker door een zwak deel van het dak. De instructie van de werkgever is duidelijk: zorg dat je daar niet komt. De waarschuwing wordt een paar ARBOUW MAGAZINE • lente 2012

keer herhaald. Het deel van het dak is met linten afgezet. Maar op een kwade dag betreedt de werknemer het dakdeel tóch, valt er doorheen en loopt ernstig letsel op. De werknemer houdt zijn werkgever aansprakelijk voor de schade. Deze heeft volgens hem onvoldoende voorzieningen getroffen en is dus in zijn zorgplicht tekort geschoten. De werkgever stelt dat zijn werknemer zich in strijd met de instructies heeft begeven op een deel van het dak waar hij niets te zoeken had. Door dit toch te doen, heeft de dakdekker bewust roekeloos gehandeld, zo vindt de werkgever. Na een lange procedure oordeelt de Hoge Raad dat het bedrijf zijn zorgplicht heeft geschonden. Want van bewuste roekeloosheid is pas sprake wanneer de werknemer zich van het roekeloze van zijn gedrag bewust is geweest. Dat de onfortuinlijke dakdekker bekend was met het gevaar, betekent dus niet dat hij zich bewust was van de roekeloosheid.

Details Dit voorbeeld geeft aan dat de zorgplicht van de aannemer heel ver reikt en ruim wordt uitgelegd. ‘Van geval tot geval wordt bekeken of de werkgever zijn zorgplicht heeft geschonden, waarbij de kleinste details van belang kunnen zijn’, zegt WierengaHeintz. ‘Doordat elk geval anders is en alle omstandigheden belangrijk zijn, is één maat voor de uitkomst niet te geven.’ Het treffen van de veiligheidsmaatregelen, het geven van instructies en het houden van toezicht, zijn belangrijke pijlers bij het voorkómen van ongevallen. Daarnaast is het afsluiten van een goede aansprakelijkheidsverzekering geen overbodige luxe. Een ongeluk zit immers in een klein hoekje.

De zorgplicht begint bij goed informeren, maar gaat in de praktijk veel verder.

Uitzendkracht is zelf aansprakelijk

Een bizar geval van roekeloosheid Dat soms niet de werkgever, maar de werknemer zélf aansprakelijk is voor de geleden schade, bewijst een ongeval waarbij een uitzendkracht betrokken is. De man pakt voor de grap een opgaande takel en wordt tot achttien meter hoogte meegenomen. Hij valt en loopt ernstig letsel op. De kantonrechter oordeelt dat de man volstrekt onnodig en op onverantwoorde wijze aan het spelen is geweest met het materiaal van de werkgever. De rechter vindt dat de uitzendkracht dus bewust roekeloos heeft gehandeld. Hij moet zich er van bewust zijn geweest dat hij een groot risico nam door de takel vast te grijpen.

lichter werk(t) special

Lichter werk(t) is de campagne van Arbouw en de sociale partners over de fysieke belasting in de bouw. Elk kwartaal staat één van de tien speerpuntberoepen centraal. Dit voorjaar is dat de stukadoor.

Lichter stukadoren Stukadoren is één van de zwaarste werkzaamheden in de bouw. Toch gebruiken niet alle bedrijven hulpmiddelen om het werk te verlichten. Het Limburgse bedrijf Biesmans Afbouw doet dat wel. En met succes.


special

In het keurig nette kantoor aan de licht glooiende Hoofdstraat in Amstenrade maken William en Patricia Biesmans lange dagen. Het echtpaar stelt de offertes op, bestelt het materiaal en maakt de planning. ‘Het is hard werken, dagen van tien uur of langer zijn geen uitzondering’, zegt een opgewekte Patricia. ‘Maar het loont. We willen de zaken voor onze vaste mensen en het ingeleende personeel zo goed mogelijk regelen.’

Plots zwaait de deur open. Een leveran cier. Met een klap zet hij een emmer arbovriendelijk contactspray op tafel. ‘Há, dat is echt geen opgezet spel hoor!’, lacht William. ‘Die hebben we van de week besteld. In het normale materiaal zit een grove korrel waardoor we het niet airless kunnen verspuiten. Dan moeten de mensen met de roller aan de slag. Maar dit nieuwe materiaal kan wel mechanisch worden verwerkt. Ik denk dat het een succes wordt.’

Biesmans heeft tien stukadoors in vaste dienst. Daarnaast huurt het regelmatig zzp’ers en uitzendkrachten in. Aan de arbeidsomstandigheden wordt veel aandacht besteed. ‘Dat is tenslotte heel belangrijk’, zegt Patricia. ‘We zorgen dat op alle werken spuitmachines staan. Aan alle werknemers zijn persoonlijke beschermingsmiddelen uitgereikt. En daar blijft het niet bij. We kijken voortdurend hoe het beter kan. Vandaag zijn er bijvoorbeeld drie neksteunen binnengekomen. Die heb ik in de arbo catalogus gevonden. Als de jongens ze prettig vinden werken, bestellen we er meer van.’

Zwaar beroep Het is geen toeval dat Biesmans zich bezighoudt met het verbeteren van de arbeidsomstandigheden. Uit de resul taten van de medische keuringen blijkt dat het vak van stukadoor één van de zwaarste is in de bouw. Van de stuka doors heeft 42% last van de rug. 50% heeft last van de armen, bijna een derde van de nek. Maar liefst 46% is op enig moment voor de klachten behandeld.

Patricia en William Biesmans.

Patricia en William willen lichamelijke klachten het liefst voorkomen. ‘Het is natuurlijk koffiedik kijken’, zegt William.

Jo Thehu (zie ook de voorzijde van deze special) krijgt de neksteun omgedaan door William Biesmans.

‘Maar de kosten kunnen hoog oplopen als een werknemer lang uit de roulatie is. Door het werk lichter te maken, ver kleinen we dit risico. Op onze projecten wordt nauwelijks handmatig geopperd. Het transport hebben we gemechani seerd. Het materiaal gaat vanuit de silo met slangen naar boven waar het met de spuitmachines wordt verwerkt. Deze manier van werken is veel lichter, terwijl de kwaliteit hetzelfde is. Daar komt bij dat de mensen zich beter voelen en productiever werken als de arbeids omstandigheden goed zijn.’ Niet meer beuren Op een project van Biesmans in Geleen is het resultaat hiervan goed merkbaar. Oudgediende Jo Thehu is in zijn nopjes met de spuitmachine. ‘Vroeger ging het allemaal héél anders. Dan stond je aan de zakken te beuren. De tijd staat wat dat betreft niet stil. Er zijn veel hulp


special

middelen bijgekomen die ons werk lich ter en dus prettiger hebben gemaakt.’ Maar zelfs Thehu kijkt raar op als William hem de neksteun omdoet. Voorzichtig drukt hij zijn hoofd achterwaarts tegen de steun. ‘Niet gek’, geeft hij toe. ‘Zo’n neksteun kan zeker verlichting geven bij het schuren van het plafond. Alle beetjes helpen om ons vak wat minder zwaar te maken.’ Het laatste zetje Hulpmiddelen verlichten het werk, maar worden nog niet overal gebruikt. Slechts 2% van de stukadoors maakt (bijna) altijd gebruik van hulpmiddelen bij het transport van materialen. 71% van de stukadoors zet zijn mortelkuip (bijna) nooit op een ophoging.

“Op onze projecten wordt nauwelijks handmatig geopperd. Het transport hebben we gemechaniseerd.” Wel maakt 85% geregeld gebruik van hulpmiddelen voor de goede werk hoogte bij het stuken van wanden en plafonds, zoals een stukadoorstrapje of kamersteiger. Dit blijkt uit onderzoek ter voorbereiding op de campagne Lichter werk(t). Biesmans Afbouw is in elk geval op de goede weg. Het laatste zetje zit ‘m volgens Patricia in de bewustwording bij het personeel. ‘Stukadoors zijn soms wat stug. We hebben bijvoorbeeld overal verrijdbare kuiphouders staan waarmee je het materiaal hoger weg pakt, maar nog niet alle stukadoors werken ermee. Waar de één verandering snel oppakt, heb je bij de ander meer overtuigingskracht nodig.’

Hulpmiddelen Ergonomische raapspaan Zakkendrager Als stukadoor heb je altijd wel een paar zakken gips open staan. Die vallen nog wel eens om, of scheuren open tijdens het dragen. Met de Zakken drager kun je de zakken herslui ten en gemakkelijk meenemen. Je pols wordt ontlast, want het gewicht is over de plastic strip verdeeld.

Deze lichtgewicht raapspaan heeft een softrubberen handgreep, wat zorgt voor een betere grip. Je hebt minder kracht nodig om de spaan goed te plaatsen. De combinatie van aluminium met softrubber maakt de spaan lichter in gewicht dan andere spanen.

Neksteun Last van een stijve nek? Probeer dan deze neksteun. Het hulpmiddel ontlast de nek spieren door een deel van het gewicht van het hoofd te dragen. Bovendien voorkomt de steun dat je te ver achterover helt.

Kuiphouder De kuiphouder (groot) is een inklapbaar metalen frame op zwenkwielen. Je verplaatst er gemakkelijk een volle kuip mee. Bovendien hoef je nauwelijks te bukken om de mortel te rapen.

Zie voor meer hulpmiddelen www.arbovriendelijkehulpmiddelen.nl


special

KlaassenGroep wint bouwbrunch

Straatmakers werken lichter

Op 26 januari mochten medewerkers van de Klaassen Groep aanschuiven voor een heerlijke brunch. Het bouwbedrijf uit Dinxperlo verdiende de Lichter werk(t)-prijs voor het verdienstelijke aanpakken van de lichamelijke belasting. Bij het bedrijf staan dit jaar drie toolboxmeetings in het teken van lichter werk. Eerder werden de keuringen van bouwvakkers gecombineerd met een training in verantwoord tillen en bewegen.

De arbeidsomstandigheden voor straatmakers gaan zienderogen vooruit. Vooral het zware werk is de afgelopen decennia fors verminderd dankzij machinale technieken. ‘Alleen het herbestraten blijft een probleem’, zegt Jan van Ingen van het gelijknamige bestratings bedrijf. Meer weten over de lichtere werkmethoden van het bedrijf uit Aalsmeer? Download het complete artikel via www.lichterwerkt.nl

Volg Lichter Werk(t) op Twitter en Facebook! De nieuwste arbovriendelijke hulpmiddelen, leuke filmpjes over lichter werken, handige tools en tips om zelf de fysieke belasting te verminderen: Lichter werk(t) deelt vanaf nu alles via Twitter en Facebook. Handig om te volgen en nog leuker om op te reageren. Houd de campagne online in de gaten voor leuke acties of kortingen op hulpmiddelen. Want Lichter werk(t) ook voor jou! Ga naar twitter.com/lichterwerkt of stuur een tweet @lichterwerkt Kijk op facebook.com/Lichterwerkt en klik op ‘Vind ik leuk’.


Werkvloer in minder tijd Bij plafondwerk in atria wordt meestal een enorme steiger opgebouwd. Een sta-in-de-weg. Yelloo heeft er iets op gevonden: een tijdelijke werkvloer op hoogte.

twee mensen tegelijk werken. In het slechtste geval staan er in de hoeken van vier aangrenzende delen dus in totaal acht man. Op die 800 kilo is de vloer berekend, plus het gereedschap en materiaal dat ze bij zich hebben. Daarnaast mag de vloer absoluut niet voor opslag worden gebruikt. Het mate riaal moet op de aangrenzende verdiepingsvloeren worden gezet. We hebben toolboxmeetings gehouden om het personeel over deze veiligheidsregels te informeren.’

Hoe is het idee ontstaan? Projectmanager Klaas Kragt: ‘Dat gebeurde min of meer toevallig. Een paar maanden geleden moesten we een prijs maken voor een aannemer. Deze wilde een steiger in een 27 meter hoog atrium, wat natuurlijk geen geringe hoogte is. Al snel kwamen we tot de conclusie dat de omstandigheden gunstig waren voor een overspanning. Het kon sneller en goedkoper, dachten we. Het resultaat is een brede werkvloer van ruim 24 meter lang en 14 meter breed. Binnen anderhalve week was de klus geklaard, tegen drie weken voor een gewone steiger. En de kosten vielen inderdaad lager uit.’

Wat zijn de voordelen voor de uitvoering? ‘Er staat geen grote steiger meer op de betonnen vloer. Beneden kunnen de werkzaamheden gewoon doorgaan. Bovendien zijn er voor de werkvloer minder materialen nodig dan voor een steiger. Er is dus ook minder aan- en afvoer.’ Hoe veilig is de werkvloer? ‘Bij dit soort constructies gaat het vooral om de draagkracht. Om die te berekenen, hebben we een constructeur ingehuurd. Het resultaat is een werkvloer die bestaat uit zes delen, onderling door kettingen gescheiden. Op elk deel mogen maar

Dus iedereen is op de hoogte! ‘Op een liftmonteur na… Die man liep pardoes de werkvloer op, omdat hij dacht dat het een gewone vloer was! Dat is het leuke. Alleen vanaf beneden zie je hoe de situatie werkelijk is.’

De werkvloer van Yelloo bestaat uit een plaatvloer op vier lange aluminium hangbruggen van de firma Altrex. Elke hangbrug is aan de onderzijde voorzien van een spankabelconstructie. De totale overspanconstructie is aan weerszijden aan de verdiepingsvloer bevestigd. Een ophangpunt in het midden van elke hangbrug halveert de overspanning. De werkvloer is in de breedte onbeperkt koppelbaar.


21

Hoera, een machine! Bedrijven maken steeds vaker gebruik van hulpmiddelen. Deze nemen de werknemers veel zware taken uit handen. Maar op sommige bouwplaatsen zijn de omstandigheden zo slecht dat de hulpmiddelen letterlijk vastlopen.

22

In de praktijk overkomt het vooral bedrijven in de afbouw. De werkgevers in deze sector willen wel innoveren, maar de bouwplaatsen lijken er nog niet klaar voor. Deze conclusie wordt onderstreept door onderzoek van TNO bij een tiental plafond- en wandbedrijven. Regelmatig zijn de vloeren en steigers te krap of ligt er veel rommel, zodat rijden met bijvoorbeeld de platenkar of -lift onmogelijk is. Voor werken op stelten geldt hetzelfde. Dit is lastig en ook ronduit gevaarlijk als er op de werkplek veel obstakels zijn. In de regenmaanden zijn bouwplaatsen vaak drassig, waardoor machines vastlopen. Tijdens de eindpresentatie van het onderzoek bij het NOA-Afbouw centrum in Veenendaal (er zitten dan veel werkgevers in de zaal) is de frustratie goed merkbaar. ‘Veel hoofdaannemers denken totaal niet met ons mee’, zegt een van hen. ‘We hebben een keer met de hand 150 pakken naar boven moeten sjouwen omdat de verreiker niet kon worden ingezet.’

Raad en daad Tijdens de presentatie van TNO weet een toehoorder wel raad met onwelwillende hoofdaannemers. ‘Dikke vette boetes en een grote kop in Cobouw, dan pas verandert er iets’, zegt hij. ARBOUW MAGAZINE • lente 2012

Toename in gebruik Niet in alle sectoren van de bouw ondervinden bedrijven dezelfde problemen. Er is de laatste jaren juist sprake van een toename in het gebruik van hulpmiddelen. In de bestratingsbranche bijvoorbeeld maakt 45% van de werknemers wel eens gebruik van hulpmiddelen bij straten en vlijen. Bij het plaatsen van betonnen trottoirbanden, inritblokken, putten en kolken wordt door 60% van de straatmakers regelmatig tot (bijna) altijd hulpmiddelen gebruikt. Hier spelen de omstandigheden een veel minder grote rol. Er is volop ruimte en het werk wordt vaak geheel door één bedrijf uitgevoerd, waardoor de organisatie soepel verloopt.

Multi-inzetbaar Tegenover een grotere vraag naar machines staat ook een groter aanbod. Op de speciale Arbouw-website met arbovriendelijke hulpmiddelen is het aantal inmiddels gestegen naar ruim 400. ‘De apparaten zijn bovendien steeds vaker multi-inzetbaar’, zegt Peter Voskamp van VHP, het

Scrabble Op de Arbouw-website met arbovriendelijke hulpmiddelen stikt het van de scrabble-waardige namen, zoals bermpaalmaaier, absorptiebalancer en profielknabbelschaar.

bureau dat de hulpmiddelen beoordeelt voordat ze op de website komen. ‘Toen we jaren geleden met het testen begonnen, waren er vooral tilhulpmiddelen op de markt. Die waren kwalitatief niet altijd even goed. Nu zijn er veel betere en ze kunnen allerlei taken uitvoeren.’ Wel waarschuwt Voskamp voor het gevaar van langdurige bediening van een hulpmiddel. ‘Dit leidt tot eentonig werk. En daarmee verhoog je de eenzijdige belasting, wat een belangrijke oorzaak is van lichame lijke klachten en ziekteverzuim.

23

Hulpmiddelen worden kwalitatief steeds beter en voeren allerlei

Speerpunt

wordt hulp alvast toegezegd door Inspectie SZW (voorheen Arbeids inspectie), die uit monde van project leider Jos Renette zegt vaker op zaken als orde en netheid te zullen controleren. Tenslotte is de fysieke belasting de komende jaren hét speerpunt van de inspectiedienst. ‘Overleg vooraf goed’, zegt Renette. ‘Dat is cruciaal om het goed te doen. Het verbeteren van de arbeidsomstandigheden is een gezamenlijke verantwoordelijkheid.’

De wanden plafondbedrijven zijn nog niet zo ver. Tijdens de eind presentatie van het TNO-onderzoek

In die gezamenlijkheid past ook een goede samenwerking tussen de

taken uit De werkgever kan dit voorkomen door zijn personeel te laten rouleren. Dat betekent automatisch dat de mensen verschillende machines moeten kunnen bedienen. Met andere woorden, je maakt het personeel zélf ook multi-inzetbaar.’

artijen in de bouwkolom. Voskamp p hoopt dat uiteindelijk steeds meer leveranciers van materialen serieus werk maken van de arbovriendelijke verwerking van hun producten. ‘Dat zie je hier en daar wel gebeuren, maar nog niet op grote schaal. Als buitenstaander geloof je het niet, maar de meeste fabrikanten leveren alleen materialen. Zij verdiepen zich totaal niet in de bouwvakkers die ze moeten plaatsen.’ Arbouw heeft de brochure ‘Arbovriendelijk werken met gipsplaten’ gemaakt. Download deze van www.arbouw.nl bij ‘Brochures’. ARBOUW MAGAZINE • lente 2012

Verlicht op pad Droog én veilig, dat is deze LED-paraplu in een notendop. Uit de staaf en de top komt licht, dus val je lekker op. Druk op het knopje en er schijnt ook licht op je voeten. www.megagadgets.nl € 24,95

24

→ gadgets

Band met het verleden

Keep it cool!

Eetbaar Monopoly

Wie herinnert zich niet de oude, vertrouwde cassettebandjes? Menigeen nam er zijn favoriete liedjes mee op. Haal weer een beetje nostalgie in huis met deze tape-dispenser.

Dorstig, maar middenin een spannende game achter de pc? Haal dan deze USB koelkast in huis. Altijd een koel blikje binnen handbereik, het kan met dit handige stukje witgoed.

Niet bijster gezond, dit spel van chocolade, maar wel leuk. De straten verzamel je niet als gewone kaartjes, maar in kleine reepjes chocola. Eet je weg door het Spui en de Kalverstraat!

www.bestthings.nl € 15,95

www.gadgethouse.nl € 29,95

www.megagadgets.nl € 10,95


“

Na het werk heb ik

veel minder last van mijn rechterschouder

”

test ←

25

Zaaghulp

Wat: Zaaghulp Wie: Frank Rothuizen (40) Functie: gibobouwer Waar: Eurogips, Moordrecht

‘De Zaaghulp vind ik een supergoed ding. Je zet de stelpaal neer, schroeft deze vast tegen het plafond en je kunt beginnen. Het hulpmiddel neemt het gewicht van de zaag in feite over. Deze weegt zo’n zes kilo en we verwerken 100 tot 150 blokken per dag. Met de zaaghulp scheelt dat dus behoorlijk in de belasting. Na het werk heb ik veel minder last van mijn rechterschouder. Veel collega’s zijn dus enthousiast over het hulpmiddel, maar ook weer niet iedereen. Het werkt minder snel, zeggen ze. Dat vind ik onzin. Alleen het opstellen kost je wat extra tijd. De afgelopen weken heb ik gewerkt met een prototype dat de fabrikant wilde laten testen. Het is geen nieuwe,

maar dat deert mij niet. Ze mogen ‘m lekker laten staan!’

Meer informatie Op de website www.arbovriende lijkehulpmiddelen.nl staan ruim 400 hulpmiddelen voor de bouw nijverheid. De Zaaghulp vind je bij het onderdeel ‘Stukadoren, wanden plafondwerk’.

Rapport (door Frank)

Gem ak: Sn el he id: Kwalite it U itstra lin g: Ci jfe r:

9 7 8 8 8


Arboweetjes Wist jij dit over gezond en veilig werken?

26

Stickers tasten de helm aan Veiligheidshelmen verouderen, bederven eigenlijk. Net als etenswaren mag een helm dan ook niet te lang in de zon liggen. Ook het beplakken met stickers is ongunstig voor de kwaliteit. In de lijm van de meeste stickersoorten zitten agressieve weekmakers die de helm aantasten. Toch je hoofddeksel verfraaien? Gebruik dan stickers die deze weekmakers niet hebben (te koop bij de betere speciaalzaak).

Melk helpt niet tegen stoflongen Jammer voor de liefhebbers van deze witte motor, maar melk heeft geen ontgiftende werking. Dat melk zou helpen tegen stoflongen is dus een onvervalst broodje-aapverhaal. Wel houdt melk de slijmvliezen vochtig. En als je veel drinkt, verlaten afvalstoffen sneller je lichaam. Met melk meer mans, dat geldt in elk geval niet voor je longen.


De uitslag van de medische keuring is anoniem Afhankelijk van de leeftijd ontvangen werknemers elke twee of vier jaar een uitnodiging voor de medische keuring. Het is nuttig om hier naartoe te gaan. Tijdens het onderzoek kijkt de bedrijfsarts naar je gezondheid in relatie tot het werk. De uitslag van het onderzoek is nadrukkelijk anoniem. De werkgever ontvangt deze dus niet en mag er ook niet om vragen. De arts mag dus geen informatie aan de werkgever doorgeven, tenzij de werknemer hier toestemming voor geeft.

27 100 decibel klinkt niet twee keer zo hard als 50 decibel Je zou zeggen van wél, want twee maal 50 is 100. Maar met geluid werkt dat anders. Het geluidsniveau wordt weergegeven in decibel (dB). Dit is een logaritme, ofwel een exponentiële maat. Volgens deze maat is een verdubbeling van het volume slechts 3 dB méér. Een bekend voorbeeld is het uitvallen van één van de twee speakers van een geluidinstallatie. Dit halveert het geluid. Maar het verschil op de geluidschaal is 3 dB en alleen te horen als je goed oplet.

80% van de mensen krijgt spit Brussel bepaalt veel over onze veiligheid Het begon allemaal met het aannemen van de Europese Kaderrichtlijn in 1989. Hiermee heeft elk EU-land zich verplicht om de regelgeving over arbeidsomstandigheden op te nemen in zijn nationale wetgeving. Specifieke voorschriften zijn opgenomen in de zogenaamde bijzondere richtlijnen. Zo kennen we al een tijdje de Richtlijn 92/57/EEG over de veiligheid en gezondheid voor tijdelijke en mobiele bouwplaatsen. Deze richtlijn is onderdeel geworden van het Arbobesluit afdeling Bouwproces. Op basis van de Kaderrichtlijn zijn er tot nu 19 bijzondere richtlijnen uitgevaardigd. Brussel bepaalt niet alles, maar wel véél.

Acuut door je rug gaan, ofwel spit, komt heel vaak voor. Normaal stabiliseren de spieren bijvoorbeeld de wervelkolom of een gewricht. Maar door eerder opgelopen schade, zoals kou of zwaar tillen, kunnen de spieren met grote spanning reageren. Dit doen ze om meer schade te voorkomen. Een onschuldige beweging kan dan grote problemen geven. De meeste mensen gaan niet door de rug door iets zwaars te tillen, maar bijvoorbeeld tijdens het aantrekken van een sok. Maar liefst 80% van de bevolking zal tenminste één keer in zijn leven spit krijgen.


Gezond en veilig met m Materieel is onmisbaar voor elke bouwvakker. Maar hoe handig ook, kunnen machines ernstig letsel veroorzaken. Volg daarom deze tips en werk voortaan altijd gezond en veilig!

28

1

→

hoe? zo!

Bekijk het materieel kritisch.

2

Gebruik het materieel alleen waarvoor het is bedoeld.

3

Draag de benodigde persoonlijke bescherming.

En verder > 7 De ene machine is de andere niet. Kijk daarom tijdens de huur of aankoop of deze op een gezonde en veilige manier kan worden gebruikt. Ga bij de aanschaf uit van de bouwtaken die worden uitgevoerd.


Kijk in de handleiding bij ‘Niet beoogd gebruik’. Check of het arbeidsmiddel aan alle eisen voldoet als het wordt geleverd.

8 De werkgever is verantwoordelijk voor goede arbeidsomstandigheden. Het bedrijf moet daarom doeltreffende voorlichting en instructie geven. Bijvoorbeeld voor de bediening van de heftrucks en hoogwerkers.

t materieel Bedrijven moeten ervoor zorgen dat het personeel met goede arbeidsmiddelen kan werken. Volgens artikel 7.4a van het Arbobesluit moeten deze arbeidsmiddelen daarom regelmatig worden gekeurd. Met het Handboek Arbeidsmiddelen kan de werkgever de keuringen voor de meeste arbeidsmiddelen door eigen werknemers laten uitvoeren. Naast inspectielijsten bevat het handboek lijsten met aandachts punten bij de aanschaf en afname en controlelijsten voor veilig gebruik. Alle lijsten zijn beschikbaar als invulbaar Excel-document. Download het handboek gratis van www.arbouw.nl bij ‘Tools’

4

Zorg voor een opgeruimde en goed verlichte omgeving.

5

Plaats het materieel op een stabiele ondergrond.

Een certificaat voor dit materieel is niet verplicht, wel is het raadzaam om de werknemers een opleiding te laten volgen.

29

6

Laat de beveiligingen intact.

9 Bij handgereedschap; zorg dat het te bewerken materiaal stabiel is opgesteld en tijdens het bewerken niet wordt verplaatst. Bij gebruik van een cirkelzaag: let op de terugslag, zet de zaag zo hoog mogelijk en gebruik het spouwmes en de kap.

10 Zorg dat lichaamsdelen of kleding niet door de draaiende delen (boor, schijf, zaag) kunnen worden gegrepen. Let op vonken en brandgevaarlijke stoffen en materialen, zoals gassen dampen, brandbare materialen, houtstof en spaanders.


Sterk verhaal wordt beloond!

lente 2012

Vakblad over arbeidsomstandigheden

Op de achterzijde van dit blad lees je elk kwartaal het meest komische verhaal uit de bouw. Arbouw is voor deze pagina blijvend op zoek naar ideeën. Dus hebben jij en/of je collega iets geks of heel leuks mee gemaakt en wil je dat graag met een breder publiek delen? Stuur dan vóór 15 mei een mail met korte uitleg naar: [email protected]. Plaatsing wordt beloond met een bios coopbon ter waarde van twintig euro! En dat is géén grap…

30

→ varia

Arbo

wat kost dat? wie is AAnsprAkelijk bij ongevAllen?

Hoera!

Machines doen het zware werk

TesT

hulpMiddel bij zagen

Zoek het uit! Werkgevers en werknemers zijn steeds beter op de hoogte van de arboregels. Dankzij de zeer uitgebreide en gebruiksvriendelijke arbocatalogi kan alle informatie namelijk met een paar muisklikken worden gevonden. Er kan worden gezocht langs drie routes: via het beroep, een specifiek risico en sinds kort ook via diverse bouwtaken. Kijk voor het volledige overzicht op www.arbocatalogi-bouwnijverheid.nl

COLOFON Arbouw Magazine is een uitgave van Arbouw. In het bestuur zijn vertegenwoordigd: Bouwend Nederland, Stichting FOSAG-NOA, FNV Bouw en CNV Vakmensen.

Hoofdredactie Dennis Derksen

Redactiecommissie Floor de Goede, Jan Golsteijn, Edmondt Wijk, Jan Warning

Quiz

Medewerkers

Gezellig een avondje naar de bioscoop? Los dan de onderstaande vragen op en maak kans op één van de drie bioscoopbonnen ter waarde van twintig euro!

Vormgeving

Adri Frijters, Angenieta Garcia y Draijer, John Hogenes, Michiel Jansen, Ellen Lakrone

Fotografie

Pak die bioscoopbon!

Ton Borsboom, Erik Buis, Fotobureau Dijkstra, Peter Drent, Annemiek Mommers, Jeroen Poortvliet, Jaap Schaaf, Arbouw

Verheul Communicatie, Alphen a/d Rijn

Druk Senefelder Misset, Doetinchem

Verspreiding Sandd, Apeldoorn

1

In welke stad staat dit beeld

van Toon Hermans?

3

Redactieadres Postbus 213, 3840 AE Harderwijk Telefoon: 0341-466200 e-mail: [email protected]

2

Deze wegenbouwer heeft een hobby. Welke?

Vermaak op de TKD. Waar wordt het evenement dit jaar gehouden? Mail je antwoorden vóór 15 mei naar [email protected] of stuur een kaartje naar Arbouw, Postbus 213, 3840 AE Harderwijk. De winnaars van de quiz uit het decembernummer zijn: R. de Lange uit Kerkenveld, J. Telyca uit Rosmalen en W. de Weerd uit Koekange. Gefeliciteerd! ARBOUW MAGAZINE • lente 2012

Adreswijziging doorgeven? Bent u werknemer, dan wordt het nieuwe adres waarop u zich in het bevolkingsregister inschrijft na enige tijd automatisch verwerkt in het adressenbestand voor dit magazine. Bent u werkgever, geef dan uw nieuwe postadres door aan de organisatie voor de uitvoering van cao-regelingen waarbij u bent aangesloten: Cordares, A&O Services of Centrum Natuursteen. Overige lezers kunnen de wijziging doorgeven via [email protected] of tel. 0341 466222. Via dit mailadres en telefoonnummer kunt u ook een opzegging doorgeven.

ARB 2472 / ISSN 2211-3878

Betrek werknemers bij de arbeidsomstandigheden

stelling ←

31

Pascal van den Aakster (24),

Rein Ferwerda (58),

Ronald Figueroa (52),

timmerman uit Warmenhuizen

uitvoerder uit Harlingen

grondwerker/metselaar uit Amstelveen

‘Het is natuurlijk altijd prettig als er naar je wordt geluisterd. Bij ons is dat zo, de sfeer is ontspannen. Het bedrijf hamert erg op de veiligheid. Dat zie je terug op de bouw. De steigers zijn in orde. Voor de persoonlijke beschermingsmiddelen wordt gezorgd. Laatst nog hebben we een hijs cursus gevolgd. Mocht het een keer nodig zijn om de veiligheid te bespreken, dan is daar ruimte voor. Belangrijke zaken moet je niet voor je houden.’

‘Helemaal mee eens. Onze mensen hebben vaak tientallen jaren ervaring. Je zou wel gek zijn om die kennis niet te benutten. Vandaar dat het personeel bij ons écht wat in de melk te brokkelen heeft. We beginnen elk project met een goed gesprek. Dan is er nog de toolboxmeeting, waar iedereen zijn zegje kan doen. We stimuleren een open houding. Dat schept een vertrouwensband. Alleen dan krijg ik informatie over wat er speelt op de bouw.’

‘Dat is nauwelijks nodig, want de regels spreken voor zich. Die regels zijn terecht heel strikt. Zo hebben we te maken met verkeer, vervuilde grond en het risico om leidingen te raken. Dat betekent dat je heel secuur te werk moet gaan. Vanuit het bedrijf worden we regelmatig bijgeschoold. Er is veel aandacht voor ons welzijn. Het bedrijf begrijpt heel goed dat het personeel belangrijk is om het werk te blijven maken.’


Nog niet jarig… Timmerman Cor Klaver (56, links) houdt wel van een geintje. ‘Een dolletje op de bouw moet kunnen, toch? Zo waren we laatst op een renovatieklus. Daar lag een collega van ons een beetje overhoop met Coby, één van de bewoonsters. Die twee hadden een akkefietje gehad en daar zat Coby mee. Ze wilde het goedmaken. Tenminste, dat hadden we die jongen wijsgemaakt! Coby is jarig, zeiden we. Klokslag twee uur schuiven

32

→ sterk verhaal

“

Klokslag twee uur krijg je een lekker stuk gebak

”

we aan voor een lekker stuk gebak. Ook jij bent uit genodigd! Je zag gewoon de blijdschap in zijn ogen. Vlak voor tweeën zetten we onze schoenen op de trap. Wij waren zogenaamd al binnen. Toen hoorden we ‘m naar boven komen. Coby verscheen in de deuropening. Gefeliciteerd met je verjaardag, riep hij. Ik had net trek gekregen! Je had het gezicht van die vrouw moeten zien! En dan haar reactie. Ook al wás ik jarig, dan nóg kreeg je geen gebak, riep ze, en ze gooide de deur voor zijn neus dicht. Geláchen dat we hebben!’

Arbo. wat kost dat? Hoera! wie is Aansprakelijk bij ongevallen? hulpmiddel bij zagen. Machines doen het zware werk. Vakblad over arbeidsomstandigheden

Recommend Documents