Arbeidsmigranten nieuwe stijl?

jaargang 19 / nr 67 / december 2010

Griekse studenten

Arbeidsmigranten nieuwe stijl? In dit nummer o.a: • V rijheid en verantwoordelijkheid pag. 3 • L ize Jong! pag. 5 • T e gast in Bosnië-Herzegovina pag. 6 • V an bejaardenhuis tot kangoeroewoning pag. 7 • A chterbandag Lize pag. 8

Tot een paar jaar geleden waren studenten uit Zuid-Europa in Nederland een zeldzaam en wat exotisch verschijnsel. We waren dan ook verrast toen we vorig jaar kennismaakten met een paar bestuursleden van de vereniging van Griekse studenten in Nederland. De vereniging staat open voor alle studenten van Griekse afkomst maar richt zich in het bijzonder op de Griekse studenten die nieuw zijn in Nederland, gezien hun specifieke problematiek. De Griekse studentenvereniging Nederland (Hellenic Student Association Netherlands) is na de erkenning door de TU Delft en aansluiting bij de Federatie van Griekse gemeenschappen in Nederland een officieel orgaan. Tijd om de initiatiefnemers te vragen naar hun beweegredenen en om wat meer te weten te komen over Griekse studenten in Nederland.

Van links naar rechts: Panagiotis Afratis, website en ICT; Marilia Foukaraki, alumni; Valia Geradaki, penningmeester; Theodoor Klouvas, voorzitter en Georgios Andronikidis, evenementen.

Delft, (Griekse) studentenstad Volgens gegevens van de Nederlandse organisatie voor internationale samenwerking in het hoger onderwijs (Nuffic) zijn er ongeveer 60.000 buitenlandse studenten in Nederland. Daarvan komt ongeveer 90% hier om een volledig studieprogramma te volgen. Als we rekening houden met het feit dat de Duitse studenten ongeveer 1/3 deel (20.000) uitmaken van alle buitenlandse studenten dan is het aandeel Zuid europeanen met ongeveer 5.000 studenten redelijk hoog. Bij de TU Delft vormen de Griekse studenten (ongeveer 300) de derde groep ná de studenten uit China en India. Binnen twee jaar is het aantal nieuwe inschrijvingen gestegen van 36 in het studiejaar 2008-2009 naar 86 in dit studiejaar. Deze stormachtige ontwikkeling was voor een paar van deze studenten een van de redenen om een eigen landelijke vereniging op te richten. Op een frisse maar wel zonnige zondagmiddag spreken we in Delft af met het voltallige bestuur.

Waarom naar Nederland? Naast de hoge kwaliteit van de verschillende studies, speelt ook de betaalbaarheid ervan een belangrijke rol. Valia: ‘Voor een masterstudie in Engeland moet je aanzienlijk meer betalen en de kwaliteit is vaak veel lager’. Het feit dat veel studies aangeboden worden in het Engels is doorslaggevend. Theodoor: ‘Alle masters bij de TU Delft worden in het Engels aangeboden.’ Valia vult aan dat zelfs twee bachelorstudies volledig in het Engels worden gegeven. Het hoge aanzien dat veel Nederlandse universiteiten, zoals in Delft, Utrecht en Amsterdam op internationaal niveau genieten, heeft een grote aantrekkingskracht op velen. De TU Delft staat aangeschreven als een van de beste technische universiteiten ter wereld maar ook andere scoren hoog op de lijsten van de beste

Lizebulletin / nr 67 / december 2010

2

universiteiten. Daarnaast kiezen veel jongeren voor bepaalde specialisaties die in Griekenland niet aangeboden worden of niet het gewenste niveau hebben. De universiteit van Wageningen in zijn geheel of specialisaties zoals duurzame energiebronnen zijn daar voorbeelden van. Valia volgt deze master in duurzame energiebronnen. Terwijl zij twee jaar geleden begon met maar vier Griekse studenten zijn er dit jaar 20 nieuwe Griekse studenten voor dezelfde specialisatie.

Dure pannen en gulle toeslagen De oprichting van de vereniging heeft als voornaamste doel om nieuwe studenten wegwijs te maken in Nederland. Om hun taken te kunnen uitvoeren worden de bestuursleden gesteund door de universiteit van Delft. Vooral in het begin zijn er praktische zaken die veel tijd kosten en niet altijd even makkelijk te regelen zijn. Panagiotis: ‘In Griekenland vind je zo een appartement en alle huiseigenaren willen je graag als huurder hebben. Hier is dat veel moeilijker.’ De TU Delft regelt wel huisvesting voor de internationale studenten maar ze hebben maar met één organisatie een contract. Deze monopoliepositie wordt volgens alle aanwezigen vaak misbruikt. Valia: ‘Internationale studenten betalen € 435 voor een kamer en Nederlandse studenten € 290. Dit omdat wij onder short-stay housing zouden vallen, terwijl we hier voor tenminste een paar jaar komen.’ Ook ontbrak volgens de jongeren enig inzicht in de opbouw van de huurprijs. Theodoor legt uit: ‘Pas toen we vanuit de internationale studentenorganisatie dreigden met juridische stappen was men bereid om openheid van zaken te geven en was er opeens duidelijkheid over de opbouw van de huurprijs.’ Een paar zaken blijft wel wrang. Internationale studenten betalen voor gebruik van internet € 60 per maand terwijl Nederlandse studenten voor precies dezelfde faciliteit

maar een paar euro’s betalen. Volgens iedereen is het meest absurde voorbeeld dat van de keukenspullen. Een doos keukenspullen ter waarde € 22 wordt ter beschikking gesteld ná een eenmalige betaling van € 40 maar ook daarna moet men daarvoor € 20 per maand extra betalen. Ook veel andere Nederlandse regelingen vormen een ondoorzichtige wereld voor de nieuwelingen. In de meeste landen, dus ook in Griekenland, wordt de belastingdienst niet beschouwd als je beste vriend. Daarom is het wel raar om daar aan te kloppen voor een aanvulling op je inkomen. Valia: ‘Niemand heeft me geïnformeerd over de verschillende toeslagen waar je recht op hebt of het recht op studiefinanciering als je deeltijd werkt.’ ‘We zijn geen specialisten maar op basis van onze ervaringen en de beschikbare informatie via de websites van de Nederlandse instanties proberen we nieuwe medestudenten zo goed mogelijk te informeren’, zegt Panagiotis. ‘We hebben het al in het Grieks vertaald’, voegt Marilia toe.

Gaan ze blijven? Naast de praktische problemen hebben de meeste Griekse studenten in het eerste jaar last van heimwee en alles wat anders is in Nederland. Zodra de eerste emotionele hobbels genomen zijn, komt de tijd dat men zich de vraag gaat stellen waar zijn of haar toekomst ligt. Van de aanwezigen hebben twee de keuze om hier te blijven al gemaakt; de rest overweegt het wel maar is nog aan twijfelen. Marilia vertelt: ‘Vanaf mijn lichting in 2007 zijn er steeds meer jongeren die blijven. Toen bleven maar er 3 van de 27 maar tegenwoordig blijft bijna de helft.’ Zijn deze jongeren de nieuwe migranten uit Griekenland? Marilia: ‘Het woord migrant voelt alsof we hetzelfde zijn als de gastarbeiders van de jaren zestig. In die zin zijn we dat niet. We leggen heel makkelijk contacten met onze omgeving en we gaan een paar keer per jaar terug.’ ‘Met het recht op vrij verkeer binnen de Europese Unie is er veel veranderd, ook gevoelsmatig. Volgens Amerikanen en Aziaten zijn wij allemaal Europeanen’ zegt Theodoor. Volgens Valia zijn ze wel de nieuwe arbeidsmigranten maar dan hoogopgeleid en met kennis van de ontvangende maatschappij. Dat laatste is de meerwaarde die ze graag wat meer zichtbaar zouden willen maken. Het idee is al opgevat om een beurs te organiseren waarbij Nederlandse bedrijven die zaken doen in Griekenland kennis maken met de hier aanwezige studenten. Of kunnen we beter zeggen met de ‘arbeids migranten nieuwe stijl’? // Dimitris Grammatikas

Vrijheid en verantwoordelijkheid Op 14 oktober stonden er twaalf nieuwe ministers naast koningin Beatrix op het bordes van Paleis Huis ten Bosch. Het nieuwe kabinet Rutte-Verhagen is een minderheidskabinet van twee partijen die samen 52 zetels hebben in de Tweede Kamer. Met de gedoogsteun van 24 zetels van de PVV van Geert Wilders is er een kleinst mogelijke parlementaire meerderheid van 76 zetels. Naast de twaalf ministers zijn er ook acht staatsecretarissen benoemd in het kabinet waarin de VVD en CDA ieder evenveel bewindslieden hebben. Het toekomstige beleid van VVD en CDA is te vinden in hun regeerakkoord met de titel ‘Vrijheid en verantwoordelijkheid’.

Met de komst van het nieuwe kabinet is er geen aparte minister meer voor integratie. Het integratiebeleid valt nu onder de verantwoordelijkheid van minister Piet Hein Donner van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Op ditzelfde ministerie is Gerd Leers benoemd tot minister van Immigratie en Asiel. Op 8 november hebben de samenwerkingsverbanden van het Landelijk Overleg Minderheden kennisgemaakt met minister Donner. Voorzitter van Lize, Ivone Mendes, was bij dit kennismakingsoverleg aanwezig.

Enkele voorstellen - Het eigen risico van de Zorgverzekering gaat omhoog; beperking van het basispakket onder andere doordat de werelddekking vervalt bij tijdelijk verblijf buiten de EU. - EU-richtlijn inzake gezinshereniging (2003/86) aanpassen zodat scherpere voorwaarden voor gezinsvorming en gezinshereniging mogelijk zijn. - Migranten zelf verantwoordelijk voor inburgering; sociaal leenstelsel voor mensen met te weinig middelen om cursus zelf te betalen. - Verscherping voorwaarden voor naturalisatie; Nederlanderschap wordt pas definitief als er afstand is gedaan van een of meer andere nationaliteiten waarvan afstand gedaan kan worden. - Stopzetten van de export van kinderbijslag en kindgebonden budget (KGB) naar niet EU-landen. - Illegaliteit wordt strafbaar; meer geld naar de opsporing en het uitzetten van illegalen.

Het gedoogakkoord gaat alleen over de paragrafen immigratie, veiligheid en ouderenzorg: voor deze voorstellen is er door de gedoogsteun van de PVV een Kamermeerderheid. De rest van de afspraken in het regeerakkoord gaan over alle andere onderwerpen. Het kan zijn dat bepaalde voorstellen gesteund worden door de PVV, anders zijn de oppositiepartijen nodig om een meerderheid te krijgen voor een voorstel. VVD, CDA en PVV zijn akkoord over het totale bezuinigingspakket. Van veel voorstellen is nog niet te zeggen hoe ze precies zullen uitpakken en welke groepen in de samenleving er het meeste van zullen merken. Het hoofdstuk immigratie en integratie is het langste maar daarmee niet automatisch het meest interessante en zeker niet het meest realistische: sommige maatregelen bestaan al of zijn al door het vorige kabinet voorbereid, een deel is alleen mogelijk na aanpassing van EU-richtlijnen en een deel heeft betrekking op slechts erg weinig mensen (bijvoorbeeld het boerka-

- Kinderen met een grote taalachterstand gaan met dwang en drang deelnemen aan vroeg- en voorschoolse educatie. - Ouders zijn medeverantwoordelijk (ook financieel) voor de taalontwikkeling van hun kind. - Actieplan tegen laaggeletterdheid. - Invoering van een leeftijdsgrens van 30 jaar voor publieke bekostiging van MBO-opleidingen. - 12.000 extra banen in de ouderenzorg. - Kleinere zorginstellingen. - Beperking van het aantal huishoudens wat recht heeft op zorgtoeslag. - Veranderingen in de AWBZ: -wettelijke verankering PGB (binnen bestaande financiële kaders); - scheiden wonen en zorg (bewoners betalen zelf de woonlasten; als compensatie minder eigen bijdrage en meer huurtoeslag); - overheveling dagbesteding en begeleiding uit AWBZ naar WMO (daarmee geen verzekerd recht meer maar afhankelijk wat gemeente aanbiedt).

verbod) en zijn dus eigenlijk alleen bedoeld om indruk te maken. De strekking van de paragraaf ‘immigratie en integratie’ is dat niet-westerse migranten (lees: moslims) niet welkom zijn in Nederland en vooral voor problemen zorgen. Het zijn vooral deze achterliggende opvattingen en de ‘toon’ en pas daarna de concrete maatregelen waarover Lize zich het meeste zorgen maakt.

Provinciale Statenverkiezingen Op 2 maart 2011 zijn de verkiezingen voor de Provinciale Statenverkiezingen. De Provinciale Statenleden kiezen op hun beurt de leden van de Eerste Kamer. Op dit moment heeft het nieuwe (gedoog)kabinet geen meerderheid in de Eerste Kamer, onder meer omdat de PVV daarin geen zetels heeft. Zonder meerderheid in de Eerste Kamer is het voor het kabinet moeilijker om plannen te realiseren. Ook in maart 2011 geldt dus weer: ‘Uw stem beslist’. // Gonnie Kaptein

- Lonen in de publieke sector (exclusief de zorg) worden bevroren in 2011. - AOW-leeftijd naar 66 jaar in 2020; op den duur koppelen aan leeftijdsverwachting. - Geen AOW-tegemoetkoming meer voor mensen met een onvolledige AOW die recht hebben op aanvullende bijstand. - Bezuinigingen op kinderopvang en op kindgebonden budget. - In de bijstand komt een wettelijke plicht tot tegenprestatie naar vermogen. - Bezuinigingen op re-integratiebudgetten. - De bijstandsuitkering wordt tot 2020 in stapjes verlaagd doordat de berekening van het sociaal minimum verandert (afbouwen van de dubbele heffingskorting). - Invoering woonlandbeginsel voor WIA, ANW en AKW/KGB (toe te passen op alle landen vanaf 2012). - Als het gedrag of de kleding van iemand de kansen op een baan beperkt, wordt de bijstand geweigerd, gekort of ingetrokken.

3


Manifest Vrouwenpodium Op 14 september was er van 12.00 tot 14.00 uur een ludieke actie op het Plein in Den Haag en is het Manifest Vrouwenpodium 2010-2020 aangeboden aan Kamervoorzitter Gerdi Verbeet en leden van verschillende 2e Kamerfracties. ‘Emancipatie is net als een Louis Vuitton-tasje’, zei Agnes Jongerius toen ze het manifest overhandigde. ‘Er is vooral aandacht voor als er geld genoeg is; maar de aandacht verdwijnt als het geld op is.’ Het Manifest Vrouwenpodium is in deze tijd van financiële crisis en enorme bezuinigingen opgesteld om de wensen van vrouwen voor de komende tien jaar helder en duidelijk onder de aandacht van de politiek te brengen. Vrouwen willen meer en vaker hun stem laten horen in het economische en politieke debat. Vrouwen willen bijdragen aan een goede toekomst voor deze en toekomstige generaties. Het Manifest geeft op belangrijke thema’s als inkomen, werk, ontwikkelingskansen, zorg en duurzaamheid aan wat vrouwen voor die toekomst essentieel vinden. Het Manifest Vrouwenpodium wordt breed ondersteund. Niet alleen is het in gezamenlijkheid opgesteld door de FNV, de Nederlandse Vrouwen Raad en de samenwerkingsverbanden van het Landelijk Overleg Minderheden. Het Manifest is inmiddels ook ondertekend door een groot aantal organisaties en ruim 5000 vrouwen, al of niet afkomstig uit de achterbannen van de verschillende organisaties.

40 jaar Kroatische Katholieke Parochie Het ligt nog ver voor ons maar nu al worden voorbereidingen getroffen voor de viering van het 40-jarig bestaan van de Kroatische Katholieke Parochie H. Nikola Tavelić in Nederland. Op zaterdag 12 & zondag 13 november 2011 wordt op verschillende manieren aandacht besteed aan het 40-jarig jubileum van de parochie die in 2009 is opgenomen in het bisdom van Rotterdam. Al vier decennia lang komen Kroaten uit verschillende delen van Nederland samen voor de viering van de liturgie in eigen taal, en verricht de parochie pastoraal, sociaal en cultureel werk voor de gemeenschap. De jubileumviering begint op zaterdagmiddag 12 november met een symposium in Rotterdam. Tijdens het symposium wordt stilgestaan bij de migratie van Kroaten naar Nederland en de rol en betekenis die de paro-

chie heeft voor de Kroatische gemeenschap. Dit onderwerp wordt vanuit Nederlands én Kroatisch perspectief benaderd. Sieger Verhart, student geschiedenis aan de Universiteit van Leiden, neemt als stageopdracht het onderzoek naar het Nederlandse perspectief voor zijn rekening. Een spreker uit Kroatië zal een beschrijving geven vanuit de Kroatische invalshoek. Aansluitend aan het symposium wordt ’s avonds een cultureel programma aangeboden. De viering wordt op zondag afgesloten met een feestelijke Eucharistieviering in de H. H. Laurentius & Elisabeth Kathedraal van Rotterdam. De organisatoren hopen daarbij op de aanwezigheid van kardinaal Josip Bozanić uit Zagreb en/ of kardinaal Vinko Puljić uit Sarajevo. Voor meer informatie: [email protected].

Griekse kerk in Amstelveen? Sinds april 2008 staat de Dorpskerk van de Protestantse Gemeente in Amstelveen te koop. Het liefst zouden de verkopers en de gemeente Amstelveen zien dat nieuwe eigenaren het kerkgebouw intact laten. Het bestemmingsplan schrijft zelfs een maatschappelijke functie voor. Drie Griekse Nederlanders (Michael Karpathios, Charis Vaphiadis en Adamantios Vamvakas) namen het initiatief om de kerk te behouden en een maatschappelijke functie te geven. Michael Karpathios: ‘In Amstelveen is de Griekse school, een cultureel centrum staat in Amsterdam. Maar liever willen we alles samenvoegen in één pand.’ Daarnaast is een van de beweegredenen dat kerkbezoek voor Grieks-orthodoxen een grote rol speelt. Rond Amsterdam wonen een paar duizend Grieks-orthodoxen, niet alleen Grieken maar ook Oost-Europeanen en zelfs Nederlanders. Deze mensen moeten nu uitwijken naar Rotterdam of Utrecht om een Grieks-orthodoxe dienst bij te wonen. ‘Het pand is uitermate geschikt om er een cultureel


4

centrum van te maken en de Griekse lessen en de Grieks-orthodoxe diensten in te houden. Voor ons is het ideaal, maar ook voor de buurt. Want we zullen de kerk, een mooi monument, laten zoals hij nu is. We willen hem absoluut niet slopen.’ Maar de vraagprijs voor de kerk is hoog. De kerk moet tussen de 800.000 en 950.000 euro opbrengen. Op 20 september stuurde het drietal een brief naar de gemeente Amstelveen om medefinanciering aan te vragen; het antwoord is nog niet bekend. Om de financiering rond te krijgen zijn de initiatiefnemers op zoek naar sponsoren of andere steun. Deze kunnen contact opnemen door te mailen naar [email protected].

Lize Jong!

Op vrijdag 22 oktober 2010 heeft Lize een netwerkavond georganiseerd voor ZuidEuropese jongeren, vol ontmoetingen, (h)erkenning, inspiratie en positiviteit! Het thema was: REALize, je eigen Zuideuropese jongerennetwerk. Op een interactieve manier hebben ongeveer 70 jongeren kennis gemaakt met elkaar en het belang van netwerken ontdekt. Tussendoor vertelden enkele succesvolle Zuid-Europeanen, zoals Tatjana Sormaz (www.tatjanasormaz.nl), Bojana Duovski (www.conciergeamsterdam.nl) en Leila Prnjavorac (www.lvision.nl) over hun ervaringen, hun drijfveren, hun kracht en gaven hun beste netwerktips prijs! Hun

bijdrage reikt echter veel verder want zij hebben zich ook beschikbaar gesteld als mentor. Jongeren die hiervoor in aanmerking willen komen kunnen hun CV met een korte motivatie naar Lize sturen. Vergeet niet om aan te geven of je een mentorship van Tatjana, Lejla óf van Bojana wilt. Wil je op de hoogte blijven van deze actie of andere interessante evenementen en nieuws, wordt dan lid van Lize jongeren op Facebook. Door het inzetten van social media in combinatie met ‘echte’ bijeenkomsten willen we Zuideuropese jongeren de kans geven om hun netwerk uit te breiden en ideeën uit te wisselen. Dus verbaas je niet als je binnenkort een bericht krijgt van Lize de Jong met het verzoek om vrienden te worden. Het is geen spam maar het alter ego van een organisatie die net twintig is geworden en op een speelse manier omgaat met nieuwe technologieën.

Lize wenst u een gezond en vreugdevol 2011!

Informatieweekend over gezondheid en welzijn

Het Portugese verenigingsleven in Amsterdam Toen Joaquim Teixeira een paar jaar geleden besloot om terug te keren naar zijn geboorteland Portugal, wilde hij dit niet doen zonder een getuigenis achter te laten van het veelzijdige verenigingsleven van de Portugese gemeenschap in Amsterdam. Dit voornemen leverde een 300 pagina’s tellend boek op dat een overzicht geeft van de verschillende Portugese organisatieverbanden die Amsterdam de afgelopen 40 jaar heeft gekend. Van de opvang van gastarbeiders in de jaren ‘60, het onderwijs in eigen taal en het pastorale werk, tot en met de volksdansen theatergroepen, het werk van het verenigingsleven is volgens de auteur onmisbaar geweest voor de participatie van de Portugezen in Amsterdam. Ontelbaar zijn de vele vrijwilligers die in besturen en commissies de activiteiten van de verenigingen mogelijk hebben gemaakt. Zij hebben daarmee een bijdrage geleverd aan het beleven en uitdragen van de eigen cultuur én aan het verbinden van Portugezen, Nederlanders en de vele andere etnische groepen in de hoofdstad. Joaquim Teixeira, in 1966 naar Nederland gekomen, nam in die veertig jaar allerlei taken op zich. Hij maakte deel uit van besturen, stond tijdens fadoavonden met zijn gitaar op de planken en schreef informatieve stukken voor de verenigingsbladen. Dit deed hij altijd vanuit een gevoel van grote betrokkenheid en solidariteit. In het

13 en 14 november organiseerde de Federatie van Spaanse verenigingen (FAEEH) een bijeenkomst over gezond ouder worden, met veel aandacht voor zowel de fysieke als de meer geestelijke aspecten ervan. Onder begeleiding van enkele artsen en psychologen hebben de 85 deelnemers op de zaterdag nuttige informatie gekregen en met elkaar van gedachten gewisseld. Op zondagochtend gaf de heer Arthur Bouman van AxionContinu, een van de grootste ouderenzorg organisaties in de regio Utrecht, voorlichting over de verschillende woonvormen voor ouderen die Nederland rijk is. Interessant in dit kader was ook de informatie dat er in Spanje twee verzorgingshuizen zijn voor oudere Nederlanders, waar natuurlijk ook oudere Spanjaarden gebruik van kunnen maken. Onder de aanwezigen waren niet alleen ouderen, maar ook de tweede generatie goed vertegenwoordigd. Hun ouders worden hulpbehoeftig en zij zitten met de vraag hoe daarmee om te gaan. Ook voor hen was het bijzonder nuttig om alle mogelijkheden op een rijtje te zien.

bijzonder is Teixeira dankbaar voor de wijze waarop hij, toen hij in Nederland aankwam om onder andere voor de KLM te werken, is opgevangen door de hier al aanwezige Portugezen en de Nederlandse samenleving. Het is ook voor hen dat hij dit boek heeft geschreven. Wat betreft de toekomst denkt Teixeira dat het voortbestaan van de nu nog bestaande verenigingen in handen ligt van de jongeren van de 2de en 3de generatie. Geen makkelijke taak gezien de vele andere sociale mogelijkheden en verplichtingen die jongeren van deze tijd hebben. Zijn hoop is dan ook dat de nieuwe generatie Portugezen inziet hoe waardevol het is om het eigen cultureel erfgoed in stand te houden en welke rol het verenigingsleven kan spelen in het activeren en verbinden van mensen. Amesterdão: Quarenta anos de associativismo.

5


Te gast in Bosnië-Herzegovina Begin oktober waren Alice Odé, Nild van den Brink en Emira Wijdenes-Šehović , alle drie medewerkers van het Nederlands Migratie Instituut (NMI), te gast bij remigranten in Bosnië-Herzegovina. Zij bezochten Sarajevo, Mostar en Zenica. Dit werkbezoek vond plaats in het kader van de RemigrantenDesk, het NMI-project voor remigranten in de herkomstlanden. waren in ieder geval verrast en blij dat het NMI de moeite nam om naar hen toe te komen en antwoord te geven op mogelijke vragen. ‘Wat tijdens deze voor mij eerste ervaring met de Balkan het meeste indruk op mij maakte is de houding van deze mensen jegens Nederland. Ze zijn dankbaar dat ze, samen met hun kinderen, in Nederland uiteindelijk een veilig onderkomen vonden. Hun kinderen gingen in Nederland naar school en bouwen hier nu hun leven op,’ vertelt Nild van den Brink. ‘Wrang voor deze remigranten blijft natuurlijk dat hun kinderen niet met hen zijn teruggegaan naar Bosnië, zij voelen zich beter thuis in Nederland. Als gezinsleden zo ver uit elkaar wonen, is dat moeilijk voor alle partijen. Zeker doordat ze ook zo’n heftige geschiedenis delen. Gelukkig hebben de ouders, dankzij de Remigratiewet, geen problemen met het krijgen van een visum voor Nederland. En op korte termijn is het helemaal eenvoudig, want met ingang van 15 december zijn zij vrijgesteld van de visumplicht voor de EU. De meesten onder hen zoeken hun kinderen regelmatig op. Dat helpt hen hun leven in Bosnië-Herzegovina weer op de rails te krijgen.’

RemigrantenDesk De RemigrantenDesk - officieel ‘Voorlichting en advies aan remigranten in de herkomstlanden’ - informeert remigranten over alle aan remigratie verwante zaken en is ontstaan uit de behoefte van cliënten aan informatie ná remigratie. De doelgroep bestaat voornamelijk uit remigranten die een Nederlandse exporteerbare uitkering ontvangen en/of gebruikmaken van de Remigratiewet. In Bosnië-Herzegovina is er geen sociaalattaché aanwezig op de Nederlandse ambassade waar mensen met hun vragen terecht kunnen. Zij kunnen dan altijd aankloppen bij het NMI. Voorlichtingsbijeenkomsten in de herkomstlanden zijn slechts één onderdeel van de activiteiten die het NMI ontplooit. Het NMI hoort regelmatig dat de helpdesk voorziet in een behoefte aan informatie en advies. De remigranten in Sarajevo, Mostar en Zenica


6

Voorlichtingsbijeenkomsten

Emira Wijdenes-Šehović, consulent van het NMI, was tijdens het bezoek aan Sarajevo, Mostar en Zenica het eerste aanspreekpunt voor de remigranten. Emira, zelf afkomstig uit Sarajevo, presenteerde de NMI-voorlichtingsbijeenkomsten. Na een algemene presentatie over volksverzekeringen, het exporteren van uitkeringen, en andere zaken die bij remigratie belangrijk zijn, nam zij vooral de tijd om de deelnemers antwoord te geven op persoonlijke vragen. Veel van de remigranten die het NMI-team ontmoette, heeft Emira voorafgaand aan hun vertrek uit Nederland zelf begeleid. Zij zijn meestal in de periode 1992-1995 naar Nederland gekomen. Nadat de situatie in de regio beter werd, is men gaan terugkeren. Velen koesteren de wens om in het geboorteland oud te worden. De remigranten waren niet alleen enthousiast over hun ontmoeting met het NMI, maar vonden het daarnaast ook heel belangrijk om elkaar te zien en te spreken. Ze delen immers een geschiedenis in Nederland, willen ervaringen uitwisselen en elkaar steunen.

Tijdens de bijeenkomsten maakten ze afspraken om ook in de toekomst contact met elkaar te houden en een enkeling vatte zelfs het plan op om een vereniging voor remigranten uit Nederland in het leven te roepen.

Hoe verder? Het bezoek aan Bosnië-Herzegovina heeft zeker aan de verwachtingen van het NMI en van de remigranten voldaan. Voor het NMI is het intensieve contact met remigranten belangrijk om inzicht te krijgen in de sociaal-juridische problematiek van deze doelgroep. Dat inzicht komt van pas bij de voorlichting en het begeleidingstraject van migranten die overwegen te vertrekken. Half december is het NMI door de ambassadeur van Bosnië-Herzegovina in Den Haag uitgenodigd om over het bezoek te komen vertellen. In 2011 is er geen vervolgbezoek aan de Balkanregio gepland. Wel zal voor het eerst een NMI-nieuwsbrief in het Bosnisch verschijnen. Ook kunnen remigranten altijd contact met het NMI opnemen als er vragen zijn. Dat geldt overigens voor iedereen die iets wil weten over remigratie en de Remigratiewet. // Margreet Macco Nederlands Migratie Instituut

Het NMI is een loket voor vragen rond remigratie, de dienstverlening is gratis. U kunt er terecht met al uw vragen rond vrijwillige terugkeer naar uw herkomstland. Bij het NMI werken consulenten van verschillende culturele achtergronden die vaak ook de taal van de doelgroepen spreken. Bereikbaarheid: 14 spreekuurlocaties, www.remigratie.nl, 030- 236 42 45.

Sociale huurwoningen voor senioren in Zeist

Van bejaardenhuis tot kangoeroewoning De afgelopen 50 jaar is het Nederlandse beleid rond de huisvesting van ouderen heel erg veranderd. In de jaren ’60 werden 65-plussers nog gestimuleerd om in een bejaardenhuis te gaan wonen. In de jaren ’70 werden de mogelijkheden voor verzorging thuis steeds uitgebreider en in 1983 nam de Nederlandse overheid afstand van de bejaardenhuizen in de Beleidsbrief Ouderenbeleid. Vanaf dat moment is het beleid erop gericht om zo lang mogelijk zelfstandig te wonen, met zorg op maat. Dit beleid sluit aan bij de maatschappelijke ontwikkelingen. Er zijn wel steeds meer ouderen in Nederland, maar gemiddeld zijn die gezonder dan 30 jaar geleden. Het overgrote deel van de ouderen blijft gedurende zijn hele leven zelfstandig wonen; niet meer dan ongeveer 10% woont in een verzorgings- of verpleeghuis. De helft van de bewoners van een verpleeghuis is ouder dan 85. Ouderen kiezen zelf waar en hoe ze willen wonen en er zijn steeds meer mogelijkheden. Voor allochtone ouderen geldt dat zij, zolang ze nog mobiel genoeg zijn en hun gezondheid het toelaat vaak willen pendelen tussen Nederland en het land van herkomst. Als het op en neer reizen niet meer gaat dan komen ook zij voor de keuze te staan hoe en waar ze de rest van hun leven willen wonen.

Zo lang mogelijk zelfstandig Als u ouder wordt is het goed om eens met andere ogen te kijken naar het huis waar u nu woont. Kunt u er nog steeds veilig wonen als u minder goed kunt lopen, is het huis voldoende verwarmd, is er een toilet op de verdieping waar u slaapt, is de vloer van de badkamer stroef genoeg en gaan alle ramen makkelijk open zonder dat u op een stoel hoeft te gaan staan? Misschien zijn er op den duur woningaanpassingen nodig. Sommige daarvan kunt u zelf regelen, voor de grotere aanpassingen moet u - als het om een huurwoning gaat - altijd contact opnemen met de woningbouwvereniging. Er zijn ook steeds meer technische hulpmiddelen waardoor u langer in uw eigen huis kunt blijven wonen. Voorbeelden hiervan

zijn een systeem voor personenalarmering (zodat u op elk moment met een druk op een alarmknop hulp kunt inschakelen) of een cameraatje bij de voordeur zodat u kunt zien wie er aanbelt. Deze technische mogelijkheden noemen we ‘domotica’. Misschien wilt u toch liever verhuizen omdat u geen trappen meer kunt lopen of omdat het huis te groot of te koud is. U kunt zich dan bij woningbouwverenigingen in uw eigen gemeente inschrijven voor een van de vele soorten ouderenwoningen die er intussen bestaan. Doe dat op tijd en houdt rekening met wachtlijsten; het aanbod van woningen verschilt per gemeente. Seniorenwoningen, levensloopbestendige woningen, aanleunwoningen of groepswonen: het zijn allemaal voorbeelden van (huur)woningen waar ouderen zelfstandig wonen. Het zijn in het algemeen woningen die gelijkvloers zijn en die makkelijk aangepast kunnen worden als de bewoner meer zorg nodig heeft of bijvoorbeeld een rolstoel moet gaan gebruiken. Twee bijzondere voorbeelden zijn de mantelzorgwoning en de kangoeroewoning. Een mantelzorgwoning is een complete kleine woning die kant en klaar wordt neergezet bijvoorbeeld in de tuin van het huis van de kinderen. Een kangoeroe-

woning zijn eigenlijk twee huizen boven elkaar die binnendoor verbonden zijn. In beide gevallen kan je heel makkelijk bij elkaar komen en tegelijkertijd hebben beide huishoudens toch genoeg privacy.

Zorg met verblijf Naast alle verschillende zelfstandige woningen voor ouderen zijn er ook verzorgingshuizen en verpleeghuizen. Daar woont u niet meer zelfstandig, u wordt verzorgd. Verzorgings- en verpleeghuizen zijn AWBZinstellingen, dat betekent dat de kosten worden betaald uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten. U betaalt een eigen bijdrage naar inkomen. Niemand komt ‘zomaar’ in een verzorgingshuis. Eerst moet zijn vastgesteld dat u echt niet meer zelfstandig kunt wonen. Om professionele hulp, zorg of begeleiding te krijgen is bijna altijd een indicatie nodig. ‘Een indicatie hebben’ wil zeggen dat een officiële instantie heeft vastgesteld dat u de zorg echt nodig hebt. De indicaties voor heel veel verschillende soorten hulp en zorg worden gedaan door het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg, www.ciz.nl). Vaak is een indicatie vooral nodig om zorg vergoed te krijgen. Iedereen kan bijvoorbeeld thuiszorg inkopen bij een particuliere thuiszorginstelling. Maar alleen met een indicatie krijgt u (een deel van) de kosten vergoed. Het belangrijkste advies is om al over ‘hoe ga ik later wonen’ na te denken als het eigenlijk nog niet nodig is. Ga nu al eens kijken in uw gemeente wat de mogelijkheden zijn en kies wat bij u past! // Gonnie Kaptein

7


Achterbandag en immigratie & integratie. Onder de enthousiaste en prikkelende leiding van Anna Maria Andriol reageerden zij zowel op elkaar als op vragen uit de zaal.

De achterbandag van Lize werd dit jaar gehouden op 28 november in het Spoorwegmuseum. Het ochtend programma bestond uit een boeiende paneldiscussie over het komende beleid van het nieuwe kabinet Rutte. Zonder succes heeft Lize verschillende politici van CDA en VVD (landelijk en lokaal) gevraagd om de plannen van het kabinet toe te komen lichten. Daartegenover is het wél gelukt om vertegenwoordigers van gezaghebbende maatschappelijke organisaties bereid te vinden om op een zondagochtend de ongeveer 120 aanwezigen te vertellen wat hen de komende jaren te wachten staat met deze nieuwe regering. Voorzitter van Lize, Ivone Mendes, sprak dan ook haar waardering uit voor Kees Groenendijk (emeritus hoogleraar Centrum voor Migratierecht), Agnes Jongerius (voorzitter FNV), Wim van Minnen (directeur Centrale Samen werkende Ouderenorganisaties) en Jan Laurier (voorzitter Landelijke Cliëntenraad) die ieder een korte inleiding gaven. Zij gingen in op de thema’s werk & inkomen, (ouderen)zorg

Vijf eeuwen migratie

vrouwen over hun persoonlijke migratiegeschiedenis. Op luchtige wijze, soms ontroerend, vertelden Sladjana Labovic (o.a. schrijfster van het boek ‘En we gaan nog niet naar huis... gastarbeiderskinderen over hun jeugd’), Fidan Ekiz, (onder andere maakster van de documentaire ‘Veerboot naar Holland’), journaLize behartigt bij de landelijke overheid liste Naeeda Aurangzeb en Lucia de belangen van personen afkomstig uit Lameiro, directeur van Lize, over Bosnië-Herzegovina, Griekenland, Italië, hun eigen ervaringen en verbondenheid met het thema. Kaapverdië, Kroatië, voormalige Tot slot sprak journalist Will Joegoslavische Republiek Macedonië, Tinnemans een column uit. Montenegro, Portugal, Servië, Slovenië en CDA Tweede Kamerlid Spanje en hun nakomelingen. Kathleen Ferrier lanceerde Lize maakt deel uit van het Landelijk Overleg daarna de website met een Minderheden dat de belangen behartigt van alle druk op de knop. doelgroepen van het rijksintegratiebeleid. Lize vervult met haar kennis van en haar relatie ‘Ik vind dit een belangrijk initiatief omdat met de Zuideuropese gemeenschappen een het laat zien dat de geschiedenis van beleidsbeïnvloedende rol bij de overheid. migratie en migranten onlosmakelijk Lize functioneert tevens als informatiemakelaar verbonden is met de geschiedenis van tussen overheid en achterban. In haar belangen Nederland en dus met ons allemaal. behartiging zoekt Lize de balans tussen het belang Fantastisch dat wetenschappers, van de achterban en het politiek haalbare. Om haar migrantenorganisaties, musea en archieven hebben samengewerkt kerntaak uit te voeren, voert Lize regelmatig overleg om dit tot stand te brengen.’ met de minister van integratiebeleid, bewindslieden, ambtenaren en leden van de Tweede Kamer. Daarnaast werkt Lize nauw samen met andere landelijke partners.

Aansluitend aan de Lize-achterbandag vond, eveneens in het Spoorwegmuseum, de lancering plaats van de website www.vijfeeuwenmigratie.nl. Deze site informeert een breed publiek over de lange migratiegeschiedenis van Nederland en over alle migrantengroepen die zich hier gevestigd hebben. Van Sefardische Joden uit Portugal tot Hugenoten uit Frankrijk, van zeelieden uit Noorwegen tot schoorsteenvegers uit Italië, en van gastarbeiders uit Spanje tot vluchtelingen uit Iran en Bosnië-Herzegovina. Naast de meest recente inzichten zijn op de website filmpjes, foto’s, persoonlijke verhalen en archiefdocumenten te zien. Bezoekers kunnen ook zelf informatie aan de site toevoegen. Aydin Akkaya, coördinerend voorzitter van de LOM-samenwerkingsverbanden, verzorgde de aftrap. Daarna hield Leo Lucassen een inspirerend betoog over migratie door de eeuwen heen waarbij hij voor het publiek feit en fictie rond het onderwerp op inzichtelijke wijze van elkaar wist te scheiden. Vervolgens interviewde Naima Azough vier


8

Enkele conclusies: - vooral de lagere inkomensgroepen - in het bijzonder Voor vragen ouderen en langdurig zieken - zullen de negatieve over dit blad of gevolgen ondervinden van de verschillende andere zaken: kortingen en bezuinigingen; - van de 18 miljard aan bezuinigingen komt Lize 4 miljard ten laste van de sociale zekerheid, onder Postbus 14065 andere doordat de bijstandsuitkeringen omlaag 3508 SC Utrecht zullen gaan; tel. 030 233 21 00 - aangezien Nederland niet uit de Europese Unie fax 030 232 25 71 zal stappen (dat zou gelijkstaan aan economie-mail [email protected] sche zelfmoord) biedt de Europese weten regelwww.lize.nl geving voor migranten de beste bescherming tegen veel van de voorstellen uit het regeerakKopij voor het Lize bulletin koord. naar bovenstaand adres sturen. Reden genoeg voor Lucía Lameiro, directeur van Lize, om de Zuideuropese achterban op te roepen stelling te nemen, zich aan te sluiten Eindredactie: Gonnie Kaptein bij ouderenorganisaties en vakbonden, en op Foto’s: Lize, Susan Leclercq, alle mogelijke terreinen actief te zijn, dus Ivica Jurisic, Nora Akachar ook politiek. In de middag kon men deelen NMI nemen aan werkgroepen rond het thema Vormgeving: C&P Communicatie ‘Ouder worden, later begint nu’. De aanwezigen werden gestimuleerd om het nadenken over hoe zij oud willen worden niet vooruit te schuiven. ISSN 1571-6384

Arbeidsmigranten nieuwe stijl?

Recommend Documents