Anders samenwerken, andere afspraken Tussenresultaten van het technologieclusterproject ‘juridische aspecten BIM’ Freek Bomhof
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
Brancheinnovatiecontract BIM Kennisoverdracht van TNO aan het MKB Innovatie in de bouwsector aanjagen door BIM Sectorbreed (opdrachtgevers worden ook betrokken) Bottom-up: kennis praktisch toepasbaar maken, géén onderzoek
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
Onderwerpen in het brancheinnovatiecontract In uitvoering: Nederlandse afspraak Level of Details BIG BIM Capability Maturity Model Blauwdruk Bedrijfssamenwerking BIM 3D toetsen omgevingsvergunning
In voorbereiding: BIM mogelijkheden & business models Gebruik van IFD
Dit is “ juridische aspecten”
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
Eerste ervaringen en observaties Openheid en vertrouwen is belangrijk Sommige onderwerpen blijven terugkomen (objectbibliotheken,
juridische aspecten) en krijgen daardoor mythische proporties Veel interesse vanuit bedrijven om hier serieus op in te springen Veelheid aan elkaar kruisende initiatieven, portals, overzichten, onderzoeken, publicaties, …
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
A4-tje of boekwerk?
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
Juridische aspecten probleemstelling Probleem: Door BIM verandert samenwerking Mogelijkheden komen anders te
liggen (“wie zit waaraan”) Auteursrecht kan een rol spelen Wat leg je contractueel vast? BIM-protocollen (“blauwdruk”) als basis voor analyse Output: Toelichting op UAV / DNR
Basis voor vervolgproject IBR
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
Juridische aspecten vraagstelling Vragen Wat moet je afspreken bovenop de DNR, UAV, UAV-GC? Wat moet je daarvan contractueel
vastleggen? Kortom: hoe ziet een generiek BIMprotocol eruit?
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
Doelen
1. Breed draagvlak (TNO, brancheorganisaties, MKB, IBR, …). 2. De Blauwdruk is de laatste (kennis)stap voor de formele aanvulling algemene contractvoorwaarden.
Dit project Beoogd vervolg: formaliseren in ‘annex algemene voorwaarden’ (door IBR)
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
Deelnemers en betrokkenen Kerngroep
Experts, advies
Spring (architecten)
Rassers (advocaten)
Spekkink C&R (adviseurs)
IBR (bouwrecht)
Bloeii (opdrachtgever, advies &
UNETO-VNI (installatiebranche,
ontwikkeling)
juridisch)
DWA (ir bureau)
Breijer (bouw)
Hendriks Bouw (bouw)
Movares (ir bureau; bedrijfsjurist)
IAA (architecten)
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
Projectaanpak 1.
Expertworkshop (met de juristen van branches, bedrijven, IBR)
2.
Plenaire kick-off bijeenkomst
3.
Werksessie met het MKB, focus op praktijkervaringen en knelpunten
4.
Vervolg expertworkshop met de juristen voor afbakening inhoud Blauwdruk
5.
Toetsing, ook bij opdrachtgevers zoals RWS, Rgd, Aedes
6.
Inhoudelijke afronding van de Blauwdruk
7.
Plenair seminar
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
Bestaande BIM richtlijnen als referentie NL IPC report 2012 Rgd BIM Norm 2012 RWS BIM verkenning en concept roadmap 2011 Nordic countries Finland Denemarken Noorwegen
: Senaatti BIM Requirements 2007/2009 en COBIM 2012 : BIPS 3D Working Method 2006/.. : Statsbygg BIM Manual 2009
USA NBIMS 2009/… IPD + IPD case books 2007/2009 US Army 2006/… BIM Guides for general contractors 2006/.. ConsensusDOCS 2007 BuildingSMART Handbook 2010- under construction Various guidelines from BuildingSMART regional Chapters Other countries Australië Singapore
: CRC National Guidelines for digital modelling and case book 2009 : CORENET planning and design submission and approvals 2012
Internationale vergelijking - overzicht NL
Nordic (FI, DK, NO)
US
Building Smart
Other Countries (AU, SG)
0
4
4
0
3 [AU]
b. BIM related cost
0
0
3
0
2 [AU]
c. BIM related tasks
4
5
5
4
4 [AU]
d. BIM Knowledge & Qualification Recommendations on
0
2
3
2
4
3 2
2 4
5 0
0 0
4 4 [SG]
3
5
5
5
4
3
4
4
5
4
BLUEPRINT
Techical Aspects
Organizational / Collaboration Aspects
Agreements on: 1 a. BIM ownership
2 a. Procurement (tendering) method b. Relation to Laws and Regulations (especially for public bodies)
3
Background Considerations a. Model Integration & Level of Details b. Tools, Software, and Open Standards
Note: 0 = hardly available; 5 = extensive/complete
BIM ownership
BLUEPRINT 1 a. BIM ownership
NL 0
Nordic (FI, DK, NO) 4
US 4
Public Clients leading the BIM initiatives. There are different views regarding ownership due to the perspective of parties whom the gudelines refer to. (i.e. Contractors, US Army etc.)
Note: 0 = hardly available; 5 = extensive/complete
Building Smart 0
Other Countries (AU, SG) 3 [AU]
Since Australia adopt IPD and BIM, the implementations and guidelines are similar.
BIM-gerelateerde kosten
BLUEPRINT 1 b. BIM related cost
NL
Nordic (FI, DK, NO)
US
Building Smart
Other Countries (AU, SG)
0
0
3
0
2 [AU]
The cost is to be beared by all parties and it is only found in BIM Guide for Contractor's
Note: 0 = hardly available; 5 = extensive/complete
BIM-gerelateerde taken
BLUEPRINT 1 c. BIM related tasks
NL 4
Nordic (FI, DK, NO) 5
US 5
Public clients leading the BIM initiatives. Therefore, the guidelines emphasizes the client ownership.
Note: 0 = hardly available; 5 = extensive/complete
Building Smart 4
Other Countries 4 [AU]
BIM kennis en kwalificatie
BLUEPRINT 1 d. BIM Knowledge & Qualification
NL
Nordic (FI, DK, NO)
US
Building Smart
0
2
3
2
BIM maturity and BIM manager's role is identified in US Army guidelines
There is TNO BIM Quickscan which is not incroporated with BIM guidelines.
BIM coordinator role is intensively defined.
Note: 0 = hardly available; 5 = extensive/complete
Other Countries (AU, SG) 4
Singapore's Building and Construction Authority (BCA)'s academy provides - twice-yearly dialogues, - BIM training in engineering and architecture, - seminars, lectures, internship programmes
Aanbestedingsmethode
BLUEPRINT 2 a. Procurement (tendering) method
NL
Nordic (FI, DK, NO)
US
Building Smart
3
2
5
0
Other Countries (AU, SG) 4
IPD in US and similar practices in Australia due to adoptation of IPD DBFMO&DBM in RGD BIM Norm and IPD in IPC voor architecten)
Note: 0 = hardly available; 5 = extensive/complete
Wet- en regelgeving NL
Nordic (FI, DK, NO)
US
2
4
0
BLUEPRINT 2 b.Relation to Laws & Regulations (especially for public bodies)
RDG in relation to bouwbesluit 2012
Senati guidelines illustrates where/by whom/how BIM can (and will) be used in future regarding building permits etc. [not in practice yet]
Note: 0 = hardly available; 5 = extensive/complete
Due to the variation of state laws.
Building Other Smart Countries (AU, SG) 0
4 [SG]
Modelintegratie, LOD, tools, software, open standaarden
Background Considerations 3 a. Model Integration & Level of Details 3 b. Tools, Software, and Open Standards
3 3
IFC, specified in RGD BIM Norm
Note: 0 = hardly available; 5 = extensive/complete
5 4
5 4
5 5
4 4
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
1. Uitgangspunt BIM-aanpak 1.1. Afspraak over de keuze voor model-integratieaanpak •
Alles in één model (het ideaalbeeld van BIM)
–OF–
•
Slim samenwerken o.b.v. domeinmodellen (de efficiënte praktijk)
De Blauwdruk beschrijft de verschillen tussen beide mogelijkheden en de punten waarop afspraken dienen te worden gemaakt m.b.t. integratieaanpak.
–OF–
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
1. Uitgangspunt BIM-aanpak
1.2. Afspraak over de keuze voor positie van BIM manager •
Als aanvullende rol op een bestaande functie (bijv. architect)
–OF–
•
Als een aparte functie / nieuwe contract partij (bijv. de BIM Coördinator)
De Blauwdruk beschrijft de rollen van de BIM manager, de juridische overwegingen bij een aparte BIM Coördinator-functie, en de punten waarop afspraken dienen te worden gemaakt over deze positionering.
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
2. Samenwerkingsafspraken
2.1. Afspraken over model-eigendom Met name afspraken over: de eigendom van het totale BIM model; de intellectuele kennis; de gerelateerde data; en licentieovereenkomsten. 2.2 Afspraken over taken en verantwoordelijkheden Met name afspraken over: verschuivingen en in elkaar schijven van de fasen in het bouwproces; en herstellen van fouten vóór de bouw n.a.v. BIM clashdetectie. 2.3. Afspraken over BIM competentieniveau Met name afspraken over de methodiek (bijv. naar de TNO BIM Quickscan) voor het objectief vaststellen van het BIM competentieniveau van de kandidaat partijen bij aanbesteding en t.b.v. BIM kwaliteitsborging gedurende het project.
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
3. Aanbevelingen
3.1. Aanbevelingen bij het kiezen voor aanbestedingsvorm Welke aanbestedingsvorm(en) is/zijn het meest geschikt voor een BIMproject t.a.v. de bouwopgave, het type opdrachtgever, de samenwerkingsvorm. 3.2 Aanbevelingen in relatie tot algemene wet en regelgeving Bijv. inrichting van de samenwerking/ het BIM-project die voldoet aan de wet -en regelgeving, i.h.b. wet informatiebeheer (macro), regelgeving van contractuele aard (micro), en project-overstijgende aspecten (meso). 3.3. Aanbevelingen met betrekking tot aansluiting BIM op bouwbesluit e.d. Bijv. bouwaanvraag met BIM, inzet bouwregelgeving en EPC-normen in BIM clashdetectie.
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
Zijn contracten de enige richting?
“
tussen contact en contract zit maar één letter verschil: de ‘r’ van relatie
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
Vervolg van het project Samen met het MKB en praktijkdeskundigen Op basis van hun projectervaringen en huidige knelpunten, geven de deelnemers input tijdens de Werksessie met TNO (in feb 2013): welke praktische invullingen zijn nog meer nodig voor de hoofdonderwerpen van de Blauwdruk. Samen met de brancheorganisaties en juridische experts Sector-breed draagvlak en steun, en juridische afbakening van de Blauwdruk voor de vervolg ontwikkeling van ‘Annex: set aan algemene voorwaarden’, aansluiting bij de bestaande contractmodellen UAV, UAVgc, Bouwteam. Samen met de opdrachtgevers Validatie (tevens in het kader van de (EU) randvoorwaarden voor publieke opdrachtgevers) en intentie voor het gebruik in toekomst projecten.
Freek Bomhof Brancheinnovatiecontract BIM
Contactgegevens •
Projectcoördinatie en afstemming met brancheorganisaties ir. Freek Bomhof Principal Business Consultant
[email protected]
•
Inhoudelijke ontwikkeling en kennisoverdracht
dr. Rizal Sebastian, BArch, MSc. Senior Research Scientist
[email protected]