Amputatie van de borst (Ablatio mamma) Afdeling Heelkunde
Binnenkort wordt u opgenomen in het UMC Utrecht voor een operatie waarbij uw borst wordt verwijderd. Deze operatie wordt ook wel een ‘borstamputatie’ of ‘ablatio mamma’ genoemd. In deze folder krijgt u informatie over de operatie, de opname en de periode na ontslag.
Borstamputatie Bij deze operatie haalt de chirurg al het borstklierweefsel weg. De tepel wordt vaak ook weggehaald, omdat deze borstklierweefsel bevat. In sommige gevallen is het veilig om de tepel te sparen. We spreken dan over een zgn tepelsparende ablatio. De arts bespreekt of dit bij u mogelijk is. De borstspier, die tussen de borstklieren en de ribben ligt, blijft bestaan. Er wordt één snee gemaakt. Het litteken loopt, of dwars over de borst als een dunne streep, of half boogvormig over de borstkas.
borstspier vetweefsel klierweefsel bindweefsel melkzakje tepel huid
Amputatie van de borst (Ablatio mamma) | 1
Redenen voor een borstamputatie kunnen zijn: • Als iemand borstkanker heeft en een borstsparende operatie niet mogelijk is. • Uit voorzorg: als aangetoond is dat iemand een erfelijke aanleg heeft voor borstkanker (in medische taal: BRCA-1/-2 genmutatie). • Als iemand een uitgebreid voorstadium van borstkanker heeft (CIS).
Vóór de ingreep Voorafgaand aan de operatie wordt u gezien door een medewerker van de Pre operatieve screening (POS receptie 30) ook zal de screeningsverpleegkundige een intake gesprek met u hebben (receptie 23E). De mammacare verpleegkundige helpt u bij het maken van deze afspraken. U ontvangt een schriftelijke bevestiging over de voorbereiding, opnamedag en de afdeling waar u wordt opgenomen. U wordt verzocht, vanaf het moment dat u de oproep voor de operatie ontvangt, de oksel niet meer te scheren i.v.m. mogelijke wondjes. U mag tijdens de operatie geen make-up, contactlenzen, sieraden of piercings dragen. Het tijdstip van uw operatie ligt niet precies vast. Soms duren eerdere operaties langer dan verwacht. Kort voor de operatie krijgt u speciale operatie kleding aan en volgens afspraak pijnstillers en medicijnen om u wat slaperig te maken. Als u aan de beurt bent, wordt u met bed naar de voorbereidingsruimte van de operatiekamer gebracht. Daar wordt u ontvangen door een verpleeg kundige. Hier liggen meestal nog andere patiënten te wachten. Vanaf deze voorbereidingsruimte gaat u naar de operatiekamer. De operatie duurt ongeveer 60 minuten. U zult merken, of u heeft al gemerkt, dat er regelmatig wordt gevraagd naar uw naam, geboortedatum en de kant waar u geopereerd gaat worden. Dit wordt gedaan vanuit de patientveiligheidsvoorschriften.
2 | Amputatie van de borst (Ablatio mamma)
PA-uitslag Het weggenomen weefsel wordt nagekeken door de patholoog anatoom, deze onderzoekt het weefsel onder de microscoop, op de volgende kenmerken: • De grootte en de groeisnelheid van de tumor • De gevoeligheid voor hormonen: oestrogeen (ER) en Progesteron (PR) • Een groeifactor op het celoppervlak: dit heet Her2Neu Dit alles neemt ongeveer 10 dagen in beslag.
Terug op de verpleegafdeling Na de operatie wordt u naar de uitslaapkamer gebracht. U mag weer terug naar de verpleegafdeling als u goed wakker bent en de eventuele pijn en misselijkheid onder controle zijn. De arts belt na de operatie de 1e contact persoon om te vertellen hoe de operatie is verlopen. De 1e contactpersoon is ook de enige aan wie informatie wordt gegeven. Dit i.v.m. de privacy wetgeving. Advies aan bezoek: wacht met vertrek naar het ziekenhuis tot u bent gebeld door de afdelingsverpleegkundige. Na de operatie blijft het infuus nog even gehandhaafd om vocht en eventueel medicijnen toegediend te krijgen. Tevens heeft u een drain in de wond. Uitleg over de drain kunt u vinden onder het kopje ‘Drain’. Direct na de operatie kunt u pijn hebben van de operatie. U krijgt hier pijnstillende medicijnen voor, mocht dit niet afdoende zijn, laat dit dan weten aan de verpleegkundige. Na de operatie mag u weer eten en drinken. Begin hier rustig aan, zodat u niet misselijk wordt door de narcose die u heeft gehad. De dag na de operatie kunt u zich meestal weer zelf verzorgen en zelfstandig naar het toilet lopen.
Amputatie van de borst (Ablatio mamma) | 3
De wond Na de ingreep heeft u een wond. De chirurg gebruikt bij het afplakken van de wond doorzichtig folie. Zo kan de wond goed worden gezien door de arts en verpleegkundige. Na de operatie let de verpleegkundige er onder andere op of de wond niet nabloedt. Na 2 dagen mag het folie worden verwijderd. Het is geen probleem als u de pleister laat zitten tot u op de poli komt. Als de wond nog heeft nagebloed, kunt u indien nodig een nieuwe pleister op de wond plakken. Het kan zijn dat u het moeilijk vindt om naar de wond te kijken, het is dan goed om dit de eerste keer samen met uw naaste en een verpleegkundige te doen. De verpleegkundige vertelt u dan meteen wat u ziet en waar u op moet letten. De eerste weken na de operatie kan de wond een beetje pijnlijk, verkleurd en gezwollen zijn. Dit is normaal en hoort bij de wondgenezing, het verdwijnt na een paar weken. Het kan zijn dat er een tintelend of doof gevoel langs de wondranden en aan de binnenzijde van uw bovenarm waarneembaar is. Dit komt, doordat er tijdens de operatie zenuwen worden beschadigd en is helaas niet te voorkomen. Het dove of tintelende gevoel kan maanden duren en zelfs blijvend zijn. Wel ervaren veel mensen dit, in de loop van de tijd, als steeds minder hinderlijk. De wond wordt onderhuids gehecht, deze hechtingen zijn oplosbaar.
Drain Tijdens de operatie wordt er een drain in het wondgebied achtergelaten. Dit is een plastic slangetje waardoor het overtollige wondvocht wegloopt in een daarvoor bestemde vacuümpot. De verpleegkundige controleert de hoeveelheid wondvocht die afgezogen wordt en of de drainpot vacuüm is. Meestal gaat de drain er op de eerste dag na de operatie uit. Soms is het beter om de drain langer te laten zitten en op de polikliniek weg te halen. U leert dan van de verpleegkundige om de drain zelf thuis te verzorgen en u krijgt de folder ‘ Naar huis met een drain’ mee, waarin alle benodigde informatie staat.
4 | Amputatie van de borst (Ablatio mamma)
Borstprothese Na de operatie krijgt u in het ziekenhuis een tijdelijke uitwendige borstprothese. Deze is van stof en gevuld met watten. U kunt deze over het wondverband dragen in uw bh. Het dragen van deze prothese is een mogelijkheid, maar niet verplicht. De definitieve prothese is van siliconen gemaakt. Deze kunt u ongeveer 6 weken na de ingreep aanschaffen indien de wond het toelaat. Van de mammacare verpleegkundige krijgt u, indien dit op u van toepassing is, de folder ‘Borstprothese’. Hierin vindt u alle informatie die u nodig heeft om een uitwendige prothese aan te schaffen. Ook krijgt u van haar een machtiging die nodig is om de borstprothese vergoed te krijgen via de verzekering.
Ontslag uit het ziekenhuis Ontslag De opnameduur varieert van 1 tot 3 dagen, afhankelijk van uw herstel. Bij ontslag krijgt u een poli afspraak mee voor 10 dagen na de operatie, ook krijgt u een ontslagbrief voor de huisarts mee. Leefregels tot aan het eerstvolgende poli bezoek krijgt u van de afdelings verpleegkundige. U krijgt ook advies over het gebruik van de pijnstilling.
Weer thuis Ontslag uit het ziekenhuis betekent nog niet dat u al helemaal hersteld bent. Uw herstel heeft tijd nodig, probeer inspanning en rust af te wisselen. U mag douchen, zolang het wondfolie er nog opzit kunt u dit na het douchen droogdeppen. Als het folie al verwijderd is, dan is het raadzaam om geen, Amputatie van de borst (Ablatio mamma) | 5
of zo min mogelijk zeep te gebruiken. U kunt de wond na het douchen droogdeppen. Na de borstoperatie heeft u een litteken. Elke keer als u zich aan- of uitkleedt, wordt u geconfronteerd met het litteken. Mocht u dit als belastend ervaren, dan kan het helpen om erover te praten. Via de site: www.borstkanker.nl kunt u in contact komen met lotgenoten. Voor informatie kunt ook terecht bij de mammacare op de polikliniek. Neem contact op bij de volgende problemen van uw wond: • De wond wordt steeds roder. • Er ontstaat zwelling. • Er komt veel vocht uit de wond. • Meer pijn. • Koorts.
De poliklinische controle Tijdens dit poli bezoek kunt u het volgende verwachten: • De PA uitslag, deze is van tevoren besproken met alle betrokken behandelaars in het Multi Disciplinair Overleg (MDO) • Uw herstel vanaf de operatie wordt besproken. • Wondcontrole • Advies tav leefomstandigheden, werk, autorijden, sporten etc. • Folluw up schema
6 | Amputatie van de borst (Ablatio mamma)
Vragen? Aarzel niet om vragen te stellen aan de arts of verpleegkundige als u iets niet begrijpt, of meer wilt weten. Heeft u na het ontslag nog vragen of problemen, dan kunt u op werkdagen bellen met: • Afsprakenbureau van de poli Heelkunde Cancer Center: 088 75 569 01 • Afdeling waar u opgenomen bent geweest. • Uw vaste contactpersoon of de mammacare verpleegkundige. • ‘s Avonds of in het weekend kunt u contact opnemen met uw huisarts of de spoedeisende hulp van het UMC Utrecht 088 75 666 66. • www.mammapoli-umcutrecht.nl
Amputatie van de borst (Ablatio mamma) | 7
UMC Utrecht, Heidelberglaan 100, Postbus 85500, 3508 GA Utrecht T. 088 75 555 55 www.umcutrecht.nl
januari 2014, HHCH.02.050
Divisie Heelkundige Specialismen Afdeling Heelkunde, locatie AZU
Bezoekadres: Heidelberglaan 100 3584 CX UTRECHT
Postadres: Postbus 85500 3508 GA UTRECHT
www.umcutrecht.nl T. +31 (0)88 75 555 55
