Als wij niet willen opdraaien voor de crisis:

de Linkse

Socialist

€2

STEUN: € 5

maandblad van de Linkse Socialistische Partij (LSP)  nummer 301  Februari 2011

België - Belgique PB 131, 1080 Molenbeek Sainctlette BC 4383 P2A6269 Afgiftekantoor 1081 Brussel 8 Ver. uitg. G. Cool, PB 131, 1080 Molenbeek Sainctelette

strijd  solidariteit  socialisme

Als wij niet willen opdraaien voor de crisis:

door

Bart Vandersteene

E

‘De markten’ regeren het land

ven leek enkel de optie van ‘De markten’ hebben België in het vivervroegde verkiezingen zier en deze externe druk zou De Wever nog een uitweg te kunnen en co terug rond de onderhandelingsbieden voor de impasse die de poli- tafel hebben gebracht. “We moeten de tieke partijen voor zichzelf hadden markten geruststellen,” wordt overal gecreëerd. Maandenlang onderhan- herhaald. De koning vroeg uittredend delen leek geen negatieve impact te premier Leterme om dit jaar 4 miljard hebben op het land. In die periode euro, meer dan gepland, te besparen steeg de groei van de Belgische eco- om ‘de markten’ te bewijzen dat België nomie van 0,4% (verwacht bij de ook zonder nieuwe regering wel degebegrotingsopmaak eind 2009) naar lijk kan besparen. 2,1%. Het begrotingstekort daalde Niet de werkloosheid of stijgende arvan 6% in 2009 tot 4,8% in 2010. moede bezorgen ‘de markten’ en onze Je zou voor minder nog een rond- politici slapeloze nachten, wel de vraag je communautair onderhandelen. of België dezelfde superwinsten aan Deze ‘gunstige’ situatie was slechts de rijken kan blijven garanderen. En een tijdelijke pauze in de crisis, die dus moet er bespaard worden. Dat creBelgië liet meesurfen op de sterke- ëert rust bij ‘de markten’. De markten re economische groei in Duitsland, worden soms voorgesteld als een anowaarnaar vanuit België veel wordt niem, neutraal gegeven. In de realiteit geëxporteerd. gaat het om kapitalistische aasgieren

Tunesië: dictator Ben Ali afgezet door massaprotest p 10

op zoek naar zwakke prooien om op met gigantische besparingen en ons dus hun rug nog grotere winsten te boeken. zal achterlaten met een fundamenteel Gehoorzamen aan ‘de markten’ bete- andere samenleving. kent hun dictatuur aanvaarden. Geen enkele van de huidige partijen in het parlement is van plan daar iets tegen De straat op! te doen. Maar dit betekent niet dat het onmogelijk is. Vakbonden, sociale bewegingen, ac“You can’t buck the market” (Je kan tiegroepen en consequent links moeniets doen tegen de markt), verkondig- ten zich verzamelen rond een duidelijk de Margaret Thatcher 30 jaar geleden. actieplatform: wij betalen hun crisis Als premier in Groot Brittanië stond ze niet, haal de financiële sector uit de mee aan de wieg van een belangrijke handen van de kapitalistische haaien, politieke koerswijziging. Alles wat in handen af van onze sociale zekerheid, handen van de overheid was, werd ge- voor een mininumloon van 2000 euro privatiseerd. De vrije markt zou zonder bruto/maand, voor de afschaffing van beperkingen heersen. Een gigantische de notionele intrest, voor de invoering transfer van arm naar rijk was het ge- van een vermogenbelasting (voor vervolg. Het uitkleden van de welvaart- mogens boven de 1 miljoen euro), ... staat ging gepaard met ongelimiteerde Zo’n strijdbaar programma zou op winsten en bonussen voor de rijken. heel wat enthousiasme kunnen rekenen Deze politiek lag mee aan de basis van onder de bevolking. Eindelijk zou de de huidige crisis, waarvan wordt ge- communautaire discussie tot haar juiste zegd dat ze ons jarenlang zal opzadelen proporties worden herleid. Voka, Unizo,

België: in het vizier van de markten? p3

VBO en hun vrienden van ‘de markten’ zouden van antwoord worden gediend met een sociaal tegenoffensief. Enkel als de straat zich begint te roeren, kunnen de gewone werkenden en hun gezinnen, de overgrote meerderheid van de bevolking, hun gewicht in de schaal werpen. De 4 miljard euro die men dit jaar wil besparen, is slechts een voorsmaakje van wat ons nog te wachten staat. We moeten niet aanvaarden dat ze dit in onze zakken komen zoeken. Alleen al het afschaffen van enkele cadeau’s aan de grote patroons, zoals de notionele intrestaftrek, zou volstaan om 4 miljard euro te vinden. Maar dat is niet het soort beleid waar de traditionele partijen voor staan. We mogen ons niet laten doen. Verzet is nodig zodat duidelijk wordt dat we het menen: wij willen hun crisis niet betalen!

CWI Congres: “Alles is volkomen veranderd” p 8-9

www.socialisme.be dls301.indd 1

16/01/2011 19:17:41

Linkse Socialist  binnenland Aanloop naar besparingsbeleid blijft aanslepen de

Wat is het belang van deze politieke crisis voor gewone werkenden? Anja Deschoemacker en Bart Vandersteene

ben aangepast tot een “neen, tenzij”. Vande Lanotte deed meteen zijn tegenzet: hij nam ontslag als bemiddelaar. Dit was poker op hoog niveau. e bemiddelingspoging van Op het eerste gezicht lijkt dit te zijn Vande Lanotte was de zo- gelukt: Vande Lanotte gaat alsnog door veelste “onderhandeling van met de onderhandelingen. Er is ook nu, de laatste kans”. Toen dit opnieuw op zijn zachtst gezegd, geen enkele ganiet tot een akkoord leidde, bleek dat rantie dat het triumviraat er uit zal geook dit niet de “laatste kans” was. De raken. Zowel N-VA als CD&V willen onderhandelingen gaan onvermin- minder thema’s op tafel leggen, maar derd voort onder leiding van Vande een diepgaandere regionalisering rond Lanotte, nu samen met De Wever en deze thema’s bekomen. Het sociaalDi Rupo. De regering van lopende economische ligt voor de hand, N-VA zaken kreeg intussen van de koning eiste de splitsing van het volledige arde opdracht om voor 2011 een begro- beidsmarktbeleid. De reacties van CDH, ting uit te werken met 4 miljard euro PS, Ecolo, de vakbonden en zelfs het besparingen. VOKA daarop waren negatief. door

D

CD&V: “neen, tenzij”

Wat met Brussel?

CD&V en NVA willen aanpassingen Na de verklaring van Wouter Beke dat over Brussel, waarbij vooral de oude CD&V niet verder wou onderhandelen tegenstelling over de gewesten en geop basis van de nota-Vande Lanotte, meenschappen opspeelt. Het bestaan tenzij na fundamentele aanpassingen van deze beide structuren is een vooraan essentiële punten, brak een totale beeld van het Belgische compromis. kakafonie uit. Het CD&V-bureau zou Het ontstaan van de gemeenschappen beslist hebben “ja, maar” te antwoor- kwam er op vraag van Vlaanderen dat gemeenschapsbevoegdheden te kunnen den (volgens Torfs en Eyskens), maar een eigen cultuurbeleid wou voeren. beschikken. Het ontstaan van de gewesde G4 van de partij (Peeters, Leterme, De Duitstalige Gemeenschap maakte ten kwam er op vraag van Wallonië om Vanackere en Beke) zou dat nadien heb- hier gebruik van om ook zelf over de een eigen economisch beleid te kunnen voeren. Beide structuren overlappen elkaar en leiden tot een zeer ingewikkelde staatsstructuur. Voor de Vlaamse politici wegen de gemeenschappen door. Zij zijn dan immers de grootste. Daarom hebben Vlaamse politici en journalisten het steeds over twee “deelstaten” en komen er voorstellen die erop neerkomen dat Brussel vanuit Vlaanderen en Wallonië moet worden bestuurd. Ze ontkennen daarmee dat de oprichting van een Brussels Gewest een nieuwe realiteit heeft gecreëerd waar je niet meer omheen kan, deze van een tweetalig gewest. Ze gaan er ook aan voorbij dat zowat de helft van de Brusselse bevolking noch tot de ene noch tot de andere gemeenschap behoort. Voor de Franstalige politici genieten de gewesten de voorkeur. Op die manier staan twee gewesten (Wallonië en Duidelijkheid troef bij CD&V: van “ ja, maar” over “neen, tenzij” Brussel) tegenover Vlaanderen, wat tot “ ja, maar”. hun positie uiteraard versterkt. Maar ze gaan voorbij aan de historische realiteit dat de Vlamingen hebben moeten vechten om bijvoorbeeld het recht op Nederlandstalig onderwijs te verkrijgen. Enkel de creatie van de gemeenschappen gaf Vlamingen definitief deze bevoegdheid als tegengewicht tegen Di Rupo liet na het ontslag van Vande lanotte een balonnetje op om eventueel de politiek van het verdringen van de met de liberalen te onderhandelen. Maar met de MR zou nog veel moeilijker zijn Nederlandse taal en het bevoordelen om tot een akkoord te komen, gezien de electorale belangen van MR/FDF in de van de Franse. Nu nieuwe compromissen moeten Brusselse rand. Indien Vande Lanotte opnieuw mislukt, is een poging tot de vorming van een centrum-rechtse regering zonder de groenen (en eventueel SP.a) worden gesloten, blijft deze oude tegenmaar met de liberalen niet uitgesloten. Hierdoor zou de N-VA dan toch haar cen- stelling verder spelen omdat de compromissen van het verleden de zaak niet trum-rechtse regering krijgen. Maar ook daar dreigt een gevaar voor de N-VA. Onderzoek naar het kiesgedrag hebben opgelost, maar enkel tijdelijk toont dat grote delen van het door de N-VA veroverde kiespubliek niets van doen hebben “verzoend”. heeft met het ultraliberale programma van die partij. Er wordt op de N-VA gestemd om tegen de andere partijen te stemmen en de figuur van De Wever trekt Is N-VA bereid tot stemmen op basis van een imago ‘anders’ te zijn.

Gemakkelijker met de liberalen?

litiek en de postjespakkers. De Wever Compromissen zijn steeds moeilijker. liet na de verkiezingen duidelijk ver- In de laatste dertig jaar is een steeds staan dat voor hem de post van eerste groter deel van de rijkdom naar de minister ondergeschikt rijkste delen van de was aan het N-VA probevolking, de groWij willen geen gramma. Anderzijds te kapitaalbezitters, regering om blijkt N-VA wel bereid gevloeid. Ook de ineen regering te te plooien op vraag komsten van de staat hebben... Alle van haar bazen, de ex– belastingen en socitraditionele tremisten van VOKA ale zekerheid - wer(Vlaams netwerk van den steeds verder partijen willen ondernemingen). De afgeroomd. Vandaag immers de Tijd op 12 januari: “Er is de federale staat arbeiders en hun dan ook niet meer wordt opgemerkt dat gezinnen laten De Wever niet ongevoein de positie om wat betalen voor de lig is voor het gevaar dan ook af te kopen. dat uitgaat van de fiDe vraag is niet of crisis. nanciële markten – die een compromis in de de kostprijs van het uitvorm van een “winblijven van een regering stelselmatig win”-situatie kan gesloten worden, aan het opdrijven zijn – wat ook de zelfs niet een “beetje winnen, beetje Vlaamse werkgevers pijn doet.” verliezen”-compromis. Een evenwicht De druk op de N-VA neemt ook in moet worden gevonden in hoeveel er de Vlaamse media toe. Is er een mo- verloren wordt, een “lose-lose”-situatie gelijkheid tot een akkoord, met of zon- dus. Dat verklaart de moeilijkheid. der N-VA? Volgens De Tijd heeft De Het meest waarschijnlijke op dit Wever met zijn bereidheid om verder moment is dat er – uiteindelijk – een te onderhandelen “een signaal gege- compromis gevonden wordt. Een wanven. Dat de voorman van de Vlaams- kel compromis dat niet tot stabiliteit nationalisten zijn keuze heeft gemaakt. zal leiden. Dat compromis zal, zoals Een keuze om een regering te vormen, steeds, halfslachtig zijn en nieuwe teal was het maar uit besef dat het mo- genstellingen en spanningen in het lementum voorbij is om er nog de stek- ven roepen. ker uit te trekken.”

Welke houding voor linkse socialisten?

compromis?

Het was de liberaal De Croo die de stekker uit de vorige regering trok. Open VLD lijkt niet enthousiast om de stekker er nu terug in te steken. En dan hebben we het nog niet over de problemen die dit zou geven met het FDF van Maingain...

dls301.indd 2

In België, zeggen alle commentatoren eensgezind, is politiek de kunst compromissen te kunnen sluiten. Coalities zijn hier immers de traditionele regeringsvorm. Deelnemen aan coalities was al voor de Eerste Wereldoorlog (op gemeentelijk niveau) de doelstelling van de Belgische Werkliedenpartij (voorloper van de Belgische Socialistische Partij). Alle tot compromis bereide Vlaamsnationalistische krachten of Waalse of Brusselse partijen zijn in het verleden opgenomen geweest in coalities, een beloning voor hun compromisbereidheid. Nu blijkt de N-VA zich niet in dat proces te willen inschrijven, op zijn minst willen ze de prijs voor de Franstaligen heel hoog opdrijven. Enerzijds krijgt de N-VA steun voor haar weigering om voluit in dit spel te stappen: eindelijk een breuk met die achterkamertjespo-

Een akkoord is dus mogelijk, mits de De Wever zijn partij een compromis kan opleggen en de “pragmatici” hierdoor de bovenhand halen op de “Vlaamse romantici”. Indien dat niet het geval is, gaat de soap nog even verder. Externe druk – vanwege Europa, de internationale instellingen, de dreiging die uitgaat van de financiële markten,… - zal ongetwijfeld nodig zijn om alle partijen tot een akkoord te dwingen. Dit zal tegelijkertijd het excuus verschaffen voor het feit dat dit akkoord ongetwijfeld onder de minimumgrens zal liggen die vandaag door de betrokken partijen wordt voorgelegd.

De mens in de straat weet ondertussen niet meer wat hij/zij ervan moet denken. Depressie, cynisme, verontwaardiging, plaatsvervangende schaamte en vooral ontmoediging vechten met de slappe, weliswaar groene, lach. Er heerst een gevoel dat er dringend een regering moet worden gevormd. Maar willen wij gelijk welke regering? Willen wij een regering om een regering te hebben? Op een bepaald moment zal een compromis gevonden worden over die staatshervorming. Daarna zal men overgaan tot de orde van de dag. Die zal eruit bestaan dat de grote meerderheid van de bevolking - de arbeiders en hun gezinnen, de uitkeringsgerechtigden, de kleine middenstand – de rekening voor de kapitalistische crisis betaalt. Er is dringend nood aan een andere politieke stem die de essentiële tegenstelling in de samenleving in het debat brengt, deze tussen het grote kapitaal aan de ene kant en de meerderheid van de bevolking aan de andere kant. Zo’n stem kan enkel maar efficiënt zijn wanneer ze over de grenzen van taal, huidskleur, geslacht, eenheid creëert tegen de gemeenschappelijke vijand.

16/01/2011 19:17:43

Standpunt

www.socialisme.be februari 2011

door



Eric Byl

D

e jongste weken werd België door de markten in de tang genomen. Daardoor moet de overheid ruim meer rente betalen op langlopende staatsschuld dan buurland Duitsland, op een bepaald moment was het verschil 1,4%. Volgens De Tijd kost ons dat op jaarbasis 230 miljoen € extra of 21 € per Belg. Kosten voor investeringskredieten of woonkredieten gaan eveneens de hoogte in. Bovendien rijst twijfel over de kredietwaardigheid van de Belgische financiële sector. Als de overheid de banken opnieuw moet bijspringen, kan dat de overheidsfinanciën fors onderuit halen. Wordt België dan toch het Griekenland aan de Noordzee?

Volgens alle economen is de Belgische economie onvergelijkbaar met die van de zogenaamde PIGS-landen (Portugal, Ierland, Griekenland en Spanje). Het begrotingstekort kleurt netjes binnen de marge van het Europese stabiliteitspad: 4,6% van het BBP of 0,2% beter dan de doelstelling. De staatsschuld is met 97,2% nog steeds zeer hoog, maar niet hoger dan in 2003. Dat jaar bedroeg die gemiddeld voor de Eurozone 69%, tegen 84% in 2010. België heeft dus heel wat achterstand ingelopen. Hoe komt dat? De Belgische arbeider behoort nog steeds tot de meest productieve ter wereld. Hij/zij creëert elk uur meer waarde en presteert ook jaarlijks meer uren dan collega’s uit de buurlanden, Duitsland inbegrepen. Voorts hebben die Belgische arbeiders een stelsel van sociale zekerheid afgedwongen dat de ergste schokken van de crisis opving,

onder meer met tijdelijke werkloosheid. De Belgische economie, een belangrijke toeleverancier voor Duitsland, kon daardoor probleemloos aanhaken zodra de Duitse exportmachine op dreef kwam. Het verklaart ook waarom het netto financiële vermogen van ‘de Belgen’ ruim 750 miljard € bedraagt, 210% van het BBP tegen hooguit 130% in de buurlanden. Waarom dumpen vooral buitenlandse speculanten dan Belgische overheidsobligaties? Denken ze echt dat het land uiteen zal spatten en de staatsschuld herschikt zal worden? Meer dan zes maand na de verkiezingen snakken beleggers naar een regering die meteen de sociale afbraak aanvat, waarmee men in de buurlanden al een tijdje bezig is. Al onze politici zijn het daar trouwens mee eens, ook die van N-VA alias Voka. Die huiveren bij de gedachte gedomineerd te worden door

de Franssprekende Belgische bourgeoisie, maar zien er geen graten in om ons uit te leveren aan de grillen van het internationale speculatieve kapitaal. Integendeel, door regionalisering hopen ze van de Vlaamse, Waalse en Brusselse arbeiders nog aantrekkelijker prooien te maken voor de internationale ‘markten’. Het voorbeeld van Ierland heeft aangetoond dat productie van rijkdom geen garantie is voor economische stabiliteit. De lokale vertegenwoordigers van het neoliberalisme glijden er onderuit ten voordele van radicaal links. Al 45% van de bevolking is ervoor gewonnen de bankschulden niet terug te betalen, 25% heeft er geen mening over. De Ierse bevolking beseft heel goed dat de “markten” diezelfde banken zijn die, telkens als hun gokzucht verkeerd uitdraait, beroep doen op “de overheid”.

Ook in ons land is de productie van het betere om zeep. Niet alleen omwilrijkdom geen garantie op stabiliteit. le van de fratsen van De Wever en co, Van bij de creatie van België wordt die maar ook door de gokzucht van onze rijkdom afgeroomd door een handje- financiële sector, inclusief de Vlaamse vol - hoofdzakelijk financiële – beleg- bank KBC, wordt Belgisch staatspagers. Vandaar het overgewicht van de pier gedumpt. Als dat staatspapier aan financiële sector in onze economie. Die betrouwbaarheid inlevert, ondermijnt financiële sector is wereldwijd gaan be- dat op haar beurt de posities van banleggen in zeer renderende, maar al even ken. Ageas, de nog resterende verzeonbetrouwbare producten. De overheid keringspoot van Fortis, heeft immers moest al eens 20 miljard € bijpassen en voor10 miljard € Belgisch staatspapier heeft voor nog eens 80 miljard € garan- in portefeuille, Dexia voor 8 miljard ties lopen op schulden die de banksec- en KBC voor 22 miljard. Als die moetor is aangegaan. ten afgeboekt worden, is de kans dat Via dochtermaatschappijen in Oost Dexia en KBC alweer beroep moeten Europa, Ierland en Groot-Brittannië doen op de overheid reëel, wat opnieuw heeft KBC zich op glad ijs begeven. de kredietwaardigheid van de overDexia zou kwetsbaar zijn via haar part- heid zou aantasten. Weldra zullen de ners in Spanje en Italië. Beide banken Belgische gezinnen net als hun Ierse zijn aanzienlijk blootgesteld aan risi- collega’s weigeren op te draaien voor copapier in de PIGS-landen. We weten de bodemloze put die de speculanten hoe het met Fortis afliep. Zoals rot fruit hebben gegraven. goed fruit aantast, helpt slecht krediet

Edito Door Geert Cool, Hoofdredacteur van de Linkse Socialist

Staatshervorming voor efficiëntere sociale afbraak

A

lle traditionele partijen stappen mee in de logica van sociale afbraak. De markten moeten nog maar dreigen om met een vinger te knippen of de neoliberale politici plannen volgzaam een nieuwe ronde van sociale kaalslag. De discussie over de staatshervorming dient vooral om te antwoorden op de vraag welk niveau het grootste deel van de besparingen voor haar rekening zal nemen. Wat is het doel?

N i e u w b a k k e n N -VA - k o p s t u k Siegfried Bracke: “Een staatshervorming an sich is oninteressant. Het is alleen een middel om tot beter bestuur te komen.” (De Standaard, 8 januari). Wat de N-VA verstaat onder “beter bestuur”, wordt duidelijk in het partijprogramma: meer sociale afbraak met onder meer extra cadeaus aan het patronaat en meer flexibiliteit voor de werknemers. Zo stelt het N-VA-programma onder meer: * “Door de regionalisering van de vennootschapsbelasting zullen onze

dls301.indd 3

bedrijven kunnen genieten van een verlaging van het nominale tarief dat in België nog steeds op 34% ligt, wat internationaal zeer hoog is.” Dat de 500 grootste bedrijven minder dan 5% betaalden, werd niet vermeld in het NVA-programma... * “De N-VA wil meer flexibiliteit op bedrijfsniveau door een veralgemeende berekening van de arbeidsduur op jaarbasis. Op sommige piekmomenten zal de werknemer dan meer uren per dag werken dan in sommige dalmomenten.” Een tienurendag of zestigurenweek is voor N-VA geen probleem. Een verregaande regionalisering zal in Vlaanderen worden gebruikt om een harder neoliberaal beleid te voeren. Maar ook langs Franstalige kant is dat het geval. De Marshall-plannen van Di Rupo en co waren er niet op gericht om iets aan de torenhoge werkloosheid te doen, maar wel om bedrijven ter wille te zijn in hun zoektocht naar snelle winsten. Waals minister van werk Antoine (CDH): “We geven de patroons gratis infrastructuur en meer dan een miljard belastingsca-

deaus via het Marshallplan.” (Le Soir, 13 december). Arbeidersbeweging moet positie innemen

De arbeidersbeweging heeft niets te winnen met de verschillende vormen van staatshervorming die de traditionele partijen willen. De aanhoudende politieke crisis is geen excuus om te zwijgen over het asociale beleid dat wordt voorbereid. Een antwoord op de nationale tegenstellingen is alleen mogelijk indien de middelen beschikbaar worden gesteld om iedereen een degelijk leven en een toekomst te bieden. Dat betekent degelijke en goed betaalde jobs, huisvesting, gratis en degelijk onderwijs, openbare diensten en een goed uitgebouwde sociale zekerheid. Op welk niveau dit wordt gerealiseerd, is op zich van ondergeschikt belang. Ons verzet tegen de voorstellen tot staatshervorming die vandaag worden voorgesteld, betekent niet dat we voor het Belgisch nationalisme gaan.

De arbeidersbeweging moet haar eigen zaken in handen nemen en zich verzetten tegen iedere verdere sociale afbraak. Dat betekent een breuk met de politiek van capitulatie tegenover het patronaat of de politieke partners van het “minste kwaad.” De herhaalde oproepen van de vakbondsleidingen – samen met het patronaat – om tot een staatshervorming en een regering te komen, gelijk welke regering dus, biedt geen antwoord op de besparingsplannen die er aan komen. Wij willen niet gelijk welke regering of een regering om een regering te hebben. De strijd voor betere loonsvoorwaarden, meer jobs,... moet zowel syndicaal als politiek worden gevoerd. Doorheen deze strijd zal de noodzaak van een eigen arbeiderspartij naar voren treden en geconcretiseerd moeten worden. Dat zou ertoe leiden dat de belangrijkste sociale kracht, de arbeidersklasse, haar potentiële kracht ook effectief laat voelen. Het zou meteen het verschil duidelijk maken tussen diegenen die een staatshervorming willen om de sociale afbraak efficiënter te organiseren en diegenen die net integendeel de belangen van de werkenden en hun gezinnen centraal stellen.

ZO GEZEGD “Wij hebben genoeg van de verkleutering van de politiek door parlementsleden die denken dat ze verkozen zijn om de plezante uit te hangen. Politici moeten hun werk doen in het parlement en niet in spelletjesprogramma’s. Punt uit.” Dat beweerde Kris Van Dijck, fractieleider van de N-VA in het Vlaams parlement. Een kritiek op het optreden van De Wever in ‘De Allerslimste Mens’? Toch niet, de uitspraak dateert van 2002 en dus van voor de deelname van N-VA’ers aan spelprogramma’s. De Spaanse econoom Santiago Niño-Becerra schreef een opiniestuk dat op 8 januari in De Morgen verscheen: “Ik denk dat 2011 een zeer, zeer zwaar jaar zal zijn, het jaar waarin de breuken die het uitgeputte model heeft opgelopen zich in alle hevigheid zullen doen voelen. De huidige systeemcrisis, denk ik nog steeds, zal een profiel hebben dat sterk doet denken aan de Grote Depressie. In die crisis was 1930 het zwaarste jaar; 2011 zal daar in veel opzichten op lijken.”

16/01/2011 19:17:46



Syndicaal

de

Linkse Socialist

IPA-onderhandelingen.

Waar blijft syndicaal antwoord op patronale provocaties? wenst. Tijdens de onderhandelingen werd bijvoorbeeld voorgesteld om opzegvergoedingen algemeen te beperken tot vier weken brutoloon en vier weken nettoloon per vijf gewerkte jaren. Dat is uiteraard onaanvaardbaar: drie maanden loon per vijf jaar is vandaag de norm voor bedienden en met “loon” wordt wel degelijk brutoloon bedoeld. LBC-topman Ferre Wyckmans stelde in ‘Ons Recht’: “‘Geef de ene wat meer en de andere wat minder’, zeggen de werkgevers. Elke vergelijking loopt wel eens mank. Maar stel je voor dat in de VS of in Zuid-Afrika de discriminatie tussen blank en zwart op die manier zou zijn opgelost. Discrimineer ook de andere groep… en er is geen probleem meer. Foute boel, foute redenering en foute argumenten.” (Ons Recht, januari 2011). De provocatie gaat erg ver. In het eerste jaar dat iemand werkt, zou er volgens het patronaat slechts een opzegvergoeding van een week mogen zijn. Dat betekent in de praktijk dat de proeftijd wordt uitgebreid tot een jaar. Wie vandaag wordt ontslagen, staat eind volgende week zonder loon op straat. Ook de totale opzegvergoeding voor wie al langer werkt, moet voor het patronaat worden beperkt tot maximaal 10 weken opzeg en een nettopremie van 10 weken loon. Syndicaal antwoord op het idee om de index af te schaffen of af te bouwen

O

p 23 december werden de daar gaat het dus enkel om het behoud IPA- onderhandel ingen van wat er al was of het toepassen van stopgezet voor de feestda- wat al was overeengekomen. gen en om de gemoederen te bedaren. Over de loonmarge en het eenheidsstatuut voor werklieden en Provocaties bedienden was een akkoord absoluut niet in zicht. In beide gevallen De Cent r ale R a a d voor het ging het patronaat over tot provoca- Bedrijfsleven (CRB) stelde in haar tieve standpunten waarop een stevig rapport dat er naast de index (geschat syndicaal antwoord vereist is. op 3,9%) in 2011 en 2012 ruimte is voor 1,1% loonsverhoging. Dat is erg beperkt, Rond de welvaartvastheid van de so- maar zelfs dit wordt door het patronaat ciale uitkeringen en het behoud van een in vraag gesteld. Het patronaat stelde aantal regelingen inzake brugpensioen dat de indexberekening moet worden zou er wel bijna een akkoord zijn. Maar herzien en dat er geen ruimte is voor

Waar blijft het syndicaal

bijkomende loonsverhogingen. Dit antwoord? standpunt werd niet alleen in de media verkondigd, maar ook aan de onderhanDe vakbondsleiders hebben ondanks delingstafel. Het model voor het patro- de patronale provocaties geen enkele naat is dat van Duitsland waar lage lo- mobilisatie georganiseerd en bleven nen en onzekere jobs de regel zijn. Dit braaf aan de onderhandelingstafel veris wat het Duitse model betekent: 1,15 der palaveren. Het argument dat daarmiljoen Duitsers werken voor minder voor werd ingeroepen, was dat de sodan 5 euro per uur en 3,5 miljoen voor ciale partners in tegenstelling tot de minder dan 7 euro. politici wel hun verantwoordelijkheid Het tweede moeilijke dossier in de nemen en wel tot akkoorden kunnen interprofessionele onderhandelingen komen. Tegen de achtergrond van de is dat van het eenheidsstatuut van ar- politieke crisis kan bovendien geen beiders en bedienden. Dat kan door een beroep worden gedaan op een actieve harmonisatie van de statuten naar bo- interventie van de regering om alsnog ven, maar dat is niet wat het patronaat een ‘akkoord’ op te leggen. De vraag is

wiens belangen met zo’n “verantwoordelijkheidszin” worden gediend. Het is beter om geen akkoord te sluiten dan een akkoord waar niets in staat. De crisis heeft vooral werkenden met lagere lonen, jongeren, uitkeringstrekkers,… getroffen. De Tijd stelde op 17 december op haar voorpagina dat de gevolgen van de crisis ongelijk zijn: “De werknemers met een laag loon hebben op de arbeidsmarkt de rekening van de crisis betaald. De groep werkenden uit de laagste inkomensklasse is in twee jaar tijd met bijna met een vijfde gekrompen. Tegelijk zijn in hetzelfde tempo arbeidsplaatsen bij gecreëerd voor de betere verdieners.” De ‘laagste inkomens’ zijn deze met minder dan 90 euro bruto per dag (of 2.000 per maand). In deze groep verloor 18,4% van de werkenden hun job , in de groep er net boven verloren 8,8% van de werkenden hun job. Een ‘betere verdiener’ krijgt een brutoloon van meer dan 3.300 euro per maand. Een aanval op de opzegvergoedingen zal een nog grotere sociale kaalslag aanrichten onder diegenen die het minste verdienen. Er is nood aan een offensieve opstelling waarbij een eenheidsstatuut met een harmonisatie naar boven en echte loonsverhogingen worden geëist. Een vergelijking met de loonsstijgingen van de topmanagers in zowel de private als de publieke sector is daarbij nuttig. Voor zichzelf kunnen ze wel verhogingen toekennen, maar voor ons niet? Onze opzegvergoeding zou herleid worden tot een lege doos, maar voor zichzelf blijven gouden parachutes de norm? De vakbondsleiders moeten enkel “verantwoordelijk” zijn tegenover hun leden. Dat betekent dat er offensief moet worden ingegaan tegen de patronale logica. De vakbonden moeten werk maken van een anti-crisisprogramma dat de belangen van de werkenden en hun gezinnen centraal stelt. Wij moeten niet betalen voor hun crisis! Waarop wordt gewacht om de leden te informeren en op basis van een bijhorend democratisch bediscussieerd actieplan te mobiliseren?

België, belastingparadijs voor grote bedrijven

D

e afgelopen jaren is de ven- 579 miljoen euro winst (0,02%), Bayer nootschapsbelasting in ons betaalde 5,7 miljoen euro belastingen land fors afgenomen. Het op een winst van 192 miljoen euro officiële tarief van 33,99% wordt (2,99%). Dat soort percentages zijn de wellicht enkel nog door naïeve norm geworden voor grote bedrijven. KMO’s betaald. De afgelopen jaren Alles samen zouden de 50 bedrijven bleek al dat bedrijven vaak amper of die het minste belastingen betaalden, zelfs geen belastingen betaalden. 14,3 miljard euro extra moeten betalen als ze effectief 33,99% vennootschapsEr zijn heel wat grote bedrijven die belasting zouden betalen op hun winst. geen vennootschapsbelasting betaalden Nu werd op een totale winst van 42,7 in 2009: AB Inbev, Groupe Bruxelles miljard euro slechts 243 miljoen euro Lambert, Arcelor Finance, Solvay, belastingen betaald. Dexia Investment Company, Umicore, KBC, Pfizer,… Andere betalen amper Afgelopen zomer nog bracht het ACV belastingen. De 50 bedrijven die het een aantal cijfers uit de jaarrekeningen minste belastingen betalen (op een lijst van 2008. Er was sprake van 5,8 milvan 500) betalen gemiddeld 0,57%. Op jard euro belastingsaftrek bij 35 grote fiscaal vlak is er al jarenlang een con- bedrijven. Het ACV stelde vast: “Zeven currentie tussen verschillende landen bedrijven trekken meer intrest af dan met als gevolg een race to the bottom. dat ze boekhoudkundige winst hebVoor de grootste bedrijven in ons land ben, waardoor geen belastingen woris die “bottom” effectief bereikt. den betaald.” Grote bedrijven kregen de afgelopen jaren heel wat fiscale cadeau’s . De notionele intrestaftrek was de kers op de taart en dit werd door het patronaat aangegrepen om ons land in het buitenland ook voor te stellen als “interessant”. Tegelijk werd in eigen land de traditionele retoriek over de te hoge belastingsdruk behouden. Die retoriek houdt geen steek. Grote bedrijven uit de petrochemie bijvoorbeeld betalen amper belastingen: ExxonMobil betaalde 1.019 euro belastingen op een winst van 5 miljard euro, BASF 126.000 euro op

dls301.indd 4

In 2009 kwamen de 500 grootste bedrijven nog aan een belastingsvoet van 3,76% tegenover 24,2% in 2001. Zullen de vakbonden deze cijfers aanwenden om campagne te voeren voor de volledige afschaffing van de notionele intrestaftrek en de fiscale cadeaupolitiek voor de grote bedrijven? Zal het ook aangewend worden om de poging om onze lonen te matigen met het oog op de “concurrentiepositie” en het bestrijden van de crisis te weerleggen?

16/01/2011 19:17:47

Syndicaal

www.socialisme.be februari 2011



Personeelstekort in het hoger onderwijs als gevolg van jarenlange besparingen door

Jan Vlegels

“Ook professoren moeten harder werken”, stelde Vlaams minister voor Onderwijs Pascal Smet (sp.a) in een interview op Radio 1 (7/12). Hij reageerde hiermee op de uitlatingen van de rectoren van de KULeuven en de UGent over het tekort aan professoren aan de Vlaamse universiteiten. Aan de UGent steeg het studentenaantal met meer dan een derde in tien jaar tijd, maar het personeelskader groeide slechts met 5%. Rector Paul Van Cauwenberge (UGent) zegt 20% meer proffen nodig te hebben, Marc Waer van de KULeuven pleit voor een stijging van 10%.

Meer doen met minder middelen

De rectoren hebben gelijk wanneer ze spreken over een professorentekort, maar eigenlijk zijn er in alle geledingen personeelstekorten. De oorzaken hiervoor moeten gezocht worden in de stelselmatige onderfinanciering van het hoger onderwijs. Sinds de invoering van de ‘enveloppefinanciering’ in 1991 (1994 voor de hogescholen), waardoor elke universiteit en hogeschool ieder jaar een ‘enveloppe’ met geld krijgt waarmee ze het moet rooien, werd een sluimerende besparing doorgevoerd op basis van een consequente onderindexering van de enveloppebedragen. Zo is het totale budget - de som van alle enveloppebedragen – de voorbije 19 jaar in reële termen met 10% gedaald! Daar staat tegenover dat de studentenaantallen met ongeveer 50% gestegen zijn (van 141.538 studenten in 1993 naar 207.954 in 2010) en er heel wat meer verwacht wordt op gebied van onderzoek. Het is dan ook hemeltergend dat de Vlaamse regering eind 2009 besliste om de werkingstoelagen voor universiteiten en hogescholen vanaf 2011 met 1,27% te verminderen, ofwel een jaarlijkse besparing van 16 miljoen euro. Daarnaast werd het budget voor Wetenschap en Innovatie (W&I) door minister Lieten in 2010 met 3,4% verminderd. De universiteiten zijn voor een belangrijk deel van hun financiering van W&I af hankelijk. Als kers op de taart werd beslist om de schijf

voor december 2010 van het Bijzonder Onderzoeksfonds (BOF - deel van W&I) niet uit te keren, waardoor bijvoorbeeld de UA alweer 1 miljoen euro misloopt. Om zichzelf te redden, wijst minister Smet naar de 20 miljoen euro die volgend jaar aan de enveloppen wordt toegevoegd. Hij vergeet er bij te vermelden dat deze budgetverhoging slechts volstaat om de stijging van het aantal studenten in het voorbije jaar op te vangen. Verder wordt gewezen op beloften op langere termijn die al eerder werden gedaan door Vandenbroucke maar nog steeds niet zijn gerealiseerd. Overheid organiseert concurrentie tussen universiteiten

Eén van de gevolgen van de besparingen is dat het aantal studenten en doctoraatsstudenten per professor de laatste jaren aanzienlijk is toegenomen. Sinds 1995 is het studentenaantal gestegen met 34,1% aan de universiteiten en hogescholen, terwijl het onderwijzend personeel met 1,8% is gedaald. Aan de universiteiten kwamen er wel veel doctoraatsstudenten (Bijzonder Academisch Personeel) bij, maar zij zijn voor minstens 90% met onderzoek bezig. Aan de hogescholen valt de sterke stijging van het tijdelijk Onderwijzend Personeel (OP) op: 42,5% meer tijdelijke krachten sinds 1995, terwijl het vastbenoemd OP daalde met 24,3%. In 2008, onder minister Vandenbroucke, werd een nieuw financieringsdecreet ingevoerd dat de universiteiten met elkaar in concurrentie plaatst, met de bedoeling de productiviteit per onderzoeker te verhogen zodat er minder geld moet worden vrijgemaakt. Voortaan zou het enveloppebedrag per universiteit niet louter door de studentenaantallen bepaald worden, maar ook door de wetenschappelijke ‘output’ (d.w.z. publicaties in wetenschappelijke tijdschriften en afgeleverde doctoraten). Een gevecht om de tekorten, met als gevolg een verhoging van de werkdruk.

en, zijn de universiteiten in toenemen- zeer met naakte ontslagen, maar wel de regeringsniveaus, maar hoe lang zal de mate afhankelijk van fondsen uit door het niet vervangen van vertrek- dat nog blijven duren? Immers, wande privé-sector. Naast het feit dat deze kende collega’s. Zeker onder het ad- neer de staat miljarden euro’s misloopt middelen onder druk komen te staan ministratief en technisch personeel door het hanteren van een hallucinant door de economische crisis, worden er leidt dit tot een toenemende werkdruk. lage reële vennootschapsbelasting en uiteraard vragen gesteld bij de garanties Daarenboven wordt op alle mogelijke door allerhande fiscale cadeaus aan dat onderzoek op basis van private fi- vlakken bespaard. Zo stegen de maal- de grote bedrijven, waarom moet de nanciering ‘onafhankelijk’ kan gevoerd tijdprijzen in de studentenrestaurants onderwijssector daar dan de gevolgen worden. Dwalen de universiteiten niet van de UA in de afgelopen drie jaar van dragen? af naar een goedkope ‘kenniscentra’ met 28% voor studenten, en maar liefst Ongetwijfeld zullen de komende voor de privé-sector? met 58% voor personeelsleden! Een an- maanden de eerste protesten zichtbaar De kwaliteit van het wetenschappe- der voorbeeld is de uitbesteding van de worden. In dat protest zal het belangrijk lijk onderzoek komt in gevaar. De on- schoonmaak aan privé-bedrijven waar zijn om het idee naar voor te brengen derzoeker wordt geëvalueerd op basis de werknemers aan lagere lonen en ar- dat de publieke budgetten voor ondervan het aantal gepubliceerde artikels beidsvoorwaarden werken. wijs moeten opgetrokken worden, open in welke mate hij/zij in staat is om dat opnieuw 7% van het BBP naar onfondsen aan te trekken. Andere kernderwijs vloeit! taken zoals het kritisch bespreken van Een reactie kan niet lang het werk van collega’s, het opleiden van meer op zich laten wachten nieuwe onderzoekers, dienstverlening Een uitgebreidere versie van dit arKwalijke gevolgen aan de samenleving... worden niet als De woede en frustraties onder het tikel staat op socialisme.be en ver‘output’ gerekend en brengen dus geen personeel, de studenten en de acade- scheen ook in Standpunt, het ledenvoor onderzoek en geld in het laatje. mische overheden over de besparingen blad van ACOD-Onderwijs, Provincie ondersteuning Ook van jobverlies zijn we aan de nemen toe. Voorlopig wordt nog enigs- Antwerpen Doordat er steeds minder publieke universiteiten en hogescholen niet ge- zins begrip getoond voor de moeilijke middelen naar hoger onderwijs vloei- spaard gebleven. Dat gebeurt niet zo- budgettaire situatie op de verschillen-

Patronaat wil ons het Duitse model van werkgelegenheid opleggen door

T

Els Deschoemacker

ussen 2005 en 2008 groeide de werkgelegenheidsgraad in Duitsland van zowat 68% naar bijna 74%. Hierdoor wordt het land overal in Europa aangehaald als het te volgen model. Maar wat betekent dit Duitse model?

maar tegelijk wel nefast is voor de koopkracht en de binnenlandse vraag.

sis van het Duitse model gebeurt: lage lonen en mini-contracten. En dat werd mee afgedwongen door een aanval op de werklozen. Vandaar dat de N-VA net dat onderdeel wil regionaliseren.

Het Duitse model betekent het einde van vaste voltijdse banen met degelijke lonen. Het staat voor een politiek van loondumping. Meer dan 20% van Het Duitse herstel is gebaseerd op exde Duitse werknemers verdient min- port en niet op een verbetering van de der dan 10 euro per uur en 1,5 mil- koopkracht. De levensstandaard van de joen Duitsers heeft zelfs minder dan 5 werkenden en hun gezinnen gaat er ineuro per uur. Werklozen worden met tussen verder op achteruit. Ook bij ons het mes op de keel verplicht tewerk- is er een opmars van het fenomeen van Nergens in Europa daalde het aan- gesteld aan gelijk welke voorwaarden. ‘working poor’: 4,4% van de werkende tal gewerkte uren zo sterk als in Denk maar aan de 1-eurojobs waarbij mannen en 4,8% van de werkende vrouDuiutsland: van ruim 1500 gewerkte er bovenop de uitkering 1 euro per uur wen leeft in armoede. uren per werknemer in 1995 tot minder wordt betaald. dan 1400 uur in 2008. Dit betekent dat Vandaag komen er jobs bij, maar daalt veel nieuwe jobs deeltijds zijn of ook Aangezien onze economie sterk ver- de koopkracht en neemt het aantal arme van korte duur. De Gentse econoom bonden is met de Duitse, zorgt een be- werkenden toe. We moeten dus niet Freddy Heylen heeft bedenkingen bij perkt economisch herstel in dat land alleen opkomen voor werk, maar ook het Duitse model omdat het zich vooral ook bij ons voor een zeker herstel. Dat voor degelijke jobs aan degelijke lonen baseert op loonmatiging en flexibilise- leidde tot een kleine daling van het aan- en welvaartsvaste leefbare uitkeringen. ring met een nadruk op export. Hij stelt tal werklozen in 2010. Zeker onder jon- Dat staat haaks op het Duitse model dat dat het kopiëren van dit model van loon- geren is er een daling van de werkloos- zo wordt aangeprezen door patroons en matiging weinig zal bijdragen tot het heid (-15,9% in Vlaanderen). Het enige traditionele politici. versterken van de concurrentiepositie, probleem is uiteraard dat dit mee op ba-

dls301.indd 5

16/01/2011 19:17:48

sociaal Sociaal



de

Linkse Socialist

Wikileaks betoging Amsterdam, foto door Carolina Georgatou

Als de maskers van het imperialisme vallen... In Irak vielen er minstens 15.000 burgerdoden meer dan voorheen door de door Jente, Antwepen VS werd erkend. Er zijn meer dan 900 gedocumenteerde voorvallen van martelingen door Irakese veiligheidstroee voorbije maanden publiceerde Wikileaks een grote hoeveelheid pen. Privébedrijven kopen wapens op Amerikaanse geheime informatie. De informatie deed een aantal van militanten om ze later tegen burmaskers vallen. Bij de oorlog “ter bevrijding” van Afghanistan gers te gebruiken. Op diplomatiek vlak vallen duizenden burgerdoden meer dan voorheen werd gerapporteerd. wordt de weinig subtiele houding tegenSpeciale troepen worden ingezet om verdachten te executeren zonder over democratische waarden duidelijk: proces en het aantal aanvallen door de Taliban neemt toe. van geheime bombardementen in Jemen en Pakistan tot onderhandelingen met Arabische dictaturen om samen te spannen tegen andere dictators. De lekken begonnen bij Bradley Manning, die vanaf eind 2009 dienst deed in Irak als informatie-analist. Hij besefte al snel dat hij deel uitmaakte van een politiek van het onderdrukken van iedere vorm van kritiek op het Irakese regime. Hij moest kritieken opsporen waarna de dissidenten door het Amerikaanse leger werden opgezocht en overgedragen aan de Irakese autoriteiten. Het feit dat deze dissiden-

D

ten vervolgens wellicht aan martelingen onderworpen werden, was er voor Manning te veel aan. Hij protesteerde bij zijn oversten, maar die zeiden dat hij gewoon moest voortwerken. Manning verzette zich en stuurde informatie door naar Wikileaks. Deze informatie verscheen in de kranten Le Monde, El Pais, The Guardian, New York Times, Der Spiegel, en iets later op de website van Wikileaks. Dat gebeurde na een grondige redactie en een aantal documenten werden ook ter beschikking van de Amerikaanse overheid gesteld. Dat een dergelijk gecontroleerde vrijgave van documenten alsnog zoveel reactie teweeg brengt, is opvallend. De reactie van het establishment had niet zozeer betrekking op de inhoud, maar wel op de wijze waarop Wikileaks stelselmatig documenten vrijgaf. Het establishment reageerde met een campagne tegen Wikileaks en het boegbeeld van deze site, Assange.

Wat begon als een Zweeds onderzoek naar mogelijke seksuele vergrijpen van Assange mondde uit in een internationaal arrestatiebevel en diens mediagenieke arrestatie in het Verenigd Koninkrijk. Het protest tegen de vervolging van Wikileaks beperkt zich voorlopig spijtig genoeg vooral tot Assange. Bradley Manning zit intussen al meer dan zeven maanden in een isoleercel en dreigt een gevangenisstraf tot 80 jaar te krijgen als hij al niet de doodstraf krijgt! Het protest tegen dit mogelijke vonnis komt intussen op gang en wordt gesteund door onder meer de anti-oorlogsactiviste Cindy Sheehan en Socialist Alternative (het CWI in de VS). De uitgelekte documenten hebben het bloedige karakter van het imperialisme aangetoond. Bovendien wordt gezocht naar zondebokken die moeten betalen voor een misdaad die er enkel uit bestond dat enkele maskers van het imperialisme werden neergehaald.

Vraag van de maand Is het realistisch om België te splitsen?

E

r was de RTBF-reportage “Bye Bye Belgium” en nadien het beruchte “plan B” van de Franstalige partijen of nog de reportage van de VRT over een eventuele splitsing van het land. Hoe realistisch is dat scenario eigenlijk?

Vandaag is het totaal onrealistisch om tot een onderhan- tot een soort van “Europese staat” te komen, negeert de redelde splitsing van het land te komen. De eindeloze onder- aliteit en is aan het dagdromen. handelingen over de splitsing van BHV maken dat duidelijk, Tenslotte is een niet onbelangrijke vraag wat de bevolking als er rond BHV geen onderhandelde splitsing mogelijk is, zelf wil. Slechts een minderheid van de Vlamingen is voor wat moet dat dan niet zijn indien pakweg de staatsschuld onafhankelijkheid. Alle peilingen houden het doorgaans op moet worden gesplitst en over staatsgrenzen moet worden zowat 10% voorstanders van onafhankelijkheid. beslist? Een splitsing van het land is dus (nog) niet aan de orde en Voor Brussel hebben de voorstanders van een splitsing zou bovendien niet op een vreedzame wijze kunnen worden geen oplossing: de Brusselaars zelf staan negatief tegen- doorgevoerd. Tegen de achtergrond van de economische over aansluiting bij een onafhankelijk Vlaanderen en hoe crisis loopt de verdeel-en-heerspolitiek van de burgerij uit zou Brussel als administratief knooppunt van de rest van de hand. Dat leidt tot een groeiende polarisatie waarbij het het land als aparte entiteit kunnen bestaan? steeds duidelijker wordt dat er op kapitalistische basis geen De Belgische economie wordt gedomineerd door de tra- antwoord is voor de nationale kwestie. De arbeidersbeweging ditionele grote families (zoals de Mévius, Van Damme, de m o e t daar t e -genover de eenheid van alle arbeiders Spoelberch, Solvay, Saverys, Frère-Bourgeois, Colruyt, stellen. Eenheid om in te gaan teBoël, Bekaert,...). Deze oude dynastieën van de patgen het kapitalistische systeem ronale en financiële wereld hebben e n op te komen voor een sonog steeds een machtige positie. cialistisch alternatief. Voor hen is een opdeling van het land economisch gezien niet interessant en dus niet aan de orde. Het feit dat de verschillende regio’s tegen elkaar kunnen opgezet worden, is voor hen geen probleem. Daar kunnen ze voordeel uit halen omdat het een verenigde arbeidersbeweging moeilijker maakt. Maar een opsplitsing van het land zou de financiële belangen van de echte machthebbers in dit land bedreigen. Het idee van onder meer de N-VA van een “Europa van de regio’s” is een illusie. Doorheen de economische crisis kwamen alle interne tegenstellingen in de Europese Unie opnieuw aan de oppervlakte. Wie vandaag nog spreekt over een verdieping van de Europese Unie om

dls301.indd 6

De Panne. Schepen heeft genoeg van Waalse “parasieten”

De liberale schepen Serge Van Damme haalde bij de bespreking van de begroting van de gemeente De Panne fors uit naar de “Waalse parasieten” die “hier alleen in de sociale hangmat liggen.” De schepen heeft het over een “massale instroom van OCMW-toeristen uit de Borinage in Henegouwen.” De man stelde in de lokale media: “De ouders van die toeristen hebben nooit gewerkt. Zelf werken ze niet, ze zullen ook nooit werken. De parasieten van de democratie zijn het.” De kustgemeente De Panne telt een goede 10.000 inwoners en had vorig jaar een overschot op haar begroting van 17,3 miljoen euro. In 2009 was er een netto aangroei van de bevolking met 220 inwoners, er vestigden zich 853 nieuwe inwoners in De Panne. Daarvan kwam meer dan de helft uit West-Vlaanderen. Volgens de schepen is er echter een groot probleem met de “toevloed” van leefloontrekkers die hij zelf inschat op “enkele tientallen per jaar.” Schepen Van Damme wilde 2010 blijkbaar niet afsluiten zonder enige media-aandacht. En hoe kan dat gemakkelijker dan uit te halen naar luie leefloners die bovendien nog uit Wallonië komen? Naar een avondklok in Antwerpen-Noord?

Eind december stemde de Antwerpse gemeenteraad een nieuwe reeks maatregelen om de overlast in Antwerpen-Noord, de wijk 2060, aan te pakken. De afgelopen jaren werd al een strenger beleid gevoerd met onder meer gemeentelijke administratieve sancties die op willekeurige wijze worden opgelegd. Een aantal meer absurde gevallen van dergelijke boetes haalden de media, dat was onder meer het geval met een bejaarde vrouw die een boete kreeg omdat ze even op een bank op het Coninckplein ging zitten. “Samenscholing,” noemde de ‘sanctionerende ambtenaar’ dit! Nu wil het stadsbestuur verder gaan en komt er een sluitingsuur voor alle cafés in de wijk. Die moeten ten laatste om 1u ’s avonds dicht. Bovendien wordt het verboden om alcohol op straat te drinken. De uitbaters van restaurants en cafés vernamen deze maatregel via de media. Deze maatregel maakt deel uit van een “veiligheidsplan”. Bij de stemming over de maatregel was er een opvallende tegenstem van Frank Hosteaux (SP.a-Rood) die verklaarde dat hij zich niet langer gebonden voelt door de partijtucht. Tot een breuk met SP.a is het evenwel nog niet gekomen. Het lijkt er steeds meer op dat een hard nultolerantiebeleid met een avondklok wordt voorgesteld, waarbij de bevolking zelf verantwoordelijk wordt geacht voor de sociale problemen die aanwezig zijn in Antwerpen 2060. De enige oplossing van de heersende Stadspartij is om de bestaande bevolking weg te pesten door hen te criminaliseren en dit om de baan vrij te maken voor de komst van lofts en een rijkere bevolking.

16/01/2011 19:18:15

dossier

www.socialisme.be februari 2011



Seksueel misbruik

Katholieke kerk in diepe crisis

D

e afgelopen jaren is geen enkele traditionele instelling van crisis gespaard gebleven. De kerk kent al langer problemen, maar de schandalen waarmee ze de afgelopen maanden werd geconfronteerd zorgen voor een diepgaande crisis. Bisschop Van Gheluwe moest aftreden wegens kindermisbruik en bleek lang niet de enige te zijn. De leiding van de kerk leek er alles aan te doen om de schandalen in de doofpot te steken. Eens dat niet meer lukte, werd de verantwoordelijkheid op de individuele daders afgeschoven. De discussie toont hoe de slachtoffers van kindermisbruik, binnen de kerk en daarbuiten, voor het leven getekend zijn. Hoewel Léonard gelijk heeft als hij zegt dat kindermisbruik overal voorkomt, ook in gezinnen, sportclubs, jeugdverenigingen, etc. spreekt dat de katholieke kerk als instituut zeker niet vrij. De schandalen tonen de schrijnende tegenspraak aan tussen enerzijds de realiteit van het gedurende decennia doodzwij-

ou

gen en toedekken van misdaden van de de priesters mee tot ontsporingen in die eigen priesters en anderzijds het gemo- zin heeft geleid. raliseer van de katholieke kerk over sekEen zeer groot deel van de zaken die sualiteit. Gemoraliseer waarmee de ka- nu aan het licht komen, gaan over misdatholieke kerk via haar lokale organisaties den die lang geleden zijn gebeurd, maar en haar aanwezigheid in internationale die door gebrek aan erkenning voor het instellingen in heel wat landen een reële slachtoffer en bestraffing van de dader invloed heeft op de politiek rond abortus, verder zijn blijven woekeren in de hoofgeboortebeperkende middelen,... den van de slachtoffers. Nu is de zweer gebarsten, niet enkel in België maar in De macht die dit instituut zich had toe- een hele reeks landen waar de kerk een gemeten - enkele decennia geleden een soortgelijke positie bekleedde. Een onnog bijna absolute macht in instellin- derzoek in Ierland in mei 2009 kwam tot gen zoals de katholieke internaten - met de conclusie dat er tussen 1914 en 2000 priesters die een grote autoriteit geno- mogelijk tot 35.000 kinderen in religieuten in de volksgemeenschap, bood pe- ze instellingen werden misbruikt. dofiele priesters een omgeving waarin De positie en de macht van het kerkeze quasi ongestraft hun misdaden kon- lijke apparaat is de afgelopen decennia den begaan. Het taboe rond seksualiteit door ontkerstening al ernstig aangetast. droeg er verder toe bij om een klimaat Alleszins is dat in België het geval. De te creëren waarin het zwijgen centraal verzwakte positie die ze nu bekleedt, gastond en waarin pedofiele priesters ja- randeert haar niet langer dat slachtoffers renlang steeds nieuwe slachtoffers kon- niet naar buiten durven treden noch dat den maken. Het celibaat alleen kan dit justitie haar een hand boven het hoofd soort ontsporingen niet verklaren, maar zal houden. Dat is de achtergrond waarhet droeg zeker bij tot een verwrongen tegen deze ooit zo machtige instelling beeld op seksualiteit, die bij een deel van vandaag onder vuur komt te liggen.

De zaak-Houtart:

boegbeeld katholieke progressieven in opspraak

H

et voorbije jaar werd de die alternatieve regimes aan de macht katholieke kerk in België, brachten en op de beste strijdtradities maar ook in verschillende van de christelijke arbeidersbeweging. andere landen, geconfronteerd met LSP heeft nooit met Houtart sameneen reeks pedofilieschandalen. In gewerkt, we waren op andere terreiVlaanderen brak het schandaal he- nen actief. lemaal open toen de Brugse bisschop De zaak kwam aan het licht door een Van Geluwe overging tot bekentenis- brief die Houtart zelf naar Le Soir (gesen over zijn jarenlange seksuele mis- publiceerd op 28 december) heeft gebruik van een familielid. Vandaag stuurd. Houtart, die nu 85 jaar is, bekrijgen niet enkel katholieke gelovi- kent in 1970 twee maal een achtjarige gen een schok te verwerken nu ook jongen uit zijn familie te hebben “bede gekende linkse kanunnik François tast”, maar de brief aan de commissieHoutart – volgens Le Soir “de paus Adriaenssens, geschreven door de zus van het andersmondialisme” – in op- van het slachtoffer, spreekt onomwonspraak is gekomen. den van “verkrachting”. De sociale inzet van de man kan voor het slachtoffer François Houtart, professor-emeritus de veertig jaar geleden begane misdaad aan de UCL, stond na een leven lang niet vergoelijken en dat is begrijpelijk. steun aan bevrijdingsbewegingen en De ideëen die een persoon verkondigt sociale strijd in de hele wereld mee aan kunnen niet los worden gezien van zijn de wieg van het Wereld Sociaal Forum. of haar daden. Voor linkse socialisten Hij is zeer gekend in NGO-kringen, is dit geen bijzaak. Opkomen voor de maar oversteeg de vaak beperkte mo- zwakken is niet geloofwaardig wanralistische ideeën die daar vaak heersen neer je zelf macht misbruikt. Net zoals door zich zeer openlijk als antikapita- de werkende klasse vertegenwoordigen, list op te stellen. In die zin was hij ook niet kan als je zelf in luxueuze omstansteeds te vinden voor oproepen om tot digheden leeft. Vandaar dat linkse socilinkse eenheid te komen, ook op electo- alisten eens verkozen in een parlement raal vlak. Hijzelf inspireerde zich op de beloven enkel een gemiddeld werknemassabewegingen in Latijns-Amerika mersloon voor zichzelf te houden.

Een socialistisch antwoord op kindermisbruik

Hoeveel verdient aartsbisschop Léonard?

K

indermisbruik moet bestre- aan doet om kinderen uit alle gezinnen begeleiding nodig, niet alleen een beden worden in alle geledin- volop alle kansen te bieden om zich te straffend beleid. gen van de maatschappij. kunnen ontwikkelen en hen daarin als Het komt vooral daar voor waar vol- individuele leden van de samenleving Een socialistische samenleving zou wassenen over grote macht beschik- behandelt, zou de basis kunnen leggen kinderen een reële sociale opvoeding ken over het kind in kwestie: dus om kindermisbruik naar de geschiede- in de praktijk bieden, waarbij kinderen binnen de gezinnen, maar ook bin- nis te verwijzen. vanaf jonge leeftijd en rekening hounen allerlei groepsverbanden waar dend met hun vaardigheden betrokken kinderen onder de autoriteit van Het stimuleren van de mondigheid zouden worden in het beheren van die volwassenen vallen. Het misbruik van kinderen is een belangrijke factor punten in de samenleving waar ze bekan door de zwakke positie van om seksueel afwijkend gedrag tegen trokken partij zijn. Net als mishandelkinderen in onze samenleving, door te gaan. Maar we kunnen niet anders de vrouwen zouden ze niet langer uit hun onmondigheid en/of hun on- dan vaststellen dat seksualiteitsbe- schaamte en/of uit angst moeten zwijvermogen aan het misbruik te ont- leving vandaag sterk wordt bepaald gen want ze zouden zich beschermd snappen. Alle deskundigen zijn het door de kapitalistische samenleving. weten door de samenleving. Uiteraard erover eens dat de officieel bekende De commercialisering van het mense- zou een socialistische samenleving in cijfers over kindermisbruik slechts lijk lichaam en seksualiteit draagt bij haar eerste generaties nog een erfenis het topje van de ijsberg zijn. tot een verkeerde, soms gestoorde vi- van het verleden - met haar machtsrelasie op seksualiteit. De benadering van ties en haar discriminatie, uitbuiting en seksualiteit in de reclame-industrie, onderdrukking – met zich meesleuren. LSP roept op tot meer preventie, o.a. media, algemene cultuur en porno ligt Ze zou daar ook bewust mee om moedoor vorming rond de kwestie in het la- mee aan de basis van seksueel deliquent ten gaan en daarvoor de reeds opgestager en secundair onderwijs, waardoor gedrag. Zeker op zwakke mensen die pelde en nog te ontwikkelen sociale en het taboe doorbroken kan worden. We zelf misbruik hebben gekend in hun psychologische kennis moeten inzetten. denken echter dat meer nodig is om dit kinderjaren (de meerderheid van de Maar de samenleving zou wel de midprobleem de wereld uit te helpen. Een seksuele misdadigers), kan dit een be- delen in handen hebben om er de basis samenleving die kinderen niet gewoon vestigende rol spelen. Om het verder- voor te leggen, want onderdrukkende overlaat aan de zorg en de autoriteit gaan van die vicieuze cirkel te stoppen, relaties tussen mensen zijn een inherent van hun gezin, maar die er reëel alles zijn veel meer investeringen in hulp en onderdeel van het kapitalisme.

dls301.indd 7

De conservatieve aartsbisschop Léonard krijgt een brutomaandloon van 8.466,3 euro. Hij krijgt daarbovenop een eindejaarspremie, vakantiegeld, verplaatsingskosten, bedrijfswagen met chauffeur en twee ambtswoningen. Voor schadevergoedingen aan de slachtoffers van seksueel misdrijf door geestelijken zijn er amper middelen, maar voor zichzelf … Léonard heeft een bruto maandloon dat vijf keer dat van een gewone pastoor is.

16/01/2011 19:18:24



Dossier

de

Linkse Socialist

B

egin december vond het 10de wereldcongres van het CWI plaats. Het congres duurde een week en bediscussieerde de taken van de arbeidersklasse op internationaal vlak tegen de achtergrond van harde besparingen. Dit is een verslag van de discussie over wereldverhoudingen, er waren ook nog discussies over Europa, Azië, Latijns-Amerika en de opbouw van het CWI. Verslagen van die discussies zijn online beschikbaar of kunnen besteld worden via de redactie.

Dossier door Sarah Sachs-Eldridge, afgevaardigde van de Socialist Party (Engeland en Wales) op het congres

D

e discussie werd ingeleid de VS, de grootste economie, wordt door Peter Taaffe van het aanvaard. Dat kan leiden tot meer teInternationaal Secretariaat genstellingen en conflicten. (IS) van het CWI. Hij haalde de poDe dominante tendens is er een van ëet WB Yeats aan: “All is changed, verandering. Er begint arbeidersstrijd changed utterly” (vrije vertaling: te ontwikkelen in alle regio’s van de “Alles is veranderd, volkomen ver- wereld. Socialisten moeten daarop anderd”). Dat kan ook dienen als voorbereid zijn en hun tactieken en omschrijving van wat de afgelopen organisatorische methoden aanpassen maanden is gebeurd, niet in het naargelang de klassenstrijd ontwikkelt minst in het land van waar deze en de objectieve voorwaarden verandedichter af komstig was, Ierland. ren. Er zal daarbij nood zijn aan nieuwe Doorheen de tussenkomsten werd slogans en eisen. duidelijk dat geen enkel deel van de wereld niet is aangetast door de wereldwijde economische crisis. Plotse wijzigingen Langdurige crisis

De regeringen in een aantal landen en regio’s beweren dat hun economie gezond is of een zeker herstel kent. Lynn Walsh van het IS stelde dat we mogelijk naar een nieuwe en verdere neergang van de wereldeconomie gaan, in het beste geval zal de economie aanmodderen met een erg beperkte groei. Er is geen duidelijke remedie die de burgerij kan inzetten tegen de crisis. Er zijn verschillen binnen en tussen verschillende heersende klassen over de maatregelen die moeten worden genomen. Regeringen kunnen daarbij plotse koerswijzigingen maken. Dit gaat gepaard met de mogelijkheid van sociale en politieke onrust. Dat is inherent aan de actuele situatie. De wereldverhoudingen worden gekenmerkt door een groeiende onstabiliteit. Er is niet langer een ‘unipolaire’ wereld waarbij de ultieme macht van

dls301.indd 8

kent dat er een stem is voor het verzet tegen het marktbeleid van de traditionele partijen. Er is een groot potentieel om bij de volgende vervroegde verkiezingen begin 2011 een alternatief uit te bouwen rond het nieuw opgezette linkse front United Left Alliance. De wereldwijde economische crisis begon met de hypotheekcrisis in de VS in 2007 en ging in 2008 over in een bankencrisis. Wij stelden toen al dat het patronaat verantwoordelijk was voor de crisis. Hun inhaligheid en de onstilbare winsthonger op korte termijn lagen aan de basis ervan. De patroons zullen dan ook niet snel tot een oplossing komen, hun enige optie is om de arbeiders te laten betalen voor hun crisis.

Peter Taaffe beschreef hoe de Ierse economie op relatief korte termijn van een van de sterkste economieën niet in een recessie maar in een depressie is terecht gekomen. Er is niet langer een Uit een peiling in 100 landen zes jaar ‘unipolaire’ wereld geleden, bleek dat de Ieren de gelukwaarbij de ultieme kigste bevolking vormden. Dat kwam door de loonsstijgingen en de schijnmacht van de VS, de baar eindeloze groei. Op 27 november grootste economie, waren er 100.000 betogers in het ijswordt aanvaard. koude Dublin om er hun woede, afkeer en bitterheid tegenover de veranderde situatie te tonen. De Ierse arbeidersklasse toont aan De ernst van de crisis was zo groot dat het bereid is om de strijd te voeren, dat het aanvankelijk niet duidelijk was zelfs op een ogenblik dat de eigen vak- of een depressie op de schaal van de jabondsleiders hun verantwoordelijkheid ren 1930 kon worden vermeden. Heel niet nemen en weigeren om strijd te or- wat regeringen zagen de dreiging van ganiseren. De regering in Dublin werd een decennialange depressie en gingen amper twee jaar geleden verkozen maar daarom over tot een reeks noodmaatligt nu in de touwen. regelen om de ergste effecten van de De aanwezigheid van het CWI en Joe crisis af te vlakken doorheen stimuHiggins, het Europese parlementslid lusmaatregelen. van de Socialist Party in Dublin, bete-

Arbeiders laten opdraaien voor de crisis

Heel wat bijdragen aan de discussie maakten duidelijk dat de arbeiders en armen niet worden beschermd tegen de gevolgen van de crisis. Zo heeft het stimuluspakket in de VS dan wel vermeden dat een miljoen jobs verloren gingen, maar tegelijk verdwenen er sinds 2007 acht miljoen jobs. Doorheen de OESO gingen 17 miljoen jobs in de industrie verloren. Dat is dan nog zonder rekening te houden met arbeiders die met deeltijdse of onzekere jobs moeten zien te overleven. In de VS wordt al gesproken over “overlevingsjobs”. Op de G20-top in Toronto was er een algemene overeenstemming om van een beleid van financiële interventies, met het doorvoeren van stimulusmaatregelen, naar een beleid van besparingspakketten te gaan om de markten tevreden te stellen. Er is geen algemeen vertrouwen in het resultaat van dat besparingsbeleid. De besparingen zorgen voor verzet van de arbeidersbeweging en leiden tot acties. De woede, frustratie en het verzet heeft nog geen uitdrukking gevonden in het opzetten van nieuwe massale arbeiderspartijen. Dat is een belangrijke hindernis voor de strijd. Zoals de tekst op het wereldcongres het stelde: “Moesten er massale arbeiderspartijen bestaan, zelfs de beperkte burgerlijke arbeiderspartijen uit het verleden, dan zouden links-reformistische, centristische en revolutionaire ideeën wellicht onder brede lagen van de samenleving worden bediscussieerd en dat zou zeker

het geval zijn in de rangen van de georganiseerde arbeidersklasse en arbeidersbeweging.” China

In de discussie was er heel wat aandacht voor de rol van de erg omvangrijke stimulusmaatregelen in China. Dat ging gepaard met een massale uitbreiding van kredietverlening die grotendeels werd verleend door overheidsbanken. Er werd geïnvesteerd in wegen, gebouwen en andere infrastructuurprojecten. Dat zijn pogingen om de stimulusmaatregelen te richten op het opdrijven van de interne vraag. Een belangrijk gevolg hiervan is de groei van het zelfvertrouwen van de arbeiders om in strijd te gaan. In 2010 was er een nieuwe stakingsgolf in China waarbij er veel offensieve stakingen waren voor hogere lonen. De arbeiders zagen hoe de economie groeide en ze eisten hun deel van de koek op. In de ontwikkeling van de arbeidersstrijd op wereldvlak zullen de groei en de ontwikkeling van deze beweging in China van cruciaal belang zijn. De gevolgen van de Chinese stimulusmaatregelen worden in heel wat regio’s gevoeld. De economische groei in een aantal landen, waaronder Duitsland, is verbonden met het Chinese stimuluspakket. De Australische economie is totnogtoe gespaard gebleven van de ergste effecten van de crisis omwille van de sterkte van de mijnbouw en de omvangrijke export van grondstoffen naar China. Een vertraging van de

16/01/2011 19:18:31

www.socialisme.be februari 2011

Dossier



dan wel onder arbeiderscontrole. In VS wordt geëist, kan dit leiden tot de over een actie van 2.000 Chinese stu2012 vinden de volgende presidents- sluiting van 40 miljoen fabrieken. Dat denten die een geprivatiseerde cafetaverkiezingen plaats. Er wordt gehoopt zou zorgen voor een massale beweging ria in een school met de grond gelijk om met die verkiezingen een einde te van de Chinese arbeidersklasse, wat maakten nadat de prijs voor water was maken aan het repressieve regime. Er niet bepaald gunstig zou worden ont- verhoogd. De Britse scholieren en stuwerd recent ook een nieuw vakbonds- haald door de regeringen en de elite in denten zijn eveneens in actie gekomen centrum opgezet. de rest van de wereld. en ook elders is er een toename van jongerenstrijd. Dat is onder meer het geval in Griekenland, Maleisië, Italië, Besmetting van Europese Conflicten Groot-Brittannië en Ierland. In Nigeria bedraagt de gemiddelde crisis Valuta-oorlogen zijn niet de enige leeftijd 19 jaar. De bevolking in dat De “besmetting” van de economische conf licten die de wereld bedreigen. land voert iedere dag strijd om te overcrisis trok van Griekenland naar Ierland De spanningen tussen Noord en Zuid- leven. Segun uit Nigeria had het over en kan nu mogelijk toeslaan in Portugal, Korea kunnen verder ontwikkelen. Irak de verschrikkelijke omstandigheden Spanje, België en Groot-Brittannië. Dit blijft een brandhaard en ook de oorlog waarin de arbeiders onder het kapitamaakt dat het voortbestaan van de euro in Afghanistan blijft uitzichtloos. lisme in de neokoloniale wereld gebukt niet zeker is. Dat ondermijnt de steun voor Obama. gaan. Beloften om te investeren in weRobin uit Engeland omschreef de Maar die ondermijning komt even gen, scholen,… worden steeds opnieuw opmars van de financigoed vanwege de gebroken. Een aantal oudere arbeiders groeiende woede begint te denken dat het leven onder het ële sector met het cijfer Als China haar munt dat de notionele waaronder arbeiders en kolonialisme beter was. De absurditeit zou revalueren, de van alle ‘derivaten’ de middenklasse van privatiseringen blijkt onder meer evenveel bedroeg als tegenover de werk- uit het feit dat er in Nigeria een stuk zoals door de VS elf keer de waarde van loosheid, het feit dat weg van 6 kilometer is waarop maar wordt geëist, kan de wereldwijde producmensen uit hun huis liefst drie tolkantoren staan! dit leiden tot de tie. Hij legde uit dat de worden gezet of ansluiting van 40 huidige economische dere effecten van de wereldcrisis geen gecrisis op het leven Ecologische crisis miljoen fabrieken. wone cyclische crisis van de bevolking. van het kapitalisme is, Op basis van deze De crisis van de klimaatveranderinmaar een crisis als gevolg van een ervaring is er een groeiend wantrou- gen en de vernietiging van het milieu gebrek aan vraag. De massale bespa- wen en ongenoegen tegenover het es- vormt een uitdrukking van hoe het idee ringsplannen beperken verder de koop- tablishment. Dat bleek ook bij de tus- van het kapitalisme als progressief sykracht. Ieder land probeert haar herstel sentijdse verkiezingen in de VS in steem totaal is achterhaald. Socialisten te bewerkstelligen door de export op november. De Tea Party beweert op te moeten de strijd voor het milieu verbinte drijven, maar wie zal deze goederen komen voor verandering maar wordt den met de algemene crisis en ingaan importeren? in de werkelijkheid gedomineerd door tegen het scepticisme dat kan ontstaan Aron uit Duitsland had het over de ten- rechtse zakenbelangen van groepen als als gevolg van de zogenaamde groene dens naar protectionistische maatrege- Fox News. De Tea Party speelt in op het maatregelen zoals ecotaksen. Dat kan len in de strijd voor een groter deel van ongenoegen en kan er een zekere steun door de private controle op wetenschapde wereldmarkt. Dat is de achtergrond in opbouwen omdat er geen links alter- pelijk onderzoek in vraag te stellen en voor de valutaoorlogen die plaatsvin- natief bestaat. Een peiling die de nood- tegenover de gevolgen van de crisis ook den. De VS heeft een nieuwe ronde zaak van een arbeiderspartij duidelijk eisen naar voor te brengen rond groene van Quantitative Easing aangevat en maakte, was deze waarin meer dan de jobs en het converteren van fabrieken. probeert de wereld te overrompelen helft van de ondervraagden verklaarmet een vloedgolf van dollars om zo den negatief te staan tegenover zowel de de exportmogelijkheden te verbete- Democraten als de Republikeinen. De ren. Aron wees op de uitspraak van opmars van de Tea Party heeft intussen een Amerikaanse politicus die de hou- al geleid tot twee grote tegenacties in ding van de VS-regering als volgt om- Washington. schreef: “Het is onze munt, maar het is jullie probleem.” De VS moet echter niet verwachten Jongeren in verzet dat de rest van de wereld zal volgen als het nog maar met de vingers knipt. De studentenacties in de VS in Peter legde in zijn inleiding uit dat de 2010 waren maar één voorChinese overheid niet bereid is om beeld van de golf van jonhaar aandeel te dragerenprotest in de wereld. gen. Als China haar Er werd ook gesproken munt zou revalueren, zoals door de

Sfeer onder arbeiders en jongeren

groei van de Chinese economie zou hier rampzalige gevolgen hebben. Achter de cijfers van economische groei, zit een model van sweatshops in China. Dat model wordt nu ook geëxporteerd. Het wordt gekenmerkt door lage lonen en geen rechten voor de arbeiders, laat staan vakbondsrechten. De export van grondstoffen naar China heeft een verzachtend effect op de gevolgen van de wereldwijde economische crisis in een aantal LatijnsAmerikaanse landen. In Brazilië neemt het belang van de grondstoffen in de economie opnieuw toe. Er is een groeiende desindustrialisatie en meer nadruk op mijnbouw. Als dit verder ontwikkelt, zal het gepaard gaan met aanvallen op de rechten van arbeiders, aanvallen op het milieu en het vormt een belangrijke bedreiging voor de inheemse bevolking. Massabewegingen

Op vorige bijeenkomsten van het CWI werd sterk de nadruk gelegd op de bewegingen die ontwikkelden in Latijns-Amerika in de eerste helft van dit decennium. Toen stonden deze bewegingen vooraan in de strijd. Vandaag kent dit proces tijdelijk een vertraging, maar de Europese arbeidersklasse begint intussen in actie te komen. In afwezigheid van hun eigen massale of zelfs semi-massale partijen beginnen arbeiders op zichzelf acties te ondernemen en worden de eisen instinctief ontwikkeld. De massale beweging in Griekenland heeft ertoe geleid dat een op de twee Grieken voorstander is van de nationalisatie van de banken. Een op de drie Grieken wil niet dat het land haar schulden afbetaalt omdat de arbeidersklasse niet verantwoordelijk is voor die schulden. Deze eisen werden naar voor geschoven door de bevolking, ook al was er geen enkele grote organisatie die ze steunde. Enkel het CWI in Griekenland, Xekinima, benadrukte deze eisen. In Oost-Europa zijn er enorm zware aanvallen op de openbare diensten, lonen en pensioenen. Er waren protestacties in verschillende landen, met soms heel veel deelnemers. Zo werd geprotesteerd in de straten van Letland en kwam de regering in dat land ten val. Maar als er geen arbeiderspartij klaar staat om de macht over te nemen, kan een andere versie van de oude macht het laken naar zich toe trekken. De aanwezigheid van het CWI in Kazachstan betekent dat er hier een potentieel is om effectief tot een nieuwe massale arbeiderspartij te komen. Het initiatief Kazachstan 2012, waarin onze kameraden actief zijn, komt voort uit campagnes om de huizen van arbeiders te verdedigen tegen pogingen om de arbeiders uit deze huizen te zetten. Er wordt ook gebouwd aan onaf hankelijke vakbonden. Kazachstan 2012 komt op voor de renationalisatie van alles wat eerder we rd ge p r ivatiseerd, maar

dls301.indd 9

De discussie maakte duidelijk dat de arbeiders, jongeren en delen van de middenklasse anders beginnen te kijken naar de wereld en dit als gevolg van de ervaringen met de wereldwijde economische crisis, de politieke en sociale crisis en in het bijzonder ook als gevolg van de opkomende strijd. Er is een gevoel van verzet tegen de bankiers, de elite en de politici. Dit aanvoelen kan snel ontwikkelen en bij bepaalde lagen een meer uitgewerkt anti-kapitalistisch karakter aannemen. De ervaring van de ergste crisis sinds de jaren 1930 en de harde besparingen op onze levensstandaard maken duidelijk dat er meer en meer vragen zullen worden gesteld bij de besparingen, de strijd ertegen en het alternatief op het huidige beleid. Dat betekent niet dat de harde aanvallen op de levensstandaard automatisch zullen leiden tot een grotere strijdbaarheid, actiebereidheid en openheid voor socialistische opvattingen. Er kan een zekere verstomming zijn onder bredere lagen, dat was ook in Griekenland het geval bij het begin van de crisis. De kwestie van de leiding van de arbeidersklasse speelt eveneens een belangrijke rol in de ontwikkeling van een strijdbaar en socialistisch bewustzijn. De huidige situatie bevat het potentieel voor de arbeidersklasse om de verdeelde en twijfelende regeringen nederlagen toe te brengen. Er zijn plotse en snelle veranderingen mogelijk in de tactieken van de burgerij. Naarmate de burgerij probeert om haar agenda op te leggen, kan snel worden overgegaan van harde besparingen naar het bijdrukken van geld in verdere stimuluspakketten. Kevin uit Ierland beschreef de situatie in het zuiden van Ierland als “zwanger van revolte”. De discussie leidde tot de conclusie dat we wereldwijd in een fundamenteel andere periode zijn terecht gekomen.

16/01/2011 19:18:33

10

INTERNATIONAAL

de

Linkse Socialist

Tunesische revolte toont de weg aan!

Door K arim, Brussel

S

De machthebbers moeten toegevingen doen

denken aan het bekende lied van Dalida, “Paroles, paroles” (“praatjes, praatjes”), en dat de strijd zou voortgaan. Op het internet schreef een betoger: “Veel frustratie na de toespraak van gisteren. De jongeren zijn niet dood om toegang te krijgen tot Youtube en Dailymotion.” Dezelfde dag was er op verschillende plaatsen sprake van een verbroedering tussen het leger en de bevolking. Een aantal jongeren van 16-17 jaar trokken naar de rijkste wijken van Tunis om er systematisch aanvallen te doen op huizen van mensen uit de kliek van de president.

inds midden december is de Ondanks de bloedige repressie hebTunesische bevolking in op- ben de jongeren en de arbeiders hun stand gekomen tegen het ge- straatverzet voortgezet. Dit ging steeds hate regime van Ben Ali en tegen meer gepaard met gedeeltelijke stakinde steeds ergere ondermijning van gen en zelfs regionale stakingsacties. de levensstandaard. Ondanks de De president bleef enkele weken zwijbrutale repressie won de beweging gen, maar moest uiteindelijk onder druk steeds meer aan kracht waarbij bre- van de beweging publieke uitspraken de lagen van de bevolking en de ar- doen. Op 13 januari kondigde hij op de beidersklasse in actie kwamen. De publieke zender aan dat er enkele toerevolte begon toen een straatverko- gevingen zouden komen. Hij beloofde per zichzelf in de stad Sidi Bouzid om 300.000 banen te creëren, een bein brand stak toen de politie zijn lofte die hij in november ook al deed. koopwaar in beslag nam. Mohamed Hij beloofde een volledige persvrijheid Bouazizi werd het symbool van een en toegang tot het internet. Tenslotte nooit geziene revolte tegen de sociale kondigde hij het einde van de repres- Ben Ali moet vluchten... onzekerheid en de werkloosheid. Het sie aan en de ontwapening van de poliprotest kende een snelle uitbreiding tie. President Ben Ali stelde dat hij in Op het ogenblik dat deze krant ter en deed het land op haar grondves- 2014 geen nieuw mandaat zou vragen perse gaat, was Ben Ali onder druk ten daveren. Midden januari bereik- bij de verkiezingen. Dezelfde avond van het protest het land ontvlucht. De te de beweging de hoofdstad Tunis en kwamen minstens 13 betogers om bij beweging heeft ervoor gezorgd dat de zag de president zich genoodzaakt politiegeweld. wil tot verandering die al langer onder om te vluchten. De volgende dag trokken duizen- de bevolking leefde een uitdrukking den betogers naar het centrum van kreeg. De elite heeft er alles aan gedaan de hoofdstad Tunis. Dit was de eerste om haar macht te behouden, maar de Woede was onder dergelijke grote betoging in decennia. bevolking zal zich niet zomaar neerOveral in het land waren er duizenden leggen bij een voorlopige regering die oppervlakte aan het betogers die riepen dat de toegevingen in handen van dezelfde kliek blijft. De opborrelen onvoldoende waren en dat Ben Ali weg zelf aangestelde interim-president die Ben Ali en zijn kliek hebben meer moest. De toegevingen kalmeerden de Ben Ali heeft opgevolgd, is de vroegere dan 23 jaar de macht over het land uit- betogers niet, het versterkte enkel de rechterhand van Ben Ali. De repressie geoefend. De beweging die nu tot stand vastberadenheid van de bevolking. Een gaat intussen voort, de noodtoestand kwam, ontwikkelde zich tegen de le- jonge betoger die duidelijk niet meer is uitgeroepen en de ordediensten hebvensduurte en de oprukkende armoede. bang was om haar mening te zeggen, ben toelating gekregen om met scherp De beweging keerde zich al snel tegen verklaarde aan de internationale media te schieten op de betogers. De priorihet repressieve regime, de corruptie, dat de toespraak van Ben Ali haar deed teit van de ‘nieuwe regering’ is om de het gebrek aan democratische rechten en de versnelde afbraak van de levensstandaard. In een van de telegrammen die door WikiLeaks in de openbaarheid kwam, werd de heersende kliek omschreven als een vorm van “maffia”. De kliek rond de president is effectief erg gehaat onder de bevolking. Deze kliek heeft de rijkdommen van het land geplunderd en zit tot over haar oren in de corruptieschandalen. Om de parasiterende elite te beschermen, heeft het regime een repressief apparaat uitgebouwd. Het aantal politie-agenten in dit land is totaal buiten proportie. Op iedere straathoek was de angst voor arrestatie of politiegeweld aanwezig. De repressie tegen de strijd van de Tunesische bevolking was bijzonder hard, er werden tientallen jongeren en arbeiders vermoord omdat ze het aandurfden om te betogen.

dls301.indd 10

Tunesische revolte kent navolging in Algerije

De gevluchte dictator Ben Ali orde te herstellen. Het gevaar van een staatsgreep blijft aanwezig. Het is essentieel voor de arbeiders en de jongeren in Tunesië om de huidige beweging verder te ontwikkelen door het opzetten van strijdorganen en een politiek programma dat effectief de belangen van de meerderheid van de bevolking verdedigt. Strijdcomités in de wijken, de universiteiten en scholen, de bedrijven en onder soldaten, kunnen de basis vormen om tot een coördinatie van de beweging te komen. Het kan ook de basis vormen om te discussiëren over een strategie die zich baseert op de kracht en de belangen van de arbeiders en jongeren om een einde te maken aan het regime. Dat is noodzakelijk om te vermijden dat de beweging wordt gerecupereerd of afgeleid door allerhande opportunistische of reactionaire krachten. De Tunesische bevolking kan in haar strijd voor echte verandering geen enkel vertrouwen stellen in de traditionele politici van de elite of deze van de oppositie. De onderliggende oorzaak van de sociale problemen die aan de basis van de revolte lagen, zullen niet verdwijnen als er gewoon een andere regering komt. Het is het kapitalistische systeem zelf dat in vraag moet worden gesteld en vervangen door een socialistisch alternatief dat centraal moet worden gesteld in de discussies in Tunesië en de rest van de Mahreb. Intussen vormt de strijd van de Tunesische bevolking een inspiratiebron voor de onderdrukten in de hele regio en op internationaal vlak.

De militaire dictatuur van Ben Ali in Tunesië werd omvergeworpen door een reeks massale protesten. Buurland Algerije kende eveneens een reeks volksopstanden. De golf van “rellen” ontstond in de voorwijken van Algiers, maar verspreidde zich snel doorheen het hele land. De meeste regio’s kenden de afgelopen decennia geen rellen van zo’n omvang. Er waren iedere dag en nacht gewelddadige confrontaties tussen de jongeren en de politie. In het verleden was het regime steeds in staat om deze uitbarstingen van woede af te doen als geïsoleerde incidenten. Het ziet er echter naar uit dat dit nu moeilijker wordt. Steeds meer arbeiders kijken met sympathie naar de jongeren en het feit dat het Tunesische protest een dictator als Ben Ali heeft doen vluchten, is ook in Algerije een inspiratie voor velen.

Een “pré 1988” klimaat In 1988 was er een enorme sociale crisis in Algerije en dit leidde tot een reeks van rellen, stakingen en betogingen. Het zorgde voor de ineenstorting van het monolytische eenpartijregime van de FLN. Een voormalige Algerijnse diplomaat, Mohamed Zitout, stelde op Al Jazeera over het huidige verzet: “Het is een revolte en mogelijk een revolutie van de onderdrukte bevolking die al vijftig jaar wacht op huisvesting, onderwijs en een degelijk leven in een erg rijk land.” Het is nog geen revolutie, maar de mogelijkheid dat de beweging zal ontwikkelen tot een revolutionaire omvang is zeker aanwezig. De tradities van verzet van de onderdrukten zijn bovendien sterk aanwezig in dit land.

16/01/2011 19:18:34

INTERNATIONAAL

www.socialisme.be februari 2011

11

Waarheen gaat de eurozone?

Europese Unie: van euforie tot recessie

H

et begin van het eerste jard Portugese, 114 miljard Ierse en 147 decennium van de 21ste miljard Spaanse waardepapieren. eeuw werd gekenmerkt door een nooit geziene euforie in het Europese project. Met enige vertra- Hun antwoord: doe de ging werd op 1 januari 2002 de euro armen de crisis betalen! als fysieke munt ingevoerd. Nog geen tien jaar later worden steeds Het antwoord van de verschillende meer vragen gesteld bij het overle- regeringen en de internationale instelven van de eurozone. Na de euforie lingen is duidelijk: een hard besparingsvolgde de recessie. beleid waarmee de werkenden en hun gezinnen de rekening voor de gokzucht van de speculanten en het falen van het Niet langer model marktsysteem gepresenteerd krijgen. Daarmee worden de ‘markten’ tevreden De ontwikkeling van de eurozone gesteld, maar de financiële aasgieren heeft geen einde gemaakt aan de on- willen uiteraard steeds meer. derlinge tegenstellingen tussen de verDe besparingen gaan erg ver en leischillende economieën die er deel van den tot verzet. Er waren al verschillenuitmaakten. Vandaag komen deze alle- de algemene stakingen in onder meer maal terug aan de oppervlakte en wordt Griekenland, Spanje en Portugal alsook openlijk gespeculeerd over het moge- grote actiedagen in Frankrijk, Ierland, lijke einde van de Eurozone. Groot-Brittannië. Geen enkele traditiHet Britse Center for Economics and onele partij is bereid om tegen de dicBusiness Research stelt dat de euro 20% taten van de financiële markten in te kans heeft om het nieuwe decennium te gaan. Ook op syndicaal vlak ontbreekt overleven omdat de economische ver- het vaak aan een leiding die in staat is schillen tussen de eurolanden nu een- om ernstige antwoorden te bieden. Het maal te groot zijn. De Amerikaanse was de druk van onderuit die aan de baeconoom Krugman bevestigt: “Indien sis van het Europese verzet lag. de eurozone wil overleven, zal dat moeten veranderen. De kans dat de huidige strategie - de crisis gewoon uitzweten- Verzet opbouwen werkt, is klein... Europa’s sterkste landen zullen een keuze moeten maken.” De strijdbewegingen zijn niet voorDe Europese Unie is niet langer het bij, ook niet daar waar er een tijdelijke model voor een stabiel en welvarend pauze wordt genomen. De algemene kapitalisme. Integendeel, er komen ele- staking in Griekenland op 15 december, menten van Afrika en Latijns-Amerika de eerste sinds het voorjaar, toonde dat naar Europa. De centrale elementen op krachtige wijze aan. daarbij zijn een beperkte groei, beHet is belangrijk om de acties op te sparingen en crisissen op politiek en bouwen en concrete ideeën daaromtrent sociaal vlak. Een belangrijk gegeven naar voor te brengen. Dat kan de vorm is het feit dat de arbeiders in verschil- van een algemene 24-urenstaking aanlende landen hun eerste stappen van nemen, waar er nog geen acties zijn kan verzet zetten. een nationale betoging of een staking van de openbare sector een opstap zijn naar een algemene staking. Het verzet Overheidsschulden moet op Europees vlak gecoördineerd worden. De actiedag van 29 september In landen als Portugal, Spanje en mis- was een goede aanzet, maar kreeg geen schien zelfs België is er de dreiging van verlengstuk. Er werd niet gegaan voor crisissen als gevolg van de overheids- een Europese algemene staking, in de schulden. In Griekenland en Ierland plaats daarvan kregen we een symbozijn het IMF en de EU tussengekomen lische actie op 15 december waarvoor om de financiële crisis aan te pakken, niet werd gemobiliseerd. maar dat leidt enkel tot het gevaar van Dit is geen korte periode van crisis. een faillissement. Naarmate het besef daarover groeit, Een onderzoek van Credit Market kan het protest tegen symptomen van Analysis schat de kans op wanbeta- de crisis snel ontwikkelen tot beweling binnen de komende vijf jaar in gingen met een breder anti-kapitalisGriekenland op 58,8%. In Ierland gaat tische bewustzijn waarin veel openhet om 41,2% en in Portugal om 35,9%. heid is voor socialistische standpunten. Een dergelijk failliet zou ook verre- Doorheen eisen als de niet-betaling van gaande gevolgen hebben voor de andere de schulden en de nationalisatie van de landen. De Duitse banken hebben voor banken onder arbeiderscontrole en –be28 miljard euro aan Griekse staatspa- heer kan de weg naar een andere samenpieren in hun portefeuille naast 29 mil- leving worden aangegeven.

Waar is links?

Naar linkse doorbraak?

De bestaande linkse partijen worden veelal gekenmerkt door verwarring en een gebrek aan concrete antwoorden op de crisis van het kapitalisme. Waar links afwezig blijft, is er ruimte voor diverse extreem-rechtse krachten van verschillend pluimage alsook voor een grotere rol voor discussies rond de nationale kwestie. Linkse formaties die duidelijk ingaan tegen de dictatuur van de markten en die mee bouwen aan het verzet tegen door Jeroen, medewerker van Joe die dictatuur kunnen nochtans scoren. Higgins in het Europees parlement De succesvolle United Left Alliance in Ierland is een belangrijk voorbeeld. De arbeidersklasse kan tijdelijk tot anneer de Ierse verkiepassiviteit worden gedreven of zelfs zingen zullen plaatsvineen aantal nederlagen lijden, zeker als den, is op het ogenblik dat er geen sterke arbeiderspartijen zijn en deze krant naar de drukker gaat als de numerieke krachten van de mar- nog niet zeker. Maar het kan voor xisten nog bescheiden zijn. Maar er is ieder moment zijn en het zal tot een tegelijk ook een sterke internationale politieke aardverschuiving leiden. dimensie in de strijdbewegingen die De Ierse samenleving onderging de ontwikkelen. Griekse studenten wor- afgelopen maanden drastische verden geïnspireerd door de Britse studen- anderingen: van het alom geroemde tenacties, waar dan weer werd uitgeke- economische model tot de zieke man ken naar de Franse acties. van Europa die onder bevel van het Europa gaat naar een langgerekte IMF en de EU een bijzonder hard periode van onstabiliteit op financieel, besparingsbeleid oplegt. economisch, politiek en sociaal vlak. De arbeiders en hun gezinnen moeten Vandaag wordt de Ierse arbeidersklasde krachten bundelen in verzet en de se gevraagd om de rekening te betalen discussie over een alternatief op de ka- voor de rampzalige politiek van de repitalistische chaos aangaan, wij zullen gering en de banken. De regering heeft daarbij opkomen voor een socialistisch in de begroting voor 2011 al 6 miljard antwoord. besparingen euro opgenomen. Als resultaat kreeg de regering in de peilingen klappen. De grootste partij, het conservatieve Fianna Fáil, valt van 43% terug op 14%. President Ahern kan nog op 12% rekenen. Op dit ogenblik ziet het er naar uit dat vooral de Labour Party (sociaaldemocratie) van de situatie zal kunnen profiteren. De partij haalt tot 21% in de peilingen, een niveau dat nooit voorheen werd gehaald. De groei van Labour blijft echter steken, het is steeds duidelijker dat deze partij niet tegen de speculanten zal ingaan. Partijvoorzitter Gilmore kondigde zelfs aan dat hij niets aan de begroting voor 2011 zou veranderen. De nationalisten van Sinn Féin kenden hierop een opmars in de peilingen, zelfs tot 14%. De positie van deze partij is dubbelzinnig. In woorden is er verzet tegen de besparingen en het dictaat van het IMF en de EU. De partij was prominent aanwezig op recente betogingen. Maar in Noord-Ierland maakt Sinn Féin deel uit van de regering en wordt een besparingsbeleid gevoerd.

Ierse politieke establishment op weg naar zware afstraffing

W

De Noord-Ierse regering wil 4 miljard pond besparen. Dat wordt door partijleider Gerry Adams als voorbeeld van de compromisbereidheid van zijn partij aangehaald. Er is een nieuwe factor in het Ierse politieke landschap. De Socialist Party en andere linkse groepen en individuen hebben de krachten gebundeld in de United Left Alliance (ULA). Dit is een alliantie met voldoende ruimte voor de specifieke standpunten voor de deelnemende organisaties, maar tegelijk een initiatief dat een eigen dynamiek kan ontwikkelen. De alliantie komt op in meer dan 20 kiesdistricten en eist onder meer de stopzetting van de terugbetalingen aan de speculanten. Volgens een recente peiling kan ULA tot zes verkozenen halen. Die zouden een belangrijke rol spelen in de uitbouw van het verzet. Het kan een stap zijn in de richting van een massale partij van de Ierse arbeiders en hun gezinnen.

De afbeelding hiernaast circuleert op het internet als poging om de opstelling van het IMF en de EU begrijpelijk voor te stellen. Zelf beweren die instellingen dat ze er zijn om te helpen. In realiteit komen ze enkel tussen om een ineenstorting van de economie te vermijden door de arbeiders en hun gezinnen een hard besparingsplan op te leggen.

dls301.indd 11

16/01/2011 19:18:35

12 Boeken “De eeuwige terugkeer van het fascisme”

de

Linkse Socialist

Rob Riemen brengt enkel vaak weerkerende clichés door

Geert Cool

D

e Nederlandse columnist Rob Riemen brengt met het boek “De eeuwige terugkeer van het fascisme” een kritiek op rechtse populisten. De titel lijkt te choqueren, Wilders wordt immers een fascist genoemd. Maar in het essay (64 pagina’s) komt Riemen niet verder dan elitaire clichés. Wellicht daarom werd het positief onthaald in liberale kringen? De Morgen gaf een volledige pagina aan Mathias de Clerq om een kritiekloze bespreking van het boek te brengen en VLD-voorzitter De Croo verwees ernaar in de eindejaarsvragen van Humo. Riemen omschrijft fascisme als een soort pestbacil dat “nooit uitsterft en nooit definitief verdwijnt.” Hij ziet het als een vorm van “geestesgesteldheid” en beperkt zich bijgevolg tot een morele visie. Voor Riemen waren Mussolini en Hitlers “vertegenwoordigers van de politisering van een geestesgesteldheid.” Niets klassenanalyse, niets van strijd en nederlagen die ruimte creëren van een uiterst reactionaire vorm van kapitalisme waarmee een deel van de burgerij wil experimenteren om de arbeidersbeweging een fundamentele nederlaag toe te brengen. Neen, het is de schuld van de mensen zelf.

Daarbij spreekt Riemen over de “massamens” die een bedreiging vormt voor de waarden en de idealen van het humanisme. “De massamens wil niet geconfronteerd, laat staan belast worden met geestelijke waarden. Er is geen maat, waarde of waarheid die boven hem gesteld kan worden en die hem beperkingen zou kunnen opleggen. Voor de massamens dient het leven altijd gemakkelijk en overvloedig te zijn; de tragiek van het bestaan kent hij niet. Alles is geoorloofd, want beperkingen kent hij niet.” Het doet wat denken over de intellectuelen die bij de opkomst van het Vlaams Blok twintig jaar geleden

met beschuldigend vingertje naar die ‘domme VTM-kijkers’ wezen. Het cliché dat de mensen dom zijn, komt wel vaker terug bij intellectuelen die zichzelf graag boven de massa plaatsen. De nihilistische massamens is voor Riemen “bezeten door het triviale en ontvankelijk voor demagogie, vol van ressentiment en angst.” Beledigingen mogen nog mooi verpakt worden in citaten van toonaangevende filosofen, het blijven beledigingen die niemand overtuigen. Riemen maakt een aantal vaststellingen over hoe de samenleving een gebrek aan diepgang te bieden heeft, hoe eenzijdige massacultuur de

bovenhand haalt,… Maar hij slaagt er niet in om dat te verklaren, tenzij door het beledigen van de “massamens”. Waar komt echter die tendens tot afvlakking en commercialisering vandaan? Heeft dat niets te maken met een kapitalistisch systeem waarin enkel de winsten van tel zijn en waar de werkende bevolking braaf moet worden gehouden door hen af en toe wat duur brood en slechte spelen aan te bieden? Voor Riemen is dit de definitie van fascisme: “ de politisering van de geestesgesteldheid van de rancuneuze massamens.” Hij voegt er aan toe: “Het is een politiek van volksmenners die geen andere motieven meer kennen dan de handhaving en uitbreiding van hun macht, die daartoe ressentiment exploiteren, zondebokken aanwijzen, haat verspreiden, een intellectuele leegte verbergen achter uitgeschreeuwde slogans en gescheld, en met hun populisme het opportunisme in de politiek tot kunst verheffen.” De vraag werpt zich natuurlijk op welke traditionele politicus niet in de definitie valt? De voorbeelden van De Wever of Dedecker in ons land liggen misschien wat gevoelig omdat sommigen die onterecht als fascisten bestempelen. Maar als we ons tot de drie traditionele families beperken, kan toch ook worden vastgesteld dat deze hun eigen macht willen uitbreiden en niet aarzelen om daartoe op een verdeel-en-heerspolitiek in te spelen en handige slogans naar voor proberen te

brengen (al dan niet op aangeven van reclamebureaus die betaald worden om te weten wat werkt bij de “massamens”…). Of meent Riemen sprankels van ideologie waar te nemen bij de traditionele politici? Hij schrijft zelf: “Verkiezingen zijn gereduceerd tot een inhoudsloze kermis van trivialiteiten.” Zijn het dan allemaal fascisten? Wij gebruiken de term “neo-fascisme” voor formaties als het Vlaams Belang, de NPD of de FPÖ. Deze partijen bouwen voort op de tradities van het fascisme en proberen een in deze ideologie geschoold kader te vormen, maar ze moeten tegelijk rekening houden met de gewijzigde objectieve omstandigheden waarin hun standpunten nog geen actieve massa-aanhang kunnen krijgen. Dat maakt dat neo-fascisten zich op de populistische methode moeten beroepen om electorale steun te verwerven. Tegelijkertijd zijn ze niet in staat om op grote schaal de arbeidersbeweging fysiek onderuit te halen en te breken, zoals dit bij de klassieke fascisten in de jaren 1920 en 1930 het geval was. Omwille van die verschillen houden wij het op “neo-fascisme”. Iemand als Wilders zouden we niet in dezelfde categorie onderbrengen. Hij maakt gebruik van dezelfde populistische methode als de neo-fascisten, maar bij Wilders is er enkel de methode. De man staat moederziel alleen en slaagt er niet eens in een degelijke partij rond zich te verzamelen.

“Het grote ontwerp”

Stephen Hawking en Leonard Mlodinow over het universum

H

et nieuwe boek van Stephen dak van zijn paleis naar beneden kwam Hawking, samen geschre- en op hem viel.” ven met Leonard Mlodinow, Toen wetenschappers ten tijde van is een onderbouwde aanval op de Isaac Newton ontdekten dat er milstroming van de “intelligent de- jarden sterren zijn, werd het mogelijk sign”, diegenen die stellen dat het om vast te stellen dat het puur toeval universum tot stand is gekomen op was dat onze ster en onze planeet net basis van een ontwerp dat van bo- geschikt waren voor menselijk leven. venaf werd opgelegd. Dat standpunt Newton stelde vast dat het hele univerleunt volgens Hawking aan bij de sum een “miraculeus” evenwicht kende middeleeuwse religieuze visie van en hij maakte de christelijke god de cenhet universum als de “poppenkast trale schepper van dat evenwicht. van god.” Ons universum was toevallig geschikt voor de ontwikkeling van leven terwijl Hawking en Mlodinow schrijven: de meeste andere universums niet in “Gebrek aan kennis van de natuur zorg- staat waren om zo te ontwikkelen of de er in de oude tijden voor dat goden snel tot uitdoving kwamen. In 1979 werden uitgevonden.” In 1277 werd het stelde de kosmoloog Alan Guth dat er concept van “natuurwetten” op bevel een “kosmologische inflatie” was: een van paus Johannes XXI als godlaster- forse energiefontein die voortkwam uit lijk bestempeld omdat dergelijke na- de vooraf bestaande quantum chaos van tuurwetten ingingen tegen de godde- waaruit de universums tot stand kwalijke almacht. Maar: “Paus Johannes men. Wetenschappers onderzoeken het kwam zelf om het leven als gevolg van bestaan van andere universums doorde wet van de zwaartekracht toen het heen het effect ervan op ons universum.

Hawking stelt dat dit betekent dat de wetenschappers hun heilige graal niet zullen vinden, er is geen algemene formule van waaruit alle basiswetten kunnen worden afgeleid. De natuurwetten van ons universum zijn een toevallige combinatie van krachten en factoren. Hawking stelt dat er geen plaats is voor een ontwerper of schepper. In de VS is er strijd rond het feit dat op school ruimte wordt gelaten om zowel de evolutieleer als het “intelligente ontwerp” als mogelijkheden aan bod te laten komen. De Amerikaanse anti-wetenschappelijke academicus en predikant William Lane Craig bestrijdt die visie en vraagt waarom het “niets” (een lege ruimte vol met quantum fluctuaties) niet door een God kan zijn gecreëerd. Hawking antwoordt met een verwijzing naar de 18de eeuwse Franse astronoom Pierre-Simon Laplace: “Ik had die hypothese niet nodig.”

waar LSP voor staaT

D

e technische en wetenschappelijke mogelijkheden van de mens zijn nog nooit zo uitgebreid geweest. De jongste 50 jaar verdrievoudigde het gemiddelde inkomen per hoofd van de wereldbevolking. Er is voldoende rijkdom om iedereen een degelijke levensstandaard te garanderen. België vormt hierop geen uitzondering. Zelfs na de gouden jaren ‘50 en ‘60 bleef de totale werkelijke waarde van alles wat we samen produceren toenemen. In ‘96 bedroeg dit dubbel zoveel als in ‘83.

Deze toename van de rijkdom heeft echter niet geleid tot een algemene stijging van de welvaart. Integendeel: terwijl bedrijven recordwinsten boeken en speculanten hun kapitaal vertienvoudigen, gaat de voormalige koloniale wereld gebukt onder oorlog en hongersnood, is de economie van de ex-stalinistische staten ineengestuikt en heerst in het Westen massale structurele werkloosheid. De globale stijging van de rijkdom is aan de overgrote meerderheid van de wereldbevolking voorbijgegaan. Stop de privatiseringen

Hoewel de arbeiders deze rijkdom produceren, hebben ze niet de minste inspraak in de aanwending ervan. Heel de productie staat in functie van de winsthonger van een handvol kapitalisten. Dit leidt tot schrijnende tegenstellingen. Er is nood aan betaalbare en comfortabele sociale woningen, aan gratis openbaar vervoer, aan onderwijs toegankelijk voor iedereen, aan speelterreinen en recreatiecentra, aan een nationale gezondheidsdienst die gratis en publiek is. De middelen hiervoor zijn voorhanden. Op dit ogenblik gaat het echter de andere kant uit. Openbare diensten worden gerentabiliseerd en opgesplitst. De winstgevende delen worden ver-

dls301.indd 12

kocht aan de hoogste bieder, de onrendabele worden afgestoten. Er is al lang geen sprake meer van diensten. De marktlogica heeft ook in de openbare sector toegeslaan. Voortaan spreekt men van openbare bedrijven in afwachting van de volgende privatisering. 32-urenweek

In de private sector richt de “vrije” markt een ravage aan. Alle verworvenheden worden afgebroken in naam van de competitiviteit. Arbeidscontracten ruimen plaats voor onderaanneming, uitzendarbeid en andere nepjobs. Een miljoen arbeiders in België wordt regelmatig geconfronteerd met werkloosheid. Dit heeft geleid

tot de verpaupering van een deel van de arbeiders en hun gezinnen. Pensioenen, werkloosheids- en ziekteuitkeringen staan op de helling door de uitholling van de sociale zekerheid. LSP/PSL is voor het volledig herstel van de index en een minimumloon van 1500 euro netto, tegen de afbraak van de sociale zekerheid en de uitholling van het arbeidscontract. Wij verzetten ons tegen iedere bedrijfssluiting omdat dit onder het kapitalisme enkel leidt tot werkloosheid en armoede. De enige maatregel die de massale werkloosheid kan oplossen is de onmiddellijke invoering van de 32-urenweek, zonder loonverlies en met evenredige aanwervingen.

Ze moet zich verzetten tegen iedere verdeling van de arbeiders, of het nu is op basis van racisme, seksisme of geloof. Dit kan het best door op te komen voor volledige gelijke rechten. Ze moet de strijd aanbinden tegen het imperialisme en vechten tegen de vernietiging van het milieu. Ze moet het zelfbeschikkingsrecht van Vlamingen, Walen en Brusselaars respecteren, zonder in de val te trappen van diegenen die de arbeiders door communautair opbod willen verzwakken (cfr. splitsing sociale zekerheid). Ze zou moeten ageren voor de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder rechtstreekse arbeiderscontrole.

Een nieuwe arbeiderspartij

Dit programma is enkel uitvoerbaar indien de arbeidersbeweging de macht uit handen neemt van de kleine minderheid van kapitalisten. De heersende klasse zal haar privileges echter niet zomaar afstaan. Het breken van de kapitalistische staat zal een revolutie vereisen. Daarom bouwen wij aan een revolutionaire marxistische partij.

De vakbondsleidingen hebben de kapitalistische afbraaklogica aanvaard. Ze beperken zich tot het “sociaal” begeleiden van de herstructureringen. Daartegenover stellen wij het strijdsyndicalisme: vechten voor iedere job en het behoud van alle verworvenheden. De arbeidersklasse heeft een partij nodig die deze strategie politiek kan en wil vertalen. Zo’n partij moet openstaan voor iedereen die wil vechten tegen de sociale afbraak.

Revolutie

Arbeidersdemocratie

De productie moet in functie staan van de reële behoeften van de bevolking. Ze moet georganiseerd worden via een democratisch productieplan, opgesteld en gecontroleerd door raden, samengesteld uit vertegenwoordigers van de arbeiders van het bedrijf, van de nationale vakbonden en van de arbeidersregering. Iedere functionaris moet verkozen en permanent afzetbaar zijn. Hij/zij mag niet beschikken over een hoger loon dan het gemiddelde loon van de arbeiders die hij/zij vertegenwoordigt. Op die manier kan het wanbeheer vermeden worden zoals dit in de planeconomieën in het exOostblok bestond. Voor socialisme en internationalisme

De socialistische revolutie breekt altijd uit op het nationale vlak, maar eindigt in de internationale arena. Arbeidersdemocratie en socialistische planning kunnen niet beperkt blijven tot één land. Het isolement van Sovjet-Rusland heeft tot haar degeneratie vanaf 1924 geleid.

Voor arbeiderseenheid Voor socialisme

16/01/2011 19:18:36

partijnieuws

www.socialisme.be februari 2011

50 jaar na 1960-61.

Agenda

Tournee met Gustave Dache

Door Nicolas Croes

H

Na het ter perse gaan van deze krant zijn er nog drie bijeenkomsten met Gustave gepland : * Zaterdag 29 januari. Brugge. Café de Hollandse vismijn om 14u * Woensdag 9 februari. Antwerpen. Café Multatuli, Lange Vlierstraat (zijstraat Nationalestraat) om 19u30 * Zaterdag 12 februari. Sint-Niklaas. Filmvertoning: “Vechten voor onze rechten” en nadien: Gustave Dache spreekt over 60-61. In het Masereelhuis, Tr uwe el s t r a at 85, Si nt-Ni k l a a s (19u30)

Op alle bijeenkomsten verdedigde Gustave energiek het standpunt dat de Bestel vandaag nog het boek “De oplessen van deze staking actueel zijn. Hij standige en revolutionaire algemene ging telkens in tegen het regionalisme staking van de winter van 1960-61” en de verdeeldheid onder de arbeiders door Gustave Dache! Dat kan door 15 die door André Renard in de beweging euro over te schrijven op 001-3907596werd gebracht. Hij ging in tegen de po- 27 van ‘Socialist Press’ met vermelding litieke passiviteit van de linkse organi- “60-61” en dan bezorgen we u het boek. saties tegenover de opstelling van de Het boek telt 338 pagina’s. PS of de groep rond Renard. De conclusie was duidelijk: België kende op dat ogenblik een mogelijkheid om het kapitalistische regime omver te werpen, het potentieel was aanwezig en de wil van de massa’s ook. Maar het ontbrak jammer genoeg aan een revolutionaire leiding die in staat was om gedurfde initiatieven te nemen tegenover de linkse en rechtse bureaucratische leiding in.

et minste wat we kunnen zeggen, is dat het boek van Gustave Dache op veel interesse kon rekenen en goed verkocht werd op de meetings waar Gustave sprak. In de maanden december en januari heeft Gustave het hele land doorkruist. Hij sprak op verschillende activiteiten en herdenkingen van de grote staking. Daarbij bracht hij steeds een aantal lessen van de gebeurtenissen 50 jaar geleden voor de komende strijd. Gustave is niet enkel de auteur van een boek, hij is ook een getuige vanop de eerste linie van de staking van de eeuw. Tot op vandaag is hij een actieve militant. Dat is waarom hij sprak op bijeenkomsten in Luik, Brussel, Bij het schrijven van dit stuk is de Charleroi, Namen maar ook in Gent, kaap van de 200 verkochte boeken al Leuven, Brugge of Antwerpen. Op de genomen. Dat gaat enkel nog om de verschillende bijeenkomsten waren er Franstalige boeken, de verkoop van de enkele honderden aanwezigen. Er wa- Nederlandstalige boeken is pas opgeren niet enkel de LSP-meetings maar start. Hierdoor wordt een belangrijke ook onder meer een colloqium aan de ervaring van de Belgische arbeidersuniversiteit van Luik of de opening van beweging doorgegeven aan de toekomeen tentoonstelling in Charleroi. stige generaties.

Socialisme 2011: een weekend van informatie, discussie en debat over een alternatief op het kapitalisme

O

nze wereld geraakt meer en meer in de greep van de kapitalistische crisis. Overal zien werkenden, jongeren en ouderen hun levensomstandigheden aangetast. Maar het verzet is definitief losgebarsten. Jong en oud kwamen in Europa op straat om te protesteren, te betogen, te staken. In Tunesië is het regime van Ben Ali door massaprotesten ten val gekomen. Verzet tegen dit systeem is een eerste stap, maar onvermijdelijk komt de vraag welk alternatief er is. Meer dan ooit moeten linkse socialisten hun alternatief concreet formuleren. Dit is de inzet van ons Socialisme-weekend: het verder uitwerken van een socialistisch maatschappijproject. Geert Cool brengt een analyse en evaluatie van 20 jaar anti-racistische strijd Dit jaar besteden we bijzondere aan- in België. dacht aan het vrouwenthema, aangezien Daarnaast zullen in totaal meer dan Socialisme 2011 enkele dagen na de 20 commissies, werkgroepen en debatInternationale Vrouwendag (8 maart) ten thema’s behandelen als: de impact valt. Eén van de sprekers op de ope- van klimaat-en natuurrampen, de reningsmeeting op zaterdag is Christine volte in Tunesië en Algerije, de stand Thomas, auteur van het nieuwe boek ‘It van de beweging voor socialisme in doesn’t have to be like this. Women and Venezuela, de nationale kwestie en the struggle for socialism.’ splitsing van Tsjecho-Slowakije, de De hoofdmeeting op zaterdag zal de 140e verjaardag van de Commune van strijd in Europa tegen de besparingen Parijs, de algemene stakingen in de geen de kapitalistische crisis als centraal schiedenis van de Belgische arbeidersthema hebben. We hebben sprekers uit beweging, de strijd tegen homofobie,... Ierland, Engeland en Frankrijk uitgenoHet Socialismeweekend van LSP is digd om te getuigen van de strijdbewe- een ideaal moment om kennis te magingen in hun land en de rol die linkse ken met ons socialistisch programma socialisten er hebben gespeeld. als alternatief op de kapitalistische chaNaar aanleiding de 20e verjaardag os. Maar ook voor doorwinterde linkse van onze anti-racistische campagne socialisten is het socialismeweekend Blokbuster organiseren we een de- een ideaal moment om nieuwe, actubat met sprekers uit Nederland over ele thema’s te bediscussiëren en onze het rechts-populisme van Wilders, visie en benadering aan te scherpen. Petr Jindra brengt een analyse van de Voor al onze lezers, sympathisanten opgang van extreem-rechts in Oost- en leden wordt dit een niet te missen Europa en Blokbuster-woordvoerder weekend! Voorverkoopkaarten zijn te verkrijgen op ons nationaal secretariaat en bij de lokale LSP-afdelingen. Het volledige weekend kost 15 euro voor loontrekkenden en 10 euro voor niet-loontrekkenden. Kan je maar één dag deelnemen dan kost het 8 euro of 6 euro. Via deze link vind je het volledige programma: http://www.socialisme.be/lsp/socialisme2011

dls301.indd 13

13

- 28 jan. Brussel. Front des Gauches houdt meeting over de optand in Tunesië - 29 jan.. Brugge: meeting met Gustave Dache - 30 jan.. Antwerpen. Bijeenkomst Tamil Solidarity - 9 feb.. Antwerpen: meeting met Gustave Dache - 12 feb. Sint-Niklaas: meeting met Gustave Dache - 13 feb.: vormingsdag voor partij-organisatoren - 10 maart. Gent: anti-NSV betoging - 12-13 maart: Socialisme 2011

Waarom ik lid werd Aangezien ik geboren ben in ex-Joegoslavië, ben ik al op jonge leeftijd in aanraking gekomen met linkse ideeën. LSP heb ik op 15-jarige leeftijd leren kennen via een kennis. Daardoor las ik af en toe brochures over thema’s die mij interesseerden, zoals“De onderdrukking van de vrouw” en “Fascisme. Wat het is en hoe het te bestrijden.” Het feit dat ik mijn studies ging voortzetten in Gent, zette me ertoe aan om op actieve basis lid te worden van de LSP. Nu ben ik in Antwerpen mee organisator van campagnes rond vrouwenthema’s. LSP maakt het voor mij mogelijk om me in te zetten en te strijden voor een echte socialistische samenleving waarin de behoeften en verlangens van iedereen centraal staan en niet die van een handjevol kapitalisten en hun politici. Sanja, Antwerpen

Geslaagd oudejaarsfeest in Brussel

Door Nico (Brussel) De LSP-afdelingen van Brussel, Waals-Brabant en Vlaams-Brabant sloten 2010 op een mooie wijze af met een maaltijd en fuif. Er waren meer dan 110 eters die aanschoven om te genieten van een feestmaal in vijf gangen. Met het feest werd bijna 1.900 euro opgehaald voor het strijdfonds. Dat is natuurlijk mooi meegenomen om in 2011 verder campagne te voeren! Om onze financiële onafhankelijkheid te behouden, willen we niet afhankelijk zijn van subsidies maar ons baseren op onze sympathisanten en leden. We halen de nodige middelen op met acties op straat, financiële oproepen, ledenbijdragen,... maar ook met feesten en andere sociale activiteiten. Daarmee kunnen we het nuttige (het ophalen van geld) koppelen aan het aangename: deelnemen aan een geslaagd feest met jonge en minder jonge militanten, syndicalisten,... dat bovendien betaalbaar is en waarbij we weten waarvoor het opgehaalde geld dient. We staan alvast klaar voor de eerste campagnes van 2011. Begin maart is er het weekend “Socialisme 2011”. Daarnaast is er de jaarlijkse anti-NSV betoging. Ook wordt de campagne “Jongeren voor werk” in samenwerking met jonge syndicalisten voortgezet. We investeren ook heel wat tijd en middelen in het produceren van pamfletten, onze krant en website waarmee we tussenkomen in de verschillende acties van arbeiders en jongeren. We willen iedereen bedanken voor hun steun en hun deelname aan het onvergetelijke oudejaarsfeest!

Strijdfonds: steun LSP! We hebben al ongeveer 2.000 euro opgehaald in de eerste twee weken van januari. Dat kwam vooral door het uitstekende oudejaarsfeest van de afdelingen in Brussel en Brabant. De komende weken is er onder meer de antiNSV campagne waarvoor we geld ophalen. Als je ons wil steunen, kan dit steeds door te storten op 001-2260393-78 met vermelding “steun”. Hieronder de cijfers voor het vierde kwartaal van 2010. Henegouwen: 628 € Vl. Brab. Limburg: 1.159 € Brussel-W. Brab.: 1.527 € Antwerpen: 900 € O. & W. Vlaanderen: 1.593€ Luik-Namen-Lux: 435 € Nationaal: 1.107 €

90% 80% 71% 55% 51% 32% 184%

TOTAAL: 7.350 €

67%

Contact / Abonnementen

Meer info over de partij / Lid worden: PB131, 1080 Molenbeek-Sainctelette Tel: 02/345 61 81. E-mail:[email protected]. Redactie: [email protected]. Ook lezersbrieven zijn welkom! Abonnementen: * proefabo: 5 euro voor drie nummers, 10 euro voor zes nummers * gewoon abo: 20 euro voor twaalf nummers * steunabo: 30 of 50 euro voor twaalf nummers Of neem een doorlopende opdracht van minstens 2 euro Rekeningnummer voor abonnementen: 001-3907596-27

16/01/2011 19:18:39

14

jongeren Jongeren voor werk

de

Linkse Socialist

Europees jongerenverzet tegen besparingen.

Nu wij nog... Door Marc, Gent

I

n Ierland , Spanje , It a l ië , Groot-Brittanië, Frankrijk, Oostenrijk,... zagen we de afgelopen twaalf maanden protestacties tegen besparingen in het hoger onderwijs. Deze bewegingen mondden in sommige gevallen uit in regelrechte antiregeringsprotesten. Waar het ook gebeurde, er was één rode draad terug te vinden: een grotere politisering van jongeren en een spontaneïteit die de officiële studentenorganisaties vaak voorbijstak.

ten en moeten langer werken, en scholieren zien als de jongste groep wat hen nog allemaal te wachten zal staan.

In Groot-Brittanië worden de inschrijvingsgelden voor universiteiten zoals gekend verdriedubbeld tot maar liefst 11.000 euro. In Italië kwamen studenten op straat na de voorgestelde hervorming van het hoger onderwijs, dat de democratisering van het onderwijs aantast. In Spanje leidde de invoering van de Bologna-akkoorden tot grote protesten van studenten die het niet eens waren met de commercialisering van het hoger onderwijs. In Ierland en andere landen werden de inschrijvingsTerwijl de media, burgerij en delen gelden verhoogd als ‘crisismaatregel’. van de linkerzijde hier druk bezig zijn Er is absoluut geen enkele compensemet wat de term ‘milleniumstudent’ nu rende maatregel voor jongeren die dit precies betekent, en wat daarvan ver- niet langer kunnen betalen. Integendeel, wacht moet worden, tonen veel jonge- in het merendeel van de gevallen wordt ren in andere landen aan wat het po- ook op toelages gesnoeid. tentieel is onder de jeugd. Studenten, scholieren en jonge werkenden komen Het ongenoegen zal niet zomaar weg op straat omdat ze besparingen en aan- gaan en een pauze in de strijd kan envallen op jongeren niet aanvaarden en kel tijdelijk zijn. Steeds grotere groepen hun rechten willen opeisen. Zij willen, jongeren worden immers geconfronkort gezegd, een toekomst. teerd met uitzichtloosheid die dreigt zodra ze de school verlaten. Tegenover het protest stond ook loodzware repressie. Het establishment en de regeringen zijn aan het aftoetsen hoe Hoe organiseren? In de meeste Europese landen sloeg de ver het maatregelen kan drijven vooralcrisis keihard toe, niet in het minst voor eer het gedwongen wordt tot toegevinDe sterke mobilisaties gaan gepaard jongeren. Veel besparingsmaatregelen, gen. Hoewel in Groot-Brittanië gedeel- met een erg zwakke leiding. In landen enkel ingevoerd om de financiële mark- telijke overwinningen werden bereikt, waar officiële of erkende organisaties ten tevreden te stellen, treffen boven- is het duidelijk dat er meer nodig zal de rechten en belangen van jongeren dien in de eerste plaats diezelfde groep zijn om de democratisering van het ho- verdedigden, vormden die vaak een in de samenleving. Inschrijvingsgelden ger onderwijs en -meer algemeen- de rem op de strijd omdat ze de afgelopen worden verhoogd, uitkeringen verlaagd, toekomst van jongeren te vrijwaren. jaren volledig in de logica van het huijonge werkenden krijgen minder rechdige systeem zijn gestapt. De dynamiek van de beweging ontstond vaak zonder inmenging van deze organisaties. Tegelijk bleek het gebrek aan leiding op andere plekken dan weer een zwakte om voldoende perspectieven te kunnen schetsen die de strijd levendig kunnen houden: hoe bouwen aan nieuwe acties, welk soort acties,... Nochtans is het potentieel groot: een groot deel van de jeugd heeft zich voorgenomen om niet langer in de apolitiek en passiviteit te wentelen die eigen waren aan de periode voor de crisis. Men stelt zich steeds meer vragen bij het beleid en de toegevingen aan de financiële markten en het grootkapitaal. Jongeren aanvaarden steeds minder dat er gedaan wordt alsof er nooit een crisis plaats vond en alsof deze geen schuldige had. Daaruit vloeit ook een Frans studentenprotest in Nantes, foto door Manuel | MC

Aanvallen: acuut, ernstig en meedogenloos

Nederlands studentenprotest op straat in Amsterdam, foto door Jos Van Zetten potentieel voor een antikapitalistisch bewustzijn. Deze ideologische dimensie van bewegingen is van levensbelang, omdat het al voor een groot stuk van de perspectieven voor verdere strijd zorgt. Het draagt bij tot het formuleren van een alternatief en tot discussie binnen de beweging. Het noodzakelijke democratische karakter van bewegingen is hierin ook cruciaal. Belangen van jongeren en studenten moeten op een democratische manier verdedigd worden, net zoals actiegroepen zich het meest efficiënt kunnen organiseren door comités te vormen.

Wanneer er ruimte is voor zo’n politiek programma, kan er op inhoudelijke basis overgegaan worden tot actie waarbij duidelijke perspectieven voor de beweging naar voor worden gebracht. Ook daarbij kunnen en zullen fouten gemaakt worden, maar het democratische proces en de politisering binnen de bewegingen is hoe dan ook cruciaal. Vandaar het belang om van bij het begin van de ontwikkeling van strijd al het idee van algemene vergaderingen naar voor te schuiven om bredere lagen te betrekken bij de discussie over het eisenplatform alsook bij de beslissingen over verdere stappen in de strijd.

Op verschillende plaatsen kwamen zusterorganisaties van LSP in die zin tussen en werd het potentieel ook bevestigd. We zullen in elk geval verder Her en der zagen we al kiemen ontstaan trachten bij te dragen tot de politisering van die manier van werken. Zo wordt in en democratisering van bewegingen. Groot-Britannië veel kritiek geuit op de Dit is noodzakelijk om te vermijden dat leiding van de officiële studentenvak- de officiële organisaties van bovenaf bond en ontstaan er parallelle initiatie- hun remmende rol proberen op te legven die geen enkele vorm van ‘onderhan- gen en ook opdat bewegingen die van delde besparing’ aanvaarden. Dat geldt onderuit ontstaan meteen de discussie zeker voor de plaatsen waar school -en aangaan over de inhoud en de verdere universiteitsgebouwen bezet werden. ontwikkeling van hun strijd. Strijd organiseren en politiseren

Aantal natuurrampen blijft toenemen Door Nicolas Croes

E

r is iets aan de hand met deze planeet. Met de overstromingen in Pakistan en China, de aardbevingen in Haïti en Chili, de bosbranden in Rusland en Australië,... werd 2010 gekenmerkt door een groot aantal natuurrampen. Er vielen daarbij officieel 295.000 doden en er was voor 130 miljard dollar schade. Met de overstromingen in Australië (en op beperktere schaal in ons land) is 2011 alvast goed ingezet. De Duitse verzekeraar “Munich Re” verklaarde dat het aantal natuurrampen als gevolg van klimaatverandering (orkanen, overstromingen, droogte,...) “sinds begin jaren 1980 is verdrievoudigd” op wereldvlak. De kosten nemen gemiddeld met 11% per jaar toe. “De klimaatveranderingen vertegenwoordigen nu wellicht al een belangrijk deel

dls301.indd 14

van de schadegevallen.” Bovendien wordt ervan uitgegaan dat de impact ervan verder zal toenemen.

en vervallen gebouwen minder bestand zijn tegen een schokkende aarde dan pakweg een weelderige villa in een rijke wijk van Haïti. Het zijn nochtans We hebben al meermaals gewezen op de rijkere wijken die eerst hulp kregen, de verantwoordelijkheid van de eco- aldus journalisten van de Washington nomie en de kapitalistische productie- Post. De 1% rijksten van het land, in wijze in de wereldwijde vervuiling en het geval van Haïti goed voor 50% van de oorzaken die leiden tot klimaatver- de rijkdom van het land, krijgen in de anderingen. Het kapitalisme zorgt niet praktijk prioriteit bij de internationaenkel op dat vlak voor rampen. Er is le hulp met onder meer een goede beook het gebrek aan investeringen in voorrading van apotheken die worden het onderhoud van rivieren of het feit beschermd door private milities. dat al te snel bouwvergunningen werden toegekend in risicogebieden. Deze De internationale hulp bleek in Haïti handelswijze heeft al tot heel wat scha- een manier te zijn om een neoliberale de geleid in de ontwikkelde kapitalis- politiek op te leggen. Er werd een letische landen. Denk maar aan de ge- ning van 100 miljoen dollar toegekend volgen van het gebrek aan onderhoud door het IMF, waarbij aan de lening van de dijken van New Orleans in de de voorwaarde werd gekoppeld dat er VS toen de orkaan Katrina op deze dij- geen enkele loonsverhoging zou koken inbeukte. men in de publieke sector. Opdat er Haïtianen tussen het puin, foto door Zoriah.net Naast het gebrek aan investeringen zou worden geïnvesteerd in publieke en de bouw van woningen in risicozo- infrastructuur, degelijke en veilige nes, is er ook het probleem van armoe- huisvesting voor iedereen en een de- rampen, moet er worden gebroken met dringendheid hiervan laat zich ieder de. Het is duidelijk dat sloppenwijken mocratische controle op de hulp bij de kapitalistische samenleving. De jaar sterker voelen.

16/01/2011 19:19:00

antifa

www.socialisme.be februari 2011

15

De opmars van

populisme in Europa Door Alain (Namen)

D

e Europese besparingsgolf versterkt de armoede en de miserie. Dit is een vruchtbare voedingsbodem voor diverse vormen van populisme doorheen Europa. De situatie wordt iedere dag erger waardoor er een “antisysteem” en “anti-elite” gevoelen ontwikkelt. Bij afwezigheid van een geloofwaardig links alternatief dat de belangen van de arbeiders centraal stelt, kunnen rechtse populisten vooruitgang boeken bij verkiezingen. De autoriteit van de traditionele partijen ondermijnd

Party slaat het fenomeen ook in de VS toe. Na de enorme illusies in Obama en het diskrediet van de Republikeinen die voorheen zelf acht jaar aan de macht waren onder Bush, kon een rechtse populistische stroming terrein winnen. In Europa zijn er verschillende populistische formaties en extreem-rechtse partijen die met een populistische methode doorbraken kunnen forceren. Er was de PVV van de islamofobe Geert Wilders die in Nederland 17% haalde, het UDC van Blocher dat in Zwitserland op 29% staat of het uitgesproken neo-fascistische Jobbik in Hongarije dat 17% haalt. In een aantal landen, zoals Italië, nemen rechtse populisten deel aan de regering. Het discours van deze krachten is opvallend gelijklopend. Steeds opnieuw wordt een bepaalde gemeenschap aangeduid als de bron van alle problemen: de moslims, de werklozen, de Roma’s of bijvoorbeeld de Franstaligen in ons land. Deze retoriek werd in de jaren 1990 enkel zo expliciet naar voor gebracht door neofascistische partijen zoals het Vlaams Blok of het FN in Frankrijk. Er werd gebruik gemaakt van een populistische methode om stemmen te halen op basis van het diskrediet van de elite en de afwezigheid van een links alternatief.

Na 30 jaar van neoliberale aanvallen wordt steeds minder vertrouwen gesteld in zowat alle traditionele instellingen. Bij alle peilingen blijkt dat het vertrouwen in politici, journalisten, het gerecht of de pastoors steeds verder weg aan het zakken is. Op politiek vlak heeft de rechterzijde ons steeds voorgelogen dat de neoliberale groei welvaart voor iedereen zou opleveren. De officiële linkerzijde legde zich daarbij neer en bood geen enkel alternatief meer op de markt. Nu het falen van de markt helemaal dui- Frankrijk, land van de delijk is, hebben de politici geen enkel verlichting en de nationale antwoord meer. identiteit Dit systeem leidt onvermijdelijk tot terugkerende crisissen. De huidige criIn 2002 ging er een schok door sis maakt een einde aan de hoop van Frankrijk. De neo-fascist Jean-Marie veel arbeiders op een beter leven. Het Le Pen slaagde er in om naar de tweekapitalistisch productieproces leidt tot de ronde van de presidentsverkiezingen steeds meer tekorten: op het vlak van door te stoten. Vijf jaar later haalde dehuisvesting, onderwijs, ziektezorg, kin- zelfde Le Pen nog 10,4% bij de presideropvang, jongerenbegeleiding, open- dentsverkiezingen en slechts 4,29% bij bare diensten,... de parlementsverkiezingen. De traditionele politici hebben daar Deze ineenstorting kwam er omdat geen antwoord op en voeren geen de- het FN niet langer het terrein voor zich bat over welke samenleving we willen. alleen had. Nicolas Sarkozy begaf zich Ze brengen andere discussies naar voor, op paden die voorheen enkel door het liefst over zaken die niet fundamenteel FN waren betreden. Hij haalde uit naar zijn. Dit opent ruimte voor allerhande het “schorremorrie” van de voorsteden, rechtse populisten die gemakkelijk had het over de “moedigen” die “meer kunnen inspelen op thema’s als natio- werkten om meer te verdienen” en zou nale en communautaire tegenstellingen, de luiaards wel eens aan het werk zetde kwestie van migratie,… ten door de 35-urenweek af te schaffen. Sarkozy werd door zijn scherpe retoriek als ‘anders’ gezien. Hij was nochtans Populisme wint terrein… de kandidaat van de rechterzijde die al sinds 1995 aan de macht was. De opmars van het populisme blijft Eens aan de macht voerde Sarkozy niet beperkt tot Europa, met de Tea een klassiek neoliberaal beleid: aan-

vallen op de pensioenen, belastingsverlagingen voor de rijken met fiscale cadeaus, geen beperkingen voor zondagswerk,… Sarkozy was een president van de neoliberale continuïteit en niet van de verandering. Hij probeerde de aandacht meermaals af te leiden naar racistische thema’s: het uitwijzen van de Roma’s, verbod op de boerka, discussie over de nationale identiteit,… Maar Sarkozy wordt steeds minder als ‘anders’ gezien waarop een deel van de kiezers naar het FN terugkeert. Hierdoor is het niet uitgesloten dat deze partij een nieuwe opmars kent waarbij (Martine) Le Pen bij de volgende presidentsverkiezingen goed scoort. Flinke linkerzijde nodig

Wij begrijpen de roep naar verandering onder een groeiende groep kiezers. Als die wil tot verandering niet wordt georganiseerd, kan wie het luidste roept stemmen halen. Dat is de basis voor de opmars van diverse rechtse populisten en extreem-rechtse formaties. De wil tot verandering moet georganiseerd worden rond een programma in het belang van de meerderheid van de bevolking: een socialistisch programma dat ingaat tegen de crisis van het kapitalisme door de sleutelsectoren van de economie uit de handen van de kapitalisten te halen en onder de controle en het beheer van de arbeiders te plaatsen. Dat is een programma waarmee de arbeiders kunnen worden verenigd: zowel Belgen als migranten; Vlamingen, Walen, Brusselaars en Duitstaligen; groene en rode vakbondsleden;… De fundamentele tegenstellingen zijn niet deze onder arbeiders, maar is deze tussen arbeiders en kapitalisten. Waar er grotere partijen zijn die het idee van gezamenlijke strijd en solidariteit naar voor schuiven, is de ruimte voor populisten beperkt. Dat wordt aangetoond door het Duitse Die Linke, ondanks alle beperkingen van deze partij. In ons land zou een nieuwe arbeiderspartij een krachtig wapen zijn in de strijd tegen de neofascisten van het Vlaams Belang, maar zou het eveneens de luchtkastelen van formaties als eerst LDD en nadien N-VA doorprikken. Meer info over de strijd tegen racisme en extreem-rechts vind je op www.blokbuster.be.

10 maart: anti-NSV betoging in Gent Op 10 maart betoogt de studentenclub van het Vlaams Belang opnieuw in Gent. Net zoals vorige jaren is er opnieuw een anti-NSV betoging waarmee wordt geprotesteerd tegen racisme. We willen gewelddadig extreem-rechts geen vrije baan geven om de Gentse straten in te nemen en daar een bedreiging te vormen voor alle andersdenkenden of andersgekleurden. Op de vorige NSVbetoging in Antwerpen waren er niet alleen VB-kopstukken zoals Dewinter, maar even goed neo-nazi’s van Blood&Honour. Een van de betogers, Ben van der Kooi, werd in Nederland veroordeeld wegens brandstichting in een moskee. Wij voeren campagne met slogans als “Jobs, geen racisme” en koppelen de strijd tegen racisme aan deze tegen het kapitalisme dat leidt tot werkloosheid, miserie en uitbuiting. Extreem-rechts kan teren op passief ongenoegen. Een tijdelijke verzwakking van het VB bij de verkiezingen betekent niet dat het gevaar is geweken. Tegen de achtergrond van crisis blijft het ongenoegen toenemen. Indien dat ongenoegen niet wordt georganiseerd in een collectieve strijd voor reële verandering, blijft er een grote ruimte voor krachten zoals het VB. Neem deel aan de campagne en kom mee betogen! Afspraak: 10 maart om 19u aan de Zuid (voor de bibliotheek) in Gent: anti-NSV betoging. Meer info via actieflinks.be en blokbuster.be

NSV erkend aan Gentse unief Aan de Gentse universiteit hebben de jongerenorganisaties van de traditionele partijen beslist om het extreem-rechtse NSV te erkennen en bijgevolg toegang te verlenen tot subsidies en lokalen van de universiteit. Tot nu toe werd een dergelijke erkenning steeds tegen gehouden, onder meer door de druk van linkse organisaties zoals ALS. De liberalen en christen-democraten voerden nu een offensief om extreem-rechts erkend te krijgen vanuit het idee dat dit een tegenwicht kan bieden voor radicaal-links. Op basis van politieke spelletjes wordt zo vrij spel gegeven aan een organisatie die gekend staat voor racisme en die het geweld niet schuwt. Het excuus van de traditionele partijen? “Wir haben es nicht gewusst”.

Fascisme van de 21ste eeuw? Naar aanleiding van een neo-naziconcert georganiseerd door de N-SA (Nieuw-Solidaristisch Alternatief) eind 2010 kwam een bandlid van Zeta Zero Alfa, Gianluca Iannone, spreken bij de Antwerpse NSV. Die man stelt openlijk fascistisch te zijn. Op de site rechtsactueel.eu wordt hij als volgt aangehaald: “Wij zijn fascisten van de 21ste eeuw. We gebruiken vele methoden die overeenkomen met het originele fascisme van voor de tweede wereldoorlog en dat fascisme is niet te vergelijken met het fascisme van de jaren ‘40-’45.” Dit is het soort figuren waarmee de NSV’ers optrekken.

dls301.indd 15

16/01/2011 19:19:07

de Linkse

Socialist

socialisme.be Ben

€2

STEUN: € 5

je de dagelijkse stroom van

desinformatie in de traditionele media beu?

Wil je ook een andere Neem

kant van het nieuws horen?

dan een abonnement op dit blad en volg onze dagelijkse website

maandblad van de Linkse Socialistische Partij (LSP)  nummer 301  Februari 2011

socialisme.be.

strijd  solidariteit  socialisme

D

e afgelopen maanden werden gekenmerkt door snelle veranderingen en machtige protestbewegingen. Daarin namen jongeren vaak het voortouw, maar het ongenoegen raakt alle lagen van de werkende bevolking. Er waren machtige bewegingen die zelfs brutale dictators zoals Ben Ali in Tunesië ten val brachten. In Europa waren er grote jongerenprotesten tegen de aanvallen op het onderwijs en de ondermijning van onze toekomst. Er waren bewegingen in Griekenland, Frankrijk, Italië, Ierland, Groot-Brittannië, Tunesië, Algerije,... Het kapitalisme heeft een meerderheid van de bevolking geen toekomst aan te bieden. Steeds meer jongeren staat werkloosheid en miserie te wachten. Dat maakt van verzet een noodzaak. Decennialang werd ons gezegd dat er geen alternatief mogelijk was op het huidige systeem, maar nu blijkt dat kapitalisme zelf niet te werken. Ook in ons land zullen er bewegingen ontstaan. Het ongenoegen is niet beperkter of anders dan in de ons omringende landen. Wie een jaar geleden had gesproken over een Britse studentenbeweging, maakte kans om voor gek verklaard te worden. Maar intussen zijn er wel verschillende betogingen met tienduizenden aanwezigen geweest. Ook in Nederland waren er al grote jongerenbetogingen. Ons land zal op een bepaald ogenblik volgen. Het zal daarbij niet volstaan om kwaad te zijn en op straat te komen. We moeten onze strijd organiseren en bewapenen met een politiek programma van fundamentele verandering. De verandering zal niet van het establishment komen, we zullen het ook niet afdwingen via televisiespelletjes of door er een Facebookgroep voor op te zetten. We moeten ons in de reële wereld organiseren met diegenen die in staat zijn om het hele raderwerk tot stilstand te brengen: de arbeiders en hun gezinnen. Wij zijn het immers die van doorslaggevend belang zijn om het productieproces draaiende te houden. Een alternatief op het kapitalisme moet vertrekken van de belangen van de meerderheid van de bevolking. Daartoe moeten we de sleutelsectoren van de economie zelf in handen nemen en onder arbeiderscontrole en -beheer plaatsen. Na decennia van neoliberale propaganda en euforie is het minder evident om over socialisme te praten. Nochtans maakt de kapitalistische crisis de noodzaak hiervan duidelijk. Wij gaan deze discussie aan en willen dieper ingaan op socialistische antwoorden op de crisis van het kapitalisme. Dat doen we op het jaarlijkse weekend Socialisme, dit jaar op 12 en 13 maart. Dergelijke discussies zijn niet alleen interessant, ze zijn noodzakelijk om sterker te kunnen staan in bewegingen en protest. Het volstaat niet om te weten waartegen we zijn, we moeten ook een beeld hebben van wat het alternatief is.

Steun dls301.indd 16

dit maandblad:

001-3907596-27 16/01/2011 19:19:10