JAARVERSLAG 2008
Als know-how en kapitaal de juiste ondernemer vinden
BAN Vlaanderen vzw “In de ban van ondernemen”
“Eggcentris, een biotechnologiebedrijf dat voor de pharmaceutische en chemische industrie de effecten van nieuwe stoffen op de vruchtbaarheid test, begon eind 2002 zonder eigen middelen meteen met geld van durfkapitalisten. Maar de lefgeldverstrekker trok zich terug nadat we de vooropgestelde doelen voor het eerste jaar niet haalden. We hadden dringend behoefte aan nieuw kapitaal dus herwerkten we ons businessplan en legden het opnieuw voor aan BAN Vlaanderen. De business angels die bij start-up afgeschrikt werden door het hoge bedrag ( 1.000.000 euro ndvdr) reageerden dit maal wel positief en verhoogden het kapitaal met 300.000 euro. Op verzoek van de business angels vroeg en kreeg Eggcentris ook 80.000 euro van het investeringsfonds van de VUB. Dat we na dat eerste avontuur met een risicokapitalist toch investeerders vonden was een cruciaal moment. Anders was het niet gelukt. De business angels gaven ons bovendien veel steun om de gesprekken met de durfkapitalist tot een goed einde te brengen. Intussen ligt de zaaiperiode achter de rug en kijken we de toekomst rooskleurig tegemoet. We zijn klaar om te groeien en willen aan business development doen.” Rita Cortvrindt, Eggcentris, ondernemer
“ Als entrepreneur ben ik steeds op zoek naar interessante investeringsprojecten. Via BAN Vlaanderen stelt men kwalitatief hoge voorgescreende start-ups of snelgroeiende KMO’s voor. Naast kapitaal wordt door deze enthousiaste jonge ondernemers vaak ook gezocht naar “menselijk kapitaal”. Zo draag ik bij tot het stimuleren van het ondernemerschap in Vlaanderen met kans op behoorlijke rendementen. Tevens ontmoet ik er andere investeerders waarmee ik soms naar dossiers kijk… en ook investeer.” Erwin De Keyser, business angel 2
INHOUDSTAFEL Executive summary
6
Inleidend
8
Hoofdstuk 1: De organisatie
9
1.1. Mission statement
9
1.2. Algemene vergadering
10
1.3. Raad van bestuur
11
1.4. Team
12 15
Hoofdstuk 2: De werking 2.1. de vijf kerntaken
15
2.1.1. het bewust maken van zowel ondernemers als kandidaat business angels voor business angel financiering
15
2.1.2. het informeren en voorbereiden van de ondernemers
16
2.1.3. het informeren en voorbereiden van business angels
17
2.1.4. het in contact brengen van ondernemers met business angels (‘de matching’)
17
2.1.5. het samenbrengen van business angels met het oog op vorming van syndicaten
18
2.2. het gunstige evenwicht “lokaal / centraal”
19
2.3. het aanbod
21
2.3.1. de opleidingssessies voor ondernemers
21
2.3.2. de “matching”
21
2.3.2.1. de screening
21
2.3.2.2. de lancering
22
2.3.2.2.1. de nieuwsbrief
22
2.3.2.2.2. het matching event (“forum”)
23
2.3.2.2.3. de losse projectfiche
23 3
2.3.2.2.4. de individuele matching
23
2.3.3. de follow-up na lancering
24
2.3.3.1. de BAN dealmaking services
24 26
Hoofdstuk 3: de werking 2008 in cijfers 3.1. de business angels
26
3.2. de ondernemers
28
3.3. de deals
35
3.4. co-financieringen e.d.
39 43
Hoofdstuk 4: De nieuwe activiteiten 4.1 ARK-Angels Fund
43
4.1.1. Toelichting
43
4.1.2. Raad van bestuur/Investeringscomite/Fondsmanager
44
4.1.3. Portfolio
44
4.2. Combifin
47
4.2.1. Toelichting en omschrijving van het project
47
4.2.2. Partners/Bizz Magazine/Website/Combitool/Dossierinflow
48
4.2.3. Dag van het Kapitaal
50 51
Hoofdstuk 5: De samenwerkingsverbanden 5.1. met andere BANs
52
5.1.1. Beangels
52
5.1.2. Euregional Business Angels Network (EUBAN)
52
5.1.3. NeBIB
53
5.1.4. Brabo Ventures
53
5.2. het Participatiefonds
53
5.3. de Participatiemaatschappij Vlaanderen nv
54
5.4. Sowalfin
54
5.5. diversen
55
5.5.1. intermediairs
55
5.5.2. Bizidee
55 4
5.5.3. SO-kwadraat
55
5.5.4. Strategisch innoveren in de Euregio
56
5.5.5. Innotek “spin offs-project”
56
5.6. lidmaatschappen
56
5.6.1. Belgian Business Angels Network association (BeBAN)
56
5.6.2. European Business Angels Network (EBAN)
56
5.6.3. Vlaamse Management Associatie (VMA)
57
5.6.4. Vlaams ondernemerschapsbevorderend netwerk (VON)
57
5.6.5. Financieel Forum (FIFO)
57 58
Hoofdstuk 6: Het activiteitenoverzicht 2008 6.1. de reguliere activiteiten
58
6.1.1. Opleidingen
58
6.1.2. Matching Events
58
6.2. de speciale activiteiten
59
6.2.1. Organisator
59
6.2.2. Co-organisator
60
6.2.3. Actief deelnemend
60
Hoofdstuk 7: De marketing – communicatie – strategische partnerships
61
7.1. Marketing van BAN Vlaanderen
61
7.2. Communicatie van BAN Vlaanderen
62
7.3. Strategische Partnerships
65
7.3.1. Structurele Partners
65
7.3.2. Regio Partners
66
7.3.3. Event Partners
66
Hoofdstuk 8: De werking in financieel perspectief
67
Hoofdstuk 9: De conclusies
69
5
EXECUTIVE SUMMARY
Voor BAN Vlaanderen was 2008 een cruciaal sleuteljaar, waarin een aantal strategisch gekozen nieuwigheden werden gelanceerd. Deze initiatieven hebben tot doel om de stakeholders van BAN Vlaanderen, zowel kapitaalzoekende ondernemers als investeringsbereide business angels, nog beter en diepgaander van dienst te zijn in het matchingsproces dat de BAN-werking kenmerkt. In de sterk turbulente bedrijfsfinancierings-omgeving die ook Vlaanderen momenteel typeert, speelt risicokapitaal in het algemeen en BAN Vlaanderen in het bijzonder immers een steeds groeiende rol . Vandaar dat BAN Vlaanderen er dan ook resoluut voor gekozen heeft om zijn naam en marktaanbod sterker te profileren door het aangaan van partnerships met diverse media. Een sterke activiteits-aangroei naar het einde van 2008 – en die zich overigens doorzet in 2009 – was het logische gevolg van deze keuze. Enkele kerncijfers ter illustratie: • • • •
groei van het ledental naar 147 business angels, groei van het aantal aangemelde financieringsprojecten met 60% naar 505, presentatie van 95 dossiers aan de leden (+36 %), 16 succesvol afgesloten investeringsdeals met in totaal € 6,4 miljoen aan vergaard risicokapitaal, waarvan € 4,7 miljoen door 42 business angels.
De verhoging van het activiteitsniveau binnen BAN Vlaanderen in 2008 hangt overigens nauw samen met de lancering van 2 nieuwe BAN-initiatieven, namelijk het ARK Angels Fund NV en het project Combifin. Het ARK-Angels Fund (www.arkangels.be), opgericht door en voor de Vlaamse business angels, brengt bijna € 7 miljoen aan risicokapitaal samen en co-investeerde in 2008 reeds ruim € 1,1 miljoen in haar 6 eerste bedrijven. Het project Combifin (www.combifin.be) levert aan ondernemers een geïntegreerde financierings-aanpak, waarbij hun project wordt voorgesteld aan expertpanels, bemand door vertegenwoordigers van diverse financieringskanalen: subsidies, vreemd vermogen en eigen vermogen. Door beide nieuwe diensten wordt het bereik van BAN Vlaanderen sterk verruimd, waarbij de aansluiting wordt gemaakt met alternatieve, aanvullende en vervolg-financiers.
6
Op deze wijze maakt BAN Vlaanderen meer dan ooit haar rol als “hét onafhankelijke aanspreekpunt voor jonge kapitaalzoekende ondernemers en privé-investeerders” in Vlaanderen waar. Een opdracht die de Raad van Bestuur in 2009 enerzijds verder wenst te verbreden naar specifieke ondernemers-doelgroepen en anderzijds wil verrijken met gerichte begeleidingsinitiatieven.
Namens de Raad van Bestuur: Stany Boone,
voorzitter
Sophie Manigart, Guido Verswijvel, Dirk Haerinck, Patrick Pype, Ingmar Symoens,
bestuurders
Hans Kinoo,
waarnemer
Reginald Vossen,
secretaris
7
INLEIDEND De toekomst van onze economie is er een die gebouwd zal zijn op innovatie. Steeds meer bedrijven zullen door hun vernieuwende aanpak inzake technologische ontwikkeling of commercialisering hun niche in de markt weten te vinden en/of uit te breiden. Dit kan zowel in bedrijven uit de “klassieke” sectoren als in bedrijven uit de zogenaamde “nieuwe economie” het geval zijn. Het zullen vooral de bedrijven die hier succesvol mee omgaan zijn die de motor van de economische groei gaan vormen. Het enthousiasme en de wil om te slagen is overduidelijk aanwezig in dit type bedrijven, of het nu starters of jonge groeibedrijven betreft. Vaak blijken echter dergelijke innovatieve bedrijven niet de nodige financiële middelen binnen de traditionele financieringskanalen te kunnen aantrekken om voluit voor het succes te gaan. Hun gebrek aan eigen kapitaal, vaak opgesoupeerd in de aanloopfase, alsook het gebrek aan “track record” beperkt de mogelijkheden in hun kapitaalzoektocht aanzienlijk. De bancaire sector van haar kant treft te weinig zekerheden in dit soort bedrijven aan. Daarnaast zijn de meeste risicokapitaalverschaffers ook niet geneigd in dit type bedrijven te investeren omdat het geringe bedrag en de intensieve begeleiding die nodig zijn om dergelijke bedrijven op pad te helpen, niet in verhouding staan tot het te verwachten rendement. Er ontstaat dus een hiaat in de financieringsketen voor jonge bedrijven, een fenomeen dat gemeenzaam met de term “equity gap” wordt aangeduid. Tegen deze achtergrond tonen privé-investeerders zich bereid om een engagement op te nemen door dergelijke bedrijven bij te staan met raad en daad, in concreto met kapitaal en know-how. Deze investeerders, “business angels” genaamd, hebben meestal zelf een ondernemersparcours afgelegd en zijn, wellicht vanuit die ervaring en in tegenstelling tot andere financiers, wél bereid die 2 vereiste succesfactoren aan te leveren. De uitdaging in deze financieringsmethodiek ligt echter in de juiste ‘match’, het juiste huwelijk: hoe vindt een zoekende ondernemer op efficiënte wijze de juiste investeerder en vice versa? Veel van deze privé-investeerders zijn immers meestal niet kenbaar en wellicht ook niet altijd even professioneel hiermee bezig. Anderzijds zijn heel wat ondernemers vaak onvoldoende voorbereid op het proces waarin ze zich lanceren waardoor hun slaagkansen reeds op voorhand gehypothekeerd zijn. Het concept van in netwerken gegroepeerde business angels verhelpt hier grotendeels aan. Zo’n netwerk maakt business angels detecteerbaar en meer toegankelijk voor ondernemers, zorgt voor een meer professionele benadering van het matchingproces door beide partijen te coachen en zorgt door haar screening ervoor dat meer en betere projecten hun weg vinden naar investeerders. In Vlaanderen is dit BAN-concept sinds het ontstaan ervan in 1998 sterk in opmars, maar was de actie tot voor kort vrij versnipperd. Met de fusie van de 4 vroegere Vlaamse business angels netwerken in één nieuwe structuur BAN Vlaanderen vzw, werd per 2004 echter de nodige kritische massa bereikt om deze activiteit professionaliteit en armslag te geven in Vlaanderen. Dit Jaarverslag 2008 geeft aan hoe BAN Vlaanderen gestalte gaf aan de verdere uitbouw van haar organisatie, werking en samenwerkingsverbanden in de loop van 2008. Hierbij zijn een aantal zeer gerichte strategische keuzes gemaakt en geïmplementeerd. Tevens biedt het een duidelijk overzicht van de resultaten die door het netwerk concreet in de markt werden gezet. 8
HOOFDSTUK 1 DE ORGANISATIE Het Business Angels Netwerk Vlaanderen, kortweg BAN Vlaanderen, werd opgericht op 28 januari 2004 als een vereniging zonder winstoogmerk (vzw). Haar statuten voldoen aan de richtlijnen en beheersstructuur van de nieuwe vzw-wetgeving.
1.1. MISSION STATEMENT
1.1.1. VISIE BAN VLAANDEREN
Vanuit de vaststelling dat er voor kleine groeigerichte bedrijven een inefficiëntie in de kapitaalmarkt bestaat, wil BAN Vlaanderen op een geformaliseerde en onafhankelijke wijze deze nichemarkt via privaat investeerderschap invullen zodat aan waardecreërende projecten kansen geboden worden. 1.1.2. MISSIE BAN VLAANDEREN
Als neutrale en transparante non-profitorganisatie wil BAN Vlaanderen op doortastende wijze een marktplaats zijn waar ondernemers en privé-investeerders elkaar ontmoeten met als doel de financiering van groeigerichte ondernemingen te faciliteren.
9
1.2. DE ALGEMENE VERGADERING:
In 2008 werd de samenstelling van de Algemene Vergadering licht gewijzigd. Maken deel uit van de Algemene Vergadering:
• • • • • • •
Vlerick Leuven-Gent Management School Hadefis bvba NV Finpower Finpower Limburg NV Mevrouw Hilde Goossens ING België NV Vlaams Agentschap Ondernemen (VLAO)
In 2008 vergaderde de algemene vergadering één keer, naar aanleiding van de statutaire Algemene Vergadering op 23 juni 2008. Alle verplichte handelingen omtrent goedkeuring jaarrekening 2007 en begroting 2008, inclusief kwijting aan de bestuurders, werden gesteld.
De business angels worden als “toegetreden leden” bij de vzw aangesloten.
10
1.3. DE RAAD VAN BESTUUR:
De samenstelling van de raad van bestuur is statutair bepaald en ziet er concreet als volgt uit:
Voorzitter Dhr. Stany Boone Bestuurders Dhr. Dirk Haerinck (via Hadefis bvba) Mevr. Sophie Manigart Dhr. Guido Verswijvel Dhr. Patrick Pype Dhr. Ingmar Symoens Waarnemer Vlaamse Overheid Dhr. Hans Kinoo
Dhr. Reginald Vossen neemt het secretariaat van de Raad van Bestuur waar. Het mandaat van bestuurder is onbezoldigd en loopt over een termijn van drie jaar. Vanwege de Vlaamse Overheid werd dhr. Hans Kinoo als waarnemer bij de raad van bestuur aangesteld. De raad van bestuur vergaderde in 2008 zes maal.
11
1.4. HET TEAM:
BAN Vlaanderen kan omschreven worden als een vlakke organisatie, waarbij optimale contacten met ondernemers en investeerders centraal staan. Vandaar dat de primaire tak sterk ontwikkeld is en de organisatie als innoverend kan bestempeld worden.
BAN Vlaanderen heeft er in 2008 voluit aan gewerkt om het team uit te breiden, aan specifieke taken toe te wijzen en in stelling te plaatsen om de verwachte groei op te vangen. Mede door de extra activiteiten die recentelijk werden opgestart (AAF, BAN-dealmaking services en Combifin, cfr. infra) betekende dit een forse groei van het team naar 11 eenheden verdeeld over onze kantoren te Kortrijk, Gent, Leuven, Antwerpen en Hasselt. De regio’s Brussel en Halle-Vilvoorde worden bediend vanuit de antenne te Gent. De regio Leuven wordt bediend vanuit de antenne te Hasselt.
12
Het team is als volgt samengesteld: Algemeen directeur Dhr. Reginald Vossen Huis de Corswarem, Maastrichterstraat 63 te 3500 Hasselt 011/30.02.60 Fax 011/30.02.58
[email protected] Administratie en Financiën: Hasselt: Mevr. Fiona Gilissen Huis de Corswarem, Maastrichterstraat 63 te 3500 Hasselt 011/30.02.60 Fax 011/30.02.58
[email protected] Gent: Mevr. Trees De Bock Vlerick Managementschool Gent - Reep 1 te 9000 Gent 09/210.98.23 Fax 09/210.97.90
[email protected] Coördinatoren dealmaking: Dhr. Herman Verstrepen Koolkaai 1 bus 6 te 2000 Antwerpen 0475/87.86.20 Fax 03/226.44.82
[email protected] Dhr. Michel Vander Eecken, Ir. Reep 1 te 9000 Gent 09/210.98.83 Fax: 09/210.97.90
[email protected] Antenne Kortrijk Dhr. Ignace Lootvoet Etienne Sabbelaan 51 te 8500 Kortrijk 056/28.28.33 Fax 056/28.28.05
[email protected] of
[email protected] 13
Antenne Gent Dhr. Rik Van den Hende Reep 1 te 9000 Gent 09/210.98.83 Fax: 09/210.97.90
[email protected] of
[email protected] Antenne Antwerpen Dhr. Rik Goossens Antwerp Business Center, De Keyserlei 5 bus 58 te 2018 Antwerpen 03/205.92.33 Fax: 03/226.44.82
[email protected] of
[email protected] Antenne Leuven en Hasselt Dhr. Jo Keunen Huis de Corswarem, Maastrichterstraat 63 te 3500 Hasselt 011/30.02.61 Fax: 011/30.02.58
[email protected] /
[email protected] of
[email protected]
Ark-Angels Fund Fondsmanager Ark-Angels Fund Dhr. Frans Asselman 0476/300.111
[email protected] Combifin project Projectmanager Combifin Dhr. Boudewijn Dupont Huis de Corswarem, Maastrichterstraat 63 te 3500 Hasselt 011/30.02.63 Fax 011/30.02.58
[email protected]
Het overleg is georganiseerd via maandelijkse coördinatorenmeetings. 14
HOOFDSTUK 2 DE WERKING
2.1
DE VIJF KERNTAKEN
BAN Vlaanderen heeft vijf kerntaken gedefinieerd waarrond ze haar werking wil ontwikkelen. Deze zijn de volgende:
1. Het bewust maken voor zowel ondernemers als kandidaat business angels, van business angel financiering 2. Het informeren en voorbereiden van de ondernemers 3. Het informeren en voorbereiden van business angels 4. Het in contact brengen van ondernemers met business angels (‘de matching’) 5. Het samenbrengen van business angels met het oog op vorming van syndicaten.
Om een constante en permanente kwaliteit in de uitwerking van deze kerntaken in de dagelijkse werking naar alle stakeholders te garanderen, werd er een intern kwaliteitsbewakingsdocument uitgewerkt. De meeste project- en investeerdersgebonden coördinatie-acties werden, hoe individueel het begeleidingstraject ook mag zijn, zo veel mogelijk in standaardprocedures neergeschreven teneinde een kwalitatieve en uniforme werking naar iedere ondernemer en investeerder te verwezenlijken. Een uniforme behandeling als deze is van vitaal belang om de kracht en goede naam van het netwerk te waarborgen.
2.1.1. Het bewust maken van zowel ondernemers als kandidaat business angels voor business angel financiering
De algemene bewustmaking gebeurt op verschillende manieren. • •
•
Direct: door op geregelde tijdstippen en voor divers publiek toelichting te geven over business angel financiering Indirect: door andere spelers in deze marktomgeving (banken, adviseurs, risicokapitaalverschaffers, enz.) te informeren opdat zij op hun beurt de boodschap zouden kunnen doorgeven Media: om naam- en productbekendheid te genereren. 15
Deze bewustmaking is ook gericht naar kandidaat investeerders. Om als business angel te kunnen toetreden tot BAN Vlaanderen moet aan een aantal criteria worden voldaan:
•
Ervaring: de betrokken kandidaat moet beschikken over voldoende ondernemers- en/of managementervaring. Het is immers deze ervaring die de toegevoegde waarde vormt van de business angel. Bovendien moet de business angel ook bereid zijn deze ervaring door te geven aan de ondernemer(s) waarin wordt geïnvesteerd.
•
Middelen: de kandidaat business angel moet over voldoende financiële middelen beschikken en ook bereid zijn deze te investeren in risicovol aandelenkapitaal, ingebracht in een startende of snelgroeiende onderneming.
•
Tijd: de kandidaat investeerder moet tijd beschikbaar hebben om de investeringsopportuniteiten te bekijken, te onderzoeken en éénmaal geïnvesteerd op te volgen.
•
Reputatie: teneinde de reputatie van de betrokken kandidaat te verifiëren worden twee referenties gevraagd.
Op basis van een motivatiegesprek en het beantwoorden van bovenvermelde criteria wordt geoordeeld of de betrokken kandidaat in aanmerking komt voor lidmaatschap van het netwerk. De kandidaturen worden via een investeerdersprofiel aan de Raad van Bestuur voorgelegd. Deze verleent binnen de 48 uren haar goedkeuring. BAN Vlaanderen kent twee types lidmaatschappen, namelijk: −
het lidmaatschap ten persoonlijke titel
−
het lidmaatschap van specifieke fondsen
Het profiel van desbetreffende fondsen dient nauw aan te sluiten bij het profiel van een business angel, met andere woorden: een toegevoegde waarde kunnen leveren uit hoofde van ondernemers- en/of managementervaring en bereid zijn te investeren in early stage initiatieven. Via haar uitgebreide en veelvuldige communicatie met de diverse perskanalen probeert BAN Vlaanderen het concept kenbaar te maken bij ondernemers en kandidaat Business angels. Daarnaast wil BAN Vlaanderen een actieve rol blijven spelen in de Europese (EBAN) en Belgische (BeBAN) associaties van de business angels netwerken.
2.1.2.Het informeren en voorbereiden van de ondernemers BAN Vlaanderen zorgt ervoor dat ondernemers in de best mogelijke omstandigheden in contact komen met de kandidaat investeerders. Tijdens het ‘intakegesprek’ wordt door de coördinator van BAN Vlaanderen gepeild naar de motivatie en beweegredenen van de ondernemer. Eventuele ondernemersvoorstellen die niet binnen de scope van BAN Vlaanderen vallen worden in deze fase ook uitgeselecteerd. Ook gegronde, meer subjectieve factoren (motivatie, reputatie,
16
kwaliteitsverwachting, etc.) kunnen de coördinator ertoe laten besluiten de betreffende ondernemer niet toe te laten in het netwerk.
Dit neemt niet weg dat ondernemers bijgestuurd kunnen worden vooraleer ze in contact gebracht worden met kandidaat-investeerders. Maandelijks organiseert BAN Vlaanderen opleidingssessies waarop de ondernemer geïnformeerd wordt over de kapitaalzoektocht, en hoe deze dient voorbereid te worden. Maar ook de voor- en nadelen van business angel financiering komen aan bod. Tijdens deze opleiding worden de ondernemers geïnformeerd over wat verwacht wordt van een business plan en hoe het proces van onderhandelen met de geïnteresseerde business angel verloopt. Praktijkgetuigenissen van één of meerdere ondernemers (al dan niet samen met de respectievelijke business angels) die via BAN Vlaanderen een business angel hebben gevonden leiden tot een sterk praktijk- en resultaatgerichte opleidingssessie. BAN Vlaanderen staat de ondernemers ook bij in het voorbereiden en de presentatie van het business plan. Het businessplan wordt door de ondernemer geschreven, hierna wordt dit business plan kritisch gescreend. Er wordt nagegaan of dit plan volledig is, goed gestructureerd en begrijpbaar. BAN Vlaanderen spreekt zich niet uit over de haalbaarheid van de investeringsopportuniteit, dit is een taak van de business angel. Wanneer een ondernemer de mogelijkheid wordt geboden zijn/haar plannen voor te stellen aan de business angels, is het belangrijk dat hij/zij hierop is voorbereid en zichzelf op een professionele manier aan de business angels kan ‘verkopen’. BAN Vlaanderen geeft de ondernemer advies in de voorbereiding van de presentatie. De ondernemer moet ook een bepaalde bereidheid en openheid tot investeerders (“investment readiness”) tonen.
2.1.3.Het informeren en voorbereiden van business angels
Ook business angels hebben behoefte aan informatie, niet enkel zogenaamde ‘virgin’ angels, die nog niet de stap naar investeren hebben gezet, maar ook de reeds ‘ervaren’ business angel. Het beoordelen van investeringsopportuniteiten gebeurt meestal vanuit de ‘buik’, en is moeilijk in een handleiding samen te vatten. De meer technische, praktische uitwerking ervan (waarderen, aandeelhoudersovereenkomsten, fiscale gevolgen,…) zijn in veel gevallen moeilijker te nemen hindernissen. Via de jaarlijkse BA-Academy en BA-Dag worden dergelijke topics aangebracht bij de business angels.
2.1.4.Het in contact brengen van ondernemers met business angels (‘de matching’)
Het uiteindelijk doel van BAN Vlaanderen is de ondernemers die op zoek zijn naar kapitaal in contact te brengen met business angels, aanbieders van kapitaal.
17
Uit ervaring is gebleken dat het fysisch samenbrengen van de partijen t.g.v. matching events één van de meest afdoende manieren van ‘matchen’ is. De investeringsbeslissing is een zeer subjectief gegeven waarbij de persoonlijkheid en het dynamisme van de betrokken ondernemer van doorslaggevende aard zijn. Ook de ondernemer moet voldoende vertrouwen hebben in de kandidaat-investeerder alvorens hij/zij een externe partij tot het kapitaal van de onderneming toelaat. Het moet met andere woorden ‘klikken’ tussen de betrokken partijen. We zien echter dat ook op basis van de rondgestuurde anonieme profielen contacten kunnen tot stand komen. Hierbij wordt in eerste instantie een inhoudelijk oordeel gevormd van het voorliggend project (business angels vragen op basis van het anonieme profiel meestal eerst het businessplan op). Indien de inhoudelijke interesse is opgewekt, kan vervolgens een persoonlijk onderhoud georganiseerd worden.
2.1.5.Het samenbrengen van business angels met het oog op vorming van syndicaten
Met het oog op het gebruiken van elkaars know-how bij het beoordelen van de investeringsopportuniteiten en het eventueel samen investeren in één of meerdere projecten, waardoor ook het risico wordt gespreid, is het belangrijk dat de business angels van BAN Vlaanderen elkaar kennen. BAN Vlaanderen werkt actief aan het bevorderen van deze netwerking. Op alle matchingactiviteiten die BAN Vlaanderen organiseert hebben de business angels de mogelijkheid om contacten te leggen met elkaar. Naast de reguliere matchingfora (ca. 2 per maand, telkens één in regio Oost- en West-Vlaanderen en één in de regio Antwerpen-Limburg) worden er jaarlijks 2 grote meetings georganiseerd:
1. De Business Angels Academy: De business angels academy is een jaarlijkse opleidingsdag voor de leden en aspirant leden van BAN Vlaanderen. Deze vindt jaarlijks plaats op de laatste donderdag van mei. Via experttoespraken, praktijkgetuigenissen en workshops worden de investeerders geïnformeerd over de relevante juridische, fiscale, technische en andere aspecten van het business angelschap. Topsprekers uit het veld, afgewisseld met getuigenissen van ervaren business angels zorgen voor een kwalitatief sterk onderbouwd programma. Ook worden er tijdens deze dag voldoende informele momenten voor netwerking voorzien. De dag wordt telkens afgesloten met een investeringsbeurs waarbij een twintigtal te financieren bedrijven zich voorstellen aan de aanwezige investeerders. 2. De Business Angel Dag: Vindt plaats in de maand november (meestal de laatste donderdag) en is eerder gericht op ontmoeting, kennismaking, netwerking en overleg tussen de BA’s onderling. Er is een veel beperkter inhoudelijk aanbod dan bij de Academy, doch wel meer ruimte voor (georganiseerde) netwerking. Het concept van speed dating kan hierbij toegepast worden. De bevordering van syndicaatvorming tussen BA’s (één van onze 5 kerntaken) is de achterliggende drijfveer van dit evenement. De dag wordt eveneens met een projectenbeurs afgesloten.
18
2.2.HET GUNSTIGE EVENWICHT “LOKAAL/CENTRAAL”
Om in de uitvoering van de kerntaken tot schaalvoordelen te komen, is ervoor geopteerd een aantal taken lokaal te vervullen en aantal taken centraal aan te sturen. De “persoonlijke touch” is hierin mede bepalend, m.a.w. activiteiten waarbij een sterke persoonlijke tussenkomst wenselijk is, zijn zoveel mogelijk gedecentraliseerd naar de lokale antennes. Niet-persoonsgebonden Gecentraliseerd
Persoonsgebonden gedecentraliseerd
De sensibilisering van zowel ondernemers als kandidaat business angels voor business angel financiering (taak 1) De intake van business angels De intake van ondernemers Vormen van de marktplaats, maw : - pooling van ondernemers - pooling van business angels ‘Investeringsrijp’ maken ondernemers (taak 2)
van Opmaken van anonieme profielfiches
Uitsturen van anonieme fiches Informeren en voorbereiden van business angels – ‘business angel academy’ (taak 3) Organiseren van matching events (organisatie gebeurt regionaal, doch sturing gebeurt centraal, volgens een gemeenschappelijke format (taak 4) Samenbrengen van de business angels met het oog op : -
netwerkvorming uitwisseling van ervaring en visie om op deze manier syndicaatvorming te bewerkstelligen (taak 5)
19
De lokale coördinatoren fungeren als hét aanspreekpunt van BAN Vlaanderen, zowel voor ondernemers als voor business angels. Hun fysieke nabijheid garandeert voor ondernemers laagdrempeligheid, voor business angels een vlot bereikbaar info- en referentiepunt. De lokale coördinator verzekert zowel de binnen- als buitendienst voor zijn betreffende regio. Enerzijds zoekt hij projecten in zijn regio op en begeleidt hij business angels bij bezoeken ter plaatse, anderzijds staat hij in voor de aanmaak van de one-pagers (anonieme profielfiches), business angels-kandidaturen en de rapportering over zijn werkzaamheden. De lokale coördinator is vlot aanspreekbaar en kan door zijn persoonlijke aanwezigheid in de markt, de visibiliteit en belangen van BAN Vlaanderen behartigen in zijn regio. Hij staat in voor de concrete uitvoering van de acties, evenementen, fora, beurzen, sessies in zijn regio, en dit zowel voor eigen BAN Vlaanderen-activiteiten als voor activiteiten van derden waaraan BAN Vlaanderen haar medewerking verleent. De coördinatoren worden hierbij ondersteund door een aantal centraal georganiseerde activiteiten, zoals daar zijn:
-
Tenuitvoerlegging van het business plan, alsmede de bewaking van de werkingsprocedures
-
Bewaken van de continuïteit van het gefusioneerde business angel netwerk en de integratie van de bestaande activiteiten na de fusie
-
Bewaken van het budget en nastreven van objectieven in samenspraak met de Raad van Bestuur
-
Coördineren, aansturen en opvolgen van de overige coördinatoren en medewerkers van BAN Vlaanderen
-
Relaties met de Vlaamse Overheid en andere organisaties
-
Woordvoerderschap - communicatiebeleid
-
Actief zoeken naar Partnerships
20
2.3.HET AANBOD 2.3.1.De opleidingsessies voor ondernemers
Op regelmatige tijdstippen wordt aan de ondernemers een opleiding gegeven waar volgende topics aan bod komen : -
praktische tips bij het opstellen van een business plan
-
onderhandelingen met potentiële investeerders
-
een praktijkgetuigenis door een ondernemer (al dan niet samen met de respectievelijke business angel) die via BAN Vlaanderen een business angel heeft gevonden
Op basis van deze opleiding heeft de ondernemer een idee van wat verwacht wordt van het business plan en krijgt hij/zij een zicht op het proces van onderhandelen met de business angels. De ondernemer wordt ingewijd in het vocabularium en de clausules die worden gehanteerd in aandeelhoudersovereenkomsten. Deze opleidingssessies worden gegeven door één van de BAN Vlaanderen-coördinatoren en door Prof. Sophie Manigart. Een praktijkgetuigenis van een ondernemer en/of een business angel illustreert wat het concreet betekent wanneer een business angel tot het kapitaal toetreedt.
2.3.2.De “matching”
Het matchingproces is de ‘core-business’ van BAN Vlaanderen en behelst een aantal specifieke stappen. 2.3.2.1 De “screening” Ieder ondernemersproject dat zich bij één van de antennes aanbiedt wordt op zijn actuele status en rijpheid voor lancering binnen het netwerk getoetst. Hierbij is gebleken dat projecten in kleinschalige detailhandel, horeca en/of immo-sector moeilijker een financiering via een netwerk als het onze vinden. Ondernemers die zulke projecten indienen worden hiervan op de hoogte gebracht en alternatieve kanalen worden voorgesteld. Indien uit het eerste contact blijkt dat aan bovenvermelde basisvoorwaarden voldaan wordt krijgt iedere ondernemer de gelegenheid zijn/haar project toe te lichten op een persoonlijk onderhoud. Tijdens dit ‘intakegesprek’ wordt door de coördinator van BAN Vlaanderen gepeild naar de motivatie en de beweegredenen van de ondernemer. Eventuele ondernemersvoorstellen die niet binnen de scope van BAN Vlaanderen vallen worden in deze fase ook reeds uitgeselecteerd, maar ook gegronde, meer subjectieve factoren (motivatie, reputatie, kwaliteitsverwachting, etc.) zijn bepalend voor de beslissing tot lancering in het netwerk.
21
Een absolute voorwaarde om gelanceerd te worden binnen het netwerk is de aanwezigheid van een business plan. Dit business plan wordt door BAN Vlaanderen gescreend. De screening van de voorstellen gebeurt uitsluitend op basis van volledigheid, begrijpbaarheid en mate van gestructureerdheid van het voorstel. De taak van BAN Vlaanderen is niet zich uit te spreken over de winstgevendheid of de haalbaarheid van het project. Dit is de opdracht van de investeerder. BAN Vlaanderen poogt enkel kwalitatief hoogstaande en gestructureerde informatie naar de investeerders te sturen zodat de slaagkansen geoptimaliseerd worden. Uiteraard is in dit proces het persoonlijk onderhoud met de betrokken ondernemer van cruciaal belang. Er dient immers te worden nagegaan of de plannen van de betrokken ondernemer in het neergeschreven business plan weerspiegeld worden. Een business plan is echter niet zaligmakend. Ook de ondernemers die niet onmiddellijk het perfecte business plan kunnen voorleggen, maar over voldoende visie en overtuigingskracht beschikken, moeten de kans krijgen met de business angels in contact te worden gebracht. Hierin kunnen zowel het intakegesprek als de opleiding een doorslaggevende rol spelen.
2.3.2.2. De lancering
Eens dat het business plan goedgekeurd is, kan dit via verschillende kanalen met de business angels worden gecommuniceerd. Namelijk via:
−
de nieuwsbrief
−
een matching event, ook wel “forum” genoemd, dat wordt voorafgegaan door een nieuwsbrief
−
de verzending van een losse anonieme projectfiche
−
individuele matching
2.3.2.2.1. De nieuwsbrief
Op regelmatige basis (2x per maand) stuurt BAN Vlaanderen haar nieuwsbrief naar de leden– investeerders. Deze nieuwsbrief bevat de anonieme projectfiches van de projecten die op het eerstvolgende matching event zullen worden voorgesteld. Indien één van de leden niet kan aanwezig zijn op het matching event, maar toch geïnteresseerd is in een welbepaald project, dan kan het business plan worden opgevraagd of kan er een ontmoeting op een ander tijdstip plaatsvinden. Zo’n projectfiche is een document van twee pagina’s waarin het project anoniem wordt gepresenteerd. De anonimiteit dient ter bescherming van de ondernemer en zijn product of dienst naar de voor hem onbekende groep investeerders. De projectfiche geeft een bondige, duidelijke en kwalitatieve omschrijving van het project en is onderbouwd met financiële kerngegevens van de onderneming.
22
2.3.2.2.2. Het matching event (“forum”) Tijdens de matching events die maandelijks beurtelings in Gent, Kortrijk, Antwerpen of Hasselt georganiseerd worden, krijgen de ondernemers die met BAN Vlaanderen een contract hebben afgesloten in hun zoektocht naar bijkomende middelen, de kans hun project aan de business angels voor te stellen.
Bij de start van het forum wordt een zogenaamde ‘elevator pitch’ gehouden: elke ondernemer krijgt één minuut de tijd om zijn project voor te stellen. Op deze manier heeft de aanwezige business angel onmiddellijk zicht op de vertegenwoordigde sectoren en op de personen achter de initiatieven. Bovendien hebben de angels een week voor het matching event ook een nieuwsbrief (cfr. supra) ontvangen die de anonieme projectfiches bevat van de projecten er voorgesteld worden. Op deze manier weten de investeerders precies welke projecten zullen worden voorgesteld. Het evenement verloopt in twee zalen: in de ene zaal worden de presentaties gegeven (opeenvolgend). Na iedere presentatie is er kort de tijd voor enkele vragen en feedback. In de andere zaal kan na afloop van de presentaties, contact gelegd worden tussen angels en ondernemers (iedere ondernemer beschikt over een afzonderlijke tafel). Teneinde niet te veel informatie ineens te geven, wordt er naar gestreefd het aantal gepresenteerde projecten per matching event te beperken tot 5. Het gros van de contacten die in de loop van dit jaar tussen investeerders en ondernemers werden gegenereerd, vonden plaats n.a.v. dergelijke events.
2.3.2.2.3. De losse projectfiche
Het gebeurt dat ondernemers niet kunnen of willen wachten op het eerstvolgende matching event om hun project voor te stellen aan de business angels. Voor deze ondernemers wordt er tussentijds een anonieme projectfiche verstuurd. De business angel die interesse heeft in één of ander project kan het business plan opvragen of een ontmoeting laten organiseren.
2.3.2.2.4. De individuele matching
Voor heel specifieke investeringsvoorstellen, waarvoor vooraf kan worden uitgemaakt dat slechts enkele investeerders interesse zouden kunnen hebben, kan een one-to-one meeting georganiseerd worden. Het is ondermeer om deze reden dat het noodzakelijk is dat BAN Vlaanderen het profiel kent van elk van haar business angels.
23
2.3.3.DE FOLLOW-UP NA LANCERING
Om op een efficiënte manier tot een deal te komen, is het stijgend belang van een goede begeleiding vanuit BAN Vlaanderen in de vervolgacties na presentatie gebleken. Nadat een project via de nieuwsbrief of het matching event werd gepresenteerd, inventariseert de coördinator meteen de reacties en verder geplande acties van de business angels op dat specifieke project. Deze feedback wordt aansluitend gecommuniceerd naar de ondernemer en naar de geïnteresseerde business angels. Hierdoor kunnen de acties verder afgestemd en overlegd worden. De coördinator zorgt zelf voor de verzending van de opgevraagde business plans en rappelleert indien nodig de business angels voor de feedback hierop. Indien meerdere business angels geïnteresseerd zijn in een bepaald project zal de coördinator een snel initiatief ontwikkelen om een syndicaat te organiseren. In concreto zal hij de business angels polsen naar hun interesse daartoe en vervolgens een eerste gezamenlijke meeting beleggen en bijwonen. Ook de follow-up na lancering werd door BAN Vlaanderen in een procedure gegoten waardoor een uniforme en kwalitatieve follow-up gegarandeerd wordt in alle regio’s. De betrokken coördinator kan, vrijblijvend en indien gewenst, beide partijen, ondernemer en business angel, bijstaan en informeren tijdens de verdere gesprekken. Projecten hebben naast deze procedure ook nog de kans om herhaald onder de aandacht van de investeerders te komen, via een deelname aan de projectenbeurzen op de Business Angels Academy of de Business Angels Dag (cfr. supra).
2.3.3.1. DE “BAN DEALMAKING SERVICES”
Nieuw sinds 2008 is de opstart van een aparte cel “dealmaking services” binnen de werking van BAN Vlaanderen. Deze cel wordt bemand door 2 ervaren coördinatoren die de business angels en ondernemers bijstaan in het proces dat voorafgaat aan de totstandkoming van een deal. Zij zijn elk verantwoordelijk voor een regio die meerdere provincies omvat. Zij nemen, na de lancering van het project en bij interesse van investeerders, het voortouw in: • •
•
de agendaplanning om tot meetings tussen de ondernemer en zijn potentiële investeerders te komen, de syndicaatvorming waarbij alle betrokken investeerders worden geïnformeerd over relevante evoluties in het investeringsproces en samengebracht worden (al dan niet met de ondernemer) om de voortgang van de syndicaatvorming te bewerkstelligen. de administratieve organisatie van de deal, waarbij templates voor documenten zoals non-disclosure agreement, letter of intent, termsheet en contractclausules worden aangereikt. Dit echter zonder enige richting of verplichting te willen aangeven over welke clausules zouden moeten ingelast worden. De modaliteiten van een deal blijven immers steeds de exclusieve beslissing van de ondernemer en zijn investeerder(s).
24
Waar nodig zorgen zij ook voor de afstemming met de fondsmanager van het ARK-Angels Fund ( cfr. infra) zodat de business angels en het ARK-Angels Fund meteen op dezelfde golflengte zitten, teneinde het proces van co-investering door het Ark-Angels fund zo vlot mogelijk te laten verlopen.
25
HOOFDSTUK 3 DE WERKING VAN 2008 IN CIJFERS
3.1.CIJFERS M.B.T. DE AANGESLOTEN BUSINESS ANGELS
In 2008 werd de opwaartse trend in het ledenbestand verder gezet. In totaal zijn er nu 147 BA aangesloten. BAN Vlaanderen verwelkomde in 2008 37 nieuwe leden en 110 leden verlengden hun lidmaatschap. Opmerkelijk is dat het aantal leden die besloten om hun lidmaatschap niet te verlengen, gedaald is. Slechts 28 leden hernieuwden hun lidmaatschap niet en dit door gewijzigde interesse, tijdsgebrek, negatieve ervaringen of door persoonlijke motieven. Onderstaande grafiek geeft de verdeling weer van nieuwe en hernieuwde leden voor het jaar 2008.
26
In onderstaande grafiek wordt de evolutie van het ledenbestand weergegeven. Wanneer we naar de evolutie van het ledenbestand kijken, zien we een gestage stijging met 6,52% in 2008. Het netwerk heeft sinds zijn ontstaan in 2004 het ledenaantal zien verdubbelen van 75 leden aan de start tot 147 in 2008.
De geografische indeling van de leden toont aan dat er een evenwichtige spreiding over Vlaanderen werd bereikt. Alle regio’s kenden in 2008 een lichte groei, met uitzondering van Vlaams-Brabant, dat na zijn sterke groei over de afgelopen jaren nu consolideert.
27
3.2.CIJFERS M.B.T. DE ONDERNEMERS
In 2008 merken we een opvallend sterke stijging qua dossierinflow. Het aantal dossiers dat voorgesteld werd aan BAN Vlaanderen steeg maar liefst met 64 %. Het netwerk ontving in totaal 505 dossiers tegenover 308 in 2007. Tengevolge van de verslechterende economische situatie zijn banken en andere kredietverschaffers minder bereid kredieten toe te staan aan risicovolle startende of snelgroeiende ondernemingen, die hierdoor naar alternatieve financieringsbronnen moeten zoeken. Mede door onze succesvolle reclamecampagne en de persbelangstelling voor BAN Vlaanderen, hebben hierdoor steeds meer ondernemers de weg gevonden naar ons.
28
Ondanks de stijging van de dossierinflow resulteerde dit niet in een relatieve stijging in het aantal gelanceerde projecten. Volgende grafiek toont dat slechts 17% van de ingediende dossiers resulteerde in een contract voor lancering binnen BAN Vlaanderen. Dit duidelijk lagere cijfer is te verklaren door enerzijds een grote uitval wegens niet geschikt voor BA-financiering (hetgeen normaal is gezien bij massamedia-werving) en anderzijds een strengere screening die het BANteam toepast. Met 95 gelanceerde projecten in 2008 zaten we in absolute cijfers duidelijk wél met een groei van 35% ten opzichte van 2007 (70 gelanceerde projecten).
De grafiek hieronder duidt de sectorale opdeling van de gecontracteerde projecten. We zien dat vooral de ICT-sector en de productie non-food de grootste vraag naar business angelfinanciering hebben en zowat de helft van het projectentotaal uitmaken. De productie non-food sector heeft hiermee zijn dalende vraag van vorig jaar goed gemaakt. De financieringsvraag van deze sector herstelde zich terug naar het peil van 2006 van 21%. Daartegenover staat een forse daling van de sector diensten. Het relatieve aandeel van de andere sectoren bleef nagenoeg gelijk, hetgeen door de groeiende absolute cijfers een lichte groei in absoluut aantal betekent. BAN Vlaanderen bevestigt hiermee zijn breed perspectief als het om dossierinflow gaat.
29
Wat betreft de geografische herkomst van de gecontracteerde projecten merken we een belangrijke stijging van de provincie Antwerpen en Vlaams-Brabant als aanbrengers van projecten. Samen omvatten ze 58% van de gecontracteerde projecten binnen BAN Vlaanderen, met Antwerpen als koploper met 1 op 3 van de gecontracteerde projecten. Hiertegen over staat een procentuele daling van alle andere provincies, met als sterkste dalers West-Vlaanderen (3,5%), Limburg (- 5,5%) en Brussel (- 7%). Opmerkelijk is toch ook het groeiend aantal projecten uit het Wallonië en het buitenland, die BAN Vlaanderen steeds meer weten te vinden. Samen staan ze in voor 5% van de projecten. 30
We stellen een opmerkelijke trend in de samenstelling van de projecten naar hun levensfase vast. De cijfers tonen een duidelijke verschuiving naar de latere fases van de ontwikkeling van een onderneming aan. De fase tussen de opstart en het twee jarig bestaan van de onderneming blijft met haar 50% de grootste vragende partij naar angelfinanciering, maar het aandeel van de effectief reeds opgestarte bedrijven vormt ondertussen reeds meer dan een derde van de populatie. Daartegen is de financieringsvraag van ondernemingen in hun startfase gedaald. Ook het aandeel van de bedrijven in hun derde tot vijfde levensjaar groeide significant. Het maakt dat de jonge opgestarte bedrijven nu bijna twee derden van de totale groep gecontracteerde ondernemingen uitmaakt. Het gewicht van mature ondernemingen die bij BAN Vlaanderen financiering zochten, is echter gelijk gebleven. BAN Vlaanderen blijkt dus meer dan ooit een 31
optie te zijn voor jonge groeibedrijven, al zal BAN in de toekomst ook nadrukkelijk de (pré-)starters willen bereiken.
Voor 2008 is er een duidelijke daling zichtbaar qua deelnames aan de ondernemersopleidingen die georganiseerd worden door BAN Vlaanderen. Toch vindt BAN Vlaanderen dat deelname aan deze opleidingsavonden een meerwaarde biedt aan de ondernemers en ook het investeringsproces bespoedigt. In 2008 werd dan ook besloten om de coördinatie en promotie van deze opleidingsavonden bij de ondernemers naar de toekomst toe te gaan opdrijven.
32
Inzake de te financieren bedragen die de ondernemers bij BAN Vlaanderen zoeken, zet de trend die reeds merkbaar was in 2006 en 2007, zich in 2008 versterkt door. De gezochte bedragen worden steeds groter. Mede doordat BAN Vlaanderen steeds meer opgestarte bedrijven ontvangt en hiertegenover een daling van het aantal projecten in de opstartfase van een onderneming staat, is het niet ongewoon dat het gemiddelde bedrag van de gezochte bedragen gestegen is. BAN Vlaanderen wordt het meest gecontacteerd om een financiële behoefte van 250K tot 500K te bevredigen. Dit aandeel steeg met 8% in vergelijking met 2007 en is ondertussen verdubbeld op 4 jaar tijd. Het aantal ondernemingen die bedragen zoekt tussen de 125K en 250K steeg licht naar 21%. De echt kleine financieringsbehoeften (tot 75k€) maakten nog slechts 3% uit. De typische range voor een alleen-investerende business angel (tot 125k€) zakte maar liefst naar één derde (13%) van zijn niveau van 2007 (36%). De grote groep, namelijk 62% van de gezochte bedragen ligt tussen de 125K en de 500K. Al deze indicatoren leveren het groeiende bewijs van een zogenaamde “second equity gap” die ontstaan is.
Gemiddeld gezocht bedrag in 2008: € 630.500 Mediaan gezocht bedrag in 2008: € 387.500 33
Enige nuance is hier echter aangewezen. Het gemiddeld gezocht bedrag (€ 630.500) is sterk gestegen in vergelijking met 2007 (€ 415.750) maar dit is merendeels te wijten een eerder gering aantal projecten met uitzonderlijk hoge financieringsbehoeften. Vandaar dat ook de mediaanwaarde werd aangegeven. De middelste waarde van de gezochte financieringen is over 2008 € 387 500. Het is dus zo dat er steeds grotere projecten de weg vinden naar angelfinanciering maar dat de nadruk nog altijd bij de typische bedragen beneden 0,5 miljoen € ligt. Er werden 95 projecten in 2008 aan de leden voorgesteld. De meeste populaire manier om dit te doen blijft het verspreiden van anonieme fiches gekoppeld aan een forumpresentatie in één van de regionale antennes. De projectvoorstelling enkel via anonieme fiche won daartegen aan belangstelling. Op die wijze werden er in 2008 10 projecten voorgesteld aan de business angels.
34
3.3.DEALS
Het aantal deals is in 2008 gestegen tot 16 werkelijk in 2008 volledig afgeronde investeringen (dossiers die naar het jaareinde werden gepresenteerd, doch slechts in het volgende jaar werden gefinancierd zullen voortaan in dat volgende jaar als deal genoteerd worden), wat het peil van de deals terugbrengt op het niveau van de succesvollere jaren voordien.
Als we deze cijfers in verband brengen met het aantal gepresenteerde contracten, dan merken we een lichte daling op. Zoals hierboven vermeld kunnen we deze daling mogelijks wijten aan de economische crisis die naar het jaareinde toe ongetwijfeld ook de investeringsbereidheid van angels en risicokapitaalverschaffers beïnvloedde. Toch betekenen 16 deals op 95 projecten nog steeds een succesratio van 16,8 %. Eén project op zes die worden voorgesteld via BAN Vlaanderen, bekomt uiteindelijk angelfinanciering. Dit blijkt naar internationale standaarden een hoog gemiddelde voor een business angel netwerk te zijn.
35
Naar geïnvesteerde bedragen zette de stijgende trend van de voorgaande jaren zich in 2008 voort. Business angels engageren zich financieel steeds forser in hun investeringen. Het gemiddelde geïnvesteerde bedrag per deal is met ruim de helft in vergelijking met 2007 toegenomen, tot een bedrag van € 291.720. Ook hier werd de mediaanwaarde berekend om de effecten van enkele grote deals uit te vlakken: € 127.343 hetgeen toch nog ruim 25% hoger ligt dan voorgaande jaren. Hierbij wordt dan ook steeds meer beroep op syndicatie gedaan, nu reeds in 75 % (12 syndicaten) van de gevallen, waar dit in de voorgaande jaren rond de 30% schommelde. Maar liefst 49 angels brachten in totaal ruim € 4.660.000 in de 16 deals in, hetgeen een gemiddelde inspanning van ca. € 95.100 elk vertegenwoordigt, ca. 22% lager dan in 2007 (€ 123.000). De politiek van activatie en syndicatie van business angels, die BAN Vlaanderen nastreeft, blijkt zijn vruchten af te werpen. Door de pas opgerichte cel dealmaking zal gepoogd worden dit hoge niveau aan te houden. Verder moet er ook nog rekening mee gehouden worden dat in 2008 het co-investeringsfonds, ARK-Angels Fund, in werking trad en in een zestal dossiers mee-investeerde (cfr. infra). Deze investeringen zijn niet mee genomen in onderstaande tabel die enkel het geïnvesteerde business angel-kapitaal vervat.
Gemiddeld geïnvesteerd bedrag/deal in 2008: € 291.720 Mediaan geïnvesteerd bedrag/deal in 2008: € 127.343
36
De nuancering die bij deze groeiende investeringsgemiddelden dient gemaakt, is dus dat het bedrag dat per business angel werd geïnvesteerd toch in meer dan driekwart van de gevallen beneden de € 50.000 bleef in 2008. De spreidingsgrafiek hieronder toont dit duidelijk in absolute cijfers aan. De individuele business angels-investering bedroeg in 25 van de 49 gevallen zelfs minder dan € 30.000. Het is dus geenszins zo dat enkel “deep-pocket”-investeerders binnen BAN Vlaanderen aan hun trekken komen.
Onderstaande boxplot illustreert andermaal dit eerder modeste niveau van individuele investering, en geeft de mediaanwaarde aan op € 30.000. Het derde kwartiel (Q3) situeert zich op € 50.000, hetgeen betekent dat driekwart van de individuele investeringen zich beneden dit bedrag situeren.
Verdeling geïnvesteerde bedragen per BA 70.000 60.000
Q1
50.000
Min
40.000
Mediaan Max
30.000 Q3 20.000 10.000 0
Uit onderstaande grafiek blijkt dat ICT aan belang inboette en niet langer de grootste sector is waarbinnen geïnvesteerd wordt. De “productie non-food”, vaak meer industriële projecten, is op 37
dit ogenblik met voorsprong de belangrijkste sector voor angelfinanciering, terwijl dit segment in 2007 nog volledig links bleef liggen. Daartegenover staat dat dit jaar de sectoren “distributie” en “ marketing en communicatie” niet aan bod kwamen, waar deze vorig jaar nog samen 38% van de deals vormden. In de vergelijking met de gepresenteerde projecten is opmerkelijk dat diensten en productie non-food een relatief lage dealflow hebben maar een hogere kans op financiering van BA genieten. De mindere interesse in ICT, en de eerder genoemde “distributie” en “marketing en communicatie” is ook hier duidelijk: er was in 2008 meer inflow dan investeringsinteresse in deze sectoren.
38
3.4. CO-FINANCIERINGEN E.D. Met betrekking tot de samenwerking met het Participatiefonds is het aantal BA+deals in 2008 op hetzelfde absolute niveau (5) gebleven, maar wel in relatie tot het aantal deals gedaald in populariteit. Het bekomen resultaat is lager dan de twee voorgaande jaren. Een gemiddelde van één op de drie deals die door BAN Vlaanderen gerealiseerd worden verkrijgen een BA+lening.
Het totaalbedrag aan risicokapitaal dat door BAN Vlaanderen werd verschaft heeft een sterke sprong voorwaarts gemaakt naar een totaal van € 6.388.000. Het via BAN Vlaanderen verzamelde risicokapitaal is zelfs meer dan verdubbeld ten opzichte van vorig jaar. Zowel de talrijkere en zwaardere investeringen van de leden, alsook de succesvolle cofinancieringsmechanismen, met het eigen ARK-Angels Fund voorop, zijn hieraan niet vreemd. De genomen initiatieven tonen duidelijk een stimulans te zijn voor de risicokapitaalmarkt in Vlaanderen.
39
Onderstaande grafiek toont de spreiding van het risicokapitaal verleend via BAN Vlaanderen. Hieruit blijkt dat de BA’s financiering nog steeds de grootste bron van middelen vormen voor onze dossiers. Het Ark-Angel Fund heeft daarbij een sterke start gekend. Het fonds staat in haar eerste bestaansjaar reeds in voor 18% van de totale risicokapitaalfinanciering bekomen via BAN Vlaanderen.
Het ARK-Angels Fund participeerde in 6 van de 16 ondernemingen die in 2008 business angelgeld ontvingen, hetgeen een participatiegraad van bijna 40% betekent.
AAF-deals / totale deals
40
In 2008 startte het nieuwe project van BAN Vlaanderen rond geïntegreerde financiering. Combifin ontving 231 dossiers. Al deze dossiers werden samen met de desbetreffende regiocoördinator gescreend inzake: ondernemingsfase, financieringsbehoefte, aanwezigheid van een kwalitatief en kwantitatief businessplan en presentatie. Hieruit werd in 2008 een selectie gemaakt van 40 projecten die gratis de mogelijkheid hebben gekregen om te presenteren aan een panel van financieringsexperts, tijdens 11 panelsessies in de 5 Vlaamse provincies. De dossiers die niet werden geselecteerd werden zo goed mogelijk doorverwezen naar andere relevante organisaties of instanties, op maat van de behoefte van het project.
Bruto dossierinflow in 2008:
231 dossiers
Totaal aantal panelsessies in 2008:
11 panelsessies
Totaal gepresenteerde projecten in 2008:
40 projecten
De geografische spreiding van de gepresenteerde dossiers toont een relatief zwaarder belang van de provincies Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant en een beduidend lagere score voor wat het aantal gepresenteerde dossiers in Oost- en West-Vlaanderen betreft. De positionering van het Combifin project in deze regio’s zal in 2009 versterkt worden.
41
42
HOOFDSTUK 4 DE NIEUWE ACTIVITEITEN 4.1.ARK-ANGELS FUND
4.1.1.TOELICHTING
Op initiatief van de Raad van bestuur van BAN Vlaanderen werd het ARK-Angels Fund opgericht op 21 november 2007. Deze eerste closing bracht 2.687.500 € aan private middelen samen die bij 36 business angels verzameld werden. Hieronder ook de bvba AAF Participaties waarmee BAN Vlaanderen samen met Finpower NV hun A-aandelen in AAF namen. Samen met de inleg van ARKimedes Fonds nv beschikte het ARK-Angels Fund bij oprichting over een kapitaal van 5.274.500 €. Een recente wijziging in de wetgeving op de Private Privak maakte dat het concept van het AAF ook onder deze reglementering kon vallen. Er werd beslist deze opportuniteit te benutten en zo een fiscaal gunstig regime voor de aandeelhouders te creëren. Een tweede closing resulteerde op 29 april 2008 in een kapitaalverhoging tot 6.719.500 € door extra inschrijvingen van 6 bestaande aandeelhouders (w.o. ARKimedes Fonds NV) en 5 nieuwe aandeelhouders. Het ARK-Angels Fund NV kreeg volgende kenmerken mee: co-financieringsfonds van en voor Vlaamse BA’s max. fondsinbreng in portfoliobedrijf tot 2 maal de BA-inbreng bedragen tussen 50.000 € en 672.000 € minimale fondsgrootte: 5.000.000 € (waarvan min. 50% door BA’s) minimale aandeelhoudersparticipatie: 50.000 € (private plaatsing) gesloten type (looptijd tot uiterlijk 30/06/2018) fondsbeheer door BAN Vlaanderen via aan te stellen fondsmanager(s) paritair samengesteld investeringscomité BA’s + experten KMO-financiering individueel investerende BA vertegenwoordigt AAF in portfoliobedrijf 43
4.1.2.RAAD VAN BESTUUR/INVESTERINGSCOMITE/FONDSMANAGEMENT
De Raad van Bestuur is vandaag samengesteld als volgt : Voor de A-aandelen: • •
BAN Vlaanderen vzw, vertegenwoordigd door haar algemeen directeur, Stany Boone
Voor de B-aandelen: •
Michael Sneijers
Voor de C-aandelen: • •
Alexander Siera Harry De Smedt
Het voorzitterschap berust bij Stany Boone terwijl BAN Vlaanderen de gedelegeerd bestuurder is.
Het beheer van het fonds werd middels de beheersovereenkomst van12 december 2007 aan BAN Vlaanderen vzw toegewezen. Het investeringscomité werd als volgt samengesteld: • • • • • •
Dany Geurts, voorzitter Erwin De Keyser Stefaan Ciers Sophie Manigart Dirk Haerinck (via Hadefis bvba) Koen Batsleer
De opdracht van fondsmanager wordt ingevuld door Dhr. Frans Asselman.
4.1.3.PORTFOLIO
In het eerste werkingsjaar was er een instroom van 46 dossiers via BAN Vlaanderen. Hiervan werden er 30 voorgesteld aan het Investeringscomité. In 9 gevallen resulteerde dit in een positieve beslissing. Uiteindelijk werden er 6 deals gefinaliseerd. Dit mondde uit in een totaal investeringsbedrag van 1,15 miljoen euro voor AAF, op een totaal investeringsbedrag voor de doelbedrijven van 6,12 miljoen euro. Met haar 18,79 % van het totaal investeringsbedrag dat via BAN Vlaanderen werd verzameld voor de doelbedrijven vormt AAF een belangrijke hefboom in de financiering van jonge groeibedrijven.
44
De portfolio aan investeringen van AAF op datum van 31/12/2008, bestond aldus uit: Beyond Products NV
Beyond Products is een initiatief van Peter Van Riet, productontwikkelaar en fervent snowboarder. Deze onderneming is een toonvoorbeeld van een ‘innovatieve groei-onderneming’ in Vlaanderen. Nadat zij in 2004 met haar innovatief project de ‘Bizidee’ ondernemingsplanwedstrijd had gewonnen, werd zij in 2005 ondersteund door een 4-tal business angels teneinde de prototypes te ontwikkelen en op de markt te brengen. Sinds vorig jaar commercialiseert Beyond Products nv dit nieuwe type binding voor snowboards, de “Strap in ™” binding. Deze binding vergemakkelijkt het instappen, verhoogt merkelijk het comfort en de veiligheid voor de snowboarder en bijgevolg het fungehalte. In een latere fase zullen andere producten voor snowboarders ontwikkeld en gecommercialiseerd worden. Tesin NV
Tesin NV is een jonge innoverende onderneming die zich specialiseert in high speed vision en storingsanalyse. Tesin gebruikt deze technologie bij het onderhoud en de herstelling van industriële machines en het zoeken naar de oorzaak van productuitval, machine-stilstanden en van terugkerende machinebreuken. Er wordt onderzocht hoe cyclustijden kunnen worden geoptimaliseerd. Verder werkt Tesin ook aan een real time high speed camera waarvoor een patent wereldwijd werd aangevraagd. Mephisto Design Automation (MDA) NV
Mephisto Design Automation (MDA) werd opgericht in 2005 als spin-off van de afdeling Microelectronics and Sensors (MICAS) van de faculteit Ingenieurs-wetenschappen aan de K.U.Leuven en is gevestigd in het Research Park Haasrode (te Leuven). MDA ontwikkelt en vermarkt software programma's voor het ontwerp van analoge en gemengd analoog/digitale schakelingen die de basis vormen van chips. Dit is een deel van de ontwerpinspanning die nog onvoldoende geautomatiseerd is en waarbij MDA met geavanceerde EDA (electronic design automation) software de ontwerpspecialisten aanzienlijk productiever maakt.
45
EggCentris NV
EggCentris is een spin-off van de VUB, opgericht in 2002 en gevestigd in het Research Park te Zellik. Haar activiteiten liggen op het domein van de in vitro fertiliteitstechnologie. In plaats van "in vivo" (op levende proefdieren) te testen gaat EggCentris inzake fertiliteit "in vitro" (letterlijk "in glazen schaaltjes") proeven uitvoeren en daarbij belangrijke efficiëntievoordelen benutten. Tevens worden kwaliteitscontroles uitgevoerd voor alle producten en hulpmiddelen die gebruikt worden in fertiliteitscentra.
Leuven air Bearings
Leuven Air Bearings werd in 2006 opgestart door Professor Farid Al-Bender en Johan Van den Bossche als Spin-Off van de KULeuven. Het bedrijf ontwikkelt en produceert hoge snelheid en hoge precisie luchtlagers voor industriële toepassingen. Voorbeelden hiervan zijn rotatieve luchtlagers in motoren en generatoren, of snel roterende luchtlagers in industriële machines. De ontwikkelde technologie is gebaseerd op twee patenten en heeft als competitief voordeel op de magnetische lagers dat zij bij toepassing goedkoper blijkt te zijn, zowel in het productieproces als in onderhoud. SBAE Industries nv
SBAE Industries werd in 2006 opgestart door Koenraad Vanhoutte (Dr. In biologische wetenschappen en algenexpert), en Jan Vanhoutte. Het bedrijf produceert op industriële wijze micro-algen en afgeleide producten die een breed toepassingsveld kennen. Voorbeelden hiervan zijn voedingssupplementen (Omega-3 additieven) voor menselijke en dierlijke voeding, en voor aquacultuur; microalgenextracten als grondstof voor cosmeticaproducten; productie van bio brandstof. De unieke kennis van algen werd door wereldvermaarde experts samengebracht en gebundeld in meerdere patenten.
46
4.2.COMBIFIN
4.2.1.TOELICHTING EN OMSCHRIJVING VAN HET PROJECT
Combifin staat voor “gecombineerde financiering”. Het betreft een geïntegreerde financieringsaanpak, waarbij ondernemers en bedrijfsleiders begeleid worden in hun keuze naar de optimale financieringsmix. Combifin wordt gesteund door de Vlaamse Overheid. Via panelsessies in iedere provincie van Vlaanderen brengt Combifin ondernemers in contact met business angels, venture capitalists, corporate bankers, subsidiedeskundigen en andere overheidssteunmaatregelen zoals: PMV, VINNOF, AO, IWT, Participatiefonds, … Tijdens deze panelsessies krijgen de ondernemers de kans hun project of onderneming voor te stellen aan een panel van een 8-tal experts in alle mogelijke financieringskanalen. De panelleden geven een advies wat betreft: presentatietechnieken voor investeerders, kritische vraagstelling naar inhoudelijke doelstellingen en tot slot een concluderend financieel advies of de ideale financieringsmix op basis van het eigen vermogen, vreemd vermogen en subsidies. Tevens worden de nodige contactgegevens doorgespeeld. Uiteraard wordt er hierbij ook betracht om tot deals te komen. Hierdoor worden de ondernemers gedurende enkele maanden opgevolgd om na te gaan indien het advies en de aangeleverde contacten nuttig waren en er financiering gevonden werd. Jaarlijks worden er minimaal 10 panelsessies georganiseerd, twee in iedere provincie, waarbij ongeveer vier ondernemingen per panelsessie gratis de kans krijgen zich te laten adviseren. Het hele proces wordt begeleid door een specifiek hiervoor aangestelde projectmanager, de heer Boudewijn Dupont, die in overleg met de provinciale coördinatoren, dit project in goede banen leidt. De officiële lancering van Combifin vond plaats tijdens een persconferentie in het Brussels Media Center te Evere, en dit in aanwezigheid van Vlaams Minister van Economie, Ondernemen, Innovatie en Buitenlandse Handel, Mevr. Patricia Ceysens. De eerste panelsessies vonden plaats op 17/04/2008 naar aanleiding van de Vlaamse startersdag van Unizo.
47
4.2.2.PARTNERS/BIZZ MAGAZINE/ WEBSITE/COMBITOOL/DOSSIERINFLOW
Partners: Om een goede, professionele en continue werking te garanderen werd er een partnershipstrategie tot stand gebracht. Er werden partnerships gezocht in de diverse relevante domeinen.
Ondersteuning in de media: Bizz Magazine Businessplan coaching, financiële begeleiding en Combitool: Finpower Start-up services, accounting, algemene consulting en subsidiebegeleiding: Deloitte Internationale begeleiding: Braboventures
Bizz Magazine: Combifin bracht eveneens in 2008 een mooie samenwerking met “Bizz Magazine/geld nodig” tot stand. Dit resulteerde in een extra bijlage onder de noemer “Geld Nodig” die over heel Vlaanderen verdeeld werd in 250.000 exemplaren als bijlage bij Bizz Magazine, Trends, Knack en alle sectorbladen van de Roularta Group. In deze bijlage werden succesvolle ondernemers belicht, die financiering vonden via een combinatie van verschillende financieringskanalen, waaronder business angels financiering via BAN Vlaanderen. Tevens werd een succesvolle website www.bizz.be/geldnodig gelanceerd waarlangs ondernemers hun businessplan met het oog op financiering konden laten screenen door de regiocoördinatoren van BAN Vlaanderen. In deze samenwerking werd eveneens de Dag van het Kapitaal georganiseerd met heuse speeddating sessies tussen ondernemers en financiers. (zie 4.2.3.)
Website: Voor de verdere realisatie en optimalisatie van het Combifin project werd de website www.combifin.be gerealiseerd. Op deze website wordt er een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de groeifase van een onderneming en de verschillende mogelijke financieringskanalen. Tevens kan er de Combitool ingevuld worden. Ook is er voor starters een handige leidraad voor het opmaken van een businessplan. Naast deze nuttige informatie worden via de site uiteraard ook de panelsessies gepromoot en kunnen ondernemers hun businessplan versturen via de daartoe voorziene link. De website van Combifin is eind augustus 2008 online gegaan en tot 31/12/2008 bezochten in totaal 1.348 unieke bezoekers deze website.
48
Combitool: Speciaal voor Combifin werd in opdracht van BAN Vlaanderen door Finpower de gebruiksvriendelijke “combitool” ontwikkeld. Dit is een tool voor het uitwerken van een financieel plan. Op basis van de input van éénvoudige, doch relevante cijfergegevens zal deze “combitool” een betrouwbaar financieel plan op 3 jaar genereren, waarin ook rekening gehouden wordt met de actuele financiële bronnen. Deze combitool is terug te vinden op de website van Combifin: www.combifin.be en van BAN Vlaanderen: www.ban.be
Dossierinflow: Door de verschillende partnerships en eigen realisaties werd er een bruto dossierinflow gegenereerd welke kan opgesplitst worden in 5 belangrijke providers: 1. 2. 3. 4. 5.
Inflow via website, contacten en netwerking Combifin Inflow via de “Vlaamse Starters Dag” van Unizo Inflow via BAN Vlaanderen Inflow via partnership Bizz Magazine Inflow via de “Dag van het Kapitaal”
In 2008 was er een bruto inflow van 231 dossiers. We merkten een grote variatie in de ingediende dossiers, waarbij quasi alle groeifasen van een onderneming aanbod kwamen. Alle ondernemers werden van een antwoord voorzien en uit deze bruto inflow werden in 2008 in totaal 40 dossiers geselecteerd om te presenteren op 11 panelsessies in Vlaanderen.
Voor de opvolging van de dossiers werden de ondernemers geconfronteerd met drie kritische vragen over het Combifin project: 1. Hoever staat het dossier momenteel? 2. Is het advies nuttig geweest of zijn er bepaalde bevindingen vanuit de ondernemerskant over de Combifinsessies en/of het geleverde advies? 3. Is er ondertussen financiering gevonden? En zo ja, bij welke instanties en voor welk bedrag? Op 31/12/2008 werd de feedback van een 8-tal gepresenteerde ondernemingen verwerkt en konden we noteren dat er in 3 dossiers voor een totaalbedrag van 351.750 euro werd gefinancierd met behulp van een gecombineerde financiering. In de loop van 2009 wordt er verdere feedback van de andere dossiers verwacht.
49
4.2.3.DAG VAN HET KAPITAAL
Eénmaal per jaar wordt er vanuit Combifin de “Dag van het Kapitaal” georganiseerd. In een bescheiden beursformule kunnen de verschillende investeringskanalen en financieringsinstellingen zich voorstellen aan de ondernemers. De “Dag van het Kapitaal” werd georganiseerd op 2 oktober 2008 in Limburg en West – Vlaanderen en op 9 oktober 2008 in Antwerpen, Vlaams Brabant en Oost – Vlaanderen. Voor de vijf locaties in Vlaanderen waren er in totaal 39 standhouders en 81 geregistreerde ondernemers die via een voorafgaandelijk ingevuld consultatie-agenda in totaal 640 constructieve gesprekken hebben gehad met betrekking tot hun financieringsvragen. De aanwezige ondernemers konden tussen hun afspraken door een video-cursus in “investorpitchen” volgen.
50
HOOFDSTUK 5 DE SAMENWERKINGSVERBANDEN Via een aantal partnerships met geselecteerde partijen proberen we de schaalvergroting die door de creatie van BAN Vlaanderen ontstond, verder door te trekken door de projectinflow in de partnernetwerken ook binnen ons netwerk te incorporeren. Tevens worden er supplementaire kansen voor onze projecten gecreëerd door het doorsturen van onze projecten naar de leden van de partner-netwerken.
Schematisch kunnen we dit als volgt voorstellen:
51
5.1. MET ANDERE BAN’S
5.1.1. BEANGELS
In 2008 werkten de Franstalige netwerken BAMS en BAConnect aan een fusie van hun activiteiten en organisaties, waarbij de fusie-ervaringen van BAN Vlaanderen werden bevraagd. Na deze fusie werd de samenwerking met dit nieuwe netwerk in concreto geïmplementeerd via bilaterale dossier-uitwisseling en wederzijdse uitnodigingen voor beider fora. De interesse en het engagement terzake wordt door de individuele leden vrij ingevuld. Op 22 oktober 2008 werd in deze samenwerking een volgende stap gezet door de coorganisatie van een druk bijgewoond investeringsforum te Brussel waarop dossiers en investeerders van beide netwerken aanwezig waren. Bedoeling is om in 2009 ook een tweetal dergelijke fora te organiseren en de leden van de beide netwerken korter bij elkaar te brengen.
5.1.2. EUREGIONAL BUSINESS ANGELS NETWORK (EUBAN)
BAN Vlaanderen is medestichter van dit eerste tri-nationale BAN in Europa dat in april 2004 gelanceerd werd. EuBAn is een grensoverschrijdend project dat tot doel heeft de financiering van startende ondernemers in de Euregio Maas-Rijn te vergemakkelijken. Het gaat om een initiatief van vijf partners: AGIT (Aken), SOCRAN (Luik), WFG Ostbelgien (Eupen), NV Industriebank LIOF (Maastricht) en BAN Vlaanderen. Het project werd mede mogelijk gemaakt door co-financiering uit de Interreg-fondsen van de Europese Unie. Einde 2006 liep dit Interreg-project formeel af, maar dankzij restbudgetten kan de werking voortgezet worden tot medio 2007. Vanaf 2008 werd er dan overgeschakeld op een systeem waarbij de diverse partners beurtelings gastheer zijn voor en matchingevent, waarbij AGIT het eerste matching event organiseerde op 23 september 2008. Het project euBAn is erop gericht om startende ondernemers en business angels in de Euregio met elkaar in contact te brengen. Daartoe streeft euBAn ernaar een grensoverschrijdend Euregionaal netwerk van business angels te vormen en jaarlijks enkele bijeenkomsten te organiseren waar starters de mogelijkheid hebben hun casus te presenteren ten overstaan van geïnteresseerde investeerders. Grensoverschrijdende BA-investeringen blijken zeer moeilijk op gang te brengen. Gecombineerd met de typische moeilijkheden van een opstartend netwerk (bekendheid en kritische massa opbouwen) heeft dit erin geresulteerd dat het aantal succesvolle matchings via euBAn vooralsnog beperkt bleef. Toch zullen de belangrijkste projectpartners (AGIT, LIOF, WFG en BAN Vlaanderen) ook in de toekomst en los van Interreg-tussenkomst nog op geregelde tijdstippen samen matching events organiseren.
52
5.1.3. NEBIB
Met het Nederlandse BAN, NeBIB genaamd, worden de contacten verder onderhouden met de bedoeling om in de toekomst via een gezamenlijke inspanning te polsen naar de interesse tot samenwerking vanwege onze beider leden, alsook om het wervingspotentieel in de grensstreek uit te breiden.
5.1.4. BRABO VENTURES
Brabo Ventures beschikt over een pan-europees netwerk van early stage investeerders en beheert ook de Gate2Growth-portaalsite voor innovatieve en technologie-gedreven KMO’s. Via een samenwerkingsprotocol, onderschreven op 10 november 2006, kunnen de door BAN Vlaanderen begeleide projecten ook op Europees niveau voorgesteld worden en kunnen projecten uit andere Europese regio’s aan onze leden voorgelegd worden. Tevens biedt Brabo Ventures een degelijke begeleiding van projecten tot presentatie aan.
5.2. HET PARTICIPATIEFONDS
Het Participatiefonds is een federale kredietinstelling met een sterke traditie in KMOfinanciering. BAN Vlaanderen heeft een samenwerking met het Participatiefonds als indiener voor “Business Angel +”-leningen. De “BA+” lening is een achtergestelde lening van ten hoogste 125.000 € aan zeer interessante rentetarieven die door het Participatiefonds wordt toegekend aan jonge bedrijven die door business angels meegefinancierd zijn. De doelstelling van de BA+ lening is efficiënter inspelen op de financieringsbehoeften van startende en groeiende ondernemingen. In de praktijk blijkt immers de koppeling van persoonlijk vermogen, informeel kapitaal van business angels en financiering met achtergestelde leningen een goed uitgebalanceerde financieringsconstructie te zijn én een ideale financieringshefboom te vormen voor later bankkrediet. In de loop van 2008 werden er door BAN Vlaanderen 7 dossiers ingediend bij het Participatiefonds. Hiervan werden er 6 ontvankelijk verklaard. Vijf van deze dossiers mochten in de loop van 2008 op een goedkeuring rekenen. Hiermee was een totale som aan achtergestelde leningen gemoeid van € 572.000.
53
5.3. DE PARTICIPATIEMAATSCHAPPIJ VLAANDEREN NV
De Participatiemaatschappij Vlaanderen nv (PMV) is de investeringsmaatschappij van het Vlaamse Gewest die via haar dochter PMV-kmo de verschaffing van financiële middelen naar Vlaamse starters en KMO’s toe wil activeren. Tevens beheert ze de Waarborgregeling (naar financiële instellingen) zoals die in 2005 werd gelanceerd. De nieuwe investeringsfondsen die in het kader van ARKimedes (Activering RisicoKapitaal in Vlaanderen) een ARKIV-erkenning kregen, werd de mogelijkheid geboden om lid te worden van BAN Vlaanderen. Drie ARKIVs gingen daar ondertussen op in. BAN Vlaanderen richtte op 21 november 2007 trouwens zijn eigen ARKIV op, ARKAngel Fund genaamd. Meer informatie hierover in hoofdstuk 4 van dit jaarverslag. Ook met Vinnof (het Vlaamse Innovatiefonds) en Cultuurinvest (voor culturele en creatieve bedrijven) zijn de relaties aangeknoopt en wordt er waar mogelijk samengewerkt. De win-winlening (voorheen als “Vriendenlening” aangekondigd) biedt een fiscaal voordeel aan particulieren die geld lenen aan een Vlaamse starter. De goede relatie tussen BAN Vlaanderen en PMV-kmo biedt mogelijkheden om efficiënte concepten voor de financiering van Vlaamse KMO’s te ontwikkelen. PMV en BAN Vlaanderen promoten regelmatig samen hun financieringsprodukten via roadshows, seminaries, toespraken, e.d.
5.4. SOWALFIN
De financierings- en garantiemaatschappij voor KMO’s van de Waalse overheid, Sowalfin, ontwikkelde in 2004 een “Garantie Business Angels”, die aan leden van een door Sowalfin erkend BAN de mogelijkheid biedt een deel van hun BA-investering in een Waalse KMO te laten waarborgen. Op 23 maart 2005 ondertekende BAN Vlaanderen als eerste niet-Waals netwerk de kaderovereenkomst die ook leden van BAN Vlaanderen in de mogelijkheid stelt deze (betalende) garantie voor hun eventuele investeringen in Waalse KMO’s aan te vragen.
54
5.5. DIVERSEN
5.5.1. INTERMEDIAIRS
Teneinde de grootte en de kwaliteit van de inflow van projecten te verbeteren heeft BAN Vlaanderen samenwerkingen met een aantal betrouwbare intermediairs opgestart. Concreet gaat het hierbij om adviseurs en accountants, die in nauw contact staan met hun cliënteel en kunnen leiden naar BAN Vlaanderen in kwesties van externe financiering. De grotere mate aan voorbereiding en begeleiding van deze dossiers maakt een vlottere doorstroming van deze projecten naar presentatie binnen het netwerk mogelijk. Ook in 2008 werden verschillende projecten langs deze weg aangediend en succesvol voorgesteld aan de leden.
5.5.2. BIZIDEE
De ondersteuning van en medewerking aan de ondernemingsplanwedstrijd Bizidee werd in 2008 geïntensifieerd. Dit vertaalde zich naast presentaties op verschillende Bizideeevents, jurydeelname en -voorzitterschap en visibiliteit in de Bizidee-communicatie tot deelname aan het bestuur van deze organisatie. Op verzoek van initiatiefnemer McKinsey werd de rol van BAN Vlaanderen binnen Bizidee sinds 2007 opgewaardeerd en kwam zowel de ontwikkeling van een nieuw meerjaren-plan als de operationele supervisie voor de editie 2007-2008 onder toezicht van BAN Vlaanderen te staan. In overleg met de Vlaamse overheid slaagde BAN Vlaanderen erin een 3-jarensubsidie te bekomen en een succesvolle 6de editie van de wedstrijd neer te zetten, met een recordaantal deelnemers dat voor het eerst de 500 oversteeg. Naar aanloop van de zevende editie (2008-2009) werd de Algemene Vergadering en Raad van Bestuur van Bizidee (Ondernemingsplanwedstrijd Vlaanderen vzw) wedersamengesteld en deed BAN Vlaanderen formeel haar intrede via Stany Boone en Reginald Vossen, die als bestuurder respectievelijk de posities van voorzitter en penningmeester waarnemen. BAN Vlaanderen vormt daarmee meer dan ooit de ruggegraat van de Vlaamse ondernemingsplanwedstrijd.
5.5.3. SO-KWADRAAT
Dit initiatief met steun van de Vlaamse overheid ambieert om meer spin-off-activiteit in Vlaanderen te genereren door stimulering en begeleiding van kandidaat-spin-offs. BAN Vlaanderen tekende reeds in januari 2005 hiertoe een samenwerkingsprotocol. Meer en meer worden langs dit kanaal beloftevolle spin-off-projecten ter financiering aan het netwerk voorgelegd. Enkele deals in 2008 komen voort uit deze samenwerking.
55
5.5.4. STRATEGISCH INNOVEREN IN DE EUREGIO
Dit grote Interreg-project, waarin o.a. ca. 300 Belgisch-Limburgse bedrijven inzake hun innoverend vermogen zullen onderzocht worden, is in 2004 van start gegaan en liep tot 2008. BAN Vlaanderen was via haar antenne Limburg in de begeleidingscommissie vertegenwoordigd en heeft de vatbare bedrijven in portefeuille op de hoogte gesteld van de opportuniteiten. Hierbij werd BAN Vlaanderen ook als financieringsbron voor innovatie onder de aandacht van het bedrijfsleven gebracht. Doelstelling is om dit project binnen het nieuwe EFRO/ESF-programma uit te breiden naar het volledige Vlaamse grondgebied.
5.5.5. INNOTEK:” SPIN-OFFS-PROJECT”
Innotek was de Belgische partner in het Belgisch-Nederlandse project “Industriële en diensten Spin-offs”. Meer bepaald werd hierbij in de provincies Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant (gedeeltelijk) in bedrijven het spin off potentieel onderzocht, met als doelstelling om via scouting, scanning en coaching nieuwe bedrijven te laten ontstaan vanuit het moederbedrijf. BAN Vlaanderen leverde in dit project meerdere business angels aan om deze 3 trajecten te begeleiden. Ook dit project is op zoek naar voortzetting in heel Vlaanderen binnen de nieuwe Europese steunprogramma’s.
5.6. LIDMAATSCHAPPEN
5.6.1. BELGIAN BUSINESS ANGELS NETWORK ASSOCIATION (BEBAN)
BAN Vlaanderen heeft de BeBAN-deontologische code onderschreven en is lid geworden van de Belgische Associatie van BANs. We nemen er via onze algemeen directeur, Reginald Vossen, ook het voorzitterschap van waar.
5.6.2. EUROPEAN BUSINESS ANGELS NETWORK (EBAN)
Ook in 2008 was BAN Vlaanderen volwaardig en actief lid van de Europese koepelassociatie van Europese BANs en early-stage investeerders (EBAN). BAN Vlaanderen participeerde actief aan de congressen en workshops van EBAN en trad op verzoek van en in naam van EBAN in 2008 een aantal malen op als gastspreker in binnen- en buitenland. Daarnaast is BAN Vlaanderen ook de interne auditor van EBAN. 56
5.6.3. VLAAMSE MANAGEMENT ASSOCIATIE (VMA)
In 2008 hield BAN Vlaanderen haar bedrijfslidmaatschap bij de VMA aan.
5.6.4. VLAAMS ONDERNEMERSCHAPSBEVORDEREND NETWERK (VON)
Sinds 23 april 2008 heeft het Vlaams Agentschap Economie een netwerk opgericht dat alle ondernemerschapsbevorderende initiatieven waaraan de Vlaamse overheid haar steun verleent, samenbrengt. Doelstelling is op deze wijze de interactie tussen deze initiatieven en organisaties te bevorderen, en dit alles ten gunste van ondernemend Vlaanderen. Uiteraard sloot ook BAN Vlaanderen als actief lid bij dit netwerk aan.
5.6.5. FINANCIEEL FORUM (FIFO)
Het Financieel Forum is een vereniging van bank- en verzekeringsinstellingen die aansluit bij de Nationale Bank België. Sectoroverleg, maar ook de organisatie van concrete activiteiten naar een divers doelpubliek, zijn hiervan de doelstellingen. In 2008 besloot BAN Vlaanderen tot dit platform toe te treden via de afdeling Hasselt, en nam een actieve rol in het bestuur op.
57
HOOFDSTUK 6 ACTIVITEITENOVERZICHT 2008 In 2008 werden er door BAN Vlaanderen zelf een aantal reguliere activiteiten en een aantal eerder speciale activiteiten georganiseerd. Daarnaast nam BAN Vlaanderen actief (als gastspreker, panellid, interpellant,…) deel aan een aantal evenementen en activiteiten op verzoek van de organisatoren.
6.1. DE REGULIERE ACTIVITEITEN
6.1.1.OPLEIDINGEN
Er werden 20 ondernemers opgeleid via 3 opleidingssessies te Antwerpen (1) en Gent (2). Tussenkomsten werden er verzorgd door Prof. Manigart, de BAN-coördinatoren en een “ervaringsdeskundige” (BA of ondernemer). Daarnaast organiseerde BAN Vlaanderen, in het kader van haar partnership met Deloitte, ook twee opleidingsdagen ( 2 april en 5 november) rond relevante juridische, technische, financiële, administratieve themata voor startende innovatieve bedrijven. Deze opleidingen werden inhoudelijk volledig verzorgd door topsprekers van Deloitte.
6.1.2.MATCHING EVENTS
Via 18 matching events kregen 85 ondernemers de kans hun project rechtstreeks aan de business angels voor te stellen. Deze matching events vonden plaats in Antwerpen (5), Hasselt (4), Gent (5) en Brugge (4).
Daarbovenop vond er 1 EuBAN matching event plaats waarop 2 Vlaamse projecten werden voorgesteld. BAN Vlaanderen is medestichter van dit internationale business angels netwerk in de Euregio Maas-Rijn.
Er werden voorafgaand aan en tussen de matching events newsletters met profielfiche(s) van projecten verstuurd aan de business angels waarin een totaliteit van 95 projecten werden voorgesteld. Daarnaast werd ook nog 1 EuBAN-newsletter met projectvoorstellen doorgestuurd. 58
6.2. DE SPECIALE ACTIVITEITEN
6.2.1.ORGANISATOR
6.2.1.1.
BA-Academy
De business angels academy is een jaarlijkse opleidingsdag voor de leden en aspirant-leden van BAN Vlaanderen. Deze vindt jaarlijks plaats op de laatste donderdag van mei. Via expert-toespraken, praktijkgetuigenissen en workshops worden de investeerders geïnformeerd over de relevante juridische, fiscale, technische en andere aspecten van het business angelschap. Topsprekers uit het veld, afgewisseld met getuigenissen van ervaren business angels zorgen voor een kwalitatief sterk onderbouwd programma. Ook worden er tijdens deze dag voldoende informele momenten voor netwerking voorzien. De dag wordt telkens afgesloten met een investeringsbeurs waarbij een twintigtal te financieren bedrijven zich voorstellen aan de aanwezige investeerders.
6.2.1.2.
BA-Dag
De business angel dag (in principe de laatste donderdag van november) is vergelijkbaar met het opzet van de academy, maar is meer gericht op kennismaking en netwerking tussen nieuwe en bestaande leden van BAN Vlaanderen. Dit wordt bereikt middels interactieve workshops, groepsgesprekken en zelfs speeddatingsessies waarbij nauwe contacten tussen de aanwezigen kunnen resulteren in latere samenwerkingsverbanden. Ook deze dag wordt traditioneel afgesloten met een investeringsbeurs waarbij een twintigtal te financieren bedrijven zich voorstellen aan de aanwezige investeerders.
6.2.1.3.
Dag van het Kapitaal
Nieuw sinds 2008 is de “Dag van het Kapitaal”. In een bescheiden beursformule kunnen de verschillende investeringskanalen en financieringsinstellingen zich voorstellen aan 59
ondernemers. De “Dag van het Kapitaal” werd georganiseerd op 2 oktober 2008 in Limburg en West – Vlaanderen en op 9 oktober 2008 in Antwerpen, Vlaams Brabant en Oost – Vlaanderen.
6.2.2. CO-ORGANISATOR
6.2.2.1. 1st Benelux Business Angel and Venture Capital Forum Op 21 oktober 2008 was BAN Vlaanderen co-organisator (samen met EVCA, BVA, EBAN en BeAngels) van het eerste BA/VC-forum in de Benelux. Dit pilootproject, waarbij leden van BAN Vlaanderen, ondernemers en venture capitalists rond de tafel werden gebracht, diende als een pilootproject voor de Europese koepelorganisaties EVCA en EBAN. Deze organisaties kozen BAN Vlaanderen als partner uit , waarbij Prof. Dr. Sophie Manigart, bestuurder bij BAN Vlaanderen, de panelgesprekken modereerde, en Filip Tack (Aventiv) als BA-gesteunde ondernemer de invalshoek vanuit groeibedrijven belichtte. Momenteel wordt onderzocht hoe dit concept ook elders in Europa kan geïmplementeerd worden. 6.2.2.2. Sky-dating i.s.m. Bizidee Een andere opmerkelijke activiteit was het initiatief van Bizidee en BAN Vlaanderen om via een over-night trip naar Wenen, de laureaten van Bizidee in contact te brengen met investeerders van BAN Vlaanderen. Op 1 juli 2008 gingen een twintigtal Bizideeërs samen met evenveel leden van BAN Vlaanderen aan boord van een Sky-Europe vlucht naar Wenen, om ’s anderendaags terug te keren met heel wat waardevolle contacten op zak.
6.2.3.ACTIEF DEELNEMEND
Daarnaast nam BAN Vlaanderen deel aan tal van evenementen op Vlaamse, nationale en internationale schaal georganiseerd door derden. Gezien de zeer uiteenlopende en drukke agenda wordt hiervan geen gedetailleerde opsomming opgenomen.
60
HOOFDSTUK 7 MARKETING - COMMUNICATIE STRATEGISCHE PARTNERSHIPS Omwille van het bewustmakende en wervende karakter van de activiteiten van BAN Vlaanderen wordt hier ook een apart deel gewijd aan onze inspanningen op het vlak van strategische partnerships, marketing en interne en externe communicatie. Vermits deze aspecten binnen het business angels netwerk Vlaanderen van cruciaal belang zijn, werd in 2008 hiervoor een commercieel manager aangeworven, dhr. Boudewijn Dupont.
7.1. MARKETING VAN BAN VLAANDEREN
Restyling: In 2008 werd beslist om het imago en de “look & feel” van BAN Vlaanderen helemaal op te frissen. Zo werd er een volledig nieuw logo ontworpen en een nieuwe huisstijl aangemaakt (zoals briefpapier, enveloppen, naamkaartjes en andere stationary). Tevens werd er een volledig nieuwe website ontworpen waarbij de complementariteit van het geheel zichtbaar wordt. Alle aandacht ging hierbij uit naar de gebruiksvriendelijkheid en volledigheid van de producten, contacten en mogelijkheden van het business angels netwerk Vlaanderen. Om de werking van BAN Vlaanderen nog beter te kunnen ondersteunen werd er beslist om een maandelijkse digitale nieuwsbrief onder de noemer “E-letter” op te maken, waarbij relevante topics over BAN Vlaanderen of ondernemerschap in zijn geheel, worden toegelicht. Deze digitale nieuwsbrief wordt maandelijks verstuurd naar alle contacten van het netwerk, zoals: leden business angels, ondernemers, beleidsmakers, politici, werkgeverorganisaties, … Hierdoor komt deze E-letter onder de aandacht van duizenden lezers in deze nichemarkt. De marketing-technische voorbereidingen van dit geheel werden in het voorjaar van 2008 getroffen, waarbij in de 2de helft van 2008 de uitwerking en visibiliteit zichtbaar werd. Al deze inspanningen worden in 2009 doorgetrokken.
61
7.2. COMMUNICATIE VAN BAN VLAANDEREN
BAN Vlaanderen opteerde in 2008 voor een multimediale communicatie aanpak. Hierbij wordt een mix gebruikt van eigen communicatiemiddelen en externe berichtgevingen.
7.2.1. DE EIGEN COMMUNICATIEMIDDELEN
Folder: Ook de folder van BAN Vlaanderen werd helemaal in een nieuw kleedje gestoken, rekening houdend met de nieuwe huisstijl van het netwerk. Het interessante informerende en wervende karakter van deze folder die de structuur en werking van BAN Vlaanderen langs beide zijden (business angel en ondernemer) toelicht, werd behouden. Het handige drieluik-formaat maakt dat deze folder ook als een soort documentenmapje (contracten, powerpoint-handouts,…) gebruikt kan worden. Deze informatieve folder werd ook in 2008 veelvuldig gebruikt naar aanleiding van beurzen, spreekbeurten, mailings, individuele contacten,… . Website: De restyling werd uiteraard ook doorgevoerd in de website van BAN Vlaanderen. Een volledig nieuwe website werd ontwikkeld en ging in de tweede helft van 2008 online. Dit resulteerde dadelijk in een flinke sprong voorwaarts wat betreft unieke website bezoekers. Om een duidelijkere en eenvoudige communicatie te kunnen voeren, werd ook beslist om voortaan de domeinnaam www.ban.be als standaard website adres te gebruiken. Door de grootschalige mediacampagne, de vernieuwde huisstijl en de economische omstandigheden won BAN Vlaanderen aan naambekendheid. Deze naambekendheid resulteerde in een forse stijging van bezoekers die de website mocht ontvangen. In vergelijking met vorig jaar waren er 3.814 unieke bezoekers meer die de vernieuwde site bezochten.
62
Met een totaal van 11.586 unieke bezoekers zijn er in 2008 maandelijks gemiddeld een 966-tal bezoeken genoteerd, waarbij vanaf september de aantallen duidelijk boven dit gemiddelde liggen.
In 2008 werden heel wat projecten en businessplannen ingediend via de website www.ban.be Ondertussen werd hiervoor op de homepage van de vernieuwde website ook speciale buttons voorzien. Ondernemers kunnen nu via de website hun businessplan opmaken, een financieel plan opmaken en hun businessplan versturen naar de regiocoördinator van BAN Vlaanderen. Ook regionale contactpagina’s werden voorzien, waarbij het contact rechtstreeks met de desbetreffende regiocoördinator kan gelegd worden. De website dient ook als informatiekanaal voor kandidaat-investeerders, zij het in veel mindere mate. Toch zagen we via de site ook verschillende registraties als “investeerder” binnenkomen. Ondertussen worden de ook de nodige voorbereidingen getroffen om via de website, beveiligd met paswoord, leden business angels de mogelijkheid te bieden om dossiers te raadplegen en belangrijke informatie te delen betreffende dossiers waarin geïnvesteerd wordt. E-letter: Om de werking van BAN Vlaanderen nog beter te kunnen ondersteunen werd er beslist om een maandelijkse digitale nieuwsbrief onder de noemer “E-letter” op te maken, waarbij relevante topics over BAN Vlaanderen of ondernemerschap in zijn geheel, worden toegelicht. Deze digitale nieuwsbrief wordt maandelijks verstuurd naar alle contacten van het netwerk, zoals: leden business angels, ondernemers, beleidsmakers, politici, werkgeversorganisaties, … Beursstand: Ook de beursstand werd vernieuwd. Zo werd er bijkomend materiaal aangekocht waardoor onze vernieuwde look ook op beurzen en andere, interne en externe events, zichtbaar wordt. 63
Advertenties: Geheel in de nieuwe huisstijl werden diverse advertenties aangemaakt in verschillende formaten, die gebruikt werden voor de werving van BAN Vlaanderen, respectievelijk Combifin en de Dag van het Kapitaal.
Radiospot: Er werden twee reclamespots aangemaakt, één voor BAN Vlaanderen en één specifiek voor de Dag van het Kapitaal. Deze radiospots werden nationaal uitgezonden via Radio Nostalgie.
TV-Spot: De vernieuwde TV-spot werd tijdens de eindejaarsperiode via de regionale TV’s (TVL en TV-Oost) uitgezonden.
7.2.2. DE EXTERNE COMMUNICATIEMIDDELEN
Spreekbeurten en andere: Onder “activiteiten” werd reeds aangegeven op welke eigen en externe evenementen het verhaal van BAN Vlaanderen werd toegelicht. Ook werden er meerdere spreekbeurten voor kleinere gezelschappen verzorgd (senior consultants, service clubs, kandidaatondernemers, werkgeversorganisaties, …) Pers/interviews: Veelvuldige interviews en artikels werden er gepubliceerd. Hierbij werd er niet alleen geopteerd voor economische pers, teneinde zoveel mogelijk potentiële ondernemers en business angels te bereiken. De neerslag hiervan wordt bijgehouden in een persverzameling. Natuurlijk werden de nieuwe producten van BAN Vlaanderen, zoals het Ark-Angels Fund en Combifin eveneens uitvoerig onder de aandacht gebracht. Concentra Media: Door het nieuw gevestigde partnership met de Concentra Media groep, werden in 2008 eveneens advertenties geplaatst in Metro Magazine, Het Belang van Limburg, Gazet van Antwerpen en Hebbes.be. Hierdoor bereikt ons netwerk een groot publiek en kan het imago enorm versterkt worden.
64
Roularta Media Group: Via het Combifin project heeft BAN Vlaanderen eveneens een samenwerking tot stand kunnen brengen met enkele producten van de Roularta Media Group. Hierdoor zijn er in 2008 advertenties en redactionele artikels geplaatst, met succes stories van ondernemers die via BAN Vlaanderen financiering vonden. Deze mediaplanning was verdeeld over Bizz Magazine, Bizz Extra en Trends. Ook via Kanaal Z kwam ons netwerk enkele malen in de aandacht. Manager Magazines: De in 2006 opgestarte samenwerking met Manager Magazines, die op provinciaal niveau hoogwaardige managerbladen uitgeven (Vlaanderen Manager, Brabant Manager, Antwerpen Manager en Limburg Manager) werd in 2008 hernieuwd. Via deze overeenkomst krijgt BAN Vlaanderen redactionele pagina’s ter beschikking om te communiceren over haar werking en resultaten. Het merendeel van deze pagina’s wordt gebruikt om concrete investeringsverhalen (“succes stories”) toe te lichten. Ook plaatsen we advertenties in deze bladen.
7.3. STRATEGISCHE PARTNERSHIPS
In al deze communicatie-uitingen neemt BAN Vlaanderen optimaal haar partners mee. Speciaal hiervoor werden packages uitgewerkt. Om de werking van BAN Vlaanderen op een constructieve en optimale manier te kunnen ondersteunen werden drie belangrijke partnerships voorgesteld. Deze zijn onder te verdelen in: 1. Structurele partnerships, met de focus op heel Vlaanderen 2. Regionale partnerships, met focus op één of meerdere provincies 3. Eventpartnership, met de focus op de evenementen van BAN Vlaanderen
7.3.1.STRUCTURELE PARTNERS
In 2008 werden volgende structurele partners verlengd: ING bank Deloitte Manager Magazines Tevens werd er een partnership onder de vorm van een sponsorship tot eind 2010 afgesloten met de Concentra Media groep. Hierdoor mochten we Metro Magazine en Radio Nostalgie verwelkomen als nieuwe structurele partners van BAN Vlaanderen.
65
7.3.2.REGIO PARTNERS
Het regionaal partnership geeft de mogelijkheid tot vlottere samenwerking tussen de lokale antennes van BAN Vlaanderen en organisaties die actief zijn in deze of meerdere provinciale regio’s. In dat opzicht konden we in 2008 volgende regionale partners verwelkomen voor volgende provincies:
Limburg: • • • • •
Hands Het Belang van Limburg VHS verzekeringen TVL Hebbes.be
• • •
Hands Gazet van Antwerpen Hebbes.be
• •
Hands Hebbes.be
• •
TV Oost Hebbes.be
•
Hebbes.be
Antwerpen:
Vlaams Brabant:
Oost-Vlaanderen:
West-Vlaanderen:
7.3.3.EVENTPARTNERS
Om de evenementen van BAN Vlaanderen te kunnen ondersteunen worden eventpartnerships voorgesteld aan relevante organisaties. Zo werd de “business angels academy” in 2008 ondersteund door VHS Verzekeringen en de “business angels dag” door Hebbes.be
66
HOOFDSTUK 8 DE WERKING IN FINANCIEEL PERSPECTIEF Om de werking van BAN Vlaanderen te garanderen kan er beroep gedaan worden op enerzijds eigen opbrengsten en anderzijds subsidies.
De eigen opbrengsten bestaan uit:
-
Fees betaald door de ondernemers, zijnde: een opleidingsfee een fee naar aanleiding van de presentatie op een matching event een fee verschuldigd in geval van bekomen van een BA+-lening.
• • • -
Fees betaald door de business angels, zijnde:
• •
een jaarlijkse registratiefee (‘lidgeld’) een succesfee: deze fee is een procentuele berekening op het door de business angel geïnvesteerde bedrag in één van de door BAN Vlaanderen voorgestelde projecten. Het verrekende percentage is degressief in functie van de hoogte van het geïnvesteerde bedrag.
-
Sponsoring
-
Diverse opbrengsten, waarbij deze vooral uitgemaakt worden door de beheersvergoeding die BAN Vlaanderen ontvangt voor het management van het ArkAngels Fund
67
Dit vertegenwoordigt voor 2008 volgende aandelen:
Verdeling eigen opbrengsten
2008
Ondernemers
14,7 %
- Opleidingsfee
6,7 %
- Fee van ontmoetingsfora
4,2 %
- Fee m.b.t. Participatiefonds
3,8%
21,0 %
Business Angels - Registratiefee
12,3 %
- Succesfee
8,7 %
Sponsoring
27,2 %
Diverse opbrengsten
37,1 % 36,4%
-Waarvan beheersvergoeding AAF
100,0 %
Totaal
Er is een duidelijke evolutie in de hoogte en samenstelling van de eigen opbrengsten, waardoor BAN Vlaanderen minder subsidie-afhankelijk wordt. Door de opstart van nieuwe activiteiten (o.a. ARK-Angels Fund) vertoont de origine van de eigen opbrengsten tevens meer spreiding.
BAN Vlaanderen ontvangt een subsidie van de afdeling Economisch Ondersteuningsbeleid van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. De vierjarige subsidieovereenkomst (looptijd: 2007-2008-2009-2010, tot max. 1.232.000 euro) voorziet in een vaste uitkering ten belope van 45% van het totale subsidiebedrag. De resterende 55% is een variabele “outputsubsidie”. Concreet komt het er op neer dat deze subsidie kan verkregen worden op basis van welomlijnde en bewezen werkingsprestaties. In 2008 werd zowel een tweede vaste schijf als drie variabele schijven uit deze nieuwe subsidie opgevraagd en ontvangen.
68
HOOFDSTUK 9 DE CONCLUSIES Voor BAN Vlaanderen was 2008 een cruciaal sleuteljaar, waarin een aantal strategisch gekozen nieuwigheden werden gelanceerd. Deze initiatieven hebben tot doel om de stakeholders van BAN Vlaanderen, zowel kapitaalzoekende ondernemers als investeringsbereide business angels, nog beter en diepgaander van dienst te zijn in het matchingsproces dat de BAN-werking kenmerkt. In de sterk turbulente bedrijfsfinancierings-omgeving die ook Vlaanderen momenteel typeert, speelt risicokapitaal in het algemeen en BAN Vlaanderen in het bijzonder immers een steeds groeiende rol . Vandaar dat BAN Vlaanderen er dan ook resoluut voor gekozen heeft om zijn naam en marktaanbod sterker te profileren door het aangaan van partnerships met diverse media. Een sterke activiteits-aangroei naar het einde van 2008 – en die zich overigens doorzet in 2009 – was het logische gevolg van deze keuze. Enkele kerncijfers ter illustratie: • • • •
groei van het ledental naar 147 business angels, groei van het aantal aangemelde financieringsprojecten met 60% naar 505, presentatie van 95 dossiers aan de leden (+36 %), 16 succesvol afgesloten investeringsdeals met in totaal € 6,4 miljoen aan vergaard risicokapitaal, waarvan € 4,7 miljoen door 42 business angels.
De verhoging van het activiteitsniveau binnen BAN Vlaanderen in 2008 hangt overigens nauw samen met de lancering van 2 nieuwe BAN-initiatieven, namelijk het ARK Angels Fund NV en het project Combifin. Het ARK-Angels Fund (www.arkangels.be), opgericht door en voor de Vlaamse business angels, brengt bijna € 7 miljoen aan risicokapitaal samen en co-investeerde in 2008 reeds ruim € 1,1 miljoen in haar 6 eerste bedrijven. Het project Combifin (www.combifin.be) levert aan ondernemers een geïntegreerde financierings-aanpak, waarbij hun project wordt voorgesteld aan expertpanels, bemand door vertegenwoordigers van diverse financieringskanalen: subsidies, vreemd vermogen en eigen vermogen. Door beide nieuwe diensten wordt het bereik van BAN Vlaanderen sterk verruimd, waarbij de aansluiting wordt gemaakt met alternatieve, aanvullende en vervolg-financiers.
Op deze wijze maakt BAN Vlaanderen meer dan ooit haar rol als “hét onafhankelijke aanspreekpunt voor jonge kapitaalzoekende ondernemers en privé-investeerders” in Vlaanderen waar. Een opdracht die de Raad van Bestuur in 2009 enerzijds verder wenst te verbreden naar specifieke ondernemers-doelgroepen en anderzijds wil verrijken met gerichte begeleidingsinitiatieven. 69