Lezing over ‘tegenstellingen’ van auteur Jan Razenberg tijdens de ‘literaire manifestatie tegen kindermisbruik’ de dato 6 februari 2011 in Theater Kikker te Utrecht. 'KINDERMISBRUIK' Dit artikel is een samenvatting van de voordracht door auteur Jan Razenberg tijdens de ‘literaire manifestatie tegen kindermisbruik’ op 6 februari 2010 in Theater Kikker te Utrecht. Als centraal aanknopingspunt voor het thema kindermisbruik, heeft Razenberg gekozen voor de 'onlosmakelijk met het leven verbonden tegenstellingen'. Met name de tegenstelling 'macht en onmacht' zoals die bij kindermisbruik aan de orde is, maar ook de tegenstelling 'arm en rijk, die daar sterk mee verbonden lijkt, komen in dit artikel aan bod. Hoe met deze tegenstellingen, en vooral met de extremen daarin om te gaan', is voor Razenberg de grootste persoonlijk uitdaging in zijn leven gebleken. In zijn voordracht heeft Razenberg de tegenstellingen eerst min of meer theoretisch benadert, zoals hij dat ook heeft gedaan in zijn boek: HET ALLES BEVATTENDE NIETS BINNEN HET NIETS BEVATTENDE ALLES Daarna spreekt hij zich uit over hoe bepalend de tegenstellingen zijn geweest voor de vormgeving van zijn persoonlijk leven. Tenslotte neemt hij U mee naar de weg die hij heeft bewandeld bij het schrijven van zijn boeken ROBBERT en KASEM, waarin hij naast het schrijven van de levensverhalen van Robbert en Kasem, op zoek is gegaan naar de bron van het kwaad. Voor meer informatie over auteur Jan Razenberg verwijzen wij u naar zijn website www.janrazenberg.nl Over de tegenstellingen 'macht en onmacht' en 'arm en rijk' in relatie tot kindermisbruik, door auteur Jan Razenberg. Ik wil de lezers van mijn boeken en andere belangstellenden op deze manier kennis laten maken met de achtergronden van mijn schrijverij en de daaraan gekoppelde maatschappelijke projecten. Kort gezegd: 'Waarom ik doe wat ik doe' en 'waarom ik schrijf wat ik schrijf' en wat ik ermee wil bereiken. De een zal zich in mijn opvattingen herkennen, de ander niet. Dat geeft niet. 'Verschil in opvattingen geeft immers ook kleur aan het leven.' Indien we de tegenstellingen in ons persoonlijke en sociale leven willen overbruggen, indien we willen voorkomen dat de tegenstellingen te ver uiteen gaan lopen, is het van belang dat we elkaars standpunten kennen; Onbekend maakt immers onbemind. * Indien we met elkaar in gesprek komen, indien we met elkaar in gesprek blijven, krijgen we immers zicht op de tegenstellingen in elkaars opvattingen * Indien we elkaars opvattingen kennen, kunnen we elkaar beter aanspreken op wat we doen en nalaten * Helaas gebeurt dat in onze individualistische cultuur steeds minder * Grenzen trekken over wat we toelaatbaar vinden, laten we over aan het collectief, aan de politiek, aan de wetgevers * Sociale controle, met alle voor- en ook nadelen die daaraan kleven, verdwijnt steeds verder * Onze buurman kan zomaar een extremist blijken te zijn, we kennen elkaar amper nog * Ook in de 'grote' buitenwereld weten we niet meer wie we kunnen aanspreken * Verantwoordelijken verschuilen zich achter call centra, achter systemen, achter steeds grootschaliger instellingen en ondernemingen * Wanneer de pindakaas in de grote supermarkt plots 50% duurder wordt, is er niemand te vinden die we op de absurd grote prijsverhoging kunnen aanspreken
1
* Wanneer we zien dat er iets misgaat in onze buurt, wanneer een kind in de buurt telkens opnieuw vol blauwe plekken loopt, moeten we door tien deuren moeten, langs tien loketten, voordat we iemand hebben gevonden die ons kan helpen Afname van sociale verbanden en steeds grootschaliger wordende instellingen en bedrijven, creëren een voedingsbodem van waaruit ongecontroleerd, vaak ook extreem en grensoverschrijdend gedrag kan ontstaan. * Een voedingsbodem waarin het gezonde verlangen naar voldoende eten en een dak boven je hoofd zich kan ontwikkelen tot hebzucht, tot veel meer willen dan je nodig hebt * Een voedingsbodem waarin een gezond verlangen naar seksueel contact kan doorschieten tot een ongecontroleerde zucht naar bevrediging, naar bevrediging van jezelf, zonder oog te hebben voor de ander Kleinschalig in je persoonlijke relaties, maar veel ernstiger bij misbruik van kinderen, waar het niet alleen gaat om seksuele bevrediging, maar ook een ongecontroleerde zucht naar macht of geld We hebben onze wetgevers gemachtigd om grenzen te trekken in wat toelaatbaar is en wat niet, maar willen we daarmee ook onze persoonlijke verantwoordelijkheden uit handen geven? * Ikzelf wil graag aangesproken worden als mijn gedrag over de grenzen van anderen heengaat * Om daarmee bij te dragen aan het beteugelen van grensoverschrijdend gedrag * Of dat nu gaat over hebzucht, machtzucht of ander grensoverschrijdend gedrag * Als we in gesprek blijven, kunnen we elkaar tijdig aanspreken op grensoverschrijdend gedrag en daarmee ook voorkómen dat er steeds meer extreem gedrag voorkomt in onze omgeving, zoals bij misbruik van onze kinderen
Theoretische benadering van de tegenstellingen in het leven, zoals ik dat ook heb gedaan in mijn boek: HET ALLES BEVATTENDE NIETS BINNEN HET NIETS BEVATTENDE ALLES zei het dat ik het daarin wat meer 'poëtisch filosofisch' heb beschreven. Vooropgesteld: 'We leven allemaal op dezelfde planeet!' * Negatief gezegd: 'We zijn tot elkaar veroordeeld!' * Positief gezegd: 'We zijn met elkaar verbonden!' We raken elkaar, we moeten er samen iets van maken, we hebben maar een 'leef-bolletje Op dezelfde manier raken ook de tegenstellingen elkaar. * Donker raakt licht, Oost raakt West, rijk raakt arm, macht raakt onmacht De tegenstellingen zijn onoverkomelijk met het leven verbonden en daarmee onlosmakelijk verbonden met elkaar Het leven zelf is slechts ervaarbaar bij de gratie van de waarneming van tegengestelde prikkels, van prikkels die elkaar afwisselen. * Of dat nu bij het horen gaat om 'de afwisseling van hoge en lage tonen' * Bij het luisteren naar muziek om 'de wisselwerking tussen melodie en ritme' * Bij het zien om 'de wisselwerking tussen donker en licht' * en in de manier van omgang met elkaar, de wisselwerking tussen goed en kwaad De tegenstellingen hebben altijd met elkaar te maken. * Rijkdom heeft te maken of raakt armoede, macht heeft te maken met onmacht * Zolang de tegenstellingen elkaar afwisselen, zolang er beweging is, zolang er dynamiek is, kunnen we het leven waarnemen en ervaren; is er leven * Er ontstaat pas een probleem als die beweging, die dynamiek tussen de tegenstellingen verdwijnt
2
In de verdwijning van die dynamiek zijn in mijn beleving twee uitersten. * Het eerste uiterste is: de perfecte harmonie/balans; de tegenstellingen zijn in elkaar opgegaan. Bij die harmonie verdwijnen de prikkels om te leven. We sterven. * Het tweede uiterste is: een situatie van absolute disharmonie; de ene polariteit domineert de ander. Bij extreme disharmonie ontneemt de één levensruimte van de ander. In de natuur komt extreme disharmonie zelden voor. * Regen en zon, donker en licht * Warm en kou wisselen elkaar al miljoenen jaren af in een dynamisch evenwicht Bijna alleen de mens lijkt te tornen aan dat dynamisch evenwicht tussen de tegengestelde krachten. Vooral bij mensen komt het veelvuldig voor dat we meer verlangen dan we nodig hebben. * Een op zich gezond verlangen naar het willen hebben van eten of een dak boven je hoofd slaat om in een bijna ontembare zucht om te hebben; gaat over in 'hebzucht' * En een op zich gezond verlangen naar seksueel contact gaat over in een bijna ontembare zucht naar bevrediging van lust en macht Doorgeschoten 'hebzucht' en 'zucht naar macht' nestelen zich; raken 'bijna als een hersenstoornis' verstrikt in één kant van de werkelijkheid. * Machtswellust en hebzucht maken mensen blind voor de tegenpool, maken mensen blind voor de consequenties van het eigen handelen en gedrag voor anderen * Hebzucht is blind voor het logische gevolg ervan, namelijk 'armoede', keert zich ervan af * Zucht naar macht en bevrediging van eigen lusten zijn blind voor machteloosheid, de wellustige en machtzuchtige dader heeft geen enkel oog voor het slachtoffer Indien je van elkaar weet hoe je in het leven staat. Indien je niet alleen zakelijk, maar ook persoonlijk, in gesprek blijft met je directe omgeving van wonen en werken, weet je: * Wanneer de ander je steun nodig heeft * Ziet de ander wanneer jij een steuntje in de rug nodig hebt * Kun je elkaar tijdig aanspreken op grensoverschrijdend gedrag
Mijn allereerste persoonlijke confrontatie met de tegenstellingen had ik op 10 jarige leeftijd: Van een veilig, warm nest met onvoorwaardelijke liefde, kwam ik terecht in de kille, onveilige leefomgeving van een klooster kostschool, waar ik slechts voorwaardelijke aandacht kreeg als ik me schikte in het protocol Een gevoel van onmacht tegenover in mijn ogen wereldvreemde monniken, maakte zich van mij meester en hoewel ik cognitief niet wist wat onvoorwaardelijke liefde was, wist ik dat de aandacht die ik van de monniken kreeg niet onvoorwaardelijk was, zoals ik me dat herinnerde van mijn moeder. Na een half jaar ontdekte ik wat er werkelijk mis was. Ik was niet alleen het warme, veilige nest kwijtgeraakt. Ik was terechtgekomen in een wereld waar, naast de absurde protocollen en regels, de lucht zwanger was van intimidatie en ontucht. Ook al wist ik toen niet goed wat dat was. In mijn boek ROBBERT heb ik beschreven wat zich daar allemaal afspeelde. Als gevolg van de grote overgang tussen het warme, veilige nest en het kille onveilige kostschool, ben ik gedurende de 1e helft van mijn leven, achteraf gezien, onbewust dwangmatig en soms zelfs grensoverschrijdend bezig geweest om een eigen nest te bouwen, een nest waar niemand me meer uit zou kunnen verdrijven. * Mijn huizen werden steeds groter, duizenden vierkante meters tuin waren niet voldoende; ik wilde veel meer dan nodig. Verklaarbaar, maar mijn angst leidde me bijna tot 'hebzucht' * Ik schoot door, van een op zich gezond verlangen naar 'een dak boven mijn hoofd', naar meer willen hebben dan nodig. Weliswaar veroorzaakt door angst, maar het neigde naar ‘hebzucht’. Zeker, ook ik gaf geld als er maatschappelijke knelsituaties in mijn gezichtsveld kwamen. Zeker, ik zat in besturen van maatschappelijke organisaties voor mensen in de 'underdog'
3
Altruïsme zou je kunnen zeggen, maar ging het om de ander of was het ook compensatie voor mijzelf? Mijn tweede confrontatie met de tegenstellingen in het leven, had ik op 15 jarige leeftijd: Mijn vader overleed en kort daarna kreeg ikzelf een kwaadaardig gezwel in mijn borstbeen Het leven was plots niet meer vanzelfsprekend. De tegenpool had zich keihard aangediend. Deze abrupte confrontatie met de eindigheid van het leven, heeft vooral de 1e helft van mijn leven geleid tot een zoektocht naar de bron van de tegenstelling 'dood en leven' In mijn boek HET ALLES BEVATTENDE NIETS BINNEN HET NIETS BEVATTENDE ALLES heb ik daarover geschreven. Achteraf gezien heeft die vroege confrontatie met de tegenstelling 'dood en leven' me er waarschijnlijk toe gebracht kleine kinderen te begeleiden bij hun sterven. Altruïsme zou je opnieuw kunnen zeggen. Zeker, dat was het ook. Maar was het ook mijn persoonlijk verlangen om de dood te leren begrijpen! er grip op te krijgen? Voor de buitenwereld, voor de wereld die me van buitenaf observeerde, was ik een succesvolle jongen. Mijn huis en auto werden steeds groter, mijn inkomen groeide ieder jaar spectaculair mijn spaarpot werd voller, mijn buik werd dikker. Alles in veel grotere mate dan nodig! Ik hielp anderen. Zéker, omwille van hen, maar onbewust ook om daarmee zelf meer grip te krijgen op het leven? Het leven heeft me op een rigoureuze manier laten weten dat het tijd werd voor nieuw besef. Tijd om op een andere manier met het leven om te gaan. Tijd om mijn angsten los te laten. Het leven leerde me dat ik het niet langer nodig had 'meer te willen hebben dan nodig'. Dat ik het niet langer nodig had om burchten rondom me te bouwen om me te beschermen tegen het kwaad. Er zou een tijd aanbreken waarin ik het kwaad wilde begrijpen, opdat ik het daarna werkelijk los zou kunnen laten. Ik wil u voor even meenemen naar de weg die ik heb bewandeld bij het schrijven van mijn boeken ROBBERT en KASEM, waarin ik, naast het schrijven van hun levensverhalen, op zoek ben gegaan naar de bron van het kwaad. Met name in het boek KASEM heb ik willen begrijpen hoe een vader zijn twee kinderen heeft kunnen laten misbruiken, maar nog meer wilde ik doorgronden waar zijn kinderen de kracht hebben gevonden om hun vader en later ook hun misdadige verkrachters te kunnen vergeven. Die worsteling, die zoektocht, die voor mij noodzakelijke focus op de andere kant van de tegenstelling macht en onmacht, heeft mij, tijdens het schrijven vaak door een zee van tranen, opnieuw dichter bij mezelf gebracht en daarmee dichter bij zowel de slachtoffers als de daders en breder gezien bij het besef dat de tegenstellingen onlosmakelijk met het leven zijn verbonden; Niet als doel, maar als richtingaanwijzers op de wegloze weg van mijn bestaan! Het leven gaf een ultiem signaal en zei: STOP! Het was een ommekeer. Een ommekeer die werd ingeleid door twee kleine waarschuwende hartinfarcten, kort daarop gevolgd door een herseninfarct.
Ik kon niet meer lopen... Ik kon niet meer praten... Ik wist niet meer waarom en hoe ik me moest douchen... Ik wist niet meer hoe ik koffie moest zetten... Ik wist zelfs niet meer wat koffie was... De tegenstellingen waren verdwenen... De storm in mijn hoofd was gaan liggen... De horizon verdween...
4
De zee ging over in de lucht... Het voelde als een paradijs... Het was vanzelfsprekend... Was het hierdoor dat de stervende kinderen die ik begeleidde vaak een onverklaarbare glimlach hadden? Alles klopte... Was dit de dood?... Was ik dood? Maar langzaam werd ik weer wakker. Ik leerde weer praten, lopen en hoe ik me moest aankleden. De wereld..., het leven openbaarde zich opnieuw. De tegenstellingen kwamen glashelder tevoorschijn. Ik zag ze niet meer door mijn vertroebelende bril van angst ...,woede ..., frustratie, … en verlangen. Ik zag ze niet meer vanuit mijn strijd om grip te krijgen op het leven. Later zou ik ontdekken dat 'grip krijgen' kon transformeren in 'begrip hebben' en dat begrip mij zou leiden naar vergeving! Naar het loslaten van het kwaad. Na mijn herstel diende zich een ongekende vloedgolf aan in Azië. Tienduizenden doden... Honderdduizenden ontheemden... Ik hoefde niet meer te compenseren... Geen honderd of duizend euro te geven... Ik kon alleen mezelf nog geven... Onoverkomelijk... Ik ging naar Azië: Niet meer om mijzelf te helpen... Maar om het geven van onvoorwaardelijke aandacht en te zorgen voor eten, drinken … Om een plek te creëren waar mensen hun doden konden eren... Om te zorgen voor tenten; twintig mensen in een tent voor vier... Om ruimte te laten voor het vele verdriet en de pijn... Het leerde me hoe met slachtoffers om te gaan... Géén verklaringen, géén oordelen, géén goed bedoelde adviezen..., Gewoon, .. eten, drinken en aandacht, … héél véél aandacht, … in stilte.... Ik heb er een boek over geschreven: IN HET KIELZOG VAN DE TSUNAMI Groter verdriet leek onbedenkbaar... Geamputeerde benen...verdwenen partners en ook je kind... Verloren vrienden en waar is mama... En dan, 's ochtends vroeg toen ik wakker werd in mijn tranen... Paniek... In de tent waar door de vloedgolf wees geworden kinderen slapen, klinkt gegil... Ze zijn meegenomen door kinderhandelaren... Ik kom in Bangkok om hulp te genereren en wordt geconfronteerd met kinderprostitutie... Samen met mijn reisgenote Jill redden we twee van hen uit de ellende...levensgevaarlijk... toch wilde ik ze allemaal bevrijden, maar mijn lichaam liet het niet toe... Ik kwam terug in het opvangkamp voor slachtoffers van de tsunami en ontmoette Robbert... Hij was als kind misbruikt...grúwelijk... Ik heb een boek over hem geschreven...het draagt zijn naam... Hij werd gek door het misbruik en kwam in een psychiatrische kliniek... In Azië heeft hij zichzelf hervonden... De monniken lieten hem ruimte om zijn pijn te uiten... Geen therapie, maar ruimte om te uiten...
Robbert veranderde van slachtoffer in hulpverlener... 'Vertel de wereld dat het kan Jan..., dat je er bovenuit kunt groeien...
5
Geef ons ruimte zodat we opnieuw geboren kunnen worden... en geef je boek gratis aan de ontuchtplegers... Lees het ze voor als ze blind zijn voor de gevolgen van hun daden...wil je dat doen Jan?'... Omwille van Robbert en al die anderen schrijf ik dit! Terug in Nederland werd ik op eenzelfde aangrijpende manier geconfronteerd met onmacht van mensen, mensen in armoede. * Zelfs een goeie vriend bleek in armoede te leven. Ik had het eerder niet gezien. Ik kon het niet meer afkopen met een paar euro. Ik dacht terug aan de tijd dat mijn grote rechterhand mijn kleine linkerhand hielp om het kopje koffie op te tillen en ben het project 'HELPDENDE HAND' gestart. * Succesvolle mensen helpen mensen die tijdelijk buiten de boot zijn gevallen * Buddy's helpen slachtoffers om opnieuw in de wereld te komen Wat kan ik meer doen? 'Schrijven Jan', zei mijn innerlijke stem telkens opnieuw. Het delen van elkaars gedachtegoed kan leiden tot het begrijpen van het kwaad, begrijpen kan leiden tot begrip, begrip is de basis voor vergeving. Vergeving is de sleutel voor het kunnen loslaten van je verdriet, van je pijn, van je boosheid. Ik weet het, het is moeilijk... Als ik in de dagelijkse praktijk wordt geconfronteerd met het extreme kwaad... Als ik wordt geconfronteerd met armoede van de een, door hebzucht van de ander... Als ik in de dagelijkse praktijk wordt geconfronteerd met misbruik van kinderen, kan ik mijn weerzin en woede vaak niet verdringen. Maar vooral ook tijdens het schrijven van mijn laatste boek KASEM, heb ik ervaren dat ik ondanks mijn woede voor het kwaad tot vergeving in staat ben. * dat als ik diep in mezelf kruip... * dat als ik me even terugtrek uit de tegenstellingen in de buitenwereld... * dat als ik even in mijn hart kruip... * dat als ik terugga naar de oorspronkelijke verbondenheid van alles… * dat ik dan, voorbij het begrijpen in het hoofd, in mijn hart tot begrip van de tegenstellingen kan komen en via begrip, tot vergeving... Vergeving als de sleutel om mijn woede, mijn verdriet en mijn pijn te kunnen loslaten. En natuurlijk moet het kwaad worden bestreden en bestraft, maar dat staat los van mijn vergeving. We mogen en moeten onszelf beschermen tegen het kwaad, maar we mogen of moeten onszelf ook de kans geven om er los van te komen. Dat wens ik alle slachtoffers toe. Jan Razenberg, auteur www.janrazenberg.nl
6
Bestandsnaam: Map: Sjabloon:
Lezing van Jan Razenberg over 'tegenstellingen' C:\Users\Prive\Desktop C:\Users\Prive\AppData\Roaming\Microsoft\Sjablonen\Normal
.dot Titel: Lezing over ‘tegenstellingen’ van auteur Jan Razenberg tijdens de ‘literaire manifestatie tegen kindermisbruik’ de dato 6 februari 2011 in Theater Kikker te Utrecht Onderwerp: Auteur: Prive Trefwoorden: Opmerkingen: Aanmaakdatum: 12-2-2011 12:57:00 Wijzigingsnummer: 1 Laatst opgeslagen op: 12-2-2011 13:26:00 Laatst opgeslagen door: Prive Totale bewerkingstijd: 29 minuten Laatst afgedrukt op: 8-5-2011 15:41:00 Vanaf laatste volledige afdruk Aantal pagina's: 6 Aantal woorden: 2.917 (ong.) Aantal tekens: 16.048 (ong.)
