OOST-WEST, SAMEN OP Z’N BEST EEN INNOVATIEVE MOBILITEITSAANPAK
All you need is the plan, the road map, and the courage to press on to your destination. - Earl Nightingale -
02
Inhoudsopgave
Colofon
Eindredactie: Ad Verhoeven (Kamer van Koophandel Brabant)
Beste minister
Intro
1 2 3 4 5
Naar de top
De functie van de A58
De verkeersproblematiek
De oplossing: ZuidNet A58
Innovatieve weg- en verkeerstechnologie als exportproduct
6 7 8
Een doordacht plan (business case)
Een stevig financieel commitment
De weg naar de toekomst
04
05
‘ZuidNet A58, een innovatieve mobiliteitsaanpak’ is een uitgave van
Vormgeving:
Stichting A58
De Heeren van Vonder, Eindhoven
Postbus 3182
www.dhvv.nl
4200 DD Breda Fotografie:
06-11
12-17
18-27
28-33
34-41
42-49
Contactpersonen Stichting A58:
Met dank aan
Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging
Heijmans
(BZW)
Philips
René Mens 013-5944384
Drukwerk:
[email protected]
Ringmappen: RibbleBox, Weesp Binnenwerk: De Digitale Drukker, Eindhoven
Kamer van Koophandel Brabant Ad Verhoeven
Algehele coördinatie:
040-2323268
Ad Verhoeven (Kamer van Koophandel Brabant)
[email protected]
Ben van Weesep (in opdracht Stichting A58)
Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland:
Met dank aan alle personen en organisaties
Paul Geertman
die aan de totstandkoming van deze uitgave
0118-673538
hebben meegewerkt.
[email protected] © 2011 Stichting A58. Tot stand gebracht met ondersteuning van:
50-57
58-62
Alle rechten voorbehouden.
Heijmans RebelGroup
Niets uit deze uitgave mag geheel of
Goudappel Coffeng
gedeeltelijk worden verveelvoudigd en/of
Philips
openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, digitale middelen of op welke
Tekst:
andere wijze dan ook, zonder voorafgaande
Paul Welling (Welling Tekst en Advies, Waalre)
schriftelijke toestemming van de uitgever.
03
04
Beste minister
Dit plan willen wij als markt graag samen met het
Als voorzitter van de Stichting A58 bied ik u
Rijk, provincies en gemeenten uitvoeren. Uw stem
graag dit bidbook aan. Het boek bevat een voor
is daarin cruciaal. Daarom vraag ik uw toezegging
Nederland uniek plan: het overdragen van de hele
om niet alleen voortgang te houden in de verken-
rijksweg A58 van Eindhoven tot Vlissingen aan een
ning Sint Annabosch - Galder en te starten met
nieuwe, publiek-private mobiliteitsonderneming.
de verkenning voor Tilburg - Eindhoven, maar ook om deze business case voor de héle A58 samen
Het initiatief komt vanuit het Brabants-Zeeuwse
verder uit te werken.
bedrijfsleven. De A58 is namelijk de levensader van onze economie, maar slibt steeds verder dicht. U heeft voorlopig geen middelen om de hele weg
Ik presenteer u met trots:
op te waarderen. Dat begrijpen wij, maar niets doen is geen optie. Anders lijdt de belangrijke Zuid-Nederlandse economie grote schade en slachten we de kip met de gouden eieren. Daarom zijn wij alvast begonnen. Het plan in het boek is een appetizer. Een 1.0-versie. Een schets
Oost-west, samen op z’n best.
van hoe het kan. Maar tegelijk heel concreet. Een slim businessmodel, met out-of-the-box financiering, garanties voor doorstroming, en veel meer-
Met vriendelijke groeten,
waarde voor economie en samenleving door een duurzame en innovatieve aanpak.
Peter Swinkels.
Een snelweg, 145,5 kilometer tussen Vlissingen en Eindhoven. Een drukbereden tracé, waar over elke kilometer wegdek gemiddeld 75.000 voertuigen per etmaal passeren. Maar de A58 is meer dan een strook asfalt tussen oost en west. Het is de levensader van Zuid-Nederland die mensen en organisaties met elkaar verbindt. De spil in maatschappelijk-economische ontwikkelingen. De gateway van en naar de BrabantsZeeuwse handel en industrie. En de stuwende kracht achter gebiedsoverschrijdende ideeën en ambities. Als het stokt op de A58, staat alles stil. Voor u ligt een revolutionair plan. Een initiatief dat nog nooit voor een Nederlandse rijksweg is genomen. Het complete traject in publiek-private handen. Een nieuwe onderneming die de doorstroming op de A58 garandeert. Volgens een corridor-aanpak waarbij wegbenutting, onderhoud, financiering, exploitatie en management even solide als innovatief en duurzaam zijn. Daadwerkelijke ontzorging van de rijksoverheid, en tegelijk in opperste harmonie met diezelfde rijksoverheid.
Dit is ons aanbod, onze road map, onze ambitie. Nu zijn lef en overtuiging nodig om onze bestemming te bereiken. Wij dagen u uit om deel te nemen. Dit is
05
De Zuid-Nederlandse mobiliteit is een zaak van nationaal belang.
• De Brabants-Zeeuwse bedrijvigheid is essentieel voor de Nederlandse economie. Dat is door de regering ook erkend. • Door files en vertragingen op de A58 staan de bereikbaarheid en internationale concurrentiepositie van Brabant en Zeeland onder druk. Het tempo van de economische ontwikkeling wordt daardoor afgeremd. • Het Rijk heeft op korte en middellange termijn geen middelen beschikbaar voor de noodzakelijke opwaardering van de gehele A58. • ZuidNet A58 staat voor een innovatieve publiek-private mobiliteitsaanpak die de doorstroming op de hele A58 tot 2040 garandeert. • Het initiatief komt van de Stichting A58, opgericht door de Kamers van Koophandel Brabant en Zuidwest-Nederland en de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW). Het plan is opgesteld met ondersteuning van private partijen.
Naar de top
08
Naar de top >
Onderscheidend zijn op de wereldmarkt. Profiteren
De industriële motor van Nederland
van aantrekkende en opkomende markten.
De ‘wealth of nations’, ofwel de basis van welvaart
Duurzame economische groei bereiken door ruimte
en alle andere bedrijvigheid, is de maakindustrie.
te bieden aan ondernemen en ondernemers. Dat is
Deze is in Brabant en Zeeland ruim vertegenwoor-
de ambitie van het huidige kabinet. Daarom kiest
digd. Niet alleen vormen de twee provincies samen
het kabinet voor economische topsectoren en een
de tweede economie van ons land, ook worden zij
integrale aanpak om de bedrijvigheid in de topgebie-
algemeen erkend als de industriële motor van
den te stimuleren. Brabant en Zeeland staan volledig
Nederland. Samen vertegenwoordigen Brabant
achter deze rijksambities. ‘Naar de top’, daar hoort
en Zeeland een kwart van de totale Nederlandse
optimale mobiliteit bij.
export. Als het gaat om de export van industriële
1
Topsectoren Agrofood Tuinbouw Hightech Energie Logistiek Creatief Life sciences Chemie Water
Food & health Pharma Life sciences Food & feed Food systems
Foodport
goederen, dan is het aandeel zelfs eenderde. De Brabants-Zeeuwse bedrijvigheid is dus essentieel
Social innovation
voor de Nederlandse welvaart en verdient stimule-
Leisure Midpoint Logistics Maintenance/aero Health
ring binnen het kabinetsbeleid. Vrijwel alle topsectoren zijn in hoge mate geclusterd aanwezig in de Brabants-Zeeuwse hotspots. De hightech Brainportregio is zelfs van wereldniveau.
Economische groei kan alleen met optimale mobiliteit
Maintenance logistics & biobased Chemicals Bio-energy Food Aviation
Chainport
Hightech systems & meterials Brainport Automotive Energy systems Life & medtech Industrial design
De groei van de economie is één-op-één verbonden met een groei van de mobiliteit. Het een kan niet zonder het ander. De groei van de voor Nederland zo belangrijke Brabants-Zeeuwse economie dreigt echter te worden afgeremd door de dagelijkse congestie op de A58. Er zijn teveel files, vertragingen en verliesuren op grote delen van het traject.
om een unieke oplossing voor toekomstbestendige
En in de nabije toekomst zal de hinder nog verder
en betaalbare mobiliteit. Een integrale oplossing die
toenemen. Zo komt de internationale concurrentie-
de doorstroming op het héle traject garandeert, die
positie van Zuid-Nederland en daarmee de gehele
problemen vóór blijft en een innovatieve aanpak en
Nederlandse economie onder druk te staan. De
exploitatie hanteert, gericht op de lange termijn.
belangrijke Brabants-Zeeuwse economie vraagt
Die unieke oplossing is ZuidNet A58.
Oost-west, samen op z’n best
netto contante waarde 2011 een bedrag van circa 0,8
Het oplossen van de knelpunten op de A58 en het
miljard euro nodig is voor de komende 25 tot 30 jaar.
toekomstbestendig maken van de weg vraagt een
De netto contante waarde voor onderhouds- en ex-
forse investering. Een eerste verkenning op basis van
ploitatiekosten wordt voor diezelfde periode geraamd
traditionele maatregelen laat zien dat er op basis van
op 0,3 miljard. Hoewel enkele knelpunten op de A58 inmiddels op de rijksagenda staan, is er binnen de begroting van de minister van Infrastructuur en Milieu op korte en middellange termijn geen ruimte voor een capaciteitsuitbreiding en opwaardering van het gehele tracé. Omdat de kwaliteitsverbetering van de A58 van levensbelang is voor de Zuid-Nederlandse economie, heeft het Brabants-Zeeuwse bedrijfsleven het initiatief genomen voor een alternatieve oplossing: een publiek-private aanpak waarmee de benodigde fondsen voor het opwaarderen van de gehele A58 versneld beschikbaar komen. Een risicodragende publiek-private onderneming zorgt voor het op korte termijn beschikbaar stellen van middelen. De middelen zullen op langere termijn via verschillende budgetlijnen binnenkomen. Gereserveerde rijksgelden voor het aanpakken van de knelpunten zullen hierin worden ondergebracht. Met deze aanpak kan een snelweg worden gerealiseerd en in stand gehouden, die voldoende capaciteit heeft op het moment dat dit nodig is. Het einddoel is een uitstekend functionerende A58 met betrouwbare reistijden en een gegarandeerde doorstroming van het verkeer tot het jaar 2040. Het Rijk blijft de voorwaarden bepalen en uiteindelijk middelen ter beschikking stellen. De markt doet de rest, in samenwerking met lagere overheden en in overleg met het Rijk. Niet voor niets is het motto van dit plan: Oost-west, samen op z’n best.
09
10
Stichting A58 Voor de ontwikkeling van dit initiatief hebben de Kamers van Koophandel Brabant en Zuidwest-Nederland en de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW) in april 2011 de Stichting A58 opgericht. De Stichting heeft voor deze eerste uitwerking in de vorm van een business case ondersteuning gekregen van de private partijen Heijmans, RebelGroup, Philips en Goudappel Coffeng.
11
De A58, levensader van de Zuid-Nederlandse economie.
• De A58 is de levensader van de Zuid-Nederlandse economie. • De snelweg overstijgt het regionale belang en heeft grote betekenis voor de BV Nederland. • Regionale en bovenregionale ontwikkelingen zijn alleen goed mogelijk als de doorstroming op de A58 is gegarandeerd.
De functie van de A58
14
De functie van de A58 >
Het belang van de A58 overstijgt het regionale
verlengde de A67, de belangrijkste verbinding
belang. De weg heeft een essentiële functie voor de
tussen Mainport Rotterdam, Brainport Eindhoven,
hele Rijn-Schelde-Delta. Die functie neemt alleen
Greenport Venlo en het Duitse en Europese
maar toe vanwege de vele gebiedsontwikkelingen in
achterland. Daarnaast is de A58 samen met de
en buiten Brabant en Zeeland.
A4 de af- en aanvoerweg van de Rotterdamse haven, de haven- en industriegebieden Moerdijk
Van nationale en internationale betekenis
en Vlissingen naar het havengebied Antwerpen
De A58 heeft een belangrijke nationale en interna-
en België en Duitsland.
tionale functie. Samen met de noord-zuidverbin-
2
dingen A16 en A27 vormt vooral de A58, met in het
Essentieel voor het regionale netwerk Op regionale schaal ontsluit de A58 Brainport Eindhoven en de economische clusters logistiek en maintenance in Midden- en West-Brabant. Ook is de A58 van wezenlijk belang voor de bereikbaarheid van Eindhoven Airport. West-Brabant en Zeeland zijn met elkaar verbonden via de A58, die naast zijn industriële functie ook belangrijk is voor vele honderdduizenden toeristen aan de Zeeuwse kust. Tot slot biedt de A58 in samenhang met het onderliggend wegennet de oost-west-verbindingen in het stedelijk netwerk BrabantStad en het Zeeuwse stedennetwerk. Met name in de stedelijke gebieden moet een goede relatie worden geboden met het onderliggend wegennet, zodat het regionale
ontwikkelingen die weliswaar niet direct langs
verkeer een goed functionerende infrastructuur
de A58 plaatsvinden, maar wel een grotere
krijgt aangeboden.
wegcapaciteit vragen. Bijvoorbeeld de groei van de havens van Rotterdam, Antwerpen, Vlissingen
Gebiedsontwikkelingen langs de A58
en Moerdijk. Al deze regionale en bovenregionale
Langs de A58 vinden belangrijke ruimtelijke
ontwikkelingen zullen een groot beroep doen op de
ontwikkelingen plaats. Deze kunnen alleen succesvol
capaciteit van de A58, waarmee de noodzaak tot
zijn als een goede bereikbaarheid wordt gegaran-
opwaardering alleen maar toeneemt. De belangrijk-
deerd. Daarnaast zijn er andere ruimtelijke
ste gebiedsontwikkelingen zijn in kort bestek:
Regio Zuidoost-Brabant
Midden-Brabant
West-Brabant
vervolg schema: z.o.z.
Gebiedsontwikkeling
Invloed op de A58
Groei Eindhoven Airport
Groei van het aantal reizigers van 2,1 miljoen nu naar ruim 5 miljoen in 2020. De A58 ontsluit de luchthaven in westelijke richting.
Ontwikkeling Brainport Avenue
De toonaangevende hightech-industrie en toeleveranciers zullen zich verder ontwikkelen. Het noordelijke deel van Brainport Avenue ligt in de oksel van de A58/A2.
Ontwikkeling Brainport-bedrijventerreinen
Als onderdeel van Brainport worden de Brainport Innovation Campus (mechatronica, 50 ha.) en het gemengde bedrijventerrein Westfields (35 ha.) ontwikkeld tussen Eindhoven, Oirschot en Best. De bereikbaarheid wordt vooral door de A58 gefaciliteerd.
Groei Maintenance Valley
Het zwaartepunt van het groeiende economisch cluster Maintenance Valley ligt rond de A58. Ontwikkelingen op het gebied van aerospace-maintenance zullen grotendeels worden gerealiseerd op een nieuw bedrijventerrein nabij vliegveld Gilze-Rijen (80 ha. bedrijventerrein).
Ontwikkeling hoogstedelijke zone A58 en stedelijk knooppunt Kempenbaan
Integrale gebiedsontwikkeling van de hoogstedelijke zone A58 van 1350 woningen en 35 ha. bedrijvigheid en ontwikkeling van het stedelijk knooppunt Kempenbaan van 13 ha. kantoren.
Groei transport & logistiek
De multimodale bereikbaarheid van Midden-Brabant is van groot belang, met de A58 als essentiële verbinding. In het gebied vinden ontwikkelingen plaats op grootschalige bedrijventerreinen voor transport en logistiek.
Ontwikkeling Aviolanda Woensdrecht
Rondom de luchtmachtbasis Woensdrecht wordt de komende jaren het kennis- en maintenancecluster Aviolanda Woensdrecht ontwikkeld.
15
16
Gebiedsontwikkeling
Invloed op de A58
Ontwikkeling Agro & Food cluster
In Dinteloord is het Agro & Food Cluster West Brabant in ontwikkeling. Het omvat een glastuinbouwvestigingsgebied van 220 ha. en een bedrijventerrein van 45 ha.
Realisatie groene campus
West-Brabant en Zeeland zijn hotspot voor de BiobasedEconomy. In het kader daarvan wordt een groene campus gerealiseerd in Bergen op Zoom. Groei arbeidsplaatsen naar verwachting: ruim 2500.
West-Brabant en Zeeland
Ontwikkeling Brabantse Wal
De Brabantse Wal is een natuurlandschap langs de grens van West-Brabant met Zeeland en Vlaanderen. Het gebied wordt ontwikkeld als ‘provinciaal landschap van allure’. Het toeristisch-recreatief gebruik zal fors toenemen, en daardoor ook het gebruik van de A58.
Zeeland
Algemene groei economie en toerisme
Verwachte groei van de agrarische sector, voedingsindustrie en logistiek in het Zeeuwse plattelandsgebied ‘Hals van Zuid-Beveland’. Toenemende druk op het A58-weggedeelte tussen Goes en Heinkenszand als scharnierpunt voor de ontsluiting van Zeeland. Verder is de A58 cruciaal voor de bereikbaarheid van Walcheren en de recreatieconcentraties langs de Noordzeekust en rond het Veerse Meer.
Ontwikkeling haven Vlissingen en EDC’s
Zeeland Seaports zet in op verdere uitbreiding van de sterke segmenten bulk en break-bulk (stukgoed). Daarnaast neemt het containervervoer sterk toe en wordt de vestiging van meer Europese Distributiecentra (EDC’s) verwacht. De ambities zullen resulteren in een intensievere benutting van de A58 door het goederenvervoer, wat op piekmomenten kan gaan conflicteren met het toeristisch verkeer.
Groei havens Rotterdam, Moerdijk en Antwerpen
In de mainports rond Brabant en Zeeland zijn de havengebieden volop in ontwikkeling, in combinatie met uitbreidingen en herstructureringen van bedrijventerreinen en woongebieden. Een voorbeeld is Logistiek Park Moerdijk. De groeicijfers voor de overslag in de zeehavens zal zijn weerslag krijgen op de bezetting van de infrastructuur naar het achterland.
Regio West-Brabant
Nationaal en internationaal
17
Zonder actie heeft de A58 een toekomst vol files en problemen.
• Nu al is de doorstroming op deeltrajecten van de A58 onvoldoende, zijn reistijden niet betrouwbaar en veroorzaken de files grote economische schade. • Het totale verkeer op de A58 is in 2020 ten opzichte van 2008 met circa 20% gegroeid, het vrachtverkeer met 30%. • Het aantal voertuigverliesuren op de A58 zal in 2020 ten opzichte van 2008 met 60% zijn gestegen tot 2,5 miljoen verliesuren per jaar tijdens de spitsperioden. Dit betekent, over alle verkeerssoorten en motieven bezien, meer dan 30 miljoen euro economische schade per jaar. • De afnemende bereikbaarheid bedreigt het vestigingsklimaat en de concurrentiepositie van de Brabants-Zeeuwse economische kerngebieden. • Op diverse deeltracés en in de ruimtelijke omgeving van de A58 komen de verkeersveiligheid en leefbaarheid steeds meer onder druk te staan.
De verkeersproblematiek
20
De verkeersproblematiek >
Zuid-Nederland wil haar sterke en kansrijke ligging in
niet in meegegroeid. Een verkeerskundige
Noordwest-Europa benutten. De bereikbaarheid over
onderbouwing van mobiliteitsadviesbureau
de weg is een essentiële voorwaarde om de ambities
Goudappel Coffeng BV laat zien dat de A58
te doen slagen. De noord-zuid-hoofdverbindingen
zonder maatregelen een toekomst vol files en
in Brabant en Zeeland zijn de afgelopen jaren sterk
problemen heeft.
Figuur 3.1: Ontwikkeling (vracht)intensiteiten tussen 2008 en 2020.
verbeterd, waaronder de aanleg van de A4-zuid en de verbredingen van de A16, A2 en A50. Bovendien
Verkeersontwikkeling
zijn de plannen voor de A4-noord en A27 vergaand
Het verkeer op de A58 is de laatste jaren
in ontwikkeling. De oost-westroute A58 is hier echter
aanzienlijk gegroeid. Ook het vrachtverkeer
3
neemt nog steeds toe en bedraagt nu eenvijfde van de totale verkeersintensiteit. De verwachting is dat het verkeer op de A58 met 20% zal zijn toegenomen in 2020 ten opzichte van het laatste meetjaar 2008. Het vrachtverkeer zal zelfs met 30% zijn gegroeid. Tabel 3.2: Verkeersafwikkeling avondspits A58 (I/C-verhouding in %).
Huidige problemen In de huidige situatie ondervindt het verkeer
traject
2008
2020
mate van verkeersafwikkeling
op de A58, inclusief de aansluitingen en knoop-
Vlissingen - Markiezaat
50
60
punten met de zijwegen, diverse problemen
Markiezaat - De Stok
100
>100
en knelpunten. Vooral de tekortschietende
goed (geen congestie) matig (grote kans op congestie)
De Stok - Princeville
85
95
Princeville - Sint Annabosch
80
90
slecht (files)
verkeersafwikkeling op de A58 geeft veel
Sint Annabosch - De Baars
85
95
reistijdverlies, met negatieve milieueffecten en
De Baars - Batadorp
100
>100
sluipverkeer tot gevolg. De verkeersafwikkeling
Op wegvakken waar de I/C-waarde (verhouding
is het meest problematisch nabij de stedelijke
tussen intensiteit en capaciteit) richting 90% gaat,
gebieden Eindhoven, Tilburg, Breda, Roosendaal
treedt regelmatig filevorming op. Bij I/C-waarden die
en Bergen op Zoom. De combinatie van relatief
in de tabel rood kleuren is de congestie structureel
hoge wegvakbelastingen met een groot aandeel
en lost deze pas na de spitsperiode op. De meeste
vrachtverkeer en veel stedelijke aansluitingen
wegvakken in het middelste deel van de A58 zitten
op de A58 op korte onderlinge afstanden zijn
momenteel in de gevarenzone en verslechteren in
daar de belangrijkste oorzaken van.
snel tempo.
Nieuwe problemen
Meer dan 2,5 miljoen verliesuren!
In de komende jaren nemen de problemen fors toe
Het landelijke verkeersmodel geeft aan dat alleen
op de nu al kritische wegvakken. Bovendien ontstaan
al in Brabant tussen nu en 2020 een toename van
nieuwe locaties met een slechte verkeersafwikkeling.
het aantal autoverplaatsingen zal plaatsvinden van
Waar nu op trajecten nog een matige afwikkeling te
ongeveer 25%. De verliesuren, het verschil tussen
zien is, kent op termijn het gehele Brabantse gedeelte
de reistijden met en zonder congestie, zullen met
van de A58 een slechte verkeersafwikkeling met extra
bijna 60% stijgen. In 2020 betekent dit voor de
congestie en files. Dit leidt tot grote schade, ook
A58 meer dan 2,5 miljoen verliesuren tijdens de
vanwege het groeiend sluipverkeer via regionale
spitsperioden per jaar! Weggebruikers die langere
wegenstructuren die daar niet toe zijn uitgerust.
afstanden rijden, vaak het economisch essentiële verkeer, zullen meer vertraging ondervinden dan weggebruikers die een korte afstand rijden.
Figuur 3.3: Procentuele toename van de reistijd in de avondspits van de maatgevende rijrichting ten opzichte van de ‘freeflow reistijd’ in 2008 en 2020.
Vlissingen - Markiezaat
Markiezaat - Princeville
Princeville - Batadorp
21
22
Bereikbaarheid bedreigt concurrentiepositie
vinden er veel ongevallen plaats. Bovendien worden
De bereikbaarheid is van groot belang voor de
spot: 6 slachtofferongevallen of meer in 3 jaar tijd.
concurrentiepositie van economische kerngebieden.
Het is aannemelijk dat de verkeersonveiligheid de
De bereikbaarheid van en naar steden zoals Tilburg,
komende jaren zal toenemen door de overbelasting
Breda, Roosendaal en Goes zal in 2020 fors zijn af-
op de wegvakken en aansluitingen. Behalve meer
genomen ten opzichte van 2008. Vanuit die steden
slachtoffers, zal dit ook meer aanrijdingen teweeg-
zijn er veel gebieden die nu nog wel, maar in 2020
brengen, een belangrijke reden van files. Nu al is de
enkele wegvakken op het tracé aangeduid als black-
niet meer binnen een acceptabele reistijd bereikbaar A58 wekelijks in het nieuws vanwege files en kijkerszijn. Omgekeerd werkt dat uiteraard hetzelfde: de
files door een aanrijding.
steden zullen in 2020 vanuit steeds minder omliggende gebieden binnen 45 minuten bereikbaar
Leefbaarheid staat onder druk
zijn. Voor Breda betekenen de prognoses concreet
Groei van het personen- en vrachtautoverkeer en
dat van de beroepsbevolking 20% minder personen
een afnemende doorstroming hebben een grote
Breda binnen 45-60 minuten zal kunnen bereiken:
invloed op de leefbaarheid. In Brabant en Zeeland
2,4 miljoen personen in 2008 tegenover
liggen veel steden, dorpen en andere bebouwing
1,9 miljoen in 2020. De afnemende bereikbaarheid
langs en nabij de A58. Als het verkeer op de A58
is een grote bedreiging voor de concurrentiepositie
niet goed doorstroomt, wijkt verkeer uit naar het
en het vestigingsklimaat van de Brabants-Zeeuwse
onderliggend wegennet dat door die steden en
economische kerngebieden. Bovendien zorgen
dorpen gaat. Hierdoor neemt de leefbaarheid en
langere reistijden er voor dat het gebied, dat tot
veiligheid in deze steden en dorpen af.
het Daily Urban System van mensen gerekend kan culturele, maatschappelijke en economische
Probleemtrajecten krijgen nóg meer problemen
ontplooiingskansen af.
Nu al kent de A58 diverse trajecten en knooppunten
worden, kleiner wordt. Hierdoor nemen sociale,
met problemen op het gebied van doorstroming,
Verkeersveiligheid neemt af
verkeersveiligheid en leefbaarheid. Zonder maat-
Uit een recente monitoring van de verkeersonveilig-
regelen zullen er nog meer problemen op het hele
heid op rijkswegen (‘Veilig over rijkswegen?’, 2009)
tracé ontstaan. In figuur 3.4 zijn de belangrijkste
blijkt dat de A58 een relatief veilige rijksweg is. Toch
bedreigingen te zien.
Figuur 3.4: Probleemtrajecten en bedreigingen op de A58. Zie pag. 26-27 voor een grotere weergave van deze figuur.
De knelpunten die het meest dringend moeten worden aangepakt: 1. Traject De Baars - Batadorp
4. Traject Sint Annabosch - De Baars
• Het traject tussen Tilburg en Eindhoven is al zeer filegevoelig en daardoor erg kwetsbaar, mede door aansluitingen zoals Moergestel en Oirschot. • Het huidige 2x2-profiel staat de verdere verkeersgroei en een robuust snelwegennetwerk in de toekomst in de weg. De onbetrouwbare reistijd zorgt ook op dit traject voor sluipverkeer dat zich vooral in en rondom de Beerzen manifesteert.
• Door de grote toevoer vanaf verschillende aansluitingen, waaronder Gilze en Rijen en Tilburg-West, zal de dagelijkse congestie in de toekomst fors toenemen. Het gebied ten noorden en zuiden van de A58 wordt in toenemende mate belast met sluipverkeer. • Knooppunt De Baars heeft de maximale capaciteit bereikt.
5. Traject Markiezaat - De Stok
• Het traject ten zuiden van Breda wordt momenteel onderzocht in een Verkenning. • Door de aanwezigheid van drie belangrijke knooppunten dicht bij elkaar zijn er dagelijks veel files en onbetrouwbare reistijden.
• Doordat er verschillende verkeersassen bij elkaar komen is het traject nu al erg filegevoelig. Door de voltooiing van de A4 wordt de druk te groot om het verkeer in de toekomst te kunnen verwerken. • De verkeersgroei bedreigt ook de leefbaarheid in Roosendaal en vraagt om een structurele oplossing.
3. Traject De Stok - Princeville
6. Traject Vlissingen - Markiezaat
• De vele aansluitingen van het onderliggend wegennet verstoren de doorstroming. Nu is er al veel filevorming tussen Etten-Leur en Princeville. • Op dit wegvak zal door de verkeersgroei het aantal files en de fileduur aanzienlijk toenemen.
• Slechte verwerking van de zomerdrukte en op andere toeristische momenten. • Problemen op het Brabantse deel van de A58 werken door in Zeeland, omdat de A58 toegangspoort tot de provincie Zeeland is. Dit verslechtert de concurrentiepositie van Zeeland.
2. Traject Princeville - Sint Annabosch
23
24
25
26
Probleemtrajecten en bedreigingen op de A58 Zie pag. 23 voor een beschrijving van de knelpunten en prognoses.
Legenda:
27
ZuidNet A58: een innovatieve publiek-private aanpak om de A58 versneld op te waarderen.
• ZuidNet A58 is een publiek-private mobiliteitsonderneming die via het verkrijgen van een concessie volledig verantwoordelijk wordt voor de doorstroming op en de versnelde opwaardering van de gehele corridor A58. • De onderneming is voor meer dan 50% in handen van private partijen, maar ook het Rijk, provincies en gemeenten worden verondersteld aandelen in de onderneming te nemen. • ZuidNet A58 garandeert de doorstroming op de A58 van Vlissingen tot Eindhoven van 2018 tot 2040 op een hoog ambitieniveau. • ZuidNet A58 wil een plafond op de hoeveelheid voertuigverliesuren per jaar garanderen. • Door de innovatieve aanpak worden efficiency en besparingen in het onderhoud bereikt, wordt economische schade vermeden en worden nieuwe investeringen gedaan als ze echt nodig zijn.
De oplossing: Zuidnet A58
30
Een innovatieve mobiliteitsonderneming
De rijksoverheid heeft op korte en middellange termijn geen financiële middelen om de
• Nog meer verkeershinder door files en
ZuidNet A58 is een publiek-private mobiliteitsonder-
problemen op de A58 integraal aan te pakken.
vertragingen.
neming, via een nieuw concept, die via het verkrijgen van een concessie volledig verantwoordelijk wordt
De bevolking en het bedrijfsleven in Brabant en
De oplossing: >
Zeeland hebben echter geen tijd om decennia
• Meer ongevallen en slachtoffers door de
voor de doorstroming op en de versnelde opwaarde-
te wachten tot er weer geld beschikbaar is.
verkeersonveiligheid.
ring van de gehele corridor A58. De onderneming is in gezamenlijke handen van het bedrijfsleven, regi-
Zonder maatregelen ontstaan namelijk problemen
• Hoge maatschappelijke kosten: meer dan
onale overheden en het Rijk. ZuidNet A58 hanteert
die grotendeels onomkeerbaar zijn.
2,5 miljoen voertuigverliesuren in 2020.
een innovatieve aanpak en exploitatie om de kwaliteit
Dit komt neer op ruim 30 miljoen euro aan
van de A58 te verhogen en oost-west-bereikbaarheid
jaarlijkse schade.
in Brabant en Zeeland te garanderen. De onderne-
4
ming wordt afgerekend op doorstromingsresultaat. • Aantasting van de leefbaarheid in aangrenzende kernen door beperkte doorstroming en
De voordelen van ZuidNet A58
sluipverkeer.
Het overdragen van een rijksweg aan een publiek-private onderneming is in Nederland nog nooit gebeurd.
• Een rem op de ambities voor economische
De tijd is er echter rijp voor. In de eerste plaats omdat
groei in Brabant en Zeeland: vanwege de slechte
het kabinet openstaat voor PPS-constructies, waarin
bereikbaarheid willen bedrijven zich niet meer
de krachten van het bedrijfsleven en de overheid
in het gebied vestigen en realiseren hun
worden gecombineerd en méér kwaliteit voor minder
groeiplannen elders.
geld wordt geboden. Maar ook en vooral omdat het initiatief meer biedt dan slechts een oplossing voor
• Aantasting van de internationale
een financieringsprobleem. Zo biedt ZuidNet A58
concurrentiepositie van de tweede economie
een sterke basis voor de toepassing van slimme
van ons land, met grote gevolgen voor de
oplossingen en innovatieve technologieën. Het
welvaart in Brabant, Zeeland en heel Nederland.
initiatief komt uit de schoot van het regionale bedrijfsleven. De meerwaarde van een integrale aanpak
Dit mag niet gebeuren en dit hóeft niet te gebeuren.
van de A58 is een goede reden voor de regionale en
Want er is een unieke en innovatieve oplossing:
provinciale overheden in Brabant en Zeeland om het
ZuidNet A58.
initiatief te steunen. En niet voor niets, want ZuidNet A58 biedt meerdere voordelen.
31
• Value for Money Door een integrale aanpak van de héle A58-corridor worden op onderhoud en beheer aanzienlijke besparingen gerealiseerd. De besparingen komen vooral tot stand door de schaalgrootte van de corridor en de levenscyclusbenadering. Ook nieuwe technieken zoals led-verlichting en zelfhelend asfalt dragen bij aan efficiency en kostenbesparing. • Benutting ZuidNet A58 wordt op doorstroming afgerekend en maakt gebruik van slimme technieken. Zo zorgt de onderneming voor een betere benutting van bestaande infrastructuur en realiseert nieuwe infrastructuur pas als het echt nodig is. • Versnelling Door innovatieve financieringsoplossingen, zowel publiek als privaat, wordt nieuwe capaciteit versneld aangelegd als het nodig is en niet pas op het moment dat er weer MIRT-gelden beschikbaar zijn. • Innovatie Door de toepassing van nieuwe technieken, waaronder reflecterend asfalt en warmte-koudeopslag (WKO), realiseert ZuidNet A58 kostenbesparingen, worden nieuwe verdienmogelijkheden gebruikt en wordt het milieu gespaard. • Ontzorging Met ZuidNet A58 heeft de rijksoverheid een gespecialiseerde en professionele partner die de gehele A58-corridor onder zijn hoede neemt. De rijksoverheid wordt hierdoor ontzorgd, maar behoudt door goede samenwerking en communicatie het zicht op de plannen en uitvoering.
32
Ons aanbod aan de minister van Infrastructuur en Milieu 1. ZuidNet A58 optimaliseert de doorstroming en beschikbaarheid van de A58 door een concessie waarin
financiële prikkels op beschikbaarheid en doorstroming de inkomsten bepalen.
2. ZuidNet A58 optimaliseert de capaciteit van de A58 zodra dat nodig is door op tijd nieuwe capaciteit
aan te leggen, zodat de doorstroming gegarandeerd blijft.
3. ZuidNet A58 optimaliseert de benutting van de A58 door een regionale aanpak en een expliciet
commitment van publieke en private werkgevers op de benuttingswinst die daarmee te halen is
(‘mobiliteitsmaatregelen’).
4. ZuidNet A58 kiest daarbij voor een innovatieve aanpak die geld én het milieu spaart en
exportkansen creëert.
5. ZuidNet A58 is gebaseerd op een haalbare business case. Kortom, de innovatieve aanpak zorgt er voor dat economische kansen kunnen worden benut, omdat de doorstroming is gegarandeerd. Daarnaast worden investeringen pas gedaan als ze echt nodig zijn en worden door verhoogde efficiency besparingen in het onderhoud bereikt.
33
Imagination will often carry us to worlds that never were. Without it we go nowhere. -Carl Sagan-
• ZuidNet A58 wordt het visitekaartje én nieuw exportproduct van de BV Nederland op het gebied van hoogwaardige weg- en verkeerstechnologie. • Innovatie is dé blikvanger van het project, te weten: - nieuwe technieken voor verkeersgeleiding en verkeersmanagement, - nieuwe producten die de onderhoudscyclus positief beïnvloeden, - optimale serviceverlening op verzorgingsplaatsen, - energieopwekking uit warmte-accumulatie in asfalt en via geluidsschermen.
Innovatieve weg- en verkeerstechnologie als exportproduct
36
Innovatieve weg- en verkeerstechnologie als exportproduct >
ZuidNet A58 is gebaseerd op een stevig onderbouwd
uitgevonden zijn. Daarmee wordt de A58 een weg die
van de ‘groene golf’ in veel steden. Een relatief een-
businessplan met voordelen voor iedereen. Maar het
niet alleen de bereikbaarheid in Brabant en Zeeland
voudig concept, dat op de A58 als eerste snelweg in
is méér dan dat. De ster van ZuidNet A58 is innovatie.
faciliteert, maar ook hét visitekaartje van de BV Ne-
Nederland zal worden toegepast.
Een snelwegcorridor waarin de nieuwste technolo-
derland is op het gebied van hoogwaardige weg- en
gieën in, op, boven en langs de weg worden gebruikt.
verkeerstechnologie. Een wereldwijd toonaangevend
• Dynamische route-informatie
Op het gebied van verkeersmonitoring, wegaanleg en
nieuw exportproduct voor onze nationale economie.
Dynamische route-informatiesystemen maken
-onderhoud, verlichting, warmteopslag, energieop-
Daarmee wordt de A58 de weg van de toekomst.
gebruik van de zogenoemde DRIPs: dynamische route-informatie panelen. Op de panelen wordt de
wekking, nieuwe vormen van automotive en nog veel meer. In de looptijd van het project tot 2040 zullen
Innovatieve doorstroming
optimale route aan de weggebruiker doorgegeven.
veel technologieën worden toegepast die nu nog niet
De A58 is de levensader van de Zeeuwse en
Bijvoorbeeld alternatieve routes bij congestie. Het
Brabantse economie. Een goede doorstroming is
systeem optimaliseert de verdeling van de ver-
essentieel om de primaire functie van de weg te
keersstroom op de ringwegen en autosnelwegen,
garanderen en de schadelijke neveneffecten zoals
verkleint de kans op congestie en verhoogt het
CO2-uitstoot door files en vertragingen te minima-
reiscomfort van weggebruikers. De route-informatie
liseren. Maatregelen voor een goede doorstroming
maakt gebruik van verkeerskundige algoritmes.
zijn vooral gericht op het reguleren en homogeni-
De input voor deze algoritmes zijn de verkeersdata
seren van snelheden. ZuidNet A58 denkt aan de
vanuit wegsystemen zoals lussen in het wegdek.
volgende mogelijkheden.
Als de verkeerssituatie ter plaatse verandert, past
5
de route-informatie zich aan. • Dynamische rijsnelheden Over het hele traject van de A58 kunnen dynamische
• Verkeersmanagement
rijsnelheden worden ingevoerd. Dit zijn maximum-
De A58 heeft op een aantal wegvakken zeer veel
snelheden die zich automatisch aanpassen aan de
aansluitingen. Juist op die plekken ontstaan vaak
situatie op de weg. Maar het gaat veel verder dan de
files. Bij het optimaliseren van de doorstroming
huidige aanduiding van rijsnelheden op de matrixbor-
moet dus niet alleen naar de A58 zelf worden
den bij verkeersdrukte, hevige neerslag of gladheid. In
gekeken, maar ook naar het onderliggend wegennet.
de aanpak van ZuidNet A58 wordt de weggebruiker
Dit is essentieel om reistijden te verbeteren en
permanent geïnstrueerd over de optimale snelheid.
doorstromingsproblemen te voorkomen. Door
De rijsnelheden van auto’s die bij elkaar in de buurt
slimme oplossingen met betere aansluitingen, het
rijden worden dus voortdurend op elkaar afgestemd.
opheffen van aansluitingen, parallelstructuren en
Dit vergroot de wegcapaciteit en verbetert de door-
beheer van toeritdosering kan het gebruik van het
stroming. Het systeem is gebaseerd op de principes
gehele netwerk worden verbeterd.
37
• Dynamische wegmarkering Over de volle lengte van de A58 kan dynamische wegmarkering worden toegepast. De indeling van een rijbaan kan worden aangepast door een dynamisch lichtspoor als wegmarkering in het wegdek. De indeling van de weg wordt hierdoor flexibel, wat vele mogelijkheden biedt om de doorstroming te bevorderen. Zo kunnen er bij grote verkeersdrukte, werkzaamheden en calamiteiten spitsstroken worden opengesteld, invoegstroken worden verlengd en kan de belijning worden veranderd in bijvoorbeeld een doorgetrokken streep als dat nodig is. Er zijn ook plannen om de hele rijbaan dynamisch in te delen, zodat een 2-strooks rijbaan tijdelijk 3-strooks wordt als de verkeerssituatie hier
Veiligheid en elektrisch rijden
om vraagt.
Zuidnet A58 wil dat de gebruikers van de A58 deze weg als prettig en veilig ervaren. Daartoe
• Dynamische verlichting
zijn ook goede en veilige verzorgingsplaatsen langs
Een goed verlichte snelweg is een absolute voor-
de A58 nodig. Veilige verzorgingsplaatsen met
waarde om de verkeersveiligheid te bevorderen.
camerasystemen en wit licht zijn inmiddels bewezen
Maar dat kan ook op een energiebewuste manier.
concepten en wachten op grootschalige uitrol. De
Met dynamische verlichting wordt de lichtintensiteit
criminaliteit op de verzorgingsplaatsen zal hierdoor
afgestemd op de daadwerkelijke lichtbehoefte. Het
drastisch afnemen en ook de vrachtwagenveiligheid
systeem houdt automatisch rekening met de weers-
neemt toe. Daarnaast zal het elektrisch rijden een
omstandigheden en de verkeersdrukte. Als er geen
grote vlucht gaan nemen. Ook deze ontwikkeling
auto’s rijden, gaat de verlichting dus ook niet aan.
wordt op de A58 gefaciliteerd. Zo komen er op de
Ook kan bijvoorbeeld ’s nachts alleen gebruik wor-
verzorgingsplaatsen laadpalen voor elektrische
den gemaakt van actieve, lichtgevende markering en
voertuigen. Deze palen zijn een eerste aanzet voor
blijven de lichtmasten uit. Dynamische verlichting
een landelijk netwerk en zijn voorbereid voor het
waarborgt de verkeersveiligheid, brengt het ener-
toekomstige snelladen. Dit vergroot meteen de
gieverbruik aanzienlijk terug en minimaliseert de
actieradius van de elektrische auto.
overlast voor ecologie en omgeving.
38
Onderhoud en Energie
• Reflecterend asfalt
Bij aanpassingen van de A58 zijn langetermijn-
Reflecterend asfalt wordt ook wel lichter getint
onderhoud en energieverbruik een integraal
asfalt genoemd. Het voordeel van reflecterend
onderdeel van de besluitvorming.
asfalt is dat de verlichting van de weg minder lumen nodig heeft om toch voor dezelfde zicht-
• Zelfhelend asfalt
baarheid op het wegdek te zorgen. Dit levert
Onderhoud kan drastisch worden gereduceerd
een aanzienlijke energiebesparing op, zonder
door zogenoemd zelfhelend asfalt toe te
beperking van de veiligheid.
passen, dat de levensduur van een weg aanzienlijk verlengt. In elk type asfalt ontstaan scheurtjes door gebruik. De bitumen van het zelfhelend asfalt worden met een inductietechniek behandeld. Hierdoor worden de bitumen korte tijd vloeibaar, worden scheurtjes gedicht en zit de steenslag weer vast in de bitumenlaag. De weg heelt zichzelf.
39
• Geluidsschermen met zonne-energie
• Warmte-koudeopslag (WKO)
Veel objecten op en langs de A58 kunnen worden
De warmte van het asfalt is een uitstekende bron
benut voor energieopwekking. Zo kunnen geluids-
voor een WKO-installatie. In de eerste plaats kan
schermen met zonnecellen worden uitgerust,
de warmte worden gebruikt voor het vorstvrij
zodat ze de energierekening van ZuidNet A58
houden van het asfalt en het koelen van het asfalt
omlaag brengen en zelfs in de lokale vraag naar
in de zomer. Dit bevordert de levensduur van het
energie kunnen voldoen. Ook kunnen geluidsscher- wegdek en reduceert het onderhoud. Daarnaast men in de vorm van zonnecollectoren worden
kunnen omwonenden en omliggende bedrijven van
geplaatst voor een nog hoger rendement.
deze duurzame energiebron gebruikmaken. • Bijdrage aan regionale energieambities Het energiepotentieel van de A58 kan door de hele regio worden benut. Zo heeft Breda de ambitie om in 2025 energieneutraal te zijn. De stad zou prima gebruik kunnen maken van de energieopwekking door de A58.
40
Duurzaam materiaalgebruik
Slimme gebiedsontwikkeling
Uiteraard zal ZuidNet A58 bij de wegaanleg zo-
ZuidNet A58 houdt ook rekening met de inpassing
veel mogelijk kiezen voor gerecycled materiaal.
van de A58 in het ruimtelijk gebied en de regionale
Het asfalt zelf kan al voor het grootste deel hieruit
vraag naar capaciteit. Aanpassingen aan de A58
bestaan. Maar ook de objecten op en aan de weg
worden breed gedragen door de lokale en regionale
worden scherp op herbruikbaarheid getoetst. Zo
partijen. Er is dus grote synergie te behalen als
zijn er goede kansen voor producten van composiet.
ZuidNet A58 al op voorhand met deze partijen
Deze hebben zich al bewezen als een duurzame
samenwerkt om tot een ideale inpassing en
optie door de hoge weersbestendigheid, de lange
gezamenlijke voordelen te komen. Slimme gebieds-
levensduur en de mogelijkheid tot hergebruik.
ontwikkeling kan voor de regio economisch het
Zowel bij aanleg als onderhoud verminderen
grote verschil maken. Als vooraf alle plannen,
composietproducten de carbon footprint van de
verwachtingen en wensen duidelijk in kaart worden
A58 in zijn gehele levensduur. Bovendien zijn
gebracht ontstaat een weg waar niet alleen veilig
composietproducten meestal vervangers van
en goed overheen gereden kan worden, maar
metalen producten en verbruiken dus ook tijdens
waaromheen men ook veilig kan verblijven.
de productie minder energie.
Technologie van de toekomst Op en rond de A58 kunnen nu al zeer innovatieve technieken worden toegepast die veel verder gaan dan het traditionele wegbeheer. Maar ontwikkelingen gaan snel en het jaar 2040 is nog ver weg. Het is een grote uitdaging van ZuidNet A58 om mee te groeien met de technologie van de toekomst. Door haar ervaringen met innovaties kan ZuidNet A58 zelfs bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe technologieën. De A58 zal een baanbrekend innovatieve weg zijn. Daar horen ook een innovatieve aanbesteding en innovatieve regelgeving bij. Toekomstgericht.
41
ZuidNet A58, de business case.
• De totale fysieke corridor A58 wordt onderwerp van een concessie tot 2040, inclusief alle infrastructurele maatregelen vanaf 2014 en beheer en onderhoud gedurende de hele concessieperiode. • De concessie wordt verleend aan de mobiliteitsonderneming ZuidNet A58. • Het financiële resultaat van ZuidNet A58 is afhankelijk van de integrale doorstromingsprestatie. De onderneming sluit contracten met diverse partijen. • ZuidNet A58 creëert financiële en maatschappelijke meerwaarde door onderhoudsbesparingen, duurzame technologische innovaties, CO2- en energiereductie, betere wegbenutting, nieuwe exploitatie-inkomsten, voorkomen van voertuigverliesuren en het faciliteren van economische groei in Brabant en Zeeland.
Een doordacht plan
44
Een doordacht plan >
Het concept voor ZuidNet A58 is in dit hoofdstuk als
De uitgangspunten van de concessie
van de doorstromings- en beschikbaarheidspresta-
business case uitgewerkt. De organisatie is geplaatst
• ZuidNet A58 werkt op basis van een langjarige
ties. Zij doet dat in opdracht van de ‘Gedelegeerd
in het krachtenveld waarin zij moet opereren als een
concessie, die als resultaat van een aanbesteding
Opdrachtgever A58’ die de (rijks)overheid vertegen-
zelfstandig functionerende onderneming, die binnen
wordt verleend. In ZuidNet A58 zijn private partijen
woordigt en verantwoordelijk is voor de betalingen
haar verantwoordelijkheden haar missie kan waar-
meerderheidsaandeelhouder.
aan ZuidNet A58, op basis van haar prestaties.
A58 is een doordacht plan met duidelijke taken en
• De concessie omvat de instandhouding van de be-
ZuidNet A58 stuurt diverse partijen aan
verantwoordelijkheden voor de betrokken partijen.
staande infrastructuur A58, de benutting van de be-
• ZuidNet A58 sluit een langjarig contract af met
Hoe werkt het en wat is er nodig om resultaten te
staande capaciteit, de realisatie van extra capaciteit
(een consortium van) bedrijven voor het onderhoud
bereiken?
waar en wanneer dat noodzakelijk is en de exploitatie
en beheer van de corridor, waarbij efficiencyvoordelen
van aanvullende voorzieningen.
worden verkregen.
• De resultaten van de (voorgenomen) verkenningen
• ZuidNet A58 sluit ontracten af voor de nu al
van de bestaande knelpunten Galder - Sint Annabosch
voorziene capaciteitsuitbreidingen. Na oplevering
en Tilburg - Eindhoven worden ingebracht in de
van de uitbreidingen verzorgt de onderhoudspartij
concessie. Vertraging in de (voorgenomen) uitvoering
het langjarig onderhoud. Door slimme contractering
van deze verkenningen wordt zo voorkomen.
ontstaat meerwaarde.
• ZuidNet A58 wordt verantwoordelijk voor de
• ZuidNet A58 bereidt nieuwe uitbreidingen voor
beschikbaarheid van en de doorstroming op de A58.
wanneer dat nodig is en is verantwoordelijk voor de
De concessievergoeding die ZuidNet A58 ontvangt
tijdige realisatie daarvan.
maken: een innovatieve mobiliteitsaanpak. ZuidNet
6
is hoger naarmate de onderneming een betere doorstromingsprestatie levert en lager naarmate de
• ZuidNet A58 sluit contracten voor mobiliteitsma-
doorstromingsprestaties achterblijven.
nagement met verschillende partijen. Er komen contracten met wegbeheerders over de afwikkeling van
• ZuidNet A58 zorgt voor tijdige uitbreidingen. Rea-
het A58-verkeer naar de regio. En er komen contrac-
lisatie en instandhouding hiervan is onderdeel van de
ten met gespecialiseerde partijen zoals vervoerson-
concessie.
dernemingen om afspraken met werkgevers te maken voor een betere spreiding van het gebruik van de
De taken en verantwoordelijkheden van ZuidNet A58
A58. Op deze manier wordt de benutting geoptima-
ZuidNet A58 is eindverantwoordelijk voor het leveren
tuur zo lang mogelijk uitgesteld.
liseerd en wordt de behoefte aan nieuwe infrastruc-
• ZuidNet A58 gaat exploitatiecontracten aan voor
goeding hangt via het bonus-/malussysteem
reclameportalen, WKO-faciliteiten, beveiligde par-
direct af van de werkelijk per betaalperiode gereali-
keerfaciliteiten voor vrachtwagens en enkele nieuwe
seerde doorstroming.
benzinestations/servicepunten. Hierdoor ontstaan nieuwe inkomsten.
• De benutting: dit is mede een factor die de doorstroming beïnvloedt. Hier wordt de relatie gelegd
Bonus en malus, de financiële prikkels
naar de instandhouding, het onderhoudscontract en
Om de kwaliteit van de prestaties van ZuidNet A58
het mobiliteitsmanagement.
te kunnen meten worden monitoringsinstrumenten ontwikkeld. Hiermee wordt vastgesteld of aan de
• Het onderhoud: fluctuaties in onderhoudskosten
overeengekomen prestatieniveaus wordt voldaan. De
zijn voor rekening en risico van ZuidNet A58.
prestatieniveaus gaan verder dan louter ‘beschikbaar- Tijdelijke niet-beschikbaarheid en/of onvoldoende heid’. Ze zijn gebaseerd op doorstromingsgaranties in
doorstroming als gevolg van onderhoud wordt ver-
de vorm van maximaal toelaatbare reistijdverlenging
rekend via het bonus-/malussysteem voor de betaling
in de spitsperiodes. In het betalingsschema (inkom-
van de concessievergoeding.
sten) voor ZuidNet A58 worden financiële prikkels ingebouwd in de vorm van een bonus-/malussysteem,
• De exploitatie: de exploitatie-inkomsten zijn onder-
waardoor een hoge kwaliteit van de dienstverlening
deel van de business case ZuidNet A58.
wordt gegarandeerd. • De financiering: ZuidNet A58 zal een aanzienlijk
De uitdagingen
deel van de investeringen financieren, door het
ZuidNet A58 is integraal aanspreekbaar op de te
aantrekken van extern vermogen.
leveren prestaties en krijgt zodoende te maken met de volgende uitdagingen.
De meerwaarde ZuidNet A58 realiseert value for money op meerdere
• De planning: ZuidNet A58 heeft de verantwoording
fronten. Het initiatief genereert zowel financiële als
voor het bouw- en planningsrisico van alle uit te
maatschappelijke meerwaarde.
voeren werkzaamheden: benutting, uitbreiding, instandhouding.
• De integrale aanpak van het onderhoud en beheer over de héle corridor gedurende de periode tot 2040
• De doorstroming: de hoogte van de concessiever-
kan tot circa 10% besparing opleveren.
45
46
• Innovaties richten zich vooral op lifecycle-manage- • Voorfinanciering van de concessievergoeding ment zoals led-verlichting, zelfhelend asfalt en reflec-
inclusief eenmalige betalingen aan ZuidNet A58 door
terend asfalt. Hierdoor zijn besparingen van minstens
de provinciale overheden, zodat het ministerie van
5% op nieuwe uitbreidingen mogelijk.
Infrastructuur en Milieu op een later moment kan betalen. De kosten van de voorfinanciering worden
• Betere benutting van de weg zorgt er voor dat
terugbetaald uit de gerealiseerde meerwaarde.
nieuwe infrastructuur pas later nodig is. Door deze financieringscombinatie ontstaat een • Nieuwe infrastructuur is beschikbaar wanneer het
optimale situatie. Enerzijds draagt ZuidNet A58 het
echt nodig is. Hierdoor worden files en voertuigver-
risico over een deel van de financiering. Anderzijds
liesuren vermeden en wordt economische groei in de
financieren de provincies weliswaar voor, waardoor
regio gefaciliteerd.
investeringen eerder mogelijk worden, maar lopen zij geen extra risico. Op deze wijze kan ZuidNet A58
• Zuidnet A58 heeft een echte focus op exploitatie,
waarmaken dat investeringen in extra capaciteit
waardoor nieuwe inkomsten ontstaan.
worden gerealiseerd wanneer deze nodig zijn, zonder afhankelijk te zijn van de beschikbaarheid van
• De nadruk op duurzame technieken zoals WKO en
rijksmiddelen.
led-verlichting leidt tot minder energieverbruik en minder CO2-uitstoot.
Slim asset management Bij onderhoud gaat het vooral om slim asset manage-
De ‘versnelling’
ment, waarbij delen van de weg voortdurend worden
ZuidNet A58 wordt geprikkeld om maximale be-
geïnventariseerd, geïnspecteerd en voor onderhoud
nutting en doorstroming te realiseren. Een van de
worden ingepland. Het grootschalig uitrollen van
drijvende gedachten achter dit plan is echter ook dat
slim asset management zou uniek zijn in Nederland
nieuwe infrastructuur, zodra die nodig blijkt, sneller
en zet de A58 daarmee extra op de kaart. Er kunnen
wordt aangelegd dan via de traditionele route. Deze
dan maatregelen worden genomen die op de langere
‘versnelling’ ontstaat door een combinatie van finan-
termijn zijn gericht en hun waarde kunnen bewijzen.
cieringen.
Een dashboard geeft steeds een realtime inzicht in de onderhoudsvraag en maakt het mogelijk om aan
• Private financiering van ZuidNet A58, waardoor
de knoppen te draaien om doorstromingsrisico’s door
nieuwe investeringen worden uitgesmeerd over de
onderhoud te vermijden. Deze aanpak maakt boven-
duur van de concessie.
dien kosten variabel en beter inzichtelijk en zorgt
er voor dat het onderhoud enigszins kan worden
Het ministerie van Infrastructuur en Milieu bekostigt:
gefaseerd. Als er nieuwe ontwikkelingen zijn, bijvoor-
1. de onderhoudsbijdrage vanaf de start van de
beeld meer telewerken, kan worden besloten om
concessie,
uitbreiding van de capaciteit uit te stellen. Slim asset
2. de I&M-bijdrage aan de uitbreiding op een moment
management zorgt dus voor flexibiliteit in wegaanleg
in de toekomst waarop het ministerie hiervoor gelden
en -onderhoud.
beschikbaar heeft.
Omgaan met nieuwe uitbreidingen
Ook de provincies en gemeenten bekostigen de Ge-
In de aan ZuidNet A58 verleende concessie worden
delegeerd Opdrachtgever A58, maar slechts voor een
afspraken gemaakt over een investeringspakket
beperkt deel en alleen voor weguitbreidingen. Het
waarmee de belangrijkste knelpunten van dit moment
is immers vanzelfsprekend dat regionale overheden
kunnen worden opgelost. De latere investeringen
meebetalen aan uitbreidingen waarin hun specifieke
zijn dan nog niet overeengekomen. Daarom maakt
wensen zijn opgenomen.
ZuidNet A58 met de Gedelegeerd Opdrachtgever voor de A58 een arrangement om sneller dan
De aandeelhouders
gebruikelijk de procedures te doorlopen, op het
ZuidNet A58 heeft publieke aandeelhouders en een
moment waarop is aangetoond dat nieuwe capaciti-
private meerderheidsaandeelhouder. Deze aandeel-
teitsuitbreidingen nodig zijn. Het moment van
houders brengen, naargelang hun belang, kapitaal
betaling door de rijksoverheid kan later plaatsvinden
in de onderneming. De reden voor deze opzet is dat
dan het moment van realisatie. Hierover zullen
het private consortium voor succesvolle benutting
nadere procedureafspraken worden gemaakt.
én succesvolle exploitatie sterk afhankelijk is van de
Uiteraard zorgt ZuidNet A58 vervolgens voor de
publieke partijen. Mede-aandeelhouderschap is hierbij
realisatie van de uitbreidingen, waarbij ZuidNet A58
een goede manier om die afhankelijkheid om te zet-
verantwoordelijk blijft voor de integrale beschikbaar-
ten in synergie. Al met al betekent dit dat het private
heids- en doorstromingsprestatie.
consortium de meeste pijn lijdt als ZuidNet A58 de toegezegde prestaties niet waarmaakt, maar ook de
De opdrachtgever
deelnemende publieke partijen participeren in dat
De concessie wordt aan ZuidNet A58 verleend door
geval in het risico. Het management van ZuidNet A58
de Gedelegeerd Opdrachtgever A58, met de provincie wordt uitgevoerd door het private consortium onder als penvoerder die namens alle bekostigende
een managementcontract met ZuidNet A58.
overheden optreedt.
De managementorganisatie De contractueel-exploitieve opzet van ZuidNet A58 is weergegeven in figuur 6.1.
47
48
Figuur 6.1: De contractueel-exploitieve opzet van ZuidNet A58.
Gemeenten en Provincies
Ministerie van I&M Geven opdracht
Aandeelhouders ZuidNet A58 Warmte Koude Private partijen Opslag
Gedelegeerd Opdrachtgever A58 (Provincie als penvoerder)
51%
Verleent concessie A58 Provincie Reclameportalen
ZuidNet A58
Beveiligd parkeren Gemeenten vrachtwagens
Management contract aan privaat consortium
49% Nieuwe RWS servicestations
Onderhouds contract 2014-2040
DB contract 1 Annabosch - Galder
DB contract 2 Tilburg Eindhoven
Benuttingscontract regio 1
Reclameportalen
Benuttingscontract regio 2
DB (3 - ?
Beschikbaarheid van het bestaande
Beschikbaarheid nieuwe capaciteit
Warmte Koude Opslag
Beveiligd parkeren vrachtwagens Nieuwe servicestations
Benutting
Overige exploitatie
Efficiënte doorstroming
Cruciale rol voor regionale overheden Regionale overheden vervullen een cruciale rol in de financiering van ZuidNet A58: • Als bekostiger van nieuwe infrastructuur: provincies en gemeenten zullen hun beperkte deel moeten bijdragen aan eventuele toekomstige uitbreidingen, ook om daarmee het economisch belang voor de regio aan te geven. • Als co-financier van de versnelling: net als bij de A59 is er behoefte aan partijen die bereid zijn om de versnelling voor te financieren. Zonder dat die partij overigens risico loopt. • Als investeerder in het publiek-private bedrijf: ook zullen regionale overheden bereid moeten zijn om een kleine investering te doen in de opzet en continuïteit van de nieuwe publiek-private onderneming ZuidNet A58. • De provincie als Gedelegeerd Opdrachtgever.
49
ZuidNet A58, een haalbare business case.
• ZuidNet A58 zorgt voor een integraal beheer en een betere benutting van de A58. Hierdoor: - gaan de onderhouds- en beheerskosten omlaag, - wordt nieuwe infrastructuur pas nodig als andere oplossingen zijn uitgeput, - ontstaan nieuwe, zij het beperkte extra opbrengsten uit exploitatie. • Door deze efficiencyvoordelen creëert ZuidNet A58 meerwaarde ten opzichte van traditioneel wegbeheer door het Rijk. • Het ontbreekt momenteel aan MIRT-gelden om de noodzakelijke capaciteitsuitbreidingen op de A58 te financieren. Daarom biedt ZuidNet A58 de mogelijkheid om deze bijdragen uit te stellen. • Hierdoor heeft de Gedelegeerd Opdrachtgever in de eerste fase van het project meer uitgaven door betalingen aan ZuidNet A58 dan dat het bijdragen van de verschillende overheden ontvangt. De financieringsbehoefte die hier ontstaat zal worden gefaciliteerd door de provincies en de aandeelhouders. • Kerngedachte is dat ZuidNet A58 immuun wordt gemaakt voor de budgetplanning van het ministerie van Infrastructuur en Milieu.
Een stevig financieel commitment
52 Financiële implicaties voor ZuidNet A58
Daarnaast is ZuidNet A58 zelf verantwoordelijk voor
zorgt voor financiële en economische meerwaarde
ZuidNet A58 is verantwoordelijk voor het beheer,
het aantrekken van de financiering van de onderne-
door efficiënter beheer en onderhoud, focus op maxi-
onderhoud, optimale benutting, capaciteitsuitbreiding
ming. Naast het eigen vermogen dat door de aandeel-
male benutting en doorstroming, een snellere en goed-
en exploitatie van de A58. Deze taken worden deels
houders wordt ingebracht worden ook externe finan-
kopere aanleg van nieuwe capaciteit en het genereren
door de onderneming zelf uitgevoerd en worden deels
ciers zoals banken en pensioenfondsen betrokken.
van extra opbrengsten uit de exploitatie van de weg.
uitbesteed aan gespecialiseerde onderaannemers.
Om het initiatief te doen slagen is een stevig financieel
Tegenover de kosten die al deze activiteiten met zich
De principes van het inkomsten- en uitgavenprofiel
commitment van alle betrokken partijen vereist.
meebrengen staan de opbrengsten uit periodieke
van ZuidNet A58 zijn geschetst in de figuren 7.1 en 7.2.
concessievergoedingen, eenmalige betalingen bij
Figuur 7.1 toont de financiële implicaties als alleen de
gereedkomen van capaciteitsuitbreidingen en op-
kortetermijninvesteringen in capaciteitsuitbreiding
brengsten uit de exploitatie van voorzieningen rondom
worden uitgevoerd. Figuur 7.2 toont de financiële
de A58 zoals reclame, verzorgingsplaatsen en service-
implicaties als de korte-, middellange- en langetermijn-
stations. De concessievergoedingen worden betaald
capaciteitsuitbreidingen worden uitgevoerd door
vanaf het moment dat ZuidNet A58 de onderhouds-
ZuidNet A58. De concessievergoedingen nemen
en beheerstaken overneemt van Rijkswaterstaat. Deze
stapsgewijs toe met het gereedkomen van de nieuwe
vergoedingen worden door de Gedelegeerd Opdracht-
capaciteitsuitbreidingen
7
gever A58 betaald. Figuur 7.1: Overzicht van kasstromen ZuidNet A58 met beheers- en onderhoudkosten en alleen kortetermijninvesteringen.
Investeringen in capaciteitsuitbreidingen Beheers- en onderhoudskosten Overheadkosten Euro
Een stevig financieel commitment >
De integrale aanpak van de A58 door ZuidNet A58
Eenmalige betaling Exploitatie opbrengsten Concessievergoeding
2011
2016
2021
2026
2031
2036
2041
Investeringen in capaciteitsuitbreidingen Beheers- en onderhoudskosten Overheadkosten
Investeringen in capaciteitsuitbreidingen Beheers- en onderhoudskosten
Euro
Overheadkosten Eenmalige betaling Exploitatie opbrengsten Concessievergoeding
2011
2016
2021
2026
2031
2036
Figuur 7.2: Overzicht van kasstromen ZuidNet A58 met beheers- en onderhoudskosten en korte-, middellange- en langetermijninvesteringen.
2041
Investeringen in capaciteitsuitbreidingen Beheers- en onderhoudskosten
Euro
Overheadkosten Eenmalige betaling Exploitatie opbrengsten Concessievergoeding
2011
2016
2021
2026
2031
2036
2041
Financiële implicaties voor de Gedelegeerd Opdrachtgever
Overheidsbijdrage investeringen op
kortede termijn De Gedelegeerd Opdrachtgever is verantwoordelijk voor het betalen van concessievergoedingen en Beheers- en onderhoudsbijdrage Rijk als de eenmalige betalingen aan ZuidNet A58 conform de concessieovereenkomst. Daartegenover staan
inkomsten de vergoedingen van het Rijk voor de beheers- en onderhoudskosten en de bijdragen aan de Eenmalige betaling
Euro
capaciteitsuitbreidingen van de A58. Deze laatste bijdragen worden gezamenlijk betaald door het Rijk. Daartegenover staan als inkomsten de vergoedingen van het Rijk en de lokale overheden. Omdat er Concessievergoeding momenteel geen budget beschikbaar is in het MIRT voor deze capaciteitsuitbreidingen, biedt ZuidNet A58 de mogelijkheid om deze bijdragen uit te stellen. Het betalingsschema van deze vergoedingen wordt nader overeengekomen.
2011
2016
2021
2026
2031
2036
2041
Overheidsbijdrage investeringen op lange termijn Overheidsbijdrage investeringen middellange termijn
53
Investeringen in Investeringen in capaciteitsuitbreidingen capaciteitsuitbreidingen Beheers- en onderhoudskosten Beheers- en onderhoudskosten
Euro Euro
Overheadkosten Overheadkosten Eenmalige betaling Eenmalige betaling Exploitatie opbrengsten Exploitatie opbrengsten Concessievergoeding Concessievergoeding
2011 2011
2016 2016
2021 2021
2026 2026
2031 2031
2036 2036
2041 2041
54 Figuur 7.3: Overzicht van kasstromen Gedelegeerd Opdrachtgever met beheers- en onderhoudskosten en alleen korte- en geen middellange- en langetermijninvesteringen.
Overheidsbijdrage investeringen op Overheidsbijdrage investeringen op korte termijn korte termijn Beheers- en onderhoudsbijdrage Rijk Beheers- en onderhoudsbijdrage Rijk
Euro Euro
Eenmalige betaling Eenmalige betaling
2011 2011
Concessievergoeding Concessievergoeding
2016 2016
2021 2021
2026 2026
2031 2031
2036 2036
2041 2041
Figuur 7.4: Overzicht van kasstromen Gedelegeerd Opdrachtgever met beheersen onderhoudskosten en korte-, middellange- en langetermijninvesteringen.
Euro Euro
Overheidsbijdrage investeringen op Overheidsbijdrage investeringen op lange termijn lange termijn Overheidsbijdrage investeringen Overheidsbijdrage investeringen middellange termijn middellange termijn Overheidsbijdrage investeringen op Overheidsbijdrage investeringen op korte termijn korte termijn Beheers- en onderhoudsbijdrage Rijk Beheers- en onderhoudsbijdrage Rijk Eenmalige betaling Eenmalige betaling Concessievergoeding Concessievergoeding
2011 2011
2016 2016
2021 2021
2026 2026
2031 2031
2036 2036
2041 2041
55
ZuidNet A58 behaalt efficiencyvoordelen uit het onderhoud en beheer, optimale benutting, innovatie in life-cycle-optimalisatie en de extra opbrengsten uit exploitatie. De totale netto contante waarde van dit voordeel kan oplopen tot 200 miljoen euro. Hierdoor vallen de concessievergoedingen, die betaald moeten worden aan ZuidNet A58 door de Gedelegeerd Opdrachtgever A58, lager uit dan wanneer deze efficiencyvoordelen niet worden behaald. Deze gecreëerde meerwaarde kan worden aangewend om bijvoorbeeld de overheidsbijdragen voor de infrastructuuruitbreidingen te verlagen en de rente over de voorfinanciering aan de provincies te betalen. De vergoedingen voor de capaciteitsuitbreidingen bestaan vooral uit MIRT-bijdragen. Omdat deze later beschikbaar komen dan het moment waarop de capaciteitsuitbreidingen worden uitgevoerd, ontstaat voor de Gedelegeerd Opdrachtgever een financieringsbehoefte in de eerste fase van de concessie. De uitgaven gaan de inkomsten immers voor. Deze voorfinanciering wordt gefaciliteerd door de provincies, die hiervoor van de Gedelegeerd Opdrachtgever een rentevergoeding van 4,5% ontvangen. Zodra de overheidsvergoedingen voor de capaciteitsuitbreidingen beschikbaar komen wordt deze voorfinanciering afgelost.
56
Financiële implicaties voor het Rijk, gemeenten en provincies als bekostiger
belangrijke rol voor hen weggelegd als aandeelhou-
Vanaf het moment dat ZuidNet A58 het beheer en
er voor zorgen dat de overheden hun rol vervullen
onderhoud van Rijkswaterstaat overneemt, draagt het
als het gaat om de exploitatiemogelijkheden en het
Rijk haar budget voor deze taken over aan de Gede-
waarmaken van de benuttingsambities. De verbon-
legeerd Opdrachtgever. De overheidsbijdragen voor
denheid tussen publieke en private partijen in het
elke capaciteitsuitbreiding worden in een platgeslagen
doen slagen van ZuidNet A58 is een belangrijke
reeks betaald aan de Gedelegeerd Opdrachtgever
voorwaarde voor succes.
der in ZuidNet A58. Die rol als aandeelhouder moet
zodra deze budgetten beschikbaar komen. Voor nu gaat de business case er van uit dat MIRT-bijdragen
Financieel betekent het aandeelhouderschap dat
pas 10 jaar na voltooiing van de bouwwerkzaamheden
partijen naar rato van hun aandeelhouderschap het
beschikbaar komen.
benodigde eigen vermogen inleggen. Het benodigde totale eigen vermogen, als alleen de kortetermijnin-
Het Rijk zal de bekostiging van de investeringen
vesteringen worden uitgevoerd, is ongeveer 28 miljoen
in capaciteitsuitbreidingen niet alleen voor haar
euro. Dit is circa 10% van de totale financieringsbe-
rekening nemen. Gemeenten en provincies zullen
hoefte van ZuidNet A58.
hier ook een bijdrage aan leveren. Voor nu gaat de business case er van uit dat de gemeenten en
Het verschil met de andere rol van de overheden als
provincies bijdragen aan de realisatie van lokale en
bekostiger is dat dit eigen vermogen een risicodra-
regionale inpassingen. De baten voor de gemeenten
gende investering is in ZuidNet A58, waarover een
en provincies gaan voor de kosten uit. Deze baten
rendement zal moeten worden gehaald. Er is gerekend
ontstaan uit de toegenomen economische activitei-
met een rendement op eigen vermogen voor de aan-
ten die mogelijk worden gemaakt door het op niveau
deelhouders van 15%. Het geld dat de overheden op
brengen en houden van de doorstroming op de A58
dit eigen vermogen verdienen kunnen ze weer aan-
en de bereikbaarheid van de regio, plus de regionale
wenden om hun bekostiging van de investeringen te
wensen die worden ingebracht in de aanpak van de
betalen. Dit laatste kan echter alleen als ZuidNet A58
capaciteitsuitbreidingen.
een succesvolle onderneming wordt.
Financiële implicaties voor het Rijk, gemeenten en provincies als aandeelhouder
ZuidNet A58 heeft de volgende aandeelhoudersstructuur:
Naast de rol van het Rijk, gemeenten en provincies
• Privaat consortium 51%
als bekostiger van infrastructuur is er ook een
• Overheden 49%
57
ZuidNet A58, de vervolgroute.
• ZuidNet A58, het plan staat in de steigers. • Nu is commitment van het Rijk, maar ook van de provincies en gemeenten nodig om met inzet van mensen en middelen het bouwwerk vorm te geven. • Oost-west, samen op z’n best.
De weg naar de toekomst
60
In dit bidbook zijn de hoofdlijnen van het initiatief
Concreet vragen wij de minister om parallel de volgende dingen te doen:
ZuidNet A58 toegelicht. Een publiek-private mobiliteitsonderneming om de oost-west-verbinding A58 toekomstbestendig te maken en te houden, op een duurzame manier en in goede harmonie met de
De weg naar de toekomst >
omgeving. Nu is het zaak om het plan nader uit te werken en om draagvlak te verkrijgen.
1. Voortgang te houden in de lopende MIRT-verkenning A58 Galder - Sint Annabosch. 2. Een startbesluit te nemen voor de MIRT-verkenning A58 Tilburg - Eindhoven. 3. Samen met regionaal bedrijfsleven en regionale overheden het initiatief van de Stichting A58 verder uit te werken.
In eerste instantie vragen wij het commitment van de
8
minister van Infrastructuur en Milieu en Rijkswaterstaat.
Tevens vragen wij de minister, maar ook provincies en gemeenten, om mensen en middelen beschikbaar te stellen zodat ZuidNet A58 samen met hen nader kan worden uitgewerkt. Separaat inventariseren de initiatiefnemers met hun partners de mogelijkheden om met vervlechting van ruimtelijke en aanbestedingsprocedures tijdwinst te behalen in het voorbereidingstraject voor het project.
Wij hopen van harte dat de minister met ons en alle andere betrokkenen deze uitdagende en innovatieve weg naar de toekomst wil berijden. Het zal Brabant, Zeeland en vooral heel Nederland meer dan goed doen.
61
EEN INNOVATIEVE MOBILITEITSAANPAK
OOST-WEST, SAMEN OP Z’N BEST
