Akke-Clara Thimm-Stelwagen. GEMEENTENIEUWS nr. 9 September 2014

GEMEENTENIEUWS nr. 9 September 2014 BEGRIJP ME TOCH!

Hoe belangrijk is het voor u en mij, om begrepen te worden? Veel in ons leven draait om begrijpen en begrepen worden. We gebruiken woorden om met elkaar te communiceren. Maar niet alles is in woorden uit te drukken. Non-verbaal gebeurt er ook heel veel. Ogen, handen, houding, toonhoogte, geur: dat alles speelt mee in de communicatie met een ander. Als iemand zegt: ‘Fijn om je weer te zien’, maar hij draait zich al om en wandelt verder, of de toonhoogte verraadt dat hij het tegendeel bedoelt, kan dat kwetsen en als niet-gemeend overkomen. Overal waar mensen zijn, wordt gecommuniceerd. Ook in onze gemeente; want ook daar willen we graag begrijpen en begrepen worden. Als predikante bezoek ik mensen en ik merk dat het soms niet meevalt om iemand precies te begrijpen. Het is ingewikkeld om met elkaar te praten over wat iemand ten diepste bezighoudt. In de cursus die ik nu volg, draait veel om communicatie, om elkaar begrijpen en praten met elkaar. Ik las laatst in een boek ‘Wochentagspredigten’ iets over communicatie en de gemeente. Ik heb het vertaald en aangepast en wil het u graag meegeven voor de komende tijd: Twee jongens ontmoetten elkaar dagelijks op hun weg naar school op een kruising. Wie daar als eerste aankwam, wachtte op de ander, of legde een kiezelsteen op de bank, die daar stond. – Veel mensen kwamen op deze tijd aan de bank voorbij – maar wie merkte nu dat steentje op, en wie zou de betekenis ervan kunnen weten? De steen was een teken – maar alleen voor de ziende ogen van de vriend. Een teken moet ik kunnen lezen; alleen dan zegt het mij wat. Wie het teken niet begrijpt, die gaat achteloos eraan voorbij. De beide jongens weten, wat de steen op de bank betekent. Voor hen is het een teken van vriendschap. Anderen gaan achteloos eraan voorbij; voor hen is dit teken niet bedoeld en voor hen heeft het daarom ook geen betekenis. Wij mensen hebben tekenen nodig in de omgang met elkaar. Ze laten ons zien, waar we met de anderen aan toe zijn, hoe hij/zij zich verhoudt ten opzichte van ons. Een vakantiegroet, een sms’je of een app-je, even skypen, een even-om-het-hoekje-kijken kunnen zo’n teken zijn. Het laat me zien, dat de ander zich met mij verbonden voelt, dat ik hem niet koud laat. Ook God heeft ons tekenen gegeven, waaraan we zijn liefde en zorg om ons mensen kunnen herkennen. Het duidelijkste teken is Jezus zelf. In hem zien we de goedheid en vriendelijkheid van God voor ons mensen. Jezus is het teken voor die goedheid en voor de liefde van God. Maar niet iedereen zegt het iets, voor sommigen betekent dit teken niets en ze gaan er achteloos aan voorbij. In de gemeente is Christus als het steentje van de twee jongens: Christus is het teken van Gods liefde. Zulke steentjes, zulke tastbare tekenen hebben wij nodig: in de omgang met elkaar. Om iets van God te kunnen begrijpen, om elkaar te kunnen begrijpen. De wereld is vol van tekens: en het valt nog niet mee om ze allemaal juist te duiden. Het helpt dat we de ander / Ander (klein geschreven en met hoofdletter) open tegemoet gaan en oprecht interesse te hebben voor hem/haar, en met elkaar omgaan vanuit een basishouding van liefde en vertrouwen. Deed Jezus het niet ook zo? Onze gemeente is daarvoor een oefenplaats, telkens weer. Akke-Clara Thimm-Stelwagen 1

IN MEMORIAM voor Nelie Yfke Warffemius-de Haan

geboren op 3 januari 1930 in Bandoeng – overleden op 24 maart 2014 in Rozendaal Nelie de Haan was een bescheiden, vriendelijke vrouw. Zij was een mens die zich aan andere mensen aanpaste en daardoor afzag van wensen die ze voor zichzelf had. Haar zeven kinderjaren in Bandoeng (Nederlands-Indië) had zij als een mooie tijd in herinnering. Haar moeder was elektro-ingenieur; haar vader met wie ze een heel warme band had, was docent in het middelbaar onderwijs voor geschiedenis en Nederlands. Het was voor haar dan ook een ingrijpende gebeurtenis, toen haar vader overleed – zij was nog maar 12 jaar oud. Zij ging planologie studeren, omdat dat meer beroepskansen bood, terwijl ze eigenlijk andere interesses had. In 1956 ging ze in Leiden trouwen met Ted Warffemius en kon daardoor tot haar spijt niet afstuderen. Ze zijn toen beiden hervormd geworden: hij om als industriepastor en later predikant te werken; zij, omdat dat toen van haar als predikantsvrouw verwacht werd. De tijd in een strengere gemeente in Zeeland waren niet gemakkelijk voor haar: ze moest daar de traditionele taken van predikantsvrouw vervullen zoals het leiden van de vrouwenkringen. Er werden vier kinderen geboren: Yfke, Maarten, Evert en Jan Carel. Haar kinderen en hun partners en haar kleinkinderen waren haar zeer dierbaar. Het verhuizen naar Eindhoven en later naar Rozendaal gaven haar wat meer vrijheid. Zo heeft zij werk kunnen vinden bij de planologische dienst bij de gemeente. Nelie de Haan hield van lekker koken voor haar dierbaren en samen eten aan een feestelijk gedekte tafel. Ze hield van haar tuin met bloemen. Haar grote hobby was muziek maken met haar dwarsfluit. Ze miste dat de laatste jaren heel erg, omdat haar gezichtsvermogen na een mislukte staaroperatie helaas minder was geworden. Na het overlijden van haar man in 2006 nam ze het besluit om weer doopsgezind te worden, lid van onze Doopsgezinde gemeente Arnhem. Zij was gelovig en voor haar was dat weer thuiskomen. Op 1 april namen we afscheid van haar in het crematorium in Dieren. Paul F. Thimm IN MEMORIAM voor Maria Campegia Wytema-ter Laan (Miek)

geboren op 20 juli 1925 in De Bilt – overleden op 7 mei 2014 in Velp Miek Wytema was positief en oprecht geïnteresseerd in mensen. Dat merkte je in de gesprekken met haar, waarin het ging over de Doopsgezinde Gemeente en over gebeurtenissen in onze samenleving en in de wereld. Zij vertelde ook graag over haar kinderen Aleid, Evert en Mieke en hun gezinnen. Zij was dankbaar voor de goede, warme band met hen. Op 20 juli 1925 is zij in De Bilt geboren. Ze zou meerdere keren verhuizen in verband met het werk van haar man Everhardus Wytema, jurist en rechter, met wie ze in 1953 in Voorburg trouwde. Zo was ze in haar leven betrokken als lid van de Doopsgezinde Gemeente van Den Bosch waar ze belijdenis deed en gedoopt werd. Ze was erbij toen de Doopsgezinde Gemeente Dordrecht werd gesticht en opgebouwd. En tenslotte was ze meer dan veertig jaar lid onze gemeente van Arnhem. Samen me Ockje van Zalinge was zij wijkcontactpersoon voor de wijkbijeenkomsten die bij haar thuis plaatsvonden. Jaren ontving ze thuis leerlingen om ze pianoles te geven. Ze las veel, hield van muziek, kunst en van de natuur. Ze verzamelde artikelen en notities in talloze mappen en enveloppen – bij elkaar gehouden met elastiekjes en paperclips. “Oude mensen hebben houvast nodig: ze bundelen van alles met elastiekjes.” was een van haar 2

gevleugelde woorden. Zo bewaarde ze, wat voor haar waard was om aan herinnerd te worden. De val waardoor Miek Wytema-ter Laan eind maart haar been brak “was een lelijke pech”, zoals ze zelf zei. Een operatie was te riskant vanwege haar zwakke hart. Zes weken werd zij thuis in haar bed in de woonkamer verzorgd. Op 7 mei 2014 is zij thuis overleden en op 13 mei werden we uitgenodigd samen te komen met de familie voor de herinneringsbijeenkomst in de Oranjerie te Rozendaal. Haar kinderen, haar broer en haar zus en de kleinkinderen hebben dierbare herinneringen uit het leven van moeder, van Miek, van oma met ons allen gedeeld. Herinneringen van elke generatie van haar familie – heel bijzonder. Paul F. Thimm IN MEMORIAM voor Johan Louis Lourens Kemper (Loek)

geboren op 5 april 1928 in Amsterdam – overleden op 25 juni 2014 in Didam Louis had het de laatste jaren soms erg benauwd en had wegens zijn zware longziekte extra zuurstof nodig. Maar je hoorde hem niet klagen. Als je hem vroeg: “Louis, hoe gaat het met je vandaag!” - dan antwoordde hij met een warme glimlach: “Wij blijven maar vrolijk verder leven.” Dit doet me denken aan die diepzinnige slotzin uit het gedicht dat boven de rouwbrief staat: “De Bron van leven stroomt altijd door.” (Jurjen Beumer) - De Bron met een hoofdletter. Op 25 juni 2014 is hij in de vroege ochtend overleden na een heel gelukkig huwelijk van 60 jaar met Atie. Hoewel hij niet zo’n prater was, kon je merken dat hij intens kon luisteren en deelnemen aan een gesprek. In de gespreksgroep en diensten in Doetinchem en in Arnhem. Zolang zijn gezondheid het toeliet, was hij samen met Atie aanwezig. Louis werd op 5 april 1928 geboren in Amsterdam. Zijn zus Gerda kwam 12 jaar later ter wereld. Louis is als kind hervormd gedoopt en voelde een sterke verbondenheid met doopsgezinden. In de oorlogsjaren moest Louis altijd opletten om niet opgepakt te worden om in Duitsland te werk gesteld te worden. De oorlog heeft hij als tiener heel bewust meegemaakt. Na de MULO werkte hij eerst als leerling elektricien, daarna veertig jaar bij de spoorwegen in allerlei functies - eerst in Velp als stations-medewerker. Daar zijn ook zijn beide zoons, Frits en Fred geboren. Later werkte hij in Zevenaar en daarna in Arnhem op het station op de financiële en de douaneafdeling en tenslotte tot aan zijn pensioen op het hoofdkantoor in Utrecht. Daar heeft hij voor de medische dienst van de NS zelf programma’s ontwikkeld en zijn afdeling klaar gemaakt voor het digitale tijdperk. Na veertig dienstjaren en voor zijn vrijwilligerswerk heeft hij een lintje gekregen, maar - dat is kenmerkend voor hem - dat heeft hij nooit gedragen. Louis heeft naast zijn werk en ook daarna allerlei vrijwilligerswerk gedaan: bijvoorbeeld voor de Gelderse Wandelsport. Hij verzorgde de ledenadministratie van de Doopsgezinde Gemeente Doetinchem, maakte met de computer het blad van de Doopsgezinde Gemeente Arnhem op, hielp anderen met het invullen van belastingformulieren. Toen Louis en Atie naar Didam verhuisden, hebben ze, in de jaren dat het met de gezondheid van Louis slechter werd, ervaren en doorgrond wat de diepere betekenis is van hun trouwtekst - die laatste regel uit Psalm 4:9: “Gij alleen, o Heer, doet mij veilig wonen.” Op 1 juli j.l. hebben we hem in een dienst herdacht en afscheid van hem genomen in de aula van Moscowa. Louis was een stille, trouwe broeder. We zullen zijn aanwezigheid erg missen. Paul F. Thimm 3

KERKDIENSTEN Waalse kerk, Gasthuisstraat 1, Arnhem. Aanvang 10.00 uur Datum Predikant Organist Opmerkingen

31 aug. Ds. P.F. Thimm 07 sept. Ds. P.F. Thimm Dienst voor jong en oud 14 sept. Geen dienst 21 sept. Ds. P.F. Thimm 28 sept. Ds. P.F. Thimm 05 okt. Ds. P.F. Thimm

Hr. W. Klaver Br. B. Wuite

Kinderclub

Br. B. Wuite Hr. W. Klaver Br. B. Wuite

BIJ DE DIENSTEN

Tijdens de dienst op zondag 31 augustus willen wij aandacht schenken aan het vertrek uit Arnhem van Gepke Nooter. Na ruim 30 jaar hier te hebben gewoond is Gepke naar Hilversum verhuisd. Op 31 augustus zal zij nog een keer in de dienst in de Waalse Kerk aanwezig zijn en een klein koortje bestaand uit leden van de Doopsgezinde Gemeente Arnhem wil een vier-stemmige versie van “Geef vrede, Heer, geef vrede” van Jan Nooter daar zingen. Zoals een lid van de gemeente zei toen ik hem vroeg om mee te zingen “Vrede kunnen we nu heel goed gebruiken”. Elaine Bohlken-Farquhar Op zondag 7 september is er weer een dienst van jong en oud die is voorbereid door de werkgroep jonge ouders en de predikant. Er is dan ook Kinderclub. VAN DE PREDIKANT Jezus-Cursus in oktober (voorafkondiging)

Op de woensdagen, 8, 15 en 29 oktober zullen Marieke Fernhout en Paul F. Thimm weer een gezamenlijke cursus geven voor deelnemers van de Parkstraat- en de Doopsgezinde Gemeente. Het enthousiasme en succes van de vorige gezamenlijke cursus (de prachtige gesprekken met elkaar en de mooie ontmoetingen) deden ons besluiten om weer een gezamenlijk cursus van drie avonden aan te bieden. Deze keer willen we ons concentreren op Jezus: kenmerkende teksten lezen en bespreken, een goede Jezus-film (Lucas-evangelie) met elkaar bekijken en bespreken. mede namens Marieke Fernhout, Paul F. Thimm

VAN DE KERKENRAAD  De kascommissie Stichting Vermogens Beheer

De kascommissie Stichting vermogensbeheer bestaat nu uit br. Onno van Binsbergen en zr. Greet. v.d. Klaauw-v.d. Bijl. Tijdens de najaarsledenvergadering zal zr. Greet v.d. Klaauw-v.d. Bijl aftredend zijn en niet meer herkiesbaar zijn. Hier ontstaat dus een vacature. Heeft u interesse om zitting te nemen in de kascommissie kunt u dit laten weten aan één van de kerkenraadsleden.

4

 Agenda najaarsledenvergadering op woensdag 19 november 2014 Aanvang 18.00 uur in de Waalse kerk. Voor een broodje wordt gezorgd. Agenda 1. Opening en vaststellen agenda door de voorzitter br. Han Bohlken 2. Notulen voorjaarsledenvergadering 23 april 2014 3. Mededelingen 4. Ingekomen en uitgaande post 5. Project gemeentezijn 6. Begroting boekjaar 2015 7. Mutaties financiële commissie Br. Jaap de Jong aftredend, niet herkiesbaar. Zr. Elaine Bohlken-Farquhar aftredend, herkiesbaar 8. Verslag huidige kascommissie 8a. Benoemen kascommissie Stichting Vermogensbeheer Zr. Greet v.d. Klaauw- v.d. Bijl aftredend, niet herkiesbaar Br. Onno van Binsbergen aftredend, herkiesbaar 9. Jaarverslag predikant br. Paul Thimm 10. Jaarverslag DGA 2013-2014 door zr. Jolanda Zewald- Balder 11. Mutaties kerkenraad Br. Tjerk van Dijk aftredend, niet herkiesbaar Zr. Jolanda Zewald-Balder aftredend, niet herkiesbaar 12. Rondvraag 13. Sluiting  Uit de ledenvergadering van 23 april 2014

Tijdens de afgelopen ledenvergadering op woensdagavond, 23 april j.l. zijn een aantal belangrijke punten aan de orde gekomen. De kerkenraad wil ook de leden en vrienden van onze gemeente die toen niet aanwezig waren graag daarvan op de hoogte stellen: 1) Br. Han bohlken doet de volgende mededeling t.a.v. 4Kwart. • Er is een werkgroep (4-kerken), die samen culturele activiteiten met een spiritueel accent organiseert, maar die na dit seizoen stopt. • Binnen de 4 kerken zijn geen directe opvolgers gevonden • De link tussen de activiteiten en de 4 kerken werd door de bezoekers nauwelijks of niet ervaren. • Voornemen: alle kerken organiseren zelf 1 of 2 activiteiten voor eigen groep en belangstellenden van buiten en stemmen dit onderling af. • We verzorgen samen de publiciteit voor deze activiteiten en gebruiken hiervoor de expertise van de oude werkgroep en de website van 4KWart, zolang deze beschikbaar is. Eerstvolgende activiteit: zondag 9 november 2014 (onder voorbehoud 2) Project Gemeentezijn. Zr. Dieuwertje Dirkse geeft een korte presentatie. Er is nog geen duidelijk eindresultaat. Het streven is om het eindresultaat de volgende ALV te kunnen presenteren. Een aantal belangrijke punten die worden genoemd zijn:  Belangrijke plek voor gebed tijdens de dienst onder andere door voorbeden. Er komt dan achter in de kerk een mandje te staan waar een ieder zijn voorbede in kan doen. Deze worden dan tijdens de dienst voorgelezen. 5

 Het thema vrede en vertrouwen in alle facetten van de gemeente terug laten komen. De vragen die na de presentatie worden gesteld gaan met name op het gebied van oecumene en diaconale samenwerking. Zr. Dieuwertje Dirkse geeft aan dat dit nu nog niet is verwerkt maar zeker de aandacht heeft. Ook het punt kijken naar andere tijdstippen van de diensten heeft de aandacht. 3) Br. Wessel Selis, meldt dat de financiële commissie op 26-03-2014 bijeen is geweest. De commissie heeft een duidelijke toelichting en uitleg ontvangen van br. Tjerk van Dijk. De aangeboden jaarstukken gaven de financiële commissie voldoende inzicht, om tot de conclusie te komen, dat de boekhouding over het jaar 2013 tot volle tevredenheid door de penningmeester is uitgevoerd. Het advies van de financiële commissie aan de kerkenraad is om de ledenvergadering te vragen de jaarstukken van 2013 goed te keuren en de penningmeester te dechargeren. Dit advies wordt door de vergadering overgenomen en de penningmeester wordt dan ook gedechargeerd betreffende de jaarstukken 2013. 4) Br. Han Bohlken geeft aan dat er tijdens de najaarsvergadering twee kerkenraadsleden aftredend zijn en niet meer herkiesbaar zijn. Het betreft br. Tjerk van Dijk en zr. Jolanda Zewald-Balder. Hiermee komen ook de functies penningmeester en secretaris vacant. Br. Bohlken vraagt de gemeenteleden om te zien naar opvolgers. Jolanda Zewald-Balder AGENDA VOOR SEPTEMBER

Wo Do

17 sept. 18 sept.

20.00 10.00

Werkgroep jonge ouders Bijbelkring

Do

18 sept

20.00

Avondkring

fam. Zewald, Arnhem Greet v.d.Klaauw, Rheden Roeleke Middelkoop, Velp

Sluitingsdatum en tijd voor inzenden kopij voor het Gemeentenieuws. Uiterlijk Donderdag 11 september 2014 vóór 12.00 uur, op het e-mailadres: [email protected] Eventuele kopij per post graag versturen naar A. Mendels, met een kopie aan de andere redactieleden. VAN DE REDACTIE

Tijdige verschijning van het Gemeentenieuws Naar aanleiding van incidenten, waarbij het Gemeentenieuws te laat werd bezorgd hebben we de afspraken met de drukker opgefrist en we verwachten, dat het blad nu bij iedereen vóór het aanbreken van de nieuwe maand zal worden bezorgd. Anke Mendels, Dinie en Wessel Selis

6

OPBRENGSTEN COLLECTEN maand

Eigen gemeente mei Eigen gemeente juni Eigen gemeente juli Project Java (ADS) Amnesty international Pinkstercollecte ADS Fredeshiem ADS collecte Menno Simons Zorgboerderij

BESTEMMINGEN COLLECTE september

€ € € € € € € €

90,20 160,12 97,45 24,65 41,30 44,45 91,95 28,40

€

66,30

7 sept. 21 sept. 28 sept.

Vredeswerk St. DG-Wereldwerk Terre des Hommes Terre des Hommes

LEDENADMINISTRATIE

Overleden:

hr J.L.L.Kemper (vriend van de Gemeente) op 25-06-2014 te Didam, in de leeftijd van 86 jaar. Overleden: hr. J.van der Lende (vriend van de Gemeente) op 28-07-2014 te Arnhem, in de leeftijd van 85 jaar. Verhuisd: zr. Gepke G. Nooter –Lawerman, naar: Paulus Loolaan 13 1217 SG Hilversum, per 15-08-2014. Tel: 035-6225821 en 06-50427737. Adreswijziging: mevr .A .S .C. van Beuningen-Hamming (vriend van de Gemeente) naar: Langbroekerdijk B,6 3947 BB Langbroek. Vriend van de Gemeente: mevr.Anne-Rie Bus, Goudenregenstraat 35, 6663 EA Lent. Tel: 024-3221076. Verhuisd: Harry en Yvonne Bloem – van der Velde, Heeckerenhof 22 6942 RB Didam. Marjan en Onno van Binsbergen OP DE PLANK Periodieken en andere informatie

DG-Wageningen (juni/ juli/ aug.’14), DG-Doetinchem (juli/ aug./ sep.’14), DG- Nijmegen (juni’14), DG-Apeldoorn (mei/juni.’14), Rem. Gem. (juni/juli/ aug.’14), Parkstraat-Gem. (juni/juli/ aug.’14), Doopsgezind nl (06/07/08 ’14)

, Buitengoed Fredeshiem: Vakantiehuizen & Groepsaccommodaties, Schoorlse Berichten: zomereditie 2014, Geloven in Nederland: inspiratiemagazine (mei’14), Stadspastoraat Arnhem: programma najaar 2014, Adoptieplan 2014: zie verderop in dit blad.

7

ONS ADOPTIEKIND

Wij hebben weer een brief van de Internationale Mennonitische Organisatie AMAS, Brazilië over ons adoptiekind in Curitiba ontvangen. Ik doe de vertaling van de in het Duits gestelde brief hierbij. Curitiba, 24 februari 2014 “Lieve adoptieouders Vandaag delen wij u mee, dat uw adoptiekind Julia Isabel Ferreira (adoptienr. 1486 UI) onze dagopvang CEI Cantinho da Criança verlaten heeft, omdat ze onder medische behandeling is en haar moeder depressief is. De familie had Julia enige tijd bij ons ondergebracht en wij danken u, namens Julia voor uw ondersteuning. Tegelijkertijd vragen wij u nu uw hulp te geven aan een kind, dat in de plaats van Julia bij ons gekomen is, We sturen u hierbij de gegevens van Victor Hugo Santos Pereira (adoptienr. 1749 UI), en vragen u deze jongen te adopteren. Victor Hugo woont bij zijn ouders en heeft twee jongere broertjes. Zijn moeder werkt als kookhulp en zijn vader als schilder. Het gezin komt uit Minas Gerais en de vader had al een ander gezin, toen hij de moeder van Victor Hugo leerde kennen. De vader ondersteunt het andere gezin ook nog met geld. Victor Hugo woont met zijn ouders in een houten huurwoning met vijf kamers voor een huurbedrag van R$ 400,00. Victor Hugo is gezond, eet goed en is zelden ziek. Het is een rustig, nogal schuchter kind dat niet veel praat. Wel doet hij goed mee in de dagopvang en de opvoeders werken er aan, dat hij mee doet met de activiteiten in de groep. De familie wordt op de hoogte gehouden van zijn voortgang. Moge God, de Heer, u zegenen voor hetgeen u voor deze kinderen doet!” Wessel Selis BEVINDINGEN ZOMERKRING 2014 Om de zomerstop iets te verkorten is de Zomerkring in het leven geroepen. Een drietal vrijdagavonden kwam een groep van ongeveer vijftien deelnemers ook dit jaar bij elkaar. We startten met een heerlijke maaltijd, bereid door de koks van Nieuw Schoonoord. Het boekje ‘Machten zijn overwonnen’ van Harry Pals fungeerde verder als leidraad. Gespreksleider Paul F. Thimm zorgde iedere bijeenkomst voor een verfrissend voorstelrondje, waarbij naast het noemen van je naam de ene keer de vraag wie Jezus voor je is centraal stond, en een andere keer wat oorlog voor jou is/betekent. Aansluitend was er alle ruimte om met elkaar van gedachten te wisselen over de voor die avond te lezen hoofdstukken. Hieronder wat reacties van deelnemers. Deze gespreksavonden hebben wij positief ervaren om met elkaar van gedachten te wisselen en te discussiëren over verschillende onderwerpen uit het boekje van Harry Pals. Hoe je met elkaar verschillend over bepaalde onderwerpen denkt en hierover in gesprek gaat en dat onder het genot van een heerlijke maaltijd wat voor ons gevoel een stukje saamhorigheid heeft gebracht. Dit is zeker voor herhaling vatbaar. Prettig om en passant ook wat meer van elkaar te weten te komen. Daarnaast was het uitwisselen van gedachten en reageren op elkaar naar aanleiding van het boekje enorm inspirerend. Wel leidt het rondbrengen van de maaltijd en afruimen soms wat af. Aan tafel, we deelden het brood en het woord, net als toen. Aan tafel, we voelden de saamhorigheid, de grotere ruimte waarin we waren, net als toen. 8

En net als toen kwam er een duif boven ons kwetsbare, soms gebroken mensen. En net als toen een samenkomen zonder geloofswaarheden, onwrikbare dogma 's. En net als toen een nieuw begin. Zelf heb ik vooral ervaren dat er veel ruimte voor ieders visie en mening was: kortom veel openheid. Anne-Rie Bus MENNO SIMONS LEZING Hierbij willen we u, bij wijze van vooraankondiging, laten weten dat de jaarlijkse Menno Simons-lezing dit jaar zal plaatsvinden op zaterdag 1 november 2014 in de vermaning van de Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden. De lezing zal worden verzorgd door filosoof Hans Achterhuis, onder meer bekend als Denker des Vaderlands in de periode 2011-2013. We zijn verheugd dat het, na Abram de Swaan en Louise Fresco, wederom is gelukt om een spreker van formaat te vinden voor de Menno Simons-lezing. Eerlijkheid gebiedt wel te zeggen dat de zoektocht langer heeft geduurd dan wij wenselijk achtten. Mede daardoor kunnen wij de datum, die uiteraard in overleg met de spreker is bepaald, nu pas richting u communiceren. We realiseren ons dat daardoor mogelijk overlap ontstaat met reeds geplande activiteiten van uw gemeente of organisatie, al hebben we ons best gedaan om een datum te vinden waarop geen/weinig landelijke en regionale activiteiten plaatsvinden. Nader bericht met meer informatie volgt, maar houdt u de datum vooral vrij in uw agenda. We hopen u ook dit jaar weer in grote getale te mogen begroeten bij de Menno Simonslezing! Johan Tempelaar, Coördinator Communicatie, ADS ALLE MENSEN! VREDE!

De najaarsconferentie van Doopsgezind WereldWerk (18-19 oktober 2014, Buitengoed Fredeshiem, Steenwijk-De Bult) sluit aan bij het wereldwijde 'MasterPeace'-vredesproject. Op 21 september 2014, Internationale Dag van de Vrede, worden in meer dan 40 landen over heel de wereld vredesconcerten georganiseerd. Hoogtepunt is het concert in de Ziggo Dome in Amsterdam, waar artiesten uit belangrijke conflictgebieden samen zullen optreden om duidelijk te maken, dat duurzame oplossingen alleen bereikt kunnen worden door op te houden met gewapende conflicten. Hoogst waarschijnlijk zal Ilco van der Linden, initiatiefnemer van MasterPeace, aan de WereldWerk-conferentie meewerken. Deelnemers aan Nederlandse MasterPeaceactiviteiten doen verslag. In vier workshops gaan de conferentiegangers het thema behandelen: zij mogen dromen, dat het kan, vrede voor alle volken, hoe ver weg deze ook verwijderd mag lijken. Bijbelteksten worden besproken. Ook zal de thematiek in avondsluiting en zondagse viering aan de orde komen. De conferentie begint zaterdag om 13.45 uur - met mogelijkheid tot lunch vooraf – en eindigt op zondag na de lunch. Voor kinderen is er een eigen programma. Jongeren beginnen al op vrijdagavond 17 oktober. Voor nader informatie over kosten en aanmeldingsprocedure zie: www.dgwereldwerk.nl. Opgave bij Daniëlle Stevens: email:[email protected] Jet Visser-Romijn 9

STOLPERSTEINE

Wat zijn Stolpersteine? Stolpersteine is een project van de duitse kunstenaar Gunter Demnig (1947, Berlijn). Slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog worden herdacht door het leggen van de gedenksteentjes in de stoep van hun laatste woonadres. Stolpersteine (letterlijk: struikelstenen) zijn bedoeld om de voorbijganger bewust te maken van de ges en tijdens de oorlog door de Nazi’s is afgevoerd en vermoord. Tevens is op dit plaatje vermeld de naam van het vernietigingskamp en datum van overlijden. Er zijn inmiddels al meer dan 23.000 gedenksteentjes gelegd in Duitsland , Oostenrijk en Hongarije en vanaf 2007 ook in diverse steden in Nederland. Meer informatie over het project kunt u vinden op www.stolpersteine.com.

Dinie en ik hebben deze gedenksteentjes voor het eerst gezien tijdens een vakantie in Thüringen en Niedersachsen in 2011. Dat was in het mooie oude stadje Duderstadt. We hadden al snel door, wat de betekenis van deze steentjes was. Het maakte dan ook grote indruk op ons. Afgelopen 14 t/m 16 april 2014 werden er in Amsterdam op 26 plaatsen 57 steentjes gelegd. Een van de opdrachtgevers voor een drietal steentjes was Joop Matteman een goede vriend van ons. Het betrof hier zijn joodse grootouders en een tante van hem. Zo’n twintig familieleden en vrienden (waaronder ik) hebben deze legging door de kunstenaar meegemaakt. Ook waren enkele buurtbewoners aanwezig. Voor het leggen van de steentjes hier was, met inachtneming van de regels van de gemeente Amsterdam, toestemming verleend door het Stadsdeel-Zuid. De exacte plaats van de steentjes wordt steeds door de kunstenaar bepaald. Meestal gebeurt het in de stoep vóór de 10

huisdeur. Zo wordt voldaan aan de doelstelling: voorbijgangers attenderen op wat daar is gebeurd. Samen met de kunstenaar kwam er iemand van Gemeentewerken mee, die zorgde voor de afwerking van de stoep en het opruimen van het afval. Na het leggen van de steentjes sprak mijn vriend een kort woord ter herdenking aan zijn grootouders en tante. Dit werd omlijst door twee liederen (op CD) gezongen door Hans Bloemendal, de oud hoofdchazzan (voorzanger) van de grote synagoge aan het Jonas Daniël Meijerplein. Het was een zeer indrukwekkende en emotionele bijeenkomst. Wessel Selis STADSPASTORAAT ARNHEM

Het Stadspastoraat Arnhem is een centrum voor bezinning en ontmoeting voor mensen in de stad, kerkelijk of niet, gelovig én ongelovig. Het Stadspastoraat Arnhem is voor iedereen die geïnteresseerd is in spiritualiteit en zingeving en die zich wil verdiepen op het gebied van levensbeschouwing en geloof. Ons aanbod bestaat uit cursussen, workshops en lezingen. Ook is er van maandag t/m vrijdag van 10:00 tot 14:00 uur Open Huis. Iedereen kan dan binnenlopen voor een kop koffie/thee en praatje of gesprek. Of om de nieuwe expositie te bekijken! Op zaterdag 6 september is onze ‘Open Dag’ (eigenlijk alleen een middag!), voor iedereen die ons centrum wil leren kennen en vast wil ‘voorproeven’ van het nieuwe aanbod. Er zijn presentaties van verschillende cursussen, er is gelegenheid tot speeddaten met docenten en er zijn diverse workshops. Ook is er een tweedehands boekenmarkt. De Open Dag begint om 14:00 uur (vanaf 13:30 uur zijn we open) en duurt tot 17:30 uur. Tegen 16:00 uur is de opening van de eerste expositie in het nieuwe seizoen, getiteld ‘Schemerland’, met werk van Mark Groeneveld. Afsluitend is er een drankje en hapje. Zie ook: www.stadspastoraatarnhem.nl. Je vindt het Stadspastoraat Arnhem/De Drie Koningen in de Driekoningendwarsstraat 30 (Spijkerkwartier) in Arnhem. Voor meer informatie: 026-3513185 en [email protected] Expositie ‘Schemerland’ Schetsen en illustraties van Mark Groeneveld van 6 september t/m 29 oktober De opening van de expositie is op zaterdag 6 september om 16:00 uur. Schemerland De eerste expositie van het nieuwe seizoen van het Stadspastoraat Arnhem toont werk van Mark Groeneveld: schetsen en illustraties uit (kinder)boeken die hij alleen en met anderen heeft gemaakt. Zijn werk is erg kleurrijk, poëtisch en met een melancholieke inslag. Over de titel vertelt hij: ‘Zo heet één van mijn favoriete kinderboeken, van Astrid Lindgren, geïllustreerd door Marit Törnqvist. Haar werk bewonder ik zeer. Ik houd van de schemering: in deze overgang van dag naar nacht hangt een verzoenende stemming, waarin ik vaak inspiratie vind voor nieuwe tekeningen.’ In ‘schemerland’ verzacht avondlicht de realiteit van alledag. Zo ontstaat er ruimte voor de innerlijke wereld, waarin naast tevredenheid ook angsten en verlangens zijn. Deze innerlijke wereld brengt Mark naar buiten in verhalen en figuren, die in een landschappelijke omgeving geportretteerd worden. Mark Groeneveld (1975) is opgegroeid op een boerderij, bij Ootmarsum. Het Twents coulissen-landschap is duidelijk een inspiratiebron. Vanaf zijn studietijd in Wageningen is hij meer gaan schilderen. In 2003 is hij begonnen met het maken en in eigen beheer uitgeven van kinderboeken, naast zijn werk. Stadspastoraat Arnhem 11

ONDER VREEMDEN. Het speelt het liefste ver weg op het strand, het kind dat nooit zijn eigen vader ziet, die overzee is in dat andere land. Het woont bij vreemden en het went er niet. Zij fluisteren erover met elkaar. Heimwee huist in zijn kleren en zijn haar. En altijd denkt hij dat hij komen zal: vandaag niet meer; maar morgen onverwacht en droomt van hem en roept hem in de nacht. Ik wacht u, Vader van de overwal. Ida Gerhardt, Verzamelde gedichten , 1985

Digitaal BULLETIN nr. 29 RAAD VAN KERKEN ARNHEM maart 2014 nieuwsbrief nr. 29

In dit nummer o.a.:  Informatie over onze Internationale Oecumenische Conferentie (IEC 2014) in september.  Het eigene van de Lutherse traditie. De theater- en muziekagenda van de Lutherse gemeente. Zojuist heeft de Lutherse gemeente de 100e Bachcantate, uitgevoerd door haar eigen Bachensemble gevierd. Die muzikale kwaliteit (denk ook aan Koorschool Arnhem, het Lutherse jeugdwerk) heeft ook de andere kunsten naderbij gebracht. In de kerk wordt geëxposeerd, gedanst, er vindt theater plaats. Noteert u al vast: - zaterdag 20 september (in het weekend van Wijken voor Kunst), 20.00 uur: Kees van der Zwaard speelt ‘Hier sta ik’, een theaterproductie over Luther - zondag 5 oktober, 10.30 uur: Cantatedienst met Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir (BWV 131) door het Arnhems Bachensemble onder leiding van Myra van der Jagt - zaterdag 31 oktober, 20.00 uur: ‘Deining’, en hilarische scheepstocht langs diverse stromen en havens waar liederen worden opgehaald - muziektheater over de totstandkoming van het nieuwe liedboek door Andries Govaart, Johan Klein Nibbelink en Wim Ruessink. Johannes Kon, Raad van Kerken, Arnhem

12

Digitaal DOOPSGEZIND NU Juni 2014, nummer 12

Uit de Nieuwsbrief van de Algemene Doopsgezinde Sociëteit nummer12: NHDS: Zingen begint jong! 3-5 oktober Jubileumweekend met veel zang, ook voor kinderen en jongeren. Voor de jongsten, zondagsschooljeugd, is er een programma met nieuwe vlotte liedjes. En 11-18 jarigen zingen het lied ‘When you believe’ uit de musical ‘The Prince of Egypt’, bekend door Mariah Carey en Whitney Houston. Je kunt je voorbereiden via Youtube. Bij voldoende jeugddeelname gaan we tweestemmig zingen. Tijdens het weekend wordt gerepeteerd en geven we een knaluitvoering op zondag 5 oktober. Voor jongeren en kinderen met begeleiders van de zondagsschool is een speciale regeling mogelijk om voordelig aan het weekend deel te nemen. Info en opgeven bij de secretaris van de NHDS, Lieneke Arkesteijn: [email protected] Digitaal DOOPSGEZIND NU Juli 2014, nummer13

Uit de Nieuwsbrief van de Doopsgezinde Sociëteit nummer 13: Geloof in je project! Op 1 september a.s. gaat het crowdfunding-platform Geloofinjeproject.nl online. Dit platform wil organisaties en groepen in Nederland de mogelijkheid bieden om voor nieuwe projecten op het snijvlak van religie en samenleving geld te werven in de vorm van crowdfunding. Geloofinjeproject.nl is een initiatief van de Haëlla Stichting, Bureau Intermonde en Stichting Kerk en Wereld, en wordt ondersteund door Oase Media, Oikos en diverse fondsen. Stichting Geloofinjeproject zal het platform gaan beheren. De website is bedoeld voor alle religies en levensbeschouwingen; projecten met een religieuze focus of vanuit religieuze inspiratie staan centraal. Info en project plaatsen via coördinator Esther Dwarswaard: [email protected] Vredesweek 2014: Ontwapening 20 - 28 september Dit keer aandacht voor moedige vredesactivisten in binnen- en buitenland, met als thema ‘ontwapening’. Op www.paxvoorvrede.nl en www.ministerievanvrede.nl worden suggesties gedaan hoe gemeenten mee kunnen doen: bijv. door een Ambassade van Vrede in eigen woonplaats op te zetten, of door een viering, debat/lezing, wandeling of toneelvoorstelling over vrede en veiligheid te organiseren. Digitaal DOOPSGEZIND NU Juli 2014, nummer14

Uit de Nieuwsbrief van de Doopsgezinde Sociëteit nummer 14: WereldWerk: Alle mensen! Vrede! (17) 18-19 oktober De jaarlijkse najaarsconferentie van Doopsgezind WereldWerk sluit aan bij het wereldwijde MasterPeace-vredesproject. Op 21 september 2014, Internationale Dag van de Vrede, worden in meer dan veertig landen over de hele wereld vredesconcerten georganiseerd. Hoogtepunt is het concert in de Ziggo Dome in Amsterdam, waar artiesten uit conflictgebieden samen duidelijk zullen maken dat duurzame oplossingen alleen bereikt kunnen worden door te stoppen met gewapende conflicten. De WereldWerk-conferentie 13

gaat over ‘Vrede onder de volken’, en hoogst waarschijnlijk zal Ilco van der Linden, initiatiefnemer van MasterPeace, er aan meewerken. In vier workshops wordt het thema behandeld en er worden bijbelteksten besproken. De conferentie begint zaterdag om 13.45 uur - met mogelijkheid tot lunch vooraf – en eindigt op zondag na de lunch. Voor kinderen is er een eigen programma. Jongeren beginnen al op vrijdagavond 17 oktober. Voor nader informatie over kosten en aanmeldingsprocedure zie: www.dgwereldwerk.nl Saskia Smeets ADS

ZEGEN VAN ST. PATRICK

De Heer is voor jou Om je de weg te wijzen De Heer is achter jou Om je te beschermen tegen het kwaad. De Heer is naast jou Om je in de armen te sluiten, Om je te beschermen tegen gevaar. De Heer is onder jou Om je op te vangen wanneer jij dreigt te vallen De Heer is in jou Om je te troosten wanneer je verdriet hebt. De Heer omgeeft jou Als een beschermende muur Wanneer anderen je niet meer kunnen steunen. De Heer is boven jou Om je te zegenen. Zo zegent jou de almachtige God Vandaag, morgen en tot in eeuwigheid Amen

14