AFVALBEHEER ROCK WERCHTER AFVALBEHEER ROCK WERCHTER ............................................................................................................. 1 1.
RANDGEBEUREN VERSUS FESTIVALTERREIN .............................................................................................. 2 1.1. Haacht en Rotselaar ........................................................................................................................ 2 1.2. Afspraken met de organisatie .......................................................................................................... 2 1.3. Festivalterrein vs randgebeuren...................................................................................................... 2 1.4. Campings en parkings ..................................................................................................................... 3 1.5. Standen ............................................................................................................................................ 3 2. AFVALBEHEER RANDGEBEUREN ROCK WERCHTER ................................................................................... 5 2.1. Inleiding........................................................................................................................................... 5 2.2. Wettelijke verplichtingen ................................................................................................................. 5 2.3. Afvalbeheerproject 2005-2006 ........................................................................................................ 6 2.4. Afvalcijfers....................................................................................................................................... 9 2.5. Alternatieven voor PP-bekers ?..................................................................................................... 17 3. LITERATUURLIJST .................................................................................................................................... 19
1
1.
Randgebeuren versus festivalterrein
Het festival wordt georganiseerd door Live Nation en de vzw Altsien op de terreinen van Stage-Invest. Het festivalterrein is gelegen aan de N21.
1.1.
Haacht en Rotselaar
Het festivalterrein is gelegen op het grondgebied van Werchter een deelgemeente van Rotselaar. De campings en parkings zijn verdeeld over het grondgebied van Haacht en Rotselaar. De gelegenheidsstanden langs de N21 bevinden zich ook deels op het grondgebied van Haacht en deels dat van Rotselaar.
1.2.
Afspraken met de organisatie
De gemeentebesturen zitten elk jaar samen met de organisatie voor de werkvergaderingen van Rock Werchter. Hierbij worden de krachtlijnen voor de volgende Rock Werchter afgesproken. Er wordt steeds gekeken naar de evaluatie van het voorgaande jaar. De hulpdiensten en de openbare vervoersmaatschappijen worden in een volgende fase bij deze vergaderingen betrokken. Twee maanden voor het festival is er dan een vergadering met de camping- en parkinghouders en de standen.
1.3.
Festivalterrein vs randgebeuren
Men kan het festivalgebeuren opsplitsen in het randgebeuren en het festival zelf. Met het randgebeuren bedoelen we alles wat er zich afspeelt buiten het festivalterrein. Met de organisatie worden afspraken gemaakt over de activiteiten binnen het festivalterrein. Voor het randgebeuren worden de spelregels bepaald in de politieverordeningen. De reglementering voor de inwoners, standen, parking en campings ligt vast in deze verordeningen. Er wordt gestreefd naar een maximale afstemming van deze verordeningen. Er zijn echter wel interpretatieverschillen tussen de twee gemeentes. De politieverordeningen werden in 2006 in Rotselaar goedgekeurd door de gemeenteraad van april. • Inzake administratieve politie voor de drank- en eetgelegenheden met een permanente tapvergunning in de deelgemeente Werchter. • Inzake administratieve politie voor de éénmalige gelegenheidsstanden op of langs de openbare weg. • Inzake administratieve politie voor gelegenheidsparkeerterreinen te Werchter en te Rotselaar. • Inzake administratieve politie voor de gelegenheidskampeerterreinen. • Inzake administratieve politie voor publiciteit. • Inzake het uitoefenen van taken in het kader van de bewakingswet van 10/04/1990. • Inzake verkeer De brandweer zorgt voor de controles van de campings, parkings en standen qua brandveiligheid. Het federaal voedselagentschap kijkt mee toe op de voedselveiligheid. Het gebied waar het randgebeuren plaatsvindt is verdeeld in 3 zones: A,B en C-zone. De Demer en de Dijle vormen de natuurlijke grenzen van deze gebieden. Het raakpunt van de drie zones is de brug in Werchter aan de samenvloeiing van Demer en Dijle. Deze brug wordt tijdens het festival verkeersvrij gehouden. De A-zone is dan ook enkel bereikbaar via Haacht, de B-zone via Rotselaar en de C-zone via Werchter. De campings en parkings gebruiken ook
2
deze lettercode om aan te duiden in welke zone ze liggen. Het stuk van de N21 voor het festivalterrein wordt ook verkeersvrij gehouden. Op deze strook staan drank-en eetstanden langs de weg. Elk jaar wordt er een veiligheidsdienstorder opgemaakt. Dit boek bevat alle nodige gegevens en contactpersonen van de hulpverleningsdiensten enz. Dit boek is opgemaakt volgens de structuur van het Provinciaal Rampenplan teneinde – in geval van nood- een betere coördinatie na te streven.
1.4.
Campings en parkings
De campings en parkings worden uitgebaat door plaatselijke verenigingen en de eigenaars van de gronden. De vereiste infrastructuur evenals de manier van werken wordt vastgelegd in de eerder vermelde politiereglementen. De organisatie, de gemeenten en de politie kijken toe op het correct toepassen van de spelregels. De campingtickets worden door de organisatie mee met de toegangstickets voor Rock Werchter verkocht. Aan de hand van het aantal verdeelde polsbandjes, in ruil voor campingtickets, worden de campinghouders door de organisatie uitbetaald. Van de prijs van het campingtickets wordt een deel afgehouden voor de gemeenten en een deel voor de organisatie en vanaf 2006 ook voor de evaluatiepot. De gemeente Rotselaar zorgt voor ondersteuning van de campings, parkings en standen door samenverhuur en -verkoop van de brandblusapparaten, de bekercollectoren, drinkwatervoorzieningen en afvalzakken. De toelatingen voor de campings en parkings worden door de gemeenten afgeleverd. Tijdens de vergadering met de campings, parkings en standen krijgen deze alle politieverordeningen. Daarnaast ontvangen ze ook richtlijnen voor het afvalbeheer, de brandveiligheid en de voedselveiligheid. Er wordt hen ook gevraagd samen te zitten met Architeam. Dit architectenbureau tekent de grondplannen van de campings en parkings. Deze plannen worden gebruikt door de hulpdiensten. Vanaf editie 2006 heeft de organisatie een team aangesteld die bepaalde deelaspecten van de campings controleert (brandveiligheid, afvalbeheer, drinkwatervoorzieningen enz.). Het team gaat meermaals per dag controles uitvoeren op de campings. Het evaluatiesysteem werkt met gewichten voor de quotering. Afhankelijk van hoe goed ze globaal presteren krijgen ze een deel van de evaluatiepot uitbetaald. Omdat de campings door verenigingen en privé-eigenaars worden uitgebaat zijn er nogal wat verschillen tussen te campings. Het evaluatiesysteem is in het leven geroepen om positieve initiatieven te belonen en tekortkomingen af te straffen.
1.5.
Standen
Langs de N21 staan drank- en eetstanden in het gedeelte dat verkeersvrij gehouden wordt. De drank- en eetstanden krijgen hun toelatingen van de gemeenten. Net als de campings en parkings kunnen ze mee genieten van de samenverhuur- en verkoop van brandblusapparaten, bekercollectoren en afvalzakken. Binnen Rotselaar zijn er een aantal ongeschreven regels die door de burgemeester worden toegepast. De drankstanden worden vooral voorbehouden voor verenigingen binnen de gemeente. De eetstanden kunnen ook uitgebaat worden door commerciëlen. Door deze regel correct toe te passen wordt het draagvlak van het festival vergroot.
3
De spelregels voor de standen liggen ook vast in de politieverordeningen. Voor de drankstanden zijn de belangrijkste de prijsafspraken voor de drank en het verbod op de verkoop van PET-flessen, blik en glas.
4
2. 2.1.
Afvalbeheer randgebeuren Rock Werchter Inleiding
Er zijn verschillende bijsturingen geweest van de afvalbeperkende maatregelen doorheen de jaren. Anno 2006 is het flyeren buiten het festivalterrein verboden. Deze reglementering zit vervat in de politieverordening voor publiciteit. Het is verboden publiciteit te maken in het randgebeuren tenzij mits toelating van de burgemeester. Deze afvalbeperkende maatregel zorgt er ook voor dat de sponsors van het festival maximale aandacht krijgen en dat er buiten het festivalterrein geen concurrerende firma’s staan te adverteren. De inzameling van de bekers is ook gewijzigd. Nu krijgen de festivalgangers voor twintig lege bekers één gratis consumptie. Deze actie geldt zowel voor het festivalterrein als erbuiten. De verkoop van drank in glazen flessen is in heel het randgebeuren verboden. Dit is eerder een veiligheidsmaatregel dan een afvalbeperkende. In het randgebeuren is de verkoop van PET-flessen en blik ook verboden. Deze verpakkingen zijn dan ook moeilijker selectief de verzamelen dan de bekers. Deze maatregelen worden versterkt door het verbod om met deze verpakkingen het festivalterrein te betreden. Op het festivalterrein wordt het afval ingezameld door een privéophaler. Buiten het festivalterrein wordt het afval ingezameld door het intergemeentelijk afvalbedrijf EcoWerf. Deze haalt dus zowel het afval van de straten, standen als van de campings en parkings op. Het afvalbeheer van het randgebeuren wordt hier besproken. Dit is helemaal in het beheer van de gemeente. De afvalmaatregelen binnen het festivalterrein zullen dus niet besproken worden.
2.2.
Wettelijke verplichtingen
Net als de inwoners van de gemeente en bedrijven zijn de campings, parkings, standen van Rock Werchter gehouden aan verplichtingen in verband met het gescheiden ophalen van afvalstoffen. Het afval dat ontstaat tijdens het festival is bedrijfsafval. Volgens het Vlaams Reglement inzake Afvalvoorkoming en Afvalbeheer (VLAREA) moeten voor de bedrijfsafvalstoffen een aantal fracties gescheiden worden aangeboden. Voor het randgebeuren Rock Werchter betekent dit dat papier -en karton en glasafval apart moeten aangeboden worden. Daarnaast zijn de gemeentelijke politieverordeningen van toepassing: Inzake administratieve politie voor: • Gelegenheidskampeerterreinen • Gelegenheidsparkeerterreinen • Éénmalige gelegenheidsstanden op of langs de openbare weg • Drank- en eetgelegenheden met een permanente tapvergunning in de deelgemeente Werchter In deze politieverordeningen staat vermeld dat het gemeentelijk politiereglement inzake huisvuilophaling van toepassing is. De uitbaters dienen GFT, PMD, restafval, papier en karton, glas en KGA apart te verzamelen. Daarnaast zijn er nog specifieke vereisten vermeld voor de campings, parkings en standen.
5
2.3.
Afvalbeheerproject 2005-2006
Naar aanleiding van de steeds stijgende afvalberg heeft de gemeente Rotselaar in samenwerking met FOST Plus, het intergemeentelijk afvalbedrijf EcoWerf en de gemeente Haacht een afvalbeheerproject voor Rock Werchter uitgewerkt. Hierbij werden algemene richtlijnen vastgelegd voor de campings, parkings en standen. Dit project kende zijn eerste jaar in 2005. In 2006 werd het project bijgestuurd op basis van de bevindingen van het vorige jaar. De nadruk van het gehele afvalbeheerproject ligt op het vermijden van afval en het selecteren aan de bron.
6
Campings Elke kampeerder krijgt bij het betreden van de camping een restafvalzak en een PMD-zakje. Op elke campings moet een centraal gelegen containerpark uitgebaat worden.
Het park wordt ingedeeld in compartimenten met Heras-hekken en moet 24u op 24u bemand zijn. Op dit containerpark moeten volgende fracties gescheiden worden: PMD, restafval, grof afval, glas, hout, papier& karton en KGA. De glasbol wordt geplaatst door EcoWerf. EcoWerf komt de fracties PMD, restafval, glas en grof vuil ophalen. De rest van de fracties moet de campinghouder zelf afvoeren naar het gemeentelijk containerpark. De afvalophalingen gebeuren door EcoWerf zowel tijdens als na het festival. Na het festival krijgen de campinghouders drie dagen om hun terreinen op te kuisen. Daarna moeten de
7
afvalzakken klaarliggen voor de laatste ophalingen van EcoWerf. Indien de campings zich hier niet aan houden worden ze beboet door de gemeente. De restafvalzakken en PMD-zakken worden aan de campinghouders geleverd door de gemeente Rotselaar. De prijs voor de restafvalzakken alsook de verwerkingskosten zit mee in de bijdrage voor de gemeente van het campingticket. FOST Plus leverde het sensibilisatiemateriaal aan. Daarnaast dragen zij ook de kosten van de PMD-zakken en de transport/verwerking van PMD en glas. In 2005 kregen de kampeerders een opblaasbaar kussen als beloning voor elke correct gesorteerde PMD-zak. Deze kussens werden gratis geleverd door FOST Plus. De actie werd in 2005 slecht opgevolgd door de campinghouders omdat zij geen verbondenheid hadden met de actie. De PMD-fractie bevatte teveel slecht gesorteerd PMD en de uitbating van het containerpark werd niet overal evengoed uitgevoerd. Daarom werd in 2006 geopteerd voor een andere beloning: een drankbon in de drankstand van camping. Hierdoor gingen de campings beter toezien op het correct sorteren van de kampeerders. Elke slecht gesorteerde PMD-zak kostte hun immers geld. Om het afvalbeheerproject kracht bij te zetten werd in 2006 een persbericht verspreid om de kampeerders te informeren via de pers van deze actie. Daarnaast konden de festivalgangers de acties lezen via de nieuwsrubriek van de Rock Werchter website. De organisatie startte in 2006 met controleteams voor de campings. Deze teams kregen als opdracht om de campings te controleren op een aantal deelaspecten: veiligheid, afval enz. Deze controleteams zorgden er dan ook voor de uitbating van de containerparken beter verliep. Op het grondgebied van Rotselaar namen alle campings deel aan de afvalactie. Deze werden immers verplicht via de politieverordeningen. Op het grondgebied van Haacht nam de grootste camping A2 niet deel aan deze actie. Zij doen beroep op een privéophaler voor de afvoer van hun afval. Daarnaast werd niets soortgelijks als de PMD-actie opgezet op deze camping. De gemeente Haacht verplicht deze camping dan ook niet om deel te nemen aan deze actie. Hierdoor is het ook moeilijk om uniform te kunnen communiceren naar de festivalgangers over de afvalmaatregelen op de campings. Parkings De parkings dienen enkel een rol PMD en een rol restafvalzakken af te nemen voor de opkuis van het terreinen. Vermits hier niet veel afval te vinden is volstaat deze maatregel. EcoWerf komt na het festival het afval hier ophalen. Ook zij zijn gebonden door de tijdslimiet van drie dagen na het festival. Standen Er zijn zowel tijdelijke drankstanden, eetstanden als kledingsstanden tijdens Rock Werchter. De drie standen produceren een andere soort en hoeveelheid afval. Daarom was een gedifferentiëerde behandeling naar afval toe opportuun. De drankstanden worden op het grondgebied van Rotselaar uitgebaat door verenigingen. De eet- en kledingsstanden zijn voornamelijk commerciële standen. Alle standen nemen verplicht een rol restafvalzakken en PMD-zakken af. De drankstanden dienen hierbij nog bekerzakken af te nemen. Deze bekerzakken worden geplaatst in de
8
bekercollectoren die worden geleverd door EcoWerf. De drankstanden dienen deel te nemen aan de bekeractie “20 lege bekers = 1 gratis consumptie”. EcoWerf kwam elke morgen de PMD, restafval en papier en karton fractie gescheiden ophalen langs de N21. De standen op de campings kunnen met hun afval terecht in het containerpark van de camping. Vanaf 2006 kwamen de diensten van de gemeente Rotselaar de bekerzakken elke morgen de bekerzakken ophalen. Dit zowel aan de standen langs de Haachtsesteenweg als deze op de campings. De standen zijn na het festival ook gebonden aan een tijdslimiet voor het plaatsen van hun afval. Zij krijgen twee dagen. Straten Langs de invalswegen naar het festivalterrein worden door de gemeentediensten van Rotselaar afvalzakken gehangen. Deze zakken worden ook opgehaald door deze diensten. Daarnaast zorgt de gemeente Rotselaar voor het dagelijks proper houden van de N21 met een veegmachine die elke morgen uitrukt. Na het festival zorgt de gemeente voor de opkuis van de straten en straatkanten. In 2005 werden voor de eerste maal PMD-zakken naast de restafvalzakken gehangen. Dit bleek echter geen succes te zijn, de PMD was te zwaar vervuild. Dit is dan ook niet herhaald tijdens de editie van 2006.
2.4.
Afvalcijfers
De afvalcijfers die hier besproken worden, zijn afkomstig van het randgebeuren Rock Werchter: campings, parkings, standen en de straatkanten voor de gemeente Rotselaar. Het verzamelde afval op het grondgebied van Haacht alsook deze van het festivalterrein zijn dus niet mee verwerkt in deze cijfers. Tot en met 2003 werd de afvalfractie van Rotselaar en Haacht samen ingezameld. De verdeling gebeurde met een verdeelsleutel. Deze was 60,3% voor Rotselaar en 39,7% voor Haacht. Hij is gebaseerd op het aantal campingbezoekers op het grondgebied Rotselaar en Haacht. In het cijfermateriaal dat hier gehanteerd wordt is deze factor verwerkt. Volgende gegevens handelen dus enkel over het afvalaandeel in Rotselaar van het randgebeuren. Vanaf 2003 is de afvalstroom van Haacht en Rotselaar gescheiden en hebben we cijfers waarop geen correctiefactor moet worden toegepast. Tabel 1: Afvalcijfers randgebeuren Rotselaar: Rock Werchter 2000-2006 Jaar Huisvuil & Grof vuil Papier & Karton Glas Bekers PMD Jaartotaal % Stijging 2000 (3d) 51.810 808 4.060 56.678 2001(3d) 62.218 1.260 63.478 12 2002 (3d) 82.683 2.540 85.223 34 2003 (3d) 99.459 1.000 440 100.899 18 2004 (4d) 120.270 680 540 121.490 20 2005 (4d) 123.760 1.035 926 720 2.200 128.641 6 2006 (4d) 99.000 600 900 2.230 5.240 107.970 -16
In Tabel 1 kunnen we duidelijk zien dat de totale hoeveelheid afval tot 2006 gestegen is. Als we de cijfers van 2000 vergelijken met deze van 2005 merken we meer dan een verdubbeling. Deze stijging hangt natuurlijk sterk samen met het stijgend aantal kampeerders. Vanaf 2004 is er ook een overschakeling geweest van drie naar vier dagen festival. In 2006 is er een daling met 16 procent ten opzicht van 2005. Het aantal kampeerders is niet afgenomen tegenover 2005, in tegendeel zelfs gestegen. De daling zal voor een groot deel te danken zijn aan het droge weer. In 2005 heeft het tijdens het festival en bij het opruimen geregend.
9
140.000 128.641 121.490 120.000 107.970 100.899 100.000 85.223
kg
80.000
PMD Bekers Glas Papier & Karton Huisvuil & Grof vuil
63.478 56.678 60.000
40.000
20.000
0 2000 (3d)
2001(3d)
2002 (3d)
2003 (3d)
2004 (4d)
2005 (4d)
2006 (4d)
jaartal
Figuur 1: Globale evolutie afval
In Figuur 1 zien we dat het overgrote deel van het afval bestaat uit restafval en grof vuil.We zien ook dat de afvalberg tot 2005 een stijging kende, in 2006 is er een sterke afname. Door dit staafdiagram krijgen we ook een beter beeld van de evolutie van de verschillende fracties. Hierbij zien we dat in 2005 een eerste poging ondernomen is om een deel van het restafval af te scheiden in PMD, in 2006 zien we dat deze fractie een stijging kende. Dezelfde trend vinden we terug bij de bekerfractie. 100%
99%
98%
97%
percentage
96% PMD Bekers Glas Papier & Karton Huisvuil & Grof vuil
95%
94%
93%
92%
91%
90% 2000 (3d)
2001(3d)
2002 (3d)
2003 (3d)
2004 (4d)
2005 (4d)
2006 (4d)
jaartal
Figuur 2: Procentueel gesorteerd afval
10
Figuur 2 toont ons het procentuele aandeel van de verschillende fracties per jaar. In 2000 zien we dat het de glasfractie nog een aanzienlijk deel van de afvalberg vertegenwoordigde. Daarna is deze fractie afgenomen. Deze trend is duidelijk gelinkt aan het weren van het glas uit het festivalgebeuren uit veiligheidsoverwegingen. Daarnaast merken we dat het percentage afval dat gesorteerd wordt terug gestegen is door een toenemende afscheiding van PMD en bekers. 140.000
123.760 120.270 120.000 115.640 99.459
99.000
109.090
100.000
92.520
82.683 80.000 kg
Totaal Grof & Huis Huisvuil Grof vuil
62.218 60.000
51.810
40.000
20.000 11.180
8.120
6.480
0 2000 (3d)
2001 (3d)
2002 (3d)
2003 (3d)
2004 (4d)
2005 (4d)
2006 (4d)
jaartal
Figuur 3: Grof en Huisvuil
Deze fractie is voornamelijk afkomstig van de kampeerders, daarnaast bevat het ook afval van de standhouders, parkings en de straatkanten. In Figuur 3 zien we voor de totaalfractie restafval en grof afval een stapsgewijze stijging tot 2005. In 2005 is er een mindere stijging waar te nemen dan andere jaren en in 2006 merken we een forse daling voor huisvuil. Zoals eerder al vermeld zal de daling in 2006 vooral te maken hebben met de weersomstandigheden. Het is zowel tijdens het festival als bij het opkuisen droog gebleven. Daarnaast zal het afvalbeheerproject er voor gezorgd hebben dat een deel van de fractie verhuist naar PMD en bekers. Grof vuil kende de laatste twee jaar een daling. De daling heeft vooral te maken met het gescheiden houden van de campings en parkings. Deze maatregel is er in 2005 gekomen om te verhinderen dat de festivalgangers teveel materiaal (zoals oude zetels enz.) konden meenemen naar de campings.
11
1.200
1.035 1.000
808 800
kg
600 600
Papier & Karton
400
200
0 2000 (3d)
2001(3d)
2002 (3d)
2003 (3d)
2004 (4d)
2005 (4d)
2006 (4d)
jaartal
Figuur 4: Papier en karton
Het papier en karton dat opgehaald wordt is afkomstig van de dagelijkse ophaling bij de standhouders. Vooral de eetstanden zitten met veel kartonnen verpakkingsafval. Het ophalen van deze fractie, wat een verplichte fractie is volgens het VLAREA, wordt sterk bemoeilijkt door het slordig aanbieden door de standhouders. Bij regenweer is het moeilijk om de kwaliteit van deze fractie te waarborgen. Hierdoor is er in van 2001 tot 2004 geen kwaliteitsvolle fractie papier en karton opgehaald. Door verbeterde afspraken met de standhouders is men in 2005 toch kunnen komen tot een ophaling van 1.035 kg papier&karton. In 2006 werd desondanks het droge weer deze fractie slecht aangeboden door de standhouders en was er een terugval naar 600 kg.
12
4.500 4.060 4.000
3.500
3.000 2.540
kg
2.500 Glas 2.000
1.500 1.000
1.260
926
900
2005 (4d)
2006 (4d)
1.000 680 500
0 2000 (3d)
2001(3d)
2002 (3d)
2003 (3d)
2004 (4d)
jaartal
Figuur 5: Glas
Glas wordt ingezameld via de glasbollen die op elke camping worden geplaatst. De hoeveelheid glas die werd ingezameld daalde de laatste jaren sterk omdat deze fractie om veiligheidsredenen zoveel mogelijk geweerd wordt. In het randgebeuren is de verkoop van glas verboden. Het enige glas dat nog aanwezig is op de campings wordt dus door de kampeerders zelf meegebracht. In 2001 is een groot deel van het glas niet aanvaard als bont glas en moest gestort worden als gemengd vuil. Hierdoor heeft men in 2001 een laag cijfer voor de glasfractie. Bij de publicatie van dit eindwerk was het gewicht van de glasfractie voor de editie 2006 nog niet bekend, daarom is hiervoor een arbitrair getal gehanteerd.
13
6.000
5.240 5.000
kg
4.000
3.000
PMD
2.200 2.000
1.000
0 2000 (3d)
2001(3d)
2002 (3d)
2003 (3d)
2004 (4d)
2005 (4d)
2006 (4d)
jaar
Figuur 6: PMD
Sinds 2005 werd een PMD-actie opgezet op de campings. De kampeerders kregen bij het betreden van de camping naast een restafvalzak ook een kleine PMD-zak. De PMD-zak konden de festivalgangers in het containerpark van de camping binnenleveren in ruil voor een beloning: in 2005 een opblaasbaar kussen, in 2006 een drankbon voor de drankstand op de camping. EcoWerf verzorgt de aparte ophaling van deze fractie op de campings. Daarnaast wordt er nog dagelijks PMD opgehaald bij de standhouders. De verkoop van PETflessen, blik en glas is verboden in het randgebeuren. De drankstanden worden verplicht om de drank uit te schenken in plastic bekers. Uit veiligheidsoverwegingen zijn de PET-flessen, blik en glas verboden op het festivalterrein. Het enige verkooppunt van PET binnen het randgebeuren is de festivalwinkel op Werchterbrug. In 2005 werd er 2.200 kg PMD opgehaald op het grondgebied van Rotselaar, in 2006 is dit gestegen tot 5.240 kg. 2005 was dan ook het eerste jaar van de actie en zowel de uitwerking als de opvolging door de campings stond nog niet helemaal op punt. Daarnaast was erin 2006 ook meer persaandacht voor dit project. Tabel 2: Sorteeranalyse PMD Analyse PMD P M D blauwe zakken zuiver PMD plastic verpakkingen bekertjes residu totaal residu totaal
2005 215,14 337,32 23,59 576,05 264,58 537,09 801,67 1377,72
2006 194,7 171,1 16,75 14,7 397,25 15,6 18,9 131,9 166,4 563,65
14
100%
90% 29,52% 80%
70%
58,19%
percentage
60% totaal residu zuiver PMD
50%
40% 70,48% 30%
20%
41,81%
10%
0% 2005
2006 jaartal
Figuur 7: Sorteeranalyse PMD
In Tabel 2 en Figuur 7 zien we de resultaten van de sorteeranalyse op het PMD. Op een gedeelte van het opgehaalde PMD werd door FOST Plus en EcoWerf een sorteeranalyse uitgevoerd. Deze geeft meer duidelijkheid over de kwaliteit van het opgehaalde PMD. In 2005 werd de analyse op 1.377 kg en in 2006 op 563 kg van het gehaalde PMD uitgevoerd. De fractie van 2005 bevatte maar voor 41,80% zuiver PMD in 2006 is dit gestegen tot 70,48%. In 2005 kwam men tot de conclusie dat er nog teveel bekers in de PMD-zak terechtkwamen. In 2006 werden er dan ook maatregelen genomen om te verhinderen dat de standhouders bekers in de PMD-zakken staken. In 2006 werden de oude bekercollectoren vervangen door nieuwe. De oude waren omgebouwde groene GFT-bakken en de zakken die in de collector moest was een blauwe. Dit zorgde voor nogal verwarring bij de standhouders omdat de PMDzak ook blauw is. In 2006 werden de bekercollectoren bordeaux en werd de kleur van de bekerzak afgestemd op de kleur van de bak. Hierdoor was er minder verwarring mogelijk. Daarnaast merkten ze dat in 2005 de kleine PMD-zakken van de kampeerder ook nog veel ander afval bevatte. De controles door de campinghouders aan de containerparken moest dus verstrengd worden. De beloning voor het correct afleveren van een PMD-zak was in 2005 een gratis gadget van FOSTplus. De campinghouders hadden weinig voeling met deze actie. Daarom werd in 2006 geopteerd voor een andere beloning: een drankbon in de drankstand van de camping. Hierdoor gingen de campings beter toezien op het correct sorteren van de kampeerders. Elke slecht gesorteerde PMD-zak kostte hun immers geld. De permanentie van de containerparken werd beter opgevolgd dankzij de nieuwe controleteams van de organisatie. De gemeente Rotselaar heeft in 2006 aan elke camping een rol met bonnetjes bedeeld. Dit waren genummerde bonnetjes waarop het opschrift stond “1 volle correct gesorteerd PMDzak = 1 consumptie op uw eigen camping”. De bedoeling was dat de campinghouders achteraf de resterende rol zou binnenbrengen. Op deze manier krijgen we een beter beeld van het effectieve aantal ingezamelde PMD-zakken van de festivalgangers. Slechts drie campings 15
hebben deze achteraf terug binnengeleverd. Ze geven ons een beeld van het succes van deze actie (het wegen van het PMD per camping is niet mogelijk). Dit in de veronderstelling dat de campinghouders eerlijk zijn geweest en achteraf niet meer bonnetjes hebben afgescheurd. Tabel 3: PMD-bonnetjes campings camping A1 B2 C7
# ingezamelde pmdzakken totaal # campingbezoekers percentage 347 8.996 3,86% 168 6.125 2,74% 90 1.319 6,82%
De PMD-actie kan de volgende jaren verder verbeterd en uitgewerkt worden. Eerst en vooral moet de correcte werking van de containerparken kunnen gegarandeerd worden. Hierbij is het belangrijk dat de gemeente, FOST Plus, EcoWerf en de organisatie bekijken hoe ze campings kunnen aansporen om deze permanentie beter te verzorgen en beter te ondersteunen. Daarnaast moet er bekeken worden hoe de festivalgangers op de hoogte gebracht worden van deze actie. Hierin zit zowel de voorafgaandelijke communicatie als de communicatie op de campings. Uit de cijfers van de bonnetjes kunnen we wel afleiden dat er nog veel ruimte is om deze actie te verbeteren door de festivalgangers te informeren en aan te zetten tot sorteren. De beloning voor een correct gesorteerde PMD-zak kan ook jaarlijks herzien worden. 18.000
16.220
16.000
13.770
14.000
12.000
10.000 kg
Rotselaar Haacht Festivalterrein Totaal
8.370 8.000 7.650 6.000
4.000 2.230 2.000 1.380
540
720 220
0 2000 (3d)
2001 (3d)
2002 (3d)
2003 (3d)
2004 (4d)
2005 (4d)
2006 (4d)
jaartal
Figuur 8: Bekers
Al sinds 1996 zijn er concrete acties ondernomen om de lege drankbekers apart in te zamelen. Zowel op het festivalterrein als in de drankstanden erbuiten is er anno 2006 een uniform systeem voor de inzameling van de bekers. Voor twintig lege bekers krijgt de festivalganger één gratis consumptie. Op het festivalterrein worden de bekers ingezameld op de recyclagestanden. Buiten het festivalterrein heeft elke drankstand twee bekercollecteren die ze huren van EcoWerf. De bekerzakken passen in deze collectoren. De standhouders moeten deze collector achter hun toog houden om erop toe te zien dat er enkel bekers in deze zakken terechtkomen.
16
De bekerzakken moesten door de standhouders tot en met 2005 naar een centraal geplaatste container gebracht worden. Hierdoor kwam maar een deel van de verzamelde bekers terecht in deze containers. Vanaf 2006 wordt er elke dag ’s morgens een ophaling van de bekerzakken georganiseerd door de gemeente Rotselaar. De ingezamelde bekers worden uiteindelijk afgevoerd naar het recyclagebedrijf Ekol n.v. uit Houthalen Helchteren. Hier krijgen de bekers een tweede leven als straatmeubilair. De gemeente Rotselaar koopt banken aan van Ekol. Elk wijkcomité kreeg in 2005 een bank. Op deze manier maakten de inwoners van Rotselaar kennis met het resultaat van de inzamelactie tijdens Rock Werchter. Het grootste deel van de drankstanden worden uitgebaat door verenigingen van Rotselaar en waren dus op de hoogte van de return van deze actie. De gemeente Rotselaar laat door deze actie ook haar voorbeeldfunctie zien. Daarnaast heeft de organisatie tijdens TW Classic 2006 in hun tijdelijk Rock Werchter museum twintig van de bekerbanken gezet. Hierdoor konden de festivalgangers kennismaken met het eindproduct van de bekerinzamelactie. In Figuur 8 zien we de evolutie van het aantal ingezamelde bekers. De cijfergegevens zijn pas vanaf 2006 volledig. We zien wel dat de fractie ingezamelde bekers van de standen in Rotselaar in 2006 gestegen is tot 2.200 kg. Dit kan men verklaren door de ophalingen van de bekerzakken en de afstemming van de kleur van de zakken en de bekercollectoren. In 2006 was het ook extreem warm waardoor er meer gedronken is. Dit kunnen we ook afleiden uit de stijging van de bekers van afkomstig van het festivalterrein van 7.650 kg naar 13.770 kg. De standen op het grondgebied van Haacht zorgden voor een bekerfractie van 220 kg.
2.5.
Alternatieven voor PP-bekers ?
In zijn streven naar afvalarme evenementen heeft de OVAM de herbruikbare beker naar voor geschoven. De jarenlange werking met herbruikbare bekers toonde aan dat het gebruik mogelijk is maar ook dat dit, vooral op grote evenementen, niet altijd even gemakkelijk is. Nogal wat organisatoren en brouwers bleven daarom zoeken naar alternatieven voor de herbruikbare beker. Dat werd gevonden door de samenwerking van NatureWorks, Huhtamaki onder impuls van Alken-Maes. In de zomer van 2004 werd voor het eerst een wegwerpbeker in bioplastic op vrij grote schaal gebruikt op een aantal grote evenementen in Vlaanderen. Het eerste gebruik van de biodegradeerbare bekers was een een ogenschijnlijk succes. Ze werden gebruikt op Folk Dranouter, Antilliaanse Feesten en Pukkelpop. Op Dranouter werden er dat jaar 2.940 kg bekers gecomposteerd tot 147 kg compost. Om als overheid goed onderbouwde beleidskeuzes op dit vlak te kunnen maken, was een degelijke impactanalyse nodig van de vier opties en dat over de ganse levenscyclus van de verschillende recipiënten. Vier types bekers werden onderzocht op twee types evenementen door middel van een eco-efficiëntieanalyse met als onderbouw een levenscyclusanalyse (LCA). Het onderzoek werd uitgevoerd door de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) in de loop van 2005. De critical review werd uitgevoerd door TNO. In het voorjaar van 2006 heeft de OVAM de resultaten van deze studie gepubliceerd over de bekers op evenementen. De bestudeerde bekers zijn: • De herbruikbare beker uit polycarbonaat (PC) • De wegwerpbekers uit poly-propyleen (PP) • De met poly-ethyleen gecoat karton 17
•
De biodegradeerbare bekers uit poly lactic acid (PLA)
De studie heeft niet alleen gekeken naar de milieu-impact, maar ook naar de kostprijs van de verschillende opties. Voor ieder van de vier drinkbekers werd een “milieu-impact indicator” en een “kostenindicator” bepaald. Eèn van de conclusies van deze studie is dat op grote outdoor evenementen er geen verschil is qua milieu-impact tussen de vier bestudeerde bekers. OVAM beschouwde een evenement met meer dan 30.000 personen als groot. De herbruikbare beker is met andere woorden even milieuvriendelijk als de klassieke wegwerpbekers en de nieuwe wegwerpbeker in het bioplastic PLA. Het totale kostenplaatjes van de herbruikbare beker loopt echter op, vandaar dat organisatoren meer kiezen voor de wegwerpvarianteni. De studie kan men raadplegen op de website van OVAM: www.ovam.be > Evenementenbeleid > LCA en EE-analyse De noodzaak tot overschakeling naar biodegradeerbare bekers dringt zich dus momenteel niet op. Rock Werchter is volgens de definitie van OVAM een groot outdoor evenement en de milieu-impact van de huidige PP wegwerpbekers is ongeveer dezelfde als voor de andere. Daarom is het aangewezen om de huidige actie verder te zetten en te verfijnen. In de studie is er ook geen rekening gehouden met de inzameling en recyclage van de bekerfractie zoals die op Rock Werchter gebeurd. Indien dit mee in rekening wordt gebracht zal de milieuimpact van de PP-bekers vermoedelijk nog kleiner zijn.
18
3.
Literatuurlijst
i
OVAM STIP-afvalpreventiedossier Dossier: Bekers op evenementen Maart 2006
19
